"Η ελληνική γλώσσα στη διαχρονία της εντός και εκτός Ελλάδας" (30/3/2017): Συζήτηση /

: και συνάδελφε από το στιγμείο για τα ενδιαφέροντα πράγματα που ακούσαμε στη συλλέχεια από αυτά που μας ήρθε ο κ. Κασάδης. Λοιπόν, θα δούμε μέσω στις ερωτήσεις, πρέπει να καταχραστώ το πρόεδρο να δώσω τον λόγο τους άλλους γιατί έχω και εγώ ερωτήσεις και δεν θα πανάει, αν εντράγεται, ο κάθε ερωτών ά...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Γλώσσα:el
Είδος:Ακαδημαϊκές/Επιστημονικές εκδηλώσεις
Συλλογή: /
Ημερομηνία έκδοσης: Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 2017
Θέματα:
Διαθέσιμο Online:https://www.youtube.com/watch?v=lB5TWWU4nac&list=PLJpizJmCRHW3KgTUY1MKYxulNJ7DjFc7p
Απομαγνητοφώνηση
: και συνάδελφε από το στιγμείο για τα ενδιαφέροντα πράγματα που ακούσαμε στη συλλέχεια από αυτά που μας ήρθε ο κ. Κασάδης. Λοιπόν, θα δούμε μέσω στις ερωτήσεις, πρέπει να καταχραστώ το πρόεδρο να δώσω τον λόγο τους άλλους γιατί έχω και εγώ ερωτήσεις και δεν θα πανάει, αν εντράγεται, ο κάθε ερωτών άμεσα. Θα σημειώνω τις ερωτήσεις για να έχουμε την καλύπτωση και τα λοιπά. Λοιπόν, παρακαλώ, ποιος έχει ερωτήσεις, πώς ποιος συνάδελφε. Ο συνάδελφος είναι ο Κασιώνας. Τη ερώτηση που μπορεί να συνδέσεις τα δύο. Ξεκινάει από το τέλος, όμως, στις συνειδημίσεις στη γνήση σας. Σε αυτός από τις ελληνικές λέξεις που μπήκαν στη Λόγια Ελληνική, το έρχονται από την Αλλαγέληση και από τα Μεταίστατα, από τις ελληνικές σπουδές της Δύσης. Μετά το δεύτερο χρόνο στον πόλεμο, αρχίζει ένα άλλο κύμα, το οποίο σαρώνει τα ελληνική στοιχεία της Συνιζέσης. Και τις αντικατηστά με αντιφυχείς στοιχείας. Αυτό το κύμα ένθεση και συνέχει. Σήμερα, λοιπόν, έχουμε ένα στοιχείο, το οποίο, για αυτό, συνέβη με αυτά που είπε ο κ. Καζάλης. Η υποφόρεση των ελληνικών σπουδών, κλασικών σπουδών καταφύγει, αλλά και ελληνικών σπουδών στη Δύση και στον πόλεμο, ιδίως το άγγλος εξοδικό πόλεμο, ο οποίος είναι στη Λόγια Πολύδας της τεχνολογίας, σημαίνει στη ρίγνωση της ελληνικής, όχι απλώς στον υπόλοιπο πόλεμο, αλλά μέσα στην Ελλάδα. Το θέμα είναι ότι μπορεί η εξάγωση της ελληνικής και της κλασικής, για αυτό δεν μπορώ να ξεχωρίσω, στο δυτικό κόσμο, βλέπουμε και ο κ. Καζάλης, το διαχωρισμό της κλασικής με την ελληνική, με την έννοια ότι καλό θα ήταν να είναι δύνατα τα οποία έχουν αυτήν τη συνέχεια. Γιατί, όταν άρχισαν οι πιο επιδοτήσεις από τις εξέλεσσες των ζωντανών δημοσίων, σταμάτησαν οι επιδοτήσεις των κλασικών και των πρόβλησσων, δηλαδή λατινικείς και αυτιάς ελληνικείς. Σε μια νύχτα, η κλασική γλώσσα μετατράπηκε στις νέοι ολληνιστές, οι λατινιστές στις νέοι ολλαντινιστές, για να πάρουν επιδοτήσεις. Εάν υπάρχει τρόπος μέσα απ' αυτό το πλέγμα, όχι δηλαδή ότι πρέπει να ανατραπήσουν και καλά οι είσοδος των ελληνικών, αλλά και οι αγγλικές τρέχες. Οι και μελλικές ακόμη είναι απερασμένες και είναι αδύνατοι, δεν είναι οι ελληνιστές. Αλλά υπήρχε, ιδίως σε μορφωμένα κομμάτια των θετικών ευστημών, που ήταν όμως η κλασική πεδία, όπως είναι η γιατρική. Οι ατρικοί μπορεί ακόμα, κατά μεγάλο ποσοστό της έλωσης, και περισσότερο παραμένουν με αρχές ελληνικίας τρίζες. Στο θέμα, λοιπόν, της θεμελωγίας και των ψηφιακών, εκεί η κατάλυψη είναι πλήρης. Προσπαθούμε τώρα κάτι να κάνουμε να σαρώσουμε, να σκανάρουμε και να σκρολάρουμε, αλλά εκεί δεν ξέρω τι θα μπορούμε να κάνουμε ελληνικά. Υπάρχει, δηλαδή, μια προοπτική, όχι ανατροπλήση του έλπαντος, γιατί όπως σημαίνει και εσείς, είναι όλα πέρα ανα ιστορικής εξέλιξης. Αλλά βάζουμε τόσο να διασώθει κάτι το οποίο έχει και κάτι περισσότερο από ένα είδος, ας πούμε, νοσταλυγίας για το αρχαιολληνικό. Είναι πιο ακριβολογικές, στις εταιτομένες, η αρχαιολληνικής ρίζας ορωλογίας. Κατά τη γνώμη, δεν ξέρω, εσείς είστε οι δυο άνθρωποι. Λοιπόν, άλλες ερωτήσεις. Θα πω κι εγώ. Να σας ευχαριστήσω και τους δύο τους ομιλητές. Δηλαδή, μας δώσετε ένα αισιόδοξο μήνυμα, ένα πορευκτικό. Και πάνω στο αισιόδοξο μήνυμα, διαβάζουμε πολλές φορές στα μέσα μασικής δικτύωσης. Ότι, παράδειγμα τος χάρη, πρώτη ξένη γλώσσα στην Γεωργία, η ελληνική. Πρώτη ξένη γλώσσα στην Αυστραλία, η ελληνική. Και ήθελα καταρχή να μάθω αν όλα αυτά είναι αληθινά, ή είναι απλώς φωτοβολίδες και στη Ρωσία. Και το άλλο, με την ιδεότητά σας κύριε Χαζάζη, ως προέδρος του Κέντρου της Γλώσσας. Τι κάνετε γι' αυτό το απίστευτο συνοθήλευμα των ξένων λέξεων, τουλάχιστον στα κρατικά κανάλια, να μην πω στα ιδιωτικά. Αυτό το live, η agenda, το panel, το focus, μόκους, παπαρόκους, δεν σε συνοποιεί καθόλου. Δηλαδή, εμένα πραγματικά με κάνει έξαγη. Εσείς δεν έχετε παράγγει καθόλου προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλη ερώτηση. Ελεύθερα ερώτηση παρακαλώ. Ευχαριστώ καταρχάς για τους ομιλητές και πάνω σε αυτό που είπε ο κ. Χασιώτης για τις τεχνικούς όρους. Έχει βγει ένα λεξικό τεχνικό όρο στα ελληνικά, που πραγματικά κυρολευτεί πάνω σε τέτοια θέματα τεχνολογίας. Δεν είναι γνωστό. Επτός από κάποιους ελάχιστος επιστήγονος τεχνικούς, οι υπόλοιποι δεν το γνωρίζουν. Έχει γίνει μια προσπάθεια. Έχει βγει ένα ακριβές τεχνικό λεξικό όρο, το οποίο καλό είναι οι φοιτητές και των θετικών επιστημόνων. Αλλά και οι κλασικοί, που ασχολούνται δικαμοριστικά, να μπορούν να το χρησιμοποιούν. Ούτως ώστε να υπάρχει μια μετράγγιση των αγγλικών λέξων με τις πραγματικές ελληνικές, που έχουν τις ρίζες τους και μπορούν να τα χρησιμοποιούν. Και είναι πραγματικά πολύ έτοιχες. Μια πρόταση σαν συνέχεια αυτό που είπατε. Γιατί στη τεχνολογία επειδή χρησιμοποιούμε σήμερα τα ψηφιακά και έχουν μεταφερθεί όλα τα αγγλικά και επειδή είναι απλές οι αγγλικές ρίζες και ο τρόπος με τον οποίο μεταφέρεται η αγγλική γλώσσα είναι έβληκτη, αντίστοιχα όμως μπορεί να γίνει έβληκτο χρησιμοποιώντας ακριβώς τα ελληνικά. Υπάρχει ψηφιακά, υπάρχει ψηφιακό. Υπάρχει και ψηφιακό, αλλά αξίζει να διαδοθεί, να αρχίζει να προχωράει και αυτό. Δεν είναι δηλαδή μόνο το θέμα των κλασικών σπουδών και της γλώσσας. Είναι και αυτά που έχουμε σε επαφή, που λειτουργούμε σήμερα. Υπάρχει λοιπόν αυτό το πράγμα που μπορεί και από το Κέντρο Γλώσσας, δεν ξέρω αν το έχετε υπόψη σας, να προωθηθεί και να το αντιμετωπίσουν και οι νέοι επιστήμονες μαθότητων. Άλλος άλλη. Πρωτίστε, μην τις στάζετε, παρακαλώ. Θεώμαι ότι αν έχουμε άμεσης ή έμεσης μαντερίες της ύπαρξης μαντερωνικής γλώσσας. Άλλη ερώτηση. Λοιπόν, να κάνω κι εγώ τις ερωτήσεις μου. Η Λυκή Ρώσσα θεωρείται επίσης μια μικρή γλώσσα. Μεγάλες δεδομένες γλώσσες. Σε συσχέθηση με το ψηφιακό κόμμα που έλεγε ο Ρεγγό Μέχρο. Ένα αυτό. Και δεύτερο, σε σύγκριση με άλλες μικρές γλώσσες. Και δεν είχα το πέρα τα εβραϊκά. Πώς στέκομαι ή πώς μάλλον θα μπορούσαμε να σταθούμε. Αυτό είναι το ένα τα ερώτημα μου. Το δεύτερο, για ποιους λόγους, κύριο Καζάζη, ενδιαφέρονται οι ξένοι, οι όποιοι ξένοι, για την εκμάθηση της ελληνικής. Και να μπράσω λίγο στον κύριο Μασταγυρίο. Η μακεδονική, είπατε, διάλεκτος ήταν άγρως της. Στον ελληνικό κόσμο, στην επόμενη εποχή. Ήτανε γραφτή η γλώσσα, το ένα. Και δεύτερον, ποια είναι η σχέση της με την μακετόνσκη. Να το ακούσουμε λίγο, γιατί χρειάζεται να ακούσουμε. Τώρα, πώς κατάφερε η λατινική γλώσσα να το αποδείξει. Πώς ξεκίνησε και έρχεται και τι να γίνει η Λίγουνα Φράγκαν, ας πούμε, μετά την ελληνική. Πώς ξεκίνησε να το αποδείξει. Ήθελα έτσι, αν μπορείτε λίγο, δύο βάγκες ιστορικά να πούμε. Και γιατί δεν κατάφερε, ή σε πιο βαθμό κατάφερε, η τουρκική, μέσα στην πορνών αιών του κρατορία της, να γίνει και αυτή μια Λίγουνα Φράγκαν, κατά κάποιον παράδειγμα. Και αν ανηθέτει αυτό το πράγμα, νομίζω μπορείς να ανηθέτει, ότι ο κλασικός μας κροβιτισμός, είναι αυτός ο οποίος πραγματικά βοήθησε πάρα πολύ, αργότερα στην επέκταση της ελληνικής πρόσφυγας και της ελληνικής. Δεν μπορούμε να μιλάμε ταυτόχρονα μαζί. Για τον κύριο Χασιώνα, το κρίσιμο για την προώθηση των ελληνικών σπουδών, δεν ήταν τόσο πολύ αναγευστή, ήταν βασικό, ήταν επανίστοδος. Αλλά τα νούμερα τότε ήταν πάρα πολύ μικρά. Κρατούσαν όμως την εκπαίδευση. Το 19ο αιώνα και κυρίως στα μέσα και τέλη του 19ο αιώνα, έχουμε αυτό το οποίο είναι η μεγάλη επανίστοδος των ελληνικών. Είναι η υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Αγγλία πρώτα και μέσα στη Γερμανία, η εκπαίδευση γίνεται μαζική. Για τα Γόρια βέβαια έτσι, αλλά έστω. Με το που γίνεται αυτό τότε τα ελληνικά και τα λατινικά, τα οποία ήταν στο κύριο μενού του 19ου αιώνα, ξαφνικά πλημμυρίζουν όλες τις επαγγελματικές τάξεις. Σ' αυτό οφείλεται η διήστηση και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Αλλά με τους γιατρούς, σας είπε, οι επαγγελματικές γλώσσες, δηλαδή οι ελληνομικοί σε πολλά, και οι ιατρικοί και κατόπιν και άλλες επιστήμες, όπως ο engineer, στο οποίο βγαίνει λίγο αργότερα, δανείζονται, αλλά όταν αυτό φτάνει στον 20ο αιώνα, μόλις μπαίνει ένα άλλο ρέμμα στον κορμό της εκπαίδευσης, εκτοπίζει τα ελληνικά. Και τότε έχουμε μαζική είσοδο, μαζική έξοδο. Τώρα, ο κ. Τσακούρας ρωτάει, μικρή ελληνική γλώσσα, τι ψηφιακό μέλλον έχει. Η αλήθεια είναι μια λέξη ότι μια γλώσσα, εφόσον δεν έχει ψηφιακή παρουσία, δεν έχει ψηφιακή παρουσία στο ίντερνετ, είναι προορισμένη να ξαθανιστεί. Άρα, όσο δεν καταφέρνουμε να μπούμε μέσα μαζικά με πολλούς ιστοχωριστότοπους, τόσο κινδυνεύουμε με περιθωριοποίηση. Η ψηφιακή δύοδος είναι ή αυτή που θα σε ανεβάσει, ή αυτή που θα σε ξαφανίσει. Το γεγονός ότι οι Σκοπιανοί, παραδείγματος χάρη, έχουν γεμίσει ανοησίες στο διαδίκτυο, με ένα σωρό διαδικτυακούς τόπους, σημαίνει ότι η δική μας η άποψη δεν υφίσταται. Διότι όλοι τώρα πάνε κατευθείαν στο διαδίκτυο. Ακόμη και οι φοιτητές μας πηγαίνουν στο διαδίκτυο για να κάνουν τις δουλειές τους. Αυτό, για να επιστρέψω λίγο πίσω, αυτό, εάν δεν κερδίσουμε τη μάχη της ψηφιακότητας, χαθήκαμε. Όταν έχεις κυβερνητικές επιλογές, παραδείγματος χάρη, οι οποίες κάνουν ένα βήμα μπρος με τη Διαμαντοπούλ ψηφιακό σχοείο και εμείς διάξαμε ένα ολόκληρο ψηφιακό σύμπαν, παραδείγματος χάρη, και κατόπιν έχεις πυσογύρισμα, δεν πειράζει, καλώς είναι και ο Μαυροπίνακας, τότε η εκπαίδευση στην Ελλάδα χάνει το ψηφιακό τρένο και αυτό σημαίνει και η κοινωνία θα το χάσει. Είναι περισσότερο επικίνδυνο από αυτά που περιγράψατε το γεγονός του οποίου έχει αρχίσει πια στα πανεπιστήμια. Στα πανεπιστήμια υπάρχουν τυχιακές εργασίες, οι οποίες συντάσσονται στα αγγλικά με μία μικρή περίληψη στα ελληνικά πίσω. Νομικά αυτό δεν στέκει και μπορεί κάποιος να το προσβάλλει και να επαναφέρει την τάξη, αλλά αυτό δείχνει πού πάνε τα πράγματα. Εγώ ένας συνάδελφος από το Μετσόβιο και αλλού κρούτον τον Κόδο να την κυνηγεί και να ερώτησαν εάν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να ξαναγυρίσουμε το ρέμα. Η αλήθεια είναι ότι, επί 200 χρόνια, οι Έλληνες είχαν ένα γλωσσικό πατριωτισμό επειδή ήθελαν να φτιάξουν γλώσσα, εξελήνηζαν, έφτιαχναν με επιτυχία, με αποτυχία, δεν έχει σημασία, με αρχαικά, χωρίς αρχαικά στοιχεία και τα λοιπά, κατάφερναν να φέρουν την ελληνική ως πολυστροματική γλώσσα, όχι μονοκόμενη γλώσσα, να την φέρουν στο επίπεδο των πιο ανεπτυγμένων σήμερα. Σήμερα η νέα ελληνική είναι πιο πλούσια από ό,τι ήτανε ποτέ άλλοτε σε όλα τα χρόνια της. Αλλά ο μεγάλος πλούτος αυτός είναι και μεγάλο πρόβλημα στο χρήστη, γιατί έχει άπειρα επίπεδα, έχει νιμάνσες, έχει ένα σωρό πράγματα και έρχεται στο σχολείο να είναι ο αδύναμος κρίκος σε αυτήν την υπόθεση. Ο δάσκαλος αδυνατή να ανταποκριθεί. Και ο πρόεδρος αδυνατή να ανταποκριθεί και όλα. Και γι'αυτό θα έχουμε τέτοιου είδους φαινόμενα. Με νόμο δεν μπορείς να τα περιορίσεις, αλλά κυρίως όταν υπάρχουν και μέλη του διδακτικού προσωπικού μέσα στα πανεπιστήμια, που λένε, δεν πειράζει, ας το γράψω στα ελληνικά. Σε αυτή την περίπτωση, εάν δεν αντισταθούν οι δάσκαλοι, τώρα οι πανεπιστημιακοί, οι οποίοι να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες καλλιέργειας της ελληνικής σε όλα τα κλίματα, μη περιμένουμε να αλλάξουν πολύ τα πράγματα. Δεν θα θέλω να πω περισσότερα, για αυτά μπορεί να μιλάει κανείς πολύ. Να προσθέσω και εγώ λίγα πράγματα σε αυτά που ήδη απάντησε ο κ. Καζάζης. Η αλήθεια είναι ότι σε κάποιες επιστήμες, όπως για παράδειγμα ξεκινάω από μια απάντηση στο ερώτημα του κ. Καζιώτη, προσθετικοί σε αυτά που θα υπόθεκε, ήδη απάντησε ο κ. Καζάζης. Σε κάποιες επιστήμες, όπως για παράδειγμα και για τα ικού, νομίζω ότι η θέση της ελληνικής δεν μπορεί να κίνδυνεξει. Δηλαδή, διπλική ορολογία έχει ενσωματώσει τόσο πολύ τις ελληνικές ρίζες, όπως καρδιό, λότσι, χαίματο, χαίματο, κτλ. Κάποια τα είδατε ήδη στον πίνακα στον που είχα ετοιμάσει. Νομίζω λοιπόν ότι σε τέτοιες επιστήμες, ειδικά στην Ιατρική για παράδειγμα, δεν πείτε το θέμα συρρήκνωσης του ρόλου των ελληνικών στοιχείων. Έχει ενδιαφέρον όμως να δει καλής τι συνέβει, ας πούμε, στην αστρονομία. Δηλαδή, βλέπουμε τον Γαλιλαίος, ο Γαλιλαίος δέκατος έβδομος αιώνας, αρχαία του δέκατοιου εβδομάδου αιώνα, ανακαλύπτει τα φεγγάρια του Δία και τους δίνει στα τέσσερα από τα φεγγάρια του Δία, δίνει ελληνικά ονόματα. Δημιουργώντας μια παράδοση, είναι τα πρώτα, οι πρώτοι δορυφόροι που ανακαλύπτονται από την αρχαία εποχή και μετά. Εντάξει. Λοιπόν, τους δίνει αρχαία ελληνικά ονόματα. Προχωράμε σε επόμενους αιώνες, μιλάμε για πολύ πιο πρόστατες εποχές, ανακαλύπτονται, ας πούμε, δεν θυμάμαι τώρα αν είναι οι δορυφόροι του ουρανού, πιθανόματι είναι οι δορυφόροι του ουρανού. Σε αυτούς δίνονται ονόματα ιερώων, αγγλικών λογοτεχνών, του Σέξπιρ και άλλων, έτσι. Δείχνω λίγο πώς αλλάζει το πράγμα καθώς θυσιάζομαι στα νεότερα χρόνια. Αυτό, ας πούμε, συμβαίνει, νοδίζω συμβαίνει μέσα στον 20ο αιώνα. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα? Με συγχωρείτε, μπορώ να πω κάτι για αυτό που είναι πολύ ενδιαφέρον. Το παράδειγμα πολύ ενδιαφέρον είναι η αστρονομία. Στην Αμερική υπήρχε, όσο ξέρω μέχρι πριν από λίγο, δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει σήμερα, space commission on onomatology. Και εκεί πέρα υπήρχανε Greek scholars που λένε, δηλαδή ήταν μόνον Έλληνες φιλόλογοι, της αρχαίας Ελληνικής, οι οποίοι έδιναν τα ονόματα και ήταν σίγουρο ότι θα είναι ελληνικά ή λατινικά. Αυτό όμως που έγινε τα τελευταία λίγα χρόνια είναι ότι δεν έχουμε τόσα ονόματα για την απειρία των ονομαστέων πλανητών και μη και αστεροεινών κτλ. Εκεί δεν γίνεται, εκεί βάζουνε νούμερα. Σήμερα έχουμε φτάσει, δεν είναι τελειών. Σήμερα είναι γράμματα και νούμερα. Αναγκαστικά, δηλαδή, αυτά τα πράγματα φύγανε αυτήν την τροπή. Τώρα, τέθηκε ένα ερώτημα όσον αφορά την Ακστραλία, νομίζω. Τι γίνεται, ας πούμε, στην Αυστραλία. Ειδικά στην Αυστραλία υπάρχει ένας έντονος ανταγωνισμός μεταξύ της ελληνικής ως δεύτερης και από την άλλη μεριά εξαιτίας των ιστορικών συνθηκών, εξαιτίας της κατάστασης, της κυναιζικής και άλλων γλωσσών της γειτονιάς της Αυστραλίας. Επειδή ήμουν πρόσφατα εκεί. Η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες, οι ομογενείς εκεί στην Αυστραλία θεωρούν ότι σχεδόν χάνεται αυτό το πράγμα. Δεν μπορεί, δηλαδή, να ανακτήσει η ελληνική τη θέση, ας πούμε, που είχε. Θα έλεγε κανείς ότι βήμα-βήμα τη χάνει προς όφελος, ας πούμε, της κυναιζικής. Αλλά δεν είναι η αλήθεια αυτό. Το ότι υπάρχει μεγάλη ελληνοφωνία στην Αυστραλία είναι μια πραγματικότητα. Αλλά το ζήτημα είναι να δούμε τι θα γίνει τα επόμενα 3-40 χρόνια. Αν μπορεί να γίνει κάτι. Αυτή τη στιγμή η οικονομική κατάσταση στην περιοχή δείχνει μια άνοδο της κυναιζικής που δεν είναι εύκολο να προβλέψει κανείς ότι θα σταματήσει. Και βεβαίως αυτή η άνοδος της κυναιζικής κάτι θα διώξει. Τι θα διώξει αυτό που μέχρι τώρα ήταν κυρίαρχο, δηλαδή τα ελληνικά. Τώρα, ένα άλλο ερώτημα που πέθηκε έχει να κάνει με την αρχαία Μακεδονική. Λοιπόν, με την αρχαία Μακεδονική έχουμε ελάχιστα στοιχεία, εντάξει. Τα στοιχεία αυτά αφενός είναι γλώσσες, δηλαδή λήματα ληματαλεξικών της αρχαίας εποχής. Ελάχιστες λέξεις, δηλαδή. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί και δύο εκτενέστερα κείμενα, όπου με βάση αυτά τα κείμενα μπορούμε πλέον και μιλάμε για την λύση στο ερώτημα ποια είναι η θέση της Μακεδονικής μεταξύ των γλωσσών, όπως ας πούμε, τίθετο του ζήτημα παλιά ή όπως τίθεται σήμερα μεταξύ των αρχαίων ελληνικών διαλέμων. Δηλαδή αυτό το θέμα έχει, νομίζω, απαντηθεί με οριστικό τρόπο. Μπορεί να μην έχουν φτάσει οι απαντήσεις στην παγκόσμια δημοκρατία, αλλά η αλήθεια είναι ότι και εμείς ως Μαστατούταν ελληνικών σπουδών κάνουμε ό,τι μπορούμε και θα δείτε τα επόμενα χρόνια κάποια πράγματα ως προς αυτό, συγκεκριμένα έναν τόμο για τις αρχαίες ελληνικές διαλέγχους, όπου θα βλέπουμε πλέον ότι το ζήτημα δεν θα τίθεται ως η θέση της Μακεδονικής, δανείζουμε τον τίτλο από το διβλίο που συνεκδόσαμε με το κέντρο ελληνικής γλώσσας, το Υπονομικό Συμβουλί και το κέντρο ελληνικής γλώσσας, από το διβλίο την ιστορία της ελληνικής από τις αρχαίες έως την ίστερη αρχαιότητα. Εκεί λοιπόν το κεφάλαιο για τη Μακεδονική τυπλοφορούνταν η θέση της Μακεδονικής. Πλέον δεν είναι το ζήτημα της θέσης της Μακεδονικής. Το κεφάλαιο που θα υπάρχει στον τόμο για τις αρχαίες ελληνικές διαλέγχους που πρόκειται να εκβάζει το Ινστιτούτο θα είναι η Μακεδονική διάλεξη. Προφανώς είναι μια αρχαία διάλεξη. Την τοποθετούμε μάλιστα στις βορειοδυτικές ελληνικές διαλέγχους, δηλαδή συγγενέστεροι με τα ιδιωτικά, με διαλέγχους της Ιππήρου και μακρινότερα συγγενέστεροι με τα δωρικά, με τις δωρικίες. Αυτό το Balkansprachbund, που θα ασχοληθείτε νομίζω πρόσφατα, αυτό το ίδιο, Βαλκανική Γλωσσική Ένωση, έχει κάποια σχέση με την εξέταση, πέρευα αυτών των παλιών διαλέκτων διγκλωσσών ή με τα σύγχρονα? Αυτό που ονομάζουμε Βαλκανική Γλωσσική Ένωση είναι η περιγραφή μιας κατάστασης, σύμφωνα με την οποία γλώσσες και κυρίως διάλεκτοι, που βρέθηκαν στον βαλκανικό χώρο, επηρεάζουν μία την άλλη, εμφανίζονται επομένως ομοιότητες μεταξύ διαλέκτων των βαλκανικών γλωσσών και τον ίδιο των βαλκανικών γλωσσών, έτσι, εμφανίζονται λοιπόν ομοιότητες, οι οποίες οφείλονται στη γυμνίαση, δηλαδή δομικά σχήματα από τη μία γλώσσα μεταφέρονται στην άλλη. Το λέω έτσι αναγκαστικά πολύ συνοπτικά. Ποιο είναι το ζήτημα τώρα, ποιο είναι το ερευνητικό ερώτημα, ποιο είναι η προέλευση αυτών των βαλκανικών σχημάτων, το θέμα τίθεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δηλαδή είναι τα ελληνικά, είναι σλαβικές γλώσσες, θα μπορούσε να πει κανείς μια αρχαία γλώσσα όπως είναι τα ελληνικά, λέω τώρα έτσι ένα υποθετικό παράδειγμα. Λοιπόν, φαίνεται τελικά ότι ο πυρήνας προτείνει είναι ελληνική. Πέρυσι το Ινσταντούτυρο Ελληνικών Σπουδών Παρουσίου Μαέμβριου έκανε ένα συνέδριο ακριβώς για την βαλκανική γνωσσολογία. Εκεί πέρα πούστηκαν διάφορα πράγματα, διάφορα ενδιαφέροντα πράγματα εδώ και στον τόμο ο οποίος πρόκειται να εκδοθεί μέσα στο 18 και θα περιλαμβάνει πάρα πολλά από τα κείμενα που εκφωνήθηκαν τότε, θα φαίνεται από κοινές, νομίζω ότι θα είναι ένας τόμος που θα κάνει μια ρήξη, θα επιφέρει μια μικρή ρήξη στην ιστορία αυτής της βαλκανικής γνωσσολογίας επειδή ακριβώς θα δείχνει κάποια πράγματα ότι έχουν από ό,τι η ελληνική προέλευση. Φαινόμενα δηλαδή δομικά κοινά σε βαλκανικές γλώσσες και διαλέκτους, ότι η προέλευσή τους είναι σε μεγάλο παθμό από την ελληνική. Όλες οι γλώσσες συνεισφέρουν στη βαλκανική έρευση. Αλλά το ότι κάποια δομικά χαρακτηριστικά οφείλονται στα ελληνικά αυτό, νομίζω ότι πλέον θα αρχίσει να το συζητάει πολύ σοβαρά η έρευνα από τα κεφάλαια. Να πω μία λέξη μόνο επειδή είναι πολύ κρίσιμο αυτό, πολύ καλοδρανό βέβαια. Η προπαγάνδα από τη μεριά των δωριών γειτόνων πάντοτε ήθελε να κάνει δύο κινήσεις. Η πρώτη ήταν να ξεχωρίσει την αρχαία μακεδονική από την ελληνική, να την αφήσει ελεύθερη, διότι ήταν η εποχή όπου οι Βούλγαροι διεκδικούσαν την αρχαία Θρακική, οι Αλβανοί την αρχαία ελληνική και έτσι διατηνόταν η προπαγάνδα και οι Έλληνες διεκδικούν την αρχαία ελληνική. Βέβαια καμία αναλογία δεν υφίσταται μεταξύ των τριών, αλλά το θέμα ήταν πρώτα να την αποχωρήσουμε, να την αποχωρήσουμε από την αρχαία ελληνική. Αλλά δεν υπήρχαν τεκμήρια. Κάποια υπάρχουν, που λέει και ο συναντός, είναι καμιά δέκα ντουζήμες από λέξεις ενός γραμματικού του Αμέρια, κυρίως και άλλων, οι οποίες είναι οι δύσκολες λέξεις της αρχαίας που μπαίνανε στα λεξικά, τα οποία τα αρχαία λεξικά δεν θα σαν τα συμβερνή, δεν βάζανε όλες τις λέξεις, αλλά μόνο τις δύσκολες. Αλλά είναι από τα ανεξυγνεία, αλλά δεν είναι παρά 100-120 λέξεις. Δεν μπορεί να στηρίξεις εκεί πέρα την υπόθεση την άλλη. Κάποιες από αυτές τις λέξεις μονάχα παραβιάζοντας τους κανόνες της ελληνικής, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είναι ελληνικές. Στο τέλος το κεβαλά, το κεφαλά και τα λοιπά, όλα αυτά εξηγούνται. Αλλά στο τέλος μπορεί να μένουνε πάντα κάποιες, οι οποίες δεν εξηγήθηκαν ποτέ. Αυτό είναι όλο το υλικό. Μετά έρχονται οι ανασκαφές. Τις ανασκαφές έχεις απειρία επικραφών, παρένθεση. Δεν καταλαβαίνω γιατί οι αρχαιολόγοι στη Μακεδονία, με το που βρίσκουν την επικραφή, δεν βάζουν μία φωτογραφία και έναν αριθμό. Να την βρει ο κόσμος. Ξέρετε, τα περισσότερα τεχνίρια των επικραφών είναι γνωστά στον επιστημονικό κόσμο. Μπορεί να σας φαίνεται περίεργο, αλλά είναι δεδομένη κατάσταση. Είμαστε σε μια αγριά κατάσταση ως προς αυτό. Και είναι ευθύνη όλων των αρχαιολόγων. Οι Μακεδόνες αρχαιολόγοι μόνο τα κάνουν εμείς. Το δεύτερο πράγμα είναι ότι φτάσαμε στην όξυνση των ζητημάτων αυτών. Μονάχα στο 19ο αιώνα που είχαμε την πάλη μεταξύ των βαλκανικών γλωσσών. Ψάχνουμε να βρούμε τώρα περισσότερα τεχνίρια. Προπαγάντες από πάντοτε λέει. Βέβαια, έχετε ένα σωρό επικραφές, αλλά όλες αυτές είναι της Αττικής Διαλέκτης. Είναι από τότε που ήρθαν και έκαναν τις απεικείες οι Αθηναίοι και οι Αποκάτω. Αλλά αυτό δεν μαρτύρει τίποτα. Και εδώ είναι ένα πρόσφατο συγκλονιστικό έβριμα στην Μεθώνη. Όχι την Αποκάτω αλλά την εκεί μας της Πιερίας. Όπου φάνηκε ότι υπάρχουν ενεπίγραφα κομμάτια αγγίων. Στα οποία χρονολογούνται πολύ πολύ πριν από τον απεικισμό αυτόν. Επομένως κερδίζουμε 100-150 χρόνια, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Και όπου οι λέξεις, τα ονόματα είναι ελληνικά. Αυτό μας οδήγησε στο κέντρο της Λόσας να αγκαλιάσουμε τις ανασκαφές αυτές. Βγάλαμε έναν πρώτο τόμο αναλυτικότατο και άλλους 3-4 που ακολούθησαν με διεθνή συνέδρια. Και έτσι έφτασε σήμερα. Και ο τελευταίος μεγαλύτερος ισπανός γλωσσολόγος, ο Κρέσκο, να πει ότι είναι σήμερα, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι δεν μιλάμε για γλώσσα, όπως θα ήθελαν οι άλλοι, αλλά για μια διάλεκτο που τα στοιχεία της, όσο λίγα και να είναι, και όσο δύσκολα να εξηγούνται, την τοποθετούν στη βορειοδυτική, στις βορειοδυτικές διαλέκτους. Άρα σήμερα πιστεύω ότι ουσιαστικά το θέμα αυτό έχει επιλυθεί. Αλλά τώρα που υστερούμε, εδώ πάλι είναι η ψηφιακότητα, δεν υπάρχει ένα site το οποίο να διοχετεύει καθαρά επιστημονική πληροφορία. Είναι ένα πράγμα το οποίο κυνηγάει το κέντρο ελληνικής γλώσσας και δεν μπορεί να το πετύχει εδώ και χρόνια. Το θέμα είναι ότι πρέπει αυτό να γίνει με ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα. Αυτό είναι το πρόγραμμα της Μακεδονίας, το οποίο το κυνηγάμε. Δύο χρόνια τώρα το παλεύουμε πλάι από τον Άννα στον Καλιάφα, διότι εάν δεν έχεις ψηφιακή παρουσία, κράτος ή έθνος ή οτιδήποτε, που δεν έχει ψηφιακή παρουσία, βλάχνει το εθνικό συμφέρον. Αυτό τελείωσε. Όλα αυτά που υπόθηκαν, τα πολύ σωστά που υπόθηκαν, σημαίνουν ότι, βέβαια, η αρχαία μακεδονική διάλεκτος της ελληνικής προφανώς δεν μπορεί να έχει καμία σχέση με αυτά που ονομάζονται σε όλο Μακεδόνικα, όπως και να τα πει κανείς, το ιδρύωμα, την επίσημη λόσα του κράτους των σκοβίων. Ας το πούμε έτσι. Έχω σημειώσει εδώ για τα τουρκικά. Δηλαδή, γιατί τα τουρκικά δεν κατάφεραν μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ας πούμε να υπικρατήσουν, έτσι. Πεδραχάς να δούμε λίγο, εδώ έχει σημασία να εμφανίζει και την ιστορία της τουρκικής. Δηλαδή, η ιστορία της τουρκικής έχει από πίσω της ένα background περσικών δανείων, αραβικών δανείων, έτσι. Δηλαδή, εμπλουτίστηκε λόγω, εννοείται, και της θρησκείας κτλ κτλ, έτσι. Πήρε, δηλαδή, στοιχεία και από άλλες γλώσσες. Τώρα, κανένας δεν θα υποστήριζε ότι η τουρκική δεν καλλιεργήθηκε στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Άλλη, όμως, είχε να αντιμετωπίσει μια παράδοση ελληνική, που συνέχισε να είναι πάντοτε ισχυρική, έτσι. Η θρησκεία σίγουρα έπαιξε τον όνομα της, έτσι, ως ανασταλτικός παράγοντας από το... για να μη φτάσει κανείς στο εντεχόμενο να υιοθετήσουν πάρα πολύ την τουρκική γλώσσα, πάρα πολύ ελληνόφωνοι, εντάξει. Και δεν την υιοθέτησαν. Δηλαδή υπήρξαν τέτοιες μετακινήσεις ομάδων πληθυσμού από μία γλώσσα σε μια άλλη. Αλλά δεν ήταν τέτοιες που να βάλουν σε κίνδυνο τα ελληνικά. Δηλαδή, θα μπορούσε κανείς να το πει και ως εξίσο, ότι δεν βρίσκουμε μια σταδιακή μείωση... Δε θα νομίζω ότι υπάρχει μια σταδιακή μείωση της ελληνοφωνίας μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δηλαδή, δεν νομίζω ότι αν κρατούσε για άλλα 100 χρόνια η τουρκοκρατία θα είχε καταφέρει τελικά τα τουρκικά να υπερισχύσουν. Εντάξει. Τα πράγματα μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία βρήκαν την ισορροπία. Και βεβαίως αργότερα με το νεοελληνικό κράτος, τα πράγματα ανατράπηκαν προς όφελος της ελληνικής στην Ελλάδα και βεβαίως προς όφελος της τουρκικής στην Μικρά Ασία με την Αυτοκρατορία. Εντάξει. Νομίζω... Έχετε κάποια ερώτηση. Όχι. Πάνω σε αυτό, στην ενίσχυση ή στην εξασθένηση της ελληνικής, πρέπει να δούμε εκτός τα ιστορικά στοιχειαμένα, όπως λέτε, αλλά ποιο είναι το κυριαρχικό στοιχείο που κάνει την διατήρηση ή την εξασθένηση ή την ενίσχυση. Δεν είναι μόνο η επιβολή των οικονομικών όρων της κυριαρχίας. Είναι και άλλα πράγματα, όταν δούμε ιστορικά την εξέλιξη. Οι πολιτιστικές τράσεις, δηλαδή ο πολιτισμός που είχε το αχειό πνεύμα, δημιούργησε αυτά τα στοιχεία. Σήμερα, όμως, σε μια άλλη εποχή τεχνολογίας, που αυτά τα πράγματα τα ομανιστικά καταραίουν, ανεξαρτήτως ψηφιακόιτος, αυτό που ήθελα να προσθέσω, πρέπει να δει κανένας αν μπορεί αυτή τη γλώσσα, η ελληνική που ήταν εργαλή ο πολιτισμού, στην σύγχρονη εποχή να έχει ενίσχυση και θετήρηση. Αυτό είναι ένα ερώτημα ως προς τους γλωσσολόγους, αλλά ως προς την ανάλυση με την οποία πρέπει να δούμε τι είναι αυτό το οποίο διατηρεί ή εξασθένει. Γιατί μέχρι και τον 20ο αιώνα αυτό που διατηρούσε τα στοιχεία που λέτε δεν νομίζω, ίσως πραγματικά, αν είχαμε μια τέτοια εξέλιξη, η ταχύτατη διαφοροποίηση του πολιτισμού, των πολιτιστικών εργαλειών, της τεχνολογίας, του χρηματοπιστωτικού ισθήματος, σε άλλο πεδίο που κινούμαστε, πρέπει να το δούμε μόνο μάτι. Και όχι μόνο ως προς την ψηφιακότητα, αλλά ως προς τη χρήση ψηφιακόιτος για τα εργαλεία με το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να ηρεμεί λίγο από το ψηφιακό περιβάλλον ή από το τεχνολογικό. Αυτό ίσως είναι ένα κίνητρο το οποίο πρέπει καν να το δει σε εκπαιδευτικό μηχανισμό. Αυτό ήθελα να πω πάνω σε αυτήν την παρατήρηση, την προσπάθεια προσέγγισης, της ενίσχυσης ή της αγμίωσης. Δεν ξέρω αν το τοποθετώ σωστά σαν έκφραση διαλεκτική και σαν προσπάθεια επικεντροντισμού, αλλά αυτό θέλει λίγο περισσότερη επικεντροντισμή. Τώρα μου ήρθα πάνω στην κουβέντα που είκα. Υπάρχει ακόμα μια ερώτηση. Ήταν ένα ρωτήρι σου. Γιατί γίνονται δεχτές οι αγγρόφωνες ή οι αγγρόφωνοι σε αγγρική ρόσα κατασίες. Γιατί γίνονται δεχτές. Διότι μέσα στους κόλλους των τμήματων υπάρχουν και κάποιοι καθηγητές που τις κάνουν δεχτές και μετά πιέζουν το σώμα. Κοιτάξτε, σας είπα ότι από άποψη νομική αυτό είναι off, δηλαδή είναι παράνομο. Από την άλλη τη μεριά, κοιτάξτε, μην μείνουμε όμως στο νόμο και δεν δούμε πού πηγαίνουν τα πράγματα. Υπάρχουν πολλοί καθηγητές οι οποίοι έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό αισθάνονται πιο άνετα με την αγγλική γλώσσα. Έχουν έλλειμμα ελληνομάθειας. Δεν μπορούν επομένως να αφομίω και να εξελίξουν την όρολο αντίθετα με τους παλαιωτέρους. Ένα είναι αυτό. Και το δεύτερο είναι το γεγονός ότι αφού αισθάνονται μιονεκτικά ως προς τα ελληνικά και αισθάνονται ότι ίσα ίσα θα κερδίσουν σε αναγνωρισιμότητα τα δημοσιεύματα τους όταν είναι στην αγγλική γιατί να μην ρίξουν όλο το βάρος στα αγγλικά. Προσέξτε, η Πορτογαλία μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχε ένα index of citations και τα λοιπά, αστείο. Έκανε μία τομή πριν από 4-5 χρόνια και είπε ότι δεν θα δέχομαι εργασίες για τον index αν δεν είναι σε γλώσσα αγγλική. Τώρα όλοι γράφουν αγγλικά. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό το πράγμα. Εάν είχαμε εμείς κάνει τέτοια πράγματα τον 19ο αιώνα σήμερα δεν θα υπήρχε τίποτα. Δεν θα υπήρχε τίποτα. Αλλά όταν συγκυρώσω με αυτό που έγινε στον Καποδυστριακό που θελήσαμε να εισαγάγουν ένα μεταρτυχιακό στην αγγλική γλώσσα για να φέρουν κόσμο απ' έξω τελικά το υπογείο το απέριψε. Μήπως τυχόν μια που λέμε μας φέρουν πολλοί ανθρωπινέοι και πάνε και σπουδάζουν έξω και θα μπορούσαν να φέρουν και από τις πόνιες χώρες της φλητογενιάς μας θα υπάξουμε λίγο και την αγγλική γλώσσα να δούμε πώς όμως θα την βάλουμε ώστε να υπάρξει μια ισορροπία και με την ελληνική. Παράλληλα θα δάσκεται και ελληνική. Θα δάσκεται και ελληνική. Νομίζω ότι αυτό είναι λίγο διαφορετικό. Το 2013 δημιουργήθηκε λίγο πριν από τον Λοβέρντο νομίζω δημιουργήθηκε μια εκκίνηση να ξεπεραστεί μαμοθετικά το πρόβλημα και να υπάρχουν και ελληνόφωνα και αγγλόφωνα τμήματα. Ο Λοβέρντος το άρπαξε και είπε ποια τμήματα σε όλα τα πανεπιστημία θα ήθελαν να ιδρύσουν ένα αγγλόφωνο πρόγραμμα. Από όλα τα πανεπιστημία ανταποκρίθηκε μόνο η φιλοσοφική του πανεπιστημίου Αθηνών προτείνοντας ένα προπτυχιακό τριέντους φοιτήσους. Προπτυχιακό, όχι μεταπτυχιακό. Στο δικό μας το πανεπιστημίο προτείναμε ένα, δύο πράγματα ανόρεχτα και όλοι οι άλλοι έβαλαν την ουρά υπό τα σκέλη. Γιατί? Διότι είναι άλλο να ξέρεις αντικά και άλλο να μπορείς να βγάλεις πέρα ένα μάθημα το οποίο είναι απαιτητικό στην Αγγλική και εκεί φαινόταν ότι οι δυνάμεις που έχουμε τουλάχιστον δεν εκδηλώθηκαν αν υπάρχουν δεν επαρκούσανε και δεν υπήρχαν. Δεύτερο ότι έτσι είναι τα πράγματα. Δεύτερο ήταν ότι παλιότερος Πρυτανής στη Θεσσαλονίκη, στο πανεπιστημίο δικό μας ήθελε να εμφθαρύνει τα κμήματα που θέλουν να προσφέρουν μαθήματα στην Αγγλική. Ανταποκρίθηκαν τέσσερις-πέντε άνθρωποι όλοι από όλο το ΑΠΙΦΙΤΑ και αναβάλισε και αυτό. Σας λέω ότι υπάρχει αντικειμενικό πρόβλημα δεν είναι να ξέρεις ελληνικά και να πανεδράξεις είναι πολύ σύσθετα τα πράγματα. Λοιπόν, τώρα. Όλα τα ερασμιακά γίνονται. Αλλά προσέξτε είναι μικρή αριθμία εκεί. Το διεθνές πανεπιστημίο εδώ πέρα δεν ξέρω ακριβώς πώς το πρότει. Αλλά εκεί πέρα στόχο θα έπρεπε να έχει πάση θυσία να βρει το διδακτικό προσωπικό να το εξελίξει κλπ κλπ. Το ένα δεν αντιβαίνει στο άλλο. Συμβεωματικά πρέπει να είναι. Συμβεωματικά. Εγώ είμαι υπέρ των αγγλόφωνων προγραμμάτων. Να πω λίγο να προσθέσω λίγο κάτι στην παρατήρηση που έχει γνωρισμένος. Αυτό και μιλώντας λίγο και με όλους, ας πούμε και δημοχνώρους οικονομικούς. Αυτό το οδηγοτρόπος με τον οποίο μπορούμε να αμφιλήσουμε την ελληνική λόσα είναι σε συνδυασμό με τον πολιτισμό. Δηλαδή αυτό το πακέτο πρέπει να φτιάξουμε. Ένα τέτοιο πακέτο πρέπει να φτιάξουμε και έναν τεχνοσφαίρο. Δεν είναι πιθανόν να μην τους δίνεις τη δυνατότητα να καταλάβουν και να πηγαίνεις απλώς να διδάσκεις ελληνικά. Πριν να τους λες για ποιον λόγο. Ο μόνος λόγος, ο βασικός λόγος, είναι γιατί αυτό πάει με το πακέτο του πολιτισμού. Ε, όσο αυτό μπορούμε να το κάνουμε, τα πράγματα θα βρει όλοι. Όλη η έμφαση είναι στο όσο. Διότι έτσι δεν διδάσκει η φιλοσοφική σχολή, όπως έτσι δεν εδιέδας και τα νέα ελληνικά ως δεύτερη ξένη λόγος, που αναπτυσσότανε μπροστά στα μάτια της. 50 χρόνια αναπτυσσότανε και όμως πόσοι συνάδελφοι στο δικό μας το τμήμα και μάλιστα στο γλωσσολογικό, έχουν μάθημα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένη. Τώρα άρχισε να κινείται λίγο κάποιος στο φύλλομα. 50 χρόνια σαν να μην υπάρχει και είδαμε τα αποτελέσματα. Σε σύγκριση με τα εβραϊκά. Σε σύγκριση με τα εβραϊκά. Τα εβραϊκά. Τα εβραϊκά. Είναι άλλη ιστορία. Εκεί έγινε νεκρανάσταση της αρχαίας εβραϊκής γλώσσας, που ήταν το όραμα ενός ανθρώπου και όταν επισκέφτηκε ο Καζαντζάγης, τα είδα και πολύ καλά τα περιγράφει και σε μια σελίδα, ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος ήταν εντελώς αποφασισμένος ότι θα ξαναμιλήσουν, είναι σαν να λες θα ξαναμιλήσω αρχαία ελληνικά της εποχής του Περικλή. Αυτό φύτρωσε εκεί πέρα. Δεν φύτρωσε πουθενά άλλο. Και από εκεί και πέρα με τα δάνεια τα οποία τα έφεραν οι γερμανόφονοι, οι οποίοι είχαν ελληνικές σπουδές και επομένως έμπαιναν όλα τα δάνεια μέσα. Όσα χρειάζονταν και οι ανθρωπιστικές σπουδές και τα λοιπά μπήκανε πάρα πολύ ομάλα διότι οι περισσότεροι ήταν οι γερμανόφονοι και ήταν οι ελίτ. Λοιπόν μπήκανε τα ελληνικά. Μέτα ξέρουν πάρα πολύ καλά να προστατεύουν τη γλώσσα τους, λέω εντός εισαγωγικών αν θέλετε γιατί εμείς μπορεί να το ασπαζόμαστε αυτό. Το προστατεύουν δηλαδή εκεί που μπορούνε να μεταφράσουν το μεταφράζουν και αφήνουνε ελάχιστα και δεν μπορεί να μεταφάρεις όλη την πλημμυρίδα αυτή των όρων. Έχουνε περιορίσει αυτά που είναι τα ξένα στο μήμι μου. Εκεί μπορούν. Προστασία της γλώσσας τους κάνουνε χυλιγάλια. Με απόφαση και όλος του κράτους. Κάτι άλλο δεν τελειώνουμε. Ένας του τελευταίου να πω λίγο για τα εφραϊκά. Μπορεί να αναρωτήθηκε κάποιος ή κάποια γιατί οι εφραίοι τα κατάφεραν να αναβιώσουν την αρχαία του Ρώσσα, γιατί εμείς δεν καταφέραμε να αναβιώσουμε μέσω της καθαρέαβου σας, μέσω των τροσμών των διάφορων κυρίων να αναβιώσουμε την αρχαία Αττική. Η διαφορά, υπάρχει μια πολύ μεγάλη διαφορά. Οι εφραίοι όταν μαζεύτηκαν στον κράτος του Ισραήν, ήταν πολύ γλωσσοί. Άλλοι μιλούσαν ισπανικά, άλλοι μιλούσαν γερμανικά, άλλοι μιλούσαν ελληνικά, άλλοι μιλούσαν ρώσικα, άλλοι μιλούσαν γλώσσες εντελώς άσχετες προς την αρχαία προς την εβραϊκή. Η αρχαία εβραϊκή δεν έδωσε κάποιον απόγονο όπως έδωσε η αρχαία ελληνική. Εμείς εδώ στην Ελλάδα προσπαθήσαμε να κάνουμε τη στρέβλωση του πράγματος. Δηλαδή, να σταματήσει ο κόσμος να λέει παιδί και να λέει παιδίον. Να προσπαθήσει να λέει παιδίον, παιδί και να λέει τέκνον. Αυτά τα πράγματα δεν μπορούσα να πετύχω στην Ελλάδα. Είναι άλλο πράγμα να δίνεις ακόμη και ως κράτος μια κοινή γλώσσα σε ανθρώπους που πρέπει να συνεννοηθούν μεταξύ τους και την επόμενη πρέπει να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Είναι άλλη ανάγκη, γιατί ο ένας μιλάει ισπανικά και ο άλλος μιλάει γερμανικά. Εκεί πέρα είναι πολύ πιο εύκολο το κανείς. Και είναι άλλο πράγμα να έρχεσαι στον Έλληνα τις εποχίες του 19ου αιώνα και να του λες, δεν θα λες παιδί, θα λες τέκνο. Αυτό δεν μπορούσε να πετύχει. Σας ευχαριστώ πολύ.