| : Σήμερα έχουμε τη τιμή και τη χαρά να έχουμε μαζί μας στην καφέ, κυρία Γιώργου, φώτος, συγγνώμη. Λοιπόν, θα μας κάνει την παρουσία στον καινούριο του βιβλίου, είναι στη Σκαριαστονίσκιο. Πώς θα συγκινήσετε, ευχαριστούμε πολύ. Κατά τάση θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την πρόκληψη, γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό για μένα να ξεκινάω από εδώ, από την Καλαβάκα, όσο και σας κάνει περίεργο, αλλά όχι δεν έχω καθόλου προσμούς συγκινητούς, ελάχιστον σε περίεργα, ωστόσο, είμαι ένας από τους πολύ αγαπημένους συγκρορισμούς, και το λέω με κάτι τρίμη. Έρχομαι πολύ συχνά, μου αρέσει, όταν σκέφτομαι ότι θέλω κάπου να καγαρώσω ή κάτι να κάνω, σκέφτομαι ένα εστιατόριο, το οποίο είναι προς το Πετράκι, και το λένε Πανόλαμ. Μεγάλο διαθήμι σε αυτή τη στιγμή, γιατί δεν το ξέρω, το μαγασάτρον, αλλά η αλήθεια είναι ότι εάν κάθομαι σε εκείνη την Αγλή και βλέπω κάτω του κάτω απέναντι χαλεμένα, θεωρώ ότι ωραίωτερη εικόνα στην Ελλάδα δεν έχω δει. Το λέω, δηλαδή, με πάρα πολύ μεγάλη ειλικρινή αυτό. Οπότε, λοιπόν, όταν μου πρότειναν να έρθω για πρώτη παρουσίαση στην Καλαμπάκα, είπα, «Α, ναι, θα το κάνει, είναι πάρα πολύ ωραία». Σήμερα ήρθε ο χώρος στο τοίο. Σήμερα ήρθε στα βιοπολία, οπότε ακόμη δεν έχω αρχίσει να έχω κριτικές και απόψεις, δεν ξέρω τι ακριβώς στις εμπέντες μου κάνουνε εδώ. Θέλω να ελπίζω. Καλό είναι στο φιλί με ελπίσεις, δεν είναι άσχημο. Θα ήθελα λίγο πριν να πούμε οτιδήποτε άλλο να κάνω μια μικρή παρουσίαση. Ως προς το ποια είναι. Θα καταλάβετε στη συνέχεια γιατί. Κυρία Παρακαλώντου, από τις 7 ακριβώς δεν άρχισε η συζήτηση. Όχι. Από τις 7 και 4 άρχισε. Τώρα μόλις ξεκινάμε. Δεν πάθατε τίποτα. Αντάξει. Λέω μου που σε έρχανα. Λέει ότι θα βαρθώ με μια κυρία γνωστή μου που βρήκε τη μικρούλα της. Να με τα βάλουμε οτιμού. Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Μουσική Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE Υπότιτλοι AUTHORWAVE αφού εκείνες ήταν απλωμένες σε μεγάλη έκπληση και βάθος. Οι ρίζες, λοιπόν, θα παρέμεναν εκεί και ίσως έδιναν πάλι βλαστάρια. Σε σκέψη αυτή πήρα έναν τενεκέ με βετρέλαιο και πότισα το ακομινάρι της καρυδιάς θέλοντας να το δηλητηριάσω. Να το κάνω ανήκαμε να αναβληχθεί από την αρχή. Οι ρίζες, όμως, παρέμεναν εκεί. Είμαι σίγουρη ότι όσοι άτομα είμαστε εδώ μέσα αυτή τη στιγμή και ακούσαμε αυτό το απόσπασμα, ο καθένας μας έκανα διαφορετικές σκέψεις. Ο καθένας μας έβαλε τις δικές του εμπειρίες, τα δικά του βιώματα, τα δικά του ενδιαφέροντα για να ερμηνεύσει αυτό το λίγο περίεργο κομμάτι που σας διάβασα. Και αυτό γιατί, γιατί έτσι συνήθως γίνεται στη λογοτεχνία. Ο κάθε άνθρωπος αιτουργιώνει τη συγκινημένη γλώσσα της λογοτεχνίας σε εικόνες. Σε εικόνες τις οποίες τις κάνει τη δική του φαντασία με το δικό του, με τα δικά του βιώματα. Δεν ταυτίζεται, υποδίεται, καθώς πρέπει να αναπλάσει αυτές τις εικόνες με το δικό του υλικό, με δικές του εμπειρίες. Αυτή είναι η αξία της λογοτεχνίας. Και εδώ θέλω να ξεκαθαρίσω ότι τα παράπλευνα ωφέλη της λογοτεχνίας είναι πολλά. Η λογοτεχνία μπορεί να διδάξει, η λογοτεχνία μπορεί να γίνει μέσον για στράτευση. Ωστόσο, λογοτεχνία διαβάζουμε για έναν και μόνο λόγο, βασικά. Για να ζήσουμε αυτό που λέγεται λογοτεχνική εμπειρία, η οποία έχει να κάνει με τη συγκίνηση. Η συγκίνηση που προκαλείται μέσα σε εμάς, τους ίδιους, αυτοί που μας κάνει να θυμόμαστε την ανθρώπινη υπόστασή μας. Μέχρι αυτό είναι υπόδεινο. Μπορεί να μας φέρει στενοχώρια, να μας φέρει δάπλια. Ωστόσο όμως, αυτό είναι και το ζητούμενο. Έτσι είναι στυγμένος ο άνθρωπος. Αυτή η συνεργαστική περιπέτεια αυτής της λογοτεχνικής εμπειρίας, την οποία τώρα βεβαιωμένως προσπάθησα να σας περιγράψω, έχει το εξής προαπαιτούμενο. Πρέπει εκεί, προς το τέλος της ανάγνωσης ένα ενός τελείων, ο ίδιος ο αναγνώστης να καταφέρει να αναγνωρίσει τον δικό του, τον εαυτό, μέσα σε αυτά τα οποία διαβάζεται, μέσα στον κατρέφτη, δηλαδή του λογοτεχνικού έργου. Η λογοτεχνία, λοιπόν, μας κάνει να γελάμε ευκολότερα και να κλαίμε ευκολότερα από όσο συνθυσμίζουμε στη καθημερινή μας ζωή. Η λογοτεχνία μας κάνει να ονειρευόμαστε περισσότερο, να κοιτάμε το δάσος αντί για το δέντρο. Η λογοτεχνία ανοίγει παράθυρα στον κόσμο, μας βοήθει να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να περιγραφήσουμε όσο σεβαίνουμε μέσα και γύρω μας. Γι' αυτό διαβάζουμε. Και γι' αυτό γράφεται και τα συγγραφέρα σας. Και ένα που ευηδείω αντιγράφοντας είναι να καταλάβει καλύτερα το εαυτό του, αυτά που τον απασχολούν και όσες συμβαίνουν γύρω. Ας έρχουμε, λοιπόν, στο βιβλίο. Να αρχίσω από τον... ή μάλλον να πάω λίγο στον πόσο το προηγούμενο. Κάποιος ήθελε να ρίξει μια καρυδιά γιατί την παίρνει ο ύσκος της. Υπάρχουν ολιγορίες μέσα στα βιβλία. Δεν τα ήξηγομαι, γι' αυτό πρέπει να σας πω ότι ο καθένας από εσάς θα σκεφτεί κάτι διαφορετικό. Ο ύσκος της καρυδιάς. Για εμένα ο ύσκος της καρυδιάς είναι ο ύσκος της ζωής. Συνηθίζεται σε τέτοιες εκβλώσεις, το πρώτο πράγμα που λέει ο Συνταγάς είναι πώς και γιατί ξεκίνησε ελάφρυ αυτό το βιβλίο. Αυτό το βιβλίο αναφέρεται σε μια εποχή, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Καλύπτει μια χρονική περίοδο από το 1908. Άκη ξεκινάει από το 1940, πάει όμως πίσω, το 1908 και φτάνει μέχρι το 1958. Δύσκολα χρόνια. Εθνικός δικασμός, πόλεμοι, στη συνέχεια εμφύλιους, κατοχή, μετανάστευση. Πολύ δύσκολα χρόνια και ιδιαίτερα δυσκολότερα για τις ορεινές περιοχές, τις περιοχές οι οποίες ήταν ξεχασμένες από θεούς και ανθρώπους. Πώς το ξεκίνησε λοιπόν. Σας έκανε αυτήν την παρέτηση να σας τοποθετήσω πρωτογραφικά στην ιστορία, θέλοντας να σας πω ότι παρόλο από αυτό το βιβλίο, αναφέρεται στο παλιθόν, είναι ένα βιβλίο εποχής, η δική μου αφετηρία ήταν στο παρόν. Πριν από δυόμισι χρόνια, ίσως πριν από τρία χρόνια, αναγκάστηκα να ταξιδέψω για τα βιβλία μου μέσα στο ίδιο δεκαπηθήμερο σε δύο νησιά, στην Κο και στην Αιτιλίνη. Ήταν ο καιρός όπου εχόταν οι πρόσφυγες από τη Συρία, αργότερα έγινε εκείνο το μεγάλο ΜΠΑΝ, τότε όμως ερχόταν ήδη αρκετοί πρόσφυγες. Και κάποια στιγμή, ενώ ήμουνα στο ΜΠΑΝ, βλέπω απέναντί μου μια ομάδα προσφύγων, οι οποίοι μου φάνηκαν σαν να ήταν καλυμμένοι με μία σκιά οφανώς, αυτό ήταν αυτό που εκθέτουγαν μέσα από την ψυχή τους. Ρίγες μέτρες αργότερα έπεγα στην Αιτιλίνη. Υπάρχουν αποσπάσματα σε κείμενα του Μιριβίλη και του Βενέζη, αποσπάσματα τα οποία εάν κάποιος σήμερα τα κόψει, χωρίς να πει στον αναγνώστη ότι αναφέρονται σε εκείνη την εποχή, δηλαδή 100 χρόνια πίσω, είναι σαν να περιγράφω ακριβώς την κατάσταση αυτή, την οποία ζουν, έζησαν και ζουν οι σύροι οι οποίοι μεταφέρονται. Από τον ίδιο δρόμο, έχουν τους ίδιους κινδύνους, φτάνουν στο ίδιο σημείο, ακριβώς στο ίδιο σημείο, που καθόταν ο Μιριβίλης και ένας του Παναγέντου Γουργώνα, έχουν τις ίδιες ανησυχίες, κινηγούνται από πόλεμο, από ελφύλιο, από ανέχεια, από φτώχεια, προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους. Από αυτή την αφήτηρία ξεκίνησα, για να σκεφτώ αυτά που περιέγραφαν, είναι αυτή η μεγάλη μας συγγραφή, να καταλήξω ότι εκεί τους κάνει ζωή, να φτώσουν το γεγονός ότι οι Έλληνες είναι φυλή, η οποία έχει ζήσει τις μετακινήσεις σε διάφορες εποχές, έχουν και διωγουμένει από τον πόλεμο, και διωγουμένει από την ανέχεια, ψάχνοντας να πω ένα καλύτερο βιωτικό επίπεδο. Είμαστε μια χώρα η οποία πραγματικά έχει στείλει ομάδες μεγάλες στο εξωτερικό, με τη μετανάστευση, σε διάφορες εποχές. Όταν η σκέψη μου έφτασε εκεί, κάνοντας αυτό τον κύκλωτο που μόλις σας περιέγραψαν, ξέχασα και τους πρόσφυγες, ξέχασα και τους σύρους, ξέχασα και όλα τα άλλα. Ήρθα στην σημερινή κατάσταση της Ελλάδας. Και θέλησα να περιγράψω εκείνη την εποχή, θεωρώντας ότι και εκείνη η εποχή ήταν εξίσου δύσκολη με αυτήν που εμείς ζούμε εδώ τώρα στην Ελλάδα. Ήταν εποχή η οποία, οπωσδήποτε έχει και πολέμους, εμείς δεν έχουμε. Αλλά δεν ξέρω για αυτό που ζούμε τώρα, δεν είναι ένας πόλεμος. Έπρεπε να στείλει τα παιδιά της έξω, να τα αποπολιστεί. Επικεντρώθηκα λοιπόν στη μετανάσταψη, κάνοντας ένα βήμα πιο πίσω και στα αίκια στα οποία οφείλεται αυτή η μετανάσταψη. Η μετανάσταψη των Ελλήνων. Θα ανοίξω μια παρένθεση εδώ, να σας πω το εξής. Έχω πάει, όπως είδατε, στην προβολή εδώ προηγουμένους, πάρα πολλές φορές στη Γερμανία. Θεωρώ ότι έχω πάει σε όλα τα σχολεία τα οποία είναι ελληνικά στη Γερμανία. Εδώ και χρόνια πετάμε αυτά τα ταξίδια, καλεσμένοι των σχολείων εκεί. Στις αρχές συναντούσα άτομα τα οποία ήταν δεύτερης γενιάς. Παιδάκια, τα οποία οι γονείς τους είχαν πάρει. Είχαν φτάσει εκεί πριν από χρόνια και τώρα αυτά ήθελαν να μάθουν την ελληνική γλώσσα και παρακολουθούσαν και ελληνικό σχολείο, συνήθως παράλληλο με ένα γερμανικό. Φέτος πήγα, μάλλον και από πρόπερση, αλλά δύο φέτος πήγα στο Βερολίνο. Ήταν οδυνηρή η πετάσταση για μένα. Αυτό άρχισα να το δω, να το βλέπω από πρόπερση στη Στουρκάρδη, αλλά φέτος ήταν οδυνηρή με ποια έννοια. Πρόπερση στη Στουρκάρδη είδα νέους. Ήμουνα για βιβλία ενηλίκων, είδα νέους. Επιστήμονες με μετατυχιακά, με διδακτορικά, με σπουδές, που προφανώς τους έκαναν οι γονείς τους πάρα πολλές θυσίες έκαναν για να τους σπουδάσουν, οι οποίοι ήρθαν να παρακολουθήσουν την παρουσία σε κάποιον, τον βιβλίο μου, γενικά για τα βιβλία μου. Και εγώ η ηλίθεια θεώρησα ότι είναι καλό, ναι που είμαστε εκτός της Ελλάδας και μιλάω σε μετανάστες, διαβάζω ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο μου το οποίο ακριβώς αναφερόταν στη μετανάστευση. Δεν λοιπόν, το λέω και πραγματικά σηκώνω τετριακά, είδα λοιπόν εκεί πέρα νέους 30-35 χρονών, πολιτικούς μηχανικούς, γιατρούς, επιστήμονες, οι οποίοι δάκρυζαν, λέγοντας ότι δεν είχαμε κανένα σκοπό να αφήσουμε την πατρίδα μας, όμως αναγκαστήκαμε και είμαστε εδώ. Θέτος που είδα στο σχολείο συνάντησα παιδάκια τα οποία είχαν πάει πρώτη, δευτέρα, τρίτη δημοτικού στην Ελλάδα και αναγκάστηκαν να συνεχίσουν το σχολείο στο εξωτερικό. Τα οποία παιδάκια με αφορμή κάποιο βιβλίο μου που μιλάει για τη δροστιγιά και ένα άλλο για την οικονομική κρίση, μου είπανε εμείς κυρία Γιώτα ακριβώς έτσι νομίζουμε εδώ. Όπως περιγράφεται μέσα στο βιβλίο είμαστε εξένοι μέσα σε εξένους βιώνουμε ρατσισμό, θεωρούν ότι εμείς είμαστε αυτοί που έρχονται από εμείς στεμπέλιδες που έχουμε πάει τα λεφτά των Γερμανών, που που που και αυτά τα ήταν παιδάκια εννιά δέκα και έντεχνα χρονών. Και ήταν πραγματικά πάρα πολύ ζόρι να τα ακούω. Δούλευα ήδη με αυτό το βιβλίο, μάλλον σχετικά σχεδόν το είχα τελειώσει. Μετανάστευση λοιπόν είναι ένα θέμα το οποίο πραγματικά στην Ελλάδα έχει ιστορία μεγάλη. Θα δούμε λίγο κάτι. Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική Μουσική |
