| : Θερμοκρασία Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE μετά το κίνημα στο Ογουδί το 1909 στις εξαγγελίες για ρυζική αναδιοργάνωση του κρατικού μηχανισμού. Το πρόγραμμα των εξοπλισμών που έβαζε μπρος η Κυβέρνηση έδινε προτεραιότητα στο στόλο. Η παρεμπόδηση των ελληνικών πολεμικών πλοίων από το συμμαχικό στόλο να δράσουν στον άτυχο πόλεμο του 1897, όξινε τη μεγάλη ήδη ευαισθησία των Ελλήνων για θαλάσσια δράση και δημιούργησε μια εθνική ένταση γύρω από το έτοιμα του ισχυρού στόλου. Ξαναζούσαν έτσι μνήμες τριών ταχυτήτων, οι μακραίωνες σχέσεις του ελληνισμού με τη θάλασσα, τα ναυτικά κατορθώματα του 21 και η ψυχική στέρηση για ναυτική δράση πιο πρόσφατη. Το θωρικτό Αβέρωφ έμενε να γίνει το σύμβολο της εθνικής αυτής έξαρσης που με τους βαρκανικούς πολέμους έγινε εθνική εξόρμηση για την απελευθέρωση των αλήτρων των ελληνικών πληθυσμών. Πρώτος στόχος του προγράμματος εξοπλισμού του στρατιωτικού συνδέσμου, που κατετέθητο 1909 στη Βουλή από την κυβέρνηση Μαυρομιχάλη, ήταν η απόκτηση ενός νέου θωρικτού τουλάχιστον 10.000 τόνων και 8 τορπυλοβόλων των 150 χιλιόμετρων. Προκειμένου εξοπλισμού του στρατιωτικού συνδέσμου κατετέθηκε το 1909 στη Βουλή από την κυβέρνηση Μαυρομιχάλη. Ήταν η απόκτηση ενός νέου θωρικτού τουλάχιστον 10.000 τόνων και 8 τορπυλοβόλων των 150 χιλιόμετρων. Αυτές τις προδιαγραφές κάλυπτε το υποκατασκευή στα ναυπηγεία του Λιβόρνου θωρικτό, το οποίο η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να κλείσει προλαβαίνοντας την αντιπροσφορά της Τουρκίας. Με την αγορά αυτή και με μερικά ακόμη μέτρα εξοπλισμού, η Ελλάδα θα αποκτούσε σχετική υπεροπρία απέναντι στον τουρκικό στόλο που υπερτερούσε μόνο αριθμητικά σε μεγάλα σκάφη. Η αίσθηση της υπεροπλίας θα τονώσει ακόμα περισσότερο το εθνικό φρόνιμα. Η δημιουργία σύγχρονου στόλου θα πάρει τις διαστάσεις μιας πλατιάς λαϊκής κινητοποίησης. Ο Αβέρωφ συμβολοποιείται πριν ακόμα δοκιμαστεί, πριν ακόμα πολεμήσει. Δεν είναι μόνο οι διαστάσεις του. Οι 9,5 χιλιάδες τόνι εκτόπισμα, τα 140 μέτρα μήκος και 21 πλάτος, τα 4 πυροβόλα των 23,5 εκατοστών, τα 2 αντιαεροπορικά των 7,5. Είναι ακόμα, όπως γράφει η αιστία, ότι ο Ιταλός καλλιτέχνης ναφπηγός του έδωσε κάποιαν μυστικήν αρμονίαν γραμμών. Εκ καμπίλε του εξελίσσονται απαλά-απαλά και με αρχαϊκήν απλότητα και μεγαλοπρέπειαν. Τίποτε το άκομσον και απότομον, τίποτε το χομδροειδέσις των γίγαντα αυτών, δια των οποίων οι ναυτικοί μας αισθάνονται χαράν και καμάρι, που ελάχιστα απέχει από την λαχτάρα του ιερωτέρου έρωτος. Αυτή είναι η πραγματικότητα του Ιταλού. Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Η έλευση του θωρικτού στην Ελλάδα έδωσε την ευκαιρία στην εκτόνωση μιας δίχρονης, από τότε που παραγγέρθηκε το σκάφος, στέρισης. Πλήθοι λαού θα συρεύσουν στον Φάλληλο, στις 2 Σεπτεμβρίου 1911, από νωρίς το πρωί. Δάκρυα χαρά σε πλήρουν χθες τους οφθαλμούς χιλιάδων λαού, πλημμυρίσαντος την Φαλληρική Νακτίν, δι' αναχαιρετήσει και δεξιωθεί των νέων θωρικτών, το οποίο έπλεε επί κεφαλής του ελληνικού στόλου. Η φαντασία του λαού υπεριψούτο η σφαίρας εθνικών ιδεοδών και η ένδοξος ελληνική θάλασσα εφρυκία, με την ανάμνηση των αυμάχων του 21. Ο κόσμος ήχησε από της Δευτέρας Μετάμεσημβρινήν της χθες να κατέρχεται σωριδόνι στο Φάλληλο. Στις δύο και δεκαπέντε ο αβέρος έρχεται με την υπερηφάνιαν εκείνην η οποία προκαλεί παλμούς και πλατιά όνειρα. Πω πω, τι τόφαλος είναι αυτός, παρατηρεί άλλος. Τον βλέπει η θάλασσα και φοβάται. Η υποδοχή που μόνο με εκείνη αργότερα των νικητών των βαρκανικών πολέμων μπορούσε να συγκριθεί. Άρας και το λαϊκό ασθητήριο είχε δει στον αβέροφ τον προπομπό της μεγάλης νίκης. Θα ήσαν οι πέρτας πενήντα χιλιάδας άτομα. Το Φάλληλο κατάμεστον κόσμου και τη νύκτα. Τα ξενοδοχεία γεμάτον. Εις τα σεννέα και τριάντα άρχεται και φωταγόγησης. Η πλατεία, η εξέβρα, η καστέλα, τα φορικτά και βάρκες πλέουν εις πέλαγος φωτός εκπεμπομένου από χιλιάδας ενετικών φανών και πολυχρώμων άλλων λαμτίων. Το θέαμα ή το έξοχον μοναδικών. Εις τα σβέκα άρχεται η παράστασης του μελοδράματος. Επέχθει αρκετά καλά η Περουζέ, την οποίαν παρικολούθησαν ο κύριος πρωθυπουργός και άλλοι επίσημοι. Είναι η πρώτη ναυμαχία. Ένα περίπου μήνα μετά θα κηρυχθεί ο πρώτος βαρκανικός πόλεμος και τρεις μήνες ύστερα από την έλευση του Αβέρωφ στον Πειραιά θα δοθεί η πρώτη ναυμαχία. Ο ελληνο-τουρκικός πόλεμος κηρύχθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1912, όπως είναι γνωστό, και το πρώτο επεισόδιο, το οποίο είναι χαρακτηριστικό της ευελιξίας του ελληνικού στόλου, ήταν ότι μέσα σε 48 ώρες ο Νάβαρχος Κουντουριώτης, ηγούμενος του ελληνικού στόλου, απελευθερώνει και καταλαμβάνει τον Άγιο Ευστράτιο, την Λίμνο και στη συνέχεια την Ήμβρο και την Τένεδο. Έτσι, η Τουρκία αποκτά μία μόνιμη επιτήρηση των κοινήσεών της έξω από την κύρια είσοδό της, που είναι τα Στενά των Δαρδανελιών. Ίσως είναι σκόπιμο να δούμε ποια ήταν η ισχύς των αντιμεχωμένων. Οι αντίπαλοι στόλοι του Αιγαίου, της Τουρκίας και της Ελλάδας, δείχνουν ότι η Τουρκία είχε τέσσερα θορυφτά, και η Ελλάς τέσσερα θορυφτά, αλλά να εξαιρέσουμε τον Αβέρωφ που ήταν ένα μοντέρνο καράβι εκείνη την εποχή, τα άλλα τρία σπέτσε, ύδα και ψαρά μόνο αρχαιολογική αξία είχαν. Στην ουσία ήταν τα καράβια αυτά που αντικατέστησαν τα πανιά, αντικαταστάθηκαν τα πανιά μάλλον από τον ατμό. Και πολύ λίγες πιθανότητες επιτυχίες είχαν σε μια αναμενωμένη αναμέτρηση. Η Τουρκία επιπλέον είχε και δύο καταδρομικά το μετζιτιέ και το χαμηδιέ, έτσι ανέβαινε η δύναμη πυρός του τουρκικού στόλου σε 102 πυροβόλα από 3 ίντσες μέχρι 11 ίντσες. Κάθε στιγμή η Ελλάς είχε αντιπαρατάξει μόνο 36 πυροβόλων. Την 1η Δεκεμβρίου του 1112 το καταδρομικό μετζιτιέ κάνει μια αναγνωριστική έξοδο στο Αιγαίο, αλλά αντιμετωπίζεται άνισσαμεν αλλά επιτυχώς από 4 ελληνικά εντοπηλικά, τη Σφενδόνια, τη Λόγχη, τη Θύελα και τη Αυκρατούσα. Αυτό δίνει μια ένδειξη στον Άβαρχο, ο οποίος αποπλέει από το Μούδρο που είχε εγκαταστήσει στο ορμητήριό του, με όλο το στόλο και αρχίζει να διαδρομεί στο Ανατολικό Αιγαίο αναμένοντας τον τουρκικό στόλο. Η Δευτέρα Δεκεμβρίου του 1912 πέρασε χωρίς κανένα γεγονός, αλλά στις 3 Δεκεμβρίου το πρωί στις 7 η ώρα διακρίνονται καπνί να βγαίνουν από τη Χερσόνησο της Καλλιπόλεως και πράγματι επρόκειτο περί του τουρκικού στόλου, ο οποίος εξήρχεται από τα Σθενά, εν εξής σειρά το θορυκτό Χαϊρεϊντίν Μπαρμπαρόσα επί του οποίου επέβαινε ο Νάβαρχος Ραμμύς του τουρκικού στόλου, το Τουργκού Τρεΐς του ιδίου τύπου, το Μεσουδιέ και το Ασαρίτεφικ. Οι δύο στόλοι, ο ελληνικός του οποίου γίνεται ο Αβέρωφ σε γραμμή παραγωγής τα θορυκτά Σπέτσε, ίδρα και ψαρά, και τα νητροπηλικά Λέων Πάνθυρα ετός και Ιέραξ το δεξιό εγκάρσιο, συνέκλειναν προς τα νότια και στις εννέα και εικοσπέντε, παίρνοντας παράλληλες πορείες, άρχισε το πίερ μεταξύ των δύο παρατάξεων. Το τουρκικό πίερι ήταν ταχύτατα αλλά ανακριβές. Το ελληνικό πίερι ήταν βραδύτερο αλλά πολύ ακριβές και ήδη από την αρχή της ναυμαχίας άρχισαν να σημειώνονται εκκρίξεις και πυρκαγιές επάνω στα τουρκικά πλοία. Αυτή η ανταλλαγή πυρών κράτησε μέχρι τις 1930, οπότε ο Αβέρωφ, με πρωτοβουλία του Ναυάχου Κουντουριώτη, ο οποίος παρά τις ρευτές εντολές που είχε από την κυβέρνηση να μη διακυνδυνεύσει το πλοίο του ενώπιον υπερτέρου αντιπάλου, σήκωσε το περίφημο σήμα Ζήτα, που εσήμενε με το τότε σηματολόγιο «Αγνοήσατε τα σκηνήσεις μου, δω ανεξαρτήτως», παρέδωσε την αρχηγία του ελληνικού στόλου εις τον πλιαρχονγκίνη κυβερνήτη των Σπετσών και μόνος του όρμησε ακάθεκτος με σκοπό. Αφενάωσμεν να υπερφαλανγγίσει την τουρκή παράταξη με τη ναυτική έκβαση να διασταυρώσει το τάφ του εχθρού, να σχηματίσει ένα τάφ με τον εχθρό, όπου αυτός με ρίχνει με όλα του τα πελευρικά κανόνια, ενώ αυτή η παράταξη ρίχνει μόνο πρωτόπουλους με τα πλωριά του κανόνια, αφετέρωδε να θέσει την τουρκή παράταξη μεταξύ δύο πυρών. Αυτός ο ελιγμός έγινε πολύ γρήγορα και από εδώ και μπρος μπορούμε να πούμε ότι μπαίνουμε στη δεύτερη φάση της ναυμαχίας στο επόμενο διάγραμο. Στις 9.55 έγινε το κροσάρισμα της τουρκής παρατάξας και από εκεί και πέρα ο Αβέροφ ακάθεκτος πλέον ορμάει εναντίον του εχθρικού στόλου, όσεαν, όπως αναφέρουν αυτόπτες μάρτυρες της εποχής, ήθελε να συγκρουστεί με την τουρκική παράταξη. Ο τουρκικός στόλος είναι μεταξύ δύο πυρών, του Αβέροφ και των θωρικτών, και στις 9.55 διαλύεται, δηλαδή χάνει τη συνοχή του και όλα τα πλοία σε ένα μπουλούκι, μπορούμε να πούμε, τρέπονται ατάκτος προς τα Σθενά. Στις 10.05 ο Αβέροφ μπαίνει μέσα στον Βελινεκές των πυροβόλων της άκρας Έλλη και Κουμκαλέ, ενώ συγχρόνως τα τουρκικά ντορπηλικά, τα οποία από την αρχή της ναυμαχίας, διαγνώστους λόγους διαδρομούσαν νωτίως των Σθενών, αρχίζουν και αυτά να ρίχνουν στον Αβέροφ. Ο Αβέροφ βρίσκεται εκείνη τη στιγμή σε μια κόλαση πυρός. Η ώρα αυτή μπορούμε να πούμε ότι είναι η κρίσιμη στιγμή της ναυμαχίας. Τα επάκτια πυροβολεία με το μεγάλο διαμετρήματο σπυροβόλα σηκώνουν τεράστιες στήλες αφρού, στις οποίες σπεύδει και διασχίζει ο Αβέροφ πάση δυνάμη. Αφετέρου, τα πυροβόλα του Αβέροφ ρίχνουν σε πολύ μικρή κλίση λόγω της ελαχής της αποστάσεως, η οποία είχε πέσει στο ένα ναυτικό μήλι από την εχθρική παράταξη και όπως ρίχνουν οριζόντια σηκώνουν εικόνια αερίων τεράστια σύννεφα αφρού που περιβάλλουν το καράβι και έτσι για την υπόλοιπη ελληνική παράταξη είναι αδύνατο να αντιληφθούν οι αξιωμετικοί και οι κυβερνήτες ποια είναι η τύχη του ναυάχου τους και της ναυαρχίδος τους, του Αβέροφ. Διότι όλο που διακρίνουν είναι ένα σύννεφο από καπνούς και αφρούς το οποίο κατά καιρούς διασχίζουν οι λάμψεις των πυροβόλων του Αβέροφ το οποίο σπεύδει ακάθεκτο απάνω στην τουρκική παράταξη και στην κορυφή του όπου εξέχουν μόνο τα δύο κατάρτια του Αβέροφ με τις σημαίες της μάχης. Αυτή η κρίσιμη φάση βάστηξε μόνο δεκαπέντε λεπτά. Αρκετά για να τραπεί ο τουρκικός τόλος σε άτακτο φυγή μέσα στα στενά και ώρα δέκα και εικοσπέντε βάλλον και βαλόμενος ο ναύαρχος διατάσσει παύσα τεμίρ και παίρνει πορεία νοτιοδυτική για να ενωθεί με τα υπόλοιπα πλοία τα οποία έρχονται από βόρεια κατέφανος. Αυτή η κρίσιμη φάση βάστηξε μόνο δεκαπέντε λεπτά. Αρκετά για να τραπεί ο τουρκικός τόλος σε άτακτο φυγή μέσα στα στενά και ώρα δέκα και εικοσπέντε βαλόμενος ο ναύαρχος διατάσσει παίρνει πορεία νοτιοδυτική για να ενωθεί με τα υπόλοιπα πλοία τα οποία έρχονται από βόρεια κατέφανος. Μετά την αυμαχία της Έλλης, ο ναύαρχος Ραμής πέρασε ναυτοδικείο και αντικαταστάθηκε από τον ναύαρχο Ταχύρ, ο οποίος ανέλαβε την υποχρέωση να πάρει πίσω εκδίκηση και να καταστρέψει το σειτάν παπόρ, το πλοίο του διαβόλου, όπως λέγεται ο Αβέρωφ εκείνη την εποχή στην Τουρκία. Το σχέδιό του ήταν να εφνιδιάσει τον ελληνικό στόλο στο Μούδρο, στο αγγυροβολίο του, μια σκέψη σκάπος αφελής, διότι τα στενά εφρουλούνται συνεχώς από τα ελληνικά εντορπηλικά όπως η Διελεύθερη. Νωρίς τα ξημερώματα, στις 5 Ιανουαρίου, σε μια ειδική τελετή, ο Ταχύρ απευθύνθηκε στους οξυματικούς και τα πληρώματα του τουρκικού στόλου και ύψωσε στην αυαρχίδα στον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα τη σημαία του διαβόητου πειρατού Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα που φέρανε ειδικά από το Μουσείο και απέπλευσε αμέσως προς τα στενά. Το εντορπηλικό Λέον που περιπολούσε απ' έξω έδωσε έγκαιρα αναφορά εχθρού, ο Νάβαρχος Τουρλιώτης έφερε το στόλο σε άμεση ετοιμότητα και έτσι. Ενώ η τουρκική παράταξη σπλησίαζε το Μούδρο είδε μετακτήξεως να εξέρχεται όλος ο ελληνικός στόλος από το Μούδρο στη σειρά Αβέρωφ Σπέτσε ίδρα ψαρά με δύο μοίρες αντιτροπηλικών εκατέραθων και οι δύο στόλοι άρχισαν να συγκλίνουν σε μια νότια πορεία. Ωραν 11.35 άρχισε το πήρ που πάλι ήταν ακριβέστατο από ελληνικής πλευράς και το πρώτο σημαντικό γεγονός είναι ότι μετά την πέμπτη ομοβροντία του Αβέρωφ πέφτει ο πλωριός ιστός του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα και εξαφανίζεται στη θάλασσα και η σημαία του πειρατού Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα γεγονός που επέδρασε σημαντικά στο ηθικό των τουρκικών πληρωμάτων. Έτσι μπαίνουμε στη δεύτερη φάση της Νομμαχίας όπου δυστυχώς ο Αβέρωφ λόγω μικρής διαφοράς σχετικής ταχύτητας δεν καταρθόνει να ανακόψει την υποχώρηση του στόλου αλλά ο Ναύαρχος πουντουργιώτης αποφασίζει να αρχίσει ένα λυγμό εκατέρωθεν γύρω από τις πρίμες της τουρκικής υποχωρούσης παρατάξως βάλοντας ένα λάξ πότε με την αριστερή και πότε με τη δεξιότητα του πάντα. Στο σημείο αυτό ο τουρκικός στόλος υφίσταται τις περισσότερες ζημιές του. Υποχωρία ατακταφλεγόμενος προς τα στενά και ώρα 2 και 34 στο μεσημέρι διατάσσεται πάψεις πυρός και ο Αβέρωφ συνενούται με τα υπόλοιπα θορυκτά τα οποία συνέχιναν προς την πορεία του. Η δεξιότητα της λίμνου έφερε τέτοιες ζημιές στην τουρκικό στόλο που χρειάστηκε πέντε ολόκληρα χρόνια για να αναγύψει και να καταστή πάλι αξιόμαχο. Μετά τη δεύτερη ναυμαχία ο Αβέρωφ πέρασε για τα καλά στην γιαθημερινή ζωή της Ελλάδος. Γραμματόσημα, φάκελοι αλληλογραφίας και πλήθος καρτποστάλ κυκλοφορούσαν παντού. Δεν έλειψαν ακόμη και οι γελιογραφίες της εφημερίδες που σατήριζαν το φόβο των τουρκών όπως και τα νούμερα στις αθηναϊκές επιθεωρήσεις. Βγάλε το φερετζέ, βγάλε τα καραβόσχυνα, βγάλ' τα καημένη αρμάδα, βγάλ' τα κεπούλα κόσκινα. Βάλκανικο πόλεμι. Οι βαλκανικοί πόλεμοι, όπου ο Αβέρωφ έζησε τις λαμπρότερες στιγμές της ιστορίας του, αποτελούν ορόσιμο για την τύχη του ελληνισμού που ζούσε ακόμα μέσα στην Οθωμανική Ευτοκρατορία. Βασικός συντελεστής των ναυτικών επιχειρήσεων των βαλκανικών πολέμων, ο Αβέρωφ συντέχθηκε από τα πράγματα με την τύχη του αλήτρω του ελληνισμού. Και για τους Έλληνας μένους της Μακεδονίας, της Κρήτης και των νησιών, οι βαλκανικοί πόλεμοι είχαν την ευτυχή κατάληξη της απελευθέρωσης και ενσωμάτωσής τους μέσα στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Είναι μια στιγμή ευτυχίας, μια στιγμή ευφορίας για όλο τον ελληνισμό, για τον ελληνισμό που ζει μέσα και έξω από τα όρια του ελληνικού κράτους. Και είναι η στιγμή που ο Αβέρωφ δεν είναι πια, δεν είναι μόνο ένα πλοίο των ναυτικών επιχειρήσεων των βαλκανικών πολέμων, είναι ένα πλοίο σύμβολο για τον ελληνισμό. Οι βαλκανικοί πόλεμοι έχουν όμως και την άλλη πλευρά τους, την πλευρά που αφορά τον μικρασιατικό ελληνισμό. Στην αθωμανική αυτοκρατορία έχουν εν το μεταξύ συντελεστεί σημαντικές εξελίξεις που πρόκειται να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία του αλήτρω του ελληνισμού. Είναι η περίοδος που στα πολιτικά πράγματα, στην πολιτική ζωή της αθωμανικής αυτοκρατορίας, κυριαρχεί το κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος και είναι ακόμη περισσότερο η φάση του μετασχηματισμού της αθωμανικής αυτοκρατορίας από πολυεθνικό σε εθνικό, σε εθνικό τουρκικό κράτος. Έχουν μεσολαβήσει, έχει προηγηθεί η επανάσταση του νεοτουρκικού κίνημα του 1908. Στόχος δε των νεότουρκων ή μάλλον ένας από τους στόχους των νεότουρκων είναι η καταστολή των αλητρωτικών κινημάτων των λαών της αθωμανικής αυτοκρατορίας που έχουν συχνά θέση σε κίνδυνο την ακαιρεότητα του αθωμανικού κράτους. Οι βαλκανικοί πόλεμοι είναι ένα από τα στοιχεία που αποδεικνύουν, από τα στοιχεία που ματαιώνουν τα σχέδια των νεότουρκων. Νημιουργούν μια νέα πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που δεν αφήνει ασφαλώς ανεπιρέαστο τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Οι ελληνικές επιτυχίες στους βαλκανικούς πολέμους με τις οποίες είναι συνδεδεμένη η δράση του Αβέρωφ, και όχι μόνο η δράση του, το όνομα του Αβέρωφ, αναπτέρωσαν τις ελπίδες του αλήτρωτου ελληνισμού, είχαν όμως και μια άλλη συνέπεια. Συνέβαλαν, ανάμεσα βέβαια σε άλλα πράγματα, στην έξαρση, στην παραπέρα ανάπτυξη του τουρκικού εθνικισμού. Μετά το τέλος των πολέμων, οι διαδικασίες που έχουν αρχίσει το 1908 με το νεοτουρκικό κίνημα, επιταχύνονται και ολοκληρώνονται με τις καταστροφικές και γνωστές σε όλους μας συνέπειες για τη μοίρα του μικρασιατικού ελληνισμού. Μετά τους βαλκανικούς πολέμους, ο Αβέρωφ πέρασε λιγά χρόνια πολεμικής απραξίας. Η διχασμένη Ελλάδα δεν έμπαινε στον μεγάλο πόλεμο που είχε ξεσπάσει το 1914. Μόνο μετά τον Ιούνιο του 1917, μετά από την έντονη πίεση των συμμάχων και την επέμβαση του γαλλικού στόλου στον Πειραιά, η Ελλάδα βγαίνει στον πόλεμο, στον μακεδονικό μέτωπο που κατά βάση διαξάγεται στα χαρακόματα. Αργότερα, στις ναυτικές επιχειρήσεις των συμμάχων να αποκλείσουν τα γερμανικά καταδρομικά μέσα στα Δαλανέλια, ο Αβέρωφ παίρνει μέρος ως πλοίο συνοδείας δίπλα στα αγγλικά και γαλλικά πολεμικά. Με την ανακοχή του Μούδρου, ο συμμαχικός στόλος του Αιγαίου εισέρχεται στα Δαλανέλια και νικητής καταπλέει στη Μοσταντινούπολη. Ο Αβέρωφ πλέει κι αυτό στην πόλη, την βασιλίδα των πόλεων, την πρωτεύουσα του Βυζαντίου, το όνειρο της μεγάλης ιδέας. Αντικρίζει την Αγιά Σοφιά, τα ελληνικά αρχοντικά, τα ρωμαϊκά σοκάκια, αλλά δεν είναι η ναυαρχίδα. Δεν είναι αυτός που ανοίγει δρόμο, ο αδιαφυλλονίκητος. Τώρα είναι ένα πλοίο συνοδείας στο πλευρό του στόλου των μεγάλων δυνάμεων που έχουν τον πρώτο λόγο στις εξελίξεις. Κάτω από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, μέσα από την πόλη, |
