| : Πολλοί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης, γύρω από το μηχό του θερμαϊκού κόλλου, το ίδρυστο κόλλο της Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε. Πολλοί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε. Πολλοί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε. Πολλοί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε. Πολλοί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης, γύρω από το μηχό του θερμαϊκού κόλλου, υπάρχουν σημαντικοί οικισμοί. Γύρω στο 315 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσανδρος θα αναγκάσει 26 από αυτούς να συνοικιστούν σε μια νέα πόλη, μεταφέροντας εκεί τους κατοίκους τους. Ο Κάσανδρος δίνει στην πόλη το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης, ετεροθαλούς αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η θέση της νέας πόλης έχει πολλά πλεονεκτήματα. Είναι το ασφαλέστερο λιμάνι στο βόρειο Αιγαίο, με εύκολη πρόσβαση στην εντοχώρα μέσω της κυλάδας του αξίου. Παράλληλα βρίσκεται σε προνομιακό σημείο για την επικοινωνία με τις σημαντικές μακεδονικές πόλεις. Η πόλη χτίζεται με το υποδάμιο σύστημα, με κάθετα τεμνόμενους δρόμους. Ήταν η δεύτερη πόλη στο μακεδονικό βασίλειο μετά την πρωτεύουσά του, την Πέλλα. Η Θεσσαλονίκη οργανώνεται όπως όλες οι ελληνικές πόλεις, διαθέτει εκκλησία του δήμου και βουλή, ενώ οι πολίτες της είναι διαιρεμένοι σε φυλές και δήμους. Έχει δική της διοίκηση. Στην πράξη όμως, ο μακεδόνας βασιλιάς καθορίζει τις εξωτερικές και εσωτερικές σχέσεις της πόλης μέσω βασιλικών αξιωματούχων, των επιστατών. Σύντομα, η πόλη θα εξελιχθεί στο σημαντικότερο στρατιωτικό και εμπορικό κέντρο του μακεδονικού βασιλείου. Κάτοικοι από άλλες ελληνικές πόλεις θα έρθουν να εγκατασταθούν εδώ. Μέσα από τους δρόμους του εμπορίου θα φτάσουν επίσης στην πόλη και νέες λατρίες, κυρίως ανατολικές. Οι λατρίες αυτές θα συνεχίσουν να είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς ως το τέλος της αρχαιότητας. Τα ελληνιστικά χρόνια είναι χρόνια μεγάλης ακμής. Αυτό φανερώνουν τα ευρύματα που έχουν έρθει στο φως από τα νεκροταφία της πόλης και τους μακεδονικούς τάθους της περιοχής. Το 168 π.Χ. η εικόνα αλλάζει. Ο Περσέας θα ιτηθεί από τους Ρωμαίους στη μάχη της Πίδνας. Οι Ρωμαίοι θα διαιρέσουν αρχικά τη Μακεδονία σε τέσσερις μερίδες, διοικητικά διαμερίσματα δηλαδή. Και η Θεσσαλονίκη θα ανακηρυχθεί πρωτεύουσα της μιας από αυτές. 20 χρόνια αργότερα θα γίνει πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας. Λίγα χρόνια αργότερα η κατασκευή ενός σημαντικού στρατιωτικού δρόμου, της Εγνατίας οδού, θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη της πόλης. Η Εγνατία περνάει έξω από τα βυτικά τείχη της Θεσσαλονίκης και τη συνδέει οδικός με όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Με την επικράτηση του Οκταβιανού Αύγουστο, ως μόνο κύριο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το 31 π.Χ. μια νέα περίοδος, η Αυτοκρατορική, αρχίζει. Οι Θεσσαλονικοί τιμούν τον Αύγουστο και του αφιερώνουν ναό. Η Θεσσαλονίκη, μετά από μια περίοδο αστάθειας και ταραχών, θα απολαύσει και αυτήν τα αγαθά μιας παρατεταμένης ηρήνης, της λεγόμενης Pax Romana. Τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, η πορεία που διαγράφει η πόλη είναι εντυπωσιακή. Η πέταση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας προς την Ανατολή και το Βορά, η Θεσσαλονίκη θα γίνει στα προδρόμοι οδών, ανθρώπων και ιδεών. Πόλη μεγάλη και δυναμική, με έντονο κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και δραστήρια τοπική αριστοκρατία, γίνεται κέντρο εμπορίου, το μεγαλύτερο λιμάνι της Βαλκανικής. Δεν είναι αυτά, το πολιτικό και διοικητικό κέντρο της πόλης μετατοπίζεται στο νέο συγκρότημα της αγοράς, όπου κτίζονται λαμπρά οικοδομήματα. Λήθος κόσμου συγκεντρώνεται στη Μεγάλη Πλατεία και στις τοές για τις διοικητικές του υποθέσεις, αλλά και για να ακούσει τους ρίτορες και τους φιλοσόφους να παρακολουθήσει παραστάσεις, να συζητήσει, να θαυμάσει τα μνημεία, να νιώσει τον παλμό της πόλης. Το 299 μετά Χριστόν ο Κέσσερας Γαλέριος Μαξιμιανός, ένας από τους τετράρχες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επιλέγει την πόλη ως έδρα της διοίκησής του. Θα την πρικήσει με μεγαλοπρεπή οικοδομήματα. Ένα τεράστιο ανακτορικό συγκρότημα, μια θριαμπική αψίδα που υμνεί τα πολεμικά του κατορθώματα, ένα κυκλικό λατρευτικό κτίριο που στέκουν ως ορόσιμα της πόλης μέχρι σήμερα. Η Θεσσαλονίκη, η λαμπροτάτη Μητρόπολης, η μήτηρ Πάσης Μακεδονίας, όπως αναφέρεται σε αρχαίες επιγραφές και κείμενα, ζει τώρα την τελευταία περίοδο της ύστερης αρχαιότητας, πριν περάσει στη νέα μεγάλη εποχή της ιστορίας της, τη Βυζαντινή. Όψεις του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στην πόλη από τα πρώτα χρόνια έως την ύστερη αρχαιότητα παρουσιάζονται στις επόμενες αίθουσες. |
