| : Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Καλησπέρα σας. Καλώς ήρθατε σε ένα ακόμα webcast του Ιδρύματος Ευγενίδου. Σήμερα το θέμα είναι το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που είναι το μεγαλύτερο και το πιο πολλά υποσχόμενο διαστημικό τηλεσκόπιο. Θα έχουμε σήμερα καλεσμένους δύο νέους Έλληνες ερευνητές, που ασχολούνται με το θέμα των παρατηρήσεων από το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο, την κυρία Καλιόπη Δασίρα και τον κύριο Πολυχρόνη Πατάπη, τους οποίους θα παρουσιάσουμε αναλυτικότερα στη συνέχεια και θα μας μιλήσουν για τη δουλειά τους αλλά και για λεπτομέρειες σχετικά με το James Webb. Να πούμε λίγο πώς φτάσαμε στο James Webb. Από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι πριν από τέσσερις αιώνες περίπου, το μόνο όργανο που είχε ο άνθρωπος για να παρατηρεί ήταν φυσικά τα μάτια του. Έτσι γίνονταν όλες οι παρατηρήσεις, οι οποίες παίρνανε και πάρα πολύ χρόνο, θέλανε χρόνια στην ουσία για να μπορέσουν να γίνουν επαναληπτικές και να προσέξουν λεπτομέρειες στην κίνηση των άστων και φυσικά εξαπιώνταν από τον καιρό. Το 1610 ο Γαλιλαίος έστρεψε το πρώτο ουσιαστικά τηλεσκόπιο στον ουρανό και ξεκίνησε μάλλον μια μεγάλη επανάσταση επιστημονική και κοινωνική, γιατί έχει να κάνει και με το πώς βλέπουμε τον κόσμο αλλά και τη θέση του ανθρώπου μέσα στο Σύμπα. Παρατηρήσαμε λοιπόν, ξεκίνησαμε παρατηρήσεις με τον Γαλιλαίο για τον Δία, ότι είχε φεγγάρια όπως είχε και η γη της Ελήνη, ότι ο Κρόνος έχει δαχτυλίδια, ότι αυτό το σύννεφο σκόνης που βλέπαμε στον ουρανό δεν ήταν κάποιο σύννεφο σωματιδίων αλλά ήταν χιλιάδες χιλιάδων άστρα, κομμάτι του γαλαξία μας ουσιαστικά. Τα τηλεσκόπια εξελίχθηκαν στη συνέχεια σε μέγεθος αλλά και σε διακριτική ικανότητα και έτσι μπορέσαμε να έχουμε πολύ περισσότερες ανακαλύψεις και φυσικά προσπαθούσαν να τα εγκαθιστούν σε όσο γίνεται πιο σκοτεινές περιοχές για να αποφεύγουν τη μόλυνση του φωτός. Ένα μεγάλο σημαντικό σημείο που πρέπει να σταθούμε είναι τη δεκαετία του 1920 όταν ο Hubble, ένας Αμερικανός αστροφυσικός, μπόρεσε να δει με το μεγαλύτερο τότε και το πιο ισχυρό ας το πούμε τηλεσκόπιο άλλους γαλαξίες πέραν από το δικό μας οπότε έγινε μια ακόμα μεγαλύτερη επανάσταση. Μετά τον πόλεμο ξεκίνησαν οι πρώτες σκέψεις για τη δημιουργία, για την κατασκευή ενός διαστημικού τηλεσκοπίου, δηλαδή ενός τηλεσκοπίου που θα ήταν σε τροχιά γύρω από τη Γη που θα μπορούσε να αποφύγει έτσι τις παραμορφώσεις της ατμόσφαιρας και να βρίσκεται να έχει μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα. Και πράγματι ξεκίνησαν ενέργειες ήδη από τη δεκαετία του 60, περισσότερο τη δεκαετία του 70 και του 80 με αποκορύφωμα το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο εκτοξεύθηκε το 1990 μετά από καθυστέρηση και αυτό το οποίο συνεχίζει και λειτουργεί μέχρι σήμερα καθώς έχουν γίνει πολλές πέντε συγκεκριμένα επισκέψεις επισκευής και αναβάθμισης του. Υπάρχουν δεκάδες διαστημικά τηλεσκόπια τα οποία βλέπουν σε όλο το φάσμα και για διαφορετικές χρήσεις. Πολλά χρόνια μετά είχε συζητηθεί ένα ακόμα ισχυρότερο, ένα ακόμα μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα τηλεσκόπιο όπως είναι το James Webb, σχεδιάστηκε, κατασκευάστηκε, είχε πολλές καθυστερήσεις στο να μπορέσει να γίνει τελικά η εκτόξευσή του για διάφορους λόγους. Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους είναι ότι αυτό το διαστημικό τηλεσκόπιο θα πήγαινε, όπως και πήγε, πάρα πάρα πολύ μακριά. Για να έχετε μια τάξη μεγέθους, μπορώ να σας πω ότι το Hubble βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου 570 χιλιόμετρων από την επιφάνεια της Γης. Σε αυτή την περιοχή κάνει την τροχιά του, ενώ το James Webb είναι σε 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα. Η διαφορά είναι τεράστια. Και τι σημαίνει αυτό ότι το Hubble βρίσκεται σε μια απόσταση όπου μπορούν να το επισκεφτούν οι Αστρονάφτες για να το αναβαθμίσουν ή να γίνει μια επισκευή, ενώ το James Webb δεν μπορεί να γίνει αυτό, βρίσκεται πολύ πιο μακριά και από τη Σελήνη, σε ένα ειδικό σημείο που ισχύουν συνθήκες βαρύτητας που ευνοούν την τοποθέτησή του εκεί. Ο λόγος που πήγε πιο μακριά είναι για να έχει ακόμα καλύτερη ικανότητα στο να βλέπει και να μην εμποδίζει τις παρατηρήσεις το φως που αντενακλάται από τη Γη. Απέτησε να είναι πολύ πιο πετυχημένο. Το Hubble, όταν πήρε τις πρώτες παρατηρήσεις, ήταν ας το πούμε ανεστιάστο, δεν είχε εστιάσει, αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα, το οποίο όμως επισκευάστηκε. Το James Webb πρέπει να λειτουργήσει στην εντέλεια. Γι' αυτό, όπως είπαμε, καθυστέρησε και πήρε ακόμα μεγαλύτερη χρηματοδότηση, έφτασε περίπου τα 10 δισεκατομμύρια η χρηματοδότησή του. Εκτοξεύτηκε όμως τελικά τα Χριστούγεννα πέρσι και μέσα σε ένα μήνα περίπου έφτασε στην περιοχή όπου μπήκε σε τροχιά και ήδη έχει ξεκινήσει τις πρώτες δοκιμαστικές λειτουργίες για την εφυγράμηση των καθρεφτών του και άλλες τέτοιες λειτουργίες. Πρέπει να πούμε ότι πάλι για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ότι ενώ ο καθρέφτης του Hubble, για παράδειγμα, είχε διάμετρο περίπου 2,4 μέτρα, ο καθρέφτης του James Webb είναι πολύ μεγαλύτερος, είναι περίπου 6,5 μέτρα και είναι ένα σύνολο από 18 καθρέφτες οι οποίοι κάνουν αυτό το πολύ μεγαλύτερο κάτωπρο που του επιτρέπει να δει πολύ πιο πίσω στο παρελθόν. Έχει μια ικανότητα να φτάσει ακόμα και τα 13,5 δισεκατομμύρια έτη φωτός, ενώ το Hubble μπορούσε να δει μέχρι 12,5. Δηλαδή πολύ πιο κοντά στην μεγάλη έκρηξη, στην αρχή του σύμπαντος. Έχει πολύ πιο εξελιγμένα όργανα για τα οποία θα μας μιλήσουν οι καλεσμένοι μας στη συνέχεια. Για να μην κρατάω τον χρόνο περισσότερο θα ήθελα να ξεκινήσω με την παρουσίαση καταρχάς του κ. Πολυχρόνη Πατάπη, που θα μας μιλήσει πρώτος. Ο κ. Πατάπης μεγάλωσε στην Ελλάδα και ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στη Φυσική στο Πολυτεχνείο της Ρύχης και παράλληλα στο μεταπτυχιακό του εργάστηκε ως βοηθός στην έρευνα και στην ανάπτυξη που αφορά στην απεικόνιση εξωπλανητών και αυτή ήταν και η πρώτη εισαγωγή του στον τομέα της αστροφυσικής. Μετά την ολοκλήρωση του μεταπτυχιακού του υπήρξε μέλος του Group Star and Planet Formation στο Πολυτεχνείο της Ρύχης για δύο χρόνια και ως μέλος του MIRI, European Consortium, από το 2017, αυτό είναι ένα από τα όργανα του James Webb, όπως θα δούμε στη συνέχεια, εργάζεται στη βαθμονόμηση του οργάνου στο τηλεσκόπιο και στιχε και στις τελικές δοκιμές που γίνανε στο Johnson Space Center στο Houston στις ΗΠΑ. Από το 2018 είναι διδακτορικός φοιτητής στο Group of Exoplanets and Habitability του Πολυτεχνείου της Ρύχης, όπου μελετά τον χαρακτηρισμό εξωπλανητών με το όργανο αυτό το MIRI. Αυτή τη στιγμή έχει πολύ ενδιαφέρον και θα μας τα πει και στη συνέχεια, βρίσκεται στις ΗΠΑ στο Space Telescope Science Institute που είναι υπεύθυνος για τη διαρκή παρακολούθηση και την μετέπειτα ανάλυση των πρώτων δεδομένων που θα λυθούν από τον φασματογράφο MIRI του James Webb. Κύριε Πατάπη, έχετε το λόγο. Καλησπέρα. Ευχαριστώ πολύ για την εισαγωγή, να μοιραστώ την οθόνη μου. Βλέπετε την παρουσίαση ή τι? Καλησπέρα σε όλους και καλό πόλευμα. Ευχαριστώ πολύ για την εισαγωγή. Θα χαράω πολύ να σας μιλήσω για το Διεστικμό Τελισκόπιο James Webb, το νέο παρατηρητή του Σύμπαντος. Είναι ένα project το οποίο, όπως αναφέρθηκε, έχει ξεκινήσει πάνω από 20 χρόνια, με τη συνεργασία με τη NASA, με την ESA, την Ευρωπαϊκή Διαστημική Εταιρεία, και την CSA, την Καναδική Διαστημική Εταιρεία. Έχω την τύχη να συμμετέχω εγώ εν εργάσα το project από το 2017 και θα ξεκινήσω να μιλήσω για τις νέες εξελίξεις του Τελισκοπίου τους πρώτους τρεις μήνες που είναι στο διάστημα, αλλά και λίγο για την έρευνα που κάνω πάνω σε αυτό. Το Τελισκόπιο Webb εκτοξεύθηκε στα Χριστούγεννα του 2021 από τη Γαλλική Γουιάννα, σε μια στιγμή που για τρομακτική αλλά και πολύ συναισθηματική για όλους τους επιστήμονες και μηχανιλόγους που έχουν δουλέψει πάνω σε αυτό το project, αλλά όπως βλέπετε στο βίντεο εδώ, ο πύραυλος Ariane 5 λειτουργήσε άπτεστα και έφερε το Τελισκόπιο στην επιθυμητή τροχιά. Έτσι, στον πρώτο μήνα που ταξίδευε προς το σημείο το τελικό προορισμό του, ήδη έκανε πολλές διαδικασίες οι οποίες ήταν πάρα πολύ σημαντικές για την τελική του λειτουργία και ήταν και πρώτη φορά που δοκιμάζονταν κάτι τέτοιο τεχνολογικά. Το όπως αναφέρθηκε ο κύριος Κητσόνος, το web ταξίδευσε 1,6 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη γη στο σημείο Lagrange Bio. Είναι ένα δικό σημείο που λόγω των βαρικών δυνάμεων μεταξύ ήλιο και γης, περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο με την ίδιο ρυθμό σαν τη γη, οπότε παρκάροντας ένα τηλεσκόπιο εκεί μπορούμε να είμαστε στη συνεχή ποιοικοινωνία μαζί του, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Επίσης είναι και μακριά από τη γη και το φεγγάρι, το οποίο αντανακλούν πολύ φως και έτσι στο σκοτάδι εκεί μπορεί να παρατηρήσει το σύμπαν ανενόχλητο. Η πρώτη διαδικασία λοιπόν ήταν να ξεδιπλωθεί το τηλεσκόπιο στο διάστημα και αυτό επειδή η αρχική του κατάσταση, όπως βλέπετε στα αριστερά, ήταν διπλωμένο για να χωρέσει στον όγκο του πυράβλου επειδή ο καθρέφτης των 6,5 μέτρων θα ήταν πολύ μεγάλος για οποιοδήποτε πύραβλο που έχουμε αυτή τη στιγμή. Έτσι και το σκιάστρο του και ο καθρέφτης έπρεπε να διπλωθούν για να χωρέσουν στον πύραβλο και όταν λοιπόν ελευθερώθηκε και ταξίδευε προς το σημείο Lagrange, άρχισε να ξεδιπλώνεται πρώτα το σκιάστρο, το οποίο βλέπετε εδώ το ροζ κομμάτι, το οποίο για να έχετε μία ιδέα το μέγεθος του σκιάστρου είναι όσο έχει μήκος όσο ένα γήπεδο τέννης και το σκιάστρο αυτό λοιπόν σαν πολύ παλόμι με ένα πανίστρο πλοϊκού ξεδιπλώθηκε και τεντώθηκε ώστε να φέρει τον καθρέφτη του το James Webb πλήρωση σκιά του Ήλιου. Όταν συνέβη αυτό λοιπόν είμασταν έτοιμοι να προχωρήσουμε και να ξεκινήσουμε την αναδίπλωση του καθρέφτη. Το επόμενο βήμα λοιπόν ήταν η αναδίπλωση του δευτερεύων καθρέφτη και κατά τη γνώμη μου είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι γιατί καθώς το τηλεσκόπιο αυτό λειτουργεί σε αντανάκλαση για να οδηγήσουμε το φως που συλλέγει ο τεράστρος αυτός καθρέφτης στα όργανα του James Webb πρέπει να συλλέγονται από αυτόν τον δευτερεύων καθρέφτη που αναδιπλώθηκε. Από αυτό το σημείο και πέρα έχουμε ένα τηλεσκόπιο. Τα απόμενα βήματα ήταν να ανοίξουν τα φτερά του καθρέφτη για να ανακληρωθεί όλη η γεωμετρία του και όπως βλέπετε εδώ στην εικόνα στα δεξιά το συνολικό καθρέφτης αποτελείται από 18 τμήματα εξάγωνικα καθρέφτες οι οποίοι πρέπει να λειτουργήσουν ως μία μονάδα για να έχουμε την ανάλυση που επιθυμούμε από το τηλεσκόπιο αυτό. Και για να μπορούμε να συγκρίνουμε λίγο το μέγεθος βλέπουμε εδώ από τη συνομολόγηση του καθρέφτη τους τεχνικούς να τον μεταφέρουν και βλέπουμε τη διαφορά του μεγέθους με τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά του. Όταν λοιπόν έφτασε στο σημείο που θα είναι η τελική του τροχιά το πόμενο βήμα ήταν να γίνει η εστία στο τηλεσκοπείο. Από αυτό από μόνο του είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση τεχνολογικά διότι έχουμε αρχικά 18 διαφορετικά τμήματα καθρέφτες τα οποία λειτουργούν σαν ξεχωριστά τηλεσκόπια οπότε προσπαθούμε τώρα να εστιάσουμε τα αυτόχρονα αυτά τα 18 τηλεσκόπια και γι' αυτό τον λόγο αναπτύχθηκαν ειδικοί αλγόριθμοι μαθηματικοί και υπολογιστικοί ώστε να επιτυχθεί αυτό. Στα δεξιά στην εικόνα βλέπουμε το κάθε τμήμα που αντανακλά ένα αστέρι το οποίο παρατηρήθηκε σαν σημείο αναφοράς και το κάθε από αυτά τα τμήματα βλέπετε δεν είναι ακόμα ευθιασμένο και έχει διάφορα patterns τα οποία πρέπει να αντιορθωθούν. Σε αυτή τη στιγμή μπορούσαν, χρησιμοποιούσαν ειδικό φακό εσωτερικά του τηλεσκοπίου να βγάλουμε φωτογραφία του ίδιου του καθρέφτη. Και εδώ σε μία selfie όπως την ονομάσανε βλέπουμε την εικόνα του καθρέφτη και μπορούμε να δούμε ότι μόνο το ένα από τα τμήματα είναι ευθύμεγγραμμισμένο με το τηλεσκόπιο και στέλνει το φως στο τηλεσκόπιο. Και ο υπόλοιπος καθρέφτης είναι out of focus οπότε είναι εκτός εστίασης και αυτό πρέπει να ιδιορθωθεί. Το πρώτο βήμα ήταν λοιπόν το καθένα από αυτά τα τμήματα να εστιαστεί από μόνο του χρησιμοποιώντας αυτούς τους αλγόριθμους. Και βλέπετε εδώ μετά από κάποιες εβδομάδες προσπάθειας τα περισσότερα τμήματα είναι πολύ πιο καλά εστιασμένα και είναι έτοιμα να ευθυγραμμιστούν το ένα με το άλλο. Οπόμενως το πόμενο βήμα ήταν να φέρουμε όλα τα τμήματα αυτά στο ίδιο σημείο και να δημιουργήσουμε την πρώτη εικόνα ενός αστεριού με τον James Webb. Βλέπουμε λοιπόν να σταματήσω αυτό το σημείο και να δώσω προσοχή σε αυτό το όμορφο pattern που βλέπουμε και να αναφέρουμε ότι αυτή τη στιγμή, σε αυτή την εικόνα τα τμήματα είναι μενευθυγραμμισμένα αλλά η εστίαση δεν είναι ακόμα στο σημείο που θέλουμε, στην ακρίβεια που επιθυμούμε. Και σε αυτή την εικόνα η εστίαση απέχει περίπου μερικά μικρόμετρα, το οποίο αντιστοιχεί στο πλάτος μιας ανθρώπινης τρίχας. Για να πετύχουμε όμως την ανάλυση που μπορεί να έχει αυτό το τηλεσκόπιο πρέπει η εστίαση όλων αυτών των τμήματων του καθρέφτη 6,5 μέτρων σε διάμετρο να συμφωνεί σε μόλις μερικά νανόμετρα, το οποίο αντιστοιχεί στην διάμετρο μερικών ατόμων. Οπότε αυτή η διαδικασία που λεγόταν fine phasing χρειάστηκε άλλο ένα μήνα σχεδόν και φτάσαμε λοιπόν στο σημείο που είμαστε τώρα και μπορούμε να δούμε τη διαφορά κυρίως μεταξύ του πριν και του μετά κοιτώντας τη selfie του καθρέφτη. Οπότε βλέπουμε στα δεξιά η πετυχημένη εστίαση που έχει φέρει σε φόκους όλα τα τμήματα τα οποία στέλνουν και συλλέγουν όλο το φως στο τηλεσκόπιο. Μπορούμε τώρα και να δούμε και την πρώτη εικόνα του James Webb η οποία είναι άκρως εντυπωσιακή και είχα την τύχη να είμαι σε βάρδια εκείνη τη στιγμή που την έδειξαν στις οθόνες μας, τη μερειάστηκε το team που ήταν υπέρστεινος στις οθόνες μας. Και βλέπουμε στη μέση το πολύ φωτεινό αστέρι που υπήρθηκε την εφυράμιση με τα πολύ ενδιαφέρων ακτήνες που βλέπουμε. Θα ξεκινήσω από γη. Αυτές οι ακτήνες για παράδειγμα προέρχονται από τη γεωμετρία του τηλεσκοπίου και το εξάγωνο σχήμα του διαφράγματος οδηγούν σε αυτή τη γεωμετρία που βλέπουμε στα αστέρι. Επίσης να πω ότι όσο πιο μεγάλο είναι το μέγεθος του καθρέφτου του διαφράγματος τόσο καλύτερη είναι η διακριτικότητα, η ανάλυση που έχουμε στο να ξεχωρίσουμε διάφορες πηγές στον ουρανό. Έτσι βλέπουμε στο background, στο πίσω μέρος της εικόνας, πάρα πολλές πηγές φωτός. Και αν κάνουμε zoom παρατηρούμε ότι κάθε πηγή που βλέπουμε σε αυτή την εικόνα αντιστοιχεί σε ένα γαλαξία ή ένα αστέρι. Τα περισσότερα κι όλες είναι γαλαξίες. Και στα δεξιά, όπου μονός σημερικά μου φάνηκαν ενδιαφέρον, βλέπουμε την εκπληκτική λεπτομέρεια που έχει το James Webb. Βλέποντας τα διάφορα, ειδικά στους γαλαξίες, την ευκρινία και τη γεωμετρία που έχουν. Επίσης στην κάτω δεξιά εικόνα βλέπω ένα διπλό άστρο, το οποίο πάλι παρουσιάζει πολύ ενδιαφέρον γεωμετρία που προέρχεται από τον ίδιο το καθρέφτη. Και τώρα, για να φέρουμε λίγο σε σύγκριση την ποιότητα αυτής της εικόνας με την ποιότητα που είχε ο προκάτοχος του υπέρυθροφος που παρατήρει το Web, έχουμε εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον GIF το οποίο συγκρίνει το ίδιο αστέρι και το ίδιο πεδίο μεταξύ του Spitzer, το διαισθημικός τηλεσκόπου Spitzer, το οποίο είχε διάμετρο καθρέφτη κοντά στο ένα μέτρο και του James Webb που έχει εξαπλάσσια διάμετρο καθρέφτη. Και βλέπουμε ότι πραγματικά όλο το σύμπαν έρχεται σε φόκους. Μπορείτε να παρατηρήσετε κάποιο σημείο στο background και βλέπουμε ότι στο Web έρχεται πραγματικά σε εστίαση και μπορεί να παρατηρήσουν τις λεπτομέρειες όλων των γαλαξιών αυτών. Αυτό ήταν πραγματικά μια στιγμή πολύ πολύ εντυπωσιακή και μας δείχνει την αξία του να έχουμε ένα τόσο πολύπλοκο και μεγάλο τηλεσκόπιο στο διάστημα και τόσο μακριά από τη γη όπου δεν έχουμε τη ρίπανση του φωτός. Στη συνέχεια λοιπόν με την επιτυχημένη εστίαση και τις πρώτες εικόνες του Web μπορούμε λοιπόν να συνεχίσουμε με το commissioning των επιστημονικών οργάνων. Αυτή είναι μια τρίμη διαδικασία στην οποία συμμετέχω και εγώ ενεργά και έχει ο σκοπό να ελεγχθεί κάθε λειτουργία των διάφορων επιστημονικών οργάνων και να παρθούν τα πρώτα δεδομένα και από αυτά τα δεδομένα να είμαστε βέβαιοι ότι τα όργανα και λειτουργίες τους είναι έτοιμες για τους επιστημονες. Αυτό συμβαίνει στο κέντρο ελέγχου τελεσκοπίου που βρίσκεται στο Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη των Ημεριών Πολιτιών, όπου έχουμε επικοινωνία με το τελεσκόπιο, λαμβάνουμε πολλά δεδομένα για την κατάστασή του, την θεμακρασία του και μπορούμε επίσης να λαμβάνουμε και ελέγχουμε και τις παρατηρήσεις που γίνονται. Θα αλλάξω λίγο θέμα και θέλω να εξηγήσω τώρα γιατί στέλνουμε το τελεσκόπιο στο διάστημα και αυτό έχει εν μέρει να κάνει με το γεγονός ότι ενδιαφερόμαστε για ένα συγκεκριμένο κομμάτι του φάσματος του φωτός. Το φως, όπως ίσως ξέρετε, αποτελείται από διάφορα χρώματα, η μήκη κύματος, τα οποία, για παράδειγμα, εμείς οι άνθρωποι είμαστε βέστητοι στο οπτικό κομμάτι του φάσματος, το οποίο, για παράδειγμα, έβλεπε και το Διαστημικό Τελεσκόπιο Hubble με τα κυριολόγο. Το Web όμως, όπως και το Spitzer που ήταν προκατοχός του, παρατηρούν ένα άλλο κομμάτι του φωτός, το οποίο λέγεται υπέρυθρο. Το υπέρυθρο φως έχει μια πολύ συγκεκριμένη σημασία στη φυσική και αντιστοιχεί λίγο ως πολύ στην θεμοκρασία που έχει ένα αντικείμενο. Για παράδειγμα, εδώ έχω μια φωτογραφία που είναι αναστροφυσικό στο JPL, ο οποίος στα δεξιά βλέπουμε τη φωτογραφία του, που κρατάει ένα παγωμένο ποτήρι νερό και ένα μια ζεστή κούπα καφέ και στα αριστερά βλέπουμε την αντίστοιχη εικόνα στο υπέρυθρο. Πλέον στο υπέρυθρο το χρώμα της φωτογραφίας αντιστοιχεί στη θεμοκρασία του αντικειμένου και βλέπουμε το παγωμένο ποτήρι νερό είναι σκούρο μαύρο ενώ η ζεστή κούπα καφέ είναι ανοιχτόχρωμο κίτρινο και ο άνθρωπος που βρίσκεται ενδιάμεσα στη θεμοκρασία στους 36 βαθμούς που είναι. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στα αστροφυσικά σώματα. Δείγνω εδώ μια εικόνα του πλανήτη Δία στα δεξιά από το Hubble στο οπτικό όπου είναι πιο γνώριμο και στα αριστερά στο υπέρυθρο το οποίο μας δείχνει πολύ διαφορετικές πληροφορίες για την ατμόσφαιρά του και μας βοηθάει να καταλάβουμε τη θεμοκρασία, τη σύσταση, τη χημική του σύσταση η οποία είναι πολύ βασική πληροφορία για να καταλάβουμε παραπάνω την κατάσταση του αντικειμένου αυτού. Έτσι για τα περισσότερα πράγματα που μας ενδιαφέρουν στα αστροφυσική όπως γαλαξίες, πλανήτες, νεφελώματα το υπέρυθρο μας δίνει πολύ σημαντικές πληροφορίες. Όπως είπαμε λοιπόν το υπέρυθρο παίρνει φως, είναι φως που έρχεται από σώματα που έχουν κάποια θεμοκρασία. Δυστυχώς όμως το ίδιο έχει και η ατμόσφαιρα της Γης και τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Γη. Οπότε άμα θέλουμε να παρατηρήσουμε υπέρυθρο φως που έρχεται από κάποιο μακρινό γαλαξία, η ατμόσφαιρα της Γης και το τηλεσκόπιο το ίδιο εκπέμπουν υπέρυθρο φως έχοντας κάποια θεμοκρασία. Αυτό αποτελεί ένα βασικό όριο για το οποίο παρατηρήσεις από τη Γη δεν έχουν την ευαισθησία που χρειαζόμαστε οπότε πρέπει να μεταφερθούμε στο διάστημα. Στο διάστημα μακριά από την ατμόσφαιρα της φωτορύπας της Γης και με τα όργανα μας να παγώνουν λόγω του κρύου που έχει στο διάστημα, μπορούμε να κάνουμε πολύ πιο ευαίσθητες παρατηρήσεις. Έτσι, ένα από τα όργανα στο web, ένα από τα τέσσερα όργανα του web που λέγεται MIRI, είναι ένα όργανο στο οποίο συμμετέχω και εγώ και λειτουργεί στο μεσαίο υπέρυθρο του φάσματος του φωτός. Τα άλλα τρία όργανα λειτουργούν στο κοντινό υπέρυθρο και συγκεκριμένα το MIRI λειτουργεί σε μήκη κύματα από 5-8 μικρόμετρα ενώ τα άλλα όργανα καλύπτουν τα μήκη κύματα από 1-5. Όσο πιο βαθιά πάμε στο υπέρυθρο, τόσο πιο παγωμένες θεμοκρασίες προσπαθούμε να δούμε. Οπότε για το MIRI, η ιδιαιτερότητα του είναι ότι πρέπει να το παγώσουμε ενεργά στους 7 βαθμούς πάνω από τα πόλη του 0, οπότε στους μήνων 266 βαθμούς Κελσίου, για να μειώσουμε το θόρυβο που προκαλεί το ίδιο το όργανο λόγω της θεμοκρασίας του στα δεδομένα που θέλουμε να συλλέξουμε. Επίσης, άλλη μια ιδιαιτερότητα είναι ότι το MIRI είναι μια συνεργασία πολλών ευρωπαϊκών χωρών και κάποιων ιστιτούτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οπότε έχει και αυτόν τον χαρακτήρα από διάφορα ινστιτούτα που δούλεψαν για να δημιουργήσουν αυτό το όργανο. Στοχός του είναι να είναι ένα πολύ πλευρό όργανο που έχει λειτουργίες για διάφορες τομείσεις αστροφυσικής και έτσι έχει και λειτουργίες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες της έρευνας. Έχει μια κάμερα η οποία σε διάφορα φίλτρα στο μεσό υπέρυθρο παίρνει εικόνες από το αστροφυσικό πεδίο που μας ενδιαφέρει, αλλά έχει και πιο συγκεκριμένες λειτουργίες που λέγονται φασματογράφοι οι οποίοι διαχαίνουν το φως στα διάφορα χρώματά του και δίνουν πληροφορίες στους επιστήμονες για παράδειγμα για τη χημική σύσταση κάποιου αντικειμένου. Επίσης έχει μια ειδική λειτουργία που λέγεται κορονογραφία η οποία έχει συγκεκριμένο στόχο να εξερευνήσει εξωπλανήτες που είναι πλανήτες σε άλλα αστέρια από το δικό μας. Αυτό το όργανο λοιπόν, όντως και το πιο παγωμένο, είναι ακόμα αυτή τη στιγμή στη διοικασία που παγώνει και τις επόμενους τρεις μήνες θα αρχίσουμε να παίρνουμε δεδομένα για να ελέγξουμε όλες τις λειτουργίες που φαίνονται εδώ στο διάγραμμα. Εγώ συγκεκριμένα κυρίως ασχολούμαι με το τριζιάστο φασματογράφω του Μυρί, το medium resolution spectrometer και εδώ σε ένα animation της ESA φαίνεται λίγο το οπτικό διάγραμμα και η πορεία που παίρνει το φως για να καταλήξει στην κάμερα του φασματογράφου ή να σας δώσω μια αίσθηση της πολυπλοκότητας αυτού του οργάνου. Και αυτό το όργανο επειδή είναι πιο πολύπλοκο σαν σχεδιασμό μας δίνει όμως και πολύ πλούσιες πληροφορίες διαχείριντας το φως στα διάφορα χρώματά του αλλά κρατώντας και την πληροφορία του αστρονομικού πεδίου το οποίο κοιτάμε και έτσι στο τέλος για κάθε χρώμα του φωτός που αναλύγουμε έχουμε μια εικόνα το οποίο δίνει στους επιστήμονες μια πολύ καλή ιδέα για το τι συμβαίνει στο πεδίο που τους ενδιαφέρει. Θα αλλάξω τώρα και πάλι λίγο θέμα και θα επικοινωνθώ στην ΕΕΜΝΑ που κάνω στην τρακτορικό μου και στην ομάδα μας στο ETH όσο αναφέρω τους εξωπλανήτες. Οι εξωπλανήτες είναι πλανήτες οι οποίοι είναι στη τροχιά γύρω από άλλα αστέρια σε άλλα ηλιακά συστήματα δηλαδή και ενώ στο δικό μας ηλιακό σύστημα έχουμε ήδη μια μεγάλη επικοιλία από πλανήτες όπου η Γη και ο Δίας και ο ουρανός υπάρχει αυτή η επικοιλία. Με τους εξωπλανήτες ανακαλύψαμε μία τεράστια καινούργιες κατηγορίες πλανητών, τους οποίους δεν τους είχαμε ξαναδει και δεν υπάρχουν στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Μεγάλο ερώτημα λοιπόν αυτή τη στιγμή στην έρευνα των εξωπλανητών είναι πώς δημιουργούνται αυτοί οι πλανήτες και από τι χημικά στοιχεία είναι φτιαγμένοι. Κυρίως εγώ επηρεώνομαι σε τεράστιους πλανήτες αερίου, όπως ο παρόμοιο με το Δία και τον Κρόνο στο δικό μας ηλιακό σύστημα, οι οποίοι πολλές φορές έχουν πολύ ενδιαφέρον και ανικά φαινόμενα και σύννεφα και χημική σύσταση, την οποία προσπαθούμε να εξερευνήσουμε. Το μύρι, όντας στο μεσαίο υπέρυθρο, θα μας δώσει για πρώτη φορά ένα παράθυρο σε αυτά τα μήκη κύματος, σε αυτό το κομμάτι του φωτός, το οποίο μέχρι στιγμής δεν είχαμε την ικανότητα να δούμε. Οπότε το web με την ανάλυσή του και την ευαισθησία του θα μας δώσει πολλές πληροφορίες, ειδικά για τη χημική σύσταση των πλανητών αυτών. Έχει λοιπόν τρεις λειτουργίες που θα είναι χρήσιμες για τους επιστήμονες. Η μία είναι η κορονογραφία. Η κορονογραφία είναι κάποια φίλτρα τα οποία μπλοκάρουν το φως του αστεριού, το οποίο είναι πάρα πολύ δυνατός σε σχέση με το φως που εκπέμπει ο πλανήτης. Και με αυτό το φίλτρο, με αυτή τη μάσκα, μπορούμε και αποκαλύπτουμε το μικρό σήμα που δίνει ο πλανήτης και έτσι ανακαλύπτουμε και νέους πλανήτους για παράδειγμα. Επόμενο είναι η φασματοσκοπία διαβατικών εξοπλανητών. Αυτή είναι μια κατηγορία εξοπλανητών οι οποίοι τυχαίνει και περνάνε μπροστά το αστέρι τους την ώρα που τους παρατηρούμε, έχοντας ως αποτέλεσμα η φωτεινότητα του αστεριού να μειωθεί ελαφρά την ώρα που περνάει ο πλανήτης από μπροστά. Αυτή η τεχνική έχει μεγάλη επιτυχία στο να βρίσκει πλανήτες και μπορούμε με το φασματογράφο επίσης να καταλάβουμε να πάρουμε στοιχεία για τη χημική σύσταση. Στο τρισδιάστο φασματογράφο που μίλησα πριν, κοιτάμε άλλους πλανήτες, για παράδειγμα στον Δία, οι οποίοι από τη χημική τους σύσταση μπορούν να δώσουν στοιχεία για την ατμόσφαιρά τους και για τα καιρικά φαινόμενα που υπάρχουν στην ατμόσφαιρά τους. Έτσι, θα ήθελα να επικεντρωθώ σε δύο από τα projects με τα οποία ασχολούμαστε που συσχετίζονται με το James Webb. Το ένα χρησιμοποιεί τον κορονογράφο του Μίρη και σε ένα πρόγραμμα το οποίο κερδίσαμε χρόνο στο James Webb για το, κάποια στιγμή μέσα στον επόμενο έτος θα πάρουμε αυτά τα δεδομένα. Στην συγκρασία με συναδέλφους στο ETH αλλά και στην Αμερική θα προσπαθήσουμε να επικονίσουμε έναν πλανήτη ο οποίος είναι στην διαδικασία της γέννησής του. Η θεωρία αυτή τη στιγμή είναι ότι τα αστέρια όταν γεννιούνται δημιουργούν γύρω τους ένα δίσκο από υλικό από αέριο και σκόνη το οποίο περισσεύει από την διαδικασία της γέννησης των αστεριών. Και αυτό είναι και το περιβάλλον στο οποίο γεννιούνται και αυτοί οι τεράστιοι πλανήτες. Αυτοί οι πλανήτες αρχίζουν και μαζεύουν αυτό το αέριο καθώς περιστρέφονται γύρω από το αστέρι αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε καταφέρει ποτέ να επικονίσουμε ένα τέτοιο πλανήτη για να δούμε και πώς αλληλεπιδράμε το δίσκο στον οποίο γεννιέται. Από ένα άλλο τηλεσκόπιο το οποίο λέει τα ALMA έχουμε καταφέρει να βρούμε έμμεσες ενδείξεις οι οποίες δείχνουν ότι από την διαστρεύλωση του αερίου που υπάρχει γύρω από το αστέρι θεωρούμε ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένας πλανήτης που γεννιέται εκείνη τη στιγμή. Οπότε στόχος μας με το Μυρί με το James Webb λόγω της θεμοκρασίας που έχει ο πλανήτης που είναι αρκετά πιο χαμηλή από τους, επειδή είναι ακόμα στην εκκλησία της γέννησής του, είμαστε πιο ευαίσθητοι στα με και κύματος του μεσαίου υπέρυθρου και με το Μυρί θα προσπαθήσουμε να το αναπηκονήσουμε και ελπίζουμε να πάρουμε μια φωτογραφία του την ώρα που γεννιέται και αλληπιδρά με το περιβάλλον του γύρω από το αστέρι. Σε μια δεύτερη έρευνα, με προσομοιώσεις προς το παρόν, έδειξα ότι δείξαμε με την ομάδα μας ότι ο τρισδιάστος φωτογράφος στο Μυρί θα μας δώσει την ικανότητα να εξερευνήσουμε τις ατμόσφαιρες αυτών των άμεσα αποεικονιζόμενων πλανητών, οπότε πλανητών από τις οποίους μπορούμε και δεχόμαστε φως απευθείας στο τηλεσκόπιο μας και να διαχωρήσουμε διάφορα χημικά στοιχεία που είναι υπάρχουν στην ατμόσφαιρα όπως για παράδειγμα εδώ δείχνω μια προσομίωση από ένα ηλιακό σύστημα το οποίο έχει τρεις τεράστιες πλανήτες και μπορούμε σε αυτούς τους πλανήτες να διαχωρήσουμε διάφορα χημικά στοιχεία από στο νερό, το μονοξύδιο του άνθρακα, αμμονία και μεθάνη. Αυτά τα στοιχεία μετά θα μας δώσουν επιπλέον πληροφορίες για το structure δηλαδή για τη σύσταση και τη χημική αλλά και τη σύσταση από σύννεφα και διάφορες άλλες παραμέτρες στα οποία έχουμε στα μοντέλα μας. Ελπίζουμε λοιπόν τις επόμενους μήνες με τα δεδομένα που θα λάβουμε από το James Webb να εντοπίσουμε τέτοιου είδους στοιχείας στις ατμόσφαιρες για να καταλάβουμε καλύτερα πως δημιουργούνται αυτοί οι πλανήτες και τι χημική σύσταση έχουν. Και έτσι φτάνω στο τέλος της παρουσιασίας μου αλλά θα θέλα να μιλήσω λίγο για τη σημαντικότητα αυτού του project. Το James Webb είναι ένα θαύμα τεχνολογικό κατά την άποψή μου το οποίο δείχνει την εφευρετικότητα της ανθρωπότητας και όλοι οι επιστήμονες στο φυσικό στον κόσμο περιμένουν να κοιτάξουν τα αγαπημένα τους αντικείμενα με το James Webb για να καταλάβουμε περισσότερα πράγματα. Αλλά θα ανακαλύψουμε και πράγματα που ακόμα δεν τα ξέρουμε γιατί θα τα δούμε πρώτη φορά με το Web. Σαν δεύτερο όμως κομμάτι το Web φέρνει κοντά πολλούς διαφορετικούς επιστήμονες σε όλο τον κόσμο οι οποίοι δουλεύουν πάνω σε ένα στόχο και φέρνει μαζί και το ενδιαφέρον του κοινού και κυρίως των νέων επιστήμών και των παιδιών που ίσως στο μέλλον χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα του Web και ίσως αυτά τα δεδομένα που παίρνουμε τώρα και αυτό η σημαντικότητα του project θα φανεί στο μέλλον με την επιρροή που έχει στα παιδιά τώρα. Οπότε θέλω να ευχαριστήσω πολύ το Ίδρυμα Ευγενείδου και το Νέο Ψηφιακό Πλανιτάριο για την πρόσκληση αυτή και την ευκαιρία που μας δίνει να μιλήσουμε για τα project μας και την επιστήμη μας στο κοινό και θα χαρώ πολύ να συζητήσουμε μετά για το θέμα αυτό. Ευχαριστώ πολύ. Κύριε Πατάπη και εμείς σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Ήταν φυσικά πάρα πολύ ενδιαφέροντα και συνερπαστικά. Θα έχουμε την ευκαιρία να τα πούμε λίγο και στη συνέχεια. Αν θέλετε να ξεμηράσετε την οθόνη, θα συνεχίσουμε τώρα την παρουσίασή μας με την κυρία Καλιόπη Δασίρα η οποία είναι παρατηρησιακή αστροφυσικός που εργάζεται σε φαινόμενα που επηρεάζουν την εξέλιξη των γαλαξιών εκμεταλλευόμενη παρατηρήσεις από μεγάλα παρατηρητήρια στο διάστημα και στο έδαφος. Η κυρία Δασίρα έκανε την διδακτορική της διατριβής στο Ινστιτούτο Max Planck και στο Πανεπιστήμιο Ludwig Maximilians στη Γερμανία μελετώντας ακριβώς τις αλλαγές που επιφέρουν οι συγχονεύσεις στο σχήμα των γαλαξιών. Το 2006 μετακόμισε στις ΗΠΑ όπου ξεκίνησε το πρώτο της ερευνητικό συμβόλιο στο California Institute of Technology μελετώντας τις αλλαγές στις ιδιότητες των γαλαξιών σε συνάρτηση με την ηλικία του σύμπαντος. Στη συνέχεια είχε ερευνητικές θέσεις σε Ινστιτούτα της Γαλλίας και στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών μέχρι που εκλέχτηκε επίκουρη καθηγήτρια εκεί. Το 2016 της απονομήθηκε το βραβείο Λορεάλ-ΟΝΕΣΚΟ για τις γυναίκες στην επιστήμη στην Ελλάδα. Η πρότασή της για να πάρει και να επεξεργαστεί δεδομένα στον πρώτο κύκλο παρατηρήσεων του James Webb έχει γίνει δεκτή και μέσω αυτής η ερευνητική της ομάδα, στην οποία είναι επικεφαλής, θα διαχειρίζεται δεδομένα από το James Webb. Επομένως καλωσορίζουμε την κυρία Δασίρα και σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας. Κυρία Δασίρα έχετε τον λόγο. Σας ευχαριστώ και εγώ για την πρόσκληση. Βεβαίως, εγώ θα σας πω λοιπόν για προγράμματα που τρέχουν στον πρώτο κύκλο παρατηρήσεων του Webb. Δώστε μου λίγα δευτερόλεπτα να μοιραστώ την οθόνη μου. Πολύ ωραία. Να δούμε λοιπόν λίγο μερικά πράγματα για τα θέματα τα οποία έγιναν δεκτά, όπως ξέρετε εμείς ως επιστήμονες κάνουμε κάποια στιγμή αιτίσεις στο τηλεσκόπιο, κάποια συνήθως περιοδικά διαστήματα. Τηλεσκόπια μας ζητάν να αιτισθούμε χρόνος, στέλνουμε τις ιδέες μας, αν θέλετε τα project μας και επιλέγονται τα project τα οποία θα παρατηρηθούν. Έχει λοιπόν ήδη συμβεί αυτό για την πρώτη χρονιά παρατηρήσεων που θα ξεκινήσει, αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι και ήθελα λοιπόν να σας δείξω λίγο μερικά στατιστικά για να ξέρετε τι θα κοιτάξει το τηλεσκόπιο. Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η κατανομή που ακόμα και για μας δηλαδή που παρατηρήσαμε την πρώτη χρονιά. Ήταν μια ζυγαριά μοιρασμένη στο 50-50 ανάμεσα σε γαλαξίες και κάπως κοσμολογία από την μια πλευρά και από την άλλη πλευρά αστρικά συστήματα και εξωπλανήτες για τους οποίους σας μίλησε και ο κύριος Πατάπης πριν λίγο. Και λέω ήταν έτσι αρκετά εντυπωσιακό γιατί ειδικά εξωπλανήτες είναι μια θεματολογία η οποία έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ την τελευταία δεκαετία. Δηλαδή αν ήταν οι ίδιες αιτήσεις πριν 10 χρόνια θα βλέπαμε 90-10, είναι τώρα έχει ίσως και ληστεί αν θέλετε. Και αυτό χάρη και στο speedjava, τον προκάτοχο του Web και σε άλλα φυσιωμένα τηλεσκόπια για εξωπλανήτες. Όποτε λοιπόν αυτή τη στιγμή η κατάσταση έχει ως εξής. Από τις proposals που έγιναν δεκτές όπως βλέπετε είναι τις τάξεις των 300, γαλαξίες και εξωπλανήτες είναι περίπου στα 70-85 και μετά έχουμε από γαλαξίες μαύρες τρύπες στα κέντρα γαλαξιών, ο μεσοαστρικός χώρος και ο μεσογαλαξιακός χώρος, δηλαδή το αέριο ανάμεσα είτε σε γαλαξίες είτε σε αστέρια, το μέσο σύμπαντος και από εκεί και πέρα πλανητικά συστήματα, αστρικά συστήματα και εξωπλανήτες. Για τις εξωπλανήτες λοιπόν σας μίλησε ο κύριος Πατάπης, εγώ θα συνεχίσω με ένα μικρό overview από όλα τα άλλα. Αναφορικά λοιπόν με αστέρια πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για το Web θα έχουν οι περιοχές αστρογέννησης για να δούμε δηλαδή περιοχές που φτιάχνονται αστέρια και αυτό θα είναι πολύ σημαντικό γιατί ακριβώς θα κοιτάξει στο υπέρυθρο. Εδώ σας δείχνω λίγο τη διαφορά ανάμεσα από μια εικόνα στο οπτικό, μέσα σε κάποια πυκνά νέφη όπως βλέπετε, στα οποία στο οπτικό δεν βλέπουμε ότι φτιάχνονται αστέρια αλλά να κοιτάξουμε στο υπέρυθρο βλέπουμε πάρα πάρα πολλά αστέρια και ο λόγος για αυτό είναι πολύ μπορώ να σας το εξήσω σχετικά απλά. Μπορείτε να φανταστείτε το φως σαν ένα κύμα που διαδίδεται στο Μεσοαστρικό Χώρο και αν λοιπόν το κύμα έχει μεγάλο μήκος κύματος τότε κάποια εμπόδια που θα βρει μπροστά του μπορεί να τα ξεπεράσει, δηλαδή τα εμπόδια είναι μικρά σε σχέση με το μήκος κύματος θα τα ξεπεράσει, αν όχι θα συγκρουστεί με αυτά θα σκεδαστεί. Τα εμπόδια στην προκειμένη περίπτωση είναι η κόκκι σκόνης στο Μεσοαστρικό Χώρο και επειδή οι κόκκι σκόνης έχουν μέγεθος ενδεικτικό του ενός μικρού ή το ένα δέκατο του ενός μικρού, τι σημαίνει αυτό, είναι ένα χιλιωστό του χιλιωστού το μικρό, αν λοιπόν το μήκος κύματος του φωτός ξεπερνάει το ένα μικρό τότε δεν συγκρούεται να το πω πολύ απλά, ξεπερνάει το εμπόδιο και το βλέπουμε. Έτσι λοιπόν μπορούμε να δούμε περιοχές στις οποίες φτιάχνονται αστέρια, το οποίο είναι σημαντικό βέβαια και για τα αστρικά συστήματα και τα πλανητικά συστήματα που κάποιοι συνάδελφοι θέλουν να ανακαλύψουν, αλλά είναι και πολύ σημαντικό για τους γαλαξίες, γιατί για τους γαλαξίες ο αστρικός τους πληθυσμός πόσο αστέρια έχουν είναι αν θέλετε ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους. Για να δούμε ένα παράδειγμα από γαλαξίες, εδώ πέρα είναι ένας γαλαξίας στο οπτικό, τον βλέπουμε από το πλάι, στο κέντρο βλέπουμε στη σκότηση από τη σκόνη, υπάρχει σκόνη και αέριο λοιπόν εδώ, ενώ όταν το κοιτάξουμε στο υπέρυθρο ξεπερνάμε τη σκόνη που σας έλεγα και αυτό μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε επιπλέον πειράματα, όπως για παράδειγμα αν θέλουμε να κοιτάξουμε πολύ κοντά στο κέντρο ενός γαλαξία, κάπου εδώ πέρα λοιπόν, αν θέλουμε να κοιτάξουμε πολύ κοντά στο κέντρο και να μετρήσουμε πιθανώς μια μαύρη τρύπα που μπορεί να βρίσκεται εκεί πέρα. Κάτι αντίστοιχο έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν, να σας δείξω ένα πολύ διάσημο παράδειγμα που θα το ξέρετε από τα νέα, όπως από το Event Horizon Telescope, σίγουρα θα έχετε ακούσει για τον ορίζο των γεγονότων τη φωτογραφία από την ύλη γύρω από τη μαύρη τρύπα στο Μ87. Γι' αυτόν λοιπόν τον ίδιο γαλαξία, η μάζα της μαύρης τρύπας σε μια προσέγγιση αρκετά καλή, ήταν ήδη γνωστή από το 1994 από παρατηρήσεις του Hubble, το οποίο παρατήρησε αέριο γύρω από το κέντρο εδώ πέρα, βρήκε την κινηματική του αέριου, δηλαδή με τη ταχύτητα περιστρέφεται το αέριο και θεωρώντας κυκλικές κινήσεις βγάλανε μία μάζα της μαύρης τρύπας, η οποία ήταν συγκρίσιμη με αυτή που ξέρουμε τώρα πια από το Event Horizon Telescope, απλά έχουμε και την κατανομή της στον χώρο. Αυτός λοιπόν είναι ένας τύπος πειραμάτων. Υπάρχουν πάρα πολλά πειράματα που θα αφορούν σε μαύρες τρύπες και το ρόλο που μπορούν να έχουν αυτές στην εξέλιξη γαλαξιών, ένα τέτοιο είναι και το project το οποίο ευούμε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, και γιατί λέω οι μαύρες τρύπες μπορούν να έχουν ρόλο στην εξέλιξη γαλαξιών, αυτό συμβαίνει για τον εξής λόγο, όταν η υλή, κάποιο αστέρι, κάποιο σύννεφο, πέσει σε μία μαύρη τρύπα, τότε θα απελευθερωθεί ενέργεια από αυτό, θα εκλυθεί προς το γαλαξία, οπότε μπορεί να φανταστείτε μια έκρηξη να γίνεται στο κέντρο της γαλαξίας, το αέριο εκεί πέρα να σπρώχνει, η έκρηξη στιγμών να σπρώχνει ό,τι αέριο βρει από εκεί και να το απομακρύνει, οπότε μπορεί να διαλύσει νέφη από τα οποία θα φτιαχνόντουσαν νέα αστέρια, τώρα πια δεν θα συμβεί αυτό, ή ένα άλλο φαινόμενο που ονομάζεται πίδακες είναι το εξής, πάλι καθώς πέφτει η ύλη από κάποιο αστέρι, από κάποιο αέριο στη μαύρη τρύπα, θα φτιαχτεί ένας δίσκος προσάφυξης γύρω από τη μαύρη τρύπα, είναι πολύ ζεστός θερμός, θα αποτελείται από ιωνισμένα σωματίδια, πλάσμα, καθώς αυτά κινούνται περιστροφικά μπορούν να παρασυρθούν από γραμμές ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, το μαγνητικό πεδίο και να σταλούν προς το γαλαξία σε μία μορφή δέσμις, για να το δούμε αυτό σε μία animation για να καταλάβουμε τι εννοώ, αυτοί οι δέσμοι από σωμάτια τα οποία επιταχύνθηκαν και παρασύρθηκαν καθώς ταξιδεύει στο γαλαξία, εδώ πέρα το βλέπετε, καθώς ταξιδεύει στο γαλαξία συγκρούεται με νέφη του μοσαστρικού χώρου, τα διαλύει, δημιουργεί ανέμους, οι οποίοι πρώτον μπορούν να στείλουν αέριο έξω από το γαλαξία και δεύτερον μπορούν να σταματήσουν την αστρογέννηση τις περιοχές όπου συγκρούστηκαν. Οπότε έχουμε λοιπόν ένα πρόγραμμα στο οποίο θα κοιτάξουμε ένα γαλαξία στον οποίο συμβαίνει αυτό και ο στόχος μας θα είναι να μελετήσουμε τις ιδιότητες του αερίου, να βρούμε την θερμοκρασία του, την πυθνότητά του και άρα τελικά την πίεση του, να βρούμε λοιπόν την πίεση του αερίου σε περιοχές που γίνεται αυτή η σκέδαση και σε αδιατάρακτες περιοχές και να βρούμε διαφορές πίεσης που όπως ακριβώς στην ατμόσφαιρα της γης επιταχύνουν αέριο από τη μια περιοχή στην άλλη και να το μελετήσουμε. Αυτό να δούμε ποια είναι η μάζα που μπορεί να επιταχυνθεί, τι μπορεί να χαθεί από το γαλαξία και άρα να αλλάξει τη μελλοντική του μορφή γιατί του στέρισε υλικό από το οποίο θα φτιαχνόταν αστέριο. Αυτό λοιπόν και άλλα παρόμοια projects υπάρχουν αναφορικά με αυτό στην λίστα των προγραμμάτων που θα παρατηρηθούν. Επιπλέον αναφορικά με μαύρες τρύπες υπάρχουν projects που αφορούν στο να ανακαλύψουμε καινούργιες μαύρες τρύπες και ένα από αυτά προέρχεται από έναν ερευνητή που είναι επί στην Ελλάδα τον Τάνιο Διασάντος, που είναι στο Ινστитут Αστροφυσική στο Ίτε. Ο συγκεκριμένος ερευνητής ζήτησε παρατηρήσεως γαλαξία πολύ μακρινού στο σύμπαν, θα φανταστείτε στο λιγότερο από το ένα δέκατο της ηλικίας του σύμπαντος, ένα πολύ λαμπρό γαλαξία εξαιτίας της σύγκρουσης τριών γαλαξιών μεταξύ τους και ψάχνει να βρει μια πιο έντονη ακτινοβολία αν θέλετε, πιο έντονη θερμική ακτινοβολία στο κέντρο του, εξαιτίας ύλης που προσέπεσε στη μαύρη τρύπα και με αυτόν τον τρόπο λοιπόν να ανακαλύψει ότι υπάρχει μια υπογραφή αν θέλετε από μια μαύρη τρύπα στο κέντρο. Θα υπάρξουν πολλά παρόμοια τέτοια project στο μέλλον σίγουρα σε μακρινούς γαλαξίες και γενικότερα όχι μόνο κατά την συνησφορά των μελανόνοπων στην εξέλιξη γαλαξιών, αλλά και καθεαυτή την εξέλιξη γαλαξιών. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι ως προς την εξέλιξη γαλαξιών είναι η στατιστική τους. Όπως ξέρουμε από το Hubble, είναι μια εικόνα την οποία πιστεύω οι περισσότεροι από το κοινό θα έχουν δει πολλές φορές, όπως ξέρουμε από το Hubble, αν βάλουμε ένα μικρό νόμισμα στον ουρανό και κοιτάξουμε πίσω τον από τη Γη θα νομίζαμε ότι δεν υπάρχουν πολλοί γαλαξίες. Το Hubble μας έμαθε ότι μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες, θα δούμε με το Web. Αυτό τι μας επιτρέπει να κάνουμε, μας επιτρέπει να μελετούμε στατιστικά πώς υπάρχουν σήμερα, πώς υπήρχαν στη μισή ηλικία του σύμπαντος, πώς υπήρχαν στους αναδέκατο της ηλικίας του σύμπαντος και ούτε καθεξής. Στατιστικά σε αυτή την εικόνα μπορείτε να φανταστείτε ότι αμυδρότεροι γαλαξίες είναι και μακρινότεροι. Αν λοιπόν κάνουμε αυτό, όπως επίσης δούμε και τη μορφολογία των γαλαξιών σε διάφορες εποχές, μπορούμε να το συγκρίνουμε με προσομοιώσεις που κάνουμε στον υπολογιστή μας. Γιατί κάνουμε προσομοιώσεις για να μελετήσουμε κοσμολογικά μοντέλα. Δηλαδή, αποφασίζουμε κάποιο μοντέλο που ξεκινάει με κάποια κατανομή ύλης, βάζουμε την κατάλληλη φυσική που θέλουμε, την κατάλληλη κοσμολογία που θέλουμε και αφήνουμε να εξελιχθεί αυτό το μοντέλο στον χρόνο. Και βλέπουμε ότι καθώς το αέριο συσσορεύεται, δημιουργεί κοσμικά νήματα, στο κέντρο αυτόν δημιουργεί γαλαξίες και σιγά-σιγά φτάνουμε στην κατανομή γαλαξιών όπως την ξέρουμε σήμερα. Αυτός ο χρόνος που βλέπετε είναι από την αρχή δημιουργίας του σύμπαντος, αυτό είναι πιο κοντά σε εμάς σήμερα. Αυτό λοιπόν που κάνουν τα κοσμολογικά μοντέλα είναι να ελέγξουν τους γαλαξίες που αυτά παράγουν με τους γαλαξίες που εμείς παρατηρούμε ως παρατηρητές, σε κάθε εποχή και να προσαρμόσουν τις παραμέτρους των μοντέλων και άρα την κατάλληλη κοσμολογία και ώστε να καταλήξουμε στο σωστό στατιστικό αριθμό γαλαξιών εν εποχή. Και είναι ένας μια από τις σημαντικές μεθόδους που έχουμε για να κατασταλάξουμε ως προς την κοσμολογία που ξέρουμε. Και τέλος να κλείσω και με κάτι που θεωρείται αχμητουδόρατος για το Web, είναι το πότε φτιάχτηκαν οι πρώτοι γαλαξίες. Θα είναι το πιο ισχυρό τηλεσκόπου που θα μας δώσει τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε τους πρώτους γαλαξίες. Γνωρίζουμε ότι για μια εποχή περίπου 400.000 χρόνια μετά τη μεγάλη έκρηξη, το σύμπαν ήταν μια σκοτεινή ομίχλη γιατί είχε ήδη φτιαχτεί το αέριο σε αυτό, το υδροβόνο σε αυτό, δεν είχαν ακόμα φτιαχτεί τα πρωταστέρια για πρώτοι γαλαξίες, δεν υπήρχε λοιπόν πηγή ορατής ακτιμοβολίας, έως ότου φτιαχτήκαν. Αυτό πήρε κάποια χρόνια και το πολύ σημαντικό ερώτημα είναι πότε η πρώτη γενιά αστρογέννησης και η πρώτη γενιά γαλαξιών φτιαχτήκε, που πάλι θα οδηγήσει σε σημαντικά κοσμολογικά αποτελέσματα για εμάς. Υπάρχουν λοιπόν πάρα πολλοί κλάδοι οι οποίοι θα διανθίσουν από παρατηρήσεις του Web. Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια εξαιρετική στιγμή, πολλά υποσχόμενοι για νέους ερευνητές, τα παιδιά που ξεκινάνε αυτή τη στιγμή έχουν μπροστά τους εντυπωσιακά δεδομένα να δουλέψουν, πιστεύω θα γραφτεί καινούργια φυσική που θα μπει σε εβιβλία και μάλιστα για να καταλάβετε πόσο γρήγορα τρέχουν όλα αυτά, να σας πω ότι ενώ το καλοκαίρι θα ξεκινήσουν οι πρώτες μετρήσεις που θα μας δώσουν τα δεδομένα μας, ακόμα τα περιμένουμε, δεν τα έχουμε λάβει, ήδη έχουν αρχίσει οι συζητήσεις για το πότε θα είναι ο δεύτερος κύκλος παρατηρήσεων και πιστεύετε ότι θα μας ζητηθεί να τυθούμε πάλι χρόνο εντός του έτους, ίσως το Νοέμβριο, οπότε θα πάμε λοιπόν για το δεύτερο κύκλο παρατηρήσεων, τα πράγματα τρέχουν σύντομα, γρήγορα και είναι σαν εκαλύψεις, είναι στη γωνία όπως λέμε, αυτά είχα να σας πω εγώ, σας ευχαριστώ και πάλι για την προσκλησή σας και ό,τι απορίες έχετε μες στη διάθεσή σας. Ευχαριστούμε πάρα πολύ κυρία Δασίρα. Θα ήθελα τώρα να κάνουμε μια έτσι σύντομη συζήτηση και να κλείσουμε το webcast αυτό. Πρώτα απ' όλα να αναφέρω ότι θα είναι μάλλον μέτρος σύγκρισης το Hubble καθώς έχει καταφέρει ενώ είχε αρχικά έναν ορίζοντα περίπου 15 ετών, τώρα είναι στο 32ο έτος πλήρους λειτουργίας του και μάλιστα καλύτερα από ποτέ με όλες τις αναβαθμίσεις που έχουν γίνει. Θεωρείται το πιο πετυχημένο μέχρι τώρα πιστημονικό όργανο με πάρα πολλές μελέτες που έχουν γίνει από τις παρατηρήσεις του. Και αυτό που ανέφερε και ο κ. Πατάπης και εσείς ότι αυτό ξεκίνησε το 1990, τώρα έχουμε 2022, είναι 32 χρόνια, είναι πάνω από μία γενιά, επομένως πάρα πολλοί επιστήμονες δούλεψαν και έχουν δουλέψει και θα δουλέψουν. Ελπίζουμε ένα αντίστοιχο μέγεθος να είναι και με το James Webb, άσχετο από την ποιότητα και την διακριτική κανότητα που έχει. Να αναφέρω επίσης ότι στο νεοψηφιακό πλανιτάριο του Υδρύματος Ελγενίδου έχουμε κάνει ακόμα και μια ολόκληρη παράσταση αφιερωμένη στο Hubble και ελπίζω στο μέλλον οι επόμενοι να φτιάξουμε μία και για το James Webb. Ήθελα σε αυτό το σημείο να μας πει ο κ. Πατάπης κάτι που ανέφερε για μια στιγμή στην παρουσίασή του. Αναφέρατε κ. Πατάπη ότι η φωτογραφία, ή δεν είναι φωτογραφία, είναι σύνθεση τέλος πάντων που μας δείξατε πολύ εντυπωσιακή, που έχει και τους γαλαξίες από πίσω. Ήσασταν βάρδια εκείνη την ώρα. Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για αυτό, γιατί θα πρέπει να πούμε ότι βρίσκεστε στο κέντρο, ας το πούμε στο κέντρο ελέγχου, το βασικό κέντρο ελέγχου αυτή τη στιγμή του τηλεσκοπίου και να μας μεταφέρετε λίγο έτσι το κλίμα, γιατί αυτό είναι κάτι που νομίζω ενδιαφέρει όλους όσους παρακολουθούνε το webcast. Βεβαίως. Αυτό είναι πάντα οι πρώτοι μήνες του ζωής του τηλεσκοπίου αφιερώντας σ' αυτούς που το φτιάξανε και έχουν την ευκαιρία να ελέγξουμε όλες τις λειτουργίες του. Το τηλεσκόπιο ελέγχεται από τη Βαλτιμόρη στο Μέριλαντ των Ηνωμένων Πολιτιών στο Space Telescope Science Institute και ελέγχεται, και εμείς στέλνουμε εντολές στο τηλεσκόπιο τι να κάνει, αλλά και λαμβάνουμε πολλά δεδομένα από το τηλεσκόπιο, για παράδειγμα θεμοκρασίες, τιμές του ρεύματος και της τάσης για χιλιάδες αισθητήρες που έχουμε πάνω στο τηλεσκόπιο. Οπότε, το κάθε όργανο, κάθε ομάδα που έχει φτιάξει ένα παιχνιστημικό όργανο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Κέντρο Ελέγχου και το παρακολουθούμε 24 ώρες το 24 ώρο για τους πρώτους 6 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε 3 βάρδες, 8 ώρες βάρδες την ημέρα, όπου άτομα σαν και εμένα που έχουμε δουλέψει καιρό στο τηλεσκόπιο, στο όργανο και ξέρουμε τις λειτουργίες του, το παρακολουθούμε και για να είμαστε σίγουροι ότι όλα λειτουργούν όπως πρέπει και σε περίπτωση κάποιου μικρού προβλήματος πρέπει να αντιδράσουμε για να το λύσουμε. Και ταυτόχρονα, επειδή θα πάει, ειδικά τους επόμενους 3 μήνες, θα λάβουμε πάρα πολλά δεδομένα τα οποία έχουν ως σκοπό την βαθμονόμηση του οργάνου, το τελικό τσεκ. Είμαστε, ειδικά εμείς που είμαστε πιο νέοι και έχουμε τον χρόνο, έχουμε πολύ μεγάλο κομμάτι ανάλυσης δεδομένων και έχουμε γράψει πολύ κώδικα για να ελέγξουμε σε γρήγορο, σε σύντομο χρονικό διάστημα ότι όλα είναι καλά για να μπορέσει μετά το τηλεσκόπι να συνεχίσει στην επόμενη παρατήρησή του και στα μέσα καλοκαιριού να πούμε ότι είμαστε έτοιμοι για επιστήμη. Ωραία, κυρία Δασίρα, τα πρώτα δεδομένα θα αρχίσουν να έρχονται, όχι τα δοκιμαστικά, τα κανονικά. Νομίζω τον Ιούνιο, έτσι δεν είναι? Έτσι ξέρουμε αυτή τη στιγμή. Δηλαδή εσείς, αυτό θέλω να πω, η ομάδα σας θα αρχίσει να παίρνει δεδομένα... Όχι, όχι. Αυτό είναι καλά. Όχι. Από πότε θα αρχίσετε να παίρνετε δεδομένα και να τα επεξεργάζετε. Από τον Ιούνιο ή Ιούλιο θα αρχίσουν να παίρνουν δεδομένα οι ερευνητές, οι οποίοι δούλεψαν στην κατασκευή των οργάνων, είναι το guaranteed time το λεγόμενο, που έχουν εξασφαλισμένο χρόνο ως αποτέλεσμα για τη συνησφορά τους. Όσοι πήραμε χρόνο από τις ανοιχτήσεις ανοιχτού χρόνου, μάλλον... δεν είμαι και σίγουρη για αυτό, γιατί αλλάζουν συνέχεια οι ημερομηνίες, ναι, από στο τέλος κυφαλοκαιριού αρχές του φθινοπόρου μάθαμε ότι είναι το πιθανότερο. Ωραία. Και θα τα παίρνετε για κάποιο διάστημα συνεχόμενα, πόσα ακριβώς... Αυτό εξαρτάται από τον κάθε παρατηρητή πόσο χρόνο ζήτησε, δηλαδή ανάλογα με το πότε μπορεί να κοιτάξει τηλεσκόπιο μια πηγή, γιατί δεν μπορεί να κοιτάξει συνεχώς, γιατί περιστρέφεται, πότε βλέπει άλλο κομμάτι του ουρανού. Αν λοιπόν έχεις μια μικρή παρατήρηση μιας ώρας, μπορείς να την τελειώσεις σε μια μέρα. Αν έχεις μια μεγάλη σερβέι, μπορείς να τελειώσεις σε ένα εξάμινο. Εμείς ευελπιστούσαμε το συντομότερο. Μπορώ να προσθέσω κάτι σε αυτό. Προφανώς η ακριβή συμμεριμηνία εξαρτάται από διάφορα πράγματα. Αυτή τη στιγμή θα έλεγα μέσα Ιουλίου. Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι η μόνη πρωτερότητα, ποιος είναι και ενδιαφέρον το κοινό, η μόνη πρωτερότητα, υπάρχουν δύο προγράμματα που θα τρέξουν πριν γίνει οτιδήποτε άλλο, το οποίο είναι τα Early Release Observations, που θα είναι οι πρώτες εικόνες του Web που θα δημιουσιευτούν στο κοινό. Αυτές θα γίνουν κάποια στιγμή στο Μάιο-Ιούνιο, αλλά είναι μυστικές. Ούτε εγώ ξέρω ποια αντικείμενα είναι που θα κοιτάξουν, αλλά με το που τελειώσει το commissioning υπάρχουν προγράμματα που λέγονται Early Release Science. Οπότε αυτά είναι προγράμματα που είναι φτιαγμένα για το community, για το κοινό και είναι δεδομένα που έχουν προτείνει κάποιες ομάδες, αλλά θα είναι μετά public αμέσως, αφού του παρθούν και αυτά θα έχουν μια προτεραιότητα και θα ξεκινήσουν τον Ιούλιο. Ωραία. Ένα άλλο ερώτημα που αυτό το βλέπουμε και από τις συζητήσεις που κάνουμε και εδώ στο πλανητάριο με το κοινό ή και με τα σχολεία, αλλά και μας το έστειλε και κάποιος από αυτούς που παρακολουθούνε το webcast. Και είναι εύλογο. Το Hubble, όπως είπαμε, είδαμε κάτι δεν δούλευε καλά, πήγανε αστρονάθες, το φτιάξανε, ξαναπήγαν, το αναβαθμίσανε. Το James Webb έχει σχεδιαστεί φυσικά με πολύ ακόμα μεγαλύτερη προσοχή, αλλά εάν, σε περίπτωση που ένα από τα όργανα παρουσιάσει μια βλάβη, ήθελα να μας πείτε λίγο τι διαδικασίες έχουν προβλεφθεί και, εντάξει, μέχρι ένα σημείο βέβαια, ώστε να κάνει, ας το πούμε, μια αυτοδιόρθωση. Ναι, βεβαίως, πολύ καλή ερώτηση. Και υπάρχουν διάφορες απαντήσεις σε αυτό. Πρώτον, το τελεσκόπιο και τα όργανα σχεδιάστηκαν με το σκοπό ότι δεν θα επισκευαστούν, οπότε υπάρχει αυτό το redundancy. Οπότε, ειδικά στα πράγματα που μπορεί να χαλάσουν, υπάρχει συνήθως ένα backup, ή κάποιος τρόπος να λειτουργήσει το υπόλοιπο όργανο με κάποιο κομμάτι του που δεν λειτουργεί. Και δεύτερον, και είναι και ένα από τους λόγους που καθυστέρησε τόσο η αποστολή, υπήρξαν για χρόνια πολύ πολύ προσεχτικές καμπάνιες, που έλεγχαν το τελεσκόπιο εδώ στη Γη, σε κοντινές συνθήκες με το τι θα είναι στο διάστημα. Ειδικά για τα επιστημονικά όργανα, για παράδειγμα τον Μύρι, έχει περάσει πέντε καμπάνιες τέτοιες. Οπότε, το ξέρουμε πλέον το όργανο και το παρακολουθούμε επί χρόνια και βλέπουμε πώς αλλάζει κάθε φορά που το παγώνουμε. Οπότε, είμαστε αρκετά σίγουροι ότι εκτός και απ' όπτου, δεν μπορούμε να το κρατήσουμε. Νομίζω ότι το πιο επικίνδυνο κομμάτι, ήταν αυτό που δεν μπορούσε να ελέγξουν, που ήταν η αναδίπλωση του καθρέφτη και του σκοίας του, που δεν γίνονταν να ελεγχθεί και πέτυχε. Ωραία. Ο αρχικός σχεδιασμός είναι για πέντε, για δέκα χρόνια? Το requirement είναι για πέντε χρόνια. Η ελπίδα είναι δέκα χρόνια, ρεαλιστικά. Τώρα, λόγω του πυράβλου Ariane 5, που έφερε την τροχιά στην τελετροχιά του Web, τεχνικά έχουμε καύσιμα για είκοσι χρόνια. Οπότε, πιθανότατα τα κομμάτια του, για παράδειγμα, σκληριδής και υπολογιστές και αυτά, να είναι πραγματικά το όριο της ζωής του Web. Ότι στο διάστημα δέχονται αρκετή πίεση από κοσμικά particles, cosmic rays. Να πούμε βέβαια εδώ ότι υπάρχει πάντα η πρόκληση των Voyagers, τα οποία ακόμα λειτουργούν και στέλνουν σήματα. Είναι εκπληκτικό αυτό από τη δεκαετία του 70, από το 77 που φύγανε και επικοινωνούν με υπολογιστές και πριν από πενήντα χρόνια στην ουσία. Ελπίζω να μπορέσει και το Web, μακάρι να τα ξεπεράσει δηλαδή και αυτά, όπως πιστεύετε ότι πηγαίνει πάρα πολύ καλά και το Hubble. Δεν ξέρω αν θέλετε κυρία Δασίρα, κύριε Πατάπη, κάτι για να κλείσουμε, να προσθέσετε. Όχι ιδιαίτερα, το μόνο σε αυτό που είπε ο κύριος Πατάπης για το Redundance, ότι υπάρχει παναληψιμότητα, δηλαδή ότι υπάρχουν ακόμα και κάμερες που μπορεί να δουλέψει η μία αντί της άλλης, δηλαδή αν δείτε κάποια όργανα. Και εμείς αναρωτιόμαστε πόση μεγάλη διαφορά έχουν, δηλαδή μπορεί να είναι λίγο διαφορετικό το πεδίο όραση στον ουρανό, λίγο διαφορετικό το μέγεθος του pixel, η ανάλυση. Αλλά ένας βασικός λόγος για αυτό ήταν ακριβώς ότι αν χαλάσει κάτι, να υπάρχει ένας κύριος, ένα κύριο όργανο για να παίρνεις εικόνες, ας πούμε. Και κατά τα άλλα, περιμένουμε κι εμείς έτσι εναγωνίως το τι θα δούμε σε λίγο καιρό. Είναι πάρα πολύ συνερπαστικό και πραγματικά μοιάζει από τη μία ένα τρομερά εξελιγμένο, όπως είναι επιστημονικό όργανο, από την άλλη μοιάζει και λίγο με ένα παιχνίδι, έτσι, όπως ξεδιπλώνει και έχει το κάτωπτρο και έχει το σκιάστρο από τη μία μεριά. Είναι πραγματικά καταπληκτικό. Κύριε Πατάπη, εσείς κάτι για να κλείσουμε. Όχι, έχω να πω απλά ότι μέχρι τη στιγμής είναι τεχνολογικά, θεωρώ, ότι είναι απίστευτο τη δουλειά που έχουνε κάνει οι άνθρωποι που δούλεψαν, ειδικά στο κομμάτι του καθρεύτη και της αστίασης, το οποίο, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται στο industry από γιατρούς για να παίρνουν πολύ γρήγορες μετρήσεις του μαρτιού. Οπότε, βλέπουμε ότι είναι ένα τελεσκόπιο, το οποίο μπορεί να πούμε ότι είναι αρκετά κρυβό, αλλά νομίζω ότι η επίδρασή του στην κουλτούρα, στην επιστήμη και σε πρακτικά θέματα είναι πολύ μεγαλύτερη από τη τιμή που έχει. Έχει ήδη ξεκινήσει να αξιοποιείται η τεχνολογία η οποία έχει φαρμοστεί. Ακριβώς. Επομένως, και για να κλείσουμε, εγώ θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ και να αναφέρω ότι τόσο στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ευγενίδου, όσο και στα social media του Νέο Ψωφιακού Πλανιταρίου, μπορεί κανείς όποιος θέλει, όποιας και όποια θέλει, να παρακολουθεί τις εξελίξεις, τα νέα που ανεβάζουμε και γενικότερα αλλά και ειδικότερα κάθε Δευτέρα για το James Webb. Έχουμε φτιάξει και μια σελίδα ειδικά για το James Webb, που θα προσθέτουμε κάθε τόσο νέα στοιχεία. Θα περιμένουμε και εμείς με αγωνία τα πρώτα αποτελέσματα, τα πρώτα στοιχεία που θα στείλει και τα αποτελέσματα από τις έρευνες που θα κάνετε. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που, όπως είπα, ήσασταν μαζί μας, δύο νέοι Έλληνες ερευνητές. Και ελπίζω να σας έχουμε, αφού έχουμε και τα αποτελέσματα πια, για να τα συζητήσουμε πιο χειροπιαστά. Και πάλι σας ευχαριστούμε πάρα πολύ όπως ευχαριστούμε και όσους παρακολουθήσατε το webcast. Με ευχαριστούμε. Ευχαριστούμε. |
