| : [♪ Μουσική Γεια σας! Ονομάζομαι Παναγιωτοπούλου Σοφία και είμαι δασκάλα. Τα ζώα που υπάρχουν στον πλανήτη μας είναι πάρα πολλά. Υπάρχουν περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο είδη ζώων. Εδώ βλέπουμε, πολύ ωραία, είναι ένα κταπόδι. Εδώ έχουμε μια μέλισσα, πολύ ωραία. Και εδώ έχουμε έναν λύκο. Θα μπορούσαμε να τα βάλουμε σε κατηγορίες ανάλογα με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν. Το χταποδιζί στο νερό, η μέλισσα στον αέρα και ο λύκος στην ξηρά. Οι επιστήμονες ταξιδόμησαν τα ζώα με ένα άλλο χαρακτηριστικό, το οποίο θα δούμε σε λίγο. Θα κρατήσουμε το χταποδάκι μας. Και θέλω να δούμε ένα χαρακτηριστικό το οποίο φαίνεται. Πολύ ωραία, έχουν 8 πόδια και θέλω να σκεφτείτε ένα χαρακτηριστικό το οποίο δεν φαίνεται, αλλά μπορείτε να το σκεφτείτε, εάν έχουν σπονδυλική στήλη. Πολύ ωραία, τα χταπόδια δεν έχουν σπονδυλική στήλη. Η μέλισσα έχει σπονδυλική στήλη. Πολύ ωραία, ούτε η μέλισσα έχει σπονδυλική στήλη. Ο λύκος όμως έχει σπονδυλική στήλη. Με βάση, λοιπόν, το αν έχουν σπονδυλική στήλη ή όχι, ήταν η γενική ταξινόμηση που έκαναν οι επιστήμονες για να μπορέσουν να τα μελητήσουν καλύτερα. Και χώρισαν σε δύο κατηγορίες, τα ζώα στα σπονδυλωτά, δηλαδή αυτά που έχουν σπονδυλική στήλη και στα σπόνδυλα σε αυτά δηλαδή που δεν έχουν σπονδυλική στήλη. Θα γράψουμε λίγο τις δύο κατηγορίες για να μπορέσουμε να βάλουμε τα ζώα μας. Είπαμε τα σπονδυλωτά, ποια είναι? Πολύ ωραία, τα σπονδυλωτά είναι αυτά που έχουν σπονδυλική στήλη. Ενώ τα σπονδυλα είναι αυτά που δεν έχουν σπονδυλική στήλη. Εδώ, όπως σας είπα, έχω φέρει μερικά ζώα που τα έχει και το βιβλίο μας της μελέτης. Και το πρώτο μας ζώο που βλέπουμε εδώ πέρα είναι πολύ ωραία το ψάρι. Θέλω να παρατηρήσετε ότι το ψάρι έχει κόκαλα, έχει σπονδυλική στήλη και ανήκει στα σπονδυλωτά. Ο σκελετός του ψαριού αποτελείται κυρίως από τη σπονδυλική του στήλη, η οποία ξεκινάει από τη βάση του κεφαλιού και καταλήγει στη νουρά. Κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης απλώνονται ακτινοτά και τα υπόλοιπα κόκαλα, όταν τρώμε και ψάρι το ανοίγουμε και τα βγάζουμε και θα τα έχετε δει ελπίζω. Και το βάζουμε, όπως είπαμε, στα σπονδυλώτα μας. Το δείχνει και η εικόνα μας. Επόμενό μας ζώο είναι το χταπόδι που το είδαμε πριν και όπως είπαμε δεν έχει σπονδυλική στήλη, άρα θα το βάλουμε στην κατηγορία ασπόνδυλα. Επόμενό μας ζώο είναι το σαλιγκάρι. Έχει σκελετό ή όχι? Όχι. Άρα ανήκει στα ασπόνδυλα. Επόμενό μας ζώο... Ναι, ξέρω, δεν θυμίζει ζώο, παρόλα αυτά είναι ζώο. Αυτό είναι ένα σφουγγάρι και δεν έχει σπονδυλική στήλη και ανήκει στα ασπόνδυλα. Επόμενος ζώο είναι η κότα. Όπως βλέπετε έχει σπονδυλική στήλη, άρα ανήκει στα σπονδυλωτά. Επόμενος ζώο είναι μία πασχαλίτσα, πολύ ωραία, η οποία δεν έχει σπονδυλική στήλη, άρα ανήκει στα ασπόνδυλα. Επόμενος ζώο και πολύ ηλικίο είναι ο σκύλος. Βλέπουμε, ήδη μας έχουν βάλει τη σπονδυλική στήλη, άρα ανήκει στα σπονδυλωτά. Επόμενος ζώο είναι ένα φίδι, πολύ ωραία. Το φίδι έχει σπονδυλική στήλη? Όπως βλέπετε και εδώ πέρα μπορεί να μην φαίνεται πολύ καλά, έχει σπονδυλική στήλη και ανήκει στα σπονδυλωτά. Και τελευταίο μας ζωάκι είναι η μέλισσα, η οποία δεν έχει σπονδυλική στήλη, το είπαμε και πριν, και ανήκει στα σπονδυλωτά. Όπως είπαμε και πριν, τα ζώα είναι αναρρύθμητα. Να σας πω ότι αν κάποιος ζητήσει να πείτε ένα ζώο, το πιο πιθανό είναι ότι θα σκεφτείτε σκύλο, γάτα, δύσκολα λέμε κάποιο από τα ασπόνδυλα ζώα, θα σκεφτεί κάποιος να πει, ωστόσο τα ασπόνδυλα ζώα είναι και περισσότερα. Επίσης, τα ασπόνδυλα ζώα εμφανίστηκαν πρώτα στη γη και εκ των υστέρων εμφανίστηκαν τα σπονδυλωτά. Τώρα, να σας πω ότι ακριβώς επειδή είπα και πριν ότι τα ζώα είναι πάρα πολλά, τα σπονδυλωτά χωρίζονται σε υποκατηγορίες και τα ασπόνδυλα χωρίζονται σε υποκατηγορίες, έχω φέρει μερικά ζώα ακόμα, τα οποία είναι ενδεικτικά από κάθε υποκατηγορία. Εδώ έχουμε έναν βάτραχο, πολύ ωραία. Θέλω να σκεφτούμε αν είναι σπονδυλωτό ή ασπόνδυλο. Είναι σπονδυλωτό. Μια κατηγορία λοιπόν είναι αυτή. Εδώ βλέπουμε έναν ξυφία. Και ο ξυφίας ανήκει στα σπονδυλωτά, έχει σπονδυλική στήλη. Επόμενο ζώο που είδαμε και πριν είναι το φίδι. Όπως είπαμε, ανήκει και αυτό στα σπονδυλωτά. Επόμενο ζώο που είπαμε δεν θα το σκεφτούμε πολύ εύκολα, είναι το σκουλίκι που βλέπουμε εδώ πέρα και ανήκει στα σπονδυλα. Εδώ βλέπουμε έναν αστερία, που ανήκει στα σπονδυλα. Εδώ έχουμε ένα ζώο που συναντάμε συνήθως το καλοκαίρι στη θάλασσα, είναι η τσούχτρα. Κι ανήκει στην κατηγορία κι αυτή το ένα σπονδυλό. Εδώ βλέπουμε μία πάπια, πολύ ωραία, ανήκει στα σπονδυλωτά. Έχουμε το οχταπόδι μας, που είδαμε και πριν, και ανήκει στα σπονδυλα. Την μέλισσα, η οποία κι αυτή, όπως είδαμε πριν, δεν έχει σπονδυλική στήλη, άρα ανήκει στα σπονδυλα. Και τέλος τον λίκο, που ανήκει στα σπονδυλωτά. Έτσι έχουμε τις δύο μας κατηγορίες, τα σπονδυλωτά και τα σπονδυλα. Τα οποία, όπως είπα και πριν, επειδή είναι πάρα πολλά τα ζώα μας, χωρίζονται και σε υποκατηγορίες. Εμείς τώρα δεν θα δούμε τις υποκατηγορίες, διότι τις υποκατηγορίες θα τις δείτε στην έκτη. Εμείς θα πάρουμε ένα ζώα από τα σπονδυλωτά και ένα από τα σπονδυλα για να μελετήσουμε. Θα ξεκινήσουμε από τα σπονδυλωτά. Θα δούμε μερικά πράγματα για τον λίκο. Εδώ έχουμε και έναν λίκο. Ο λίκος μας ανήκει στην κατηγορία θηλαστικά. Είναι ένα θηλαστικό λοιπόν ζώο και τα θηλαστικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την τροφή τους. Εάν τρώνε άλλα ζώα είναι σαρκοφάγα, εάν τρώνε φυτά είναι φυτοφάγα και αν τρώνε και άλλα ζώα και φυτά είναι πανφάγα. Ο λίκος μας ξέρετε σε ποια κατηγορία ανήκει. Πολύ ωραία. Ο λίκος λοιπόν είναι ένα σαρκοφάγο θηλαστικό ζώο. Πάμε να δούμε λίγο που ζει. Εδώ βλέπουμε με πράσινο χρώμα που ζει σήμερα και με κόκκινο που ζούσε παλιά και τώρα πια δεν ζει εκεί γιατί είχε ξαφανιστεί. Οι λίκοι κάποτε ήταν άφθονοι. Δυστυχώς όμως με τις δραστηριότητες του ανθρώπου έχει οδηγήσει και συνεχίζει να οδηγεί κάποια ζώα σε ξαφάνιση όπως ο λίκος που βλέπουμε εμείς τώρα. Να σας πω ότι το 1993 ψηφίστηκαν νόμοι που αναγνωρίζουν τη σημασία του λίκου στην ισορροπία του οικοσυστήματος και τον προστατεύουν. Θα βάλουμε τον χάρτη μας και θα δούμε και μερικά παραπάνω πράγματα για τον λίκο. Ξεκινάμε με πληροφορίες που έχει και στο βιβλίο μας μπορείτε να τις βρείτε. Ο λίκος ζει σε ορεινές περιοχές και το τρίχωμά του είναι αυτό που τον βοηθάει το χειμώνα και τον προστατεύει από το κρύο. Επόμενη πληροφορία μας είναι ότι ο λίκος ζει σε μικρές ή μεγάλες ομάδες οι οποίες ονομάζονται αγέλες και τρέφεται με μικρά ή μεγάλα ζώα τα οποία συνήθως όμως είναι γέρικα ή άρρωστα. Όταν δεν βρίσκει τροφή, πλησιάζει και επιτίθεται στα ζώα των κτυνοτρόφων και έτσι τον λίκο τον θεωρούσαν επικίνδυνο ζώο και τον σκότωναν, γι' αυτό και είπαμε ότι ο λίκος πλέον προστατεύεται. Επόμενη πληροφορία μας είναι ότι ο θηλυκός λίκος γεννάει τέσσερα έως έξι μικρά τα οποία μένουν με τους γονείς τους μέχρι να γίνουν τουλάχιστον ένα έτος, όταν γίνουν δύο χρονών τότε δημιουργούν τη δική τους συγκογένεια. Αυτές οι τρεις πληροφορίες είναι και οι πληροφορίες που έχει το βιβλίο μας. Και θα πάμε να δούμε και μερικές άλλες πληροφορίες. Τα δόντια του λίκου είναι μεγάλα και μητερά για να μπορεί να σκοτώνει τα ζώα που τρώει. Ενώ τα πόδια του είναι ψηλά και γερά και τα πέλματά του διευκολύνουν το βάδισμα, γιατί περπατάει πάνω στο χιόνι. Και όπως είπαμε πριν, ο λίκος ζει σε αγγέλες. Σχηματίζοντας λοιπόν μαγγέλες, το κυνήγι γίνεται πιο εύκολο, γιατί οι λίκοι συνεργάζονται. Επιπλέον συνεργάζονται και για την ανατροφή των μικρών τους. Και τέλος, ο λίκος μοιάζει με το σκύλο και το τσακάλι, όμως δεν είναι φιλικός προς τον άνθρωπο. Και έτσι ολοκληρώσαμε τις πληροφορίες μας για το λίκο και θα προχωρήσουμε σε ένα σπόνδυλο ζώο, που είναι η μέλησα. Η μέλησα είναι ένα σπόνδυλο ζώο και ανήκει στην υποκατηγορία στα έντομα. Όπως όλα τα έντομα, έτσι και το σώμα της μέλης σας χωρίζεται σε τρία μέρη, τα οποία θα δούμε και θα συζητήσουμε λίγο. Και τώρα πάμε να δούμε τα τρία μέρη στα οποία χωρίζεται το σώμα της μέλης σας. Το πρώτο μέρος είναι το κεφάλι, πολύ ωραία. Στη συνέχεια έχουμε τον θώρακα και στο τέλος έχουμε την κοιλιά. Πάμε στο κεφάλι. Στο κεφάλι, όπως βλέπουμε εδώ, είναι τα μάτια, πολύ ωραία. Εδώ έχουμε τις κεραίες, οι κεραίες της είναι δύο. Οι κεραίες είναι τα όργανα της ακοής και της όσφρυσης και τη βοηθάνε να προσανατολίζεται. Και εδώ έχουμε την προβοσκίδα. Από την προβοσκίδα παίρνει την τροφή της. Προχωράμε στον θώρακα. Στον θώρακα έχουμε τα πόδια της, πολύ ωραία. Τα πόδια της γαντζώνονται στο λουλούδι και κολλά η γύρι, την οποία μεταφέρει στο επόμενο λουλούδι. Επίσης στο θώρακα έχουμε και τα φτερά της, πολύ ωραία. Η κοιλιά της, όπως βλέπετε εδώ πέρα, χωρίζεται σε έξι ζώνες. Στο πίσω μέρος της κοιλιάς της βρίσκεται το κεντρί, το οποίο το χρησιμοποιεί σαν όπλο όταν κινδυνεύει. Όταν κεντρίσει κάποιον, μαζί με το κεντρί αφαιρείται και μέρος της κοιλιάς της και έτσι πεθαίνει. Εδώ θα κολλήσουμε και την μέλησα με τα μέρη του σώματος της, που είδαμε. Και πάμε να προχωρήσουμε. Οι μέλησες ζούν σε κυψέλες. Μέσα σε μία κυψέλη έχουμε τρία είδη, την βασίλισσα, την εργάτρια και τον κυφήνα. Οι μέλησες ζούν σε σμήνη, πολλές μαζί δηλαδή, και σε πολύ καλά οργανωμένες κοινωνίες. Η βασίλισσα που βλέπετε εδώ πέρα είναι θηλυκιά, είναι ο αρχηγός της κυψέλης, είναι η μεγαλύτερη, έχει δηλαδή μεγαλύτερο σώμα και είναι και λεπτή. Όταν κλείσουν τα φτερά της φτάνουν μέχρι τις πρώτες ζώνες της κοιλιάς της. Μόνο η βασίλισσα είναι αυτή που γεννά αυγά. Υπάρχουν και οι εργάτριες, οι εργάτριες είναι μικρότερες και περισσότερες. Είναι και αυτές θηλυκές, δεν γεννούν όμως αυγά. Αυτές είναι που κατασκευάζουν την κυψέλη, την φροντίζουν, παράγουν το μέλι και ταΐζουν τη βασίλισσα με βασιλικό πολτό. Μόνο η βασίλισσα τρέφεται με βασιλικό πολτό και οι υπόλοιπες μέλησες τρέφονται με τη γύρι των λουλουδιών. Τέλος, έχουμε τους κυφήνες. Οι κυφήνες είναι οι αρσηνικοί, είναι λίγο μικρότεροι από τη βασίλισσα, είναι πιο χονδροί και αν κλείσουν τα φτερά τους είναι μακρύτερα από το σώμα τους. Έτσι ξεχωρίζουμε και το κάθε είδος της μέλησσας. Οι κυφήνες είναι αυτοί που ζευγαρώνουν με τη βασίλισσα, ζεσταίνουν και αερίζουν την κυψέλη και μοιράζουν τον έκταρα στα κελιά της κυψέλης. Να πούμε λίγο ότι εδώ βλέπουμε και έναν μελισοκόμος. Ο μελισοκόμος φροντίζει τις κυψέλες και τις μέλησες που είναι μέσα στην κυψέλη και μεταφέρει πολλές φορές τις κυψέλες σε διάφορα μέρη ανάλογα με τα φυτά που ανθίζουν εκεί. Έτσι το μέλι που παράγουν οι μέλησες έχει το ιδιαίτερο άρωμα των λουλουδιών από τα οποία κυρίως προέρχεται και έτσι έχουμε διάφορες κατηγορίες όπως είναι το ανθόμελο, το πευκόμελο, το θυμαρίσιο. Από τις μέλησες, όπως ήδη είπα, παίρνουμε το μέλι, έχουμε την κερίθρα και τον βασιλικό πολτό. Άρα θέλω να θυμόμαστε τι είναι τα σπονδυλωτά, τι είναι τα σπονδυλα, να θυμόμαστε μερικά πράγματα για το λύκο και τη μέλησα. Σας ευχαριστώ πολύ που με παρακολουθήσατε. Καλή συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνετε! |
