| : [♪ Μουσική Παιδάκια μου, γεια σας! Το όνομά μου είναι Μίνα Τόδωρη και είμαι δασκάλα τρίτης Δημοτικού. Σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα ιστορίας που έχει σχέση με τους μύθους. Όταν ήμουν μικρή, μου άρεσε πάρα πολύ να διαβάζω ή να ακούω μύθους. Μου άρεσαν πάρα πολύ και με εγωίτευαν όλες αυτές οι ιστορίες με τα πλάσματα με τις περφυσικές δυνάμεις, τις μεταμορφώσεις κάθε είδους, ιστορίες που περιέγραφαν πράγματα πέρα από κάθε φαντασία. Βέβαια όταν μεγάλωσα συνειδητοποίησα πως αυτό που με εγωίτευε περισσότερο μέσα σε όλα αυτά, ήταν αυτό που κρυβόταν πίσω από το μύθο. Οι συμβολισμοί και όλοι αυτοί οι αξιοθάυμαστοι περιέργεια που έδειχνε ο άνθρωπος να αναζητά και να βρίσκει εξηγήσεις για κάθε τι που έβλεπε δίπλα του. Βέβαια τότε δεν υπήρχε η επιστήμη να του δώσει τα φώτα της, οπότε οι άνθρωποι αναζητούσαν και κατέφευγαν στους μύθους. Ένας από αυτούς τους μύθους που με εγωίτευε πάρα πολύ, ήταν ο μύθος της Πανδόρας. Το ξέρετε αυτό το μύθο, είμαι σίγουρη όλοι σας. Εδώ όμως η ιστορία ξεκινάει από πολύ παλιά, οπότε ας πιάσουμε να ξεδιπλώσουμε το κουβάρι από την αρχή. Όταν λοιπόν που λέτε ο Δίας έγινε βασιλιάς και κυρίαρχος όλου του κόσμου, έδειξε πάρα πολύ μεγάλη διαφορία για το ανθρώπινο γένος, ενώ οι δικοί του οι θεοί στον Όλυπο καλοπερνούσαν μια χαρά. Ο μόνος ο οποίος έδειξε ενδιαφέρον και αγάπη και τόλμησε να αντιταχθεί σε αυτή την εξουσία και τη δύναμη του Δία, ήταν ο Πρωμηθέας. Τη φωτιά που τότε ήταν προνόμιο και τη χαίρονταν μόνο οι θεοί, τόλμησε να την κλέψει από το εργαστήριο του Ήφεσθου και τη χάρισε στους ανθρώπους για να κάνει τη ζωή τους πιο εύκολη και ακόμα και πιο όμορφη. Και όχι μόνο αυτό, τους δίδαξε τις τέχνες και τις επιστήμες για να ελπίζουν πως η ζωή τους θα γίνει ακόμα καλύτερη. Και γιατί νομίζετε ότι τα έκανε όλα αυτά? Τι νομίζετε ότι είναι το πιο ισχυρό κίνητρο, ο πιο σημαντικός λόγος για να κάνει κάποιος σε κάποιον άλλο κάτι καλό. Μπράβο! Και εγώ αυτό νομίζω, η αγάπη. Πράγματι, ο Πρωμηθέας αγαπούσε πάρα πολύ τους ανθρώπους. Και μάλιστα για να σας πω κάτι άλλο, κάποιοι λένε ότι αυτός ήταν ο δημιουργός όλου του ανθρώπινου γένους και γι' αυτό το λόγο τους αγαπούσε τόσο πολύ. Κοιτάξτε να δείτε πώς έγινε. Ο Δίας ανέθεσε στον Πρωμηθέα και στον αδερφό του τον Επιμηθέα, να φτιάξουν όλα τα πλάσματα της γης. Ο Πρωμηθέας που ήταν σοφός και μυαλωμένος, και ξέρετε αυτό μας το λέει το όνομά του, Πρωμηθέας, σημαίνει πρόνοια. Δηλαδή σημαίνει ότι αυτός ο άνθρωπος σκεφτόταν πριν κάνει κάτι. Ο Πρωμηθέας λοιπόν, ο οποίος ήταν σοφός και μυαλωμένος, έπλασε τους ανθρώπους με πάρα πολύ προσοχή, με πάρα πολύ αγάπη. Και μάλιστα λένε ότι ήταν τόση η φροντίδα του για το πλάσμα που έφτιαχνε, που τον έκανε να στέκεται όρθιος. Σε αντίθεση με τα άλλα πλάσματα, γιατί αυτή η στάση δείχνει μια αξιοπρέπεια. Ο αδερφός του Επιμηθέας, πάλι, καμία σχέση. Ο Επιμηθέας, γιατί κι αυτός το όνομά του κάτι μας λέει, Το όνομα αυτό, Επιμηθέας, σημαίνει εκ των ιστέρων σκέψη. Και όπως καταλαβαίνετε, ήταν άνθρωπος ο οποίος δεν σκεφτόταν πριν κάνει κάτι. Και φυσικά τις περισσότερες φορές στη συνέχεια το μετάνιωνε. Όπως τώρα, καλή ώρα. Ο Επιμηθέας, λοιπόν, έφτιαξε την ώρα που ο Πρωμηθέας, ο αδερφός του, ασχολιόταν με τον άνθρωπο. Ο Επιμηθέας έδινε όλα τα ιδιαίτερα γνωρίσματα στα ζώα. Τους έδωσε τρίχωμα, τους έδωσε φτερά για να ζεσταίνονται, τους έδωσε δύναμη μεγάλη, τους έδωσε ταχύτητα. Και ήταν πάρα πολύ περήφανος γι' αυτό που έκανε. Ξαφνικά, λοιπόν, όταν ο Πρωμηθέας ανακαλύπτει τι κάνει ο αδερφός του, του ήρθε τρέλα με την αποκοτιά αυτή. Τώρα τι θα γινόταν, τι έμενε για τον άνθρωπο, αφού όλα αυτά τα ιδιαίτερα γνωρίσματα, τα χαρακτηριστικά, τα έδωσε στα ζωά, που ήταν τόσο πολύ χρήσιμα. Δεν θα μπορούσε, φυσικά, ο Πρωμηθέας να αφήσει το πλάσμα του έτσι. Οπότε σκέφτηκε και αποφάσισε να τους δώσει τη φωτιά. Ήταν ένα από τα καλύτερα δώρα που θα μπορούσε να κάνει στον άνθρωπο. Γιατί και με τη φωτιά θα μπορούσαν και να ζεσταίνονται, και να προφυλάσσονται και από το κρύο, από τα θηρία, από το σκοτάδι. Για να τους δώσει όμως τη φωτιά, θα έπρεπε πρώτα να την κλέψει από τον Όλυμπο, από το ίδιο το εργαστήριο του Ήφαιστου. Και όπως καταλαβαίνετε δεν δίστασε ούτε για μια στιγμή να το κάνει αυτό. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν θα μπορούσε να περάσει έτσι. Ο Δίας, ο εξουσιαστής του κόσμου, έγινε έξαλος. Πώς τόλμησε αυτός ο Πρωμηθέας, ο γιος του Τιτάνα. Ναι, γιατί εδώ σημείωτα, πρέπει να σας πω ότι ο Πρωμηθέας ήταν γιος του Ιαπετού. Ενός από τους Τιτάνες με τους οποίους ο Δίας από παλιά είχε πάρα πολύ έντονη κόντρα. Πώς τόλμησε λοιπόν αυτός να ανέβει στον Όλυμπο και να κλέψει τη φωτιά, η οποία ανήκε στους θεούς, μπαίνοντας μέσα στο εργαστήριο του ίδιου του Θεού του Ήφαιστου. Όπως καταλαβαίνετε αυτό το πήρε ως πολύ μεγάλη κοροϊδία, πολύ μεγάλη προσβολή. Και μέσα σε όλη αυτή την οργή και τον φθόνο που τον πλημμύρισε, εννοείται ότι αποφάσισε να τους καταστρέψει όλους. Και τον κλέφτη τον Προμηθέα, αλλά και τους κλεφταποδόχες, δηλαδή τους ανθρώπους. Τον Προμηθέα, ξέρετε όλοι, τον έδεσε στον Κάφκασο, ένα πολύ μεγάλο βουνό. Τον έδεσε λοιπόν στο όρος Κάφκασο. Μπορείτε να ψάξετε σε χάρτη και σε υδρόγιο να δείτε πού είναι ο Κάφκασος, δεν θα σας το μαρτυρήσω εγώ. Τον έδεσε λοιπόν πάνω σε βράχια στο όρος Κάφκασο και μάλιστα με πολύ χοντρές αλυσίδες, τις οποίες της είχε φτιάξει ο ίδιος ο ίφαιστος. Και κάθε μέρα, ακούστε, έστελνε έναν αετό, όχι τυχαία αετό, γιατί είναι το ιερό σύμβολο του Δία όπως πολύ καλά γνωρίζετε, να του τρώει το σικότ. Αλλά δεν ήταν αυτό το μαρτύριο. Το μαρτύριο ήταν το εξής για τον Προμηθέα. Ότι επειδή ο Προμηθέας ήταν αθάνατος, το σικότ του κάθε μέρα ξαναγεννιόταν, κάθε βράδυ ξαναγεννιόταν. Οπότε αυτή η κατάσταση συνεχιζόταν για χρόνια. Και θα μπορούσε να συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, αν δεν βρισκόταν ένας άλλος πολύ μεγάλος ήρωας, ο οποίος έτυχε να περνάει από εκεί, πηγαίνοντας στον κήπο των Εσπερίδων, ο, μπράβο, καλαμαντέψατε, ο Ηρακλής. Ο Ηρακλής, λοιπόν, ήτανε που απελευθέρωσε από τα δεσμά του τον Προμηθέα και ουσιαστικά τον αποδέσμευσε και από το μαρτύριό του. Για τους ανθρώπους, όμως, ο Δίας φυλάγε κάτι ακόμα καλύτερο. Φυλάγε την Πανδόρα. Η Πανδόρα. Σκεφτείτε ότι ένας πολύ μεγάλος αρχαίος Έλληνας ιστορικός, ο Ισίωδος, έγραψε πως η Πανδόρα ήταν το χειρότερο δώρο που θα μπορούσε να κάνει ο Δίας για να τιμωρήσει να εκδίκηθεί τους ανθρώπους. Το σχέδιό του ήταν πολύ καλά προμελετημένο. Να λοιπόν πώς έχουν τα πράγματα. Ο Δίας είπε στον Ήφαιστο να του φτιάξει μία γυναίκα από πυλό, όσο το δυνατόν πιο όμορφη, να χρησιμοποιήσει όλα τα μυστικά της τέχνης του και φυσικά εκείνος, αν έκανε αλλιώς, τον υπάκουσε. Έπειτα ζήτησε από όλους τους θεούς να την πρυκίσουν με τα πιο σπάνια τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Έτσι λοιπόν η Αθηναγία, για παράδειγμα, της έμαθε να υφαίνει, που ήταν μια πάρα πολύ σημαντική τέχνη εκείνη την εποχή, της έμαθε να ντύνεται όμορφα. Η Αφροδίτη, ως θεάς της ομορφιάς, την έκανε πάρα πολύ όμορφη, την έκανε εγωιτευτική και ποθητή από όλους. Η Δήμητρα, της έμαθε την τέχνη της Κυπουρικής. Ο Απόλλωνας της έδωσε ένα πάρα πολύ καλό μουσικό αυτή. Και ο Ερμής, την έμαθε να εξαπατά, να πείθει τους άλλους. Και λένε μάλιστα ότι αυτός ήταν που της έδωσε και την ομιλία. Την έκανε λιγάκι πονηρή ο Ερμής. Ήταν δικό του χαρακτηριστικό, όπως ξέρετε όλοι πολύ καλά. Στο γεγονός αυτό, οφείλεται, ξέρετε και το όνομά της, Πανδώρα, αν δείτε αποτελείται από τις λέξεις παν και δώρα. Ήταν δηλαδή αυτή που είχε όλα τα δώρα από τους θεούς. Ήταν πρικισμένη με όλα τα χαρίσματα. Στη συνέχεια, λοιπόν, ο Δίας ζήτησε από ποιον άλλον από τον Ερμή, τον αγγελιοφόρο του, να παραδώσει την Πανδώρα ως δώρο στον Επιμηθέα, στον αδελφό του Προμηθέα. Εκείνος βέβαια, με το χαρακτήρα που είχε, όπως είπαμε πριν, δεν σκέφτηκε τη συμβουλή που του είχε δώσει ο αδερφός του ο Προμηθέας, ο οποίος του είχε πει το εξής. Πρόσεξε, μην δεχτείς ποτέ δώρο από το Δία, να το γυρίσεις πίσω, γιατί το πιο πιθανό είναι να έχει καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους. Όταν είδε ο Επιμηθέας την Πανδώρα, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ από την ομορφιά και τη γοητεία της, που όχι μόνο, σας πειροφορώ, δεν την έδιωξε, την παντρεύτηκε κιόλας. Και δυστυχώς κατάλαβε το λάθος του όταν ήταν πια πάρα πολύ αργά. Το πρώτο καιρό όλα ήταν με λιγάλα, όλα κυλούσαν καλά. Ζούσαν ευτυχισμένοι, δεν υπήρχε κάποιο γκρίζο σύννεφο στον ορίζοντα της ζωής τους, μέχρι που η Πανδώρα, από ανοησία να το πω, από περιέργεια να το πω, έκανε το λάθος, το μεγάλο λάθος. Ήταν αυτό που περίμενε ο Δίας, τόσο υπομονετικά για να εκδικηθεί τους ανθρώπους. Ο Δίας, μαζί με την Πανδώρα, είχε στείλει και ένα κουτί. Και για να είμαι ακριβής, ένα πιθάρι. Κανονικά ήταν πιθάρι, απλώς εμείς τώρα το λέμε κουτί. Κάποιοι λένε ότι ο Δίας μέσα σε αυτό το πιθάρι, είχε κλείσει όλα τα αγαθά, όλα τα χρήσιμα και τα όμορφα πράγματα του κόσμου, και ανάμεσα σε αυτά και την ελπίδα. Κάποιοι άλλοι όμως, οι περισσότεροι, λένε πως σε αυτό το πιθάρι ο Δίας είχε κλείσει όλα τα δεινά, όλες τις συμφορές, όλα τα άσχημα του κόσμου. Είχε κλείσει, για παράδειγμα, τα γηρατιά, τις ασθένειες, τον πόλεμο, τη βία, το θάνατο. Και ένα σωρό επίσης άσχημα συναισθήματα, όπως ήταν ο φθόνος, η οργή, η σκληρότητα. Αλλά μαζί με όλα αυτά τα ανατριχιαστικά κατά τα άλλα, είχε κλείσει και την ελπίδα στο μπάτο του πιθαριού, κάτω κάτω, κρυμμένη βαθιά. Μαζί λοιπόν με την Πανδόρα έστειλε και αυτό το πιθάρι με τα δώρα του γάμου. Και συνοδευόταν αυτό το πιθάρι από την εντολή να μην ανοιχθεί ποτέ και για κανέναν λόγο. Μπορεί η Πανδόρα να ένιωθε την επιθυμία, μπορεί να ένιωθε την περιέργεια να το ανοίξει, αλλά θα έπρεπε να πιθαρχήσει στην εντολή που της έδωσε ο δημιουργός της. Δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Μια μέρα λοιπόν, στεκόταν μπροστά στο πιθάρι, το κοίταζε, το ξανακοίταζε, γέμισε μέσα της μία απίστευτη περιέργεια. Και αναρωτιόταν τι μπορεί να κρύβεται μέσα σε αυτό το πιθάρι. Πόσο κακό μπορεί να είναι αν το ανοίξω για μια στιγμή, να δω λίγο τι έχει μέσα. Η Πανδόρα δυστυχώς άνοιξε το πιθάρι. Και τότε άλλαξαν στη στιγμή όλα. Και τίποτα δεν ήταν όπως ήταν πριν. Εκείνοι που υποστηρίζουν πως στο πιθάρι υπήρχαν όλα τα αγαθά, λένε πως μόλις η Πανδόρα το άνοιξε, έφυγαν όλα τα αγαθά, πέταξαν με μιας προς τον ουρανό και προς τους θεούς, και το μόνο που δεν πρόλαβε να ξεφύγει, ήταν η ελπίδα και αυτό γιατί ήταν, όπως σας είπα, στον πάτο του πιθαριού. Οι περισσότεροι όμως μιλούν για δεινά, για συμφορές, που μόλις η Πανδόρα άνοιξε το πιθάρι, ξεχύθηκαν με μιας απίστευτη ορμή, πλημμύρισαν τον κόσμο, σκέπασαν όλους τους ανθρώπους. Ο Δίας μπορούσε να πανηγυρίσει, τα είχε καταφέρει. Είχε καταφέρει να εκδικηθεί όλους τους ανθρώπους. Αναρωτιέμαι όμως ανάμεσα σε όλο αυτό το μαύρο σύννεφο των συμφορών, γιατί υπάρχει αυτή η φωτεινή ανάλαμπη της ελπίδας. Με άλλα λόγια, αν ο Δίας ήθελε πραγματικά να κάνει κακό στους ανθρώπους, γιατί έβαλε μέσα στο πιθάρι και την ελπίδα. Για σκεφτείτε το λίγο. Η ελπίδα είναι ένα πάρα πολύ ωραίο συνέστημα. Είναι αυτή που χρωματίζει τα πιο σκούρα χρώματα, φωτίζει λίγο τα γκρίζα σύννεφα. Είναι αυτή που μας δίνει τη δύναμη και το κουράγιο να συνεχίσουμε κάτι, που μας είναι δύσκολο, ακόμα και επώδυνο. Δηλαδή όταν έχουμε ελπίδα λέμε ότι όλα θα πάνε καλά. Τότε λοιπόν, μήπως ήταν μια κίνηση καλής θέλησης από την πλευρά του Δία προς τους ανθρώπους. Μήπως τελικά αυτή η κίνηση δείχνει εσπλαχνιά. Είναι σαν να τους έλεγε, ναι, εγώ σας στέλνω τις συμφορές και όλα τα δεινά, αλλά μαζί με αυτά σας στέλνω και την ελπίδα, και να έχετε θάρρος και παρηγοριά να μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε και να συνεχίσετε τη ζωή σας. Και όσον αφορά την πανδώρα αναρωτιέμαι για κάτι. Πώς ήξερε ο Δίας ότι η πανδώρα θα άνοιγε τελικά το κουτί. Για σκεπτείτε το λίγο. Μα ο ίδιος την έκανε έτσι. Ο ίδιος δεν ζήτησε εκτός των άλλων χαρακτηριστικών να έχει και το χαρακτηριστικό της περιέργειας. Της είχε δώσει όμως και ελεύθερη βούληση. Η πανδώρα δεν ήξερε τι είχε μέσα στο πιθάρι. Και σίγουρα δεν ήξερε τι θα συνέβαινε αν άνοιγε το πιθάρι. Νομίζω ότι αν ήξερε τι θα συνέβαινε, ίσως δεν θα το άνοιγε. Όπως και να έχει, κάπως έτσι είχαν τα πράγματα με την πανδώρα. Κάθε φορά που διαβάζω αυτό το μύθο, τώρα που έχω μεγαλώσει και δεν με εντυπωσιάζει πλέον το φανταστικό της υπόθεσης, θυμάμαι ότι πρέπει να βρίσκω πάντα κάτι θετικό, κάτι γελαστό, ακόμα και όταν αλλά γύρω μου φαίνονται μαύρα. Να μη χάνω την ελπίδα μου και να συνεχίζω να προσπαθώ. Να μη λειτουργώ απερίσκεπτα. Να σκέφτομαι να προσέχω τι επιλέγω και να σκέφτομαι πάρα πολύ προσεκτικά τι συνέπειες μπορεί να έχουν αυτές οι επιλογές και οι πράξεις μου. Σήμερα, αν πούμε ότι κάποιος άνοιξε το κουτί της πανδώρας, εννοούμε ότι μία φαινομενικά ασήμαντη πράξη, μπορεί στο βάθος να έχει καταστροφικές συνέπειες. Ελπίζω να κατάφερα να σας έδειξα τι κρύβεται πίσω από το μύθο της πανδώρας. Και νομίζω ότι είναι ένα πάρα πολύ ωραίο παιχνίδι να προσπαθείτε να βρίσκετε από εδώ και πέρα τι κρύβεται πίσω από τους μύθους, τι προσπαθούν να ερμηνεύσουν όλοι αυτοί οι μύθοι. Και στο μεταξύ, εάν τύχει και βρείτε μπροστά σας κάποιο κουτί της πανδώρας, προσπαθήστε να αντισταθείτε στην περιεργιά σας και μην το ανοίξετε. |
