| Ασθένειες πυρηνοκάρπων: Εδώ σας έχω μια λίστα με τις ασθένειες των πυρινοκάρπων, όπως αντίστοιχα κάναμε και στα γιγαρτόκαρπα. Και με βελάκι, μόνο με μύτη είναι, δεν έχει το σώμα, έχει μόνο τη μύτη, με βελάκι είναι ποιες ασθένειες, αυτές που έχουμε ήδη δει. Αυτό τον πίνακα τον βάζω επίτηδες, γιατί αν σας βάλω κάποιο θέμα κρίσιος με συψηριζία ή αδρομήκοση ή συψηλεμού, θα σας πω και τον ξενιστή. Και εσείς όταν ακούτε τον ξενιστή, εκεί μπλοκάρετε. Επειδή ακούτε τις ασθένειες που είμαστε στη ψηριζία, και έχουμε πει σε ποιους ξενιστές αναφέρεται, από εκεί πέρα δεν το ξαναείπαμε άλλο κατά τη διάρκεια της διάλεξης, ασχολούμαστε με τη συψηριζία. Μετά εσείς ξεχνάτε το ξενιστή, εγώ επίτηδες θα βάζω εδώ πέρα. Τα είχα βάλει και στα γιγραντόκαρπα, για να θυμόσαστε ότι μπορεί να σας τύχει κάποιο θέμα, στο οποίο να αναφερθεί ένα πυρινόκαρπο, ένας ξενιστής, με τα συμπτώματα ας πούμε συψηλεμού και να σας ζητηθεί να κάνετε διάγνωση. Και συνήθως την πατάτε σε πολύ εύκολα θέματα. Λοιπόν, αυτά εδώ έχουν αναφερθεί, άρα λοιπόν έχουμε δει ήδη από την αρχή, συψηριζίες, ύψεις λεμού, ανδρομικώσεις, έχουμε δει ύψεις ξύλου, τις είδαμε, έχουμε δει μονήλια ο ίδιος εξώ ασχούς και κορίνεο. Και μασμένον τα άλλα. Μασμένον εδώ πέρα κάποιες προσβολές βλαστών και κάποιες κυλιδώσεις φύλλων, τις οποίες θα δούμε επί τροχάδι. Στις προσβολές των βλαστών έχουμε δύο παθογόνα τα οποία προκαλούν προσβολές βλαστών, το φόμοψησαμιγδάλι με συνόνιμο το φουζικό κουμαμιγδάλι και το λεουκόστομα σιγκτου με ατελή μορφή το σαϊτό σπορασίγκτα, έχω ξεχάσει και μία παρένθεση. Εδώ το δεύτερο έχει πάρα πολλά συνόνιμα και υπάρχουν και αρκετά είδη. Έγραψα μόνο ένα και την ατελή του μορφή επειδή πολλές φορές μπορείτε να το ακούσετε σαν ονομασθένια σαϊτό σπορα. Υπάρχουν πάντως πάρα πολλά ονόματα παθογόνων εδώ πέρα. Υπάρχουν δυο-τρία και αρκετά συνόνιμα. Λοιπόν, για να δούμε το ένα και μετά θα δούμε και το άλλο. Το φουζικό κουμ προκαλεί έλκη των νεαρών βλαστών γύρω από τα μάτια ή στη βάση των ετήσιων βλαστών με αποτέλεσμα αυτή η ετήση οι βλαστοί αργότερα, κατά την αρχή του καλοκαιριού, να ξεραθούν εξαιτίας της προσβολής. Στα μέρη που δημιουργείται η προσβολή, δηλαδή κάτι σαν μικρό έλκος, μπορούμε να δούμε πολυάριθμα στίγματα μαύρα τα οποία είναι πυκνίδια. Τι είναι τα πυκνίδια? Γεια σου Φωκίον. Δεν σε δειράχαμπαρεις σήμερα όντως εκεί πέρα. Τι είναι τα πυκνίδια? Είναι σπόρια. Κάποιες καρποφορίες που έχουν μέσα αγενείς σπόρια. Ωραία, είναι κάποιες καρποφορίες που έχουν μέσα αγενείς σπόρια. Πολύ ωραία. Ποιος είπε κάτι? Ο Γιάννης. Τι είπες Γιάννη, είχες απαντήσει. Για πες το ρε παιδί μου. Φέτος έχεις καταπιεί τη γλώσσα σου εκεί πέρα. Μα στήμησες που μας στήμησες. Δεν πειράζει. Τα πυκνίδια είναι καρποφορίες αγενούς μορφής. Τις κάνουν πολύ μίκητες, όχι μια συγκεκριμένη κλάση. Όλοι μίκητες και δεν χρειάζεται σύζευξη. Δεν χρειάζεται αγενείς αναπαραγωγή. Δεν κάνουν όλοι μίκητες πυκνίδια. Το παθογόνο διεχυμάζει στα έλκη και επίσης μπορεί να έχουμε κυλίδες σε φύλλα και σε καρπούς. Πιο πολύ θα σας δείξω εικόνες εδώ πέρα σε αυτήν την διάλεξη. Βλέπετε λοιπόν εδώ προσβολή του βλαστού και εδώ από κάτω και μια εικόνα στέλιο στα μάτα. Είσαι και βαρύτονος. Μπορεί βεβαίως να την εκφράσεις. Όχι δεν κάνουμε φουζικλάδιο. Γιατί? Φουζικόκουμ είναι ένα άλλο όνομα. Θα δείτε και άλλα φουζικλάδια πιο κάτω που τα λέμε φουζικλάδιου. Αυτό λέγεται φουζικόκουμ. Εγώ με λέγω λαγοπόδι αλλά υπάρχει και άλλος που λέγεται κατοπόδις. Κατάλαβες εσύ υπάρχει λαγοδήμος. Τώρα γιατί σε παραξενεύει ότι το λένε φουζικόκουμ. Λοιπόν και εδώ βλέπετε τα έλκη στη βάση των βλαστών. Εδώ και εδώ. Και να δούμε και το σαϊτόσπορα. Το σαϊτόσπορα προσβάλλει, εμείς το έχουμε εδώ πέρα σαν έλκη των πυρινοκάρπων αλλά προσβάλλει και γιγαρτόκαρπα και τα παθογόνα προσβάλλουν από τις γνωστές οδούς μέσω ορθαλμών ή από ουλές πτώσης των φύλων ή μηχανικές ζημιές. Εδώ έχουμε έλκη τα οποία μπορεί να τα δούμε μετά από ένα ή δύο χρόνια και επίσης έλκη τα οποία αναπτύσσονται μαζί με τους κλάδους και να τα δούμε δηλαδή και μεγαλύτερα. Μεγαλύτερα έλκη ενώ σε μέγεθος. Και εδώ σχηματίζονται πυκνίδια μαύρα και σχηματίζονται και περιθήκια αργότερα όμως. Κοιτάξτε εδώ. Εδώ σε αυτή τη φωτογραφία βλέπουμε τα σημεία όπου σχηματίζονται τα πυκνίδια. Να το το έλκος η προσβολή του βλαστού και εδώ βλέπουμε ένα παλιότερο έλκος το οποίο στο κέντρο του παρουσιάζει ρογμές, σχισμές. Αυτό είναι ένα τυπικό έλκος. Είναι ευκολό αυτό να το καταλάβεις. Αυτά εδώ αν δεν λάβουμε υπόψη μας τα πυκνίδια μπορεί να τα μπερδέψουμε και με άλλες προσβολές. Πώς καταπόλεμουμε τα έλκεις τέλεια νομίζεις έτσι όπως το βλέπεις? Ακριβώς. Ο καλύτερος τρόπος είναι να αφαιρέσουμε και να τα καταστρέψουμε και μπορούμε να κάνουμε ψεκασμούς κατά την περίοδο του λιθάργου για τα μικρότερα έλκη αν δεν είναι εύκολο να τα αφαιρέσουμε. Τα μεγάλα όμως έλκη καλό είναι να αφαιρούνται. Να δούμε την κλαδοσπορίωση η οποία τα προηγούμενα χρόνια είχε μια πολύ μεγάλη έξαρση στην Ιμαθία και στην Πέλλα εξαιτίας του ότι είχαμε πάρα πολλές βροχές μέσα στο καλοκαίρι. Παρατείνονται οι βροχές μέσα στο καλοκαίρι. Φέτος είπαμε για τον εξώασκο ότι έχουμε πρόβλημα. Για να δούμε τι θα γίνει με το κλαδοσπόριο. Το κλαδοσπόριο σε σχέση με τον εξώασκο θέλει λίγο πιο υψηλές θερμοκρασίες και τα δύο όμως θέλουν πολύ βροχή. Τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαμε τόσες πολλές βροχές μέσα στην άνοιξη όπως συμβαίνει φέτος, είχαμε όμως αργότερα είχαμε Μάιο και Ιούνιο. Κλαδοσπορίουση λοιπόν. Το όνομα του Παθογόνου είναι Βεντούρια Καρπόφυλα. Το Βεντούρια τι σας θυμίζει? Φουζικλάδιο. Βεντούρια. Δεν κοίταξα το στέλιο επειδή είπε Φουζικόκουμ αλλά το όνομα του Φουζικλάδιου είναι Βεντούρια τουλάχιστον στην αιγενή μορφή. Γι' αυτό λοιπόν ονομάζεται και Φουζικλάδιο των πυρινοκάρπων. Γενικά θεωρείται σαν μια δευτερεύουσα ασθένεια αλλά σε κάποιες περιοχές κάτω από συνθήκες ευνοϊκές μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα, μπορεί δηλαδή να αποσχολήσει. Προσβάλλονται καρπί, βλαστή και φύλλα. Τι γίνεται στους καρπούς. Στους καρπούς θα έχουμε πολυάρχιμες κηλίδες όπως βλέπετε οι οποίες θα έχουνε βελούδινη όψη. Τυπικό του Φουζικλαδίου αυτό, έτσι δεν είναι η βελούδινη όψη. Κάτι περίεργο συμβαίνει με αυτές τις κηλίδες. Αυτές εμφανίζονται πιο πολύ στο πάνω μέρος του καρπού και από τη μεριά που χτυπάει ο ήλιος. Μην με ρωτήσετε γιατί ακριβώς δεν το γνωρίζω, ούτε το έχω βρει στη βιβλιογραφία. Λοιπόν, οι κηλίδες αυτές σας είπα είναι επιφανιακές, δεν δημιουργούν δηλαδή κάποια σύψη έτσι ώστε να καταστραφεί ο καρπός, αλλά μια τέτοια εμφάνιση όπως καταλαβαίνετε αχρηστεύει το προϊόν από ποιοτική άποψη. Τώρα στους βλαστούς έχουμε αυτές τις κηλίδες οι οποίες μοιάζουν με μικρά έλκη, μοιάζουν με σπυριά, είναι σπυριασμένοι οι βλαστοί, έχουν αυτό το αριθροπό χρώμα και εδώ βέβαια διαχυμάζουν το παφογόνο και είναι επικίνδυνα αυτά τα έλκη. Εκεί διαχυμάζει σ' αυτές τις κηλίδες των βλαστών σαν μικύλιο και για την απελευθέρωση των μολυσμάτων θα πρέπει να υπάρχει βροχή. Το μικύλιο δηλαδή θα παράγει κονίδια τα οποία θα απελευθερωθούν, θα μεταφερθούν, θα βλαστήσουν με τη βοήθεια της βροχής. Οι δερμοκρασίες που το ευνώουν είναι κάπως υψηλές 18 με 24 ενώ για τον εξώσκο είπαμε 10 με 20 και γι' αυτό εμφανίζεται σε περιοχές όπου έχουμε παραταταμένες βροχοπτώσεις προς το τέλος της άνοιξης. Για την αντιμετώπιση του συστήνουμε ψεκασμούς δεδομένου ότι είναι λίγο δύσκολη η αφαίρεση των ελκών. Το καλύτερο θα ήταν να μπορούσαμε να τα αφαιρέσουν. Θυμόσαστε την προηγούμενη φορά την σκορίαση των μυλοειδών. Ποιος τη θυμάται. Είπατε ναι και κανένας δεν μου σηκώνει χέρι. Αμαλία τι θυμάσαι, πες μου τι θυμάσαι. Εσύ είσαι η Φανή, η Αμαλία είναι αυτή και όμως μοιάζεται. Και πώς το βλέπουμε, πώς το ασθεντώμα ανάγκησε δηλαδή στα φύλλα. Μπράβο και αυτή είναι μια από τις ασθένειες που θυμόμαστε και την βλέπουμε έξω και την αναγνωρίζουμε εξαιτίας των κυλίδων που είναι στην κάτω επιφάνεια των φύλλων κυρίως. Επίσης που χρειάζεται... Μπράβο. Όχι να διαχειμάσει για να ολοκληρώσει το παθογόνα το βιολογικό του κύκλο. Εκεί χρειαζόμαστε δηλαδή τον άλλο ξενιστή για να έχουμε μολύσματα για το καλλιεργούμενο είδος. Θυμόσαστε ότι είχαμε πει για κύριο και δευτερεύοντα ξενιστή. Είχαμε πει ότι στις κοριάσεις όπου τα παθογόνα είναι ετερόικα, δηλαδή χρειάζονται δύο ξενιστές, ο ένας ξενιστής ονομάζεται κύριος και ο άλλος ονομάζεται δευτερεύον. Ποιος είναι ο κύριος και ποιος είναι ο δευτερεύον. Κύριο ή ξενιστή δεν λέμε εκείνον ο οποίος μας ενδιαφέρει από οικονομική άποψη. Ακούω τα κορίτσια, Ειρήνη. Το θυμάσαι όμως αυτό, Κωνσταντίνερ. Κύριος είναι εκεί που σχηματίζεται η τέλεια μορφή, εκεί στην ουσία συμβαίνει συγκαρίωση, εκεί που ενώνται οι πυρήνες. Ο θάμνος γιουνίπερους. Λοιπόν, στην περίπτωση των μυλοειδών είπαμε ότι ο κύριος ξενιστής είναι ένας θάμνος του γένους γιουνίπερους που το λέμε άρκεφθο ή κέδρο, δεν είναι ο κέδρος του Λιβάνου. Στην περίπτωση των πυρινοκάρπων όμως ο κύριος ξενιστής είναι τα πυρινόκαρπα. Εκεί σχηματίζονται δηλαδή τα τελειοσπόρια. Στα τελειοσπόρια γίνεται η συμφώνευση των πυρήνων και έτσι δημιουργείται η τέλεια μορφή εκεί. Για να σας θυμίσω τη σκορία στων Σιτυρών που την ξέρατε πολύ καλά πέρυσι. Εδώ δευτερεύονται στους ξενιστές είναι κάποια ζυζάνια. Το παθογόνο ονομάζεται τρανσιέλια προυνισπινόζε, προσβάλλει φύλλα και καρπούς και στους καρπούς της Βερικοκιάς μοιάζει με κορίνιο. Λοιπόν, στον κύριο ξενιστή θα εμφανιστούν ουρεδοσπόρια και τελειοσπόρια σε σωρούς, αυτά καλύτερα θα τα δείτε με τις εικόνες. Ενώ οι δευτερεύοντες ξενιστές είναι του είδους του γένους Ανεμόνερα, Νούνκουλους και Θαλίκτρουμ. Το Θαλίκτρουμ το έχουμε δει και στα Σιτυρά σαν δευτερεύοντα ξενιστή. Εδώ όμως, κοιτάξτε, δεν χρειάζεται ο άλλος ξενιστής για να μας έρθουνε μολύσματα γιατί συνήθως τα μολύσματα είναι ουρεδοσπόρια τα οποία έχουν διαχειμάσει πάνω στον κύριο ξενιστή. Δηλαδή έχουμε ουρεδοσπόρια από το ίδιο το πυρινόκαρπο, όλα τα πυρινόκαρπα προσβάλλονται και αυτά τα ουρεδοσπόρια που σχηματίζονται πάνω στον κύριο ξενιστή θα μας κάνουνε μολύνσεις και την επόμενη χρονιά. Εδώ είναι το σύμπτωμα όπου έχουμε πολλοί άριθμες μικρές κυλίδες, πάρα πολύ μικρές αντιμείδες της καρφίτσας. Άντε λίγο μεγαλύτερες στην άνω επιφάνεια των φύλων, ενώ στην κάτω επιφάνεια των φύλων αν θα τα γυρίσουμε θα δούμε μικρές μικροσκοπικές φλίκτενες. Οι φλίκτενες τι είναι? Ορίστε Γιάννη, είσαι πολύ καλός μαθητής τελικά. Όχι το έχω καταλάβει από πέρυσι. Ακούω την Τζόρτζια. Παραμορφός του φυλώματος. Τέλος πάντων, ποιος άλλος θέλει να απαντήσει είναι έτσι που το κάνεις, έτσι που το κάνεις το ξέρεις. Φωκίον για να δούμε τη γνώμη σου. Δεν είναι ακριβώς παραμόρφωση, οι φλίκτενα είναι ένα σύμπτωμα. Έχουμε μια διάρρυξη της εφημενίδας και εκεί υπάρχουν σημεία στην φλίκτενα. Η φλίκτενα είναι αυτό που θα λέγαμε στον άνθρωπο σπυράκι, έτσι δεν είναι. Έχουμε διάρρυξη της εφημενίδας και από εκεί από κάτω έχουν σχηματιστεί σωροί. Οι σωροί είναι στους βασιδιωμίκητες, κατασκευές των βασιδιωμικείτων, στους οποίους σωρούς παράγονται σπόρια, ουρεδοσπόρια και τελειοσπόρια. Εδώ λοιπόν έχουμε σωρούς οι οποίοι είναι σωροί ουρεδοσπορίων. Με συγχωρείτε. Τα ουρεδοσπόρια αυτά μπορούν και την επόμενη χρονιά να ξεκινήσουν την ασθένεια χωρίς να χρειάζεται να έχουμε μολύσματα από τον δευτερεύοντα ξενιστή. Τι είναι τα ουρεδοσπόρια. Οι βασιδιωμίκητες, κάποιοι βασιδιωμίκητες που δημιουργούν τις κοριάσεις, όχι όλοι, όχι όλοι βασιδιωμίκητες, αλλά οι βασιδιωμίκητες που δημιουργούν τις κοριάσεις, μπορούν να παράγουν μέχρι και πέντε διαφορετικά είδη σπορίων. Λοιπόν, τα πέντε αυτά διαφορετικά είδη σπορίων είναι βασιδιωσπόρια, πυκνιδιωσπόρια, εκιδιωσπόρια, ουρεδοσπόρια, τελειοσπόρια. Όλα αυτά τα πέντε υπάρχουν στις κοριάσεις. Σε κάποιες κοριάσεις σχηματίζονται όλα, σε κάποιες άλλες δεν σχηματίζονται όλα. Σε κάποιες κοριάσεις χρειαζόμαστε μόνο έναν ξενιστή και η σκορίας λέγεται αυτοϊκή, ο Μίκητας λέγεται αυτοϊκός, σε κάποιες άλλες κοριάσεις θέλουμε δύο ξενιστές και ο Μίκητας είναι ετερόικος. Εντάξει, τα ουρεδοσπόρια δυστυχώς δεν έχουν μαζί μου εικόνα, αλλά αν θέλεις κάποια φορά μπορείς να περάσεις να σου δείξω, έχουμε και παρασκευάσμα. Εδώ είναι τα πυρινόκαρπα ο κύριος ξενιστής, εδώ δηλαδή θα σχηματιστούν τα τελειοσπόρια τα οποία θα δώσουν στη συνέχεια βασιλιοσπόρια για να μολυνθεί το ζυζάνια. Βασιλιοσπόρια θα δημιουργηθούν από τα τελειοσπόρια. Δεν τα είπα γιατί δεν μας ενδιαφέρουν. Υπάρχουν βασιλιοσπόρια βέβαια που βγαίνουν από τα τελειοσπόρια. Ας δούμε τώρα κάποιες άλλες ασθένειες. Στο φουζικλάδιο της αμυγδαλιάς σας δείχνω κάποιες παλιές φωτογραφίες του εργαστηρίου. Κυλίδες στρογγυλές ή σχεδόν στρογγυλές στην άνω επιφάνεια των φύλων και στην αντίστοιχη κάτω επιφάνεια των φύλων εμφανίζονται καρποφορίες μαυριδερές. Στην περιοχή του Λαγκαδά αναφέρθηκε και αναφέρεται τέλος πάντων και παγκοσμίως. Η πολυστιγμάτωση της αμυγδαλιάς είναι μια άλλη ενδιαφέρουσα ασθένεια με πολύ ωραία συμπτώματα. Κάνει αυτές τις κοκκινοπές και ραμμιδί κυλίδες στο φύλωμα οι οποίες αργότερα επάνω τους εμφανίζουν μια καστανή κρούστα. Αυτά θα τα δούμε πιτροχάδιν, πολύ στιγμαοχράσεο, σχηματίζει περιφύκια στα πεσμένα φύλλα, δηλαδή είναι ένας ασκομίκητος, σας παρακαλώ μην μιλάτε. Και αυτή η ασθένεια απαιτεί και αυτή υγρό καιρό για τις μολύνσεις. Δείτε και κάποιες κυλιδόσεις οι οποίες μοιάζουν, αυτή η συγκεκριμένη μοιάζει και με κορίναιο, η κυλινδροσπορίωση, δείτε το όνομα της ασθένειας, κυλιδόση φύλων βυσινιάς κερασιάς δαμασκινιάς, προσβάλλει και τη βερικοκιά. Η επόμενη κυλιδόση είναι η κυλιδόση φύλων βυσινιάς κερασιάς βερικοκιάς, μπερδευώσαστε λιγάκι καλύτερα να θυμώσεστε λοιπόν το δεύτερο όνομα. Κυλινδροσπορίωση είναι μια ασθένεια που οφείλεται στον Μπλουμεριέλα Ζάπη, μοιάζει πάρα πολύ με το κορίναιο, δημιουργεί τρύπες στα φύλλα. Εδώ έχουμε την άλλη κυλιδόση που ονομάζεται καψάλιασμα, εδώ πέρα το ενδιαφέρον αυτής της ασθένειας είναι ότι προσβάλλεται το φύλο και ο μίσχος και εξαιτίας αυτής της προσβολής δεν μπορεί να δημιουργηθεί αφοριστικός ιστός και τα φύλλα τα προσβεβλημένα μένουν όλο το χειμώνα πάνω στο δέντρο, μπορεί να συμβεί αυτό. Το παθογόνο είναι το γνωμόνια ερηθρώστομα, είναι ένας ασκομίκητας ο οποίος σχηματίζει περιθήκια με μακρύ κόκκινο λαιμό και γι' αυτό το λόγο λέγεται και ερηθρώστομα, περιθήκια όχι μακρύ κόκκινο λαιμό με κόκκινο λαιμό ως τη όλη δηλαδή. Επίσης διάφορα είδη του γένους Κερκόσπορα μπορεί να δημιουργήσουν κινείδες και μια τελευταία διαφάνεια πολλές φορές θα ακούσετε ότι τα πυρινόκαρπα πάσχουν από αποπληξία, αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, μπορεί να οφείλεται ήδη έχουμε δει αρκετές ασθένειες που το δημιουργούν αυτό. Αδρομήκωση, σιψηριζία, σιψηλεμού μπορεί να προκαλέσουν αποπληξία των πυρινοκάρπων, σιψηξύλου όμως και έντομα μπορεί να δημιουργήσουν αποπληξία, παρατεταμένη ξηρασία, προσβολή απονηματόδηση. |
