Διάλεξη 10: Υπόσχεσθαι, αγαπητές φίλες και φίλοι. Στη δέκατη διάλεξη του μεταπτυχιακού του εκκλησιαστικού δικαίου με γενική θεματική οδηγίες για την εξέταση των ομοθεσιών των γρατών που αφορούν τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία, παρουσιάζομαι, αναλύομαι και σχολιάζομαι τις κοινές οδηγίες της Επιτροπής Βενετίας Ιουλού της Ευρώπης και του Πανελληδικών για τη Θρησκευτική Λευθερία του ΑΣΕ, δηλαδή αυτών των δύο επιστημονικών επιτροπών, οι οποίες αφορούν τη νομική προσωπικότητα των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων. Αυτό το έγγραφό τους αναθεωρεί και επικαιροποιεί το έκτο κεφάλαιο των διαιών των ίδιων επιστημονικών επιτροπών του έτους 2004. Και είμαστε στο τρίτο μέρος των κοινών οδηγιών του 2014, αυτών των δύο επιστημονικών επιτροπών και στην παράγραφο 23. Ανεξάρτητα από το σύστημα που χρησιμοποιείται για να διέπει την πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα και τους ειδικούς όρους που μπορούν να χρησιμοποιούνται για να περιγράφουν τις μορφές νομικής προσωπικότητας που προσφέρονται στις θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες, το εθνικό δίκαιο σε αυτό τον τομέα πρέπει να συμμορφώνεται με τις διεθνείς πράξεις ανθρωπινων δικαιωμάτων και με τις δεσμεύσεις του ΑΣΕ. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων ότι οι θρησκευτικοί ή κοσμοθεωρητικοί οργανισμοί πρέπει να είναι ικανοί να ασκούν την πλήρη γκάμα των θρησκευτικών δραστηριοτήτων και των δραστηριοτήτων που κανονικά ασκούνται από μη κυβερνητικά νομικά πρόσωπα. Η παράγραφος λοιπόν αυτή η 23 μας λέει ότι τα συστήματα που χρησιμοποιούν, τα κράτη, για να παρέχουν πρόσβαση στην απόκτηση νομικής προσωπικότητας για τους θρησκευτικούς, για τις θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές ομάδες πρέπει αυτά τα συστήματα να συμμορφώνονται με τις διεθνείς πράξεις ανθρωπινων δικαιωμάτων και με τις δεσμεύσεις του ΑΣΕ τις οποίες αναλύσαμε σε προηγούμενες διαλέξεις. Παράγραφος 24 αναγνωρίζοντας ότι μια ευρύ επικοιλία νομικών παράξεων μπορεί να εκτελεστεί μόνο από παράγοντες που αναγνωρίζονται ως νομικά πρόσωπα η πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα για θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες πρέπει να είναι γρήγορη, διαφανής, δίκαιη, περιεκτική και μη προκαλούσα διακρίσεις. Στην Πράγραφο λοιπόν 24 αναγνωρίζουν οι δύο επιστημονικές επιτροβές ότι μόνο νομικά προσωπικά μπορούν να εκτελέσουν μια ευρύ επικοιλία νομικών πράξεων. Για αυτό το λόγο, η πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα για θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά, πέντε χαρακτηριστικά ταχύτητα, διαφάνεια δικαιοσύνη, περιεκτικότητα και μη πρόκληση διακρίσεων. Στην Πράγραφο 25 οι δύο επιστημονικές επιτροπές αναφέρουν οποιαδήποτε διαδικασία που παρέχει στις θρησκευτικές και κοσμοθεωρητικές κοινότες πρόσβαση σε νομική προσωπικότητα δεν θα πρέπει να θέτει προϋποθέσεις ιδιαίτερα επιβαρυντικές. Παραδείγματα ιδιαίτερα επιβαρυντικών προϋποθέσεων που δεν δικαιολογούνται δυνάμοι του διεθνούς δικαίου περιλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται στα ακόλουθα. Ότι η έτσι καταχώρησης πρέπει να υπογράφεται από όλα τα μέλη του θρησκευτικού οργανισμού και να περιέχει τα πλήρια ονόματά τους της ημερομηνίας γέννησης και τους τόπους κατοικίας, τη διεθνήση τους. Ότι υπερβολικά λεπτομερής ενημέρωση πρέπει να παρέχεται στο καταστατικό του θρησκευτικού οργανισμού. Ότι υπερβολικά υψηλά ή παράλογα τέλη καταχώρησης τέλη απόκτης νομικής προσωπικότητας να πληρώνονται. Ότι ο θρησκευτικός οργανισμός να έχει μια εγκεκριμένη νομική διεύθυνση. Ότι ο θρησκευτικός οργανισμός μπορεί να ενεργεί μόνον σε διεύθυνση που αναφέρεται στα έγγραφα καταχώρησης απόκτησης νομικής προσωπικότητας. Τέτοιες προϋποθέσεις δεν θα εμφανίζονταν ότι είναι αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία για τους λόγους που αναφέρονται στις διεθνείς πράξεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης οι θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες που ενδιαφέρονται στην απόκτηση νομικής προσωπικότητας δεν θα πρέπει να έρχονται αντιμέτωπες με μη αναγκαία γραφειοκρατικά βάρη ή με μακρόχρονες ή αόριστες περιόδους αναμονής. Εάν το νομικό σύστημα για την απόκτηση νομικής προσωπικότητας απαιτεί ορισμένα έγγραφα σχετιζόμενα με την απόκτηση νομικής προσωπικότητας, αυτά τα έγγραφα πρέπει να εκδίδονται από τις αρχές. Στην παράγραφο λοιπόν 25 οι δύο επιστημονικές επιτροπές επισημαίνουν ότι πρέπει να διευκολύνεται η απόκτηση νομικής προσωπικότητας από τις θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες, όταν μάλιστα η θρησκευτική ελευθερία αναγνωρίζεται από διεθνείς συμβάσεις και διακηρύξεις. Δεν θα πρέπει δηλαδή να υπάρχουν προϋποθέσεις ιδιαίτερα επιβαρυντικές και αναφέρουν οι δύο επιστημονικές συμτροπές παραδείγματα ιδιαίτερα επιβαρυντικών προϋποθέσεων, όπως, για να μην τα επαναμβάνω όλα αυτά, μερικά μόνο να πω, η έτσι καταχώρηση να υπογράφεται από όλα τα μέλη του σκεφτικού οργανισμού και να περιέχει τα πλήρια όνοματά τους, τις ημερομηνίες γέννησης, κατοικίες τους και λοιπά. Τέτοια, αναφέρουν επίσης οι δύο επιτροπές, τέτοιες ιδιαίτερα επιβαρυντικές προϋποθέσεις, δεν θεωρούνται ότι είναι αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία. Δηλαδή, εάν ένας νόμος, ενός κράτους περιέχει τέτοιες προϋποθέσεις και φτάσει υπόθεση σε ένα διεθνές δικαστήριο, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Αθληπίδου Δικαιωμάτων, Επιτροπή του Συμφώνου για Τομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΥΕ, τότε είναι βέβαιον, ή περίπου βέβαιον, ότι αυτές οι προϋποθέσεις θα κριθούν ότι δεν είναι αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία, αυτές οι ιδιαίτερα επιβαρυντικές προϋποθέσεις. Άρα λοιπόν, θα κολλήσουν στο τρίτο στάδιο του τέστ για την διακρίβωση της νομιμότητας ή μη νομιμότητας του κρατικού περιοριστικού μέτρου. Άρα λοιπόν, εφόσον θα κολλήσουν στη τρίτη φάση, δηλαδή θα κριθούν ότι δεν είναι αυτές οι ιδιαίτερα επιβαρυντικές προϋποθέσεις αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία, άρα λοιπόν, αναγκαστικά θα συνάγει το αρμόδιο Διεθνές Δικαστήριο ότι το κράτος, σε συγκεκριμένη περίπτωση, παραβίασε τη θρησκευτική ελευθερία σε συνδυασμό με την ελευθερία του συνετερήριστη, αν είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Αθροπτήρων Δικαιωμάτων, ή παραβίασε τη θρησκευτική ελευθερία, αν είναι η Επιτροπή του Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το ΕΕ. Σαν παράδειγμα καλής πρακτικής, κράτους, οι δυο επιστημονικές επιτροπές μας αναφέρουν την Ολλανδία. Εκτός από τα σωματεία και τα ιδρύματα, που είναι ανοιχτά σε όλους τους τύπους, των θρησκευτικών και κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων. Στην Ολλανδία υπάρχει ένας ειδικός τύπος νομικής προσωπικότητας, ανοιχτός μόνος στις εκκλησίες. Άρθρο 2, παραγραφός 2, εδάφιο 1 του Αστικού Κόδικα προβλέπει νομική προσωπικότητα των έτσι ονομαζόμενων εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Ο Αστικός Κόδικας Ολλανδικός δεν έχει ορίσει την έννοια των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Ως τέτοια, ορισμοί μπορούν μόνο να βρεθούν στην ομολογία την Ολλανδική και στη νομική θεωρία. Το Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ολλανδίας έχει κρίνει ότι οι θρησκευτικοί οργανισμοί, εξ λέγει εκ του νόμου, χωρίς να πρέπει να αποκτήσουν κρατική αναγνώριση, είναι εκκλησιαστικές κοινότητες με νομική προσωπικότητα εάν εκπληρώνουν τις ακόλουθες προϋποθέσεις. Οι δραστηριότητες του οργανισμού περιστρέφονται περί τη θρησκεία. Δεύτερον, αν μια οργανωτική δομή μπορεί να διακριθεί. Και τρίτον, εάν ο οργανισμός εκφράζει τη θέληση να εκδηλώνεται ως εκκλησία, ως θρησκεύμα. Στην πρακτική αυτές οι ελάχιστες προϋποθέσεις δεν θέτουν σοβαρά ζητήματα στην απόκτηση νομικής προσωπικότητας με τη μορφή των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Η Ολλανδία δεν, όπως εξηγήσαμε και σε προηγούμενες διαλέξεις, η Ολλανδία δεν έχει έναν ειδικό νόμο για τα θρησκεύματα. Στον αστικό κώδικα έχει ειδική διάταξη που αφορά μια ειδική μορφή νομικής προσωπικότητας για τις εκκλησιαστικές κοινότητες και η διαφορά από τα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα του Ολλανδικού Αστικού Κώδικα, δηλαδή τα σωματεία και τα ιδρύματα, είναι ότι εάν επιλεγεί η μορφή νομικής προσωπικότητας της εκκλησιαστικής κοινότητας, τότε μόνο σε αυτή την περίπτωση μπορεί μια θρησκευτική κοινότητα να θεσπίσει στο καταστατικό της την οργάνωση και τη διοίκηση την οποία είναι η ίδια επιθυμή σύμφωνα με τις σκεφτικές υπεπιθύσεις. Πράγμα το οποίο δεν είναι δυνατό να γίνει με τα κοινά σωματεία και ιδρύματα. Και πάμε στην παράγραφο 26 των κοινών οδηγιών του 2014 των δυο επιστημονικών επιτροπών. Η διαδικασία απόκτησης νομικής προσωπικότητας θα πρέπει να είναι ανοιχτή σε όσο το δυνατόν περισσότερες κοινότητες χωρίς αποκλεισμό οποιασδήποτε κοινότητας για το λόγο ότι δεν είναι παραδοσιακή αναγνωρισμένη η θρησκεία ή μέσω υπερβολικά στενών ερμηνιών ή ορισμών της θρησκείας ή πεπίδησης ή κοσμοθεωρίας. Αυτό το οποίο λέει η παράγραφος 26 αποτελεί συνέπεια του ορισμού της θρησκείας. Είδαμε στο General Comments, στο Γενικό σχόλιο 22 της Επιτροπής του Συμφώνου για Νομικά και Πολιτικά Δικαιώματα ότι η έννοια της θρησκείας της κοσμοθεωρίας πρέπει να ερμηνεύεται εβραίος και ότι δεν πρέπει να αποκλείονται οι νέο ιδρυμένες ή οι μη εξικοιωμένες με μία κοινωνία θρησκείες ή οι άγνωστοις και δεν πρέπει να προτιμώνται οι παραδοσιακές ή αναγνωρισμένες. Επομένως συνέπεια αυτής της ερμηνείας, αυτής της ερμηνείας του General Comments νούμερο 22 είναι αυτό το οποίο λέει στην παράγραφος, λένε στην παράγραφος 26 οι δύο επιστημονικές ιντροπές. Δηλαδή ότι η αποξυνομική προσωπικότητας δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε παραδοκία σε παραδοσιακές ή αναγνωρισμένες θρησκείες, δηλαδή γνωστές σε μία κοινωνία αλλά ακόμα και σε άγνωστες, πρωτοεμφανιζόμενες δηλαδή ή σε μη εξικοιωμένες με την κοινωνία εκείνην θρησκείες ή μη παραδοσιακές. Ούτε πρέπει να γίνονται υπερβολικά ασθενείς, στενές ερμηνείες ή ορισμοί της θρησκείας προκειμένου να αποκλείονται αυτού του είδους οι θρησκείες νεοδροϊόμενες, μη εξικοιωμένες με την κοινωνία, άγνωστες ακόμη στην κοινωνία κλπ. Προχωρούμε στην παράγραφο 27. Επιπλέον νομοθεσία δεν θα πρέπει να καθιστά, να εξαρτά δηλαδή την απόκτηση νομικής προσωπικότητας από μια θρησκευτική κοσμοθεωτική ομάδα, από έναν υπερβολικό ελάχιστο αριθμό μελών. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη της ανάγκης των μικρότερων θρησκευτικών και κοσμοθεωτικών κοινοτήτων και να έχουν επίγνωση του γεγονός ότι οι διατάξεις που απαιτούν υψηλό αριθμό μελών καθιστούν τις λειτουργικές δραστηριγότητες των νεοεδρυμένων θρησκευτικών κοινοτήτων μη αναγκαία δύσκολες. Δηλαδή, στην παράγραφο 27, οι δυο επιστημονικές πιστροπές μας λένε ότι δεν πρέπει να είναι ο ελάχιστος αριθμός των ιδρυτικών μελών υπερβολικά υψηλός. Διότι δεν πρέπει οι μικρότερες σκεφτικές και κοσμοθεωτικές ομάδες δεν θα πρέπει να αποτρέπονται από την απόκτηση νομικής προσωπικότητας εφόσον την επιθυμούν μέσω της θέσπισης από τους νόμους των κρατών υπερβολικά υψηλού αριθμού, ελάχιστο αριθμού μελών, ιδρυτικών. Όπως συμβαίνει τώρα, για παράδειγμα, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, βέβαια, αλλά και στην Ελλάδα συμβαίνει με το νέο νόμο 4301 για την οργανωτική μορφή των θρησκευτικών κοινοτήτων που προβλέπει 300 μέλη ιδρυτικά φυσικά πρόσωπα προκειμένου να ιδρυθεί θρησκευτικό νομικό πρόσωπο, το θρησκευτικό πρόσωπο είναι μια τοπική ή μια περιφερειακή θρησκευτική κοινότητα. Αντιθέτως για το σωματίο προβλέπει ο αστικός κώδικας 20 μέλη, ενώ ο νόμος 4301 του 2014 για την οργανωτική μορφή των θρησκευτικών κοινοτήτων προβλέπει 300 ιδρυτικά φυσικά μέλη για την ίδρυση θρησκευτικού νομικού προσωπικών. Αν συγκρίνουμε τα 20 μέλη του σωματίου τα ιδρυτικά με τα 300 του θρησκευτικού νομικού προσωπικού διαπιστώνουμε ότι είναι υπεραβολικά υψηλός ο ελάχιστος αριθμός θρησκευτικών μελών του θρησκευτικού νομικού προσωπικού σύμφωνα με τον νέο νόμο, τον ελληνικό 4301 του 2014. Σαν παραδείγματα καλών πρακτικών κρατών στο συγκεκριμένο ζήτημα οι κυρές οδηγίες των δύο επιστημονικών επιτροπών αναφέρουν την Αιστωνία, την Αλβανία και τη Σουηδία. Με δυνάμι της παραγράφου 5 του νόμου για τους μη κερδοσκομπικούς οργανισμούς Αιστωνίας μόνον ένας ελάχιστος αριθμός δύο προσώπων απαιτούνται για να ιδρυθεί ένα θρησκευτικός οργανισμός. Το νομικό σύστημα της Αλβανίας δεν προβλέπει οποιοδήποτε ελάχιστο αριθμό μελών για τις τρεις μορφές νομικής προσωπικότητας που αναγνωρίζονται στον Αλβανικό νόμο για τις θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές ομάδες. Δηλαδή για τα σωματεία, τα κέντρα και τα ιδρύματα. Το αστικό δίκιο της Σουηδίας περιέχει μόνον μία προϋπόθεση για τον αριθμό των μελών που μπορούν να ιδρύσουν σωματείο που είναι συνήθως μεταξύ 3 και 5 πρόσωπα. Μετά λοιπόν αυτές τις χώρες τις οποίες αναφέρει ως παραδείγματα καλών πρακτικών στο συγκεκριμένο ζήτημα του μη υπερβολικού ελάχιστο αριθμού μελών ιδρυτικών νομικού προσώπου θρησκευτικής κοσμοθεωρητικής κοινότητας προχωρούμε στην παράγραφο 28 των κοινών οδηγιών των δύο επιστημονικών πτροπών. Η νομοθεσία δεν θα πρέπει να απαιτεί μία μακρά ύπαρξη στη χώρα ως προϋπόθεση για πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα. Μια τέτοια προϋπόθεση έχει το αποτέλεσμα του μη αναγκαίου περιορισμού των δικαιωμάτων των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων τα οποία μπορεί να είναι νέα σε ένα συγκεκριμένο κράτος. Η παράγραφος λοιπόν 28 μας λέει ότι δεν είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία, δηλαδή προσκρούει στην τρίτη φάση του τες νομιμότητας η πρόοδο σε μιας προϋπόθεσης μακράς ύπαρξης σε μια χώρα σαν προϋπόθεσης για την απόκτηση νομικής προσωπικότητας. Τέτοια προϋπόθεση περιέχει ο ρωσικός νόμος για τα θρησκεύματα για παράδειγμα. Αλλά όμως αν υπάρχει μια τέτοια προϋπόθεση έχει σε ένα αποτέλεσμα το μη αναγκαίο περιορισμό των δικαιωμάτων των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων οι οποίες εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ένα κράτος. Και προχωρούμε στην παράγραφο 29 των κοινωνοδίων εφόσον η ελευθερία θρησκείας ή κοσμοθεωρίας είναι δικαίωμα που δεν περιορίζεται στους πολίτες η νομοθεσία δεν θα πρέπει να αρνείται την πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα σε θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες για το λόγο ότι μερικά από τα ιδρυτικά μέλη της υπόψιν κοινότητας είναι αλλοδαπείοι μη πολίτες ή για το λόγο ότι η έδρα της σκεφτικής κοινότητας βρίσκεται στο εξωτερικό. Μας λένε οι δυο επιστημονικές επιτροπές στην παράγραφο 29 ότι οι ιδρυτικά μέλη μπορούν να είναι και αλλοδαπείοι μη πολίτες. Ιδρυτικά μέλη μιας θρησκευτικής ή κοσμοθεωρητικής κοινότητας. Και αν αυτό το αποκλεί η νομοθεσία του κράτους δεν είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία. Βέβαια, όταν θα πρέπει να υπάρχει, εξυπονοείται, χωρίς να αναφέρετε εδώ, ότι θα πρέπει να υπάρχει έναν καθεστώς νόμιμης παραμονής στη χώρα των αλλοδαπών, οι οποίοι γίνονται ιδρυτικά μέλη μιας θρησκευτικής ή κοσμοθεωρητικής κοινότητας. Τέλος πάντων, θα πρέπει να υπάρχονται σε κάποια από τα καθεστώτα νόμιμης παραμονής που προβλέπει ο κώδικας μετανάστευσης. Και δεν θα πρέπει να είναι απλώς παράτυποι μετανάστες, όπως είναι ο νέος όρος για τον μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενο όρο λαθρομετανάστες. Η νομική προσωπικότητα, προχωρούμε στην παράγραφο 30. Η νομική προσωπικότητα οποιασδήποτε θρησκευτικής ή κοσμοθεωρητικής κοινότητας δεν θα πρέπει να εξαρτάται από την έγκριση ή τη θετική γνώμη άλλων θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων. Καθώς η νομική προσωπικότητα μιας συγκεκριμένης θρησκευτικής ή κοσμοθεωρητικής κοινότητας δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά άλλες θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες. Το να ζητείται η γνώμη μιας ή περισσότερων θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινωτήτων σε ζητήματα που σχετίζονται με αιτήσεις για απόκτηση νομικής κοινότητας με αιτήσεις για απόκτηση νομικής προσωπικότητας από άλλη θρησκευτική ή κοσμοθεωρητική κοινότητα, παραδιάζει την ουδετερότητα και την αμεροληψία των σχετικών κρατικών οργάνων ή αξιωματούχων. Αυτή τη θέση, αυτή τη νομική ερμηνεία την οποία κάνουν οι δυο επιστημονικές επιτροπές για το συγκεκριμένο θέμα, αν πρέπει να ζητείται εν όψη της απόκτησης νομικής προσωπικότητας η έγκριση ή θετική γνώμη άλλης θρησκευτικής κοινότητας, προέρχεται από την υπόθεση Μανουσάκης κατά Ελλάδος του Ευρωπαϊκού Δικαστήριου Ανθρωπινων Δικαιωμάτων, αλλά εκεί δεν αφορούσε η υπόθεση εκείνη απόκτησης νομικής προσωπικότητας των μαρτύρων του Ιεχωβά, αλλά αφορούσε τη χορήγηση άδειας διοικητικής άδειας για τη λειτουργία ευκτήριου οίκου των μαρτύρων του Ιεχωβά από το Υπουργείο Παιδείας και Τσκευμάτων και τότε ήσχιε, εντωμεταξύ έχει καταργηθεί μετά την απόφαση αυτή του Ευρωπαϊκού Δικαστήριου από ένα νόμο του 2006 έχει καταργηθεί η γνωμοδότηση του τοπικού Μητροπολίτη της Ορθόδοξη Εκκλησίας σε θέματα σε θέμα χορήγηση ως άδειας ναού άλλου θρησκεύματος το οποίο επεκτάθηκε νομολογιακά και στον ευκτήριο οίκο Ο νόμος της δικτατορίας μεταξάν έφερε ότι η άδεια χορηγείται από τον Μητροπολίτη τον Ορθόδοξο τον Αρμόδιο και εγκρίνεται από τον Υπουργό Παιδείας και Τσκευμάτων αλλά το Συμβούλιο Επικρατίας ερμήνευε την άδεια του Οικείου Μητροπολίτη του Ορθόδοξου ως απλή γνώμη και την έγκριση της απόφασης ως απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Τσκευμάτων Πάντως, η απλή γνώμη αυτή του Οικείου Μητροπολίτη του Ορθόδοξου έχει πλέον καταργηθεί Δεν αφορούσε συνεπώς αυτή η υπόθεση Μανουσάκης την χορήγηση νομικής προσωπικότητας την απόκτηση νομικής προσωπικότητας, αλλά αφορούσε όπως έχω προναφέρει το ζήτημα της χορήγησης άδειας για τη λειτουργία ευκτήριου οίκου Εδώ ολοκληρώνεται η δέκατη διάλεξη του Εκκλησιαστικού Δικαίου με θέμα οδηγίες για την εξέταση της νομοθεσίας των κρατών για τη θρησκεία και την κοσμοθεωρία Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |