"Κυκλική Οικονομία" (27/11/2019). Μέρος Β' /

: Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Παραπτή, κύριε Πρόεδρε, κύριε Πρόεδρε, κύριε Γοσμήτωρα, κύριε Καθηγητά, εκ μέρους της Ελληνικής Ατερίας Διαχείρισης Τεραιών Αποβλήτων, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την πρόσκληση, είναι ιδιαίτερα τιμητικό για μας, να σας μιλήσουμε για ένα προκλητικό θέμα...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Γλώσσα:el
Είδος:Ακαδημαϊκές/Επιστημονικές εκδηλώσεις
Συλλογή: /
Ημερομηνία έκδοσης: Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 2020
Θέματα:
Διαθέσιμο Online:https://www.youtube.com/watch?v=c_w7RBb0AuA&list=PLJpizJmCRHW1Z_TFP33o_2YKSdmrH6eF7
Απομαγνητοφώνηση
: Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Παραπτή, κύριε Πρόεδρε, κύριε Πρόεδρε, κύριε Γοσμήτωρα, κύριε Καθηγητά, εκ μέρους της Ελληνικής Ατερίας Διαχείρισης Τεραιών Αποβλήτων, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την πρόσκληση, είναι ιδιαίτερα τιμητικό για μας, να σας μιλήσουμε για ένα προκλητικό θέμα και για την Ευρώπη και για τη χώρα μας. Η EFSA, επιτρέψτε μου δυο λόγια, είναι ένας επιστημονικός φορέας, ο οποίος έχει αυτή τη στιγμή πάνω από 530 μέλη, επιστοίμονες του χώρου της διαχείρισης των αποβλήτων από διαφορετικούς τομείς. Είναι άνθρωποι που έρχονται από την τοπική αυτοδιοίκηση, από την κεντρική διοίκηση, από τα πανεπιστήμια, από τις μελετητικές εταιρίες, τις κατασκευαστικές, τις βιομηχανίες και αυτό, αν θέλετε, είναι και η προστιθέμενη αξία αυτού του οργανισμού. Άνθρωποι οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικά υπόβαθα, συζητάνε γύρω από ένα συγκεκριμένο επιστημονικό θέμα και παράγουν προτάσεις για τη χώρα. Όραμά μας είναι να λειτουργήσουμε ως καταλύτη στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους, της κοινωνίας και των επιχειρήσεων γύρω από αυτό το θέμα, γιατί έχουμε διακυστώσει ότι ένα από τα σημαντικά εμπόδια στη χώρα για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας είναι η έλλειψη της εμπιστοσύνης. Το δικητικό συμβούλιο της ΕΡΙΣΑ αποτελείται από... Πρόσφατα δημιουργήθηκε και μια επιτροπή πορύου Ελλάδος της ΕΡΙΣΑ, η οποία αποτελείται από 15 μέλη επιστήμονες της περιοχής, οι οποίοι δημιουργούν την εμπιστοσύνη της εμπιστοσύνης, η οποία δημιουργούν την εμπιστοσύνη της εμπιστοσύνης, η οποία δημιουργούν την εμπιστοσύνη της εμπιστοσύνης, η οποία δημιουργούν την εμπιστοσύνη της εμπιστοσύνης, και η οποία γίνεται με τους 15 μέλη επιστήμονες της περιοχής, οι οποίοι δήλωσαν πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους στις συζήτησες στην ΕΡΙΣΑ. Πρόεδρος της Επιτροπής Βοριο ahh Syndomixling African μας ενημέρωσε γύρω από τον ορισμό της κυκλικής οικονομίας και μας έδωσε παραδείγματα. Άρα, δεν θα σταθώ τόσο πολύ σε αυτό το κομμάτι. Όμως, είναι σημαντικό να αποσαθηνήσουμε όλοι ότι η κυκλική οικονομία δεν είναι απλώς η ανακύκλωση με άλλα λόγια. Ακόμα και στον χώρο των ανθρώπων που ασχολούνται με την κυκλική οικονομία, αυτό δεν έχει γίνει ακόμη κτήμα. Η κυκλική οικονομία ξεκινάει από την εξόρυξη των πρώτων υλών, το σχεδιασμό των προϊόντων, την παραγωγή τους, τη διανομή, τη χρήση και στη συνέχεια φτάνει στην παραγωγή των αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, αξιοποίηση ενός αποβλήτων. Είναι λοιπόν ένας πολύ μεγάλος κύκλος που στόχος έχει να αξιοποιούνται όλες τις πρώτες ύλες χωρίς να καταναλώνουμε νέες ορικτές πρώτες ύλες και να μηδενήσουμε τα πόλτα τα οποία πηγαίνουν προς τα φύλλα. Υπάρχουν πέντε διαφορετικά μοντέλα εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας. Είναι οι κυκλικές προμήθειες, η επέκταση της διάρκεια ζωής των προϊόντων, η ανάκτηση υλικών και ενέργειας, η κοινή χρήση των προϊόντων αλλά και η χρήση, όχι προϊόντων αλλά υπηρεσιών. Να είναι πλέον υπηρεσία και όχι να αγοράζουμε προϊόντα. Τα προσδοκόμενα αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από ένα μεγάλο θεσμικό πακέτο κυκλικής οικονομίας που έχει ανακοινώσει είναι η μίωση των αναγκών σε πρώτες ύλες κατά 24% μέχρι το 2030, που θα σημαίνει εξοικονόμηση περίπου 630 δισεκατομμύρια ευρώ αιτισίως, ενίσχυση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της Ευρώπης κατά 4% και αντίστοιχη μίωση των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκυπή. Κατά περίπου 4%. Στην ΕΡΙΣΑ κάναμε μια μικρή μελέτη να δούμε πού βρίσκεται η χώρα ως προς την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας. Πήραμε λοιπόν τους δίκτες κυκλικής οικονομίας όπως παρουσιάζονται στη Γιούρουστα και είδαμε ποια είναι η απόδοση της χώρας σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όπως θα δείτε και δεν παίρνουμε στη λεπτομέρεια, στους περισσότερους από τους δίκτες η Ελλάδα είναι πολύ μακριά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χρειάζεται να γίνει σημαντική δουλειά γραμματικά στην αντάκτηση αποκλήτων, εξκαφών και κατεδαφήσεων, χρήσης των δευτερογενών υλικών στην ανακύκλωση, στις επενδύσεις κυκλικής οικονομίας έτσι ώστε να ανέβει η συνολική συνησφορά της στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν. Σε πρόσφατη ανάλυση σε ευρωπαϊκό επίπεδο η χώρα μας πετάγει στην 26η θέση στην Ευρώπη τον 28ο. Ειδικότερα στο θέμα της διαχείρισης των απορριμάτων, της διαχείρισης των αποκλήτων η Ελλάδα είναι πραγματικά πολύ πίσω. Υπάρχουν ακόμη σκηνές και φωτογραφίες σαν και αυτή ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμάτων ακόμα και σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας, κάτι το οποίο πρέπει να μας κάνει να ντρεπόμαστε πραγματικά στο 2011-2019. Αυτές είναι χαδά που υπάρχουν ακόμη στη χώρα. Έχουμε ακόμη 25 περίπου, 22-25 ενεργούς χαδά στη χώρα, χωρίς να συμπολογίζουμε και τους άτυπους χαδά που δημιουργούνται όταν κλείνουν οι παλαιοί, αλλά απ' ουσίαν νέων εγκατοστάσεων υπάρχει πραγματικό πρόβλημα για τη διάθεση των απορριμάτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την άλλη μεριά έχει θεσπίσει ένα νέο φιλόδοξο πακέτο της κυκλικής οικονομίας, με νέους στόχους στη διαχείριση των απορριμάτων. Ειδικά, ανέφερε και ο κ. Καθηγητής νωρίτερα, η ταφή πρέπει πέχτω το 2035 να περιοριστεί στο 10%. Η ανακύκλωση των αστικών στερεών απορριμάτων να αυξηθεί στο 65% μέχρι το 35%. Η ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας στο 70%. Η διαλογή στην πηγή καθίσταται πλέον υποχρεωτική. Και για τα επικίνδυντιακά απόβλητα και για τα βιοαπόβλητα και για τα υφάσματα μέχρι το 2025. Επομένως, αυτές από μόνες τους είναι αλλαγές που απαιτούν πολύ σημαντικές ράσεις σε επίκοδο χώρας για να εικανοποιήσουμε αυτούς τους στόχους. Και αν διάλεγε κανείς ένα στόχο για την Ελλάδα που θα έπρεπε να εικανοποιήσουμε είναι αυτός της μείωσης της ταφής. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή θαύει κατά 82% τα απορρίματά της και ο στόχος μας είναι να πάμε στο 10% το 2035. Ένας πολύ φιλόδοξος στόχος και τα χρόνια δεν είναι πάρα πολλά. Έπρεπε ήδη να έχουμε δράση για να πιάσουμε αυτό το στόχο. Πώς όμως, τι πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε αυτό το στόχο. Θα σας δώσω και άλλα παραδείγματα και στη συνέχεια μπορούμε να κάνουμε συζήτηση αν θέλετε. Η λύση καμιά φορά είναι απλή. Αξίζει να δει κανείς τι κάνουν οι προηγμένες χώρες που είναι μπροστά σε περιβαλλοντικά θέματα και εκεί βρίσκεται όλη η λύση. Αν δει λοιπόν κανείς ο ευρωπαϊκός μας σώρος είναι 25% ταφή, 30% ανακύλωση, 27% ενεργειακή αξιοποίηση, 16% κομποστοποίηση. Βλέπουμε δηλαδή ένα ισομοιρασμό όλων των τεχνολογιών που σημεισφέρουν προς την επίτευξη του ενός και μοναδικού στόχου που είναι η μείωση της ταφής και η επαναχρησιμοποίηση. Αντιθέτως η Ελλάδα βρίσκεται στο 82% ταφή, είναι το πλε χρώμα, μόλις 17% ανακύλωση, μηδενικά ποσοστά ενεργειακής αξιοποίησης και κομποστοποίησης. Δεν είναι ανταγωνιστικές οι τεχνολογίες μεταξύ τους και αυτό είναι ένα μήνυμα που πρέπει να περάσουμε. Οι τεχνολογίες είναι συμπληρωματικές μεταξύ τους και έχουν στόχο συνολικά να πιάσουμε στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους. Ας δούμε λοιπόν πολύ γρήγορα, γιατί ήδη έδειξε και ο κ. Μοσιόπουλος παραδείγματα, κάποιες καλές πρακτικές υγλικής οικονομίας, τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό μικρά και μεγάλα παραδείγματα. Ένα πρώτο παράδειγμα, ανακυκλούμενο μπλουτζίν. Όχι όμως μόνο ανακυκλούμενο, αλλά και μίστοση μπλουτζίν. Δεν παίρνω τώρα στη συζήτηση τι είναι καλό, τι είναι κακό, μπορεί να υπάρχουν και άλλες παρενέδειες. Απλώς τα βάζουμε σαν τροφή για σκέψη, τόσο από ευρωπαϊκό όσο και από στο εθνικό επίπεδο. Παραγωγή μπύρας από παγιάτικο ψωμί που πρέπει να πεταχθεί στα απορρίματα. Με τούτοις υπάρχει μια εταιρεία που συγκεντρώνει αυτά τα απόβλητα και παράγει μέσω της ύμουσης ξανά μπύρα. Γυαλιά ηλίου από ανακυκλωμένο πλαστικό ή φύκια. Ειδικά η δεξιά φωτογραφία, έχω να σας διαβεβαιώσω, είναι πάρα πολύ της μόντας και πολύ ακριβά γυαλιά αυτή τη στιγμή. Είναι ελληνική εταιρεία που το παράγει. Σας προσχέθηκα παραδείγματα. Σας έδωσα τρία. Αχ, πέρασε ένα. Μετά τα γυαλιά, έχουμε ένα πολύ ωραίο παράδειγμα ευαισθητοποίησης της Coca-Cola, όπου δίνει το κίνητρο στους πολίτες να συλλέξουν πλαστικά που βλέπουν στη παραλία και να επιλέξουν οι υγιοι πολίτες τον τρόπο με τον οποίο θα αξιοποιηθεί το πλαστικό, κατασκευάζοντας υποδομές στις παραλίες, είτε μια ξαπλώστρα, είτε ένα διάδρομο πρόσβαση στην παραλία, είτε αποδητήρια παραλίας. Δίνουμε, λοιπόν, έτσι το μήνυμα ότι τίποτα δεν πάει χαμένο. Όλα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν δίνη, οι οποίοι έχουν προχωρήσει και στη χώρα μας, στη διαλογή στην πηγή των βιοαποβλήτων και στην παραγωγή χρήσιμων προλειόντων, όπως compost, βιοαερίου, είτε ακόμη και εναλλακτικού καυσίμου για τη βιομηχανία. Και εδώ είναι το παράδειγμα του χαλαροίου. Οι ειδικές συνειδικές, όμως, κύριε καθηγητάρα, μην είναι τους απαραίτητους χώρους. Ένα πάρα πολύ ωραίο παράδειγμα που συζητούσαμε και με τον κύριο καθηγητή, λίγο πριν έρθουμε στην εκδήλωση, είναι αυτό της παραγωγής συνθετικών καυσίμων από διοξίδιο του άνθρακα, το οποίο βρίσκεται στην ατμόσφαιρα, παράγεται κιόλας από τις παραγωγές διαδικασίες της βιομηχανίας, μαζί με υδροβόνο, το οποίο προέρχεται από την ηλεκτρόληση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό, λοιπόν, κανείς πετυχαίνει και να εξοικονομεί ορικτούς πόρους, αφού χρησιμοποιούμε πλέον συνθετικό καυσιμό, μειώνει στις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα που συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής ανελογής, ενώ επιπλέον είναι μια πάρα πολύ χρήσιμη μοίση για την αποθήκεση ενέργειας με τη μορφή υγρών καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές, όταν αυτές βρίσκονται σε περίσσια στο σύστημα και μπορεί να πήγαινε χαμένη εκείνη τη στιγμή η ενέργεια. Ένα τελευταίο παράδειγμα είναι αυτό της ανάκτησης υλικών και ενέργειας από τη τσιμετωβή μηχανία. Η τσιμετωβή μηχανία εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχει ενσωματώσει μέσα στη στρατηγική της το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας και εδώ βλέπουμε το παράδειγμα του Τιτάνα στην Ελλάδα, διότι είπαμε υπάρχουν και ελληνικές καλές πρακτικές, όπου αυτή τη στιγμή ο Τιτάνας αξιοποιεί περίπου 500.000 τόνους βιομηχανικών παραπροϊόντων ως εναλλακτικές πρωτεσύλλες, δηλαδή υποκαθιστά τις ορικτές πρωτεσύλλες για την παραγωγή του τσιμέτου με παραπροϊόντα άλλων βιομηχανικών διαδικασίων, καθώς και 90.000 τόνους εναλλακτικών καυσίνων. Και επιγραμματικά στις φωτογραφίες, δεν ξέρω αν μπορείτε να τα δείτε από τόσο μακριά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε απόβλητα κατεδαφίσεων, απόβλητα εξόρυξης, την υπτάμενη τέφρα της ΔΕΙ, την ερηθρά υλή από την παραγωγή του αλουμινίου, σκορίες από τη χαλιπουργία και ίσως όσο εναλλακτικά καύσιμα χιλί δηληστηρίων σε μια κατάλληλη μορφή μαζί με πριονίδιο, ώστε να μπορεί να είναι διαχειρίσιμη, όπως επίσης και τα υπολήματα της ανακύκλωσης. Ξέρετε, η ανακύκλωση μέσα από τους μπλε κάβους ή και των αστικών απορριμάτων, αφού βγάλουμε τα ανακυκλώσιμα υλικά, περισσεύει και ένα υπόλοιμα, το οποίο αυτή τη στιγμή θαύεται. Αντί να θαύεται, η τσιμετωβηχανία και γενικότερα η τσιμετωβηχανία μπορεί να προσφέρει μια λύση ενεργειακής αξιοποίησης αυτού του υπολήματος, όπου εδώ, όπως θα δούμε στην τσιμετωβηχανία... Δεν κάνω τίποτα και τρέχει... Στη τσιμετωβηχανία, λοιπόν, χρησιμοποιούμε τόσο την ενέργεια των υλικών, όσο και τα ίδια τα υλικά. Εδώ είμαστε. Αξίζει, λοιπόν, να δούμε πώς ορίζεται η συνεπεξεργασία στη τσιμετωβηχανία. Είναι η ταυτόχρονη ανάκτηση ενέργειας και ανακύκλωση υλικών, κατά την αξιοποίηση εναλλευτικών καυσίνων, στην παραγωγή κλίνκερ. Το κλίνκερ είναι ένα ενδιάμωσο προϊόν της παραγωγής του τσιμέτου. Πρώτα φτιάχνουμε το κλίνκερ και στη συνέχεια το αλέθιμο είναι γύψο και παράγεται το γνωστό σε όλους μας τσιμέτω. Είναι ένα στάδιο ανώτερο γεραρχικά σίγουρα από την καρφή, αλλά ακόμη και από την απλή ανάκτηση ενέργειας, γιατί στη συνεπεξεργασία, είπαμε, έχουμε και ανάκτηση ενέργειας και υλικό συγχρόνως. Τι γίνεται στην Ευρώπη, είπαμε, είναι μια διαδικασία που εδώ και 40 χρόνια υλοποιείται. Ο μέσος όρος στη διαφάνεια έχουμε το 2016, έχει φτάσει ήδη το 2017 στο 46% ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, ενώ η Ελλάδα στην δεξιά πλευρά του διαγράμματος είναι κάτω από το 10%. Απέχουμε για άλλη μια φορά αρκετά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά αυτό αν θέλετε και σε αυτή την περίπτωση, θα σας δίνει ένα δυναμικό ανάπτυξης στη χώρα. Ποια είναι τα οφέλη από μια τέτοια μέθοδο όπως τη συνεπεξεργασία στην τσιμετοδημιχανία. Υπάρχουν οφέλη τόσο για το περιβάλλον, όσο για την οικονομία και για την κοινωνία. Για το περιβάλλον, γιατί εξοικονομούνται μη ένα νιώσιμη φυσική πόρη, όπου καθιστούμε τα παλιά οραικτά καύσινα με παραπροϊόντα, με υπολήματα της ανακλείωσης, μειώνονται οι εκπομπές των αεριών θερμοκηπίου, μειώνεται η ταφή των αποβλήτων, αυτά είναι υλικά τα οποία θα πηγαίναν για θάψιμο, και δεν παράγεται τέφρα, αφού στην παραγωγή του τσιμέντου και η τέφρα ενσωματώνεται ως πρώτη ύλη μέσα στην παραγωγική μας διαδικασία. Και στην οικονομία εξοικονομούνται εκπομπές διοξυδίου του άνθρακα, άρα και κόστος για την ελληνική οικονομία, βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα των βιμηχανιών και υπάρχει απεξάχτηση από τα οραικτά εισαβόμενα κάψιμο. Για την κοινωνία πρόκειται γενιά ασφαλής, χαμηλού κόστος διαχείριση αποβλήτων, χαμηλού κόστος γιατί δεν χρειάζεται να χτίσεις κανένα δαπανηρό μεγάλο εργοστάσιο, και η ελληνική της μητροπημηχανίας έχει ήδη εικαστάσεις που λειτουργούν πάρα πολλά χρόνια, με πάρα πολύ μεγάλη δυναμικότητα και μπορούν να συνεισφέρουν. Μπορεί να είναι συμπληρωματική λύση, όχι μοναδική, συμπληρωματική λύση του τορπικού σχεδίου διαχείριση αποβλήτων, διατηρεί και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, ενώ συνεισφέρει στην ανάπτυξη και την αύξηση των καθάρις του εθνικού προϊόντους. Λύνοντας τα παραδείγματα, είναι τώρα η ώρα να περάσουμε στις θέσεις της ΕΡΣΑ. Τι πρέπει να κάνουμε όμως για να επιταχύνουμε τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία και στη χώρα μας, που απέχει τόσο πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όσο εΡΣΑ εκτιμούμε ότι χρειάζονται τολμηρά δύνατα, και αυτή τη στιγμή οι στόχοι που δίθεται σε κεντρικό επίπεδο δεν είναι καθόλου μα καθόλου φιλόδοξοι, ούτε καν για να πιάσουν τους ευρωπαϊκούς στόχους. Μέσα λοιπόν από μια μεγάλη ζήμωση και διαβούλευση με τους ετέρους μας, έχουμε καταλήξει σε θέσεις σε τέσσερις διαφορετικούς πυλώνες. Πρώτον, στο κανονιστικό πλαίσιο χρειαζόμαστε άμεση ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών οδηγίων της κυκλικής οικονομίας. Σαφές φορονοδιάγραμμα μείωσης της ταφής στο 10% μέχρι το 2035. Οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων με γνώμονα την ανακυκλωσιμότητά τους. Ποιοτικά πρότυπα δευτερογενών υλικών ώστε αυτά να μπορένουν να διακινούνται στην αγορά. Από χαρακτηρισμός των αποβλήτων, ο οποίος προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες, όμως δεν έχει υλοποιηθεί στο βαθμό που θα θέλαμε στην Ελλάδα, ώστε ένα απόβλητο, σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια και προδιαγραφές, να πάγει να θεωρείται απόβλητο και να είναι προϊόν εφόσον αυτό αξιοποιείται, πράσινες δημόσια προμήθειες και βιομηχανική συνδύωση. Στο δεύτερο πυλόνα του σχεδιασμού, του εθνικού και των περιφερειακών σχεδιασμών, χρειαζόμαστε σίγουρα άμεσο κλείσιμο όλων των παράνομων χωματερών. Αναθεώρηση του εθνικού σχεδιασμού και των περιφερειακών σχεδιασμών σύμφωνα με τους νέους στόχους των ευρωπαϊκών επιγειών. Αυτή τη στιγμή ο εθνικός μας σχεδιασμός στηρίζεται στους παλιούς στόχους. Και η χώρα είναι σε μια πολύ κρίσιμη φάση σχεδιασμού και ανάπτυξης των νέων εγκαταστάσεων. Άρα υπάρχει ο κίνδυνος να κλειδώσουμε τις νέες επενδύσεις και τη χώρα πάνω σε εγκαταστάσεις που θα εκανοποιούν τους παλιούς στόχους και όχι τους νέους της κυκλικής οικονομίας. Απαιτείται κεντρικός συντονισμός για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Για παράδειγμα, ίσως δεν χρειάζονται δύο περιφέρες, δεν έχουν δύο πολύ μεγάλες μονάδες διαχείρισης απολυμάτων, θα μπορούσε να είναι και μία. Επανασχεδιασμός συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης για την ανταποδοτικότητα των εισφορών. Και συμβολή της ενεργειακής αξιοποίησης με έμφαση στην εγχώρια πλημηχανία σύμφωνα με τους οδηγίες της ευρωπαϊκής εργοποίησης. Ο τρίτος και ο τέταρτος πυλώνας. Ο τρίτος, η ανάπτυξη εμπιστοσύνης και τεχνογνωσίας. Αυτό πρέπει να γίνει μέσω της προώθησης της κενοτομίας. Τα ελληνικά πανεπιστήμια συμμετέχουν σε πάρα πολλά ερευνητικά προγράμματα και υπάρχουν πολλές κενοτόμες λύσεις, οι οποίες αξίζει να μεταφερθούν πληρωτικά στην παραγωγή και στη συνέχεια στην κανονική κλίμακα. Η τέταρτη, η βιομηχανική επανάσταση με τις νέες τεχνολογίες, της μηχανικής μάθησης, της ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, μπορεί να συνεισφέρει πολύ αποτελεσματικά στην προώθηση, όπως η αγχείριση των αποδειμάτων και των αποβλήτων αλλά συγγνωλικά της κυκλικής οικονομίας. Η περιβαλλοντική δήλωση του προϊόντος θα βοηθήσει τον καταναλωτή να επιλέγει εκείνος το προϊόν με το χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Άρα μεταφερόμαστε από την παραγωγή και στον ίδιο τον καταναλωτή, ο οποίος θα πρέπει να αλλάξει συνήθιες και να επιλέγει τα προϊόντα που χρησιμοποιεί. Χρειάζεται εκπαίδευση αλλά προπαντός ένα συνεργατικό ήθος. Η χώρα μας πέρασε πάρα πολύ δύσκολα, είναι ανάγκη κάποια στιγμή μέσα από συνεργασία, εμπιστοσύνη, να κάψουμε να βρούμε ποιες είναι καλύτερες λύσεις και να τις συλλομπήσουμε. Στον τέταρτο πιλώνα και είναι ο τελευταίος, κατά τη γνώμα μας είναι απαραίτητον υπάρχουν και οικονομικά κινητρά ώστε να λειτουργήσει η αγορά. Τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει αν δεν υπάρχει κάποιο οικονομικό κίνητο. Ένα τέτοιο είναι το ειδικό τέλος ταφής. Η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα που δεν έχει αυτή τη στιγμή τέλος, ειδικό τέλος ταφής, δηλαδή στην ουσία ένα πρόσφυμο πάνω στην ταφή. Η ταφή κοστίζει πάρα πολύ φτεινά και το αποτέλεσμα είναι 82% ταφή. Σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωση υπάρχει ειδικό τέλος ταφής που αρχίζει από τα 100 ευρώ και φτάνει με και τα 40-50 ευρώ. Αυτό από μόνο του είναι το αντικίνητο για την ταφή. Στην Ελλάδα όχι μόνο δεν το εφαρμοζουν, καταργήσαμε και το νόμο που προέβλεγε το ειδικό τέλος ταφής. Συστήματα pay as you from. Αυτή τη στιγμή όλοι μας, και οι διομηχανίες και οι δήμοι και οι πολίτες, πληρώνουν το ίδιο, είτε παράγουν ένα κιλό σκουπηριό, είτε ένα τόνο. Αυτό πρέπει να σταματήσει, διότι έτσι ο καλός δεν επιβραβεύεται. Πρέπει ο κάθε ένας, και συστήματα υπάρχουν και οι τεχνολογίες υπάρχουν, να πληρώνει ανάλογα με τα απορρήματα τα οποία παράγει και πηγαίνει για θάψιμο. Αυτό δημιουργεί το κίνητο στον αρχαίο ένα από εμάς να διαλέγει στην πηγή, να ανακυκλώνει και όχι να το πετάει για ταφή. Είναι σημαντικό να συνδέσουμε την κυκλική οικονομία με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, γιατί σίγουρα έχουμε όφελος από τη μείωση των εκπομπών διοξυδίου του ΑΦΑ και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί και ευθεσιμικά. Ενώ καινωτόμες προτάσεις θα μπορούσαν να είναι η μείωση της φορολογίας για δραστηριότητες και προϊόντα που συνεισφέρουν στη κυκλική οικονομία, καθώς και η χρηματοδότηση επενδύσεων κυκλικής οικονομίας μέσω συγκεκριμένων κριτηρίων και εδώ θα σας πω το παράδειγμα του αναπτυξιακού νόμου της χώρας μας, που ενώ στο πρωί μειώντου λέει ο νόμος αυτός πρέπει να προωθήσει τη δραστηριότητα της κυκλικής οικονομίας, εάν εσείς ως επεμβεβητής πάτε να καταθέσετε μια πρόταση, οι αρμόδοι πάλι δεν έχουν κριτήρια και δίκτες με τα οποία να σε εξελουθήσουν. Είναι σημαντικό λοιπόν να περάσουμε από τις γενικές διατυπώσεις στο ειδικό, στο μετρήσιμο. Πέρα από το ότι θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ, θα ήθελα να καταλήξουμε στο ότι αυτή τη στιγμή στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια δραματικά υπάρχει μια ορίμανση γύρω από τη συζήτηση όχι μόνο της διαχείρισης των αποπλήτων αλλά και της κυκλικής οικονομίας. Είναι σημαντικό να περάσουμε πια από τις γενικές διαπιστώσεις στις ειδικές και στην υλοποίηση. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζονται γρήγορα και τολμηρά βήματα. Και αυτό είναι κάτι που η ΕΕΣΑ ως επιστημονικός φορέας συνεχώς το βάζει στις προτεραιότητες, ανεβάζει το μπίχι γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει και η χώρα να πάει ένα μήμα από την μπροστά. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο απαιτείται η ΕΕΣ να συνδέσει την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας και με άλλες πολιτικές όπως της βιομηχανικής πολιτικής και της διατήρησης ανταγωνιστικότητας αλλά και της κλιματικής αλλαγής. Ενώ στην Ελλάδα χρειάζεται το πνεύμα της κυκλικής οικονομίας και οι αρχές της να μπουν μέσα στους σχεδιασμούς, στον εθνικό και στους περιφερειακούς σχεδιασμούς. Πραγματικά, εύχομαι η σημερινή συζήτηση να σας βοήθησε και δεν έχει τελειώσει τα άκρη και τη γνωριότητα της συζήτησης να αποσαφηνήσετε τους ορισμούς λύω από την κυκλική οικονομία, να δούμε κάποια παραδείγματα και να σας παρουσιάσουμε τις θέσεις μας. Σας ευχαριστώ πολύ και θα είμαστε στην υπέροχη σας.