26th Palc Day 1 Part 44 /

: Περνάμε στην επόμενη εισήγηση με τίτλο «Διαχείριση ανοιχτών δεδομένων στο πολιτιστικό hackathon Coding Da Vinci Η Ανοιχτότητα ως Παράγοντας Ψηφιακής Πολιτικής» εισηγητής, Ήλιας Κυριαζής, αναλυτής πολιτιστικών δεδομένων, ειδικός βιβλιοθυκονόμος και μουσικολόγος. Καλημέρα σας. Η σημερινή μου παρουσί...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Γλώσσα:el
Φορέας:Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Είδος:Ακαδημαϊκές/Επιστημονικές εκδηλώσεις
Συλλογή: /
Ημερομηνία έκδοσης: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης ΕΜΠ 2021
Θέματα:
Διαθέσιμο Online:https://www.youtube.com/watch?v=bOsZqCLaj7o&list=PLp-eLNalDL9YQ1aTpltqM15R3fuFiA0iv
Απομαγνητοφώνηση
: Περνάμε στην επόμενη εισήγηση με τίτλο «Διαχείριση ανοιχτών δεδομένων στο πολιτιστικό hackathon Coding Da Vinci Η Ανοιχτότητα ως Παράγοντας Ψηφιακής Πολιτικής» εισηγητής, Ήλιας Κυριαζής, αναλυτής πολιτιστικών δεδομένων, ειδικός βιβλιοθυκονόμος και μουσικολόγος. Καλημέρα σας. Η σημερινή μου παρουσίαση αφορά στο πολιτιστικό hackathon Coding Da Vinci ένα hackathon το οποίο πραγματοποιείται στη Γερμανία από το 2014 μέχρι σήμερα και το οποίο έχει φέρει εκπροσώπους πολιτιστικών ιδρυμάτων, δηλαδή βιβλιοθυκών, αρχείων, μουσείων και άλλων σε επαφή με ανθρώπους της τεχνολογίας. Φαντάζομαι για πολλούς ίσως ο όρος hackathon να μην είναι τόσο γνωστός, οπότε θα ήθελα να ξεκινήσω από αυτό. Παρακαλώ για όλους εσάς, δεν είναι τόσο γνωστός, οπότε θα ήθελα να ξεκινήσω από αυτό. Το hackathon είναι ένα γεγονός, ένα event, το οποίο συνήθως συμβαίνει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο και στο οποίο έρχονται άνθρωποι από το χώρο της τεχνολογίας, προγραμματιστές δηλαδή, αλλά και άνθρωποι από το δημιουργικό χώρο, όπως τις designers, οι οποίοι προσπαθούν με κάποιο τρόπο να δώσουν λύση σε συγκεκριμένα προβλήματα. Στην δική μας περίπτωση μιλάμε για ένα πολιτιστικό hackathon, οπότε σε αυτή την περίπτωση το υλικό είναι υλικό το οποίο διαθέτουν πολιτιστικά ιδρύματα και όσοι έρχονται και συμμετέχουν στο hackathon καλούνται να δημιουργήσουν κάποιες εφαρμογές, κάποια εργαλεία τα οποία θα βοηθήσουν στην προσβασιμότητα του υλικού αυτού ή επίσης θα επιτρέψουν κάποια αλληλεπίδραση με το υλικό. Για να σας δώσω μια καλύτερη αίσθηση του τι είναι το πολιτιστικό hackathon Code & Da Vinci, θα σας δείξω για λίγο ένα βίντεο, το οποίο είναι στα γερμανικά αλλά θα δώσει μια καλή αίσθηση και μετά επιστρέφω στην παρουσίαση. Ευχαριστούμε πολύ που με παρακολουθήσατε εδώ. Είναι πραγματικό να είμαι μέσα σε αυτήν την κοινότητα. Ευχαριστούμε πολύ. Ένα πολιτιστικό hackathon, λοιπόν, στηρίζεται στην ιδέα της ανοιχτότητας. Όλοι, φαντάζομαι, είμαστε ξεκιωμένοι με την ιδέα των open data. Το σημαντικό, λοιπόν, σε εμάς είναι ότι τα ιδρύματα προσφέρουν το ψηφιακό τους υλικό ανοιχτά, έτσι ώστε ο κάθε συμμετέχον στο hackathon να μπορεί να κάνει κάτι με αυτό, να το τροποποιήσει, να δημιουργήσει μια καινούργια εφαρμογή. Η αξία λοιπόν των ανοιχτών δεδομένων εναπόκειται στο γεγονός ότι έχουμε νέες συνθήκες πολιτιστικής παραγωγής και το πιο σημαντικό είναι ότι μπορούμε πλέον να βγούμε έξω από τα όρια των ιδρυματικών περιορισμών, έξω από τα όρια, λοιπόν, του κάθε ιδρύματος και έχουμε ένα είδος δημοκρατικοποίησης των πολιτιστικών αγαθών γιατί, όπως είπα, το υλικό αυτό διατίθεται σε περισσότερο κόσμο και με βάση αυτό το υλικό μπορούν να δημιουργήσουν καινούργιες εφαρμογές. Αυτή, λοιπόν, η ιδέα της ανοιχτότητας ήταν η ιδέα που έφερε κοντά τέσσερις συνεργάτες, τον Στέφαν, τη Χελένε, την Άνια και την Πάρπαρα το 2013 και οι οποίοι ήρθανε στην ιδέα αυτή να μπορέσουν να συνδυάσουν το ανοιχτό υλικό που προσφέρουν πολιτιστικά ιδρύματα και με κάποιο τρόπο να το συνδυάσουν με τη τεχνολογία. Η στόχη τους, λοιπόν, ήταν να προωθήσουν την αξία των ανοιχτών δεδομένων στα GLAMS και με τον όρο GLAMS εννοούμε πάντα τα διάφορα είδη πολιτιστικών ιδρυμάτων και να τα φέρουν, λοιπόν, αυτά τα GLAMS σε επαφή με τη τεχνολογική κοινότητα. Να δημιουργήσουν ένα δίκτυο εκπροσώπων της τεχνολογίας και του πολιτισμού, να δώσουν ευκαιρίες για επαναχρησιμοποίηση δεδομένων και κώδικα. Ήθελαν επίσης να προσεγγίσουν θέματα ψηφιακής βιωσιμότητας και επίσης να προσφέρουν ένα πλαίσιο στο οποίο θα επιτρεπόταν η ανταλλαγή των γνώσεων και απόψεων πάνω σε θέματα αυτά, της ανοιχτώτητας και της τεχνολογίας. Το Coding Da Vinci ξεκίνησε το 2014. Αρχικά ήταν ένα hackathon το οποίο πραγματοποιούνταν μία φορά το χρόνο. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 10 hackathons και τα τελευταία χρόνια έχουμε, από το 2018 και μετά, έχουμε δύο hackathons ανά χρόνο. Εδώ πάλι σας δίνω κάποια στιγμιότυπα από την αρχική φάση ενός hackathon όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι, όλοι οι προγραμματιστές, οι designers, έρχονται, βλέπουν τα δομένα που προσφέρουν τα ιδρύματα, μοιράζονται σκέψεις, δημιουργούν τις πρώτες τους ιδέες και έτσι ξεκινάει το hackathon για τις υπόλοιπες βδομάδες. Στο δικό μας hackathon μέχρι στιγμής έχουν συμμετέχει 224 ιδρύματα από διαφορετικούς τομείς, πάντα από τη Γερμανία. Τα ιδρύματα αυτά έχουν προσφέρει 318 συλλογές ελεύθερα προσβάσιμες και επίσης έχουν δημιουργηθεί 139 projects. Η δομή του Coding Da Vinci διαφέρει από ένα κλασικό hackathon. Αρχικά νομίζω ανέφερα από ένα κλασικό hackathon, πως ένα hackathon συνήθως διαρκεί για ένα Σαββατοκύριακο. Στη δική μας περίπτωση διαρκεί για περισσότερες βδομάδες. Στην ουσία για περίπου 10 βδομάδες. Ξεκινάμε λοιπόν με το λεγόμενο kickoff. Είναι το πρώτο event στο οποίο συγκεντρώνονται όλοι οι διαφερόμενοι. Τα διάφορα glams παρουσιάζουν τα ανοιχτά τους δεδομένα και δημιουργούνται οι πρώτες ομάδες οι οποίες ασχολούνται με αυτά τα δεδομένα και δημιουργούν τις εφαρμογές και τα εργαλεία που αργότερα θα παρουσιαστούν. Ακολουθεί μετά η sprint φάση. Η φάση, δηλαδή, στην οποία οι ομάδες παρουσιάζουν τα projects τους. Αυτή η φάση διαρκεί περίπου 6 με 10 βδομάδες. Και τελικά στο τέλος έχουμε την ταλετή βράβευσης, όπου τα projects τα οποία έχουν αναπτυχθεί, παρουσιάζονται μπροστά σε μια επιτροπή και ταυτόχρονα αξιολογούνται. Δεν είναι κάποια αυστηρή διαδικασία. Περισσότερο προσπαθούμε να τονώσουμε και να υποστηρίξουμε τη συμμετοχή όσο περισσότερο ενδιαφερωμένων. Αλλά πάντα στο τέλος δίνουμε κάποια συμβολικά βραβεία, τα οποία έτσι επιβραβεύουν την προσπάθεια όσων έχουν δημιουργήσει μια εφαρμογή με βάση το ψηφιοποιημένο υλικό. Προτού όμως ξεκινήσει το kick-off, η αρχική φάση του ίδιου του hackathon, ένα σημαντικό κομμάτι είναι η διαχείριση των δεδομένων. Και όταν λέω δεδομένα, δεν εννοώ μόνο το ψηφιοποιημένο υλικό, εννοούμε και με τα δεδομένα. Ο ρόλος μας λοιπόν είναι να έρθουμε σε επαφή με τα πολιτιστικά ιδρύματα, να ρίξουμε μία ματιά στα δεδομένα τους, να συζητήσουμε γι' αυτά, να δούμε αν η ποιότητά τους είναι αρκετά καλή, ώστε να μπορούν μετά να αξιοποιηθούν αντίστοιχα από τους προγραμματιστές και τους εκάστοτε δημιουργούς. Λαμβάνουμε δεδομένα σε διαφορετικά formats και μορφές. Εδώ έχω εναποθέσει ορισμένα από αυτά. Είναι σημαντικό να πούμε ότι ανάλογα με το είδος του πολιστικού ιδρύματος, κάποιες φορές λαμβάνουμε και ειδικούς τύπους μεταδεδομένων. Έτσι λοιπόν κάποια από τα μουσία μας παρέχουν μεταδομένα σε μορφές και μας παρέχουν μεταδομένα σε μορφή LITO, επίσης αρχεία τα οποία μας παρέχουν τα δομένα τους σε EAD, αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα formats τα οποία λαμβάνουμε. Και ταυτόχρονα όσον αφορά το ψηφιοποιημένο υλικό, λαμβάνουμε φωτογραφίες, εικόνες, ηχητικό υλικό, ακουστικό υλικό, αλλά και εκεί περιμένουμε κάποια συγκεκριμένους τύπους αρχείων και αποθαρρύνουμε στην ουσία τη χρήση μη ανοιχτών μορφωτύπων, τα λεγόμενα proprietary formats, γιατί ακριβώς υποστηρίζουμε την έννοια της ανοιχτότητας και αρχεία όπως για παράδειγμα Word ή ένα PDF είναι πιθανόν να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλα τα λογισμικά και για το λόγο αυτό υποστηρίζουμε μόνο ανοιχτούς τύπους αρχείων. Η διαχείριση των δεδομένων λοιπόν, το data curation, είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό κομμάτι το οποίο πραγματοποιείται όπως είπα πριν το ξεκίνημα στην ουσία του Hackathon, επικοινωνούμε με τα ιδρύματα, μιλάμε για το περιεχόμενο των συλλογών τους, προσπαθούμε να δούμε κατά πόσο θα βρει ενδιαφέρον σε συμμετέχοντες του Hackathon και μιλάμε για θέματα καθαρισμού των δεδομένων και πολλές φορές προτείνουμε ίσως και τον εμπλουτισμό τους μέσα από, παράδειγμα, τη χρήση καθιερωμένων όρων. Ένα λοιπόν σημαντικό κομμάτι είναι η ποιοτική ανάλυση των δεδομένων και για το λόγο αυτό ζητούμε συνήθως θυματολυπτικά να δούμε ένα κομμάτι του υλικού των ιδρυμάτων. Έτσι λοιπόν προσεγγίζουμε θέματα περιοχωμένου, συζητάμε ζητήματα ελεύθερης διαθεσιμότητας, κοιτάζουμε αν χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα πρότυπα και οι κατάλληλες μορφές αρχείου, ζητάμε πάντα να υπάρχει ομοιογένεια στο υλικό που μας παρατήθεται και επίσης κοιτάζουμε ζητήματα υπολογιστικής αναγνωσιμότητας ώστε δηλαδή το ψηφοποιημένο υλικό να μπορεί να είναι αναγνώσιμο και εύχριστο από τους προγραμματιστές. Και για να δώσω ένα παράδειγμα όταν μιλάμε για μια ημερομηνία, αντί να λέμε 17 Δεκεβρίου 2020 με λέξεις, εμείς εννοείται ότι παρουτρύνουμε τα ιδρύματα να χρησιμοποιούν πάντα αριθμούς, δηλαδή 17, 12, 20, γιατί με τον τρόπο αυτό οι πυροφορικάροι μπορούν πολύ καλύτερα να εξοποιήσουν το υλικό. Και επίσης συζητάμε ζητήματα με ακροπρόθεσμις προσβασιμότητας των ψηφοποιημένων αρχείων. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι επίσης κατά τη διάρκεια της ανάλυσης των δεδομένων είναι και η συζήτηση πάνω σε ζητήματα αδειών χρήσης. Παρουτρύνουμε τα πολιστικά ιδρύματα να παρέχουν το υλικό τους με οι άδειες Creative Commons, εφόσον το υλικό δεν είναι σε public domain. Και στην ουσία είναι τρεις οι άδειες τις οποίες προτείνουμε για συμμετοχή στο Codec Da Vinci. Η CC0, η CC-BY και η CC-BY-SA. Συνεχίζω την παρουσίαση δείχνοντας κάποιες εφαρμογές. Απλά αδειγματολυπτικά θα δείξω τρία παραδείγματα. Ένα από αυτά είναι το Zeitblick, μια εφαρμογή που δημιουργήθηκε με χρήση εικόνων και φωτογραφιών από το Μουσείο Τέχνης και Εντικειμένων του Αμβούργου το 2016. Εδώ ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ανεβάσει μία δική του selfie και στην ουσία υπάρχει ένας αλγόρτμος από πίσω, ο οποίος προσπαθεί να βρει φωτογραφίες από τη συλλογή του Μουσείου, οι οποίες να ανταποκρίνονται, να ταιριάζουν με τη selfie την οποία ο κάθε χρήστης ανεβάζει. Είναι λοιπόν ένας ευχάριστος τρόπος με τον οποίο κάποιος μπορεί να μάθει περισσότερα για τη συλλογή του Μουσείου αυτού. Μία άλλη εφαρμογή διαδραστική είναι το Animal Bitbox. Είναι μια εφαρμογή που είναι πολύ ευχρηστική για παιδιά. Δίνεται η δυνατότητα στον χρήστη να εξερευνήσει ήχους του ζωικού βασιλείου. Για το project αυτό χρησιμοποιήθηκαν δείγματα από το Μουσείο Φυστικής Ιστορίας του Βερολίνου. Στην ουσία, ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει όλους αυτούς τους ήχους και να δημιουργήσει ένα beatbox, δηλαδή δημιουργεί ένα pattern με μουσικούς ρυθμούς, τους οποίους μπορεί συνεχώς να αλλάζει και στην ουσία δημιουργεί μια δική του μουσική φράση. Παράλληλα μπορεί με τον cursor να πηγαίνει σε διαφορετικούς τύπους ζών και να μάθει περισσότερες πληροφορίες για αυτά. Δίνεται η δυνατότητα πάνω από 100 ήχους ζώων να εξερευνηθούν και να χρησιμοποιηθούν για το project αυτό. Και επίσης, μία άλλη εφαρμογή, η οποία είχε μεγάλη επίχηση, είναι και το Mauer, μία εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας, στην οποία ο χρήστης, όταν βρίσκεται στο Βερολίνο, μπορεί να πάει στα σημεία στα οποία βρισκόταν παλιά το Τείχος του Βερολίνου και στην ουσία το βλέπει να αναβιώνει. Για την εφαρμογή αυτή χρησιμοποιήθηκαν εικόνες και πληροφορίες τις οποίες διέθεσε ελεύθερα το Ίδρυμα του Τείχους του Βερολίνου και το project αυτό δημιουργήθηκε το 2017. Περισσότερες πληροφορίες πάντα μπορείτε να βρείτε και στα links, τα οποία βλέπετε στην παρουσίαση. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η ανοιχτότητα είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο με το οποίο αρχίζουν να ασχολούνται όλο και περισσότερο τα πολιτιστικά ιδρύματα. Μία είναι την οποία αρχίζουν επίσης να εμπιστεύονται σιγά σιγά. Και παίζει ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο όσον αφορά την δημιουργία ψηφιακής πολιτικής. Και το πιο σημαντικό κομμάτι σε όλη αυτή τη δικασία είναι ότι πλέον οι συλλογές αρχίζουν να βλέπονται ως δεδομένα. Έχουμε με κάποιο τρόπο τη μετάβαση από κάτι το οποίο πιο πριν ήταν αμετάβλητο, το αντικείμενο και την τεκμηρίωσή του, σε κάτι το οποίο είναι μεταβλητό. Δεν μιλάμε πλέον μόνο για ψηφιοποιημένα αντικείμενα. Δεν μιλάμε μόνο για τεκμηριωμένα αντικείμενα, μια για μια τεκμηρίωση η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην έρευνα. Αλλά πολύ περισσότερο πλέον μιλάμε για υλικό το οποίο μπορεί να επεξεργαστεί, να τροποποιηθεί, είτε αυτό είναι τα μεταδομένα, είτε αυτό είναι το ίδιο το ψηφιοποιημένο υλικό, κάτι το οποίο μπορεί να εμπλουτιστεί και στην ουσία κάτι το οποίο δίνεται σ' εξωτερικούς χρήστες και με το οποίο αυτοί μετά μπορούν να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν και μια νέα γνώση την οποία πιο πριν δεν περιμέναμε να δούμε. Μια πολύ επίσης σημαντική έννοια είναι και ο λεγόμενος κύκλος των δεδομένων. Βλέπουμε πλέον τα τροποποιημένα δεδομένα να επιστρέφουν στα ιδρύματα και έτσι να χρησιμεύουν ως έναυσμα για περιτέραιοξερευνήσεις. Παράλληλα, οι νέες εφαρμογές φέρνουν επανατροφοδότηση και δωρεές στα ιδρύματα και για αυτή την περίπτωση θέλω να φέρω ένα παράδειγμα, το Project Smuggler Time Machine, το πρότζεκτ Smuggler Time Machine, το οποίο δημιουργήθηκε το 2019 και για το οποίο χρησιμοποιήθηκαν ψηφοποιημένοι κατάλογοι εστιατορίων από πειραρίες του Μονάχου στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου. Το project αυτό είχε μεγάλη επίχηση σε κατοίκους του Μονάχου, με αποτέλεσμα πολλοί από τους ντόπιους να ψάξουν και να βρουν στο προσωπικό τους αρχείο παλιούς καταλόγους εστιατορίων από τις πειραρίες του Μονάχου και μετά έδωσαν ως δωρεά τους καταλόγους αυτούς πίσω στο ίδρυμα. Έτσι εμπλουτίστηκε η συλλογή. Βλέπουμε λοιπόν ότι η δημοκρατικοποίηση μιας συλλογής που επιτρέπει ένα πολιτικό χάκαθον και δημιουργία εφαρμογών μπορεί να έχει αντίκτυπο στο ίδρυμα. Έτσι λοιπόν ένα χάκαθον γίνεται το έναυσμα για μια νέα ψηφιακή πολιτική. Μια πολιτική η οποία μπορεί να εμπεριέχει τη ψηφιοποίηση ή περαιτέρω ψηφιοποίηση των συλλογών, να δώσει έναυσμα για ανοιχτότητα και τη χρήση αδειών χρήσης πολιτιστικών αγαθών. Πολλά ιδρύματα αρχίζουν πλέον να παίζουν με την ιδέα δημιουργίας Glam Labs δηλαδή Labs τα οποία λαμβάνουν χώρα μέσα στο χώρο του μουσείου ή της βιβλιοθήκης και όπου στην ουσία συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με τα χάκαθον, έρχονται χρήστες και μπορούν να πειραματιστούν με το υλικό το οποίο διαθέτει το κάθε ίδρυμα. Έχουμε επίσης τα λεγόμενα Data Sprints τα οποία είναι κάτι αντίστοιχο με τα πολιτιστικά χάκαθον, απλά εδώ έχουμε περισσότερο έφαση στην ανάλυση των δεδομένων αυτών και ο στόχος είναι να προσπαθήσουμε να πάρουμε περισσότερες πληφοροφορίες για τα δεδομένα του ιδρύματος, για την ιστορία του ιδρύματος, για το πώς αποκτήθηκαν κάποια αντικείμενα, ποια ήταν η διάρκεια της ζωής τους, πότε αποκτήθηκαν λοιπόν, πότε ψηφοποιήθηκαν, πότε, για παράδειγμα, πήγαν στη συντήρηση. Είναι ένας άλλος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τη συλλογή ενός ιδρύματος. Επίσης, η ψηφιακή πολιτική μπορεί να υπηρεέχει ψηφιακές εκθέσεις. Επίσης, χρησιμοποιούνται πολλά projects που δημιουργούνται σε Hackathons για την ψηφιακή εμπειρία των επισκεπτών. Πλέον, μιλάμε για περιεχόμενο το οποίο δεν προέρχεται μόνο από τον αρχικό δημιουργό, αλλά μπορεί να προέρχεται και από τον ίδιο το χρήστη. Και έχουμε και πολλά ψηφιακά προϊόντα ως αποτέλεσμα των Hackathons, τα οποία, φυσικά, μετά μπορεί να διατίθεται σε ένα museum ή library shop. Όλα αυτά μας κάνουν, λοιπόν, να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και το κατά πόσο ένα Hackathon θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στον ελληνικό χώρο. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες και σίγουρα μπορούμε να κάνουμε κάποιες πρώτες σκέψεις. Γιατί ένα Hackathon θα μπορέσει να δώσει την ευκαιρία να συγκεντρώσουμε όλες τις αξιοποιήσιμες ανοιχτές συλλογές. Παράλληλα, ένα Hackathon φέρνει σε επαφή εκπροσώπους από διαφορετικούς τύπους ιδρυμάτων και με διαφορετικό θεματικό περιεχόμενο. Επίσης, είναι η ευκαιρία για να βελτιώσουμε την ποιότητα τεκμηρίωσης των αγαθόμας, έτσι ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από αξιοτερικούς χρήστες για δημιουργικούς ή ερευνητικούς σκοπούς. Επίσης, ένα Hackathon μπορεί να φέρει κοντά τα GLAMS και την Creative Tech κοινότητα. Επίσης, δίνει ευκαιρία σε όλους εμάς από τον χώρο των πολιτιστικών ιδρυμάτων να μάθουμε καλύτερα ποιοι είναι αυτοί οι εκπρόσωποι της δημιουργικής τεχνολογίας. Είναι οι διάφοροι σχεδιαστές, είναι οι freelance curators, επιμελητές εκθέσεων, είναι οι διάφοροι μουσιοπαιδαγωγοί, είναι οι προγραμματιστές, οι φοιτητές προγραμμάτων digital humanities και πολλοί άλλοι από τον χώρο της πολιτιστικής οικονομίας. Και πολύ σημαντικό είναι ότι έτσι, μέσα από το Hackathon, μπορούμε να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη και την πολιτεία για τις διαστάσεις που μπορεί να έχει η πολιτιστική κληρονομιά και για τη συμβολή της τεχνολογίας στη διάδοσή της. Τελειώνω την παρουσίασή μου με ένα απόπτυγμα από τον Φίλιπ Κόρκη, αρχιονόμο της Berlinische Galerie, ο οποίος συμμετείχε επίσης με τη συλλογή του ιδρύματος του στο coding da Vinci και διαβάζω χαρκτριστικά. Στην περίπτωσή μας, πήραμε όχι μόνο σημαντικό feedback από τη τεχνολογική κοινότητα, αλλά είχαμε και πολύ καλά αποτελέσματα. Για τα πολιτιστικά ιδρύματα είναι μια καλή ευκαιρία ώστε να παραμείνουν ορατά στον ψηφιακό κόσμο. Και με αυτά τα λόγια, σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας και μες στη διάθεσή σας για περιτέραιο ερωτήσεις. Ευχαριστώ.