| : [♪ Μουσική της Μουσικής Εισαγωγής Επηρεσίας της Συγκριτής Βασίλειας Μαρτζακέλης. Μουσική ομολογική. Επιτρέπτειο για τα πρώτα μέρα. Μουσική ομολογική. Επιτρέπτειο για τα πρώτα μέρα. Μουσική ομολογική. Επιτρέπτειο για τα πρώτα μέρα. Μουσική ομολογική. Επιτρέπτειο για τα πρώτα μέρα. Μουσική ομολογική. Επιτρέπτειο για τα πρώτα μέρα. Ευχαριστώ πολύ που βρίσκεστε σήμερα εδώ και να σας πω πως είναι μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι σήμερα αλλά και τις προηγούμενες μέρες μαζί σας. Όταν ενημερώθηκα για τη θεματική του φετινού Τέντεξ Πάτρας αμέσως σκέφτηκα πως η αβεβαιότητα ήταν ένα από τα πρώτα πράγματα με τα οποία έπρεπε να συμβιβαστώ κυρίως και να μάθω να διαχειρίζομαι στο χώρο της ανθρωπιστικής δράσης. Στο πεδίο μας το πιθανότερο είναι πως όσες γνώσης κι αν έχεις για κάποια θεματική θα κληθείς να τις εφαρμόσεις σε τόπους και περιοχές που δεν έχεις ξανά επισκεφθεί, σε κουλτούρες άγνωστες για εσένα, με ομάδες που ενδεχομένως συναντάς για πρώτη φορά στο πεδίο και σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον που αλλάζει συνεχώς. Ως επικεφαλής μιας αποστολής, απλό μέλος ή μέσα από την υποστηρίξη από τα κεντρικά γραφεία κάλυσε καθημερινά να λάβεις μια σειρά μικρών και μεγάλων αποφάσεων με ένα αρκετά μεγάλο βαθμό πίεσης. Πότε και πώς πρέπει να ξεκινήσει μια ανθρωπιστική αποστολή, πόσοι πόροι πρέπει να διατεθούν, ποιο είναι το αποδεκτό επίπεδο ασφαλείας και ρίσκου και πότε τελειώνει μια ανθρωπιστική παρέμβαση και κυρίως γιατί. Όλες αυτές οι αποφάσεις θα μπορούσαμε να πούμε ότι επηρεάζουν άμεσα ή και έμεσα τις ζωές κάποιων ανθρώπων ενώ είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε ταχύτερα και να εντοπίσουμε αποτελεσματικότερα τις ειδικές ανάγκες πληθυσμών. Το περιβάλλον στο οποίο δρούμε γίνεται όλο και πιο περιπλοκό και η παράδοση της ανθρωπιστικής βοήθειας όλο και πιο δύσκολη. Σήμερα οι ανθρωπογενείς κρίσεις αυξάνονται τόσο σε αριθμό όσο και σε διάρκεια. Υπολογίζουμε ότι μια ανθρωπιστική κρίση διαρκεί περίπου 9 χρόνια και οι συνέπειες της είναι τόσο καταστροφικές ώστε πολλές φορές οι πληθυσμοί να χρειάζονται υποστήριξη και προστασία για τουλάχιστον 5 χρόνια μετά τη λήξη της. Οι ένοπλες συγκρούσεις παραμένουν σταθερά πάνω από 30 κάθε χρόνο χωρίς σε αυτό να προσμετρούμε αισθείες μικρότερης ή μεγαλύτερης βίας και τα τελευταία νούμερα δίνουν περίπου 33 εκατομμύρια άτομα να ζουν σε καθεστώς ακραίας πίνας. Αυτό σημαίνει άτομα τα οποία περνούν μέρες ολόκληρες χωρίς να λάβουν οποιαδήποτε τροφή. Ένα συγκλονιστικό ακόμα νούμερο είναι ότι περίπου ένας άνθρωπος ανά 2 με 3 δευτερόλεπτα εκτοπίζεται από την αισθία του λόγω συγκρούσεων ή διώξεων. Ο συνολικός αριθμός των εκτοπισμένων ατόμων αν δεν κάνω λάθος πρέπει να αγγίζει τα 70 εκατομμύρια άτομα πληθυσμός αντίστοιχος ή λίγο μεγαλύτερος από αυτόν της Γαλλίας. Και οι περισσότεροι 8 στους 10 βρίσκουν καταφύγιο σε χώρες όμορες με τον τόπο καταγωγής τους. Χώρες που και αυτές αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Μεξικό, η Ουγκάνδα και το Πακιστάν. Σε όλα αυτά έρχονται να προσθεθούν φυσικές καταστροφές, απόρια της κλιματικής αλλαγής, που δείχνουν να επηρεάζουν όλο και περισσότερο ήδη ευπαθείς χώρες. Για παράδειγμα, το Νότιο Σουδάν που βρίσκεται στην κορυφή του δίκτυ ευαλωτότητας για την κλιματική αλλαγή. Το Αυγανισθάν, μια χώρα σε 30 ετή και πλέον πόλεμο, το εμφωνικότερο των τελευταίων ετών, που κάθε χρόνο ακραία και ερικά φαινόμενα προκαλούν απώλειες ζωών και ιδιοκτησιών, που επηρεάζουν τηλάχιστον 200.000 άτομα. Αυτή η φωτογραφία είναι από τη Μοζανβίκη. Το 2019 ο Κυκλώνα Σιντάι χτύπησε τη Νοτιοανατολική Αυστηρική, το Μαλάο, η Τσιμπομπούε και τη Μοζανβίκη. Θέλω να σταθώ στη Μοζανβίκη και στην περιοχή Μπέιρα, την οποία είχα επισκεφθεί λίγους μήνες νωρίτερα. Είναι μια παραλιακή περιοχή στον Ινδικό Οκεανό, με πληθυσμό περίπου μισό εκατομμύριου κατοίκων, μ' ένας μαγευτικός τόπος. Όταν πέρασε στο χτύπημα του Κυκλώνα, το 90% της πόλης καταστράφηκε. Τα οδικά δίκτυα, ηλεκτροδότηση, ηδροδότηση, καθώς και η τηλεπικοινωνία σκόπηκαν αμέσως, δυσκαιρώνοντας ακόμα περισσότερο την εκτίμηση των ζημιών και τον εντοπισμό των τραυματιών. Επιλέγω σκόπιμα να μη σας δείξω φωτογραφίες μετά το χτύπημα του Κυκλώνα και σας αφήνω να σκεφτείτε σε τι κατάσταση μπορεί να ήταν αυτά τα σπίτια μετά. Σε μια τέτοια παρέμβαση υπάρχουν χιλιάδες πράγματα τα οποία πρέπει να σκεφτούμε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, 15 μέρες μετά το χτύπημα του Κυκλώνα ανακοινώθηκε και επίσημα επιδημία χολέρας. Καθώς δεν είχε εξασφαλιστεί πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, αναγκιαστικά οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν μολυσμένο νερό από λιμνά ζωνταί δάτα ή από πηγάδια. Μια τέτοια παρέμβαση οφείλει να είναι πολυεπίπεδη και πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές. Η ανθρωπιστική βοήθεια δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις κρατικές δομές, ούτε και πρέπει και επίσης δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε και την ειρήνη. Η πόρη μας είναι περιορισμένη και πολύ συγκεκριμένη. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο όταν καλούμαστε να ιεραρχίσουμε τις ανάγκες ή να κάνουμε την άσκηση των προτεραιοτήτων είναι μια διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη και εξαιρετικά κρίσιμη, κυρίως από ηθικής απόψεως τα έλεγα. Πολλές φορές θυμίζει τα ηθικά δηλήματα όπως αυτό που περιέγραψε η Φίλι Παφού το 1967 στο γνωστό πείραμα δίλημα του τρένου, καλύστα να μπει στη θέση ενός οδηγού ενός τρένου που δεν έχει φρένα και να αποφασίσει στη πορεία του, καθώς αν συνεχίσει να βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση θα συγκρουστείς με πέντε άτομα. Πότε πρέπει να σκεφτείς με ποιο τρόπο θα σώσεις περισσότερους ανθρώπους, αν πας δεξιά τότε μπορεί να συγκρουστείς με δύο αν καλουθήσεις στη τρίτη κατεύθυνση τότε δεν ξέρεις τι θα βρεις μπροστά σου ή ενδέχεται και να σου δίνεται και η επιλογή να θυσιαστεί κάποιος πέφτοντας στις γραμμές του τρένου και έτσι να ανακοπεί η πορεία του. Κάποιες φορές οι ανάγκες είναι τόσες πολλές και η πορεία είναι συγκεκριμένη αλλά και οι δυνατότητες συγκεκριμένες όπου η άσκηση και η επιλογή που θα διαδεθούν και τι θα γίνει είναι εξαιρετικά απολύπλογη. Και γι' αυτό θα σας καλούσε αν πείτε στη διαδικασία να πείτε τι θα κάνατε να μη βιαστείτε γιατί η ανάλυση της κατάστασης και η αναγνωσή της δεν είναι πάντα τόσο απλή και επίσης δεν θα πρέπει να θεωρείτε δεδομένο ότι η ανθρωπιστική βοήθεια θα γίνει αποδεκτή. Η συρρικνωσή του ανθρωπιστικού χώρου είναι μια πραγματικότητα. Κάθε χρόνο πάνω από 100 άτομα συνάδελφοι, κυρίως ντόπιο προσωπικό, χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. Προσφατά σε μια μελέτη με τίτλο «Άνθρωποι σε πόλεμο» που έγινε σε ένα δείγμα 17.000 ατόμων σε 53 χώρες, διαπιστώθηκε ραγδαία αύξηση του αριθμού των ατόμων που θεωρούν το θάνατο αμάχων αναπόφευκτο κακό. Και μόλις 6 στους 10 θεωρούσαν λάθος τον τραγματισμό ανθρωπιστικού προσωπικού. Αξίζει να σας πω βέβαια ότι υπήρχε διαφορά απόψεων ανάμεσα στα άτομα που ζούσαν σε εμπόλεμες ζώνες και μη, με τα άτομα κατοίκους όπως εμείς καρατών ασφαλών χωρών ή κρατών μελών του Συμβουλίου Ασφαλίας, να διατυπώνουν απόψεις με λιγότερο σεβασμό στις ιατρικές δομές. Όπως σας είπα και νωρίτερα η λήψη αποφάσεων γίνεται πολύ συχνά υποπίεση με μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας και πολλές φορές χρειάζεται να πάρουμε πολλές αποφάσεις την ίδια στιγμή μαζί. Τον Απρίλιο του 2016 βρέθηκα στην Κεντρική Μεσόγειο. Σε μια περιοχή που ακόμα και σήμερα ομάδες που έχουν τον αμέριστο σεβασμό μου θα έλεγα πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Τον Απρίλιο ο καιρός ήταν ακόμα κακός, μιλάμε για την Κεντρική Μεσόγειο, ανοιχτές θάλασσες, είναι κάπως έτσι, οπότε ευτυχώς οι διασώσεις ήταν λίγες. Οι άνθρωποι δεν επιχειρούσαν να περάσουν εκείνη την περίοδο. Ένα πρωί περίπου τέσσερις η ώρα καθώς περιπολούσαμε στη ζώνη ασφαλείας. Λάβαμε κλείση από το Ιταλικό λιμενικό ώστε να βοηθήσουμε τέσσερις βάρκες σε ανάγκη. Η μόνη σχετική βεβαιότητα που είχαμε ήταν το γεωγραφικό στίγμα, τίποτα περισσότερο. Δεν γνωρίζαμε ούτε πόσα άτομα βρίσκονταν μέσα στις βάρκες, αυτό μπορούσαμε να το υπολογίσουμε κατά εκτείνηση λόγω εμπειρίας, ούτε την κατάστασή τους, αν υπήρχε κάποιος τραυματίας ή ποια κατάσταση είχαν οι ίδιες οι βάρκες, ώστε να ξέρουμε σε ποια κατεύθυνση πρέπει να πάμε αρχικά, διότι δεν ήταν μόνο η απόσταση που έπρεπε να καλύψουμε. Σας αφήνω να σκεφτείτε τι θα κάνατε σε μια τέτοια περίπτωση ή τι συμβουλή θα δίνατε, γιατί όπως σας λέω δεν ήταν απλά βάρκες στη σειρά που έπρεπε να πούμε, όρια ξεκινάμε από την πρώτη, πάμε στη δεύτερη και φτάνουμε στην τρίτη. Σε τέτοιες περιπτώσεις η μόνη απόλυτη βεβαιότητα πρέπει να βρίσκεται στις προθέσεις μας και στις αρχές τις οποίες υπηρετούμε. Το λόγο που βρισκόμαστε εκεί και τις ανθρωπιστικές αρχές της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας. Αυτές είναι και ο μόνος οδηγός για τις πράξεις μας, γιατί κάθε τί που κάνουμε μετράει. Σε ένα περιβάλλον που οι ασθενείς μας αποκλείονται πολύ συχνά από τη θεραπεία, σε ένα περιβάλλον που οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί μπορεί να αντιμετωπίζονται ως απειλή και που η αλληλεγγύη συχνά αμφισβητείται και ποινικοποιείται, είναι χρέος μας να προστατεύουμε τις αρχές αυτές, οι οποίες μεταφράζονται σε κάθε μασκίνηση, στον τρόπο που θα υποδεχθούμε έναν ασθενείς σε ένα νοσοκομείο, στη στάση που θα κρατήσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, στον τρόπο που θα αποφασίσουμε να μεταφέρουμε το γιατροφαρμακευτικό μας υλικό. Το υλικό αυτό δεν είναι προϊόν εμπορικής συναλλαγής, δεν μπορεί να μεταφερθεί με οποιοδήποτε τρόπο. Αν σε κάποια στιγμή μας προταθεί η μεταφορά του με ένοπλη συνοδεία, είναι κάτι που δεν μπορούμε να το δεχθούμε, για παράδειγμα. Κάθε τι που κάνουμε έχει αξία και σε ένα τέτοιο περιβάλλον αποκλεισμού, κάθε πράξη προσφοράς στο συνάνθρωπο είναι μία πράξη με πολύ μεγάλη σημασία και γι' αυτό θα έλεγα ότι είναι το μόνο πράγμα για το οποίο πρέπει να είστε βέβαιοι και βέβαιες. Κάθε τι που επιλέγουμε να κάνουμε ή να μην κάνουμε, παίρνουμε μία θέση. Ήδη ο λόγος που βρισκόμαστε εκεί υποδηλώνει μία θέση. Απλά πρέπει να επιλέξετε ποια θέση θέλετε να έχετε. Σας ευχαριστώ. |
