| : [♪ Μουσική Καλημέρα παιδιά! Είμαι η Μαριάνα Μυρσιάδη. Θα ξεκινήσουμε με την πρώτη ενότητα, όπου θα δούμε τη Γη ως ουράνιο σώμα. Συγκεκριμένα θα μιλήσουμε για το σχήμα και τις κινήσεις της Γης, τον άξονα και την περιστροφή της, την περιφορά της Γης γύρω από τον ήλιο. Για να δούμε. Όλοι γνωρίζουμε την υδρόγειο σφαίρα που αναπαριστά τη Γη. Η Γη είναι ένα ουράνιο σώμα. Όμως, αν προσέξουμε καλά το σχήμα της, θα δούμε ότι δεν είναι σφαιρικό όπως νομίζουμε. Αλλά είναι λίγο συμπιεσμένο στις άκρες και ελαφρά διωγκωμένο στη μέση. Θα λέγαμε δηλαδή ότι μοιάζει περισσότερο με ένα πορτοκάλι. Το σχήμα της λοιπόν λέγεται γεωϊδές. Ακριβώς για να δηλώσουμε ότι δεν είναι απόλυτα σφαιρικό. Η Γη μας κινείται αδιάκοπα. Και οι κινήσεις της είναι δύο και συμβαίνουν ταυτόχρονα. Η πρώτη κίνηση είναι η περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της. Και η δεύτερη κίνηση είναι η περιφορά της Γης γύρω από τον ήλιο. Για να δούμε ένα βιντεάκι που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα αυτό που μόλις σας είπα. Για να το κάνουμε αυτό θα ανοίξουμε τα διαδραστικά μας βιβλία. Να δούμε από εκεί ένα βιντεάκι που θα μας βοηθήσει. Λοιπόν, θέλω να κοιτάξετε όλοι πόσο εύκολα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα διαδραστικά μας βιβλία. Ανοίγουμε τη σελίδα του υπουργείου, εδώ που λέει ψηφιακό σχολείο, διαδραστικά βιβλία. Διαλέγουμε τη γεωγραφία της έκτης δημοτικού και ανοίγουμε εδώ που είναι το εμπλουτισμένο υλικό μας. Μετά πάμε πάνω πάνω δεξιά στα περιεχόμενα για να διαλέξουμε το κεφάλαιο που μας ενδιαφέρει. Εμείς τώρα είμαστε στο πρώτο κεφάλαιο και από εδώ θα ανοίξουμε τη διαδραστική άσκηση που θα μπορέσει να μας δείξει το βίντεο που θέλουμε. Λοιπόν, βλέπετε στο μικρό τετράγωνο κάτω αριστερά την περιστροφή της γης και ταυτόχρονα στη μεγάλη εικόνα βλέπουμε ότι όσο η γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της, περιφέρεται και γύρω από τον ήλιο και καθώς περνάνε οι μήνες διαδέχονται ο ένας τον άλλον μέχρι να ολοκληρωθεί ένας γύρος. Η περιστροφή της γης, η γη μας, όπως και η υδρόγειο σφαίρα, κινείται γύρω από ένα νοητό, φανταστικό δηλαδή άξονα, τον λέμε έτσι γιατί δεν υπάρχει στην πραγματικότητα και κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά αδιάκοπα. Κάθε περιστροφή της διαρκεί 24 ώρες, δηλαδή μια ολόκληρη ημέρα. Θέλω να δούμε τώρα ένα ακόμα βιντεάκι, για να σας εξηγήσω κάτι σε σχέση με την περιστροφή της. Για να πάμε πάλι στο βιβλίο μας. Θα ανοίξουμε το μάθημα για την περιστροφή της γης και θα δούμε το βιντεάκι αυτό. Όλα αυτά, παιδιά, μπορείτε να τα δείτε κι εσείς στο σπίτι σας και γι' αυτό σας το δείχνω κι εγώ, για να δείτε πόσο εύκολο είναι να χρησιμοποιείτε διαδραστικά βιβλία αυτές τις μέρες που το σχολείο μας είναι κλειστό. Είναι ένας στισαυρός. Λοιπόν, βλέπετε σε αυτό το βίντεο, μας δείχνει πως η μισή γη φωτίζεται από τον ήλιο πάντα, οπότε αυτά τα μέρη έχουν η μέρα, ενώ αντίθετα η άλλη μισή δεν φωτίζεται και έχουν νύχτα. Οι τόποι που βρίσκονται στην επιφάνεια της γης σε αυτό το μέρος έχουν νύχτα. Ο άνθρωπος που βλέπουμε στην εικόνα υποτίθεται ότι βρίσκεται στην Ελλάδα. Αν δούμε λοιπόν να προχωράει η διάρκεια της ημέρας, να περνούν οι ώρες, διαδοχικά περνάμε από το πρωί στο μεσημέρι, στο απόγευμα, και βλέπετε ότι η γη γυρίζει, οπότε η ημέρα και η νύχτα εναλλάσσονται στους διάφορους τόπους. Όλο αυτό λοιπόν διαρκεί 24 ώρες, στις οποίες όλες οι περιοχές της γης έχουν εναλλάξ η μέρα, μεσημέρι, απόγευμα, νύχτα. Μάλιστα. Να σας εξηγήσω τώρα και κάτι ακόμα. Θα έχετε προσέξει ότι η μέρα και η νύχτα δεν διαρκούν το ίδιο. Άλλοτε σε κάποιες περιοχές διαρκεί περισσότερο η μέρα και άλλοτε λιγότερο. Αυτό εξηγείται από την κλίση της γης. Η σημερία, δηλαδή η σημέρα και η συνύχτα, 12 ώρες μέρα και 12 ώρες νύχτα, έχουμε μόνο δύο φορές το χρόνο. Και αυτές είναι όταν στην ουσία ο άξονας της γης έρχεται κάθετα. Δηλαδή από εκεί που είναι πλάγιος μας έρχεται κάθετα. Αυτό λοιπόν, είπαμε, συμβαίνει μόνο δύο φορές το χρόνο. Η πρώτη είναι η αιρηνή, η ανοιξιάτικη σημερία, που γίνεται 21 Μαρτίου. Και η δεύτερη είναι το φθινόπωρο, η θυνοπορινή σημερία, 23 Σεπτεμβρίου. Θέλω να δούμε τώρα ένα άλλο βιντεάκι, για να σας δείξω καλά αυτό που συμβαίνει με την κλήση της γης. Λοιπόν, αν δούμε όταν κάνει την περιφορά και φτάσει στο Μάρτιο, μας το λέει ότι έχουμε την αιρηνή σημερία που είπαμε. Γιατί η γη μας βρίσκεται πάρα πολύ κοντά στον ήλιο και ο άξονας της είναι κάθετος. Σε όλα λοιπόν τα μέρη, σε όλη την επιφάνεια της γης, έχουμε ίση μέρα και ίση νύχτα. Το ίδιο συμβαίνει αν πάμε στο Σεπτέμβρι, που έχουμε τη φθινοπορινή σημερία. Ας δούμε λοιπόν ακόμα ένα βιντεάκι, που θα καταλάβουμε λίγο καλύτερα αυτό που σας είπα για την κλήση της γης. Βλέπουμε πάλι την περιφορά της γης γύρω γύρω, αλλά εμείς θέλουμε να κοιτάξουμε εδώ, που αλλάζει η κλήση της γης. Βλέπετε ότι μία γερνή δεξιά, μία αριστερά, θα προσπαθήσω να το σταματήσω εδώ, για να δείτε ότι στο σημείο αυτό και λίγο πριν, θα το ξαναβάλω να το δείτε, η κλήση γίνεται κάθετη. Για να δούμε, ο Μάρτιος και η γη μας που έχει κλήση κάθετη. Γι' αυτό το λόγο λοιπόν, αυτές τις δύο ημέρες καταφέρνουμε, οι μοναδικές ημέρες το χρόνο, να έχουμε ίση μέρα και ίση νύχτα. Ωραία. Θέλω τώρα να μιλήσουμε για τη δεύτερη κίνηση της γης, την περιφορά. Η γη μας είπαμε ταυτόχρονα γυρίζει γύρω από τον ήλιο. Αυτό ονομάζουμε περιφορά. Διαρκεί 365 ημέρες και 6 ώρες. Δηλαδή ένα χρόνο και 6 ώρες. Μάλιστα, και τι γίνεται με αυτές τις 6 ώρες, περισσεύουνε. Θυμάστε τι είχαμε πει στην τάξη. Για να δούμε, θέλω λίγο να προσέξετε τι θα γράψω στον πίνακα. Λοιπόν, έχουμε ένα χρόνο και 6 ώρες. Μετά έχουμε έναν δεύτερο χρόνο, που πάλι περισσεύουν 6 ώρες. Ακολουθεί ο τρίτος χρόνος, που περισσεύουνε ξανά 6 ώρες. Και ένας τέταρτος χρόνος με άλλες 6 ώρες. Εδώ σταματάω. Και γιατί σταματάω. Γιατί, παιδιά, αν προσέξουμε, αυτές οι 6 ώρες περισσεύαν κάθε χρόνο. Όταν έχουν συμπληρωθεί 4 χρόνια, αν τις προσθέσουμε 6 και 6 και 6 και 6, ή πιο απλά, αν κάνω έναν πολλαπλασιασμό, 4 φορές το 6, μας κάνει 24 ώρες. Τι σημαίνει 24 ώρες? Μια ολόκληρη μέρα. Οπότε, επειδή δεν γίνεται τίποτα στη φύση τυχαία, και δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε αυτές τις ώρες να περισσεύουν, γιατί τότε θα υπήρξε λάθος, κάθε 4 χρόνια που έχει συμπληρωθεί μία ολόκληρη μέρα, την προσθέτουμε απλά στον Φεβρουάριο. Και έτσι εκείνο το χρόνο, αντί για 365 μέρες, έχουμε 366 μέρες. Το έτος αυτό το ονομάζουμε δύσεκτο. Και δεν ξέρω αν το προσέξατε, το 2020 είναι ένα δύσεκτο έτος. Ο Φεβρουάριος που μας πέρασε, αντί για 28, είχε 29 ημέρες. Λοιπόν, τώρα θέλω να σας πω κάτι ακόμα. Όταν η Γη περιφέρεται γύρω από τον ήλιο, αν προσέξατε και στα βίντεο και στις εικόνες που είδαμε πριν, θα σας δείξω και αμέσως τώρα μία, η τροχιά της είναι λειπτική. Τι σημαίνει ελειπτική? Σημαίνει ότι δεν είναι η απόσταση της Γης από τον ήλιο σταθερή. Αλλά διαφοροποιείται. Για δείτε την εικονίτσα. Βλέπετε εδώ που η Γη είναι πιο μακριά από τον ήλιο, ενώ στο σημείο αυτό που είχαμε η σημερία είναι πολύ πιο κοντά. Το ίδιο συμβαίνει και από αυτή τη μεριά. Η απόσταση μεγαλώνει, ενώ εδώ πάλι η Γη πλησιάζει τον ήλιο. Αυτό, παιδιά, σε σχέση και με την κλήση της Γης που αναφέραμε πριν, εξηγεί τη δημιουργία των εποχών. Όταν το βόρειο μέρος της Γης είναι στραμμένο προς τον ήλιο, όταν είναι έτσι δηλαδή, εγώ είμαι ο ήλιος, σκεφτείτε, όταν η Γη λοιπόν έχει αυτή την κλήση και είναι στραμμένη προς εμένα, τότε οι ακτήνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στο βόρειο μέρος, το οποίο θερμένεται περισσότερο και άρα έχει καλοκαίρι. Αντίθετα, το νότιο μέρος της Γης, δεν το βλέπω, ο ήλιος δεν το βλέπει δηλαδή, οι ακτήνες του φτάνουν σε αυτό πλάγια. Οπότε στο νότιο μέρος έχουμε χειμώνα. Αντίθετα, όταν η Γη γυρίσει και φτάσει να έχει την ανάποδη κλήση, δηλαδή να είναι έτσι, αν εγώ είμαι ο ήλιος, ξαναλέω, τότε τώρα βλέπω κάθετα το νότιο μέρος της Γης, οπότε εδώ έχουμε καλοκαίρι, και βλέπω πλάγια το βόρειο μέρος της Γης, το οποίο έχει χειμώνα. Τι λέτε να κάνουμε τώρα, μία ανακεφαλαίωση, και να δούμε μαζί τι καταλάβαμε, τι θυμηθήκαμε από το σημερινό μάθημα. Θα μας βοηθήσει φυσικά το διαδραστικό μας βιβλίο, το οποίο, παιδιά, έχει κάτι καταπληκτικές ασκήσεις για επανάληψη. Είναι εκείνες που έχουν το σύμβολο με το μολυβάκι. Σε όποια ενότητα τις βλέπετε αξίζει να τις κάνετε, για να δείτε τι θυμόσαστε από όσα μάθαμε μέχρι εδώ, σε σχολική χρονιά. Πάμε λοιπόν να το ανοίξουμε και να δούμε μαζί το βιντεάκι, με την άσκηση. Θα δείτε ότι δεν είναι δύσκολο να χρησιμοποιείτε τα διαδραστικά βιβλία, ίσα-ίσα, και είναι και πάρα πολύ ευχάριστα. Εδώ το μάθημά μας είναι το σχήμα και οι κινήσεις της Γης, και αν πάμε στο τέλος του μαθήματος, βλέπετε κατεβάζω απλά το ποντίκι προς τα κάτω, είναι πολύ απλό, βρίσκω το σύμβολο το μολυβάκι, το πατάω, με ένα κλικ και μου ανοίγει η άσκηση από το φωτόδεντρο. Στην αρχή είχε μια επανάληψη γιατί μπορεί κάποιος να μην τα θυμότανε, μην κοιτάτε τώρα που τα είπαμε μαζί, και ξεκινάει η άσκηση. Λοιπόν, σας λέω εγώ την ερώτηση και θέλω να παίρνετε λίγο χρόνο, να σκεφτώσαστε κι εσείς την απάντηση, να τη λύσουμε δηλαδή και μαζί. Μη διαστείτε όμως να είστε προσεκτικοί. Η Γη έχει σχήμα τέλειας σφαίρας. Για θυμηθείτε, τι είπαμε, είναι σωστό αυτό. Λάθος, πατάω λοιπόν το λάθος και περνάω στο επόμενο. Η περιστροφή της Γης διαρκεί 24 ώρες. Η περιστροφή διαρκεί 24 ώρες. Επαναλαμβάνω για να σκέφτεστε εσείς. Δίνω χρόνο να σκεφτείτε, να απαντήσετε. Τι πιστεύετε? Σωστό, φυσικά, είπαμε, κρατάει μία ολόκληρη ημέρα. Η περιφορά της Γης. Η περιφορά της Γης είναι η κίνηση γύρω από τον άξονα της. Όχι βέβαια, αυτό είπαμε είναι η περιστροφή. Λάθος, ο άξονας της Γης είναι μία νοητή ευθεία γραμμή, που ενώνει τις δύο κορυφές περνώντας από το κέντρο της. Σωστό ή λάθος? Νοητή, ναι, δεν είναι αληθινή γραμμή. Ευθεία, βέβαια, είπαμε ότι ο άξονας όλος μας έχει κλείσει, όχι η γραμμή. Οπότε θεωρώ ότι είναι σωστό. Εσείς τι λέτε? Το σχήμα της Γης λέγεται γεωειδές. Μια δύσκολη λέξη που αξίζει να τη θυμόμαστε. Ολόσωστο, όπως το πορτοκάλι. Να τώρα μια άσκηση που μου αρέσει λίγο περισσότερο, γιατί χρειάζεται να κουνήσουμε το χεράκι μας κάπως παραπάνω. Είναι σαν αντιστοίχηση. Να σύρουμε, λέει, τις λέξεις ή τις φράσεις που βρίσκονται δεξιά, δίπλα στις λέξεις που βρίσκονται αριστερά. Για να δούμε μία-μία. Άξονας. Τι είναι άξονας? Είναι η κίνηση. Όχι, αφού έχει και τη λέξη άξονα εδώ, δεν ταιριάζει. Ελλειπτική, κίνηση γύρω από τον ήλιο ή αυτό που ενώνει τις δύο κορυφές. Νομίζω ότι ξέρετε ήδη την απάντηση, είναι αυτό που ενώνει τις δύο κορυφές. Περιστροφή. Περιστροφή, είπαμε, είναι μία από τις κινήσεις που κάνει η Γη. Ποια από τις δύο? Ένα καλό κόλπο για να το θυμώσετε, παιδιά, είναι επειδή μέσα του κρύβει και τη λέξη στροφή. Κάνει δηλαδή η Γη μας μία στροφή. Και εννοούμε μία μικρή στροφούλα γύρω από τον άξονα της, σαν μπαλαρίνα. Περιφορά, όμως, είναι όταν περιφέρεται. Μπορεί να έχετε ακούσει καμιά φορά να λένε μεγάλη τι περιφέρεσε γύρω γύρω. Περιφέρεται λοιπόν και η Γη, είναι η κίνησή της γύρω από τον ήλιο. Άρα η τροχιά, που ήταν ίσως και το πιο δύσκολο, μας έμεινε για το τέλος. Η τροχιά της Γης, δηλαδή η γραμμή που κάνει η Γη γύρω από τον ήλιο, λέγεται ελλειπτική. Αυτό το μάθημα, λοιπόν, είχε δύο δύσκολες λέξεις. Θα τις χρησιμοποιήσουμε ξανά και τώρα, γιατί είναι αυτές που πρέπει να μας μείνουν. Μας ρωτάει λοιπόν εδώ, πρέπει να γράψουμε. Το σχήμα της Γης δεν είναι τελείως... Ποιος θυμάται? Δεν είναι τελείως... Μπορεί να σας βοήθησα λίγο. Σφαιρικό. Δεν είναι τελείως σφαιρικό. Πώς ονομάζεται, λοιπόν, το σχήμα της Γης? Το είπα τόσες φορές, είπαμε, θέλω να το θυμόμαστε όταν τελειώσει το σημερινό μάθημα. Πώς ονομάζεται το σχήμα της Γης? Ονομάζεται γεωειδές. Ένα λεπτό να βάλουμε και το ν. Έτσι, γεωειδές. Ωραία. Η κίνηση της Γης γύρω από τον άξονα της λέγεται, είπαμε, είναι μια στροφούλα. Πώς λέγεται, λοιπόν? Το είπα σχεδόν. Περιστροφή. Για να βάλουμε τι μας λείπει. Ωραία, είμαστε σωστοί. Η κίνηση της Γης γύρω από τον ήλιο, πώς λέγεται? Αρχίζει και αυτό από π. Για να ακούσω. Περιφορά. Πολύ ωραία. Απαντήθηκαν όλες οι ερωτήσεις μας. Θέλουμε να τις υποβάλλουμε για να δούμε αν τις έχουμε σωστές. Φυσικά και θέλουμε. Το ρωτάς. Τι καλύτερο απ' το να κάνεις έναν έλεγχο του ίδιου στο εαυτού. Εκατό της εκατό. Τα πήγαμε περήφημα. Αυτό ήταν λοιπόν, παιδιά, το μάθημά μας και σήμερα. Κάναμε μια πρώτη επανάληψη. Ελπίζω να θυμηθήκατε κι εσείς. Όλα όσα είχατε πει στην τάξη με το δάσκαλο και τη δασκάλα σας. Είδατε πόσο εύκολο είναι να χρησιμοποιούμε το διαδραστικό βιβλίο. Και θέλω τώρα όλοι, όταν τελειώσει αυτό το μάθημα και κλείσετε τη τηλεόρασή σας, να πάτε να ανοίξετε το διαδραστικό σας βιβλίο, να κάνετε τις ασκήσεις που κάναμε και μαζί. Εγώ σας ευχαριστώ πολύ. Θα τα πούμε ξανά σε ένα επόμενο μάθημα. |
