| : Λοιπόν, μπορούμε να καλέσουμε την κυρία Χηλαρά, δεν έχει έλθει, αλλά την ανακοίνωση της θα την διαβάσει ο συνεργάτες της ο κ. Γιώργος Βαβυάκης με τίτλο «Είταν νεολυφικά ειδόλια από τη Μύρινα της Λίμνου». Μεταφερόμαστε στον σχετικό χώρο. Καλησπέρα. Μια ακόμα πινέλια προσθέθηκε στο γκαμπά του προϊστορικού οικισμού της Μύρινας με την πρόθεση του κ. Ψατσίνου να αναγύρει οικεία σε οικοπεδό του, επί της οδού Βάγνελη, στην περιοχή Αγγρονίου, στη Μύρινα Λίμνου και σε περιοχή κοντά στα Λίψανα του προϊστορικού οικισμού, ο οποίος μέχρι το 1999 είχε εντοπιστεί με δοκιμαστικές τομέες σε οικοπεδαειδιωτών με σκοπό την απαλλοτρίωση τους ή μεσωστικές ανασκαφές για την ανέργεια συγκοτομιμάτων. Οι ιδεότητες γεωργοφολογικές συνθήκες του παραθαλάσσιου οικισμού, με τις δύο προφυλαγμένες από τους ανέμους, αμμώδιες παραλίες, λιμάνια, πηγές νερού και έφορει καλλιελική συμέχραση στο εσωτερικό, καθώς και η κέρια γεωγραφική θέση της Μύρινας στη δυτική παραλία της Λίμνου, ακριβώς απέναντι από τη Χαλυντική και πάνω στο θαλάσσιο δρόμο που οδηγεί στα στενά των Καρταμυριών και στα πλούσια κέντρα του Έξινου Πόντου, φαίνεται ότι αποτέλεσαν τους αποφασιστικούς παράγοντες για την ύληση του σημαντικού προηστορικού κέντρου στη Μύρινα. Οι παλαιότερες φάσεις του ιδισμού ήρθαν στο φως σύγχεσόνου σου του μητερολογικού σταθμού μέσα από δεκμαστικές τομές. Η πρώτη κατοίκηση της Μύρινας, στηριζόμενη σε τυπολογικά χαρακτηριστικά των Αγγίων, τεχμιριώνει στενές σχέσεις με την απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας, Τροάδα και το Αιγαίο, Χιό Κυκλάδες, στην τελική νοηθητική. Στον ίδιο χώρο η ζωή συνεχίζεται και με φάσεις που αντιστοιχούν στην μαύρη και πρόημη Κιανή περιόδου στις πολιόχνες. Το τέλος των περιόδων αυτών έπηλθε από βία η καταστροφή με φωτιά, καθώς η τρεταμένο στρώμα με έντονη κάψη καλύψε τα λύψανα. Ο οικισμός μετατοπίστηκε στο σωτηρικό ανάμεσα στα πραγματοί του λόγου του Ανδρομίου και της Θεσσονίσου και ο Μητερολογικού σταθμού σε αντίθεση με την πολιόχνη στην Ανατολική παραλία της Λίνου, όπου ανασκαφικά τεχμιρώνεται πάλι η διαδοχή του φάσιου στην ίδια θέση. Τα κινητά και κινητά ευρίματα της ανασκαφής επιτρέπουν την ανάγνωση τριών φάσεων οικοδομικών και χρονολογικών με αντίστοιχες διαφοροποίησης της χερανικής. Στο δυτικό τμήμα του οικοπέδου ανιχνεύθηκε η κατώτερη και αρχαιότερη φάση αποτελούμενη από θεταμένους λιδοστολούς και όστακα χρηστικών κυρίως αγγείων που σφραγίστηκε με στρώμα καταστροφής πάπους 15 εκατοστών. Από τα κινητά ευρίματα θρονολογείται στην τελική νεολυστική και στην περίοδο που αντιστοιχεί στη μάβη της πολυόχνης 3,5 με 3200 π.Χ. Πάνω στο στρώμα καταστροφής αναπτύσσονται τα οικοδομικά λείψανα της αμέσως ομορφωτερής φάσης αυτής της πρώην αγκοκρατίας που αντιστοιχεί στην κλιανή περίοδο της πολυόχνης 3,200 με 2,700 π.Χ. Τα οικοδομικά οικηστικά λείψανα που ήρθαν στο φως στο οικόπεδο ανοίγουν σε αυτή τη φάση με τμήματα δωματίων και εννιά αποστοκευτικές κατασκευές σειρούς κυκλικής με διάμετρο 2 μέτρων πεταλόσχημης σχεδόν ορθογόνιας κάτωψης. Το επιφανειακό στρώμα του οικοπέδου έδωσε μόνο κινητά ευρήματα που αντιστοιχούν στην πράσινη περίοδο της πολυόχνης 2,700 με 2,600 π.Χ. Όλα τα ιδόλια που ήρθαν στο φως μέσα σε στρώμα με κυκρινοπά αμμόδι μαλακά χώματα και πάνω στο φυσικό έδαφος είναι πύλημα. Πρόκειται για 12 ανθρωπόμορφα και ένα ζωόμορφο ιδόλια καθώς επίσης και μια λαβή με ζωόμορφη απόλυξη. Ιδόλιο ενκαθιστής γυναικίας μορφής ύψους 9,8 εκατοστών. Ιδόλιο ενκαθιστής γυναικίας μορφής ύψους 3,8 εκατοστών και πάνω μέρος του κορμού ιδολίου γυναικίας μορφής ύψους 6,5 εκατοστών. Πάνω μέρος του κορμού ιδολίου γυναικίας μορφής ύψους 8,5 εκατοστών. Απότιμα πάνω μέρος του κορμού ιδολίου γυναικίας μορφής ύψους 67 εκατοστών και απότιμα πάνω μέρος του κορμού ιδολίου γυναικίας μορφής ύψους 3,5 εκατοστών. Στο κάτω μέρος του κορμού και μοιρή ιδολίου η μηκαθιστής γυναικίας μορφής ύψους 5,7 εκατοστών και κάτω μέρος του κορμού και μέρος των μοιρών ιδολίου η μηκαθιστής γυναικίας μορφής ύψους 5 εκατοστών. Μέρος των μοιρών και το ειδικό τρίγωνο ιδολίου η μηκαθιστής γυναικίας μορφής ύψους 4,2 εκατοστών και δεξιά κλίνη μορφής ύψους 5,3 εκατοστών. Αριστερά κλίνη μορφής ύψους 5,4 εκατοστά και τμήμα κεφαλιού ιδολίου με πρόσωπο στεφάνι ύψους 3 εκατοστών. Τέλος, μικρό ιδόλιο ζώο πιθανό κρυαλιού ύψους 2 εκατοστών και πλάτους 4,8 εκατοστών και απόληξη ζωόμορφης επισοχής τελειψωμένης χλαβής που πιθανό παριστάνει σκύλο ύψους 6,4 εκατοστών. Όλα τα παραπάνω τεχνικήματα είναι συμπαγή, προσθήκη των ανάγλυφων στοιχείων, το κόζιμα στο αριθμό 4 ιδόλιο και ο αστράγαλος κόζιμα στο αριθμό 11 πόδι και των ανατομικών χαρακτηριστικών υβικό τρίγωνο μαστίδια διαπιστώνονται στα ανθρωπόμορφα ιδόλια. Το ανάγλυφο υβικό τρίγωνο ήταν το χωριστό κομμάτι πιλού και προσθήθετο εκ των υστέρων στα ιδόλια με διάλειμμα αραιωμένου πιλού. Στο αριθμό 1 ιδόλιο λείπει μικρό τμήμα του, ενώ στα 2 και 8 λείπει τελείως και έχει μείνει μόνο το αδρό βαθούλωμα για την υποδοχή του πρόσωπου κομματιού πιλού και την απόδεση του υφηπαίου. Το ίδιο διαπιστώνεται και στο αριθμό 6 ιαπότημα, στο οποίο δεν προσθέθηκε ή ξεκόλλησε και έπεσε το μαστίδιο. Όλα τα θράσματα με ανθρωπόμορφα ιδόλια απηγονίζουν γυμνή τη γυναικεία μορφή. Παριστάμε τον ίδιο τύπο, αυτόν της ημικατιστής μορφής, έτσι όπως εικονίζεται στο σχεδόν ακέραιο ιδόλιο 1, που όμως δεν σώζει το κεφάλι, το λαιμό, μέρος των κνημών και τα άγρα πόγια. Κάποια από τα λύποντα μέρη εικονίζονται στα άλλα θράσματα και αποκαλύπτουν με τα ίδια χαρακτηριστικά και μικρές αποκλήσεις. Η ημικατιστή στάση των μορφών δεν εξασφαλίζει την ισορροπία των ιδολίων, οπότε είναι απαραίτητη η συμπλήρωση με ένα ιδοστηρίγματος ή ένα αυτόνομο μίωμα καθίσματος. Η τυπολογία των ιδολίων συνδυάζει και τις δύο τάσεις των ιδολίων της νεότερης και τελικής νεολογικής εποχής, αυτές της σχηματικής και φυσιοκρατικής απόδοσης των μορφών. Τα ιδόλια χαρακτηρίζονται από γεωμετρικά σχήματα με λιψοειδές ή παραλληλόγραμμος ανιδόσχημα τον κορμό και τριγωνικό όγκο τα ισχύει έξω του ιρούς. Τα ανοτομικά στοιχεία του φύλου αποδίδονται με τα μαστίδια και το ντομισμένο ευδικό τρίγωνο. Σε κανένα από τα ιδόλια δεν υπάρχει θεατοπηγία. Αντίθετα, ειδητοί είναι επίπεδοι αδράδουλευμένοι και συνεχίζουν πισανιδόσχημη απόδοση του κορμού, όπως ακριβώς και η μυρή στα ιδόλια 2, 7, 8 και 9. Διαφοροποιήσει παρατηρείται μόνο στο αριθμό 1 ιδόλιο, όπου η μυρή είναι ολόγλυφη. Το πάνω μέρος του κορμού, μέχρι τη μέση, αποδίδεται ως παραλληλεπίπετο πλακίδιο με αποσογειλεμένες τις γωνίες ελαφρά κρυπτό προς τα εμπρός. Πιο ριξοειδής αποδίδεται το κορμός στα θράσματα 2, 3 και 4, ενώ στο αριθμό 6 ιακότιμα φαίνεται ότι διαμορφώνεται με τριγωνικό κορμό και αποσογειλεμένους σώμους. Σε μεγαλύτερα ιδόλια ανήκουν του ίδιου μεγέτους αριθμό και 4,5 ιακότιμα. Μάλιστα, το κάτω μέρος του κορμού στο αριθμό 4 θράσμα, καθώς και στο αριθμό 3 ιακότιμα, καπηλώνεται προς τα μπροστά και μειώνεται σε πλάτος για την ένωση με το κάτω μέρος του σώματος, όπως φαίνεται και στο αριθμό 2 ιδόλιο, που σώζει μέρος του κορμού, μυρούς γόνατα και μικρό τμήμα των γλυμών. Μόνο στο αριθμό 1 ιδόλιο υπάρχει οριζόντια έξερη λωρίδα πυλού στην πίσω πλευρά του, στην περιοχή των γλυτών και στη γέννηση των ολόκληπων μυρών, που ορίζει τη μετάβαση από τη σαν ιδόσχημη σιγησιοκρατική απόδοση της μορφής ή πιθανόν χρησίδευε και για τη στήριξη της συγκατοιστής μορφής. Δύο μικρά πλαστικά κονικά επιθύματα δηλώνουν τους μαστιούς που προσδείπουν το φύλλο της μορφής στα ιδόλια 1, 3, 4 και 5. Βρίσκονται στην ίδια ευθεία εκτός από το αριθμό 4 ιδόλιο, που αριστερός μαστιός βρίσκεται σε ψηλότερη θέση. Μόνο στο ιδόλιο 4, στο κέντρο του κορμού, υπάρχει η κυκλικό κόσμιμα ή απόδοση οφαλού. Στο πάνω μέρος του αριθμού σκηνής απόδοσης του κορμού διακρίνεται ο λιξοειδές και ο πλατισμένος σπάσινος του λαιμού. Ο λαιμός, όπως φαίνεται στα αριθμό 3, 4 και 6 ιδόλια, θα πρέπει να ήταν μακρύς και λιξοειδής και πλατισμένος. Στο αριθμό 3 ιδόλιο απότουμα το σπάσιμο του λαιμού είναι ο ιδές. Πιθανόν το αριθμό 12 απότουμα αποδίδει κεφάλι ιδολίου με πρόσθετο πυλό στο πάνω μέρος ως τεφάνι, ενώ η χάραξη ακριβώς κάτω αποδίδει το αριστερό μάτι. Η άλθρωση της μέσης είναι έντονη και ο διαχωρισμός του κορμού από το κάτω μέρος του σώματος είναι σαφής. Με φυσικρατικό τρόπο και με τη γωνική μορφή αποδίδονται τα αποσφυγευμένα ισχεία και τα λιγισμένα πόδια. Οι ίδιοι ο μεγέθους είναι τα αριθμοί 1, 7 και 9 ιδόλια. Η μυρή, τα γόνατα και μέρος του κνυμών αποδίδονται ολόγλυφα στο αριθμό 1 ιδόλιο με χάραξη να χωρίζει τους μυρούς. Αντίθετα, στα θράσματα 2, 7, 8 και 9 η τριγωνική απόδοση των μυρών είναι δεπλατισμένη, οι δύο στοι πίσω πλευρά που είναι επίπεδη. Η χάραξη που ορίζει τους δύο μυρούς στα θράσματα 7 και 8 αρχίζει από τη μέση τους, στο αριθμό 9 από τη γέννησή τους και στο αριθμό 2 από τοίτσος των γονάτων. Το ιδικό τρίγωνο αποδίδεται ως ανεστραμμένο τρίγωνο, είναι ιδιαίτερα μεγάλο και αναγλύφατο μυσμέρινο στα θράσματα 1, 7 και 9. Μάλιστα, στο αριθμό 1 ιδόλιο το τριχωτό του υφιπέου αποδίδεται με δυρματοσπιξία διάστηκτο. Σε όλα τα ιδόλια που σώζουν τα λυλισμένα πόδια 1, 2, 7 και 8 αποδίδονται τα γόνατα ολόγλυφα και με δήλωση της επικονατήδας εκτός από τα 2 και 8 που φέρον σπασίματα στο σημείο των γονάτων. Με όλο το πέλμα πατά το ολόγλυφο αριστερό πόδι της συμμορφής, αριθμοσιατικά τράσμα, με την ίδια τυπολογία που σώζεται από την άρθρωση του γονάτου και κάτω. Η φτέρνα είναι ακέραιη, λείπει μόνο το άκρο πόδι. Δίλωση αστραγάλου ήχος μήματος φαίνεται στην εξωτερική πλευρά του ποδιού. Παράλληλα στην επίπεδη επιφάνεια του πέλματος και στην εξωτερική πλευρά του ποδιού κάτω από τον αστραγάλο υπάρχει χάραξη πιθανή δίλωση υποδίματος. Στο αριθμός 10 απότιμα η δεξιά κνήμη σώζει μικρό τμήμα της ένωσης με το άλλο πόδι, είναι πιο βιβλατισμένη με αδρύτη επιφάνεια της κάμπαση. Το πόδι έχει λοξοπέλμα, σώζει ακέραιη διστέρνα και έχει σπασμένα τα δάχτυλα στα οποία φαίνεται ότι πατά. Έχφραση του νεοτροπικού χαρακτήρα της οικονομίας της νεολογικής εποχής αποτελούν τα ιδόλια που εικονίζουν εξημερωμένα ζώα αυτοτελεί ή και προσαρτημένα σε σκέπη. Το αυτοτελέ ζωόμοφο ιδόλιο είναι όρθιο και από τα σπασίματα των λιπών των ποδιών φαίνεται ότι περπατάμε το κεφάλι σκυμμένο να βλέπει προς το έδαφος. Η ζωόμοφη απόλυξη της στυγωμένης λαβής διακρίνεται από αφαιρετική απόδοση των χαρακτηριστικών της προτομής του σώου και της ανών σκύλου. Η ομοιομορφία των ανθρωπόμορφων ιδολίων του κοπέτου Τσατσίνου έρχεται σε αντίθεση με την πολυμορφία των ιδολίων της νεοελλητικής περιόδου στον ελλαδικό χώρο στη Μικρά Ασία και στα Βαλκάνια. Η ακριβή στυπολογία τους δεν ετοπίστηκε βιβλιογραφικά. Ένας φαρόμενος ανιδόσιμος κορμός βρέθηκε στα λιμενάρια της Στάσου που για να σκαφίσουν ολογούς στο τέλος της νεοελλητικής διάτοξης νεοελλητικής 1 και νεότερη νεοελλητικής 2 και θεωρούν ότι πιθανόν προέρχεται από όρθια ελληνική αμορφή σε έναν τύπο ευρέως δεδομένος στη Δυτική Φράκη και στη Βουλγαρία προς το τέλος της μέσης νεοελλητικής περιόδου. Τα ειδόλια του κοπέδου Τσατσίνου ετοπίστηκαν σε έκταση που θα καταλάμβαναν οικιστικές εγκαταστάσεις και βρέθηκαν σε μυπρού πάχους στρώμα καταστροφής μαζί με κεραμική χονοδροϊδή στη Βωτή και Γραπτί, η παλιότερη να είναι η χαρακτηριστική στη μαύρη περίοδο της Κολιόχνης στο Άγιο Καρθολομέο της Λέδου, στο Εγπορτιό και στο Άγιο Γάδας της Χίου, στο Τιγάνι της Άμμου, καθώς και στους οικισμούς της Ανατολίας σε καλκολυθητική εποχή. Δυστυχώς τα ειδόλια ανακαταστράθηκαν από φωτιά αφήνοντας μόνο το οικοδομικό τους υλικό λειτουργούς. Τα 11 από τα 12 ανθρωπόμορφα ειδόλια εντοπίστηκαν στην περιορισμένη έκταση των 7 τετραγωνικών μέτρων και μάλλον δίνουν και χαία συγκέντρωση αυτή. Εδώ ίσως διαφαίνεται η οικιακή παραγωγή ειδολίων και ενασχόληση των κατοίκων στους συγκεκριμένους σημείους του οικισμού της εποχής με την παραγωγή ειδολίων. Μάλιστα τέσσερα ειδόλια οι αριθμοί 1, 5, 10 και 11 βρέθηκαν συγκεντρωμένα σε μικρή κλειότητα του φυσικού πόρου ίσως την προσπάθεια των κατοίκων να τα φυλάξουν και να τα περισσώσουν από την καταστροφή ή να έπεσαν από ψηλό ράβι στο σημείο αυτό. Η έλλειψη αξιόλογου αριθμού ειδολίων από τους προσπερικούς οικισμούς και θέσεις της λίμου είναι αξιοπρόσεχτη. Τα μέχρι τώρα λίγα δείγματα προαναλογούνται στην εποχή του Χαλκού και προέρχονται από τους οικισμούς της Πολυόπνης και της Μίρμας και του Κουκονίση. Αντίθετα, τα ειδόλια από άλλους οικισμούς του ίδιου πολιτισμικού κύκλου, των ίδιων περιόδων, όπως η Θερμή, το Εμποργείο, την Τυρία κλπ, είναι πολληπληθή καθώς και σε άλλες περιοχές όπως τη Μικρά Ασία, στη Μακεδονία, στη Θράκη και στα Βαλκάνια όπου οι ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως αξιοσημείωτο αριθμό ειδολίων. Καθώς βρέθηκαν στη στρώμα καταστροφής. Η μελέτη των ειδολίων της νεοεκτικής εποχής κατέδειξε ότι τα τέχναιργα αυτά δεν είχαν χρηστικό θεωρισμό και φαίνεται να έχουν σχέση με τη ζωή και του οικιακού περιβάλλου. Οι πολύ σημαντικές ερμηνείες και οι θεωρίες του μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί κατεδεικνή με την δυσκολία κατανόησης των ειδολίων. Τα εμπρύματα του οικοπέντου Τσατσίνου είναι πολύ σημαντικά και έβρεση τους αποτέλεσε ευχάριστη έκπληση καθώς δώθηκαν απαντήσεις σε ερωτήματα ως προς τοκογραφία, την ανασχόληση των κατοίκων και την οργάνωση του προστουρικού οικισμού της Μύρινας, ο οποίος φαίνεται να ευμέρει από την τελική νεοεκτική περίοδο. Ευχαριστώ. Και εμείς ευχαριστώ και κυρίως γιατί κρατήσατε τον χρόνο σας. |
