| : [♪ Μουσική Μουσική Υπόλαια 하니까 παρασχετικά... Γεια σας παιδάκια! Ονομάζω Μεγκατούνα Ζωή και σήμερα θα ολοκληρώσουμε τη 10η ενότητα της Γλώσσας, στην Πέμπτη Δημοτικού, Μυστήρια Επιστημονική Φαντασία. Συγκεκριμένα θα δούμε τις δύο τελευταίες υποενότητες, Ανεξήγητα Φαινόμενα και τη Μηχανή του Χρόνου. Γι' αυτό λοιπόν θέλω από εσάς τώρα να πάρετε τα βιβλία σας... και να τα ανοίξετε στη σελίδα 62, γιατί τι θα κάνουμε, θα ξεκινήσουμε να διαβάζουμε το κείμενο... κι εσείς μαζί μου. Θέλω κι εσείς έτσι δυνατά, ωραία, καθαρά. Λοιπόν, για πάμε. Ανεξήγητα Φαινόμενα, Πέτρινοι Γίγαντες. Τα μνημεία αυτά, γνωστά ως μεγαλυθικά, από τις λέξεις μέγας και λήθος, βρίσκονται σε πολλά μέρη του κόσμου. Τα αρχαιότερα είναι εκείνα της Δυτικής Ευρώπης. Συχνά οι ανασκαφές αποκάλυψαν τάφους μέσα κάτω ή κοντά στα μνημεία. Αυτό δήγησε τους αρχαιολόγους το συμπέρασμα, ότι επρόκειτο για τόπους ιδιαίτερης σημασίας, οι οποίοι σχετίζονταν με τις σταφικές θελετές των αγροτικών πληθυσμών της περιοχής. Αρχικά υπήρχαν 10.000 ογκώληθοι, από τους οποίους σήμερα σώζονται μόνο οι 3.000. Η κατασκευή των τεράστιων αυτών μνημείων συνεχίστηκε για 3.000 περίπου χρόνια, από την 5η έως την 3η χιλιατία π.Χ. Έπειτα, μυστήριο κάλυψε τους πέτρινους γίγατες. Η οικοδόμηση του Stonehenge και των άλλων πελόρειων μνημείων, προϋποθέτει εκατομμύρια ώρες δουλειάς. Ωστόσο, προκύπτει και ένα βασικό ερώτημα. Αφού η πλησιέστερη πιθανή πηγή των μονόλυθων απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα, πώς κατόρθωσαν οι άνθρωποι να μετακινήσουν τις τεράστιες αυτές πέτρες στο ορεινό έδαφος, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου ο τροχός ήταν άγνωστος. Επίσης, είναι άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο πρωτοστήθηκαν όρθιοι οι μονόλυθοι, γιατί δεν υπήρχαν ούτε μηχάνικοι γερανοί, ούτε ανεψωτικές μηχανές. Ή όλα θα έπρεπε να γίνουν με τα χέρια, ή να χρησιμοποιήθηκε ένα σύστημα από κυλίνδρους και ξύλινα ηκριώματα, δηλαδή σκαλωσιές. Ουσιαστικά, πάντως, αγνώουμε τι γίνονταν στο Stonehenge. Έχουμε μόνο κάποιες ερμηνείες με βάση τα στοιχεία που βρέθηκαν. Στο μέλλον, η αρχαιολογική έρευνα θα προσθέσει αναμφίβολα και νέα στοιχεία στις σχετικές πληροφορίες, που συγκεντρώνονται εδώ και 400 χρόνια. Μάλιστα, παιδιά! Λοιπόν, όπως καταλάβατε, το κείμενο αυτό μιλάει για κάποια μνημεία, τους πέτρινους γίγαντες. Και μάλιστα, τα ονομάζει μεγαληθικά. Γιατί τα ονομάζει μεγαληθικά? Για να δούμε την αιτημολογία της λέξης μεγαληθικός. Βγαίνει από τη λέξη μεγάς, το επίθετο μεγάς και το ουσιαστικό λήθος. Άρα σημαίνει, παιδιά, μνημεία τα οποία σχηματίζονται από τεράστιες πέτρες, ογκώληθους. Τα οποία τα συναντάμε, όπως λέει το κείμενο, σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου. Εδώ συγκεκριμένα, αν κοιτάξετε και την εικόνα, αυτό το μνημείο βρίσκεται στην Νότια Αγγλία και συγκεκριμένα στην περιοχή το Stonehenge. Ονομάζεται έτσι η Ευρύτερη Περιοχή. Τι πιστεύουν οι αρχαιολόγοι γι' αυτό, από τις ανασκαφές που έχουν γίνει και από τα λίγα ευρήματα. Πιστεύουν ότι σχετίζονται τα μνημεία αυτά με την ταφή των νεκρών, των αγροτικών πληθυσμών της περιοχής εκείνης της εποχής. Να πούμε ότι τα μνημεία αυτά έχουν κατασκευαστεί την προϊστορική εποχή. Δημιουργήθηκαν την προϊστορική εποχή, δηλαδή από το 5000 έως το 3000 περίπου π.Χ. Γι' αυτό προκύπτουν και κάποια θέματα και κάποια ερωτήματα σχετικά με την κατασκευή τους. Πώς κατάφεραν οι άνθρωποι να μεταφέρουν τόσο μεγάλες πέτρες, για απόσταση τώρα περίπου 30 χιλιόμετρα μέχρι να τις ανεβάσουν στον ορεινό όγκο της περιοχής, και να τις στήσουν εφόσον ακόμα ο τροχός ήταν άγνωστος εκείνη την περίοδο. Πώς κατάφεραν λοιπόν να το κάνουν αυτό? Δεν ξέρουμε. Αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν απαντηθεί ακόμη. Αλλά ελπίζουμε όμως ότι σε μελλοντικές ανακαλύψεις και των αρχαιολόγων θα δοθούν κάποιες απαντήσεις. Μέσα στο κείμενο λοιπόν, υπάρχουν κάποιες υπογραμμισμένες λεξούλες. Α, να απαντήσουμε στην ερώτηση 1, από τι είδος βιβλία νομίζετε ότι προέρχεται το κείμενο. Αν κοιτάξετε κάτω κάτω σελίδα 62, λέει, τι είδος βιβλίου μπορεί να προέρχεται το κείμενο αυτό. Να είναι λογοτεχνικό, διάβασα δηλαδή τώρα μια ιστοριούλα, ωραία, να είναι επιστημονικό, με πληροφορίες, με ερευνητικά αποτελέσματα ή να είναι κυκλοπαίδια. Για να δούμε παιδιά τι βιβλίο είναι αυτό. Πιθανότατα είναι επιστημονικό βιβλίο και πιο συγκεκριμένα από την επιστήμη της αρχαιολογίας. Διότι αρχαιολόγοι κάνουν τις ανασκαφές και βρίσκουν ευρήματα και μας πληροφορούν μετά εμάς και μπορούμε να γράφουμε αυτά τα άρθρα και αυτές τις πληροφορίες. Στο Ωμχέτζ λοιπόν, πέτρινοι γίγαντες. Για να δούμε, βρίσκονται μόνο στη Νότια Αγγλία ή συναντώνται και σε άλλα μέρη του κόσμου, δηλαδή την προϊστορική περίοδο χτίστηκαν και σε άλλα μέρη του κόσμου. Έχουν ευρεθεί με πέτρινοι γίγαντες και στα νησάκια του Ιρηνικού Ουκιανού, αλλά και στην Ασία, σε διάφορες περιεχείας της Ασίας. Δηλαδή δεν τα βρίσκουμε μόνο εδώ, στη Νότια Αγγλία, στο Στόνχετζ. Για να δούμε τώρα, παιδιά, μέσα στο κείμενο, σας πάω πάλι λίγο πάνω, θέλω να παρατηρήσετε, έχει υπογραμμισμένες κάποιες λεξούλες. Να τις δούμε λίγο ποιες είναι αυτές οι λεξούλες. Βλέπω πάνω πάνω τη λέξη συχνά. Στην αποκάτω σειρά, μέσα, κάτω, κοντά, λίγο παρακάτω το αρχικά και λίγο παρακάτω το περίπου. Τι είναι αυτές οι λεξούλες, παιδιά? Γιατί τις χρησιμοποιούμε στον λόγο μας, απαντάνε σε κάποιες ερωτήσεις. Αυτές οι λεξούλες, παιδιά, είναι τα γνωστά σε όλους μας επιρρήματα, αυτά που τα μαθαίνουμε από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, θα έλεγα, και τις συναντάμε, τις χρησιμοποιούμε καθημερινά στον λόγο μας. Αυτές τις λέξεις, γιατί μας χρησιμεύουν, δηλαδή απαντάνε σε κέριοι ερωτήματα, όπως το πώς, το πότε, το που, το πόσο, και δηλώνουν, προσδιορίζουν το ρήμα. Άρα, λοιπόν, τι είναι τα επιρρήματα? Τα επιρρήματα είναι άκλητες λεξούλες, δηλαδή δεν έχουν ενικό και πληθυντικό αριθμό, όπως έχουν τα ουσιαστικά, δεν έχουν τρία γέννη, όπως έχουν τα επίθετα, δεν έχουν επτώσεις. Είναι άκλητες λεξούλες, λοιπόν, οι οποίες προσδιορίζουν το ρήμα. Πάνε, δηλαδή, επί του ρήματος, δίπλα στο ρήμα, αυτό ονομάζεται και επιρρήματα, και δηλώνουν, μας δίνουν επιπλέον πληροφορίες, για τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και την ποσότητα. Πάμε να θυμηθούμε λίγο τα γνωστά σε όλους επιρρήματα, τις κατηγορίες των επιρρημάτων. Έχουμε τα τοπικά επιρρήματα, που απαντάνε στην ερώτηση που, ενδεικτικά θα πούμε κάποια, το εδώ, εκεί, μακριά, κοντά, δεξιά, αριστερά, απέναντι, μπροστά, πίσω. Τα χρονικά επιρρήματα, που απαντάνε στην ερώτηση πότε, πότε θα έρθεις μετά, τώρα, πριν, σήμερα. Πολλές λεξούλες. Τροπικά επιρρήματα, που δηλώνουν τον τρόπο, το πώς, απαντάνε στην ερώτηση πώς, έτσι, κάπως, έτσι και έτσι, καθόλου, δυνατά, ήσυχα. Λοιπόν, και τα ποσοτικά επιρρήματα, που απαντάνε στην ερώτηση πόσο, δηλώνουν ποσότητα. Περισσότερο, σχεδόν, καθόλου. Επίσης, έχουμε και άλλες τρεις κατηγορίες. Εσείς, στην γραμματική σας, αν θέλετε να τα δείτε αναλυτικά, θα πάτε στη σελίδα 163 της γραμματικής, που παρουσιάζει τα ίδια επιρρήματα, τέσσερις κατηγορίες, και θα δείτε και πάρα πολλά παραδείγματα. Είναι πάρα πολλές αναλυτικά και νομίζω ότι θα σας βοηθήσουν πάρα πολύ. Προχωράμε τώρα να δούμε τις λεξούλες που έχει υπογραμμίσει μέσα στο κείμενο, γιατί η άσκηση 4 στη σελίδα 63, σας ζητάει να βρείτε τα αντίθετα των επιρρημάτων αυτών. Δηλαδή, τις λεξούλες που σημαίνουν ακριβώς αντίθετε σημασία. Εσείς μπορείτε να παίξετε στο κρυπτόληξο και να τα βρείτε, εμείς θα τα γράψουμε εδώ στον πίνακα. Λοιπόν, για το επίρρημα συχνά, που είναι ένα χρονικό επίρρημα, πείτε μου την αντίθετη λεξούλα. Συχνά, έτσι μπράβο. Σπάνια, όταν ένα πράγμα γίνεται συχνά και όταν ένα πράγμα γίνεται σπάνια, μια κατάσταση. Μέσα, η αντίθετη της λέξης μέσα είναι το έξω. Μέσα έξω απαντάει στην ερώτηση που και είναι φυσικά τοπικό επίρρημα. Κάτω, πάνω, τοπικό επίρρημα, κοντά, μακριά. Και αυτό απαντάει στην ερώτηση που. Αρχικά, τελικά, είναι δύο επιρρήματα χρονικά που τα χρησιμοποιούν πάρα πολύ και στις εκθέσεις μας. Και περίπου, που είναι ένα τροπικό επίρρημα, απαντάει στην ερώτηση πώς, δηλαδή το έκανα στο περίπου που λέμε, το αντίθετο είναι η λέξη ακριβώς. Και εδώ βλέπουμε το ακριβώς με ω. Γιατί τα επιρρήματα που τελειώνουν σε ω φυσικά γράφονται με ω στο τέλος. Αυτά για τα επιρρήματα, ελπίζω να τα θυμηθήκατε. Και σας είπα, οι παραπάνω πληροφορίες βρίσκονται στη γραμματική σελίδα 163 και μπορείτε εκεί να τη συμβουλευτείτε. Λοιπόν, τι κάνουμε τώρα. Πριν πάμε στην επόμενη δραστηριότητα, θέλω να συζητήσουμε μαζί την δραστηριότητα 2 του βιβλίου σας. Σας πάω λίγο μπρος-πίσω, αλλά επειδή είδα στο κείμενο τα επιρρήματα, γι' αυτό και το θυμήθηκα. Λοιπόν, ελάτε να συζητήσουμε, παιδιά μου, όμορφα, για τα κυκλόπια τείχη και για τους πέκκινους γίγατες, λέει η δραστηριότητα 2. Συζητήστε στην τάξη της απόψας για το φαινόμενο των πέτρινων γιγάντων. Θυμάστε που στην τετάρτη τάξη είδαμε τα κυκλόπια τείχη στην ιστορία σας. Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές με τους πέτρινους γίγαντες. Πάμε να πάρουμε τα πράγματα ένα-ένα με τη σειρά. Τα κυκλόπια τείχη και οι πέτρινες γίγατες. Να δούμε πρώτα τις ομοιότητες και μετά να μιλήσουμε για τα κυκλόπια τείχη. Τι ήταν και πώς δημιουργήθηκαν και τι λέει ο θρύλος, τι λέει ο μύθος. Λοιπόν, και οι πέτρινοι γίγαντες και τα κυκλόπια τείχη είναι κατασκευές, δηλαδή έχουν δημιουργηθεί στην προϊστορική εποχή. Περίπου από το 5000 όπως λέει μέσα στο κείμενο, μέχρι το 3000 π.Χ. Είναι μνημεία, είναι δηλαδή κατασκευές, τα οποία έχουν δημιουργηθεί από μεγάλες τεράστιες πέτρες. Από ογκώλη τους. Αυτό είναι το ένα κοινό τους χαρακτηριστικό. Το δεύτερο είναι ότι δημιουργήθηκαν στην προϊστορική εποχή. Και το τρίτο είναι ότι ακριβώς και για τα κυκλόπια τείχη, όπως και για τους πέτρινους γίγαντες, δεν γνωρίζουμε ακριβώς τον τρόπο κατασκευής τους. Οι διαφορές είναι στο σκοπό δημιουργίας των δύο αυτών κατασκευών. Γιατί δημιουργήθηκαν τα κυκλόπια τείχη. Αν θυμάστε πολύ καλά από την ιστορία της Δημοτικού, τα κυκλόπια τείχη δημιουργήθηκαν για να αποτελέσουν οχειρωματικό έργο. Δηλαδή για την προστασία των πόλων και των ακροπόλων στις περιοχές που ήθελαν να προστατευτούν από τους εχθρούς. Και μάλιστα, γιατί ονομάζονται κυκλόπια τείχη? Ονομάζονται κυκλόπια τείχη, γιατί ο θρύλος λέει ότι οι πέτρες αυτές ήταν τόσο τεράστιες, δεν μπορούσαν να τις κουβαλήσει ανθρώπινο χέρι. Λέει ότι μάλλον οι Κάζουν σκέφτονται, λέει ο μύθος, ότι έχουνε κουβαληθεί από τους κύκλωπες. Αυτά τα υπερφυσικά όντα με τις τεράστιες δυνάμεις που μπορούσαν να κουβαλήσουν αυτές τις πέτρες. Γι' αυτό λοιπόν ονομάζονται κυκλόπια τα τείχη. Τα πιο γνωστά πια είναι, ξέρουμε, τα κυκλόπια τείχη της Τίρινθας, αλλά και τα κυκλόπια τείχη των Μυκινών με τη γνωστή Πύλη των Λεόντων. Μπορείτε και εσείς να ψάξετε, να θυμηθείτε και από την ιστορία σας, να πάτε να ξαναδείτε πληροφορίες για αυτά τα τείχη... και πόσο προστάτευαν τον πληθυσμό από την επιδρομή ενδεχομένως ενός εχθρού. Οπότε πιστεύω ότι έτσι μάθατε κάποιες πληροφορίες για τους πέτρινους γίγαντες. Και για τα κυκλόπια τείχη πιστεύω να θυμηθήκατε κάτι παραπάνω. Οπότε αυτό ήταν το μάθημα όσον αφορά στην εξήγηση. Και τώρα θα προχωρήσουμε και θα κάνουμε κάποιες λεξιολογικές ασκησούλες, παιδιά. Λοιπόν, θέλω να πάτε στην σελίδα 63 και να δείτε την δραστηριότητα 5. Έχει τρεις πίνακες. Τι είναι αυτές οι τρεις πίνακες? Είναι με τρεις οικογένειες λέξεων. Τις λέξεις μυστήριο, φαντασίας και άνθρωπος. Λοιπόν, μέσα σ' αυτές τις τρεις στήλες υπάρχουν λεξούλες, οι οποίες δεν ανήκουν στην οικογένεια στις λέξεις κάθε φορά. Δηλαδή, στην πρώτη στήλη έχουμε δύο λεξούλες που δεν ανήκουν στην οικογένεια λέξεις μυστήριο. Θέλω εσείς, τώρα έτσι που είστε έξυπνα παιδάκια και γρήγορα, να πάρετε το μολυβάκι και να βρείτε ποιες είναι αυτές οι δύο λεξούλες και να τις υπογραμμίσετε. Άρα λοιπόν, πάμε να δούμε μαζί τις λέξεις. Η πρώτη οικογένεια λέξεων είναι η λέξη μυστήριο. Και έχει μυστικός, μυστρή, μυστικότητα, μυστηριώδης, μύτη και μυστηριακός. Εγώ βλέπω εδώ κάποιες λεξούλες που αποτελούν επίθετα από το ουσιαστικό μυστικό. Και κάποιες άλλες που πραγματικά δεν έχουν καμία σχέση με τη λέξη μυστήριο. Της βρήκε κάποιο παιδάκι να μου τη σπίλει. Για να δούμε λοιπόν, πολύ σωστά, είναι η λέξη μυστρή, που είναι εργαλείο που τη χρησιμοποιούμε σε κάποια έργα. Και η λέξη μύτη, φυσικά που καμία σχέση δεν έχει με το μυστικός, το μυστήριο, τη μυστικότητα, μυστηριώδης και μυστηριακός. Ο μυστικός, ο μυστηριώδης και ο μυστηριακός αποτελούν επίθετα, ενώ η μυστικότητα είναι ουσιαστικό. Όλα είναι παράγωγα της λέξης μυστήριο. Πάμε στη δεύτερη στήλη τώρα, με τη λέξη φαντασία. Πάλι και εδώ υπάρχουν δύο λεξούλες που δεν ανήκουν στην οικογένεια της λέξης φαντασία. Για να δούμε λοιπόν, ποια παιδάκια θα μου βρούνε τις δύο αυτές λεξούλες. Έτσι, η λέξη φαγητό, ποιος πεινάει και η λέξη φαντάρος, φανταστικός, επίθετο, που βγαίνει από τη λέξη φαντασία που παράγεται. Φαντάζομαι το ρήμα μας, παθητικής φωνής, φάντασμα, ουσιαστικό και φανταχτερός, το επίθετο. Να μια ωραίωτατη οικογένεια λέξεων της λέξης φαντασία. Και όταν σας λέει ο δάσκος ή η δασκάλα να βρείτε λεξούλες, να λοιπόν πώς μπορείτε να υποφεληθείτε από αυτή τη δραστηριότητα. Και τελευταία στήλη με τη λέξη άνθρωπος. Για να δούμε λοιπόν, είναι η λέξη ανθρωπιά, ανθρώπινος, ανθρωποειδής, ανθρωπότητα, άνθρακας και άνθος, το λουλούδι. Ποιες λεξούλες δεν ανήκουν σε αυτήν την οικογένεια λέξεων. Μπράβο παιδάκια μου, είναι η λέξη άνθρακας και είναι και το άνθος, το λουλούδι. Πάρα πολύ ωραία! Λοιπόν, αφού ολοκληρώσαμε με αυτή τη δραστηριότητα, τώρα θέλω να σας πάω να γυρίσουμε σελίδα όλοι. Και να πάμε να εξετάσουμε, να δούμε, να μιλήσουμε για τη μηχανή του χρόνου. Αν είχαμε μια μηχανή του χρόνου, θα ταξιδεύομαι, άραγε, στο παρελθόν. Εκεί, στην προεστορική εποχή, στο 5000 με 3000 π.Χ., για να δούμε πώς τελικά δημιουργήθηκαν οι πέντερνοι γίγαντες. Το κουβάλησαν οι άνθρωποι, τι έγινε, είχαν κάποιο κόλπο που... κάποιο μηχανικό μέσο που εμείς δεν μπορούμε να σκεφτούμε. Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να σκεφτούν. Για να δούμε, λοιπόν, τι έγινε. Θα ταξιδεύατε σε εκείνη την περιοχή, ή θα ταξιδεύατε σε κάποια άλλη περιοχή, ή θα ταξιδεύατε στο μέλλον. Πώς θα είναι ο πλανήτης μας σε πολλά χρόνια. Για να δούμε. Εδώ βλέπουμε την εικόνα αριστερά του κειμένου, του Αλμπερτ Αινστάιν, αυτού του σπουδαίου φυσικού επιστήμονα του 20ου αιώνα, ο οποίος έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη φυσική. Λοιπόν, για πάμε τώρα όλοι να διαβάσουμε το κείμενο μαζί κι εσείς από το σπίτι. Η μηχανή του χρόνου. Φανταστείτε ότι έχετε ήδη διαβάσει αυτό το άρθρο και κατόπιν μπαίνετε φαραλέα σε μια χρονομηχανή, η οποία θα σας μεταφέρει στο παρελθόν ακριβώς τη στιγμή πριν αρχίσετε να διαβάζετε το άρθρο. Τι θα κάνατε, θα ξαναδιαβάζετε το άρθρο. Σύμφωνα με πολλούς φυσικούς, αν δεχτούμε ότι είναι δυνατό να επιστρέψετε στο παρελθόν, θα σας ήταν αδύνατο να το αλλάξετε. Τελικά μπορούν να πραγματοποιηθούν τα ταξίδια στο χρόνο. Πώς θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε μια χρονομηχανή. Ο Αλβέρτος Σαϊνστάιν απέδειξε ότι αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με την ταχύτητα του φωτός, μόνο τότε θα το καταφέρναμε. Κάτι τέτοιο όμως φαίνεται απίθανο. Γι' αυτό τα ταξίδια γίνονται μόνο στη φαντασία των συγγραφέων ή των στεναριωγράφων. Άρα λοιπόν, αφού το αποκλεί αυτό ο μεγάλος φυσικός, δηλαδή να ταξιδέψουμε με μια χρονομηχανή, αυτό που μας μένει είναι να ταξιδέψουμε με τη φαντασία μας και να κάνουμε ωραία ταξίδια, να ονειρευτούμε είτε το μέλλον μας, αλλά να ταξιδέψουμε και στο παρελθόν. Εσείς, παιδάκια, αν όμως πείτε ότι δεν το διαβάζαμε αυτό τώρα και πιστεύουμε ότι μπορούσαμε να μπούμε σε μια χρονοκάψουλα, σε μια χρονομηχανή και να ταξιδέψουμε. Πού θα ταξιδεύατε? Θα ταξιδεύατε στην εποχή των δεινοσάβρων, στην βυζαντινή περίοδο που φέτος εξετάζουμε και μου λέτε πολλές φορές, και η κυρία θα ήθελα πάρα πολύ να ζω τότε. Θα ήθελα να ζω στην εποχή του Βυζαντίου, δηλαδή να γνωρίζετε από κοντά τους σπουδαίους αυτοκράτορες της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ή στην περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 ή στο μέλλον. Να δείτε όλα αυτά τα τεχνολογικά επιτεύματα, τι εξέλιξη θα έχουν, πώς θα εξελιχθούν όλα αυτά στο μέλλον και πώς δεν είναι και ο πλανήτης μας επίσης. Θα είναι ένας πλανήτης στον οποίο θα μπορούμε να ζούμε. Οπότε, ποια θα είναι έτσι η δραστηριότητά σας για το σπίτι, θα είναι η δημιουργία ενός κειμένου, στο οποίο θα αναπτύξετε όλες αυτές τις ιδέες. Δηλαδή, θα γράψετε για το ποια εποχή θα θέλατε, σε ποια εποχή θα θέλετε να ταξιδέψετε, τι το μυστηριόδες είχε αυτή η εποχή που σας κινεί τον ενδιαφέρον και θέλετε να ταξιδέψετε σε αυτήν, ποιον θα θέλατε να συναντήσετε σε αυτήν την εποχή, τι ελπίζετε να ανακαλύψετε, και φυσικά, ό,τι άλλο θα έκανε συναρπαστικό το ταξίδι σας σε ένα τέτοιο μέρος, σε μια τέτοια περιοχή. Λοιπόν, οπότε, ξέρετε εσείς, παιδιά, θα χρησιμοποιήσετε ωραίο λεξιλόγιο, πλούσιο λεξιλόγιο. Προσέχω δύο και τρεις φορές τις προτάσεις πώς τις γράφω, έτσι, για να κάνετε ένα ωραίο συναρπαστικό κείμενο και ενδιαφέρον στον αναγνώστη πάντα. Λοιπόν, για να προχωρήσουμε λίγο τώρα, αφού σας εξήγησα τι θα κάνετε στο σπίτι με τη δραστηριότητα αυτή, θα προχωρήσουμε λίγο. Αν δείτε κάτω στη σελίδα 66, έχει μια πολύ ωραία δραστηριότητα σχετικά με τη χρονομηχανή. Και συνδυάζει τώρα με αυτά που είπαμε την προηγούμενη φορά για τους υποθετικούς λόγους. Θυμάστε τους υποθετικούς λόγους. Από τι αποτελείται ένας υποθετικός λόγος? Από την υπόθεση και την απόδοση, δηλαδή την δευτερεύουσα υποθετική πρόταση και την κύρια η οποία στηρίζει την υποθετική πρόταση. Έχει λοιπόν εδώ τέσσερις υποθετικές προτάσεις, στις οποίες ζητάει μια στήριξη, μια κύρια δίπλα. Αυτή την κύρια θέλω να τη συμπληρώσετε εσείς τώρα μαζί μου. Έχει λοιπόν, αν συναντούσα τον μεγάλο περικλή, τι θα έκανα, θέλω μια κύρια πρόταση, μια απόδοση. Θα, φυσικά θα ξεκινάει με το θα. Για να σκεφτούμε λοιπόν τι θα έκαναν, αν συναντούσα τον μεγάλο περικλή. Θα συζητούσα μαζί του για τη ζωή στην αρχαία Αθήνα. Να δω πόσο ενδιαφέρουσα ήταν και γιατί ήταν τόσο σπουδαία η εποχή εκείνη, η χρυσή, ο χρυσός αιώνος του περικλή. Αν είχα κατασκευάσει μια χρονομηχανή, τι θα έκανα, που θα πήγαινα? Θα ταξιδεύασταν παρελθόν στην εποχή της ακμής του Βυζαντίου. Κάτι που σας αρέσει και είναι μια απάντηση που την βρίσκω πολύ συχνά, που τη συναντώ πολύ συχνά. Αν ήμουν στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, θα αγωνιζόμουν με μεγάλο σθένος. Και αν ταξίδευα στον 2020 μετά Χριστόν, θα έβλεπα όλα τα τεχνολογικά επιτεύματα. Βλέπουμε λοιπόν εδώ ότι έχουμε συμπληρώσει ουσιαστικά τις αποδόσεις. Έχουμε δηλαδή συμπλώσει τον υποθετικό λόγο με τις αποδόσεις, την υπόθεση και την απόδοση. Και έτσι έχουμε δημιουργήσει τους υποθετικούς λόγους. Παιδάκια, δίπλα τώρα σε λίδα 67 έχει κάτι από τα παλιά. Να θυμηθούμε λίγο πού μπαίνουν τα διαλυτικά και γιατί χρησιμοποιούμε διαλυτικά. Για να διαβάζουμε, να προφέρουμε σωστά τις λεξούλες. Πώς διαβάζετε δηλαδή τα διαλυτικά. Είναι σημαδάκια πάνω στις λεξούλες, τα οποία τα χρησιμοποιούμε για να ξεχωρίσουμε τα φωνήεντα. Και να τα προφέρουμε διαφορετικά. Λοιπόν, να δούμε λίγο κάποιες περιπτώσεις τώρα. Για να σβήσουμε λίγο το πίνακα και να δούμε κάποιες περιπτώσεις για τα διαλυτικά. Αν δεν βάλουμε τα διαλυτικά μπορεί να υπάξουν και κάποιες παρεξηγήσεις, ξέρετε. Η πιο γνωστή παρεξήγηση και το μπέρδεμα μπορεί να γίνει στη λέξη παιδάκια και στη λέξη παϊδάκια. Για κοιτάξτε λίγο εδώ την περίπτωση. Η λέξη παιδάκια δεν χωρίζω το α από το γ, γιατί θέλω να τα προφέρω μαζί. Είναι δηλαδή ένα δίψιφο φωνήεν το οποίο πάει μαζί, δεν χρειάζεται να το χωρίσω. Αν ήθελα εγώ να πω τη λέξη παϊδάκια. Όπως καταλαβαίνετε, αν δεν έβαζα διαλυτικά θα διάβαζα πάλι παιδάκια. Πώς καταλαβαίνω αυτό το διαχωρισμό και το διαβάζω παϊδάκια. Σπάω, χωρίζω, διαλύω το α με το γ και έτσι γράφω τη λέξη παϊδάκια. Τα διαλυτικά τα βάζω πάνω από τα φωνήεντα γ και υ, για να τα ξεχωρίσω από τα φωνήεντα όταν δηλαδή μπροστά τους υπάρχουν τα φωνήεντα α, ε, ο και υ. Τα ξεχωρίζω λοιπόν όταν υπάρχουν μπροστά τους αυτά εδώ τα φωνήεντα. Για παράδειγμα, έχω τη λέξη χ, θέλω εσείς να μου πείτε πώς τη διαβάζω έτσι και πώς είναι κανονικά η λέξη. Εγώ διαβάζω τώρα εδώ χαιδεύω. Υπάρχει η λέξη χαιδεύω, δεν πρέπει να διαλύσω, να σπάσω το α με το γ. Εδώ λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση, σπάω το α με το γ και γράφω τη λέξη χαϊδεύω. Όπως επίσης έχω τη λέξη θ, αυτή είναι τη λέξη. Εγώ διαβάζω θικός. Το ε με το γ μαθαίνουμε στη δημοτικούτη, διαβάζονται μαζί. Υπάρχει η λέξη θικός, όχι βέβαια. Θα πρέπει να ξεχωρίσω το ε με το γ. Έτσι λοιπόν, πολύ ωραία. Τώρα δημιουργήθηκε η λέξη θεϊκός. Άλλο παράδειγμα. Εγώ διαβάζω ευνικός. Υπάρχει η λέξη ευνικός, την έχετε συναντήσει πουθενά. Που πρέπει να σπάσει, ποιο πρέπει να σπάσει, πριν το γ υπάρχει εδώ το όμικρον, που λέει και ο κανόνας. Σπάω λοιπόν το γ με το όμικρον και τώρα διαβάζω πολύ ωραία τη λέξη ευνοϊκός. Να δούμε και μια άλλη λεξούλα. Εγώ διαβάζω εδώ τώρα μικός. Δεν νομίζω ότι υπάρχει η λέξη μικός. Πρέπει, αφού πριν το γ υπάρχει το υ, να το σπάσω αυτό και να πω μικός. Πού δεν βάζω διαλυτικά. Δεν βάζω διαλυτικά, παιδιά, στη λέξη ιωθεσία. Εδώ δεν χρειάζεται να βάλω διαλυτικά, γιατί έτσι κι αλλιώς αυτά τα δύο διαβάζονται μαζί. Δεν λέω ιωθεσία για να το σπάσω, διαβάζω ιωθεσία. Οπότε εδώ δεν χρειάζεται να βάλω διαλυτικά. Να υπενθυμίσω επίσης ότι όταν γράφω τις λέξεις με κεφαλαία γράμματα, εκεί χρειάζεται να βάλω σε όλες τις περιπτώσεις διαλυτικά, ενώ όπου χρειάζεται, για να φανεί η σωστή λέξη. Για παράδειγμα, έχουμε το ουσιαστικό γάιδαρος, όπου εδώ πρέπει να βάλω διαλυτικά όπως και δίποτε, γιατί αλλιώς θα το διάβαζα γέβαιρος. Οπότε στις λέξεις με κεφαλαία γράμματα βάζω διαλυτικά, γιατί δεν μπαίνει ο τόνος. Και τώρα που θυμηθήκαμε τους κανόνες για τα διαλυτικά, στη σελίδα 67 έχει μια πολύ ωραία δραστηριότητα, που σας ζητάει να βάλετε τόνους. Είναι η δραστηριότητα 3, που σας ζητάει να βάλετε τόνους και διαλυτικά στο κείμενο. Οπότε εγώ θα ξεκινήσω να κάνω την πρώτη πρόταση μαζί σας, και θα σας αφήσω τα υπόλοιπο να τα κάνετε στο σπίτι για να κάνετε εξάσκηση. Πάμε λοιπόν να γράψουμε μαζί την πρώτη πρόταση του κειμένου, που μιλάει για τον Αινστάιν. Ο Αινστάιν με την εκπληκτική ευφυεία. Δεν τονίζω, δεν βάζω διαλυτικά, δεν βάζω τίποτα. Θα τα κάνουμε μαζί. Αποκρυπτογράφησε την αλήθεια για την περιστροφή των πλανητών. Πάρτε κόκκινο στυλό και πάμε να βάλουμε μαζί τους τόνους και τα διαλυτικά. Εγώ εδώ είπα βέβαια Αινστάιν, αλλά τώρα χωρίς τόνο, χωρίς διαλυτικά, το διαβάζω εν στέν. Που θα πρέπει να βάλω διαλυτικά, για να χωρίσω και να πω Αινστάιν, να χωρίσω τα δίψευα φωνήεντά μου. Εδώ, για να χωρίσω και να πω Αινστάιν. Εδώ είναι η περίπτωση που δεν χρειάζεται να βάλω διαλυτικά, γιατί το α τονίζεται. Οπότε ο τόνος μου διαχωρίζει τα δύο αυτά φωνήεντα. Οπότε όταν πάω να προφέρω τη λέξη λέω Αινστάιν, γιατί τονίζεται. Οπότε εδώ δεν βάζω διαλυτικά. Άρα ο Αινστάιν με την εκπληκτική... Εδώ τώρα είναι η λέξη εφία. Δεν υπάρχει λέξη εφία, οπότε ό,τι θα ξεχωρίσω τώρα, που θα βάλω τα διαλυτικά για να διαλύσω τα δύο φωνήεντα, φυσικά εδώ, στο εφία, και θα βάλω και τόνο γιατί τονίζεται. Εφία του αποκρυπτογράφησε την αλήθεια για την περιστροφή, που ξέφυγε και τ' άβαλα, των πλανητών. Ελπίζω να σας θύμισα τους κανόνες για τα διαλυτικά. Εσείς θα συνεχίσετε τη δραστηριότητα αυτής στο σπίτι σας, μαζί με το κείμενο που σας έβαλα, που θα θέλετε να ταξιδέψετε με μια χρονομηχανή. Ελπίζω να σας άρεσε το σημερινό μάθημα, να μάθατε για τους πέτρινους γίγαντες και το Stonehenge. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες γι' αυτές τις περιοχές, όπως και για άλλους πέτρινους γίγαντες ανά τον κόσμο. Και επίσης, γιατί όχι, να διαβάσετε και για τον Αϊνστάιν και για όλα αυτά που είπε. Εγώ, από εμένα αυτό ήταν το μάθημα, αυτά είχα να σας πω. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, θα τα πούμε την επόμενη φορά. Γεια σας! |
