| : Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Η κυρία ηλεκτραζογράφου είναι ήδη στο βίνατ και θα μας μιλήσει για την ανασκαθή της στην Αρθήπολη που είναι στο εικόπεδο των Μουλήδης του χωριού Αρθήπολη. Στα δύο ιδόλια του χώρου 1 η παράσταση πατάει σε ψηλό βάθρο που στόμι Α83x66 με διβαγγιδοτό και με προβολή στο κεντρικό άξονα της παράστασης. Το ιδόλιο αυτό χρειζει ιδιαίτερο σχολιασμού τόσο για το μέγεθος όσο και για τις εικονογραφικές του ιδιαιτερότητες. Με το σοζόμενο ύψος του να ανέρχεται στα 38,8 εκατοστά και το πλάτος του στα 21 είναι με διαφορά το μεγαλύτερο της ομάδας που εξετάζουμε και όχι μόνο. Υπολογίζουμε ότι αν σοζόταν και το κεφάλι της θεάς το ύψος του ιδολίου θα έφτανε περίπου το μισό μέγεθο. Εκτός αυτού, από εικονίες της Μητέρας των Θεών με συνοδευτικές μορφές σε ιδόλια ή πύληνα πλακίδια, γνωρίζουμε από ελάχιστα παραδείγματα εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου. Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε και το ιδόλι που είδαμε σήμερα στην Ακίνουση κυρία Σακαμέα. Πλαισιωμένοι από άλλες μορφές σε μικρότερη κλίμακα παρουστάνεται συχνά σε ανάγλυφα από τη να πεικονίζουν ένθρωνοι μέσα σε ναίσχο. Συνηθέστερα, οι μορφές αυτές τοποθετούνται στις παραστάδες του και αποδίδονται σε χαμηλό ανάγλυφο, ενώ κάποτε βρίσκονται μέσα στον ναίσχο δίπλα στη θεά. Στο ιδόλι της Αυθήπολη στη θεά κλαισιώνουν τρεις όρθιες μορφές σε μικρότερη κλίμακα. Οι δύο στέκονται κατεροθέντις μπροστά από τα ρυσήχειρα του θρόνου. Ένα αγόρι με καυσία, χειτώνα και μακλιά κλαμίδα στα δεξιά και μια κόρη με αποδύρι χειτώνα φυάλλει στο δεξί χέρι και ψηλή όρθια δάδα στο αριστερό. Από τη μορφή του αγοριού λείπει το άνω σώμα του. Φαίνεται όμως πως το χέρι θα λύγησε στον αγκώνα κάτω από την κόκκινη κλαμίδα, όπως δίφει το χρώμα που διατηρείται σε αυτήν. Αντίστοιχα από την ενδυμασία της κόρης διατηρούνται ύχνοι γαλάσσιου και ρόδινου χρώματος. Η τρίτη και μικρότερη σε μέγεθος αντρική μορφή στηρίζεται χαλαρά στο δεξιό βραχείονα της μητέρας. Ενδιαφέρουσαν οι απεικόνες του αγοριού με την καυσία και τη μακριά χλαμίδα δίπλα στη θεά. Σταναησκόμεθα ανάγλυφα στη θέση αυτή, ήδη στην απεικονή στα νεαρή ανδρική μορφή, η οποία συνήθως ταχτίζεται με τον ερμή, ακόμη και όταν δε φέρει τα διατριτικά του σύμβολα, αλλά παριστάνεται κρατώντας μια ενοχόη με την οποία σπένθει τις περισσότερες φορές γυρισμένος κατά τα τρία τέταρτα προς τη θέα, διμένος με χειτονίσχοδιο κοντό ημάτιο. Οικονογραφικό του τέρι στην άλλη πλευρά της παράστασης αποτελεί τα διφόρους κόρη, διμένοι συνήθως με πέπλο ή σπανιότερα μηχειτόνα και τυλυγμένοι με μακρύ ημάτιο. Οι περισσότεροι μελετητές αναγνωρίζουν την εκάτη, η οποία στανάγλυφα μπορεί να ανταλλάσσει με ιδέα τη θέση της με τον ερμή. Οι δύο μορφές αυτές τερμηνεύονται συνήθως ως πρόπολοι υπηρέτες της θεάς και λειτουργούν ως κουροί του οίκου της. Η επιλογή είναι να παρασταθεί το αγόρι με την καυσία και τη μακριά χλαμίδα στην θέση όπου στανάγλυφα καταλαβάνει συχνά ο ερμής, ίσως να μη συνεπάγει τα απαραίτητα την καταναλογία ταύτηση του με τον Θεό. Άλλωστε, οι δόλια νέων ή παιδιών με καυσία, εκτός από κτηρίσματα σε ταφές, αποτελούν και συνήθεια ανθήματα σε ιερά. Πολύ συχνά, οι μορφές αυτές συνδέονται με τη λατρεία της Δήμητρας και τότε θερούνται νεαροί μύστες των ελευσηνίων μυστηρίων, ενώ άλλωτε έχουν ερμηνευθεί και ως υπηρέτες νεοκόριοι, ως παιδιά ιερέων του Ναού ή ακόμη ως νεαροί στρατιώτες που επισκέπτονται ιερά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της πρωτοετοιτηίας τους. Οι δόλια του τύκου αυτού έχουν βρεθεί στο Ήλιον και έχουν σκεφτεί με τα ιερά της Δήμητρας και της Κιβέλις, στη πλαγιά έξω από το Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη, στον περίβολο του Ναού της Κιβέλις στο Παλατίνο Λόφο, αλλά και στο Ιερό της θεάς της θέσης Κούκλαις, την ίδια την Αμφίπολη, όπως ήταν σήμερα στην παρουσίαση της πρώην συνεδρίας. Τέλος, έχει διατυκωθεί και η άποψη ότι με την περιβολή αυτή ως σχημερινή του ενδυμασία έχει απεικονιστεί και ο ίδιος ο Άτης. Η κόρη με τη δάδα, αντικείμενο τόσο πρακτικό όσο και συμβολικό της λατρευτικής διαδικασίας, διατηρεί τη τυπική θέση που καταλαμβάνει στ' αναισκόμορφα ανάληφα, ακολουθεί όμως το λιγότερο συνηθισμένο τύπο με δάδα και φυάλι αντί του επικρατέστερου με τις δυο δάδες. Γενικά η επικόνιση της Μητέρας των Θεών σε ένα ίσκο κλαισιωμένη από τη θειάδα νεαερμή και κόρης Εκάτης, έχει ερμηνευτεί στο πλαίσιο της σύνδεσης της φιλικής κυβέλις με την ελληνική Δήμητρα. Στην εικονιστική αυτή παράδοση εντάσσονται και οι Ναΐσκοι της Αφήπολης και όπως φαίνεται και το ΜΑΦΑ 73-66. Θα έπαιδε κανείς το δηλασμό να αναγνωρίσει την κόρη με τη δάδα του ειδωλίου μας την Εκάτη, είναι όμως επίσης πολύ πιθανό κατά αντιστοιχία προς το χλανετωφόρο αγγόρι της δεξιάς κλειβράς να επικονίστη μια ανάλογη θηλυκή μορφή που συμμετέχει στη λατρεία της. Σε κάθε περίπτωση η αντιστοιχία των μορφών του ειδωλίου μας είναι αυτές, των Ναΐσκων είναι πρόδηλοι και κατά πέκτητα μπορούμε να υποθέσουμε ότι μοιράζονται και τον ίδιο συμβολισμό. Η τρίτη μορφή εικονίζεται ακέφαλη, σώζεται μάλλον ακέφαλη. Η γενικότερη πραγμάτευση των όγων του σώματος υποδηλώνει ότι πρόκειται για νεαρή αγρική μορφή από την περιβόλεια της οποίας αναγνωρίζεται ο Άθης. Η σχέση του με τη Θεά φυσικά δεν χρειάζεται στις τάσεις. Εικονίζεται σε χαλαρή στάση στα δεξιά της Θεάς, να στηρίζεται με άνεση στο κραχείο Ναΐς αποκλειώνοντας μια αίσθηση οικιότητας προς αυτήν. Φορά μακρύ παδελόνιχη τώρα που φτάνει ως το γόνατο και κοντή χλαμίδα που κορπώνονται στο δεξιό μου. Το αριστερό του πόδι σταυρώνει πάνω από το δεξί, ενώ το δεξί ακουμπά λυγισμένο στον αντίστοιχο γοφό. Σε ίδια στάση και με την ίδια ακριβώς περιβολία, επικονίζεται ο Άθης ως παιδί στο πλευρό της Θεάς, το ιδόλαιο κοτοπρίντεζι. Η σύνδεση του Άθη με τα παιδιά είναι ανοιχνεύση με είδη στη στήλη του Πυραιά, όπου ο Άθης επικονίζεται μαζί με την Άγδηστη, ένα άλλο όνομα της φρυγικής κυβέλης, με την οποία φαίνεται ότι λειτουργούν από κοινού ως προστάτες των παιδιών της αναθέτριας. Αν φέρει αυτή του την ιδιότητα και στο ιδόλαιό μας, ίσως να υποκρύπτεται κάποια σύνδεση ανάμεσα σε αυτόν και το αγόρι με την καυσία. Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι στο μυαλφάδο το 366 είναι εμφανίσεις οικονογραφικές επιρροές των αναγλήφων του 4ου αιώνα π.Χ., που επικονίζουν τη θέα ένθρωμη μέσα σε ομοίωμα ένα ίσχο πλασιωμένη από συνοδευτικές μορφές. Στο γενικό αυτό πλαίσιο φαίνεται πως κινήθηκε και ο δημιουργός του ιδολίου που εξετάζουμε, ο οποίος μάλιστα μπορεί να έφτιαξε δύο όμοιες και ισομεγέ της εικόνας της θεάς, ενώ πως φαίνεται το μικρό τμήμα ιδολίου, που διατήρει την παλάμη, τη φιάλη και μέρος του κεφαλιού της συνοδευτικής μορφής, είναι επανάληψη του μη Α83-66, οπότε η δυναμική της παρουσίας της στον χώρο διπλασιάζεται. Σε κάθε περίπτωση οι διαστάσεις των δύο ιδολίων δεν ήταν αντίστοιχες, γεγονός που από μόνο του είναι αξιοσημείωτο. Οι δόλοι της θεάς όμως στην περιοχή αυτή δεν βρέθηκαν μόνο στο εικόπεδο του Μπουλίδη. Στο όμορο προσωνατολάς εικόπεδο φερόμενης ιδιοκτησίας Διογέννη Κυπριανίδη και σε προηγούμενη ανασκαφική έρευνα, είχε αποκαλυφθεί μεγάλο μέρος του κτυριακού συζουκοθήματος, τη συνέχεια του οποίου ανοιχνέψαμε στο εικόπεδο του Μπουλίδη. Οι ανασκαφείς του αναγνωρίζουν σε αυτό την κάτωξη μιας πολύχωρης οικίας, με χώρους επίσημους όπως ονδρόνας, με δάπεδα ψιθιδωτά και χωμάτινα και με κινητά ευρήματα στα οποία αναγνωρίζονται θεότητες όπως η Άρτευνη, ο Αστριπιός και η Μητέρα των Θεών. Οι τελευταίοι εικονίστες εθνίματα ειδωλίων ενώ με λατρευτικές φρακτικές ιδέονται Πίληνος Φωμίσκος, Τιμιατήριο, Αγνίθες και το πολύ Λουξολυχνάρι που εντοπίστηκε στον διπλανό των ειδωλίων της θεάς Πόρα. Στην ομάδα των θεοτήτων του κτιρίου μπορούμε να προσθέσουμε και την έμμεση έστω παρουσία της αφροδίτης και του έρωτα καθώς στο εικόπεδο των Μπουλίδια εντοπίστηκαν αποσπασματικά ιδόλια ερωτηδέων και ένα θράψιμα κλαγγόνας. Τέλος έμιση αναφορά στον Δία αποτελεί το θράψιμα ποδιού και φτερού γασαετού επάνω σε κυκλική βάση. Από τα υπόλοιπα ιδόλια του οικοπέδου των Μπουλίδια αξίζει να αναφερθούν μόνο ένα τμήμα κεφάλαιο γυναικίας προτομής και ένα γυναικείο κεφάλαιο με πόλο και καλύπτρα που κι αυτό ίσως να παρουστά τη μητέρα των θεών. Νήματα ιδωλίων της όμως και ένα αποσπασματικό ομοίωμα από μίσκο εντοπίστηκαν και καταρρυκά ασκαφή που διαρρυνεγήθηκε και σε τρίτο οικόπεδο αμέσως σβόρεια του οικοπέδου των Μπουλίδια. Η διέλευση του κοινοτικού δρόμου ανάμεσα στα οικόπεδα Κυπριανίδε το Πουλίδι και του τρίτου οικοπέδου η τεκτισία σχαράλα του Κοκλιαρίδη καθιστά προβληματική τη διαπτύστοση της άμεσης σημείς σύνδεσης των αρχιτεκτονιμάτων τους. Σε κάθε περίπτωση γεγονός παραμένει έντονη παρουσία της Μητέρας των Θεών στην περιοχή αυτή, τόσο ώστε να μας βάλει σε σκέψεις για το ενδεχόμενο ενός πιο δημόσιο χαρακτήρα της και κατά συνέπει ενός ιερού της εκεί. Καθώς όμως τα μητρώα την εποχή αυτή γενικά λιωθετούν την κάτωψη της οικίας με χώρος που αναπτύσσονται γύρω από κεντρική αυλή, ο αρχιτεκτονικός τύπος από μόνος του δεν αποτελεί απαρκές κριτήρια για την ταύτιση του χώρου προς μέση με την ιδιωτική οικία. Σε κάποιες περιπτώσεις τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Στο ιερό της θεάς στην Μπέλα για παράδειγμα εντοπίστηκε μεταξύ άλλων ναός με δύο νεοισκόμο εφανάγλικα της θεάς, ενώ στην Βεργίνα η πληθώρα και το είδος των ευρημάτων δεν αφήνουν ερωτηματικά για την ταύτιση και το χαρακτήρα του χώρου. Στην περίπτωση μας όμως η εικόνα είναι πιο συγκεκριμένη. Για παράδειγμα, η αφθονία του νερού, οι αυλές, η βομή, τα ευρύχωρα δωμάτια, οι επικονίσεις της θεάς αλλά και άλλων θεοτήτων, οι αγνήθες που εκτός από χρηστικά αντικείμενα λειτούγουν και ως αναθήματα στα νητρώα, η πληθώρα δοσκευών που απαιτούνται για τα τελετουργικά γεύματα, όλα υπάρχουν στο συγκρότημα της Ανθήπολης. Από την άλλη, όλα αυτά είναι στοιχεία που απαντώνται και στο πλαίσιο της λειτουργίας μιας οικίας, η οποία δεδέται αυλή, πηγάδι, χώρους εργασίας, αποθηκευτικούς, παρασκευής φαγητού, παράθεσης γευμάτων και φυσικά χώρους ή σημεία, όπου μπορεί να αποδοθεί λατρεία στους προστάτες θεούς της οικογένειας. Εκτός αυτού, στην Ανθήπολη δημόσια λατρεία της Μητέρας των Θεών, γνωρίζουμε ότι εξυπηρετείται στο υπέθρυο ΕΡΟΚΑ και το πιστεί στην θέση κούκλας. Αν όσο οι περιστάσεις το απαιτούσαν, το συγκρότημα που αποκαλύφθηκε στα οικόπεδα Κυπριανίδη και το Βουλίδη, και που πιθανόν συνεχίζεται στο οικόπεδο Κοκλιαρίδη, διέθεται τις προϋποθέσεις ώστε να λειτουργήσει και έξω από τα στενά όρια της οικιακής λατρείας, ε Αυτοί θεωρούμε ότι ίσως μια συνολική επαναξέταση των δεδομένων και των τριών οικοπέδων αποδειχθεί περισσότερο διαφωτιστική. Σας ευχαριστώ πολύ. Σας ευχαριστώ. |
