| : Η μάχη της ηλεκτρικής υπήρξε η κορυφαία στιγμή μιας σειράς συμπλοκών, οι οποίες είχαν ξεκινήσει από τις 12 την προηγουμένη, από τις 12 Οκτωβρίου. Η μάχη της ηλεκτρικής που την εποχή εκείνη χαιρετίστηκε από όλους ως ένα μεγάλο γεγονός, ήταν εκείνη που είναι καταρχήν η τελευταία μάχη στο Λεκανοπέδιο της Αττικής κατά την υποχώρηση των Γερμανών και είναι εκείνο το κομβικό γεγονός με το οποίο αποτρέπονται πάρα πολλές καταστροφές. Πρώτα από όλα της ίδιας της ηλεκτρικής εταιρείας, του εργοστασίου εδώ του Αγίου Γεωργίου, που ηλεκτροδοτούσε όλη την Αθήνα τον ηλεκτρικό σηδειρόδρομο, τα τραμ και βέβαια τη βιομηχανία και τα σπίτια. Άρα πρώτη στο μέλημα ήταν να σωθεί το εργοστάσιο. Η μάχη της ηλεκτρικής είναι μια ιστορική μάχη πρώτα-πρώτα για εμάς τους εργαζόμενους και είμαστε περήφανοι που υπηρετήσαμε σε αυτό το χώρο, γιατί όπως εξελίχθηκε πραγματικά οι άνθρωποι και οι εργαζομένοι και οι απαίξεοι, οι μαχητές του Ελλάς, δώσανε μια συγκινητική μάχη για να κρατηθεί το εργοστάσιο και για να δώσουνε την ευκαιρία του εργαζομένου. Οι άνθρωποι και οι εργαζομένοι και οι απαίξεοι, οι μαχητές του Ελλάς, δώσανε μια συγκινητική μάχη για να κρατηθεί το εργοστάσιο και να μπορεί η χώρα να έχει ρεύμα. Ήταν το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην εποχή εκείνη. Ήταν ένα εργοστάσιο που ιδρύθηκε το 1926, είχε τέσσερις μονάδες, 150 κιλοβολτ, 600 κιλοβολτ και τροφοδούσανε την χώρα. Ήταν υπό αγγλική κατοχή και όταν, 13 Οκτώβη του 1944, οι Γερμανοί έφευγαν, αποφάσισαν να τηνάξουν το εργοστάσιο και τη ΣΕΛ. Άρα, πρώτη στο μέλημα ήταν να σωθεί το εργοστάσιο. Όμως, με τη μάχη αυτή, στην οποία ητήθηκε το ειδικό τμήμα ανατινάξεων των Γερμανών, αποτράπηκαν και άλλες καταστροφές. Δηλαδή, είναι βέβαιο ότι οι Γερμανοί, αφού θα τέλειωναν, θα ανατύναζαν την ηλεκτρική, θα προχωρούσαν πιθανά και στους γειτονικούς Μήλους Αγίου Γεωργίου, αλλά και σε άλλα εργοστάσια, τα οποία δεν είχαν κατορθώσει να ανατινάξουν στις 11 του μηνός, λόγω της παρέμβασης του Ελλάς που έκοψε το βράδυ το έκτο Σύνταγμα Ελλάς Πειραιά, έκοψε τα κεντρικά καλώδια της κεντρικής συσκευής, μέσω της οποίας οι Γερμανοί είχαν σχεδιάσει να ανατινάξουν όλο το λιμάνι και άλλες εγκαταστάσεις. Βάλαν δυναμίτες για να ανατινάξουν το εργοστάσιο, τους είδανε οι εργαζόμενοι που ήταν εδώ, η διοίκηση και όταν έφυγανε οι Γερμανοί να πάνε για τη ΣΕΛ, κάλεσε η διοίκηση τους μηχανικούς να απασφαλίσουνε τους δυναμίτες. Σε ερώτηση που έγινε στους διοικητές γιατί να απασφαλίσουμε τους δυναμίτες και να μην τους αφαιρέσουμε τελείως, η απάντηση που πήραν ήταν ότι εάν επικρατήσει ο Ελλάς, θα το ανατινάξουν οι ίδιοι οι εγκλέζοι του εργοστάσιο για να μπορούν να διαπραγματευτούν με καλύτερους όρους. Αυτή την πληροφορία μας την έδωσε ο πρώην Πρόεδρος που ήταν εδώ ο κ. Αλεγιζάκης, γιατί είχαν ένα σύνδεσμο οι οργάνους εδώ του εργοστασίου που είχε σύνδεση με τον Ελλάς. Ο μάγειρας τους μετέφερε αυτή την πληροφορία. Τότε συνδοπίσαν το έκτο σύνταγμα του Ελλάς που είχε έδρα στην Αγιά Σοφιά στη Λεύκαλ. Εκεί και το έκτο σύνταγμα του Ελλάς έστειλε τον δεύτερο λόχο με επικεφαλής τον Νίκατρο τον Κεμπέσιν να υπερασφιστεί το εργοστάσιο. Οι Γερμανοί πηγαίνοντας και ανατινάζοντας τη ΣΕΛ στην επιστροφή διαπίστωσαν ότι δεν έχει ανατιναχθεί το εργοστάσιο. Ήρθαν για να ανατινάξουν το εργοστάσιο, εδώ βρήκανε τον Ελλάς και έγινε η μάχη. Η διαφορά δυνάμων ήταν συντριπτική. Το τμήμα ανατινάξης το οποίο έφτανε εκείνη την ημέρα εδώ, αφού πρώτα είχε ανατινάξει τις δεξαμενές της ΣΕΛ στο Πέραμα, αποτελούνταν από περίπου 56 με 60 άντρες με πάρα πολύ πολλά εκρυκτικά, βαρύ οπλισμό. Από την άλλη πλευρά ο Ελλάς είχε να αντιτάξει το έκτο Σύνταγμα Ελλάς, το πρώτο του τάγμα που αποτελούνταν από τέσσερις λόχους από όλες τις γειτονικές περιοχές, Ταμπούρια, Ευγένεια, με πολύ μικρές δυνάμεις. Και μια φρουρά την οποία εγκατέστησε μέσα στο εργοστάσιο, με επικεφαλή στον Αντώνη Καλαποθάκο, εργαζόμενο της ηλεκτρικής. Δεν είναι εύκολο να πούμε ακριβώς πόσοι άνθρωποι ήταν. Ξέρουμε όμως από όλες τις μαρτυρίες των μαχητών της εποχής ότι ήταν μεγάλη η διαφορά. Αν λοιπόν οι Γερμανοί ήταν 56 με 60, ηκάζουμε ότι το πολύ, ας πούμε, maximum 30 άνθρωποι, οι οποίοι ήταν ακροβολισμένοι, είτε γύρω-γύρω στους λόφους, είτε μέσα στο εργοστάσιο, είτε είναι αυτοί που έδωσαν τη μάχη. Το άλλο λοιπόν που βοήθησε πολύ ήταν και το σχέδιο της μάχης, το οποίο είχαν καταρτήσει επιτελής η διοίκηση του έκτους συντάγματος, ο Νίκανδρος Κεπέσης, ο καπετάνιος και ο διοικητής Σωτηρής Κιβέλος, σε συνεργασία με τους επιτελείς του πρώτου τάγματος ταμπουρίων, οι οποίοι ουσιαστικά έστισαν μια ενέδρα στους Γερμανούς, όπως χαρακτηριστικά Λεόι και Πέσης φτιάξανε μια λαβίδα, η οποία σχηματιζόταν από τη φυρουρά του εργοστασίου, από τους ακροβολισμένους μαχητές του Ελλάς στις υπόριες των λόφων γύρω και από την περικύκλωσή τους, γιατί κάποια στιγμή κατάφεραν και τους περικύκλωσαν. Τους ακινητοποίησαν, οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν καν να πατήσουν μέσα στο εργοστάσιο, τους εξεδοτερώσαν, είχαν και εκείνοι νεκρούς και πήραν όλους τους εχμαλότους και όλα τα πυρομαχικά. Σκοτώθηκαν τρεις εργαζόμενοι, ο Αντώνης Καλαποθάκος, που ήταν και ο γραμματέας εδώ του ΕΑΜ, άλλοι δύο ο Γιόρδας, ο Ηλιόπουλος, μου φαίνεται, τρεις εργαζομένοι και άλλοι 7-8 από τους Ελασίτες. Έγινε εδώ, τους συλλάβανε τους Γερμανούς, είχαν και οι Γερμανοί απόλυες, που ήταν μεγάλη τιμή τότε από τη διοίκηση εδώ του εργοστασίου. Μετά τη μάχη, οι νεκροί μαζεύτηκαν και οι εργαζόμενοι κηδεύτηκαν εδώ. Και το 1948-49 εκταφύκανε και πήγανε στο νεκροταφείο της Ανάστασης. Φτιάχτηκε τότε η λίμνη εδώ που ήταν το μνημείο και φτιάχτηκε το σημερινό μνημείο, που είναι σήμερα εδώ και το αποδεδίθηκε στο σημείο αυτό δίπλα από το εστιατόριο που ήταν το συσσίδιο των εργαζομένων. Ο Καπράλλος και κατόπιν μακρών διαπραγματεύσεων και συζητήσεων από ότι παραδίδει ο ίδιος ο Καπράλλος με τον Κέμπ κατέληξαν στον οπλειτοδρόμο. Στο αρχαϊκό αυτό λειπτό από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του 550 π.Χ. ο Καπράλλος βγάζει ένα αντίγραφο και κατασκευάζει το μνημείο το οποίο ο οπλειτοδρόμος πατάει πάνω στην πλάκα στην οποία είναι ελαξευμένοι οι 11 μαχητές της ηλεκτρικής. Λίγα χρόνια μετά ο Κέμπ παραγγέλνει εκ νέου στο Χρήστο Καπράλλο ένα από τα αντίγραφα της μάνας του πολύ γνωστού γλυπτού του Καπράλλου, είναι του 1951 αυτό το γλυπτό και το οποίο το τοποθετεί ο Κέμπ στο κτίσμα το εντευκτήριο των μηχανικών για να αγναντεύει τη θάλασσα. Είναι μια ιστορική ημέρα, είναι μια ιστορική ανάδειξη των αγώνων αυτού των ανθρώπων που πραγματικά πάλεψαν να διώξουν το κατακτητή και να περισσώσουν ό,τι περισσιακό στοιχείο υπήρχε σε αυτή τη χώρα. Το θεωρώ πολύ σημαντικό, είμαι συγκινημένος γιατί πραγματικά έστω και μετά από τόσα χρόνια αναδεικνύεται αυτή η ιστορικότητα να πούμε αυτών των ανθρώπων που πάλεψαν για τη μάχη της ηλεκτρικής. Αφορμή την απόφαση της διοίκησης να καθιερώσει τη 13η Οκτωβρίου ως την επίσημη γιορτή της ΔΕΕ παρακινήθηκαν ιστορικοί, άλλοι παράγοντες και ήδη έχει δημιουργηθεί μια έκθεση με αρκετά πλούσιο υλικό το οποίο θα εμπλουτιστεί περιτερό. Για τη ΔΕΕ έχει τεράστια σημασία για την ίδια την επιχειρήση ως διαδόχου της ηλεκτρικής εταιρείας Αθηνών Πειραιώς διότι το ίδιο το προσωπικό της αγωνίστηκε για να σώσει μια υποδομή. Αυτό είναι ένα μήνυμα και για τους σημερινούς εργαζομένους της ΔΕΕ πρώτον ότι οτιδήποτε έχουν καταχτήσει, έχουμε καταχτήσει δεν ήταν νομοτελειακά δεδομένο αλλά χρειάστηκαν αγώνες και πολλές φορές και θυσίες. Και δεύτερον όπως εκείνοι οι εργαζόμενοι υπερασπίστηκαν τη δουλειά τους, το εργοστάσιο και βέβαια των συμφέρον της χώρας έτσι και οι σημερινοί εργαζομένοι της ΔΕΕ θα πρέπει να υπερασπίσουν την επιχείρηση να συσπειρωθούν γύρω από τους στόχους της επιχείρησης έχοντας πλήρη επίγνωση ότι με αυτό τον τρόπο όχι μόνο τη δουλειά τους αλλά και των συμφέρον της χώρας το ξεπέρασμα της κρίσης στην ανάπτυξη θα εξυπηρετήσουν. |
