| : Και επομένως, απορρούμε στην τελευταία ανακοίνωση της Συνεδρίας Εφηβείς, που τα κάνει η κυρία Γεωργία Καραμίτρου, με δεσίδηση συνεργασία με την κυρία Μπαπαδόχου, ο κυρίας Καραμίτρου, με θέμα τα δόχια της κυβέρνησης αυτού της νέας κυρίας Καραμίτρου, έκαιζο το λόγο. Η λατρεία της θεάς Κυβέρνης τεχνιώνεται από ειδόλια και στήλες τόσο στην Εανή όσο και σε άλλους χώρους του νομού Κοζάνης. Οι δόλια της Κυβέρνης έχουν προέρθει από τέσσερις αμασκατικούς τομείς της αρχαίας Εανής και μαρτυνών τεσικά τη λατρεία της θεάς, ειδόλια της οποίας εκτός της Εανής έχουν ετοπιστεί στην Ποντοκόμη, στη Μαυροπηγή και αρκετά στον Πολυμή. Ενεπίγραφα συμμαρμάρτινες ανάγκη θεστήλες, ανεθυματικές, τυχαία ευρήματα από τον Δρέπονα και τον Άγιο Δημήτρο στις αρχές του 20ου αιώνα, ιστοποιούν την ύπαρξη ιερών της θεάς κατά τα ελληνιστικά και αρωμαϊκά χρόνια αντίστοιχα. Σπίτι με σκάλες έχει ονομαστεί ονασκατικός τομέας σε νότιο πλάτωμα της αρχαίας πόλης με μεγάλη κλήση. Πρόκειται για χώρους δωματίων στα υψηλότερα των οποίων η πρόσβαση γινόταν με λίθιους βαθμιδοτούς διάδρομους με το κίτρινο χρώμα. Με λίθινα σκορδοπάτια λόγω της κλήσης. Τα δωμάτια συνεχίζονται και κάτω από τους ξεκομένους τεράστιους βράχους, οι οποίοι αποτέλεσαν πιθανόν την αιτία της καταστροφής, δεν αποκλείεται ένας ισμός και της ξαφνικής εγκατάλειψης με συνέχεια να αποκαλυθούν πολλά και σημαντικά εδρύματα. Οι λίθινοι βαθμιδοτοί διάδρομοι, οι σκάλες αυτές, δίνουν πρόσβαση σε δωμάτια, τα οποία αναπτύσσονται επίσης βαθμιδοτά, δηλαδή τα δάπεδά τους ακολουθούν την κλήση του εδάθους. Βαθμιδοτοί ήταν και η διάρταξη, λοιπόν, και στο δωμάτιο α, το δωμάτιο α είναι το χαμηλότερο και οδεντικού τμήματος των σπιτιών, ουσιαστικά, μας σκάλες, στο οποίο ενδεικτικό στοιχείο για το έπρεψη της φύσης του χώλου διεχθεί οντεπισμός στο δάπεδο ενός χάρτη ονομίρνοδος της Θεσσαλονίκης, αλλά και ονομίρνοδος Αντιγών Βοναδά. Το αμέσως οπόμενο δωμάτιο β είναι ένα υπόγειο αποθηκευτικό δωμάτιο διαστάσεων 3,5 x 2 μέτρα με πρόσβαση από το διπλανό δωμάτιο. Στο δωμάτιο 8 αποκαλύψηκε δάπεδο από πατημένο υπόλεπτο χώμα, όμοιο με την κατώτερη στρώση στο δωμάτιο α, το προηγούμενο δηλαδή, αλλά σε ανώτερο επίπεδο από αυτοί. Παρόμοια είναι τα χαρακτηριστικά και του δωματίου θ προς τα δυτικά, τα οποία με μικρότερο μεγέθος αλλά με σχεδόν ομοίες διαστάσεις. Στο δωμάτιο γ, στο μέσος ανώτερο και τρίτος υψηλότερο επίπεδο, εισερχόμαστε από τη σκάλα, το βαθμιδοτό το διάδομο, και παρατηρούμε ότι η πάνω επιφάνεια των λύσων της βορειοδετικής πλευράς του τείχου του δωματίου β, δεν έχει παρειάν προς την πλευρά αυτή και βρίσκεται στο επίπεδο του δαπεδού του δωματίου γ. Ενώ λίγο χαμηλότερα αποκαλύφθηκε μια σχεδόν παράλληλη, όχι ακριβώς παράλληλη σειρά λύσων και όχι σε όλο το πλάτος με το δεξί των κάθετων τείχων καθώς και δύο λιθόπληθοι παραπάνω. Η λύθη της σειράς αυτής είναι μεγάλο μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων μεγάλων. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Αυτή η σειρά αυτή αποτελεί τείχο προημότερης φάσης, πλάτους μάλιστα 80 εκατοστών ή ενός μέτρου και έχει βάθος, θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί με μια δοκιμαστική τομή. Ανατολικά από τη δεύτερη σκάλα αναπτύσσονται και άλλα δωμάτια, στα οποία δεν θα τα περιγράψουμε, άλλωστε ανήκουν σε διαφορετικό σπίτι. Αναφέρομαι μόνο την ύπαρξη ενός χεριού, αποειδόλειου, αφροδίτης ή αρθηνάς. Παρόμοια χέρια έχουν κρεθεί και σε άλλους ανασκαρφικούς τομείς της αρχαίας Αιάννης. Στο σπίτι με τις σκάλες εντοπίστηκαν και πύληνες φραγίδες, οι οποίες δείχνουν εργαστηριακή δραστηριότητα στο χώρο. Εκτός των δύο παραπάνων θησαυρών, λίγα μέτρα ανατολικά από την ανασκαφιακή βρέθηκε θησαυρό στο 21χ κοινωνισμάτων, αυτόν ομαναγδόσων των περιοχών πόλεων και περιοχών της Μακεδονίας και η απόθεση του θησαυρού εντάσσεται γύρω στο 168 π.Χ., παρόμοια με άλλους θησαυρούς που έχουν εντοπίσει στην αρχαία Αιάννη. Τα ευρήματα οδηγούν σε χαρακτηρισμό το δωματίο ως οικιακού ιερού χώρου της μητέρας των Πόλων της Βόλης, στον οποίο μάλλον εξυπηρετούνταν λαδρευτικές ανάγκες περισσότερων οικογενειών. Ίσως η ολοκλήρωση της Ανασκατής κάποτε, η επέκταση της Ανασκατής, να δώσει και περισσότερα στοιχεία. Το βέβαιο είναι ότι η λατρεία της θεάς ήταν δικομφυλήστην Αιάννη και στα ειδόλια από την Ανασκαφικέρευα μπορεί να προσκαθεί και ένα κεφάλι με τυχόμαρτο στέμα, παλιό έδωμο της ολογής από την αρχαία Αιάννη. Ένα παρόμοιο ειδόλιο βρέθηκε στο λεγόμενο στοϊκό κτίριο, ενώ στο νοτιοδοτικό πλάτομο ένα πύλινο ειδόλιο με εντελώς διαβρωμένη αντιφάνεια περιστάει η καθισμένη θεά εντοχωμένως στην Κιβέλη. Στον Ανασκατικό τομέα των μεγάλων δόμων, δύο και συγκεκριμένα σε ένα δωμάτιο με στεία, τα στοιχεία είναι πιο σαφή για τη λατρεία της θεάς Κιβέλης. Εδώ είναι μία στεία, ένα ίδιο στραγγίου και ένας χειρόνιος. Βρέθηκε τμήμα ειδογίου Κιβέλη σε θρόνο με λιοντάρι, ενώ ένα μικρό κεφάλι από τον ίδιο χώρο δεν είναι βέβαια ότι ανήκε στο ίδιο ειδόλιο. Από τον ίδιο χώρο περισιλέχθηκε και τμήμα ειδογίου με δύο σειρές εμπίες των κύκλων που προέρχεται από ιδίωμα πουλουριασμένο φιδιού πάνω δεξιά. Όλα αυτά τα στοιχεία παραπέμπουν στο χώρο οικιακής λατρείας με προστάτες του νικρό όφι, το φιδόσφαιτο της λαϊκής δοξασίας και τη μητέρα των θεών Κιβέλη. Ένα τμήμα μήτρας που προήρχε από την αρχαία Αιαννή παρουστάει πιθανότατα Κιβέλη. Στην Κοντοκόμη για τις ανάγκες του δρόμου κοζάνιστου το Λεμείδας ανασκάθηκαν κάποτε 15 στρέμματα αρχαιολογικού χώρου με χρήση και κατοίκηση από την αιωματική εποχή και χρήση έως τα ρωμαϊκά χρόνια, ανωτήθηκε εκεί δηλαδή ρωμαϊκόνικο καθείο. Από το κτίριο Εύσιλον προέρχεται ένα ιδόλιο Κιβέλης από πολυποσχεωρημένη μήτρα. Τμήματα παρόμοιου τύπου Κιβέλης βρέθηκαν και στη Μαυροπηγή σε ένα κτίριο και σε ένα δωμάτιο το 2010 στη θέση ίσιομα. Στο ίδιο σπίτι εντοπίστηκε πιθάρι με την εμπιγραφή κόραγος, μία συσσόρεψη αγνίσων, του ήμου τα φωνάκια φαριγεία και αυτό το πολύ ενδιαφέρον ιδόλιο που παριστάνει η γυναικεία μορφή σε σπίτι βρέθηκαν. Φαίνεται λοιπόν ξαπλωμένη σε επίπεδο κλίνη με μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι, τα χαρακτηριστικά του προσώπου δεν είναι ευθιάκρωτα φέρει κάλυμα μέχρι το μέτωπο αλλά διαγράφονται και τα μαλλιά πάνω στο μέτωπο. Πρόκειται για μια γυναικεία μορφή με κλειστά μάτια. Δεν πρέπει να συχαίρει η μορφή αυτή με την φαστομένη μορφή σε σκαφοειδίκουνια από την Αποτίδεα, ούτε με τις πλατάγιες, με μορφή βρέθους σε λίχνα που έχουν ευρεθεί αρκετές στη Θεσσαλονίκη και άλλο. Οι Κιβέλιοι ατρεβόταν στον Πολύμβηλο, εντοπίστηκαν η δόλειά της διάσφαρτα στο Αρχαίο Κεντρικό Κέντρο. Πρόκειται για την πόλη Εύβοια όπως την ταυτίσαμε, αλλά θα επανέρθουμε αύριο με τα ιδόλια αυτά που έχω φάσει τελευταία στιγμή, της Κιβέλις και του Διονύσου και του Άντι. Η λατρεία της Κιβέλις συμμαρτυρείται επίγραφικά και από δύο ανάγρυθες αναθηματικές και ενεπίγραφες στήλες παλιά και τυχαία ευρήματα από τον όμο Κοζάνης. Η ενεπίγραφη στήλη που εντοπίστηκε το 1914 σε μία συνοικία του Δρεπάνου προέρχεται εντοχωμένως από το ιερά του διαείψους του και άλλων θεωτήτων στο λόφο του Αγίου Ελευθερίου ή ίσως από γροτικό γειτονικό ιερό. Είναι ελληνιστική, χρονολογείται στο δεύτερο πρώτο αιώνα π.Χ. και περιστάει η θεά της Κιβέλι καθισμένη σε θρόνο, η οποία σπέντισε και όντως απόμου. Μπροστά της είναι ο Άτις ο οποίος κρατά τα δικά του σύμβολα, έναν καλάβρωτο, ένα ραβδί δηλαδή και ένα κύμβοδο. Με τη στήλη ανέφεσε ο Λυσίστρατος γιος του Λιμνέου στη μητέρα των Θεών. Από τον Άγιο Δημήτριον το 1912, αναφέρεται στον Ορμανιτόπουλο και μετά ο Παπαδάκης στην Αθηνά τον αφέρει, εντοπίστηκε το Άγιο Δημήτριο προέρχεται η στήλη αυτή, ο μαλλικός χρόνος, δεύτερο τρίτο αιώνα π.Χ. με την υπονογραφία της θεάς Κιβέλι στον μορστό τύπο να κάθεται σε θρόνο, μόνο που κρατά το τύμπωνο με το δεξί της χέρι και το αριστερό κρατά τη φυάρα. Θεωρούμε ότι το ανάγλυφο αυτό προέρχεται από τον αρχαιολογικό χώρο του Κοντινού προς τον Άγιο Δημήτριο χωριού Ριάκιο. Ο αρχαιολογικός χώρος αυτός έχει εμπανή κατάληψη αρχαιοκεισμού και από τον ίδιο αυτό χώρο έχουν προέρχει άλλωστε οι τρεις σπήλες, μία εκ των οποίων είναι αναθυματική στον Ιρακλική Ναγίδα. Όλα τα παραπάνω που σύντομα εκπέσαμε δείχνουν ότι η Λατρεία της Θεάς ήταν διαδρομμένη τόσο στην Αινή όσο και στον υπόλοιπο νοκομό Κοζάνηση και προφανώς και στην άλλη Μακεδονία, ενώ τεκμηριώνατη και ύπαρξη ιερών μεγαλύτερον ιερών μετανάλητων. Σας ευχαριστώ. |
