| : Καλησπέρα σε όλους. Είμαι ο Στέφανος Αλεβύζος, ψυχολόγος στο χαμόγελο του παιδιού. Καλησπέρα από εμένα. Είμαι η Ρεγκίνα Καραντινού, ψυχολόγος και εγώ στο χαμόγελο του παιδιού. Είμαστε στο Εθνικό Κέντρο για τα Ξαφανισμένα και η Ποεκμετάρευση της Παιδιά στη 18η εκπομπή. Ρώτα το χαμόγελο. Να θυμίσουμε σε όλους και όλες ότι το χαμόγελο του παιδιού έχει αναπτύξει αυτή τη δράση, το ρώτα το χαμόγελο, προκειμένου να απαντάει διαδικτυακά, με σύγχρονο τρόπο, στις απορίες και στις σκέψεις των γονιών. Στις σκέψεις των γονέων, που γενικά τις δεχόμαστε και μέσω της γραμμής 1056, αλλά και από τη σχολική κοινότητα. Ακριβώς. Προσπαθούμε να είμαστε συνδεδεμένοι με την επικαιρότητα, γι' αυτό και σήμερα το θέμα που αποφασίσαμε να αναπτύξουμε έχει σαν τίτλο «Μαμά, όξω στις ειδήσεις». Και η αλήθεια είναι ότι τα πιτσιρίκια αυτή την περίοδο ακούνε πάρα πολλά στις ειδήσεις. Ακούνε, τα πιτσιρίκια ακούνε, οι έφηβοι διαβάζουν, Στέφανα, μέσα από τα social media και γενικότερα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και συζητάνε και στα σχολεία τους πολλά πράγματα, όπως ακούμε κι εμείς. Οπότε είναι ένα θέμα το οποίο αξίζει να δούμε σήμερα, να ξετριλίξουμε έτσι κάπως αυτή την αγωνία και τον φόβο των γονέων σε όλο αυτό, γιατί περισσότερο πολλές φορές η σιωπή έρχεται από μια αγωνία και ένα άγχος δικό μας το να απαντήσουμε σε διάφορα ερωτήματα σωστά. Ακριβώς, ναι. Και μην ξεχνάμε ότι ειδικά αυτή η περίοδος τώρα είναι και μια περίοδος που στις ειδήσεις ακούγονται πάρα πολλά. Πολλά που αγχώνουν τους γονείς, πολλά που φοβίζουν τα παιδιά. Νεαρός 14 χρονών σκοτώνει συνομή λοικό του στη Θεσσαλονίκη. Σε ένα club στην Αμερική μπαίνει ένας και σκοτώνει κόσμο περίπου τα 50 άτομα, έτσι. Ειδήσεις που υπάρχει φόβος, υπάρχει τιμός, υπάρχει πόνος, υπάρχει θάνατος και όλα αυτά γεννούν απορίες στα παιδιά για την καθημερινότά τους. Για το σχολείο, τι θα συμβεί, αν θα βγουν μια βόλτα, τι μπορεί να συμβεί επίσης ή οτιδήποτε άλλο. Στα παιδιά αυτές οι αγωνίες, τους γονείς, κάποιες άλλες αγωνίες βέβαια. Το τι θα πω στο παιδί μου όταν ακούγεται μια τέτοια είδηση, πως θα την διαχειριστώ, να κλείσω την τηλεόραση, να μην την κλείσω, να είναι μπροστά το παιδί μου όταν ακούγονται διάφορες τέτοιες ειδήσεις, να το αποκλείσω από όλα αυτό. Οπότε σήμερα θα απαντήσουμε και θα δώσουμε κάποιες συμβουλές όσο πιο ρεαλιστικές γίνεται. Και όσο πιο κοντά στην πραγματικότητα, γιατί αυτό που λένε οι γονείς και έχουν και δίκιο είναι ότι ωραία τα λες, ωραία τα λέτε, αλλά δύσκολα τα κάνουμε. Εμείς θα προσπαθήσουμε να πούμε σήμερα 10-15 πράγματα τα οποία έχουν να κάνουν με τον ρόλο του γονέα απέναντι σε αυτές τις ειδήσεις του παιδιού. Και από αυτά τα 15 πράγματα σίγουρα μπορεί κάποιος να συγκρατήσει τα 3-4 και να τα εφαρμόσει στην καθημερινότητά του και στη διαπαιταγωγή του παιδιού. Πριν που μάμως τι κάνουμε, να πούμε τι δεν κάνουμε. Μπορούμε να αποκόψουμε το παιδί από την ιδιωγραφέα. Μπορούμε να αποκόψουμε το παιδί από το να βλέπει τις ειδήσεις. Μπορούμε να αποκόψουμε το παιδί από το να ακούσει ότι ένας 14χρονος σκότωσε έναν άλλον 14χρονο. Μπορούμε να αποκόψουμε το παιδί από την ίδηση, να μάθει την ίδηση ότι ένας μπήκε σε ένα club στην Αμερική και σκότωσε 50 άτομα. Η αλήθεια είναι ότι θα ήταν το ιδανικό. Φαντάζετε το ιδανικό για τους γονείς. Το να μπορούν να κλείσουν τη τηλεόραση, να κλείσουν τον υπολογιστή και να είναι βέβαιοι ότι το παιδί τους δεν γνωρίζει τίποτα. Όπως σας είπαμε όμως, ραλειστική λύση θα πρέπει να σας δώσουμε και αυτή δεν είναι μία ραλειστική λύση. Γιατί τα παιδιά και θα ενημερωθούνε και θα μάθουν και θα ακούσουν στο σχολείο και θα ακούσουν τους φίλους τους. Ακριβώς. Πολλές πληροφορίες έρχονται και από άλλα παιδιά. Οπότε, ξεκινώντας μπορούμε να πούμε ότι επειδή υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σε όλα αυτά τα ζητήματα που ακούνε, σε όλη την δησιογραφία και στο πώς θα το συζητήσουν μεταξύ τους τα παιδιά και τι νόημα θα βγάλουν από όλα αυτό, θα έρθουνε γεμάτα απορίες ή θα έρθουνε με πολύ σίγουρες απόψεις για αυτά που έχουν ακούσει. Οπότε, το πρώτο που έχουμε να κάνουμε, Στήφαν, είναι να μιλήσουμε, νομίζω, στα παιδιά μας. Να μην το φοβηθούμε αυτό στο βαθμό που μπορούμε κάθε φορά και γι' αυτό προτείνουμε. Και λέμε ότι αν κάτι δεν μπορεί οποιοςδήποτε γονέας να το διαχειριστεί, μπορεί να μας καλέσει. Μπορεί να μας καλέσει και όλα τα 24 ώρα να μιλήσει με κάποιον ψυχολόγο κοινωνικό λειτουργό και στη 10.56, που είναι η γραμμή μας, η γραμμή στο γαμόγελο του παιδιού. Οπότε, να δει κάποια πράγματα έτσι λίγο πιο, όχι τόσο γενικευμένα, αλλά ανάλογα την απορία του παιδιού, ανάλογα το θέμα που αντιμετωπίζει. Πάντως, αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να μιλήσουμε στα παιδιά μας, ανάλογα με την ηλικία τους βέβαια, ανάλογα με το αναπτυξιακό του στάδιο και να μιλήσουμε και λίγο στη δική τους γλώσσα, ανοιχτά. Να λύσουμε ποιαδήποτε απορία, να είμαστε εκεί και να γίνουμε ένα έδαφος για να εκφράσουμε τα παιδιά οποιαδήποτε φόβο, ανησυχία ή οτιδήποτε άλλο έτσι τα προβληματίζει. Μην ξεχάσουμε, πριν συνεχίσουμε, ότι στα δεξιά όπως βλέπετε την οθόνη σας, σε εμάς, είναι και το τσάτ μας που μπορείτε να μπαίνετε μέσα και ο στόχος είναι να κάνετε τις ερωτήσεις σας, αλλά αν θέλετε να δώσετε κάποιο feedback για όλο αυτό που κάνουμε, θα ήταν πολύ σημαντικό για εμάς. Έτσι, συνεχίζω λοιπόν το νήμα από εκεί που το άφησες, πιάνω μάλλον το νήμα από εκεί που το άφησες, από το μιλάμε στα παιδιά και μάλλον ξέρετε τι, δεν θα το πιάσω από εκεί που το άφησα εσύ, θα το πιάσω από εκεί που το άφησα εγώ. Στο ότι κλείνουμε τηλεοράσεις, κλείνουμε τα πάντα ή οτιδήποτε άλλο. Ακόμη και αν το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να έχουμε το νου μας τι γίνεται με τα παιδιά, τι που είναι τα παιδιά. Ανά πάσα στιγμή συζητάμε κάτι μέσα στο σπίτι μας, θα πρέπει να ξέρουμε ότι τα παιδιά ακούνε, είναι ζωντανή οργανισμή. Πολλές φορές μέσα στο σπίτι συμπεριφορώμαστε με τη λογική, ειδικά όσο πιο μικρό είναι το παιδί, ότι τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν κιόλας. Αυτό δεν ισχύει. Φερθείτε με σεβασμό απέναντι στα παιδιά, εις το ότι αντιλαμβάνονται τα πάντα, έχετε το νου σας πού είναι, τι κάνουν, ποιες κουβέντες ακούνε και κυρίως να έχετε στο νου σας ότι πολλές φορές οι αντιδράσεις των παιδιών που μας φοβίζουν απέναντι σε τέτοιες ειδήσεις, μη μάθουμε, δεν θέλω να πάω στο σχολείο, μου κάνει ένα παιδί κακό ή τίποτα άλλο, έχει να κάνει και με μια δική του παρανόηση, σε σχέση με αυτά που έχει ακούσει πιθανά τα μισά. Γι' αυτό πρέπει να έχουμε στο νου μας τι ακούει το παιδί και να κάνουμε την κουβέντα για να του λύσουμε και να γεμίσουμε όποιο κενό... Κενό υπάρχει, όποιο κενό υπάρχει ακριβώς. Κάτι άλλο που σκεφτήκαμε και είπαμε, είδαμε μάλιστα ότι είναι πάρα πολύ χρήσιμο. Κάποιες σχολεία το έχουν και ως κουλτούρα αυτό, δηλαδή ενθαρρύνουν τα παιδιά στο να εκφραστούν με οποιοδήποτε τρόπο, δηλαδή να γράψουν ένα γράμμα, να γράψουν κάποιο ποίημα, κάποιο τραγούδι, να ζωγραφήσουν και να είναι κοντά σε ένα γεγονός που μπορεί και πιθανά να έχει αγγίξει και τη δική τους πόρτα, πόλη, χωριό, περιοχή, για να μπορέσουν και τα παιδιά να βγάλουν από μέσα το συνέσθημά τους. Αυτό βέβαια, Στέφανα, ξέρουμε ότι δεν είναι και πολύ δεδομένο στα ελληνικά δεδομένα, αλλά καλό είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εκφραστούν. Αν, δηλαδή, ένα παιδί έχει την ανάγκη να γράψει κάτι για ένα περιστατικό δύσκολο που έχει δει, έχει ακούσει, έχει βιώσει, καλό είναι και μπορεί να το κάνει με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, έτσι ακριβώς. Και μάλιστα μπορούν με αυτόν τον τρόπο να κάνουν σύνδεση με το γεγονός και έτσι τα παιδιά να χαλαρώσουν σε σχέση με αυτό που ακούνε. Πάρα, πάρα πολύ σημαντικό και αυτή η σύμβουλη που δίνεις, το να αντιδράσουν τα παιδιά με κάποια δραστηριότητα απέναντι σε αυτό που ακούνε. Γιατί φοβούνται πολλές φορές οι γονείς ότι δεν πρέπει να συνδεθούν τα παιδιά με ένα τραγικό περιστατικό, με ένα γεγονός που μπορεί να τα φοβίζει ή να φοβίζει τους ίδιους. Οπότε, ας τη δώσουμε τη συμβουλία, ας τα ενθαρρύνουν τα παιδιά. Βέβαια. Πολύ σημαντικό να αντιδράσουν τα παιδιά με μία δραστηριότητα. Με μία άλλη δραστηριότητα μπορούν να αντιδράσουν και οι γονείς. Δηλαδή, υπάρχει αυτήν την περίοδο μία ισογραφία που σας φοβίζει. Οργανώστε το χρόνο που θα βλέπετε τηλεόραση. Συνήθως, σε ένα σπίτι μίας μέσης ελληνικής οικογένειας, η τηλεόραση παίζει 18 ώρες την ημέρα. Έτσι, εκτός από τις ώρες που κοιμόμαστε, πολύ μένει ανοιχτή και την ώρα που κοιμούνται μέσα στο κρατοκάμαρες. Οργανώστε το χρόνο που θα βλέπετε τηλεόραση. Δηλαδή, ορίστε συγκεκριμένες μέρες και συγκεκριμένες ώρες και οκκομπές που θέλετε να δείτε. Και δείτε 30, μισή ώρα, μία ώρα μία εκπομπή, ενημερωθείτε για το τι συμβαίνει και μετά σηκωθείτε και κάντε κάτι άλλο. Πηγαίνετε μία βόλτα, κάντε μια δραστηριότητα με το παιδί, παίξτε ένα παιχνίδι ή οτιδήποτε άλλο. Έτσι, και το παιδί θα έχει ακούσει αυτό που συμβαίνει και δεν θα είναι αποκομμένο από την πραγματικότητα, αλλά θα έχει και μια καλή συνδέση με τη δική του την πραγματικότητα. Αυτό θα το βοηθήσει να διαχειριστεί καλύτερα όλο αυτό που ακούει. Και σε συνέχεια όλο αυτό, περίπτω να οργανώσουμε, λοιπόν, τη ζωή μας τη στιγμή που συμβαίνει όλο αυτό, μάλλον τις ώρες που θα εκτεθεί ένα παιδί ή και εμείς ακόμα. Και, Στέφαν, έχει φανεί ότι όταν υπάρχει και συνεχώς μία, μάλλον όταν υπάρχει έκθεση έντονη σε πολλά πολλά περιστατικά, με το να τα ακούμε ξανά και ξανά ακούμε και εμάς τους μεγάλους, δεν είναι το ίδιο. Στην ουσία δεν ενισχύει την ψυχική ανδεκτικότητά μας, ίσα ίσα μπορεί να μας φέρνει και πιο κοντά στο τραύμα. Μπορεί να μας φέρνει πιο κοντά σε κάτι το οποίο αγγίζει και κάτι δικό μας. Οπότε γενικά μπορούμε να φύγουμε. Μία συμβουλή σε αυτό το κομμάτι συγκεκριμένα είναι το να μπορέσουμε να εμπλέξουμε και άλλους ανθρώπους μας σε αυτό. Αν δούμε ότι είναι και κάτι, και πάλι θα πάω στο ότι μπορεί να έχει συμβεί κάτι πολύ κοντά μας, δεν είναι κακό λοιπόν να εμπλέξουμε φίλους, να εμπλέξουμε μία φιλική μας οικογένεια, παρέα και να πούμε ότι ελάτε να περάσουμε χρόνο, ελάτε λίγο να ξεφύγουμε από όλο αυτό, να φύγουμε μπροστά από τη τηλεόραση, να φύγουμε μπροστά από όλο αυτό, θα είναι πάρα πολύ θετικό. Και να μπορέσουν και τα παιδιά να έχουν χρόνο και έξω και πέρα από αυτό λοιπόν. Άρα εμπλέκουμε και άλλους ανθρώπους, εξάλλου το να διασκεδάσουμε και να κάνουμε κάτι όμορφο. Ακόμα και αν έχει συμβεί κάτι πάρα πολύ δύσκολο, δεν είναι κάτι το οποίο το απαχωρεύει η κοινωνία μας. Ίσα ίσα είναι ένα ταμπο που πρέπει να σπάσουμε. Άρα δεν το φοβόμαστε αυτό. Και αν δούμε ότι κάτι δεν πάει καλά, μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό. Αν δούμε ότι παρόλα αυτά, ενώ κάνουμε τις προσπάθειές μας, ενώ θέλουμε να συνεχίσουμε την καθημερινότητά μας, κάτι δεν πάει καλά, κάτι μας την πάει πίσω. Δεν μπορούμε να διασκεδάσουμε με τα παιδιά μας, με τους φίλους μας, μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια. Είναι εντάξει τώρα με τον ήχο μου, ε? Ωραία. Για δεν ακουγόμουν, εγώ λέω επειδή. Οπότε, πολύ σημαντικό κομμάτι όλο αυτό που έχουμε θέσει, έτσι, αυτές οι πέντε κατευθύνσεις που δόθηκαν, ήδη, για το θέμα του τι κάνω απέναντι σε αυτές τις ειδήσεις. Εμείς ακόμη περιμένουμε, βλέπω, μας παρακολουθούν κάποια άτομα, αν κάποιος θέλει να ρωτήσει κάτι, μπορεί στα δεξιά στο τσάτ να δώσει το παρόν και να ρωτήσει ή να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο θέλει σε σχέση με αυτά που συζητάμε. Εγώ απλά θέλω, έτσι, μπαίνοντας σε ένα άλλο κομμάτι αυτή τη στιγμή της συζήτησής μας, να θέσω το κομμάτι της ψυχικής ανθεκτικότητας και το πόσο τα παιδιά μπορούμε να δώσουμε δέκα συμβουλές, ούτως ώστε να ενισχυθεί αυτή η ανθεκτικότητα απέναντι σε πολλά γεγονότα που τα παιδιά ακούνε. Ακούνε, ναι. Ακούνε ή και βιώνουν. Το να έχουμε ένα παιδί, για παράδειγμα, το οποίο θα το θέλουμε να το ενισχύσουμε και το πρώτο πράγμα που έχουμε να κάνουμε, Στέφανα, είναι να το εντάξουμε, να το κοινωνικοποιήσουμε και να το ανθαρρύνουμε, να κάνουν φίλους, να έχει παρέες, να μην το απομονώσουμε και γενικότερα να όλο αυτό μπορέσουμε και μέσα σε μία φυσιολογικότητα να το εντάξουμε. Δηλαδή, θα μάθουμε στο παιδί μας το τι είναι καλό να έχει παρέες, ας μην είμαστε αυτοί που θα αποφασίσουμε ακόμα και να έχει γίνει ένα περιστατικό κοντά μας το με ποιους θα κάνει παρέα το παιδί μας ή όχι, ποιοι είναι επικίνδυνοι ή ακίνδυνοι. Αφήστε το παιδί σας να κρίνει. Ανθαρρύντε το λοιπόν να κάνει παρέες, να έχει φίλους και όχι μόνο αυτό να πούμε και για το ότι είναι συνέσθηση στα παιδιά. Ακριβώς. Το πώς μπορεί ένα παιδάκι να μπει στη θέση ενός άλλου παιδιού και να δει να το βιώσει όλο αυτό και να μπορέσει να μπει στα παπούτσια του άλλου παιδιού και να δει ότι μπορεί και ένα άλλο παιδί να περνάει δύσκολα. Επομένως μην το απομακρύνουμε ή μην πάρουμε εμείς αποφάσεις για την κοινωνικοποίηση του παιδιού που μπορεί αργότερα να είναι μέχρι και, δεν θα πω, δεν θέλω να πω καταστροφικές, απλά ας το ανθαρρύνουμε. Είναι θετικό. Μια πολύ σημαντική επίσης δράση που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανθαρρύνουμε τα παιδιά να βοηθάνε άλλα παιδιά. Έτσι, καταρχήν να κάνουμε μέσα στην τάξη, αν είμαι εκπαιδευτικός ή μέσα στην οικογένεια, αν είμαι ο γονιός, ένα brainstorm, ένα καταγυσμό ιδεών με τα παιδιά μας για το πώς μπορούμε να βοηθάμε άλλους ανθρώπους και μετά να οδηγήσουμε τα παιδιά όντως να βοηθούν άλλα άτομα που έχουν ανάγκη. Ποιο μπορεί να είναι αυτό το άτομο, ακόμα και ο ίδιος ο γονιός. Έχω ανάγκη να βοηθήσω σε αυτό και να βοηθάει το παιδί. Ή, πολύ σημαντικό, να ανθαρρύνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν εθελοντικά και να βοηθάνε σε οργανώσεις όπως το χαμόγελο του παιδιού. Υπάρχει η έννοια του παιδικού εθελοντισμού. Στο δικό μας το οργανισμό είναι και πολύ διαδεδομένη αυτή η κουλτούρα του παιδικού εθελοντισμού. Μπορείτε να προσοχήσετε στο 1056 για να πάρετε πληροφορίες και να συμμετέχουν τα παιδιά εθελοντικά σε μία οργάνωση όπως είναι το Yousmile, για παράδειγμα, που είναι ο παιδικός εθελοντισμός του χαμόγελου του παιδιού. Και μπορούν τα παιδιά να συμμετέχουν και με αυτό τον τρόπο να βοηθούν άλλα παιδιά. Και δείχνει αυτό ότι οι έρευνες έχουν δείξει, σύμφωνα με τον APA, ότι ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών. Είναι άλλο όμως κομμάτι που επίσης θα πρέπει να πούμε και πολλές φορές το θεωρούμε δεδομένο και το ξεχνάμε. Είναι ότι τα παιδιά αγαπούν και επιθυμούν το να έχουν μια ρουτίνα, το να έχουν ένα πρόγραμμα γενικότερα στη ζωή τους. Το ότι με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια. Επομένως όταν δεν έχεις ένα παιδί που δεν ξέρει τι να κάνει, δεν ξέρει πότε θα παίξει γενικά, θα έχει χρόνο, πότε έρχονται. Ξέρεις αυτές οι καθημερινές ρουτίνες που του προσφέρουν ασφάλεια. Και έχουμε δει ότι τελικά οι γονείς δεν θα πρέπει να τις φοβούνται. Αλλά γιατί ξέρεις πάμε και λίγο στην αντίθετη πλευρά πολλές φορές και ακούμε τους γονείς στεφάνου να λένε «Μα θα έχω το παιδί μου σε έναν αυστηρό προγραμματισμό». Όχι. Η ρουτίνα, ο προγραμματισμός έχει να κάνει και με τα όρια, έχει να κάνει και με αυτή την πλευρά, που τα παιδιά χρειάζονται γιατί είναι η φροντίδα τους. Και σε πολλές και δύσκολες καταστάσεις και στο να αναπτυθεί και να εξελιχθεί αυτή η ψυχική ανθεκτικότητα είναι απαραίτητα. Είναι και θεραπευτική ρουτίνα από μόνοι τους. Δηλαδή ακόμη και σε κρίσεις μέσα στην οικογένεια, όπως είναι διαζύγιο, θάνατος ή σοβαρή ασθένεια, το να έχουν τα παιδιά, η εξαφάνιση ενός παιδιού, το να έχουν τα παιδιά τη ρουτίνα τους λειτουργεί και θεραπευτικά από μόνο του όλο αυτό. Φυσικά μια ρουτίνα είναι μια θάλασσα, έτσι, στην οποία μπορεί να ζήσει μέσα ένα δελφίν, ένα ψάρι, οτιδήποτε άλλο, αλλά όπως το δελφίν που προείπα, για να επιβιώσει πρέπει να βγαίνει πού και πού στην επιφάνεια της θάλασσας και να παίρνει λίγο αέρα, έτσι είναι και η ρουτίνα. Μπορούμε να έχουμε τα διαλύματά μας, έτσι, από τη ρουτίνα, κάνουμε φόκους, εστιάζουμε σε αυτά που θέλουμε να πετύχουμε, εστιάζουμε στη ρουτίνα μας ή οτιδήποτε άλλο, αλλά μπορούμε να ξεφεύγουμε και λίγο από αυτήν και να παίρνουμε λίγο αέρα και μετά να επαναπροσαρμοζόμαστε και όλα αυτά. Είναι κάτι που δυναμώνει το παιδί για τη συνέχεια. Για τη συνέχεια η οποία πολλές φορές είναι το να μάθουν και να μάθουμε στα παιδιά μας γενικά ότι και η ρουτίνα, τα όρια και όλα αυτά που είπαμε είναι φροντίδα και να μάθουμε και τα παιδιά μας ότι χρειάζονται λοιπόν όλα αυτά για να φροντίσουν και τον εαυτό τους. Άρα τα παιδιά χρειάζονται λοιπόν το να ξέρουν τι τα περιμένει στην καθημερινότητά τους, να μάθουν ότι έχουν δικαίωμα στο να ξεκουραστούν, έχουν δικαίωμα στη διασκέδαση, στο παιχνίδι, στο να έχουν χρόνο για να ηρεμήσουν, να μπορέσουν να ξεφύγουν από όλα αυτό που μπορεί να τα δυσκολεύει. Και με αυτό τον τρόπο βλέπουμε ότι ένα παιδί το βοηθάει στην ισορροπία του, στην ισορροπία του και για να μπορέσει να αντεπεξέλθει σε διάφορες τρεσογόνες καταστάσεις που μπορεί να συναντήσει. Και μερικές είναι και αυτές που είπαμε στην αρχή. Έτσι, οι καταστάσεις τρεσογόνες, οι δήσεις επίσης αγχωτικές ή οτιδήποτε άλλο. Εμείς όμως έχουμε τη ρουτίνα μας, το που είπαμε, και έχουμε και τους στόχους μας σε αυτή τη ρουτίνα. Και πρέπει να θέτουν τα παιδιά τους στόχους τους, είτε είναι το καθημερινό διάβασμα, μικροί στόχοι, είτε είναι το να τελειώσω μια υποχρέωση που έχω να λάβει, μικροί στόχοι, ή μεγαλύτεροι μικρά βήματα, επενώ το παιδί μου για την επίτευξη των βημάτων αυτών και όσο πιο κοντά έρχομαι σε αυτό το στόχο και με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνω το παιδί μου, τονώνω την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή του και μπορεί να στέκεται στα πόδια του και να ακούει και τη δύση που πιθανόν να το πανικοβάλουν ή να το τρομάζουν. Ωραία. Πολύ ωραία. Και από το δικό σου κομμάτι να πω και εγώ να το συνδέσω κάπως και να πούμε ότι με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά μπορούν να τα καλλιεργήσουμε να τα μάθουμε σε μία πιο θετική αυτοικόνα. Στο να μπορούν δηλαδή τα παιδιά να έχουν, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους, θυμίζοντάς τους και διάφορους στόχους που είχαν βάλει στο παρελθόν και αφού κατάφερα να τους πλησιάσω, αν όχι να τους κάνω δικούς μου, το πόσο σημαντικά ήταν αυτά τα βήματα για την εξέλιξη ενός παιδιού. Το ότι ένα παιδί θα μπορέσει να εμπιστευτεί τον εαυτό του, να επιλύσει, να το μάθουμε μάλλον να επιλύει τα προβλήματα ή να έρχεται κοντά σε αυτά και όχι να τα αποφεύγει, είναι κάτι που θα βοηθήσει πάρα πάρα πολύ το ίδιο, αλλά θα βοηθήσει και εμάς. Το να έχουμε ένα παιδί με αυτοπεποίθηση, με αυτοεκτίμηση, βοηθάει νομίζω όλο το οικογενειακό σύστημα. Αυτογνωσία. Αυτογνωσία. Κοντήστε το παιδί σας να μάθει το σώμα του, να μάθει τις κανονιτές του, να μάθει τις δυνατότητες, τις δυνάμεις του, να θέτει με βάση αυτές τους στόχους του. Είναι πάρα πάρα πολύ σημαντικό το να ξέρω ποιος είμαι. Πολύ συχνά στις ομιλίες που κάνουμε στα σχολεία, γιατί κάθε απόγευμα μιλάμε σε συλλόγους γονέων και δαιμόνων, πολύ συχνά τους λέω ένα παράδειγμα από την καργέρα μου στο χαμόγελο. Για ένα νεαρό που μπήκαμε σε ένα σχολείο, ήταν θύμα, με καλέσανε γιατί υπήρχε πολύ μεγάλο πρόβλημα εκφοβισμού. Μπαίνοντας λοιπόν εγώ, πολλά χρόνια πίσω, μπαίνοντας λοιπόν εγώ σε αυτό το σχολείο, το μάτι μου, ψάχνοντας να βρω το γραφείο των εκπαιδευτικών, το μάτι μου πέφτει σε ένα νεαρό, ο οποίος ήταν εμφανέστατα πιο παχής από το μέσο όρο των παιδιών εκεί και είχε κόκκινα μαλλιά και φακίδες. Μπαίνοντας λοιπόν και βλέποντας το νεαρό αυτό, σκέφτομαι από μέσα μου, για αυτό με καλέσανε, το τέλειο θύμα. Στην πραγματικότητα όμως, επειδή με το σχολείο που συνεργασήσαμε και σήμερα, ο συγκεκριμένος νεαρός δεν έπρεπε ποτέ θυμακτοβισμού. Είχε τέτοια αυτοπεποίθηση, έχει τέτοια αυτοπεποίθηση, τέτοια αυτοεκτίμηση, ξέρει τόσο καλά το σώμα του, το κορμί του, την εξωτερική του εμφάνιση, τις δυνατότητές του, τις δυνάμεις του, όλα αυτά τα σχόλια σταματάνε στο πλαίσιο της πλάκας και του πειράγματος, πολλές φορές της αποτυχημένης πλάκας και του αποτυχημένου πειράγματος, ποτέ δεν μετατρέπεται όμως σε φοβισμό. Πατάει πολύ γερά στα πόδια του και αυτό έχει να κάνει με το ότι ξέρει τις δυνάμεις του, τις δυνατότητές του, το ποιος είναι, πού είναι το πιο σημαντικό κομμάτι, να ξέρω ποιος είμαι. Να ξέρω ποιος είμαι και πολλές φορές να μπορώ και να μιλήσω, Στέφανε, αν κάτι, δηλαδή ένα παιδί που γνωρίζει ποιο είναι και τι κάνει και ξέρει τις δυνατότητές του, τις δυνάμεις του, μπορεί και να μιλήσει για αυτά που μπορεί να του συμβούν. Κάπου εδώ κλείνοντας, έχουμε κάποια πορεία? Έχουμε ακόμα λίγο, να δούμε, βλέπουμε αν θα μιλήσει ο κόσμος. Ήθελα να βάλω εδώ το κομμάτι της αλλαγής, το ότι τα παιδιά θα πρέπει μάλλον να γνωρίζουν ότι αλλαγές στη ζωή τους θα υπάρξουν, αλλαγές στη ζωή γενικότερα θα υπάρξουν, στην καθημερινότητα, στη ροή όλης αυτής της ζωής. Άρα το να εκπαιδεύσουμε μέσα σε εισαγωγικά τα παιδιά, να αποδεχτούν τις αλλαγές, είναι πάρα πολύ σημαντικό για εμάς, που βλέπουμε παιδιά καθημερινά. Πολλές φορές όμως μπαίνουν και οι γονείς στη μέση και φοβούνται να μάθουν στα παιδιά τους, στο να αποδέχονται την αλλαγή. Την αλλαγή και πολλές φορές και τη διαφορετικότητα του όλου, έτσι, ζητήματος. Άρα το να έχουμε παιδιά που θα μπορέσουν, ακόμα και στο σχολείο, να αποδεχτούν μια αλλαγή που μπορεί να υπάρξει, ένα θάνατο, ένα άλλο δύσκολο περιστατικό. Θα έχουμε και παιδιά τα οποία θα είναι και ψυχικά πιο ανθεκτικά. Άρα μιλάμε και μιλάμε με ειλικριμία και το βάζουμε και μέσα στην πραγματικότητά μας αυτό, το ότι θα υπάρκουν αλλαγές στην πορεία και είμαστε εδώ για να τις αντιμετωπίσουμε, να μιλήσουμε γι' αυτές. Πολλές φορές αρκεί ακριβώς αυτό που λες, πολλές φορές αρκεί να πιάσουμε το παιδί από τον όμο, να το πάρουμε μια αγκαλιά και να του πούμε ότι εγώ είναι εδώ. Αυτό από μόνο του λειτουργεί θεραπευτικά και ψυχοθεραπευτικά για να αντέξει πάρα πολλές δυσκολίες. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι τα παιδιά φοβούνται κατά κύριο λόγο το άγνωστο. Όταν τους το κάνουμε γνωστό, όταν τους δώσουμε απαντήσεις, όταν τα βεβαιώσουμε ότι εμείς είμαστε εδώ, ότι καλά είμαστε αγαπημένοι και ότι δεν χρειάζεται να φοβούνται, λέξες που ακούγονται τριμμένες και λέει κάποιος «Μα καλά, μόνο αυτό πρέπει να πω, πρέπει να πω κάτι άλλο». Αυτό από μόνο του έχει πολύ πολύ μεγάλη δύναμη και πολύ έτσι μεγάλη επίδραση στην ψυχική υγεία των παιδιών στο να αντέξουν πράγματα που καθημερινά έρχονται αντιμέτωπα και χρειάζεται να ακούσουν και να διαχειριστούν. Και για εμάς είναι θεραπευτικό αυτό, αυτό να μπορέσουμε να μιλήσουμε και να μιλήσουμε ανοιχτά και να μην νιώθουμε ότι τι πρέπει να πούμε και πώς θα το πούμε στα παιδιά και αν πρέπει να τους δώσουμε την πραγματικότητα. Βέβαια πάντα είπαμε θα λάβουμε υπόψη μας την ηλικία των παιδιών, τη γλώσσα των παιδιών και άλλα παιδιά. Την πραγματικότητα των παιδιών, όπου καλό είναι πάνω να λαμβάνω ότι ειδικά σήμερα έχουμε ακούσει μία είδηση, σήμερα ενώ αυτές τις μέρες μία είδηση που όλους μας έχει σοκάρει, έτσι, ένα παιδί φαίνεται και λέει ότι έχει σκοτώσει ένα άλλο παιδί, θα γίνουν πάρα πολλές ερμηνείες, θα ακουστούν πάρα πολλά πράγματα, θα ακουστούν πολλές απόψεις, διαδικασίες που αφορούν τη ζωή των παιδιών. Δυστυχώς δεν μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό. Πολλοί ειδικοί ψυχικής οικίας θα βγουν και θα έχουν άποψη. Για μας το πιο σημαντικό είναι ότι πέρα από αυτό που θα ακούσουν τα παιδιά είναι το πόσο προετοιμασμένο είναι να ακούσουν κάποια πράγματα, γι' αυτό το λόγο κάναμε και αυτή την εκπομπή. Δηλαδή, θα ήταν πολύ εύκολο και για μας να μιλήσουμε για το τι μπορεί να συνέβει και έφτα σε αυτό το σημείο ή τίποτα άλλο, αλλά για μας αυτή τη στιγμή προτεραιότητα έχει να κάνει τα παιδιά και πώς θα ακούσουν όλη αυτή την είδηση. Νομίζω ότι αν κάποιος γυρίσει και το βίντεο στην αρχή και ακούσει αυτά τα 5-10 πραγματάκια που είπαμε, κάποια ταιριάζουν στη διαπενταγωγή του κάποια πιθανά, όχι, πιστεύω ότι θα βοηθήσουν αρκετά. Δεν βλέπουμε να υπάρχουν ερωτήσεις. Φαντάζομαι ότι είστε εδώ μαζί μας, βλέπουμε κάποιους ανθρώπους που μας βλέπουν, αρκετούς. Πάντως εμείς θα είμαστε εδώ και τις επόμενες ώρες, εννοώ μέσω της γραμμής της 10.56 για οποιαδήποτε απορία έχετε. Μπορείτε να μας καλέσετε, η κλείση είναι δωρεάν, δεν χρειάζεται να πείτε το όνομά σας, δεν χρειάζεται να δώσετε οποιοδήποτε στοιχείο, μπορείτε λοιπόν να μας καλέσετε στο δικό σας χρόνο και χώρο και να δώσουμε απαντήσεις στα δικά σας έτσι, στους δικούς σας προβληματισμούς. Μπορείτε να ενημερώνεστε και μέσα από το Facebook και μέσα από την ιστοσελίδα μας για όλες μας τις δράσεις, και για το θέμα του εκφοβισμού και για άλλα θέματα της κακοποίησης παραμελής παιδιών, τις δράσεις μας για την υποστήριξη των παιδιών προσφύγων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Οτιδήποτε μπορείτε να επισκέπτεστε στην ιστοσελίδα μας ή να εγγραφτείτε και στο newsletter του Χαμόγελου, και έτσι να ενημερώνεστε σταθερά για τις δραστηριότητές μας και τα νέα μας. Νομίζω ότι αφού δεν υπάρχει και κάποια ερώτηση, μπορούμε να ολοκληρώσουμε εδώ, τη 18η έτσι εκπομπή του Ρώτα των Χαμόγελων. Θα ήταν πολύ βοηθητικό να μας στείλετε και εσείς κάποιο μήνυμα με ένα πιθανό θέμα και εμείς που θέλετε να κάνουμε. Βέβαια εμείς, επειδή προσπαθούμε να καλύπτουμε και θέματα της καθημερινότητας και της επικαιρότητας, είμαστε εδώ για να καλύψουμε οτιδήποτε προκύψει. Κάτι άλλο? Νομίζω αυτά. Να μου πούνε και οι συνάδελφοι ότι όντως μπορούμε να ολοκληρώσουμε τέλεια. Σας ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ. Ευχόμαστε καλό απόγευμα, καλό βράδυ. Και αν σήμερα μετά τις βραδινές ειδήσεις τύχει το πιτσιρικά σας ή η πιτσιρήκα σας να ακούσει κάτι και να σας τρομάξει το πώς θα το διαχειριστείτε, θυμηθείτε αυτά που είπαμε σήμερα. Ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ. Ναι, είστε καλά. Καλό απόγευμα. |
