| Ευρυζωνικότητα, Διαδικτυακές Υπηρεσίες, Πράσινες Υπηρεσίες, Ηλεκτρονική Μάθηση, Τηλεργασία, Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: Στην ενότητα αυτή θα μιλήσουμε γενικότερα για την ευριζωνικότητα, στη συνέχεια θα μιλήσουμε γεν για τις διαδικτυακές υπηρεσίες και θα τις μελετήσουμε ειδικότερα. Στην ενότητα αυτή θα μελετήσουμε την ηλεκτρονική μάθηση. Οι σύγχρονες δικτυακές συνδέσεις, οι ευριζωνικές συνδέσεις όπως αποκαλούνται, είτε είναι ενσύρματες είτε ασύρματες, εξασφαλίζουν έναν υψηλό αλλά και σταθερό ρυθμό μετάδοσης και ποιοτική σύνδεση για τους χρήστες. Οι διαδικτυακές υπηρεσίες παρέχονται επιτυχώς στους πολίτες μέσω της αξιοποίησης αυτών των ευριζωνικών διαδικτυακών συνδέσεων που στην εμπορική τους ονομασία αποκαλούνται και broadband internet. Η ευριζωνικότητα αναφέρεται στην ποιοτική εμπειρία του χρήστη του διαδικτύου που βασίζεται σε γραμμές μετάδοσης πολύ υψηλής ταχύτητας που προσφέρουν γρήγορη και αδιάλειπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Με τον όρο ευριζωνικότητα εννοούμε γενικότερα ένα περιβάλλον το οποίο είναι προηγμένο και καινοτόμο τόσο από κοινωνική όσο και από τεχνολογική άποψη. Το περιβάλλον αυτό αποτελείται από γρήγορες συνδέσεις με το διαδίκτυο και κατάλληλες δικτυακές υποδομές για να αναπτυχθούν νέες ευριζωνικές εφαρμογές αλλά και ευριζωνικές υπηρεσίες. Το ευριζωνικό αυτό περιβάλλον ορίζεται ως μια ευρύτερη έννοια. Είναι ένα προηγμένο, εφικτό και καινοτόμο από πολιτική, κοινωνική, οικονομική αλλά και τεχνολογική άποψη περιβάλλον. Και αποτελείται από την παροχή των γρήγορων συνδέσεων στο διαδίκτυο και αυτές παρέχονται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και καταλαμβάνουν τη μορφή του καταναλωτικού αγαθού. Οι υπηρεσίες αυτές δεν έχουν καθόλου εγγενείς περιορισμού στα συστήματα μετάδοσης αλλά επίσης δεν έχουν περιορισμούς και στον τερματικό εξοπλισμό των επικοινωνούντων άκρων. Ορίζουμε γενικότερα την ευριζωνικότητα μεταφράζοντας τον αγγλικό όρο broadband που σημαίνει μεγάλο εύρος ζώνης δικτύου ώστε να προσφέρει ποιοτική αλλά και σταθερή πρόσβαση στο χρήστη στο διαδίκτυο που βασίζεται λοιπόν σε γραμμές μετάδοσης πολύ υψηλής ταχύτητας. Εδώ βλέπουμε το πρώτο χαρακτηριστικό της ευριζωνικότητας ότι η τηλεπικοινωνιακή αυτή σύνδεση διακρίνεται για την αδιάλειπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο και τον υψηλό ρυθμό μετάδοσης δεδομένων προς το χρήστη. Άρα λοιπόν ο χρήστης έχει πρόσβαση σε διαδραστικές υπηρεσίες είτε περιεχομένου φωνής είτε υπηρεσίες εικόνας, βίντεο, δεδομένων. Αυτό γίνεται συνήθως με έναν πολύ φιλικό, πολύ εύκολο αλλά και έναν πολύ οικονομικό τρόπο. Ας μελετήσουμε περισσότερο τα χαρακτηριστικά της ευριζωνικότητας. Μια τηλεπικοινωνιακή σύνδεση είναι ευριζωνική αν διακρίνεται από τα τρία παρακάτω χαρακτηριστικά. Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι η αδιάλειπτη ή συνεχής πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το δεύτερο χαρακτηριστικό της ευριζωνικής σύνδεσης είναι ο υψηλός ρυθμός μετάδοσης των δεδομένων, ώστε οι υπηρεσίες που παρέχονται στο χρήστη μέσα από το διαδίκτυο από μια ευριζωνική σύνδεση, να έχουν πολύ πλούσιο περιεχόμενο, είτε είναι φωνή, είτε είναι εικόνα, είτε είναι δεδομένα και εν γένει ανασυνδυασμός τους. Και τέλος έχουμε μια συνολική ποιότητα στη σύνδεση στο διαδίκτυο. Ας τα δούμε αναλυτικότερα. Μια ευριζωνική σύνδεση επιτρέπει την ποιοτική αποστολή κινούμενης αλλά και στατικής εικόνας και ήχου σε πραγματικό χρόνο. Έχουμε λοιπόν τις real-time εφαρμογές. Αυτό το χαρακτηριστικό της διαδικτυακής επικοινωνίας σε πραγματικό χρόνο με παράλληλη αποστολή της ζωντανής εικόνας και ποιοτικής εικόνας είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί την ευριζωνικότητα από τις παλαιότερες συνδέσεις. Αυτή η ποιοτική σύνδεση επιτρέπει την ποιοτική προβολή μέσω του διαδικτύου συνεντεύξεων, διαλέξεων, παραστάσεων, αγώνων κλπ. Και ακολουθεί ένα τηλεοπτικό πρότυπο. Η ευριζωνική σύνδεση χαρακτηρίζεται και ως αδιάλειπτη σύνδεση στο διαδίκτυο. Τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι η σύνδεση παραμένει, ενεργεί διαρκώς, είναι διαρκώς ενεργοποιημένη, ανεξάρτητα αν τη χρησιμοποιεί ο χρήστης ή όχι. Άρα λοιπόν δεν έχουμε επιπλέον χρονοχρέωση, δεν μπαίνει το ζήτημα της οικονομικότητας. Η συνεχής αυτή ενεργή ευριζωνική σύνδεση είναι ένα πολύ φιλικό χαρακτηριστικό για τους χρήστες. Ο χρήστης μιας τέτοιας σύνδεσης, απαλλάσσεται από τη διαδικασία της ενεργοποίησης είτε απενεργοποίησης της σύνδεσής του και άμεσα όταν και όποτε το επιθυμεί μπορεί να συνδεθεί στο διαδίκτυο. Ποιες είναι όμως οι κατάλληλες υποδομές που απαιτούνται για να έχουμε ευριζωνικότητα και τι επιτυγχάνουν αυτές οι υποδομές. Όταν λοιπόν οι υποδομές μας είναι κατάλληλες και επαρκείς, τότε επιτρέπουν την κατανεμημένη ανάπτυξη εφαρμογών αλλά και διαδικτυακών υπηρεσιών όπως βέβαια και διαφόρων μελλοντικών υπηρεσιών που μπορεί να προκύψουν. Υποστηρίζουν αυτή την αδιάλειπτη συνεχή ενεργή σύνδεση των χρηστών, ικανοποιούν τις ανάγκες των εφαρμογών που προσφέρονται στους χρήστες σε εύρο ζώνης δικτύου, ικανό ως θεοχρήστης να μπορεί να προχωρήσει και σε ανάδραση, δηλαδή να ανεβάσει τα δικά του πράγματα στο διαδίκτυο και βέβαια υποστηρίζει αυτή τη συνεχή διαθεσιμότητα της σύνδεσης στο διαδίκτυο. Τέλος, οι κατάλληλες ευριζωνικές υποδομές όταν προσφέρονται έχουν τη δυνατότητα για μια συνεχή αναβάθμιση του δικτύου, αλλά αυτό γίνεται μέσα από ένα περιβάλλον οικονομικά εφικτό για το σύγχρονο πολίτη, σύμφωνα βέβαια με τις διαρκώς αυξανόμενες κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές ανάγκες των χρηστών. Ο πολίτης και η ευριζωνικότητα, ποια είναι η σχέση τους, τι μπορεί να κάνει ο πολίτης μέσα από αυτό το περιβάλλον ευριζωνικότητας που περιγράψαμε νωρίτερα. Ο πολίτης μέσω της ευριζωνικότητας έχει τη δυνατότητα να επιλέξει. Μπορεί να επιλέξει μεταξύ διαφόρων διαθέσιμων προσφορών σύνδεσης, πολλών εναλλακτικών διαθέσιμων προσφορών, οι οποίες είναι συμβατές κατά περίπτωση με τον εξοπλισμό που διαθέτει. Ο πολίτης επίσης μπορεί να επιλέξει μεταξύ διάφορων διαδικτυακών εφαρμογών που προσφέρονται. Μπορεί επίσης ο πολίτης να επιλέξει μεταξύ των διαφορων διαδικτυακών υπηρεσιών που προσφέρονται, είτε αυτές αφορούν την επικοινωνία, είτε αφορούν την πληροφόρηση, είτε αφορούν την ψυχαγωγία. Είπαμε ότι μια ισχυρή και πολύ σημαντική ιδιότητα της ευρυζωνικότητας, είναι η δυνατότητα της ανάδρασης που παρέχει το γρήγορο δίκτυο. Ο πολίτης λόγω της ισχυρής αναδραστικότητας συμμετέχει και αυτός στην παροχή περιεχομένου στο διαδίκτυο, στην παροχή εφαρμογών αλλά ακόμη και υπηρεσιών. Παλιότερα, με τις παλαιότερες διαδικτυακές συνδέσεις, ο χρήστης του διαδικτύου ήταν ένας απλός παθητικός αποδέκτης και κατανολωτής των πληροφοριών που προσφερόταν στο διαδίκτυο. Σήμερα η ευρυζωνικότητα δίνει τη δυνατότητα ο χρήστης του διαδικτύου να γίνει ενεργός συμμέτοχος αλλά και εκδότης των δικών του πληροφοριών. Έχει λοιπόν τη δυνατότητα ο σύγχρονος χρήστης του διαδικτύου, εφόσον το επιλέγει, όταν το επιλέγει, να ανεβάζει το δικό του υλικό στο διαδίκτυο και να το μοιράζεται με τους υπόλοιπους χρήστες του διαδικτύου. Μπορεί λοιπόν μέσα από τη δυνατότητα της ευρυζωνικότητας, να ανεβάσει φωτογραφίες είτε και βίντεο, να ανεβάσει τα δικά του κείμενα και να παρουσιάσει τις δικές του απόψεις μέσα από ένα μπλοκ, είτε να προβάλλει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του. Βέβαια εδώ θα πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό, ότι στην περίπτωση της ευρυζωνικότητας, υπάρχουν οι θεωρητικές αλλά υπάρχουν και οι πραγματικές ταχύτητες. Έχουμε λοιπόν τις ευρυζωνικές συνδέσεις, που υποστηρίζουν διαφορετικές θεωρητικές ταχύτητες, όσον αφορά τη λήψη πληροφορίας, που είναι τις τάξεις των ΜΜΠΠΕ και βέβαια όσον αφορά την αποστολή, το download και το upload όπως λέμε. Οι ταχύτητες αυτές, οι θεωρητικές αυτές ταχύτητες, είναι διαφορετικές μεταξύ τους και σίγουρα η ταχύτητα της λήψης είναι πολύ ψηλότερη από την ταχύτητα της αποστολής δεδομένου στο διαδίκτυο. Στην πραγματικότητα όμως, χαρακτηρίζουμε μία ευρυζωνική σύνδεση από μία μέση ταχύτητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει ρυθμιστικό πλαίσιο, όσον αφορά την ευρυζωνικότητα. Για τη διαχείριση της ευρυζωνικότητας, στο πλαίσιο εγγένει των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο αποτελείται από τα παρακάτω. Αποτελείται αρχικά από τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την ευρυζωνικότητα, το EU Broadband Strategy. Αποτελείται από μία σειρά από επιμέρους μέτρα που έχουν ληφθεί, στα πλαίσια όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την ευρυζωνικότητα. Υπάρχει μια σειρά από πρωτοβουλίες, τα initiatives, και τέλος υπάρχουν διαφορετικές έμμεσες, είτε και άμεσες παρεμβάσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σχετικά με την ευρυζωνικότητα σε κάθε χώρα. Η ευρυζωνικότητα για την επιτυχή εφαρμογή της, απαιτεί την ενδυνάμωση της ψηφιακής καινοτομίας, το e-innovation, όπως το βρίσκουμε στη διεθνή βιβλιογραφία. Η ψηφιακή καινοτομία πρέπει να προστατεύεται όμως από τον ανταγωνισμό, έτσι ώστε τέλος να υπάρχει εγγύηση για τη γενικευμένη συμμετοχή, τόσο των πολιτών, των επιχειρήσεων, αλλά και της ίδιας της πολιτείας στην ευρυζωνικότητα και εγγένει στην κοινωνία της πληροφορίας. Και αυτό είναι που μπορεί να οδηγήσει σε μια ορθολογική, αλλά και ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη. Ας δούμε τώρα για την ευρυζωνική διείσδυση στην Ελλάδα. Το έτος 2007 ανακηρύχτηκε ως έτος ευρυζωνικότητας για την Ελλάδα. Παλαιότερα, στο παρελθόν, η πρόσβαση στο διαδίκτυο απαιτούσε μια τηλεφωνική κλήση σε ένα συγκεκριμένο αριθμό. Είχαμε δηλαδή τις Dial-up συνδέσεις. Η κλήση αυτή είχε προφανώς και μια χρονοχρέωση, ως διάρκεια διαρκούσε η σύνδεση του χρήστη στο διαδίκτυο. Και παράλληλα υπήρχε το μεγάλο μειονέκτημα, ότι οι γραμμοί κρατούνταν κατηλημένοι και δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως τηλεφωνική γραμμή παράλληλα από το χρήστη. Ας δούμε τώρα πώς επιτυγχάνουμε μία ευρυζωνική σύνδεση. Ποιες είναι δηλαδή οι δυνατότητες. Οι δυνατότητες για ευρυζωνική σύνδεση είναι κυρίως τέσσερις. Μπορούμε να επιτύχουμε μία ευρυζωνική σύνδεση με τη σύνδεση σε κάποιο δίκτυο οπτικών ινών. Μπορούμε να επιτύχουμε ευρυζωνική σύνδεση με τα δίκτυα DSL. Τα δίκτυα αυτά είναι τα δίκτυα ψηφιακών συνδρομητικών γραμμών, digital subscriber lines δηλαδή. Μπορούμε να έχουμε ευρυζωνική σύνδεση μέσα από ασύρματο δίκτυο Wi-Fi σε κάποιο σημείο ασύρματης αναμετάδοσης, σε κάποιο hotspot όπως ονομάζεται. Και τέλος μπορούμε να έχουμε ευρυζωνική σύνδεση μέσα από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 3G. Ας δούμε τώρα σχετικά με την ενσύρματη ευρυζωνική πρόσβαση με τις γραμμές DSL. Οι DSL συνδέσεις, όπως είπαμε ονομάζονται οι ψηφιακές συνδρομητικές γραμμές, φέρνουν το διαδίκτυο μέσα από την κινητή τηλεφωνική γραμμή. Η σταθερή αυτή τηλεφωνική γραμμή χωρίζεται τότε σε δύο διαφορετικά κομμάτια. Το ένα κομμάτι συνεχίζει κανονικά να εξυπηρετεί τις τηλεφωνικές κλήσεις, ενώ το άλλο κομμάτι παρέχει τη γρήγορη και συνεχίει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Παρέχει δηλαδή την ευρυζωνική σύνδεση. Ας δούμε τώρα την ασύρματη σύνδεση στα σημεία ασύρματης αναμετάδοσης. Πρόκειται για την υπηρεσία ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο μέσω υποδομών ασύρματον τοπικών δικτύων. Είναι τα wireless local area networks. Στην περίπτωση αυτή συνδέονται συνήθως φορητοί υπολογιστές και διάφορες φορητές συσκευές. Δεν απαιτείται η χρήση καλωδίου δικτύου και αυτό είναι δυνατό να γίνει όταν ο χρήστης βρεθεί στην εμβέλεια ενός σημείου ασύρματης πρόσβασης, όπως ονομάζεται, τα οποία είναι τα wireless access points ή στην απλή γλώσσα, στην απλή ορολογία του διαδικτύου είναι τα hotspot. Αυτή είναι μια πολύ δημοφιλής υπηρεσία για τους χρήστες και συνήθως προσφέρεται σε δημόσιους χώρους, σε χώρους πανεπιστημίων, προσφέρεται από δήμους, σε πλατείες, αλλά μπορούμε να τη βρούμε και σε καφέ, σε κινηματογράφους, σε χώρους συνεδριάσεων, χώρους προβολών, διαλέξεων κλπ. Εδώ μπορούμε να δούμε περισσότερα για αυτό που ονομάζεται φορητό διαδίκτυο ή φορητό internet ή mobile internet. Με τα δίκτυα τρίτης γενιάς, third generation, τα αρχικά μας δίνουν τον όρο 3G, μέσω της κινητής τηλεφωνίας, ο πολίτης μπορεί πραγματικά μέσω της συσκευής του κινητού τηλεφώνου να έχει μια πολύ βελτιωμένη και πολύ ποιοτική εμπειρία σύνδεση στο διαδίκτυο, αξιοποιώντας μια όχι σταθερή διαδικτυακή σύνδεση από τις διάφορες φορητές συσκευές. Αυτό μπορούμε να το έχουμε είτε μέσω των έξυπνων τηλεφωνικών συσκευών, τα smartphones, και βέβαια μπορούμε να έχουμε και μέσα από φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, από laptops, από tablets και βέβαια αυτό μπορεί να επιτεχθεί και από τα φορητά modem. Η τεχνολογία δικτύων 3G. Είπαμε και νωρίτερα ότι προέρχεται από τα αρχικά της λέξης third generation. Έχουμε λοιπόν τη τεχνολογία τρίτης γενιάς στις κινητές τηλεπικοινωνίες. Η τεχνολογία δικτύων 3G υποστηρίζει υπηρεσίες που παρέχουν τη μετακίνηση της πληροφορίας με ρυθμό πολλών Mbps για να επιτύχουμε έτσι μια ασύρματη ευριζωνική σύνδεση σε φορητές συσκευές. Είναι το mobile broadband σε έξυπνα κινητά, σε φορητούς υπολογιστές, με εφαρμογές στην ασύρματη τηλεφωνία, τη σταθερή και ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο, τη μιντεοκλήσεις και τη φορητή τηλεόραση. Mobile broadband είναι ο παράλληλος όρος που αφορά τον εμπορικό όρο για την ασύρματη πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω φορητού μόντεμ, μέσω φορητού τηλεφώνου, φορητού υπολογιστή και διαφόρων άλλων φορητών συσκευών. Αυτό πρωτοεμφανίστηκε το 1991 με τα κινητά τηλέφωνα της δεύτερης γενιάς 2G, ενώ οι διαθέσιμες ταχύτητες αναβαθμίστηκαν το 2006 με τη διαθεσιμότητα των δικτύων 3G και πρόσφωτα 4G. Σύμφωνα με τη Βικιπέντια, το 2011, το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε περιοχές με εκάλυψη 2G και 3G. Τεχνολογία δικτύων 4G, 4G προέρχεται από τα αρχικά της λέξης Fourth Generation του όρου αυτού και πρόκειται για την τεχνολογία τέταρτης γενιάς στις κινητές τηλεπικοινωνίες. Εδώ υποστηρίζεται η ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο από φορητές συσκευές με πολύ μεγάλες ταχύτητες. Ονομάζεται αυτό Mobile Ultra Broadband. Ξεκινάμε από ταχύτητες των 750MB και φτάνουμε και στην τάξη των GB. Επιπλέον, οι υπηρεσίες αυτές υποστηρίζουν τη φορητή τηλεόραση υψηλής ποιότητας, υποστηρίζουν την τρισδιάστατη τηλεόραση, 3D τηλεόραση, υποστηρίζουν τα παιχνίδια που παίζονται διαδικτυακά, υποστηρίζουν επίσης την τηλεδιάσκεψη πολλών σημείων σε πραγματικό χρόνο, video conference, και υποστηρίζουν και το Cloud Computing που αφορά μία εφαρμογή εικονικά καταναμημένης υπολογιστικής ισχύος σε ένα δίκτυο σε πραγματικό χρόνο. Ας δούμε τώρα σχετικά με την ευριζωνική διείσδιση στην Ελλάδα αλλά και την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο μέσος όρος των ποσοστών ευριζωνικής διείσδισης για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στο 28,8% για τον Ιανουάριο του 2013. Στο διάστημα αυτό η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της στην πανευρωπαϊκή κατάταξη και έφτασε στο 23,8%. Ωστόσο είναι φανερό ότι η Ελλάδα συνεχίζει να παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε σχέση όμως με την προηγούμενη χρονιά έχουμε μία αύξηση της τάξης του 1,1% σε σχέση με τον Ιούλιο του 2012 και μία ετύσια αύξηση της τάξης του 2,0% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2012 για τη χώρα μας. Η ρυθμή αύξησης του ευριζωνικού ποσοστού διείσδισης. Ο ρυθμός αύξησης στη χώρα μας είναι υψηλότερος όμως από το ρυθμό αύξησης που παρατηρείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά μέσο όρο. Δηλαδή η απόκλειση που παρουσιάζει η Ελλάδα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση μειώνεται σιγά σιγά σε σχέση με το ευριζωνικό ποσοστό διείσδισης. Ωστόσο η διαφορά αυτή παραμένει σημαντική και για να φτάσει η Ελλάδα στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρκετά δύσκολο και θα χρειαστεί ένα ικανό χρονικό διάστημα. Και βέβαια είναι πολύ δύσκολο να φτάσει τα πολύ υψηλά ποσοστά διείσδισης που καταλαμβάνουν οι πρωτοπόρες χώρες στον τομέα αυτό. Η ψηφιακή αιτημότητα. Τι είναι η ψηφιακή αιτημότητα μιας χώρας. Υπάρχει ο δίκτης διαδικτυακής αιτημότητας network readiness index NRI όπως καλείται και ο δίκτης αυτός μετρά το ρυθμό προετοιμασίας και αιτημότητας μιας χώρας ή εν γένει μιας κοινότητας και τα ωφέλη από την ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Ο δίκτης αυτός NRI αποτελείται από τρεις επιμέρους δίκτες. Οι δίκτες αυτοί αξιολογούν τα παρακάτω. Αξιολογούν το προσφερόμενο περιβάλλον για τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Αξιολογούν την αιτημότητα των βασικά συμμετεχόντων. Είτε αφορά δηλαδή το άτομο ή τον πολίτη, αφορά την επιχείρηση ή αφορά την κυβέρνηση. Και τέλος ο δίκτης αυτός αξιολογεί την αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών μεταξύ αυτών των συμμετεχόντων. Την αξιοποίηση δηλαδή που γίνεται μεταξύ του πολίτη και της κυβέρνησης, των επιχειρήσεων και της κυβέρνησης ή των κρατικών φορέων μεταξύ τους. Ας παρακολουθήσουμε τώρα τη θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια κατάταξη σε σχέση με τον δίκτη ψηφιακής αιτημότητα στον δίκτη NRI. Το έτος 2004 που ήταν εκεί η χρονιά των Ολυμπιακών αγώνων, η Ελλάδα εμφανίζεται στη θέση 42 της παγκόσμιας κατάταξης σύμφωνα με το World Economic Forum. Την επόμενη χρονιά 2005-2006 όμως, η Ελλάδα πέφτει μια θέση πηγαίνοντας στη θέση 43. Η πτώση αυτή δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι και το 2007-2008 όπου η Ελλάδα βρίσκεται στην 56η θέση στην παγκόσμια κατάταξη σε σχέση με το δίκτη της ψηφιακής αιτημότητας. Το 2008-2009 έχουμε μία πολύ μικρή άνοδο, η Ελλάδα ανεβαίνει στη θέση 55, χάνει όμως αυτή τη θέση την επόμενη χρονιά όπου βρίσκεται πάλι στη θέση 56. Το 2010-2011 έχουμε ένα αρνητικό άλμα για τη θέση της Ελλάδας στην συνολική κατάταξη σύμφωνα με το δίκτη NRI όπου η Ελλάδα βρίσκεται στη θέση 64. Έχουμε μία μικρή βελτίωση την επόμενη χρονιά όπου η Ελλάδα φτάνει πάλι στη θέση 59 και λόγω της οικονομικής κρίσης και εγγένη της οικονομικής συγκυρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα στη χώρα μας, για τη χρονιά 2012-2013 η Ελλάδα παραμένει και πάλι στη θέση 64. Για να δούμε τώρα ποια είναι τα κοινωνικά ωφέλη της ευριζωνικότητας. Οι νέες τεχνολογίες και η ευριζωνικότητα αποτελούν ουσιαστικά εργαλεία. Μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Να αξιοποιηθούν για την ανοιχτή αλλά και την αποτελεσματική διακυβέρνηση. Για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Να αξιοποιηθούν για τον πολιτισμό και εγγένη για την οικονομία. Οι διαδικτυακές υπηρεσίες. Οι διαδικτυακά παρεχόμενες υπηρεσίες, internet services ή και e-services, έχουν επιτύχει πολύ γρήγορα αποδοχή και υψηλή αναγνωρισιμότητα σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και σε καθημερινό επίπεδο, εφόσον συνδυάζονται με πολλές σύγχρονες ψηφιακές τεχνικές αλλά και διάφορα σύγχρονα προϊόντα και συσκευές. Οι διαδικτυακά παρεχόμενες υπηρεσίες, internet services, επηρεάζουν όλες τις πλευρές της κοινωνίας. Επηρεάζουν την εκπαίδευση και την επιμόρφωση. Μπορούμε να βρούμε διάφορες μορφές, το e-learning, το e-versity κατά την παράθεση του university, το lifelong learning ή distance learning. Επηρεάζουν την εργασία, teleworking ή distance working. Επηρεάζουν την πολιτική και την καθημερινότητα του πολίτη. Έχουμε το e-government, το e-voting, το e-democracy. Επηρεάζουν επίσης το οικονομικό γήγνεσθαι και την επιχειρηματικότητα. Έχουμε τις υπηρεσίες e-banking, e-commerce, e-business, e-marketing, logistics, traceability τα οποία θα τα μελετήσουμε σε επόμενη ενότητα. Επηρεάζουν ακόμη την αναψυχή, τη διασκέδαση και την κοινωνική δικτύωση των χριστών με τις διάφορες real audio υπηρεσίες, τα πολυμέσα, τα διάφορα chat room, τα forum, την κοινωνική δικτύωση κλπ. Επηρεάζουν την επικοινωνία των χριστών του διαδικτύου και γενικά της κοινωνίας. Έχουμε τις διάφορες εφαρμογές για ψηφιακή επικοινωνία, τις τηλεδιασκέψεις κλπ. Και επηρεάζουν ακόμα και το χώρο της υγείας με τις διάφορες εφαρμογές και υπηρεσίες που αφορούν την τηλεοτρική. Έχουμε και τις πράσινες υπηρεσίες. Οι διαδικτυακά παρεχόμενες υπηρεσίες ορίζονται σε κάποιες περιπτώσεις και ως πράσινες υπηρεσίες, green services, με στόχο να αξιοποιηθούν προς όφελος του περιβάλλοντος και με το λιγότερο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος. Αυτό αποτελεί αποτέλεσμα της σύγχρονης διεθνούς τάσης για προσπάθεια ελάτωσης της περιβαλλοντικής ρύπανσης, αλλά παράλληλα και αύξησης των προστατευτικών δράσεων για το περιβάλλον μέσα στο πλαίσιο της αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Θα ξεκινήσουμε να μιλήσουμε ιδιαίτερα για τις διαδικτυακά παρεχόμενες υπηρεσίες και η πρώτη υπηρεσία που θα μελετήσουμε είναι η ηλεκτρονική μάθηση. Ας ορίσουμε την ηλεκτρονική μάθηση. Η ηλεκτρονική μάθηση το e-learning είναι η διαδικασία της μάθησης η οποία αξιοποιεί τους υπολογιστές. Η ηλεκτρονική ή εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί μια εναλλακτική μορφή εκπαίδευσης. Ο διδάσκων και ο διδασκόμενος βρίσκονται σε ένα διαφορετικό χώρο. Βρίσκονται ταυτόχρονα σε διαφορετικό χώρο ή με κάποια χρονική διαφορά και η εκπαιδευτική διαδικασία ολοκληρώνεται με τη βοήθεια των εργαλείων που παρέχουν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και καλύπτουν έτσι το χωρικό και χρονικό κενό μεταξύ του εκπαιδευτή και του εκπαιδευόμενου. Έχουμε μια σειρά από παράλληλους όρους στα πλαίσια της ηλεκτρονικής μάθησης. Οι παρακάτω όροι λοιπόν χρησιμοποιούνται με παρόμοια έννοια. Έχουμε τη μάθηση υποβοηθούμενη από υπολογιστή. Computer Assisted Learning ή Computer Based Learning τα CBL όπως καλούνται. Έχουμε μάθηση ή εκπαίδευση μέσω διαδικτύου. Διαδικτυακή μάθηση ή διαδικτυακή εκπαίδευση. Online Learning ή Online Education. Έχουμε μάθηση ή εκπαίδευση βασισμένη στο διαδίκτυο. Web Based Learning ή Web Based Education. Έχουμε την εξαποστάσος εκπαίδευση που είναι το Distance Learning που έχει κάποια αισθητή διαφορά θα την εξηγήσουμε παρακάτω. Και τέλος έχουμε τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση το Lifelong Learning. Ας δούμε σχετικά με την ηλεκτρονική εκπαίδευση από απόσταση. Η εκπαίδευση από απόσταση Distance Learning αφορά κυρίως την εκπαίδευση όπου ο εκπαιδευτής και ο εκπαιδευόμενος βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους. Ωστόσο μια τέτοια μορφή εκπαίδευσης αναθεωρεί το παραδοσιακό γεωγραφικό όριο της σχολικής αίθουσας και προσφέρει με αυτόν τον τρόπο απεριόριστες δυνατότητες μάθησης για όλους. Στην περίπτωση τώρα της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης από απόσταση τα διδακτικά συγγράμματα γίνονται πλέον ψηφιακά. Η χρήση ψηφιακών πολυμέσων και γενικά εφαρμογών εικονικού περιβάλλοντος που ενσωματώνουν κείμενα, ενσωματώνουν σταθερές αλλά και κινούμενες εικόνες, ενσωματώνουν ήχο, ενσωματώνουν βίντεο, μεταβάλλουν με αυτόν τον τρόπο τη διδακτική μέθοδο και παρέχουν έτσι ένα πλήθος δυνατοτήτων στους εκπαιδευόμενους. Παράλληλα όμως όλη αυτή η διαδικασία είναι πολύ δυναμική και αναπτύσσει την κριτική σκέψη των εκπαιδευόμενων. Ας δούμε τώρα σχετικά με τη συνεχιζόμενη μάθηση, τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση ή διαβίου μάθηση. Τα προγράμματα ηλεκτρονικής μάθησης βρίσκουν την καλύτερη εφαρμογή τους στα πλαίσια της συνεχιζόμενης μάθησης ή διαβίου εκπαίδευσης. Το lifelong learning σύμφωνα με την αγγλική διεθνή ορολογία. Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και διαβίου μάθηση συντελεί πρώτον στην ενεργοποίηση των ατόμων και των ομάδων για ατομική αλλά και κοινωνική ανάπτυξη. Συντελεί στην προώθηση της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών και τέλος στην αύξηση των δυνατοτήτων της κοινωνικής ένταξης αλλά και των δυνατοτήτων για απασχόληση. Τα σύγχρονα συστήματα διαβίου μάθησης περιλαμβάνουν κυρίως την εκπαίδευση των ενηλίκων. Ιδιαίτερα για τη χώρα μας, για το αντικείμενο αυτό ασχολείται η Γενική Γραμματεία Διαβίου Μάθησης. Η Γενική Γραμματεία Διαβίου Μάθησης υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η Γραμματεία αυτή είναι ο κύριος φορέας που διαμορφώνει τη σχετική εθνική πολιτική. Διαμορφώνει δηλαδή τα κατάλληλα προγράμματα διαβίου μάθησης, υλοποιεί τα προγράμματα αυτά, τα συντονίζει αλλά και τα εποπτεύει τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στον αποδημοελληνισμό. Ποιοι είναι όμως οι στόχοι της διαβίου μάθησης? Η διαβίου μάθηση διαμορφώνει ένα ενιαίο συνεκτικό πλαίσιο παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών. Δίνει άμεση πρόσβαση μέσω των σύγχρονων ευριζωνικών συνδέσεων και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. Μέσω των προγραμμάτων διαβίου μάθησης μπορούμε να έχουμε πιστοποίηση αλλά να έχουμε και διασύνδεση μέσα στο σύστημα της τυπικής εκπαίδευσης, της μη τυπικής εκπαίδευσης αλλά βέβαια και της άτυπης εκπαίδευσης και κατάρτισης στη χώρα μας. Οι δομές που αναδεικνύονται στη διαβίου μάθηση είναι κυρίως η επαγγελματική κατάρτιση η οποία διαχωρίζεται σε αρχική επαγγελματική κατάρτιση είτε σε συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και βέβαια και η γενική εκπαίδευση των ενηλίκων. Ας δούμε τώρα σχετικά με τις τεχνολογίες της ηλεκτρονικής μάθησης. Στα πλαίσια της ηλεκτρονικής μάθησης έχουμε μία σημαντική διάκριση. Έχουμε δηλαδή από τη μία τη σύγχρονη μάθηση ή η σύγχρονη εκπαίδευση και έχουμε και την ασύγχρονη μάθηση ή ασύγχρονη εκπαίδευση. Η σύγχρονη μάθηση online όπως μπορούμε να την πούμε απλούστερα, έχουμε την προβολή του εκπαιδευτικού υλικού μέσω του διαδικτύου από κάποιο διαδικτυακό τόπο. Ενώ στην ασύγχρονη μάθηση έχουμε offline μάθηση, έχουμε προβολή και ανάκτηση του εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο βρίσκεται αποθηκευμένο σε κάποιο διαδικτυακό τόπο είτε σε εκπαιδευτικούς ηλεκτρονικούς δίσκους και λοιπά. Ας δούμε ειδικότερα για τη σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση. Κατά τη σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση με τον όρο σύγχρονους e-learning, ο διδάσκον σε πραγματικό χρόνο μπορεί να μεταδώσει τις γνώσεις του αλλά και την εμπειρία του σε ένα συγκεκριμένο θέμα σε άτομα που σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσαν να τον παρακολουθήσουν, εξαιτίας είτε της απόστασης είτε του ανάλογου υψηλού κόστους μεταφοράς. Η διδασκαλία υλοποιείται με τη βοήθεια επιμέρους δικτυακών εφαρμογών, όπως είναι η μεταφορά δεδομένων, η μεταφορά εικόνας ήχου, η μεταφορά βίντεο και συνήθως γίνεται πάνω στις αρχές της τηλεδιάσκεψης ενός ή περισσότερων σημείων. Αν έχουμε δηλαδή τους διδάσκοντες και τους διδασκόμενους σε ένα σημείο ή αν οι διδασκόμενοι βρίσκονται ο καθένας σε προσωπικό σημείο. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης ηλεκτρονικής μάθησης. Έχουμε δυνατότητα για αμφίδρομη επικοινωνία, επειδή οι διδασκόμενοι μπορούν να παρεμβαίνουν, να θέτουν ερωτήσεις και να έχουν ενστάσεις κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας του διδάσκοντα, όπως αυτό συμβαίνει και στις πραγματικές συνθήκες της τάξης. Έχουμε όμως και σημαντική μείωση στην κατανάλωση της ενέργειας από την αποφυγή της μετακίνησης των διδασκόμενων, έχουμε εξοικονόμηση χρημάτων αλλά και εξοικονόμηση χρόνου από τις μετακινήσεις. Και τέλος ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι μπορούν να παρακολουθήσουν αυτά τα προγράμματα σύγχρονης ηλεκτρονικής μάθησης τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Σχετικά με την ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση. Η ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση, asynchronous e-learning υποστηρίζεται συνήθως με τη δημιουργία μιας κατάλληλης πύλης στο διαδίκτυο κάποιου portal ή μιας απλούστερης ιστοσελίδας. Είναι στη διάθεση των χρηστών όταν αυτοί επιθυμούν να εισέλθουν και να παρακολουθήσουν το υλικό και όταν έχουν διαθέσιμο χρόνο. Πρόκειται λοιπόν για ένα εικονικό εκπαιδευτικό περιβάλλον, μια εικονική έθοσα διδασκαλίας. Έχουμε ένα virtual learning environment όπως το λέμε στην αγγλική ορολογία. Οι εφαρμογές αυτές απευθύνονται κυρίως σε ενήλικες στους οποίους παρέχεται η γνώση καταχωρημένη σε ψηφιακά μέσα, σε πολυμέσα, σε κείμενα, φωτογραφικό υλικό, οπτικοποιημένες παρουσιάσεις, βίντεο κλπ. Ενώ το εκπαιδευτικό υλικό στις περιπτώσεις αυτές συνεχώς ενημερώνεται και επικαιροποιείται για να είναι πάντα διαθέσιμο στην καλύτερη ποιότητα στη διάθεση του εκπαιδευόμενου. Κατά την εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από τον ιστοχώρο προβλέπεται συνήθως και μια αξιολόγηση του διδασκόμενου. Μπορεί να υπάρχει ακόμα και αυτοαξιολόγηση, να γίνονται και κάποια self-test των εκπαιδευόμενων και μπορεί ακόμη να έχουμε και αποστολή κάποιων εργασιών ή άλλων ενεργειών του διδασκόμενου μέσω email στους διδάσκοντες. Στις εφαρμογές αυτές συνήθως γίνονται και προσομοιώσεις πραγματικών ή φανταστικών καταστάσεων σε τρισδιάστατο περιβάλλον και συνδυάζονται με ηχητικές ή οπτικές αλληλεπιδράσεις σε πραγματικό χρόνο. Στην περίπτωση ειδικότερα τώρα της κατάρτισης ενηλίκων σε νέες ή σε παραδοσιακές τεχνικές θα μπορούσαμε να δούμε την περίπτωση των νέων ή παραδοσιακών καλλιεργητικών τεχνικών, να δούμε νέες πρακτικές και χειρισμούς, μπορούμε να δούμε βίντεο από ειδικούς, να δούμε εικονικές εφαρμογές και να υπάρχουν διάφορα μέσα από πολυμεσικά περιβάλλοντα και όλα αυτά να αποβούν πολύ χρήσιμα εκπαιδευτικά εργαλεία στην κατάρτιση των ενηλίκων. Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να έχουμε με τη μέθοδο αυτή της ασύγχρονης δηλαδή ηλεκτρονικής μάθησης την ολοκλήρωση σεμιναρίων για θέματα που αφορούν την κατάλληλη διαχείριση ή και το μάρκετινγκ αγροτικών ή και δασικών προϊόντων, μπορούμε να έχουμε τη μελέτη ιδιαίτερων περιπτώσεων η οποία είναι και περισσότερο αποτελεσματική. Θέματα για τέτοια σεμινάρια αποτελούν οι βιολογικές καλλιέργειες, η πιστοποίηση των προϊόντων, των υπηρεσιών, της παραγωγής, η τυποποίηση, η γεωργία ακριβίας, ο χειρισμός διαφόρων αυτοματισμών κατά τις διάφορες καλλιεργητικές μεθόδους, αποτελεί η οικοτεχνία, ο οικοτουρισμός κλπ. Έχουμε όμως και τα υβριδικά μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης. Στα πλαίσια διάφορων υβριδικών μεθόδων αξιοποιείται και η παρεχόμενη γνώση μέσα από το διαδίκτυο κατά το μοντέλο της ασύγχρονης μάθησης. Επιπλέον η ομάδα των εξ αποστάσεως καταρτηζόμενων μπορεί να πραγματοποιεί συναντήσεις είτε σε πραγματικές αίθουσες είτε σε εικονικές αίθουσες με χρήση εφαρμογών online, βίντεο και ηχητικών συνδέσεων. Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις για να έχουμε ηλεκτρονική μάθηση και να έχουμε επιτυχημένα προγράμματα ηλεκτρονικής μάθησης. Μια κύρια προϋπόθεση είναι η επαρκής χρηματοδότηση. Η επαρκής χρηματοδότηση του προγράμματος του έργου της ηλεκτρονικής μάθησης είναι πολύ σημαντική εξαιτίας του υψηλού αρχικού κόστους, το οποίο απαιτείται για την ανάπτυξη εν γένη της εκπαιδευτικής πλατφόρμας. Μια άλλη σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχία των προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης είναι να υπάρχουν οι κατάλληλες ευριζωνικές υποδομές. Να υπάρχει ο κατάλληλος ηλικοτεχνικός εξοπλισμός για τους διδάσκοντες αλλά ατομικά και για τον κάθε διδασκόμενο. Μια άλλη πολύ σημαντική προϋπόθεση είναι να υπάρχουν επαρκής γνώσης πληροφορικής τόσο από τους διδάσκοντες όσο και από τους διδασκόμενους. Να υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα να αξιοποιήσουν με επιτυχία διάφορες σύγχρονες υπηρεσίες, διάφορες εφαρμογές αλλά και τις έξυπνες συσκευές τους τόσο οι διδάσκοντες όσο και οι διδασκόμενοι. Χρειάζεται λοιπόν να υπάρχει επαρκής αλφαβητισμός όπως λέγεται στην πληροφορική για την αποτελεσματική κατανόηση και από τα δύο μέρη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Μια άλλη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση ενός προγράμματος ηλεκτρονικής μάθησης είναι η παροχή κινήτρων. Πρέπει λοιπόν να δίδονται κινήτρα τόσο στους διδάσκοντες όσο να δίνονται κινήτρα και στους διδασκόμενους και αυτό να διατηρήσει το ενδιαφέρον τους κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής τους με την ιδιαίτερη μορφή αυτής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Μια ακόμη προϋπόθεση επιτυχίας του προγράμματος ηλεκτρονικής μάθησης είναι να γίνει μία έρευνα σε βάθος σχετικά με το υπομελέτη αντικείμενο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί ο διδάσκον θα πρέπει να κατανοήσει σε βάθος όπως είπαμε τις ιδιαίτερες ανάγκες των διδασκωμένων και βέβαια να κατανοήσει και τις ιδιαιτερότητες που έχει το επίπεδο των διδασκωμένων και να αναφέρεται στο μέσο όρο των αναγκών, στο μέσο όρο του επιπέδου των διδασκωμένων. Τέλος, μία τελευταία προϋπόθεση για την επιτυχία των προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης είναι η δυνατότητα της επαρκούς συντήρησης αλλά και η δυνατότητα της τεχνικής υποστήριξης, τόσο για την ασφάλεια του συστήματος όσο και για τη διαχείριση των διαφόρων εναλλακτικών καναλιών επικοινωνίας. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη στο κομμάτι της διανομής του εκπαιδευτικού υλικού, είτε μέσω διαδικτύου, είτε μέσω ηλεκτρονικών δίσκων, είτε μέσω αποστολής με email και τέλος η επαρκή συντήρηση και τεχνική υποστήριξη του όλου προγράμματος από εξειδικευμένα άτομα είναι πολύ σημαντική για τη διασφάλιση της ομαλής ροής της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ευχαριστούμε πολύ. |
