| : Είμαστε έτοιμοι. Είμαστε έτοιμοι. Είμαστε έτοιμοι. Να ξεκινήσουμε. Λίγο. Ο καθηγητής... Κύριος Γιώργος Γκαζέτας, αξιότυμος καθηγητής... του Εθνικού Μετσοβή Πολυτεχνείου. Θέλετε... Επιδέχουμε. Οκ. Οκ. Για το λάπτοπ. Ναι, για να έχουμε, επειδή έχουμε το λάπτοπ και αυτό. Ο αξιότυμος καθηγητής... κύριος Γιώργος Γκαζέτας, αξιότυμος καθηγητής... του Εθνικού Μετσοβή Πολυτεχνείου για τη δική του διάλεξη. Τώρα μην περιμένετε να ακούσετε... για τίποτα το μεγαλειόδες. Χθες το βράδυ προσπαθούσα να καταλάβω... τι να πω. Έπαιρνα τηλέφωνο... το θεοδόση. Δεν απαντούστηταν εδώ... έκανε πρόβα, έμαθα. Έπαιρνα διαφόρους άλλους. Τι θέλω να πω ρε παιδιά... με μπάση λεπτόση. Και το μόνο που κάπως λίγο ξέρω... από αυτά τα πράγματα είναι αυτό που βλέπετε εδώ. Λίγο να σας πω... ψιλοπράγματα δηλαδή... για τους αρχαίους ναούς... και πως τελικά έχει... πλήρως αξιοποιηθεί... τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο... η βασική αντισημική ιδέα. Σε περίπτωση που δεν έχετε δει... ναούς... έχω βάλει δύο ναούς... και θα αναφερθώ κυρίως... στους κύωνες... αποστηλώματα... τα οποία είναι... είτε... πολλαπλών σπονδύλων... θα ξέρετε πολύ καλά αυτά... όπως για παράδειγμα ο νός του επικουρίου Απόλλωνα... ή και μονοληθικά. Αυτό είναι στην Κόρινθο. Επίσης έχω δείξει αυτά τα δύο μόνον... τα έχετε δει πολλές φορές... γιατί είναι σε περιοχές που... αποδεδειγμένα έχουν υποστεί... δεκάδες συσμηκών διαγέσεων... μερικές από τις οποίες... μπορεί να είναι και πολύ σημαντικές... πολύ ισχυρές. Και όπως βλέπετε... στέκουν μια χαρά. Έχει πλήρως αναγνωριστεί... η ικανότητά τους... να αντιστέκονται σε ισχυρούς... ισχυρούς συσμηκούς κραταριμούς. Οι κύωνες. Και επίσης... δεν ξέρω πόσο αυτό είναι γνωστό... οι αρχαιολόγοι με βέβαια... οι καταστροφές που βλέπουμε... και τα ερήπια τουλάχιστον... για τους τύλους και τους κύωνες... έχει αποδειχτεί σχεδόν... μαθηματικά που λένε... ότι είναι έργο βανταλισμών. Ή για κλοπές... και άλλο... δεν είναι συσμικών επεισοδίων. Και μιλάω για τις περιοχές... με πολύ μεγάλη συσμικότητα... που στα 2.500 χρόνια... ιστορίας... θα έχουν υποστεί δεκάδες συσμών. Για την κόρη δεν το συζητάμε. Κάθε 50 χρόνια γίνονται συσμοί... με πολύ κοντινή... στην περιοχή... με πολύ ισχύρους κρατασμούς. Άρα επομένως... τώρα, πού οφείλεται... μόνο αυτά δυο λέξεις σας πω... πού οφείλεται αυτή η... εγγενήστη, λέω, η ικανότητα των κοιώνων. Παλιά τουλάχιστον εγώ άκουγα... ότι οφείλεσαν αυτό το ωραίο βλύτρο... που έχουν στη μέση. Το οποίο δεν είναι ακριβώς ξύλινο... γιατί το έχω βάλει σε σεγωγικά... είναι ξύλινο να το επενέδει... και με μόλιβδο και με διάφορα άλλα. Ενδεχομένως να έπαιζε κάποιο μικρό ρόλο. Αλλά σε όλα τα πειράματα που κάναμε... με και χωρίς... αυτό το βλύτρο, το σύνδεσμο... η σεισμική συμπεριφορά... είναι περίπου η ίδια. Δεν λέω... δεν ξέραμε ακριβώς το υλικό... εμείς απλώς βάλαμε ένα μικρό βλύτρο... δεν είναι 100% βέβαιος... ότι δεν έπαιζε κανένα ρόλο... γι' αυτό λέω... είναι μύθως ότι οφείλεται μόνον... στο ξύλινο σύνδεσμο. Και φυσικά... οι ΚΙΟΝΕΣ όπως αυτοί... τους οποίους έδειξα προηγουμένως. Το έτειο είναι η δυνατότητα... ελεύθερης περιστροφής... στις συνδέσεις. Όταν είναι μονοληθικοί οι ΚΙΟΝΕΣ... στο πάνω μέρος και στο κάτω μέρος... απλώς εδράζονται στη βάση τους... και απλώς εδράζεται το επιστήλιο... έτσι λέγεται το δουκάρι απάνω... έτσι μπράβο... απλώς εδράζεται το επιστήλιο... στο υποστήλωμα. Ο αρμός είναι απλή έδραση... που επιτρέπει ελεύθερη περιστροφή. Και φυσικά... αντίστοιχα και μεταξύ των ΚΙΟΝΕΣ... επιτρέπει αυτή. Αυτό είναι το μυστικό. Τώρα λίγο ιστορία... γιατί πού πώς φαίνεται αυτό... να το εξηγήσω... φυσικά από άλλη παρουσίαση. Ο λυκνισμός και η εναστροπή... του στερεού σώματος... θα μου επιτρέψετε μόνο... αυτά τα στοιχειοδέστατα... τη μηχανική... ότι όταν η επιτάχυνση... στη βάση... αν τραβούσαμε το χαλί κάτω από τη βάση... όπως βλέπετε εδώ... με μία επιτάχυνση... η επιτάχυνση αυτή... θα έδινε αδρανιακή δύναμη... μάζα επί επιτάχυνση... στην ανοδομή... στην οποία θα αντιστέκονταν... μόνο το βάρος του σώματος. Νάντες οι δύο ροπές... και από εκεί βγαίνει ότι... ψευδοστατικά... αν κάποιος τραβούσε από κάτω το χαλί... αυτό το υψίκορμο σώμα... θα έπεφτε με μία επιτάχυνση... σε όρους G φυσικά... που θα ήταν το πλάτος επί το ύψος. Αυτή η ιδέα... που δεν είναι πολύ παλιά... στις αρχές του 20ου αιώνα... αναπτυλήθηκε... είναι τελείως λάθος. Και σε αυτή την αρχή... οφείλονταν οι πολύ μικρές... επιταχύνσεις που είχαν οι κανονισμοί... μέχρι το 70-80... νομίζω και μετά... σε όλο τον κόσμο. Όχι, δεν είναι μόνο στην Ελλάδα... το 4% και το 6% και το 8%. Στην Καλιφόρειν ήταν ακόμη μικρότερη. 3%... στον Φαρτισσίκο. Γιατί... έβλεπαν οι ψίκορμους... σώματα τα οποία δεν είχαν να τρεπεί. Έπρεπε να το μπει προς σας... έβγαινε έναν δέκατο... άρα η επιτάχυνση μικρότερη από το 10% του G. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική... και θα βγω από εδώ... να σας δείξω δύο βιναιάκια... από το εργαστήριό μας, πειραματικά... γιατί τα αναλυτικά είναι πολύ εύκολα... όπου τη μία φορά... αυτό είναι ένα σώμα που έχει ύψος προς πλάτος... τρία προς ένα. Επομένως... είναι μία στατική επιτάχυνση... 0.3 G. Θα σας δείξω αυτό πώς... πολύ εύκολα πέφτει ο απλός νεύτων. Δεν έχει τίποτα. Και μετά θα σας δείξω τι γίνεται δυναμικά... όταν έχουμε ισχυσμό από κάτω. Και είναι ακριβώς όπως θα ήταν μία κολώνα... χωρίς το φορτίο της. Θα μου επιτρέψετε όμως να βγω έξω... γιατί από εδώ δεν έπεζε το βίντεο. Συγγνώμη. Εδώ το έχω. Λοιπόν... Φυσικά έπεσε. Βάλαμε μία επιτάχυνση λίγο μεγαλύτερη... από το 0.33. Φυσικά, δεν χρειάζεται. Μάλιστα. Τι γίνεται δυναμικά. Φύγε τώρα. Δυναμικά είναι τελείως διαφορετικά τα πράγματα. Θα σας δείξω τώρα... κάτσε εδώ... μία επιτάχυνση 1 g. Τρεις φορές μεγαλύτερη. Αλλά δυναμική. Για να δούμε... Αυτό μην νομίζετε ότι είναι μικρός σεισμός. Είναι ο σεισμός του Αιγίου. 0.54 g. Ανεβασμένος επιδύο. Α, όχι τώρα, ναι. Ναι, ναι, ναι, συγγνώμη, συγγνώμη, συγγνώμη. Λίγο αισθάνεστε ποιο είναι το μυστικό. Γιατί δεν πέφτει με το 1 g. Ενώ πέφτει με το 0.33. Γιατί απλούστατα, πολλοί λόγοι... ένας από τους κυριότερους είναι... αυτή... δεν είναι το τράβηγμα του χαλιού το μόνιμο. Με το που πάει να ανασυχωθεί... γυρίζει προς την άλλη καταθέση. Επιπλέον, ναι... το είπε ο καθηγητής μας προηγουμένως... οι επιταχύνσεις που περνάνε μέσα στο σώμα... είναι πολύ μικρότερες... από αυτές που βάζουμε εμείς στη βάση. Και άλλοι λόγοι. Αλλά... ακόμη ένα τέτοιο θα σας δείξω... που το έχουμε πάει στο όριο... εδώ. Ένας πολύ ισχυρός κατασμός. 1,2 g. Δεν έπεσε. Και καταλάβατε γιατί δεν έπεσε. Γιατί πηγαίνει τόσο πολύ στο άκρο... από τη μία ταλάντουση... πόσο να το γυρίσει η άλλη πίσω... έχει τελειώσει η ενέργειά της. Αλλά αν δεν πιστεύετε αυτά... ας πάμε να δούμε κατευθείαν... κολόνες. Συγγνώμη για αυτό... γιατί πρέπει να βγαίνω απ' έξω. Αυτά είναι πειράματα στο εργαστήριό μας... ενός... προσωμιώματος 1 προς 10... του υποστυλώματος του Παρθενώνα. Από Μάρμαρο. Αυτό είναι ο σεισμός... του κόμπε πάρα πολύ ισχυρός. Και εδώ δεν θα δείτε... αμεληταία μετακίνηση. Θα δείτε σημαντική μετακίνηση. Για να δούμε. Συγγνώμη, συγγνώμη. Δεν παίζει αυτό, φαίνεται. Πατάω το μεγάλο... Μιλάμε για ένα σεισμό... που δεν άφησε τίποτα στο κόμπε. Λίγο υπομονή. Δεν έπαθε τίποτα στο υποστύλωμα. Αλλά αυτή δεν είναι σεισμή. Φύγε από εδώ. Να δούμε τι γίνεται αν έχουμε και... και τούτο πάνω. Προσέξτε, τώρα είναι δύο κολόνες. Αυτά εδώ είναι μόνο για να το προστατεύουν. Με τη στήριξή τους απάνω. Σαν να κρατώνω το μυλό. Ακόμη καλύτερα. Στο τέλος της ημέρας... είναι σχεδόν άσφικτο. Και μπας πλευτώση... για να κάνουμε την ιστορία... λίγο με συγγνώμη πάρα πολύ... για τις χιλιάδες φορές που μπαινοβγαίνω. Τώρα εδώ θα μου κάνει και κανένα λεπτό να βγει. Συγγνώμη, συγγνώμη, συγγνώμη. Εδώ είμαστε. Έτσι. Τώρα σας έδειξα δύο παραδειγματάκια. Πάρα πολύ έρευνα, κυρίως από Έλληνες. Στην Ελλάδα και στην Αλλοδαπείο... όπως λέμε πλέον. Έτσι, σας έχω τα... κατην άποψη με τα σπουδαιότερα ονόματα... ανθρώπων που έχουν δουλέψει σε αυτά. Και πειραματικά και θεωρητικά. Που καταλήγουν στο συμπέρασμα. Για να καταρρεύσει η ιστορία. Και θεωρητικά, που καταλήγουν στο συμπέρασμα. Για να καταρρεύσει ένα σύστημα κοιώνων... χρειάζονται επιταχύνσεις πολύ πολύ μεγαλύτερες... από αυτές που έχουν καταγραφεί στον ελληνικό χώρο. Και μάλιστα, όσο βαρύτερο και μεγαλύτερο... είναι ο κύντρος... τόσο μεγαλύτερες... του Παρθενώνα... που είναι ψηλός και μεγάλος... δεν πέφτει με καμία επιταχύνση. Τόσο πολύ. Ακόμη καλύτερα έρχεται το βάρος... των επιστηλίων. Τα μικρότερα είναι λίγο πιο ευαίσθητα. Στα μικρότερα... χρειάζονται ένα 0.8 g. Δεν είναι της κατημερινής πιστωρίας. Αυτό είναι το άνθρωπο τους. Συγγνώστε τα χέρια. Το πήραμε το θάνατε και κατά 2 διευθύνσεις. Όχι, μόνο στη μία. Μόνο στη μία, κατά το μήκος των επιστηλίων. Ναι. Κοιτάξτε, εδώ στα συγκεκριμένα αυτά δεν έχει καμία διαφορά. Έπρεπε να σας είχα φέρει... την κάθε διεύθυνση της ΣΚΟ. Από εκεί έχετε παιδευτεί. Που έπεσαν την κάθε διεύθυνση. Τι ήταν εναγικός, ακριβώς το αντίστοιτο από αυτά. Δεν ήταν αρχαίο ελληνικό. Ήταν κολλημένο. Με χάλιβα. Όλα τα ισπόντιλη. Ήταν συγκολλημένη. Ήταν συγκολλημένο στην βάση. Και είχαν βάλει και ένα τεράστιο βάρο. Πλήρως κολλημένο. Αυτός ήταν ένας τεράστιος πρόβολος με ασχήματα αντίστοισης. Και ένα θεραπεία. Εδώ σε αυτά τα συνεχειμένα δεν έχει καμία διαφορά. Είναι απόλυτη συμμετρία. Δεν έχει καμία διαφορά σε αυτό. Στην κάτωψη. Στην κάτωψη, οπωσδήποτε θα έχει κάποια μικρή διαφορά. Αλλά, αν προσέχετε, στην κάτωψη είναι πάντα και οι γωνίες που παίζουν τον ρόλο της αντιστοίχησης και δουλεύουν επίσης καλά. Δεν έχουν γίνει πολλά πειράματα. Βλέπετε το χώρο. Η αγωνία και η συνεχειμένη συμμετρία είναι τα ασχητική εμπειρία που έκαναν. Ναι. Τώρα, για να πούμε την αλήθεια. Φυσικά αυτή η μηχανική είναι των τελευταίων 21 χρόνων. Μερικοί εμπνευσμένοι ερευνητές το είχαν υπόψη τους και πολύ παλιότερα. Αλλά τώρα άρχισαν να καταλαβαίνουν. Θα σας έλεγα, μετά το 80, αν είναι δυνατόν. Προφανώς οι αρχαίοι Έλληνες δεν το είχαν αλληλήσει μαθηματικά και θεωρητικά τα θέματα. Αλλά πιστεύω ότι επειδή η εμπειρία ήταν πολύ σημαντικό για αυτούς, θα είχαν νιώσει στις αρχικές τους κατασκευές ότι τα πάνε καλά στον σεισμό. Δεν το πιστεύω ότι δεν είχαν επίγνωση της αντισυσμικότητας αυτών των κατασκευών. Μπορεί να μην μπορούσαν να το αναλύσσουνε ή να το εξηγήσουνε. Μπορεί να νόμιζαν ότι ο Πύρος είχε στη μέση το βλήτρο. Αυτό το βλήτρο ήταν κυρίως για να το αποθετηθούν. Και οι μικροτεχνίσεις αυτές δεν κάνουν και τόσο ζημιά. Αυτές οι μικροτεχνίσεις που τη σταματάνε, αν τη σταματούσανε, αν τη σταματούσανε, μάλλον κακό θα έκανε. Δεν θα άφηνε τη λίγη ολίσθηση που μειώνει ακόμη περισσότερο της επιτυχής. Άλλοι ήτανε μολύβοι και μπορεί να έκανε καλή δουλειά. Για αυτό δεν λέω τίποτα επιπλέον. Τώρα πρέπει να πάμε και στη σύγχρονη εποχή. Δεν ξέρουμε πολλά που είναι αμυγός ιδέες περιστρεφόμενης θεμελίωσης. Αλλά, ας πούμε, στη Νέα Ζηλανδία, ένα υψηλό βάθρο της γέφυρας, το φτιάξαμε με μια τέτοια στηρίξη. Το είπαν stepping foundation. Άλλο στο μέση να μην ολισθένει, αλλά αυτό είναι ελεύθερο να περιστρέφεται. Και βέβαιος έχουμε το μεγαλύτερο παράδειγμα στον κόσμο. Στην Ελλάδα. Τα βάθρα του Ρίου Αντιρίου. Έτσι. Τα βάθρα του Ρίου Αντιρίου που είναι μια απλή θεμελίωση. Η πιο απλή θεμελίωση για να κάνουμε παράδειγμα στους φοιτητές. Δεν χρειάζεται τίποτα. Είναι πολύ πιο δύσκολο το κτίριο με τα πολλά του υποστυλώματα, τις περίπλοκες θεμελιώσεις. Θεωρητικά, τουλάχιστον, από αυτό το βάθρο. Είναι ένα επιφανειακό θεμέλιο. Έχει αυτά τα βλήτρα, τα ενθέματα για βελτίωση του εδάφους. Αλλά στην ουσία ο υπολογισμός του είναι αυτό, να έχει πολύ μεγάλο αρχικό. Στον πολύ ισχυρό σεισμό σχεδιασμού. Τώρα, έτσι. Και λέμε ότι η νέα γενιά των κολινισμών έχει αρχίσει να το βάζει μέσα. Να βάζει τι? Να επιτρέπεται το ανασύγωμα του θεμελιού πολύ περισσότερο από ό,τι επιτρέπαμε πριν, που θέλαμε να πέφτει στον πυρήνα, οι συνισταμένοι και όλα αυτά. Αυτά δεν ισχύουν. Ωραία, στατικά, φυσικά, ισχύουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Δεν αλλάξει στατική, ούτε ο νόμος του Νεύτωνα. Απλώς ο νόμος του Νεύτωνα στη δυναμική έχει άλλου είδους εφαρμογή. Και να σας δείξω ένα τελευταίο, έτσι. Α, δεν το έβαλα. Συγγνώμη, συγγνώμη. Α, νόμιζε το είχα βάλει. Τι πάμε πάρα πολύ, δεν το είχα βάλει. Από το εργαστήριό μας, να δείτε ότι πράγματι, όταν μικρίνουμε τα θεμέλια, ώστε να επιτρέπουμε την ανατροπή, πώς σώζεται η κατασκευή, η αναδομή, σε αντίθεση με την πακτομένη θεμελίωση, ας την πούμε έτσι εδώ τώρα, και όταν ξέρω ότι τα είπα λίγο ανακατωμένος ερχόμενος, αυτά είχα να σας πω. Δεν ξέρω πολλά πράγματα από αρχαία ελληνική τεχνολογία. Τώρα εδώ θα δεις τον κύριο Γεννακό για όλα τα άλλα θέματα, μια που ο κύριος Στάσιος έχει συλλείψει. Ναι, παρακαλώ. Στο ιραίο της Σάμου υπάρχει μια κολόνα από το Ναό της Ήρας, και είναι οι σπονδύλοι μετατοπισμένοι. Εκεί παίζουν ρόλο, βέβαια, οι σύνδεσμοι. Βέβαια. Όχι, ίσα-ίσα, αν είναι μετατοπισμένοι, οι σύνδεσμοι δεν δουλέψαν εκεί πάρα πολύ, και μπορεί και να μην είχαν. Να σας δείξω ακόμα ένα, τώρα μια που δεν μορδίζετε αυτό. Καλή, καλή, απόρεια σας. Όχι, συγγνώμη. Να σας δείξω ένα παράδειγμα πως μένει στο τέλος κάτι. Αυτό σας το έδειξα. Είναι μόνη της η κολόνα. Για να δούμε εδώ. Μη γνωρίζω, σε πάρα πολύ ισχυρή κίνηση. Αυτή την κάναμε για να πέσει. Είναι αγλιαίτος από τους βανζαλισμούς. Περιμένε να δείτε. Όχι, λάθος. Όχι, αυτό δεν είναι τίποτα. Ο συγκεκριμένος σεισμός είναι αυτός. Δεν καταλαβαίνει τίποτα, συγγνώμη. Για να πάμε. Α, μόνη. Θέλετε μόνη της. Σιγά, σιγά, σιγά. Θέλετε μόνο το υποστήλωμα. Αυτά εδώ πέρα στην άκρη αριθά είναι για να μην πέσει και χαλάσει τα όργανα. Αυτός είναι ένας ισχυρός σεισμός. Θα δείτε ότι έχει μετακινήσεις της, βλέπετε. Έχει γίνει. Αυτό είναι σε υποκλήμακα. Οπότε υπάρχουν δύσκολες. Οπότε υπάρχουν και μετακινήσεις. Τώρα ανοίγετε τα βίλτα μέσα. Μπορεί αυτές οι ολιστήσεις να μην είναι σημαντικές. Ναι. Κύριε, αυτό το διστάγω. Θα μου βάλεις τις δύσκολες. Τα συντηρία δοκάρια, αν είναι μεμονωμένα πέβηλα, οι συντηρία δοκάρια, όπως τα πιάνουμε σήμερα, είναι πάρα πολύ δύσκολα να κάνεις τη συνταγή. Αλλά υπάρχουν τρόποι, που να κάνεις αρθρωτά. Ναι. Δεν δουλεύει πάντα. Δεν είναι πάντα το εύκολο. Συγγνώμη, ήταν πληγωμένος αμέσως. Ναι. Εντάξει. Συγγνώμη για αυτό, το χάμπιμο και το δέρμα, που είπε ο κύριος Τάσιος, ενδέχεται να έπρεπε το ρόλο και πρόσθετη, στις μηχισμόνες σας. Ναι, σε όλη σε διάδραση. Ναι. Άλλο, άλλο. Συγγνώμη, θα κλείσω αυτό. Ναι. Μπράβο. Όχι, γιατί δεν μπορεί να περάσει μεγαλύτερη. Με το που πάει να μεγαλώσει, ανασυγχώνεται, δεν μπορεί να αυθυρωποιεί. Φανταστείτε την ακραία περίπτωση, οφτωτεν άρθρωση. Ναι. Μισό λεπτό, μισό λεπτό. Μισό λεπτό, μισό λεπτό. Θα σας πάω σε μία άλλη... μία άλλη διάλειξη. Τώρα εντάξει, μπορείτε να με σταματήσετε, δεν μπορείτε να με σταματήσετε. Ναι, βέβαια, ακόμη καλύτερα. Ακόμη καλύτερα, μισό λεπτό. Άπα, τι κάνουμε τώρα. Οι δεν σας δείξω βίντεο. Λοιπόν, όχι τα βίντεο τα είδατε. Καλά, να σας πω αντίθετα παραδείγματα, όπου δεν επιτρέπεται ο λυκνισμός. Να σας πω ένα παράδειγμα από το σημείο της Αθήνας. Αυτό είναι ένα κτίριο, το οποίο είχε ένα θύμα. Στην Νέα Ιωνία, αν το θυμάστε. Το σημείο της Αθήνας. Και όταν με χειρουργικό τρόπο φτάσαμε στα θεμέλια, είδαμε αυτήν την περίεργη εικόνα. Σχεδόν βράχος το έδευος. Έτσι δεν φαίνεται τόσο καλά. Πώς σας φαίνονται οι κολώνες σε σχέση με το πέδυλο. Περατόδης. Το πέδυλο είναι θυρίο. Δεν έστρεψε καθόλου. Και φυσικά η πλαστική άρθρωση ήταν το σαραβάλισμα του κτιρίου. Δεν λέω ότι μόνον γι' αυτό έπεσε. Από εκεί ξεκινήσαμε, εμείς τουλάχιστον, την έμπνευση γι' αυτό. Αλλά να σας δείξω ένα παράδειγμα. Ένα παράδειγμα. Ένα παράδειγμα αντισυμβατικού, όπως τον λέγαμε, με λυκνιστική μόνιση. Έτσι, τώρα εδώ βέβαια, παίζει λόγω και το έδαφος. Δεν είναι ακριβώς... Δεν είναι ακριβώς η χείρο μες στην Παρθενώνα ή τον Μίον, γιατί είναι και το έδαφος μαλακό. Και θέλουμε και το έδαφος να είναι στοχή. Όχι, δεν μας αρέσει το έδαφος να είναι μια κυνητό. Θέλουμε ένα στοχή. Όπως σας αρχίκε στον ασύκομα. Αλλά γυρίζει την επόμενη φορά. Αν μπορούσατε να σβήσετε λίγο το φως, γιατί μετά θα δείξω... Είναι εύκολο τα φωτοπροστά. Ωραία. Είναι παράδειγμα από μία γέφυρα, 60 μυγκευμένη φυσικά, βάθρο γέφυρας. Το ίδιο φορτίο, αριστερά, δεξιά, ίδια υποστυλώματα, τα πάντα. Το κανονικό θεμέλιο, 11 επί 11. Το θεμέλιο που θέλουμε να κάνει, περιστροφή, και να κινητοποιήσει και άλλους μηχανισμούς, πέρα από το ανασύκομα, 7 επί 7. Δεν συζητάω καθόλου, για το πόσο πιο οικονομικό είναι. Μόνο τεχνικά τα συγκρίνω. Έτσι. Τώρα, πώς τάσαμε εδώ, δεν χρειάζεται να το πούμε. Δεν ενδιαφέρει αυτό. Υποβάλλω και τα δύο αυτά, σε αυτόν τον σεισμό, πάρα πολύ φαρμακερός. Το 06 δεν λέει όλη την ιστορία. Όλη ιστορία, είναι ίδιος με το λιξούρι, όλη ιστορία βγαίνει από το φάσμα από κρίζος, που έχει θηριώδεις τιμές, κυρίως, στις ιδιοπεριόδους αυτών των δύο κατασκευών. Πάνω κάτω, ίδιες. Ποιο θα λέγατε ότι είναι χειρότερα, το 7 επί 7 ή το 11 επί 11. Πάνω κάτω, τα ίδια. Ε, λίγο χειρότερο το 7 επί 7, και γιατί παίρνει λίγο μεγαλύτερη, επιτάχυνση φασματική, και γιατί, με το που αρχίσει και διαραίει, ενδεχομένως, και πλαστικοποιείται, αυξάνει η ιδιοπεριόδος του, τραβάει προς την ενήφωρα. Ενώ το άλλο, τουλάχιστον στο τυρουκόδας χρώμα, πάει προς τον κατήφωρο. Αλλά μάς σκέψει, για να δούμε πώς συμπεριφέρονται αυτά τα δύο. Η εκεντρότητα των φορτίων, στο μικρό θεμελείο, είναι τέσσερις φορές, την εκεντρότητα της ανατροπής. Δηλαδή, κάπως έτσι είναι. Στέκεται αυτό, οριστατικά, φυσικά δεν στέκεται. Αλλί μόνο. Δυναμικά θα δείτε. Αν στέκεται, πώς συγκρίνεται με το άλλο. Καταλάβατε, μιλάμε για μια πολύ ακραία φόρτιση. Φυσικά, ποιος μηχανικός θα έλεγε, ότι θα αφήσω, ότι είναι εκεντρότητα, είναι τέσσερις φορές, το ημιπλάτος, όχι, το πλάτος διατρία, που συνισταμένη να πέφτει έξω. Αν ήταν στατικό, φυσικά θα αστοχούσε. Δυναμικά, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στην πραγματικότητα, το θεμέλειο των έντεκα επί έντεκα, αστοχεί στην κατασκευή, γίνεται πλαστική άρθρωση στη βάση. Το άλλο θεμέλειο, προστατεύει τη βάση τελείως. Έχει κάνει την περιστροφική του ταλάντωση, έχει κινητοποιήσει και στο έδαφος, μηχανισμούς αστοχίας, αλλά δεν πέφτει. Μου φαίνεται, έχω και το βιδάκι. Για να δούμε. Άνοιμες τα χέρια, ναι, μπράβο. Το πρώτο θεμέλειο. Βλέπετε, όλη η ένταση, πάει στην ανωδομή. Και δεν αντέχει. Είναι πολύ ισχυρός σεισμός. Φυσικά είναι πάνω από το σεισμό σχεδιασμού του. Δεν λέω τα κτυριά μας έτσι πέφτουν. Αυτός είναι ένας σεισμός δυό-τρεις φορές πάνω από το σεισμό σχεδιασμού. Λέμε την αλήθεια. Άλλα βλέπετε το κόκκινο, το σταματάμε, δεν έχει νόημα. Αυτό με το βάρος του και μόνο, το έχει αστοχήσει. Πάμε στο δεύτερο. Να δείτε ποια είναι η διαφορά. Βλέπετε τον ασχηγό, μη φανταστείτε πολλές μοίρες, ελάχιστο. Και είναι μία αριστερά, μία δεξιά. Και στο τέλος μένει κατακόρυφο, με ανέπαφη την αναδομή. Βέβαια οι καθυσίσεις είναι μια άλλη ιστορία. Πάρνουν καθυσίσεις. Δεν είναι παντού και πάντου εφαρμόσιμο. Γι' αυτό έχει ιστορία ο αντίρριο. Για να μειωθούν αυτές οι καθυσίσεις, βάλουν τα βλύτρα, τα ενθέματα στη βάση. Ώστε να αποφευτεί αυτή η πρόσθετη καθυσίση. Έτσι έχουν τα πράγματα. Δεν ξέρω αν πιστήκατε. Δεν χρειάζεται να δούμε αυτό. Εδώ είναι τα αποτελέσματα που το ένα πάει στον παράδεισο και το άλλο υπηζεί. Αυτά. Λοιπόν, επειδή βέβαια αυτά τα πολύ ωραία που ακούσαμε, πρέπει να πάμε να τα... επειδή έκανες κάποιες προτάσεις ότι μπορούν να εφαρμοστούν τις εθεμελιώσεις, δεν θα πρέπει ελαφρά τη καρδία να πάμε να τα εφαρμόσουμε, γιατί άκουσα τον Μενέλα ο προηγουμένος, που καλοπροέρετα είπε, καταργούμε τώρα τα συναιτήρια δοκάρια κλπ. Πρώτα απ' όλα αυτά, θα προϋποθέτουν κατάλληλες κατασκευαστικές διατάξεις, που να μας προστατεύουν. Εκεί θα δημιουργηθούν μπάζα. Μια πέτρα και πάει από κάτω στο θεμελιό, την ώρα που κάνει αυτό το ελικλισμό, θα μας μείνει εκεί το θεμελιό. Δεν πρόκειται να ξαναγυρίσει πίσω. Όπως τις αποσβεστήρες τους σημικούς, που είναι κατοπτρικοί ή προστατεύονται, θέλουν κατάλληλη προστασία, θα πρέπει, ανάλογο υγιή, να γίνονται σχετικές μελέτες. Καλό είναι για να μην μένει η εντύπωση, το είπαν ο Καζέτας, αυτό και μπορούμε να το κάνουμε. Θα το λένε και η κανονιμή σε λίγο. Ξεχάστηκα. Δεν απαντήσα το ρωτήμά σας. Γιατί μειώνεται η β. Λοιπόν, τώρα θα μου επιτρέψετε. Έτσι, θα πούμε ότι κάνουμε μισό λεπτό, μισό λεπτό, να δούμε εδώ. Ωραία, ωραία, ωραία. Λοιπόν, αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δεν λέω ότι δεν το ξέρετε. Λοιπόν, ποια είναι η μεγαίστη επιτάχυνση που μπορεί να ανεπτύχει ένα βάθρο. Παίρνουμε το βάθρο, γιατί για εμάς τους ιατρογνιγούς είναι πολύ εύκολο. Αυτό δεν χρειάζεται ούτε πλαίσια, ούτε τίποτα. Το βάθρο μιας γεύσης. Πολλών ανοιγμάτων, όμιων, οπότε σημαντικά, η επιτάχυνση α. Ποια άλλη είναι η μεγαίστη επιτάχυνση στην ενωτομή. Ας βάζετε εσείς ό,τι αρ θέλετε. 47γ. Η μεγαίστη επιτάχυνση από εκεί, η α top, που τη λέω, πολλοπροσιασμένη επί τη μάζο του βάθρου και επί το ύψος, πρέπει να είναι αυτή η ροπή. Δεν υπάρχει κανένα άλλο. Στοιχειοδέστατο. Νεύτωνας στην απλογικότερη μορφή. Λοιπόν, να τη η μεγαίστη επιτάχυνση. Αν εσείς έχετε μικρή την m του υποστυλώματος, και αυτό κάναμε στο σχεδιασμό μας. Αυτός είναι ο αντισυμικός σχεδιασμός. Το έδαφος δεν καθαίνει τίποτα, αλλά θέλουμε την πλαστική άρθρωση εκεί. Γι' αυτό και διαιρούμε με το τρία της επιταχύνησης, τις ελαστικές και όλα αυτά. Γιατί τελικώς η μεγαίστη επιτάχυνση που θα ανεπτυθεί περιορίζεται από τούτο. Καλά, τώρα εδώ κάνω διάφορα λεπτομέρειες. Όταν γίνεται στο έδαφος αυτή η κανότητα, όταν το ελάχιστο δεν είναι η ροπή του βάθρου, αλλά η ροπή του θεμελιού είναι μεγαλύτερη, είχαμε αυτό που είδατε. Η μεγαίστη επιτάχυνση του καταστρόματος. Και βγαίνει ότι η επιτάχυνση στην ανοδομή είναι η μισή από την επιτάχυνση συμβατικώς. Συγγνώμη, τα πήγα λίγο γρήγορα, τώρα δεν πήγα έτσι. Αυτή είναι η εικόνα. Θεωρητικά, οι γραμμές, η κίτρινη και η ροζ και η άσπρη, και τα σημεία από διάφορους αναλύσεις αριθμητικές. Είναι η μισή επιτάχυνσης. Γιατί το έδαφος δεν επιτρέπει. Εκείνη είναι η πλαστική άρθρωση. Ακόμα πιο χαμηλά, ακόμα πιο μεγάλο το ύψος των ολοβραχείων, αιτς ή αςπ, όπως το λένε. Και αν εμείς την κάνουμε αυτή μικρή την επιτάχυνση διαρροής, λόγω ότι επιτρέπουμε τον ασίκομα ή επιτρέπουμε την κινητοποίηση των μηχανισμών αστοχίας στο έδαφος, έχουμε πετύχει πολύ μικρότερη επιτάχυνση. Αλλά υπάρχουν και άλλα που κάνουν αυτό. Έτσι, ας το πούμε και τούτο εδώ. Και αυτό, ισχύει απολύτως για τις κολόνες των αρχαίων ελληνικών μνημείων. Ο ευνοϊκός ρόλος του Πιδέλουλα. Τι είναι αυτό? Είναι αυτός που κάνει τελικώς τη γωνία επιστροφής, ακόμη και σε μαλακό έδαφος, να είναι πολύ μικρή και πολύ σημαντικό. Πάρα πολύ σημαντικό. Τι είναι αυτό? Γιατί έχουμε τόσο μικρή έλληβο. Λοιπόν, ένα, όταν έχουμε σχεδιάσει για να είναι άκαμπτο και μετακίνητο το θεμέλιο, σαν αυτά που είδατε στον σεισμό της Αθήνας που σας έδειξα, ή και πολλά άλλα του παρελθόντος, έτσι? Όταν τελειώσει ο σεισμός, στη διάρκεια του σεισμού, τι κάνει το βάρος, όταν έχει πάρει μεγάλα μετακινήσεις? Επιδινώνει. Έχει μια ροπή δευτέρας τάξος, την λέγαμε εμείς, δεν ξέρω πώς τη λένε, Πιδέλτα είναι η μοντέλα της οικονομικίας, μια πρόσθετη ροπή που επιδινώνει την κατάσταση. Αν το σώμα μας είχε μετακινηθεί 10 εκατοστά, μια τέτοια κατασκευή, ενδεχομένως αυτή η πρόσθετη δύναμη, αν είναι και αυτά στο όριο, να το απέκαμε. Και είναι και στατική αυτή η ροπή. Δεν γυρνάει μπρος πίσω, ακόμα πιο επικίνδυνη. Καταλάβετε ότι το στατικό είναι ακόμα πιο επικίνδυνο από το δυναμικό. Φαίνεται λίγο αστείο όλο αυτό. Λοιπόν, τι γίνεται με τον λυγνισμό? Ας πούμε ότι τελείωσε εκεί. Δεν μπορεί να τελείωσε εκεί. Η ροπή του φορτίου, η στατική ροπή, η βαρύτητα είναι υποφυλής. Είναι ροπή επαναφοράς. Αν είναι στην άκρη, το γυρίζει πίσω. Και γι' αυτό φυσικά είδατε, τελικός οικολόγος ο οριζόντιος ήταν. Στρίβανε, ξεστρίβανε, στο τέλος πού θα πάνε. Από το ίδιο του στο βάρος. Υπάρχουν και άλλα, ας πούμε, αλλά δεν είναι το παρόντως, εντάξει. Αυτά ξεφεύγουν από τις κολόνες τις οποίες μιλήσαμε. Δεν ξέρω αν σε σέπησε λιγάκι. Άλλοι... Ικανοποιήθηκανε, εντάξει, με την... Ε, βέβαια, βέβαια. Άλλοι μόνοι, όλοι μόνοι. Και εμείς δουλεύουμε 20 χρόνια σε αυτό, πότε τελειώσαμε το δημοτικό. Έτσι. 20, τώρα. Παρακαλώ. Τρία λεπτάκια. Εάν πάρετε μία ολόσοπη, ένα ολόσοπη χείωμα, όχι τη δημιουργία... Της ολόσοπη χείωμα, ναι. Αν δείτε κάπου ότι οι έδρασεις είναι... Έχει μία εγκοπή και έχει ένα δικόμεσα. Είναι αγριεμένο. Το άλλο το κομμάτι είναι κελείως λίο. Και το κελείως λίο είναι ένας χαμηλότερος σώματος από την τρακτικό. Ούτε λοιπόν ακούμε ότι οι έδρασεις δεν γίνονται σε ρόκ. Αλλά γίνονται σε αυτό το κελείως, που είναι το αγριεμένο. Επίσης... Η φιλοσοφία που ήτανε ότι μη βγεί κατά τελειωσμό ή κατά τελειωσμό. Μη βγεί μία θερμότητα ή και εσφάση. Μειώνει ακόμη περισσότερο. Μειώνει ακόμη το... Αυτό το ενδεύτερο να ήτανε και η κρυβή διωλίστηση δεν ήταν εντέφερο. Τώρα, όπως λέτε, ο κύριος Τουλιάτος... Δεν το γνωρίζετε, το καθηγητής της Ελληνικής, μας είχε δείξει μία φορά σε μία παρουσίαση. Τώρα δεν θυμάμαι την από την Αγιά Σοφιά ή κάποια άλλη εκκλησία μεγάλη, η Γαλοκιούνα, που στη βάση είχε μία εγκοπή, η οποία ήταν γεμισμένη με κάποιο... Τι να πω, δεν θυμάμαι τι υλικό ήτανε... Οπωσδήποτε μαλακό και παραμαρφατό. Το οποίο ήταν ιδεόδες για να επιτρέπει την περιστροφή. Μολύβις θα ήταν ίσως, ενδεκομένως. Υπόσχεσαι το μηχανικό. Δεν είναι η μηχανική της ασφαλής, η ασφαλή του κι άλλου. Είναι η ιστορία. Ναι, φυσικά, φυσικά. Άλλαξε ότι κατέβησαν λόγω εγκαιρίας, αλλά είναι λόγω διοδόμασματικών. Ναι, βέβαια, βέβαια. Οι διοδομασματικά δεν γνώριζαν, όπως θέλουμε να το κάνουμε. Οι διοδομασματικά δεν ήτανε γνωστοί, τα πρωτόλια διομασματικά, δεν ήταν γνώστοις και μπορούσαν έτσι να τα προχωρήσουν. Ναι. Αν νομίζω πιο πολύ βασίζονταν στην εμπειρία γεωμητικά, ήτανε σαΐνια. Να δούμε, συζητάμε. Οι αλλιές που δεν κατασκευάστηκε από ευκαιρία. Ναι. Πώς, πώς είπατε? Οι αλλιές που δεν κατασκευάστηκε από ευκαιρία. Οι αλλιές που δεν κατασκευάστηκε από ευκαιρία. Όχι, ναι. Οι αλλιές που δεν κατασκευάστηκε από ευκαιρία. Οι αλλιές που δεν κατασκευάστηκε από ευκαιρία. Ωραία, ευχαριστούμε τον καθηγητή, τον κ. Καζενκαζέτα, που μας μετέφερε στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνίου. Είναι μεγάλη μας χαρά γιατί στο Τεχνικό Πημελητήριο συνήθως χανόμαστε στις πολιτικές αναζητήσεις και αναζητούμε πάρα πολύ το επιστημονικό κομμάτι του μηχανικού. Να ξέρετε πόσο πολύ το αναζητάμε. Πολύ εύγενη. Να σας καλώ. Ευχαριστούμε. Ευχαριστούμε. Εγώ σας ευχαριστώ που ανεχθήκατε μία, στα όρια της άσχετης διάλεξης, το θέμα σας. Δεν ήταν καθόλου άσχετη, γιατί η πιστήμη του πολιτικού μηχανικού, σίγουρα ειδικά στην Ελλάδα, έχει να κάνει πολύ με το αντισημικό κομμάτι και εκεί ακριβώς υπερτερούμε και στο επίπεδο των σχολών μας και στο επίπεδο του επαγγέλματος του μηχανικού. Ευχαριστούμε και πάλι πάρα πολύ. Κύριος Άδης Χατζιδάκης στο βήμα, ο οποίος παίρνει τη σκητάλη από τον κύριο Σίμτσακ, τον Οκτώβριο του 2018, στην Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πολιτικών Μηχανικών. Συγγνώμη, δεν θα βγει κανένας, γιατί αισθάνομαι τίψης. Μα είδατε ότι τσιμπίσαν όλοι. Σταστατικά δηλαδή, είμαστε όλοι ένας μικρός στατικός μέσα. Δεν ξέρω πού μπορώ να κάτσω για να βλέπω λίγο αυτά που λέω, γιατί η απόσταση που μπορεί να δει κανένας πια αρχίζει και έχει... Το καλύτερο πάντως είναι να κοιτάτε εκεί. Στην οθόνη. Δεν ξέρω αν πρέπει να... Εγώ θα προσπαθήσω με την ευκαιρία της... ας πούμε της... εορτασμού κατά κάποιο τρόπο του έτους, του πολιτικού, αφιερωμένους τους πολιτικούς μηχανικούς, να επιχειρήσω ένα μικρό έτσι... μια αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία των πολιτικών μηχανικών και χαίρομαι που το τέλος της... της διάλεξης του κυρίου Γκαζέτα, άφησε μια αμφιβολία σχέση και με τις καθιωρωμένες γνώσεις μας. Ας πούμε ότι συνεχώς πραγματικά αναθεωρούμε και αυτά που πιστεύαμε και ότι ήταν οι απόλυτες αλήθειες και τα λοιπά. Σιγά-σιγά νομίζω ότι και αυτή η μικρή αναδρομή θα δείξει ότι... πολύ λίγο χρόνο απ' την ιστορία του επαγγέλματος, είχαμε στα χέρια μας, επιστημονικές προσεγγίσεις και τέλος πάντων κανονιστικές γνώσεις και ότι το μέγιστο μέρος του χρόνου των πολιτικών μηχανικών, οι πολιτικοί μηχανικοί έδρασαν με βάση αυτό που λέγαμε, κανόνες της τέχνης και με τις γνώσεις της παράδοσης και με αυτές, αν θέλετε, δημιούργησαν έργα, τα οποία όλοι σήμερα απορούμε για το πώς έγιναν. Ίσως δεν είναι τόσο αυτό που θυμόμαστε τελευταία, αλλά τελικά το επάγγελμά μας ξεκίνησε από την τέχνη του πολέμου, από τα αρχαιότατα χρόνια. Συνδέθηκαν οι μηχανικοί, δεν λεγόταν πολιτικοί μηχανικοί τότε, δεν είχε σημασία, με την τέχνη του πολέμου. Απ' το Μεσαίωνα και μετά, η λέξη μηχανικός, όπως και αν δηλαδή, ήταν κατασκευαστής πολιορκητικών και πολεμικών μηχανών. Ίδια η έννοια που συνδέεται με το λατινικό όρο ingenium, που σημαίνει ένας έξυπνος άνθρωπος, αυτός που μπορεί να χρησιμοποιείς στο μυαλό του, αλλά και η έννοια της μηχανής από τα αρχαία χρόνια, ξέρουμε όλοι ότι είχε και μια κακή αυτή, της μηχανογραφίας, της συνομοσίας, του να ξεγελάσεις κάποιον, να στήσεις μία μηχανή κτλ. Όλα αυτά είναι πολύ συνηφασμένα με τη γλώσσα μας και νομίζω το παράδειγμα της Αθηνάς, του Ίφαιστου και του Οδυσσέα είναι πολύ ενδεικτικά των ενιών που η λέξη μηχανικός είχε από τα παλιά χρόνια. Όλα αυτά τη γνώση που μας μετέδωσε προηγουμένως ο καθηγητής μας ο κύριος Ιησούς, μας μετέδωσε προηγουμένως ο καθηγητής μας ο κύριος Στάσιος, διασώθηκαν τελικά χάρη στους Άραβες. Οι Άραβες ήταν κληρονόμοι του αρχαίου κόσμου, αυτοί είχαν κατακτήσει τότε όλη την περιοχή, αν θέλετε από τη Βαγδάτη μέχρι και ξέρω εγώ την Κόρδοβα και άρα ήταν οι μόνοι που στα σκοτεινά χρόνια του 700-800 και μετά την αφοσίωση του Βυζαντίου και οι περισσότερες θεοκρατικές αναζητήσεις διέσωσαν τη τεχνική γνώση της εποχής. Αυτή η γνώση μας έφτασε μαζί με τα μαθηματικά τα γνωστά του Αρχιμίδη, του Ευκλίδη και τα λοιπά, αλλά και οι τεχνικές γνώσεις του Ίρώνα, του Φύλλονα και τα λοιπά, μας έφτασαν μέσα από τις λατινικές τελικά μεταφράσεις των αραβικών χειρογράφων που συνέβησαν την επόμενη εποχή. Ο Μεσαίωνας για πολλά χρόνια πιστεύονταν ότι ήταν μια σκοτεινή και τελικά μια περίοδος οπιστοδρόμης των τεχνικών γνώσεων. Οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι δεν ήταν ακριβώς έτσι. Η ορήμαση των γνώσεων στο Μεσαίωνα έκανε τελικά εφικτή την αναγέννηση και μετέδωσε όλη αυτή την τεράστια παράδοση που συσορεύθηκε στα εργοτάξια των μεγάλων καθεδρικών ναών, στα πρώτα ιδραυλικά έργα με τους ανεμόμυλους ή με τους νερόμυλους της εποχής, τα οχυρωματικά έργα κλπ. Άρα, λοιπόν, ότι και στο Μεσαίωνα η τέχνη του πολέμου είναι ακόμα αναπόσπαστο μέρος της δουλειάς ενός μηχανικού. Το σκίτσο που βλέπετε είναι από τη μοναδική Μεσαιονική μαρτυρία που μας έχει μείνει το τετράδιο του Βιλάρντε Χονεμκούρ, ενός περιφερόμενου τελώς πάντων μηχανικού, αρχιτέκτονα, καλλιτέχνη της εποχής, ο οποίος σκίτσαρε διάφορα θέματα που είδε από την οικοδόμηση καθεδρικών ναών, αλλά και κυρίως από όλα όσα θεωρούταν, όσα ενδιαφέρονταν ενός μηχανικού της εποχής, γύρω στο 1100-1200 σαν χρονολογία για την έχουμε στο μυαλό μας. Οχυρώσεις στη συνέχεια ήταν ένα από τα βασικά θέματα γύρω από τα οποία αναπτύχθηκε και οργανώθηκε σιγά-σιγά η επιστήμη των μηχανικών, στην προσπάθειά μας να καταλάβουμε και να υπολογίσουμε περίπου τις οθήσεις γεών. Αυτό, τα σκίτσα που βλέπετε δίπλα, είναι από ένα περίφημο έργο ιστορίας των κατασκευών του Ενδουάρντο Μπενβενούτο, θα το δούμε στη συνέχεια, ο οποίος έχει σκίτσαρη, κατά τη γνώμη του, ποια προβλήματα έδωσαν, ας πούμε, ιστορικά, την ώθηση στην ανάπτυξη της επιστήμης των κατασκευών, μετάξει των οποίων βλέπετε το περίφημο πρόβλημα του Γαλιλαίου, δηλαδή τον πρόβολο προσπαθούσε να βρει υπό πιο φορτίο αστοχή, τα ελατήρια με το νόμο του Χουκ, τις οθήσεις στα τόξα και βεβαίως την ώθηση σε ένα τείχο αντιστήριξης, μαζί με τις δικτυωτές κατασκευές. Αυτά ήταν βασικά προβλήματα, αν θέλετε, γύρω από τα οποία αναπτύχθηκε. Τώρα, στα χρόνια Μεσαίωνα και αναγέννηση, ο τίτλος Αρχιτέχνος και Πολιτικός Μηχανικός χρησιμοποιείται αδιάφορα, στην ουσία πάνω στο ίδιο πρόσωπο. Χρησιμοποιείται και για αστικά, αλλά και για στρατιωτικά έργα. Ο τίτλος αυτός δεν έχει διαφοροποιηθεί, δηλαδή, η εξειδίκευση μεταξύ των δύο, αν θέλετε, αυτών κλάδων, των μηχανικών. Η ανάπτυξη της μεταλλουργίας και τα πυροβόλα όπλα, στην ουσία επαναστατικοποιούν την τέχνη των οχυρώσεων. Αυτό που η συνήθις όψη των οχυρώσεων, με τους ψηλούς πύργους και τα λεπτά και ψηλά τείχη, τα οποία ήταν σχεδιασμένα για να μπορούν να μηνθούν απέναντι στις παραβολικές και οι ψηλές τροχιές των βολών που είχαμε, ας πούμε, από την προηγούμενη εποχή, με τους καταπέλτες και τα λοιπά, έπρεπε να αλλάξουν. Δεν μπορούσαν να αντισταθούν αυτά τα τείχη στην ισχύ και στο ευθύβολο των νέων όπλων, που ήταν τα κανόνια, και γύρω από αυτά αναγκάστηκε να αλλάξει όλη η Φροριακή Αρχιτεκτονική και από τον τύπο του πύργου να βρεθούμε στην Αρχιτεκτονική των Προμαχώνων, δηλαδή σε αυτό που ονομάστηκε Αρχιτεκτονική αλλά Μοντέρνα. Ο ρώσιμος αυτή μετά την αλλαγή, αν θέλετε, της προβληματικής μορφής της αρχής της αναγέννησης, ο Τζόρτζιον Τιμαρτίνη, που εκείνη την εποχή μπορεί ακόμα να είναι ταυτόχρονα καλλιτέχνης, αρχιτέκτονας, μηχανικός, στρατιωτικός, μηχανικός, όλα αυτά σε ένα πρόσωπο. Βλέπετε, ένα δείγμα της τέχνης του σαν ζωγράφου και κυρίως ότι μας αφήνει την πρώτη πραγματεία, ένα πλουλείο γραμμένο, αν θέλετε, αρχιτεκτονικής και μηχανικής για την τέχνη του πολέμου. Ήδη προσπαθεί να αποτυπώσει στα σκίτσα του την αλλαγή που συμβαίνει στις ανάγκες των οχυρώσεων και διατηρούμε μεν τους πύργους, γιατί αυτό ήταν η παράδοσή του, αλλά προσπαθεί να κάνει πολυγωνικές χαράξεις και πράγματα που να θυμίζουν σιγά-σιγά την προμαχονική οχυρωματική αρχιτεκτονική. Ο Λεωνάρδο, που είναι όψιμοι αναγέννησης, τέλος πάντων του αυτών, έχει ακόμα συνείδηση στρατιωτικού-μηχανικού. Ανεξάρτα απ' το ότι έμεινε σε εμάς, ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους και καλλιτέχνες, όταν προσπαθεί να πιάσει δουλειά στην αμπλή του Δούκα του Μιλάνου, του γράφει ένα γράμμα και του λέει όλα τα πολυμικά τρικ που μπορεί να κάνει. Πέρα απ' το ότι μπορεί να καταλάβει οποιοδήποτε τείχος, ότι μπορεί να γκρεμίσει, εκτός αν δεν είναι αυτό από βράχο, μπορεί να φτιάξει καταπέλτες, του απαριθμίει, εμπασίτως, όσοι μας έχει αφήσει και πολλά σκίτσα οχυρώσεων, του απαριθμίει όλες του τις πολεμικές ικανότητες και στο τέλος σε μια μικρή παράγραφο τελειώντας λέει ότι σε καιρό ειρήνης νομίζω ότι μπορώ να είμαι και αρχιτέχνος και μπορώ και να ζωγραφίζω, άμα μ' αφήσετε, και μπορώ να κάνω και γλυπτά. Αυτό είναι το τέλος του γράμματος, είναι περιγράφοντας δηλαδή τον εαυτό του, η αυτοσυνείδεση που έχει, εκτός αν η σκοπιμότητα ενός βιογραφικού που δίνει για να πιάσει δουλειά του επιβάλλει τέλος πάντων να τονίσει κάποιες πλευρές, αλλά ήταν τεχουσαπρακτική ως μηχανικός, όφιλε να ξέρει όλη την τέχνη του πολέμου. Και αυτό ήταν, με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να συστηθεί για να δουλέψει ως στρατιωτικός μηχανικός, αλλά τώρα από τα σχέδια εκτροπής καναλιών που είχε κάνει, για να μπορούν να γίνουν πλωτά, για να μεταφέρεται ως τόλος. Άρα, λοιπόν, σε αυτά έχει μια τεράστια παράδοση. Επειδή, όπως είπαμε, η λέξη «αρχιτέκτονας και μηχανικός» ακόμα δεν είναι ξεχωρισμένα, θεωρώ ως στοιχείο της δικής μας παράδοσης και της εξελίξης μας, της αναγκυνησιακής πραγματίες αρχιτεκτονικής, που λέγονταν πραγματίες αρχιτεκτονικής, οι οποίες όμως, όπως βλέπετε, πραγματεύονται γέφυρες, πραγματεύονται όλη τη γενικότητα και όλη, αν θέλετε, το πεδίο ενάσκησης, το επαγγελματικό, που θα είχε στη συνέχεια και ο πολιτικός μηχανικός. Στην άκρη αριστερά βλέπετε ένα σκίτσα από την πραγματεία του Αλμπέρτη, ενώ δεξιά, στο τέλος, βλέπετε τον Παλάντιο, που χρησιμοποιούν τα ίδια περίπου υποδείγματα γεφυρών, στο πρώτο είναι η γέφυρα καλυμμένη, πράγμα που συνηθίζονταν πάρα πολύ εκείνη την εποχή. Άρα, λοιπόν, μέσα σε όλη αυτή την πορεία της διαμόρφωσης των μηχανικών, όπως την ξέρουμε, και η παράδοση αυτή, ένα βήμα δηλαδή, αυτών των βημάτων που κάναμε μέχρι εδώ, είναι προφανώς και η ενσωμάτωση όλων αυτών των αρχιτεκτονικών πραγματιών στη γνώση και την καθημερινή πρακτική των μηχανικών. Βεβαίως, αυτά ακόμα δεν είναι. Είμαστε μακριά από τη μαθηματικοποίηση της δουλειάς μας. Το πολύ-πολύ χρησιμοποιούνται απλές αναλογίες και αυτά είναι που ξέρουν οι μηχανικοί της εποχής και οι αρχιτεκτονες. Αφού, λοιπόν, περάσουμε αυτό τον οικουμενικό μηχανικό τη φάση αυτή, που έβγαλε ανθρώπου σαν τον Λονάρντο, τον Γιώργιο Μαρτίνη κτλ., αρχίζει και με την οργάνωση των κρατών, αν θέλετε, πόλεων της Ιταλίας, η ανάγκη να εξειδικευτεί το επάγγελμα και να έχουν πια στρατιωτικούς καθαρούς μηχανικούς. Η ανάγκη κυριαρχίας του κόσμου που είχε η Βενετία εκείνης της εποχής την κάνει να έχει ανάγκη από επαγγελματίες που θα οχύρωναν τις θέσεις, θα παρακολουθούσαν την κατάρταση των οικηρώσεων κτλ. Έτσι, λοιπόν, αρχίζει να διαφοροποιείται ο αστικός μηχανικός από τον στρατιωτικό μηχανικό, γιατί η Βενετία είχε ανάγκη από στρατιωτικούς μηχανικούς για να διατηρήσει τις κτίσεις που είχε εκείνη την εποχή. Έχουμε δηλαδή μηχανικούς δημόσια υπάλληλους κατά κάποιο τρόπο. Ήταν στην υπηρεσία του κράτους. Πράγμα το οποίο στα προηγούμενα χρόνια στην αναγέννηση δεν συνέβαινε. Δηλαδή, οι πόλεις, είτε η αριστοκρατία ή η εκκλησιαστική, καλούσε και μη στον υπηρεσίες, συνήθως σε μορφή ελεύθερη επαγγελματεία, αλλά ελεύθερη επαγγελματεία που λίγο ξεχώριζε από το status του αρχιτεχνήτη. Η διάκριση μεταξύ αρχιτέκτονα και αρχιτεχνήτη ήταν πολύ λεπτή, και μόνο προς το τέλος αναγέννησης κατέχτησαν με τα έργα τους ένα ξεχωριστό ρόλο και τους άφησαν οι συντεχνίες να δουν με κάποια αυτονομία τους διάσημους αρχιτέχνες. Δηλαδή, ξέρουμε ότι ο ίδιος ο Μπρουνελέσκη δικάστηκε, γιατί παρέγκουσε τους νόμους της συντεχνίας του και έδωσε την προσφορά για την περίφημη της Λορενδίας, Σανταμαρία νομίζω. Το κεντρικό καθεδρικό της Λορενδίας, το περίφημο Θόλο, τον οποίο τον κέρδισε σε διαγωνισμό, κυρίως διότι εφίβρε μια σκαλοσιά από την οποία θα οικοδομούταν το τύμπανο αυτό, όλος ο θόλος, η οποία ξεκινούσε από το τύμπανο, δηλαδή αντιστήριζε τη σκαλοσιά στο τύμπανο και δεν σκάλωνε από κάτω, ξέρω εγώ, 30-40 μέτρα ύψος για να ανέβει επάνω. Έχουμε λοιπόν την εποχή των στρατιωτικών μηχανικών, μεταξύ των οποίων κάποιοι διάσημοι, ενώ τουλάχιστον στο χώρο των δικών μας, γιατί στην Κρήτη και στην Κύπρο έκτισαν τις οχυρώσεις, μεταξύ των οποίων ήταν ο Σαμικέλη και ο Σαβρουνιάν. Και οι δύο δούλεψαν και στην Κρήτη και στην Κύπρο. Ο Σαβρουνιάν έχει κάνει σχεδία σε τα δείχνια της Λευκοσίας, με τα οποία πραγματοποιήθηκε αυτή η οχύρωση, οι ύχνοι της οποίας υπάρχουν και σήμερα στη Λευκοσία. Βεβαίως τη βλέπουμε την τάφρο, ποτέ δεν φανταζόμαστε ότι κάποτε θα είχε νερό. Όμως το σχέδιο προέβλεπε φυσικά η τάφρος αυτή να έχει εκτραπεί το νερό, δεν ξέρω από πού θα το έπαιρνε, και όλες οι οχυρώσεις της εποχής προέβλεπαν μια τάφρο γεμάτη από νερά. Για την Κρήτη, ειδικά, υπάρχει μια υποδειγματική διατριβή της κυριαστεριώτου, η οποία έψαξε όλες τις πραγματίες της εποχής, για να βρει τους κανόνες της αστασιολόγησης. Είναι η πρώτη προσπάθεια, η βεβαίωση κυριαστεριώτου είναι αρχιτέκτονας, δεν είναι αρχαιολόγος, αλλά εν πάση περιπτώσει έκανε χρόνια διευθύντρια στις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, μας άφησε τους κανόνες διαστασιολόγησης ενός τείχου αντιστήριξης, οι οποίοι είναι γραμμένες γύρω στο 1580 με 1600 κάτι, γιατί τότε ήταν, αν θέλετε, είχε καταστεί βέβαιος ο κίνδυνος της κατάληψης από τους Τούρκους, και άρα η Δαλινοτάτη ενδιαφέρετηκε να εξοχωνήσει τότε στις οχυρώσεις της και έστειλε το ΑΦΑΝΚΑΤΕ των στρατιωτικών της μηχανικών για να δημιουργήσουν τα καινούργια τείχη. Βεβαίως δεν κατάφερε να παίξει το στρατιωτικό ρόλο τουλάχιστον το φρούρο της Φορτέτζας του Ραθήμου, διότι κατελήφθη μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και διότι οι Βενετσιάνοι είχαν αποφασίσει ότι θα αμυνθούν κυρίως στο Ιράκλιο, στο Χάνδακα, όπου εκεί πραγματικά η πολιορκία κράτησε 40 περίπου χρόνια για να μπορέσουν να το καταλάβουν. Αρχίζει να αναπτύσσεται μια τεράστια ονοματολογία γύρω από τα διάφορα μέλη των οχυρώσεων και βάσει το περίεργο είναι ότι ενώ είναι ένα στρατιωτικό θέμα και κυρίως πρέπει να ξέρεις να είσαι πολεμιστής για να το αντιμετωπίσεις, να πένεις στη μέση μηχανική και να αντιμετωπίζουν οι οχυρώσεις σαν ένα πρόβλημα γεωμετρικών χαράξεων κυρίως παρά σαν ένα πρόβλημα τεχνικής του πολέμου. Παρ' ό,τι εκείνη την εποχή εμφανίζονται ένα σωρό συγγράμματα για τις βόμβες που ήταν κάτι καινούργιο κτλ. Αλλά παράλληλα αρχίζουν να παίζει κανείς με σχέδια ποιος προμαχώνας είναι καλύτερος και αν έχει φρύδι. Εκεί υπάρχει μια τεράστια φιλολογία εκείνης της εποχής. Έσωσα εδώ τι βρήκαμε όταν αποχωματώθηκε ένας προμαχώνας των τειχών των Χανίων. Βλέπετε ότι είναι αντιρρυδωτό όλο το σύστημα. Αυτοί οι τείχοι για να αντέξουν όλες αυτές οι επιχωματώσεις είχαν κρυφές αντιρρύδες μέσα στην κατασκευή, οι οποίες για πρώτη φορά αποκαλύφθηκαν. Βεβαίως ρόλο αντιρρύδας έπαιζαν και οι υπόγειες κατασκευές που ήταν μαζί με τα επίρευτα δαποθήκες και τα λοιπά, οι οποίες αξιοποιούνταν επίσης για την αντιστήριξη των τειχών. Μιλάμε για ύψη, ξέρω εγώ, των 10-15 μέτρων επιχώματα σε πέτρινους τείχους, που είναι προφανές ότι η ευστάθεια άντως εξασφαλίζονταν από τις κρυφές αντιρρύδες αυτές. Ξέχουσα μορφή, αν θέλετε, σε όλη αυτή την ιστορία της φάσης των μηχανικών που ήταν κυρίως μηχανικοί, με επάγγελμα του στρατιωτικού μηχανικού, είναι ο Γάλλος Βομπάν, ο οποίος έγραψε και πραγματίες και στην ουσία κατασκεύασε και επέβλεψε σχεδόν κάθε οχυρωματικό έργο που έγινε στη σύγχρονη Γαλλία και μάλλον έστρεψε και την προσοχή στην οικονομία, διότι αυτά τα έργα ήταν έργα τεραστίου όγκου χωματισμών και λιθοδομών και πραγματικά η βελτιστοποίηση, αν το θέλετε, του τείχου αντιστήριξης, είχε κεφαλαιόδη σημασία στο θέμα της οικονομίας της όλης κατασκευής. Επόμενο σταθμό που θεωρώ κρίσιμο για την ξέληξη του επαγγέλματος μας είναι ο Γάλλος Μπελινγκόρ, ο οποίος γράφει την πρώτη πραγματεία για την επιστήμη των μηχανικών. Και είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται ο όρος επιστήμη για τους μηχανικούς. Μέχρι τώρα είχαμε κανόνες της τέχνης και τα λοιπά, αλλά ο όρος επιστήμη εμφανίζεται για πρώτη φορά και εμφανίζεται στην πραγματεία που εκδίδει το 1729, που την λέει, ας πούμε, για την επιστήμη των μηχανικών, αλλά βλέπετε αμέσως ότι συνεχίζει για την εκτέλεση έργων οχειρώσεων. Και αρχιτεκτήρου σιβίλ. Δηλαδή, αστική αρχιτεκτονική και οχειρώσεις. Σας έχω τα κεφάλαια του βιβλίου γιατί έχουν ενδιαφέρον. Πιστεύω ότι είναι η πρώτη πραγματεία που επικαλείται επιστημονικό υπόβαθρο, χωρίς να ενσωματώνει, βεβαίως θα το δούμε την update γνώση της εποχής της, αλλά εν πάση τόσο επικαλείται επιστημονικούς κανόνες και είναι γραμμέ για μηχανικούς. Είναι έναν πετών καλέντερ της εποχής. Δεν είναι ένα βιβλίο για επιστημονες. Τα βιβλία, λοιπόν, από τα οποία αποτελείται, για να δείτε τα προβλήματα που τον απασχολούν, είναι αρχές της μηχανικής εφαρμοσμένες στην έρευνα των διαστάσεων που πρέπει να δοθούν στις επενδύσεις των χειροματικών έργων για να μπορούν να ισορροπήσουν με την ώθηση των γεών που πρέπει να φέρουν. Αυτό είναι ένα βασικό πρόβλημα, καθημερινό. Το δεύτερο είναι για τη μηχανική των τόξων, την ώθηση των τόξων και τον τρόπο να καθοριστεί το μέγεθος των βάθρων. Προβλήματα καθημερινά. Το τρίτο, περί των υλικών της κατασκευής των ιδιωτήτων τους και τον τρόπο χρησιμοποίησης τους. Το τέταρτο, έχει υποδείγματα για κατασκευή στρατιωτικών και αστικών κτιρίων. Το πέμπτο, αναπόφευκτα ασχολείται με τους αρχιτεχνικούς ρυθμούς, ήταν κυρία στην εποχή, η διακόσμιση των κτιρίων, με τους διάφορους αρχιτεχνικούς ρυθμούς. Και το δεύτερο, μιλάει για μέθοδο υπολογισμού, εννοεί προ-υπολογισμού. Πόσο κάνει, έπρεπε στο τέλος να βγάλεις το πόσο κοστίζει. Σας έχω μερικά ενδεικτικά για να καταλάβουμε ποιο ήταν το Μπετόν Καλέντερ του 1700 τόσο. Θα πω ότι αυτό το βιβλίο κράτησε 100 χρόνια. Η τελευταία του έκδοση το 1830, έχει εισαγωγή του γνωστού Ναβιέ. |
