| σύντομη περιγραφή: Μάλλον τις προηγούμενες φορές συζητούσαμε, τελευταίες τρεις αν θυμάμαι καλά, συζητούσαμε για τον ρατσισμό. Είπαμε μερικά πράγματα για τον ατομικό ρατσισμό, για τον πολιτισμικό ρατσισμό, για τον φιλετικό ρατσισμό και τελευταία επικεντρωθήκαμε στο θεσμικό ρατσισμό, αν θυμάστε. Γιατί το κάναμε αυτό, γιατί είπαμε ότι ο θεσμικός ρατσισμός αφορά την εκπαίδευση μια που μέσω αναλυτικών προγραμμάτων αλλά και γενικά της συμπεριφοράς όλου του θεσμού της εκπαίδευσης έχει επιρροή ακόμα και στον τρόπο που εμείς κάνουμε τη δουλειά μας και βέβαια στον τρόπο που συμπεριφορούμε σε κάποια παιδιά που είναι από διαφορετικές εθνοτικές ή πολιτισμικές ομάδες. Είπαμε και για τις πρακτικές μας οι οποίες μπορεί να βλάπτουν έστω και αν δεν το θέλουμε. Και τώρα θα δούμε πως πρόπονται να επέκτεται σε μιας κοβέντης που είχαμε με ένα νεαρό προχθές εδώ, αν θυμάστε. Αλλά και σαν συνέχεια του μαθήματος, αυτό που σας έλεγα ότι κάνουμε σήμερα στη διαπολιτισμική εκπαίδευση έχει να κάνει με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Βέβαια έχουμε και ένα μέρος που οφείλεται σε εσωτερικές κινήσεις, δηλαδή σε κινήματα εσωτερικά, αλλά κατά τη γνώμη περισσότερο βαρύ είναι το διεθνές περιβάλλον. Γιατί και χθες, αν παρακολουθείτε ποδόσφαιρο, στις περιοχή μας ο εθνικισμός είναι πολύ οξημένος ακόμα και έχουμε επεισόδια που θέλαμε να μην υπήρχαν. Όπως, παράδειγμα, χθες πάλι έγιναν επεισόδια στο παιχνίδι, προσπαθώ να θυμηθώ τώρα ποιες ομάδες παίζανε. Ρωσία με... μπες το... Ναι, έγιναν και σε αυτό που λέτε, αλλά εγώ λέω ότι έγιναν στο παιχνίδι Ρωσίας με Μαυροβούνιο και εκεί ήτανε εθνικιστικοί οι λόγοι. Δηλαδή είχαν να κάνει με το ότι μένει τα Ρώσοι και άλλοι ήτανε Μαυροβούνοι. Παλαιότερα είχα γίνει μεταξύ Αλβανών και Σφέρβων και το ποδόσφαιρο είναι ένας χώρος που αναγκαστικά συναντιούνται άτομα από διαφορετικά έθνη και εκεί βλέπεις ότι ακόμα και επαγγελματίες που μπορεί να μπέσουν και στην ίδια ομάδα, ξαφνικά βγαίνουν από τον ρόλο τους και συμπεριφέρονται με ένα τρόπο που δεν τους χαρακτηρίζει γενικότερα. Θέλω να πω δηλαδή τώρα για να επανέλθω σε αυτό που έλεγα πριν ότι ο εθνικισμός είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος στην περιοχή μας, αλλά και στη χώρα μας και γι' αυτό και εμποδίζονται διάφορες κινήσεις ως προς το περιεχόμενο σπουδών. Γι' αυτό και έχουμε και κάποια επεισόδια τα οποία διαμορφώνουν ένα κλίμα όπως είχαμε πει. Την προηγούμενη φορά, αν θυμάστε, σας είπα για την περίπτωση του νηπιαγωγίου στον Ιδρύ, όπου ο νηπιαγός έκανε ένα απλό project, όπου κουνούσαν τα παιδιά τα σημαϊκιά, ένα αλβανικό και ένα ελληνικό, και ο προϊστάμενος, ο οποίος βέβαια προφανώς δεν ήξερε το ρόλο του, δεν ήξερε καν την ομοθησία, κι αυτό έχει να κάνει με το σημερινό μάθημα, την πρέπει να ξέρουμε και την ομοθησία, όπου ο νηπιαγός άσκησε, δίωξε κατά την νηπιαγωγή, το οποίο ήταν τελείως λάθος από όλες τις πλευρές, και από παιδαγωγική, αλλά και από άποψη υπηρεσιακή ήταν λάθος. Οπότε, είναι καλό να γνωρίζουμε δηλαδή και πού πατάμε και από άποψη νόμων, που δυστυχώς δεν το ξέρουμε πολύ και δεν το ξέρουμε και ακόμα και όταν είμαστε στελέχοι. Και αυτό τώρα σας το λέω γιατί και από έρευνα που είχα κάνει προέκυψε ως συμπέρασμα, αλλά και κουβέντα που είχαμε ανώτατα στελέχοι της εκπαίδευσης που το επιβεβαίωσα. Δηλαδή, υπάρχουν στελέχοι της εκπαίδευσης που δεν γνωρίζουν το ρόλο, δεν γνωρίζουν τι θα πρέπει να κάνουν με βάση την ομοθεσία, γιατί είπαμε ένα μέρος το ρόλο μας έχει να κάνει με την παιδαγωγική, αλλά ένα άλλο έχει να κάνει και με την ομοθεσία, έτσι. Τώρα είναι ευτυχής συγκυρία ότι αυτή την περίοδο η ομοθεσία σ' ό,τι αφορά την διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι θετική, δηλαδή βοηθάει. Και όταν λέμε βοηθάει θα το δείξουμε τώρα με μια σειρά από συνθήκες τις οποίες έχει υπογράψει η Ελλάδα, άρα πρέπει να τις εφαρμόσουμε και εμείς. Εντάξει. Πρώτα θα θυμηθούμε τις διαφοροποιήσεις, τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις, δηλαδή τις διαφοροποιήσεις που έχουν μεταξύ των ανθρώπων. Ξεκινάμε από τη διαφοροποίηση κατά τάξη, δηλαδή ανάλογα με το οικονομικό επίπεδο των ανθρώπων ανάλογα με τη σχέση τους αν το πάρουμε από μια πιο μαρξιστική προσέγγιση, ανάλογα με τη σχέση τους με τα μέσα παραγωγής, χωρίζονται σε τάξεις. Σύμφωνα να ξαναλέω με τη πιο μαρξιστική προσέγγιση, έχουμε βασικά δύο τάξεις, την αστική που έχει τα μέσα παραγωγής και την εργατική που πουλάει τη δύναμή της. Άρα λοιπόν, με βάση αυτού του διαχωρισμού, έχουμε και κάποιες άλλες τάξεις, την μικροαστική και καθορίζει το χάρτη αυτό με τη τάξη, το βασικό αυτό σχήμα. Τώρα βέβαια, εκτός από αυτό το σχήμα, κάποιοι χωρίζουν με βάση το εισόδημα, κάποιοι χωρίζουν με βάση το ομορφωτικό επίπεδο, αλλά είπαμε ότι μια βασική διάκριση έχει να κάνει με την τάξη που ανήκουν και κατά δεύτερο λόγο με το οικονομικό επίπεδο, γιατί κάποιος μπορεί θεωρητικά να είναι δάσκαλος και να παίρνει 1.200 ευρώ ή 1.000 ευρώ, αλλά να έχει μια σημαντική περιουσία που να τον ανεβάζει τάξη. Δηλαδή δεν είναι εύκολο και να προσδορίσουμε το οικονομικό επίπεδο πέρα από αυτό που θα μας δηλώσουν. Λοιπόν, έχουμε μια διαφοροποίηση ως προς το οικονομικό επίπεδο. Έχουμε μια άλλη διαφοροποίηση ως προς το εθνικό περιβάλλον. Δηλαδή, ανάλογα από πού προερχόμαστε και ποιο είναι το ιδιαίτερο εθνικό ή εθνωτικό περιβάλλον που καταγόμαστε. Μια άλλη διαφοροποίηση είναι ως προς το φύλλο. Ήπαμε τώρα, είχαμε παλιότερα σταθερή προσέγγιση στις έρευνες δύο φύλλα. Τώρα έχουν προκύψει και νέες κατηγορίες. Θα σας ενημερώσει και θα σας κατατοπίσει για αυτά η κυρία Κοκκίδο. Και έχουμε ως προς τη θρησκεία μια σημαντική διαφοροποίηση, η οποία έχει αναβιώσει τώρα. Έχουν αναβιώσει τα θρησκευτικά πάθη. Βλέπουμε διάφορα επεισόδια που γίνονται. Παράδειγμα, νομίζω ότι το είπαμε την προηγούμενη εβδομά, δεν θυμάμαι κιόλας, μπερδεύομαι. Στο Αυγανιστάν σκοτώσανε μια κοπέλα επειδή νόμιζαν ότι κατέστρεψε τον Κοράνιο. Μεταξύ αυτή ήταν καθηγήτρια του Κοράνιου. Προφανώς δεν έγινε αυτό το πράγμα. Δεν το έκανε. Δηλαδή ασκήθηκαν διώκεις και τα λοιπά. Αλλά τώρα στην Ινδία, σήμερα, χθες, προχθές, κάποιοι φανατικοί προέβησαν σε καταστροφές σε ναούς χριστιανών. Δηλαδή έχουμε μια έξαρση των θρησκευτικών παθών. Μια άλλη διαφοροποίηση κοινωνική έχει να κάνει με την ιδιότητα του πολίτη. Τι είναι αυτό το πράγμα, είναι αυτό που λέμε ηθαγένεια αλλιώς το λέμε. Δηλαδή μπορεί εγώ να είμαι Έλληνας στην καταγωγή, αλλά να έχω Βρετανική ηθαγένεια ή Γερμανική. Εκεί είμαι Βρετανός πολίτης, έχω την ιδιότητα του πολίτη, του Βρετανού πολίτη, έτσι είναι διαφορετικό πράγμα το πού, ποια ηθαγένεια έχω, διαφορετικό πράγμα ποια είναι η καταγωγή μου. Είναι όμως κάτι που με προσδιορίζει. Άμα είμαι Βρετανός πολίτης, παράδειγμα, έχω κάτι κάποια, τουλάχιστον ας προσεκίνη τη χώρα ανδιαμένο στη Βρετανία, έχω κάποια πλέον εκτήματα σε σχέση με κάποιον που δεν είναι. Και είναι ένα επίμαχο ζήτημα για κάθε χώρα, γιατί το πόση θα πάρουν την ιδιότητα του πολίτη, αποτελεί πάντοτε διαμάχη μεταξύ πολιτικών και ιδεολογικών παρατάξεων. Και τώρα, τελευταία στη χώρα μας, είχε βγει ένας νόμος για την ηθαγένεια, πριν από τρία χρόνια, δεν θυμάμαι, αλλά εξέμπισε στο Ανώτοντο Δικαστήριο και τώρα είναι που διαμόρφω σε άλλο, δηλαδή πώς θα παίρνει κάποιος με ποιους όρους την ελληνική ηθαγένεια. Γιατί, θα τα δούμε ίσως και παρακάτω αν προλάβουμε, υπάρχουν παιδιά που είναι στην ηλικία σας, που έχουν ζήσει από τα τέσσερα, τα τρία, μπορεί και όλα τους τα χρόνια εδώ πέρα και δεν έχουν καμία ηθαγένεια. Ούτε της χώρας προέλευσης, αλλά ούτε και την ελληνική, γιατί δεν τους αποδίδεται. Έγινε μια προσπάθεια με τον τελευταίο νόμο, τον νόμο Ραγκούσιου Βοσδοκώτα, να δοθεί ηθαγένεια σε αυτά τα παιδιά, αλλά εξέμπεσε στο Ανώτατο Δικαστήριο και τώρα είναι στα σκαριά, δηλαδή ετοιμάζεται νέος νόμος. Μια άλλη διαφοροποίηση έχει να κάνει με τις ικανότητες ή με τις αναμπειρίες που έχει το κάθε άτομο και, εν τέλος, με το σεξουαλικό προσανατολισμό, που είπαμε ότι και αυτό είναι ένα κεφάλαιο που θα το δείτε στο άλλο το τμήμα του μαθήματος, με την κυρία Κουγκίδου, περισσότερο. Τώρα, ο ΟΗΕ, ο Οργανισμός ΗΠΑ, είναι το όργανο που εκφράζει, ας πούμε, την ανθρωπότητα. Όλα τα κράτη συμμετέχουν σε αυτό το όργανο και λαμβάνουν αποφάσεις ή προβαίνουν σε διακηρύξεις αυτό το όργανο, με διάφορες επιτροπές που συγκροτεί, για διάφορα ζητήματα. Σαν από τα προηγούμενα μαθήματα, είχαμε πει ότι ο ΟΗΕ συνέστησε μια επιτροπή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, για να εξετάσει εάν και κατά πόσο η έννοια της φυλής έχει κάποια επιστημονική βάση. Βγάλαμε μια διακήρυξη, το είχαμε συζητήσει, νομίζω, στο προηγούμενο μάθημα, δεν θυμάμαι καλά, στο προ-προηγούμενο, με βάση στην οποία δεν υπάρχει τέτοια έννοια. Δηλαδή δεν προσδιορίζει το καθένα μας η φυλή όπως θέλουν να πιστεύουν οι ρατσιστές. Και με βάση αυτή την αντίληψη των ρατσιστών, είχαμε το Ολοκάφτωμα των Εβραίων, των Τζιγκάνων και των Ατόμων με ειδικές ανάγκες. Εκτός όμως από το ζήτημα της φυλής που είπαμε, ο ΥΕ έχει προβήσει διακηρύξεις για τα δικαιώματα των ανθρώπων, διακήρυξη των δικαιωμάτων των ανθρώπων και διακήρυξη των δικαιωμάτων των παιδιών. Μης τώρα θα ασχοληθούμε λίγο με τα δικαιώματα των παιδιών για να δούμε πώς αυτές οι διακηρύξεις επιδρούν στην εκπαίδευση και συγκεκριμένα στη δικιά μας, στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του παιδιού έγινε μετά από γενική συνέλευση, που είχε ως σκοπό να εγκαταστεί σε σαφές ότι το παιδί πρέπει να έχει μια ευτυχή παιδική ηλικία και να απολαμβάνει για το καλό του δικό του και της κοινωνίας τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που με αυτή τη διακήρυξη θεσπίζονται. Γι' αυτό λοιπόν καλεί τους γονείς, τους άντρες και τις γυναίκες ως άτομα, και τους οργανισμούς εθελοντών, τις τοπικές αρχές και τις εθνικές κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν αυτά τα δικαιώματα. Προσέξτε. Εδώ γιατί σας είπα ότι υπάρχει μια διακήρυξη του ΟΥΕ, αλλά μετά αυτή θα πρέπει να γίνει να αναγνωριστεί και να εφαρμοστεί από τα κατατόπου σκράτη. Άρα λοιπόν η διακήρυξη αυτή καλούσε τις εθνικές κυβερνήσεις, σαν να λέμε την κυβέρνηση της Ελλάδας, να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα και να αγωνιστούν για την εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών. Να αγωνιστούν. Δεν είναι και εύκολο, επειδή θα πείτε ότι αυτό το πράγμα ισχύει ή το κάνω νόμο, θα εφαρμοστεί. Να σας αναφέρω ένα παράδειγμα που το ζήτε, όπου έχουμε ένα νόμο που δεν εφαρμόζεται καθόλου. Ποιος είναι αυτός ο νόμος? Έχει εδώ και τρία, τέσσερα χρόνια ψηφιστεί ένας νόμος κατά τον καμπνίζωμα τους σε δημόσια χώρια. Το ξέρετε. Τώρα φτάσαμε στο σημείο. Ενώ υπάρχει ο νόμος, ψάχνουμε να βρούμε και ένα μαγαζί να μην καμπνίζουν. Βγάλανε και μια σελίδα στο Facebook αυτή που είναι έξυπνη έμπορη. Σου λέει, εμείς δεν καμπνίζουμε εδώ πέρα, ελάτε εδώ σε εμάς. Και από εκεί το βρίσκουμε, τέλος πάντων. Ωραία. Αν ήθελε το κράτος να προσπαθήσει γι' αυτόν τον νόμο θα εφαρμοζόταν όπως έχει εφαρμοστεί σε όλον τον κόσμο. Στην Τουρκία, εφαρμόζει στη Γαλλία, εφαρμόζει στη Γερμανία, πού δεν εφαρμόζει, πού θα πας δηλαδή και θα επιτρέπει το καμπνίσμα. Νομίζω και στη Βουργαρία, δεν ξέρω, δεν θυμάμαι τί καλά, αλλά νομίζω και στη Βουργαρία. Στην Τουρκία, εφαρμόζεται αυτός ο νόμος όπου ισχύει, σε εμάς δεν εφαρμόζεται. Αντίθετα, εφαρμόζεται ότι καπνίζουμε όλοι υποχρεωτικά και αν δεν καπνίζουμε θα καπνίζουμε τον καπνό των άλλων. Άρα λοιπόν η κυβέρνηση πρέπει να προσπαθήσει γι' αυτόν τον νόμο. Πώς θα προσπαθήσει, θα βγάλει την αστυνομία και θα πει οπ παιδιά εφαρμόζονται τα πρόστιμα. Αν το πει αυτό, σε μια βαμάδα δεν θα καπνίζει κανένας. Εντάξει. Ή έστω σε ένα μήνα, δεν ξέρω, όσους μπορεί να υπάρχουν αντιδράσεις, έτσι. Αλλά δεν το λέει. Τώρα γιατί δεν το λέει. Γιατί δεν το λέει, τι λες εσύ, γυρό. Α, μπράβο. Εμείς που είμαστε λοιπόν πονηροί και ψάχνουμε, το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό, το μικρό σας, βήκει είναι ότι υπάρχει συμφέρον. Τι συμφέρον υπάρχει, οικονομικό, το πρώτο. Γιατί, άμα δεις πόσο κάνει τα τσιγάρα, πέντε ευρώ. Ας πούμε ένα μπαγιά το κάνει πέντε ευρώ. Το κράτος από αυτά τα πέντε ευρώ μπορεί να παίρνει, όταν δεν είμαι και καλά ενημέρος, αλλά μπορεί να παίρνει πάνω από τα μισά. Καπνίζει καμία σας εδώ, με ένα ενημερωμένη. Μπορεί να παίρνει και πάνω από τα μισά, με τη φορολογία στον καπνό. Άρα λοιπόν, το θα μου πεις και είναι βέβαιον ότι άπαξη και εφαρμόση στο νόμο δεν θα καπνίζουν, θα βγαίνουν έξω να καπνίζουν. Ή δεν φτάνει που το μισό το χρόνο έχουμε τα τραπεζάκια έξω, έξω δεν μπορεί να σου πηγαίνεις, μην καπνίζεις. Επάρχει αυτή η ερμηνεία, ότι δεν το κάνει για λόγους οικονομικούς, εντάξει. Γιατί θα χάσει, δηλαδή, άμα έχει κρύο τώρα πόσες φορές θα βγει άλλος έξω να καπνίζει. Άμα κάθεται στην καφετέρια ή στο μπουζουξίδικο ή ξέρω από άλλο, πάει το τσιγάρο σύννεφο. Και μετά λες και εσύ, πώς είπαμε, βήγει λες και εσύ βήγει λοιπόν. Ε, αφού καπνίζω που καπνίζω παθητικά, δεν καπνίζω και εγώ κανένα τσιγάρο. Καπνίζω και εγώ κανένα τσιγάρο, μετά αναγοράζω διονούργιο μπαγέτο, παίρνει παραπάνω λεφτά το κράτος. Για το κράτος λέμε, ας τις καπνοβιομηχανίες. Ωραία. Άρα λοιπόν μια κυβέρνηση θα πρέπει να προσπαθήσει έτσι να αγωνιστεί. Μπορεί να λέμε τώρα εμείς τα δικαιώματα των παιδιών στην εκπαίδευση, θα το δούμε παρακάτω. Ναι, αλλά άμα δεν αγωνιστεί το κράτος, εγώ ας πούμε που είμαι διευθυντής, ένα διάστημα, νομίζω ότι έχουμε πει αυτά άλλα, θα τα ξαναλέμε για να το δέσουμε, είμαι διευθυντής εγώ στο ανασχολείο ή ήμουνα. Το κράτος δεν έδινε σημασία, όπως θα δούμε παρακάτω, υπάρχει η διάταξη που επιβάλλει σε κάθε διευθυντή να δέχεται και να εγγράφει κάθε παιδιά, ανεξάρτητα από πού προέρχεται και τι γλώσσα μιλάει και από πού είναι, πρέπει να το γράψει. Λέω αφού δεν πρόκειται να έχω καμιά συνέπεια, δεν το γράφω. Παρανομό, ξανά παρανομό, ξανά παρανομό, αφού δεν με πειράζει κανένας. Αν όμως με πάνε μένα στα δικαστήρια, έτσι, τότε θα το σκεφτώ πολύ, όπως τώρα το σκέφτομαι και δεν έχουμε τέτοια κρούσματα όπως αυτά που σας περιέρεψα. Δηλαδή δεν υπάρχει τώρα διευθυντής ή διευθύντρια που να μη γράφει ένα παιδί στο σχολείο, εντάξει, γιατί εφαρμόζει το νόμος. Άμα δεν το γράψει είναι υπόλογος, είναι υποχρεωσή του να το γράψει, έτσι. Άρα λοιπόν πρέπει να αγωνιστούμε για να εφαρμόσουμε αυτά τα δικαιώματα των παιδιών. Τώρα, νομοθετικά και άλλα μέτρα που προβλέπονται από τη διακήρυξη, σύμφωνα με τις ακόλουθες αρχές. Άζουμε τώρα τις βασικές αρχές διακήρυξης των δικαιωμάτων των παιδιών. Το παιδί θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα που εκτίθεται σε αυτή τη διακήρυξη. Κάθε παιδί χωρίς καμιά εξαίρεση θα έχει αυτά τα δικαιώματα χωρίς διάκριση και διαχωρισμό λόγω φιλής, χρώματος. Φιλή, είπαμε, αναφέρεται ως προσδιοριστικό και όχι ως έννοια της βιολογίας, έτσι. Θα ξεκαθαρίσουμε αυτά προχθές. Λόγω φιλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικής ή άλλης γνώμης, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής, φτώχιας, γέννησης ή άλλης κατάστασης, δικής του ή της οικογένειάς του. Ωραία. Άρα λοιπόν, όλα αυτά τα δικαιώματα που περιγράφονται στη διακήρυξη αυτή του ΟΥΕ, ισχύουν για άλλα τα παιδιά. Ανεξαρτήτως από πού προέρχονται, τι φύλο έχουν, αν έχουν διαφορετική θρησκεία, διαφορετική πολιτική άποψη και ούτω καθεξής. Ισχύουν λοιπόν για όλα, μα όλα τα παιδιά. Δεύτερο. Αρχεί δεύτερο. Το παιδί θα απολαμβάνει ειδική προστασία και θα του δίνονται ευκαιρίες και διευκολύνσεις από τον νόμο ή άλλα μέσα για να μπορεί να αναπτυχθεί σωματικά, διανοητικά, ηθικά, πνευματικά και κοινωνικά με υγιεινό και φυσικό τρόπο με συνθήκες ελευθερίας και αξιοπρέπειας. Στην ενεργοποίηση των νόμων για αυτό το σκοπό τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του παιδιού θα είναι η υπέρτατη σκέψη. Εντάξει, δηλαδή το τι ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον κάθε παιδί είναι αυτή η σκέψη, αυτή η ιδέα, αυτή η αντίληψη που θα επικαθορίζει τα πάντα. Άρα λοιπόν το παιδί πρέπει να έχει ένα υγιεινό, φυσικό περιβάλλον και συνθήκες ελευθερίας και αξιοπρέπειας. Πάμε τώρα ιδιαίτερα στα ζητήματα που έχουμε να κάνουμε με την εκπαίδευση. Επιστρέφω στην οικουμενική διακήρυξη των δικαιωμάτων των ανθρώπων, η οποία ψηφίστηκε το 1948. Εκεί λοιπόν προβλέπεται ότι καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η στοιχειώδηση εκπαίδευση, αυτή που υπηρετούμε εμείς δηλαδή αύριο μετά πρέπει να πάμε στα σχολεία, είναι υποχρεωτική. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Έχω κόψει, έχω πάρει τρία συγκεκριμένα κομμάτια που μας ενδιαφέρουν εν τω προκειμένου. Ένα έχει να κάνει με την στοιχειώδηση, δηλαδή η πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, το άλλο ότι η πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους και το τρίτο ότι η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Τώρα, πάμε στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Παιδιών που υπογράφηκε το 1989 και επικυρώθηκε. Αυτές οι διακηρύξεις και αυτές οι συμβάσεις πρέπει να γίνουν μέρος της νομοθεσίας των κάθε κράτους. Είδατε εκεί στην πρώτη διαφάνεια που σας το έδειξα. Λοιπόν, αυτή λοιπόν η Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Παιδιών, η οποία δημιουργήθηκε το 1989, επικυρώθηκε από την Ελληνική Δημοκρατία με το νόμο 2.101 του 1992, τρία χρόνια αργότερα. Επικυρώθηκε όμως. Τι προβλέπετε τώρα εδώ. Το 1992 επικυρώθηκε. Ξαναλέω, τι προβλέπετε. Τα συμβαλόμενα κράτη παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου ένα παιδί που αποζητάει να αποκτήσει το νομικό καθιστώς του πρόσφυγα ή που θεωρείται πρόσφυγας βάσει των κανόνων του διεθνούς ή εθνικού δικαίου χέρι της κατάλληλής προστασίας που θα του επιτρέψει να απολαμβάνει τα δικαιώματα που τα αναγνωρίζει η παρούσα σύμβαση. Ξαναλέω, ένα παιδί που έχει το καθιστώς του πρόσφυγα ή που επιζητά να το αποκτήσει έχει όλα αυτά τα δικαιώματα. Πάνω σε αυτό το ζήτημα, το αν κάποιος θα αναγνωριστεί πρόσφυγας ή όχι, κρίνονται μια σειρά από ενέργειες μετά που θα πρέπει να κάνει τον κράτος. Άρα και χέρι όλων των δικαιωμάτων που προβλέπονται από τη συγκεκριμένη σύμβαση. Τώρα, εδώ έχουμε τη διακήρυξη για τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές ή εθνοτικές ή θρησκευτικές ή γλωσσικές μειονότητες. Ξαναλέω, έχουμε μια διακήρυξη από το Γραφείο των ΗΠΑ που είναι αρμόδιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και που αφορά συγκεκριμένα δικαιώματα ατόμων που ανήκουν σε εθνικές, εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες. Γιατί λέει τώρα εδώ, αυτή η διακήρυξη, ότι τα κράτη θα πρέπει να πάρουν τα κατάλληλα εκπαιδευτικά μέτρα για να ενθαρρύνουν τη γνώση της ιστορίας, της παράδοσης, της γλώσσας και της κουλτούρας των μειονότητων που κατοικούν εντός της επικρατείας τους. Τα άτομα που ανήκουν σε μειονότητες πρέπει να έχουν όλες τις ευκαιρίες για να αποκτήσουν γνώση για την κοινωνία. Ωραία. Το διαβάσαμε αυτό που πήρε το μικρό σας, Χάρης. Γιώργο, το διαβάσαμε. Εφαρμόζεται αυτό το μικρό σας πώς είναι. Μάρθε, εφαρμόζεται. Εδώ μας λέει ότι θα πρέπει τα κράτη να ενθαρρύνουν τη γνώση της ιστορίας, της παράδοσης, της γλώσσας και της κουλτούρας. Εδώ, στη χώρα μας, όπως και σ' άλλες χώρες, όπου τα εθνικιστικά πάθη που σας έλεγα είναι οξυμένα, όχι μόνο δεν ενθαρρύνονται, αλλά αποθαρρύνονται. Δηλαδή, αν θέλει και μια μειονότικη ομάδα να κάνει ένα σωματίο, μπορεί να αποθαρρυθεί, να μην θυστοθεί η άνεση. Αυτή η χώρα που μπορεί να προκληθούν διάφορες κοινωνικές αντιδράσεις και τα γραφεία να βομβαριτιστούν κτλ. Όμως, η γνώση της ιστορίας, της παράδοσης, της γλώσσας και της κουλτούρας δεν μπορούμε να πούμε ότι ενθαρρύνονται. Πόσο μάλλον να συζητήσουμε για αν έχει εισαχθεί στα σχολεία. Αυτό το ξέρετε ότι δεν έχει γίνει, έτσι? Κάποιο ονομάδο, δηλαδή, να εισαχθεί η γνώση της κουλτούρας στα σχολεία. Αυτό είναι το ίδιο στα αγγλικά. Τώρα, αυτές οι διεθνείς συμβάσεις που υπογράφει η Ελλάδα, που σας είπα και στην αρχή, όταν υπογράψουν μια διεθνή σύμβαση θα πρέπει να την εφαρμόσουν. Αυτό το πράγμα που λέω τώρα είναι αποτυπωμένο και στο Ελληνικό Σύνταγμα. Τι λέει δηλαδή το Ελληνικό Σύνταγμα? Οι διεθνείς συμβάσεις από τις επικαιρώσεως αυτών δια νόμου, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου. Υπερισχύονται πάσης αντιθέτου διατάξεως νόμου. Άρα, λοιπόν, δεν χρειάζεται νόμους, όπως είδαμε πριν. Είναι ανώτερο δίκαιο αυτό. Με βάση στο Ελληνικό Σύνταγμα, το άρθρο 28, όπως τροποποιήθηκε το 75, τροποποιήθηκε το 85. Ξαναλέω, οι διεθνείς συμβάσεις, όταν επικαιρώνονται, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού ιστορικού δικαίου. Και όταν υπάρχει κάποιος νόμος που είναι αντίθετος, γιατί πολλές φορές έχουμε νόμους που ένας δεν συμβαδίζει με τον άλλο. Σε μια τέτοια περίπτωση, λοιπόν, υπερισχύει αυτός ο νόμος που πατάει, που αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο. Το έχουμε υπογράψει. Εντάξει, ξαναλέω, αν έχουμε δύο νόμους, στον οποίο ο ένας εκπορεύεται ή επικαιρώνει, αν θέλετε, μια διεθνή σύμβαση, αυτός εδώ είναι ισχυρότερος από τον άλλο. Με βάση το ελληνικό σύνταγμα. Τα δικαιώματα του ανθρώπου, άρα και το δικαιώμα στην εκπαίδευση, τελούν υπό την εγγύηση του κράτους. Αυτό είναι και πάλι από το Άρθρο 25 του ελληνικού συντάγματος. Πάντων των οργάνων αυτού υποχρεωμένων να διασφαλίζουν την άσκησην αυτών. Δηλαδή, όλα τα όργανα του κράτους θα πρέπει να υποστηρίζουν τα δικαιώματα του ανθρώπου. Πάμε σε πιο ειδικευμένα ζητήματα. Με το Προϊδρικό Διάταγμα 494, της 17ης, 27ης, 12ης, τέλος πάντων δεν έχει σημασία, προβλέπεται προσαρμογή της νομοθεσίας προς την οδηγία του συμβουλίου των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, το οποίο τι προέβλεπε, ότι θα διδάσκονταν η γλώσσα και ο πολιτισμός της χώρας προέλευσης για να διατηρηθεί και να καλλιεργηθεί η εθνική ταυτότητα των μαθητών. Ότι θα μπορούσαν να διδάξουν στα τμήματα αυτά ελληνίδες και έλληνες εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης, που γνώριζαν τη γλώσσα των μαθητών και των μαθητριών, αλλά και ξένοι ιδιότητες εκπαιδευτικοί. Ωραία, αυτό νομίζω το έχουμε ξανασυζητήσει, αλλά το βλέπουμε και πως είναι σε προϊδικό διάταγμα αποτυπωμένο ήδη από το 1983. Αυτό επαναλαμβάνεται και ξαναπροβλέπεται με το νόμο 2413 του 1996, ο οποίος έχει τον τίτλο «Ελληνική Παιδεία στο Εξωτερικό, Διαπολιτισμική Εκπαίδευση» και τα λοιπά. Εκεί λοιπόν στο Άρθορ 35 για τα σχολεία διαπολιτισμικής εκπαίδευσης προβλέπεται ότι με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη του υπόδε, του Ιστιτούτο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, μπορεί να εφαρμόσουν στα σχολεία αυτά οι δικά αναλυτικά προγράμματα με δυνατότητα πρόσθετων ή εναλλακτικών μαθημάτων, μειωμένο οράριο των εκπαιδευτικών ή μειωμένο αριθμό μαθητών ανατάξει. Αυτή λοιπόν είναι μια δυνατότητα που παρέχεται από το νόμο για τα διαπολιτισμικά σχολεία για να μπορούν να αναπτύσσουν διαφορετικά αναλυτικά προγράμματα. Μέχρι στιγμής δεν έγινε κάτι τέτοιο, δηλαδή δεν υπήρξε κάποιο διαπολιτισμικό σχολείο που να εφαρμόσει διαφορετικό αναλυτικό προγράμμα, ενώ προβλέπεται. Οι όποιες ιδιαίτεροι του μαθητή, η θρησκεία, η γλώσσα, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, το γονέο, ο τρόπος ζωής, δεν μπορούν να αποτελέσουν άλοθοι για τα σχολεία. Η παιδεία είναι κοινό αγαθό και περιλαμβάνει ως ένα σημαντικό βαθμό καινούς στόχους και περιεχόμενα. Αυτό είναι από το site του Υπουργείου Διαβίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Τονίζεται και εδώ ότι οι όποιες ιδιαίτεροί της των παιδιών, μαθητών και των μαθητριών, ιδιαίτεροί της που προέρχονται από θρησκεία, δηλαδή έχουν διαφορετική θρησκεία, διαφορετική γλώσσα, διαφορετικό κοινωνικοοικονομική κατάσταση στο γονέο, διαφορετικό τρόπο ζωής, δεν αποτελούν άλοθοι για το σχολείο. Το σχολείο δηλαδή πρέπει να εσωματώσει και να δώσει ό,τι καλύτερο μπορεί και στα παιδιά αυτά και γενικά σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από διαφοροποιήσεις. Πάλι από το site του Υπουργείου Διαβίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, τα εφόδια που θα πάρουν από το σχολείο σήμερα τα παιδιά θα είναι οι αυριανές ευκαιρίες τους για την κοινωνική πρόοδο και επιτυχία. Και αυτό αφορά όλα τα παιδιά χωρίς κοινωνικές, οικονομικές, μορφωτικές, θρησκευτικές ή πολιτισμικές διακρίσεις και ανισότητες. Και πάλι δηλαδή τονίζεται ότι η εκπαίδευση στηρίζεται σε μια προσέγγιση που δεν κάνει καμία διάκριση. Ωραία, καμία διάκριση. Τώρα, με ένα δελτίο τύπου του 2010, τονίζεται από το Υπουργείο Διαβίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ότι η εκπαίδευση όλων των παιδιών χωρίς διακρίση αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και το Υπουργείο Επιπαιδείας έχει αποστείλει εγκυκλίουση, δηλαδή τονίζεται και ξανατονίζεται. Γιατί? Γιατί, όπως είδαμε την προηγούμενη φορά, είχαν γίνει κάποια περιστατικά που αμφισβητούσαν αυτό το πράγμα στην πράξη. Άρα το Υπουργείο έστελνε εγκυκλίουση, το έβγαζε στο site, κατεμπανάληψε, παρότι σας είπα ότι στο αναλυτικό πρόγραμμα αναφέρεται πολλές φορές στα βιβλία του δασκάλου, μπροστά-μπροστά λέει ότι είμαστε υπέρ της διαπολιτισμικής επιπέδευσης, ότι κάθε παιδί πρέπει να τη χάνει της ειδικής του ταχύριση κλπ κλπ κλπ, αλλά επειδή έγιναν κάποια επεισόδια που τα είδαμε την προηγούμενη φορά, δηλαδή είδαμε ορισμένα από αυτά, το Υπουργείο έβγαλε μια σειρά από εγκυκλίους για να το υπενθυμίσει αυτό το πράγμα, έτσι. Παρόλα αυτά, είπαμε, νομοθεσία υπάρχει, έχουμε ψηφίσει, έχουμε υπογράψει, έχουμε επικυρώσει μια σειρά από διεθνείς συμβάσεις, έχουμε μια σειρά από νόμους, έχουμε αναλυτικά προγράμματα, έχουμε διακηρυγμένους στόχους του Υπουργείου Παιδείας, εγκυκλίους, οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε υπάρχουν. Εν τούτοις, στην πράξη βλέπουμε ότι μερικές φορές δημιουργούνται ζητήματα. Και γι' αυτό η νομοθεσία έχει μία άλλη ασφαλιστική δικλήδα. Έχει το λεγόμενο συνήγορο του πολίτη, όπως λέγεται, για τη νύση μεταχείριση. Λοιπόν, καταγράφει περιπτώσεις τι, όπου έχουν γίνει δε φάκτο διακρίσεις, που, στην εκπαίδευση ή στην επαγγελματική κατάτηση, έχουν γίνει δε φάκτο διακρίσεις στην πρόσβαση στην απασχόληση, στο χώρο εργασίας, σε κάποια δημόσια υπηρεσία. Εκεί, λοιπόν, όποιος έχει υποστεί κάποιες τυχόν διακρίσεις, μπορεί να πάει στο συνήγορο του πολίτη και να αναφέρει τέτοια ζητήματα και αυτός θα τα διερευνήσει. Θα κάνει ερώτημα και μπορεί να πάει σε δικαστικά και θα ακολουθούν ιδέωσες διαδικασίες που προβλέπονται. Παρά, λοιπόν, την πληθώρα εγκυκλίων νόμων διαταγμάτων που υποστηρίζουν την ισότητα όλων των παιδιών, ακόμα και στην περίπτωση που αυτή, στην πράξη από κάποιο θεσμικό όργανο, παραβιάζεται, τότε αυτός ή αυτή που θα πέσει θύμα, μπορεί να προσφύγει στο συνήγορο για την ίση μεταχείριση. Ωραία. Αυτά τώρα για το νομικό πλαίσιο, όπως βλέπουμε στην πράξη, είναι υποστηρικτικό για μια εκπαίδευση που δεν θα κάνει καμιά διάκριση. Γιατί είπαμε ότι παλιότερα γινόταν πολλές διακρίσεις. Γινόταν οι διακρίσεις με βάση στο φύλλο ένα διάστημα, αυτά είπαμε, θα τα εξετάσετε αναλυτικότερα, τέλος πάντων σκεφτείτε τώρα έτσι απλά ότι γυναίκες δεν πήγαιναν σχολείο. Μετά πήγαιναν σχολείο, δεν πήγαινα στα πανεπιστήμη. Μετά πήγα στα πανεπιστήμη σιγά-σιγά, δεν υπήρχα στην πολιτική. Και τώρα δίδεται και εκεί έχει πάρθει ένα μέτρο θετικής διάκρισης με αυτή την ποσόστιση και τα λοιπά, το οποίο αποσκοπεί στο να μπούν περισσότερες γυναίκες στην πολιτική. Ωραία. Σκεφτείτε άλλες διακρίσεις που γινόταν παλιά με βάση ακόμα τις πολιτικές ιδέες. Όπου εκτός από τα περιστατικά που είναι γνωστά, υπήρχαν και δάσκαλοι που διώχτηκαν για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, αλλά και μαθητές και μαθήτρες που ξεφτυλίστηκαν επειδή είχαν τη συγκεκριμένη προσέγγιση. Βιβλία σχίστηκαν, κάηκαν κατά διαφόρους περιόδους στην ιστορία μας. Αυτά δεν τα ξεχνάμε γιατί είναι καλό να έχουμε καλή επαφή με την πραγματικότητα. Να γνωρίζουμε τι ακριβώς έχει γίνει εδώ και αυτό θα μας βοηθήσει να μην επαναλαμβάνουμε σφάλματα των παρελθόντων. Έτσι ξαναλέω ότι η εκπαίδευση είναι ένας χώρος που οι άνθρωποι της, είτε μαθητές ή μαθήτρες, είτε δάσκαλοι ή δασκάλες, έχουν υποστεί διακρίσεις, διώξεις για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, αλλά ακόμα και για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Μέχρι, δεν θυμάμαι πόσο χρόνια πριν, αν ήταν κάποιος καθολικός δεν μπορούσε να διαιριστεί στο βημόσιο. Δεν μπορούσε να γίνει δάσκαλος, έτσι, αν ήταν κάποιος άλλης θρησκείας δεν μπορούσε. Επίσης οι Μουσουλμάνοι δεν είχαν, μπορούσαν να διδάξουν μόνο στη μουσουλμανική μειονόητα, υπήρχε έναν καθεστώς, δηλαδή, το οποίο έκανε σαφής διακρίσεις σε κάποιον που δεν ήταν χριστιανός ορθόδοξος, τουλάχιστον τύπης. Είτε άλλο στον τύπο τι δηλώνεις και άλλο σε νοστιετίες, έτσι. Αν έγραφε ταυτότητά σου χριστιανός ορθόδοξος, μπορούσες να το διαιριστείς στο δημόσιο. Αν δεν έγραφε, κοβώσουνα. Παλαιότερα είχαμε τις δηλώσεις πολιτικών φρονιμάτων, οι οποίες έπρεπε να σε συνοδεύει αν θες να διαιριστείς στο δημόσιο και ούτω καθεξής. Υπήρχε, δηλαδή, ένα ενδρεωμένο καθεστώς διακρίσεων στη χώρα μας. Τώρα βλέπετε ότι με βάση στην ομοθησία αυτήν, όπως και σ' άλλες χώρες, με βάση αυτήν την ομοθησία προωθείται ένα κλίμα, όλα τα παιδιά θα γίνονται αποδεκτά, όχι θα γίνονται αποδεκτά, θα βοηθούνται, θα παρέχεται από το σχολείο η μέγιστη δυνατή βοήθεια για να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Χωρίς, επαναλαμβάνω, να λαμβάνεται υπόψη το φύλο, η τάξη, η ιδεολογία, η σεξουαλικός προσανατολισμός, προσανατολισμός και ούτω καθεξής. Η ιδεολογία κοινωνική διάκριση, λοιπόν, δεν αποτελεί δικαιολογία για το σχολείο ή κάποιον από τους παράγοντες της εκπαίδευσης, που θα προσπαθήσει να μην ενεργήσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα που σας είπα πριν. Άρα λοιπόν τώρα εμείς, ως εκπαιδευτικοί, έχουμε εκτός από τον παιδαγωγικό μας, εκτός από την παιδαγωγική μας υποχρέωση, που για μας, σας είπα και στο προηγούμενο μάθημα για την παιδαγωγική, όλα τα παιδιά ανέκαθεν ήταν ίδιο, έτσι, δεν έκανε παιδαγωγός διάκριση, μεταξύ αν ένα παιδί είναι από αυτό το μέρος ή είναι από εκείνο, η παιδαγωγική δεν είχε τέτοια προβλήματα, είχε όμως η πολιτική. Υπήρχε μια παιδαγωγική παλαιότερα, όχι πολύ παλαιότερα, επιχούντας ας πούμε, υπήρχε μια παιδαγωγική ιδιαίτερον διακρίσεων, η οποία συμπεριλάβανε και τις σωματικές θυμωρίες. Αυτά τα πράγματα τώρα έχουν λυθεί θετικά. Θετικά έχει πάει και το θεσμικό πλαίσιο, δηλαδή η νομοθεσία, ας πούμε, που αυτή τη στιγμή καθορίζει το πώς κάθε εκπαιδευτικός ή κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να κινηθεί και πώς πρέπει να συμπεριφερθεί από τα παιδιά. Βεβαίως αυτό όλα που σας περιγράφω δεν μπορεί να αποκλείσει κάποιον από τον να είναι ρατσιστής, παράλληλα να είναι και δάσκαλος. Έχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Έχουμε μάλιστα και δασκάλους, οι οποίοι ήταν υποψήφιοι σε εκλογές με συγκεκριμένο κόμμα που έχει συγκεκριμένες διακηρύξεις. Εκεί, λοιπόν, το ζήτημα που προκύπτει για αυτούς είναι αν όλα αυτά που ανέφερα θα τα τηρούν ή θα προβαίνουν σε διακρίσεις. Αν προβαίνουν σε διακρίσεις, έχουμε τα θεσμικά όργανα που τα δρουν αναλόγως. Δηλαδή, άμα κάποιος δάσκαλος, κάποια δασκάλα κάνει διάκρισης βάρος κάποιων παιδιών, τότε θα υποστεί πληθαρτικό συμβούλιο. Αν και το πληθαρτικό συμβούλιο δεν αναγνωρίσει ή κουκουλώσει το συγκεκριμένο ζήτημα, τότε έχει δικαίωμα να προσφύγει, όπως είδαμε εδώ, στο Συνήγορο για την ίση μεταχείριση. Δηλαδή, υπάρχουν μια σειρά από όπλα στη φαρέτρα κάποιου που θέλει το αυτονόητο. Ποιο είναι το αυτονόητο? Το αυτονόητο είναι να έχει τον παιδί του ίση μεταχείριση στο σχολείο, όπως προβλέπεται από όλες τις συνθήκες που έχει υπογράψει η χώρα μας, αλλά και από τη σχετική νομοθεσία. Ξαναλέω ότι είναι απαράδεκτο να γίνονται διακρίσεις σε βάρος των παιδιών. Οπότε, όταν θέλουμε να πάμε λίγο πιο μέσα στην τάξη, τότε θα πρέπει, ως εκπαιδευτικοί, να φροντίσουμε να έχουμε ένα σχολικό περιβάλλον φιλικό. Έτσι, όταν λέμε φιλικό, εννοούμε ότι θα είναι ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά θα προσέρχονται άνετα και ευχάριστα. Θα πηγαίνουν χωρίς να σκέφτονται ότι θα αντιμετωπίσουν, σε πρώτο επίπεδο, την ειρωνία των δασκάλων και, σε δεύτερο επίπεδο, την ειρωνία των συμμαθητών τους, όταν την επιτρέπει ή την καλλιεργεί η δασκάλα. Άρα, λοιπόν, χρειάζεται εμείς να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον για τα παιδιά. Ένα τέτοιο περιβάλλον περαιτέρω θα βοηθήσει τους στόχους μας όταν υιοθετήσουμε τη βιωματική προσέγγιση σε κάθε γνωστικό αντικείμενο. Όταν αναδεικνύουμε και αποδεχόμαστε τα στοιχεία που συγκρετούν τη μειονωτική ταυτότητα. Αυτό τώρα μπορεί να φαίνεται αυτονόητο, αλλά δεν είναι και τόσο. Δηλαδή, αν κάποιος, όπως παλιότερα, ή κάποια δάσκαλος, δασκάλα δεν αφήνει, όχι γλώσσα, όποιοδήποτε στοιχείο ταυτωτικό των παιδιών στην τάξη να θυλωθεί ή να καλλιεργηθεί, αν το καταπολεμά, τότε δεν έχουμε αυτό το περιβάλλον που λέμε, έχουμε καταπάτηση αυτό το περιβάλλον. Όχι μόνο δεν αποδεχόμαστε, αλλά προσπαθούμε να το συντρίψουμε, να το εξαφανίσουμε. Ένα άλλο ζήτημα έχει να κάνει με την ένταξη των διαφορετικών ατόμων στη σχολική ζωή. Δηλαδή, δεν ξέρω αν το είχαμε πει την προηγούμενη φορά, πρέπει να κάνουμε μια σειρά από ενέργειες, ούτως ώστε τα άτομα με τα οποία το σχολείο δεν έχει δυνατότητα επικοινωνίας στην μητρική γλώσσα, τη δική μας, δηλαδή στην κυρίαρχη γλώσσα όπως λένε, θα πρέπει να βρούμε τρόπους να τα προσεγγίσουμε και να τα φέρουμε, να τα κάνουμε μέλη της σχολικής κοινότητας, με όποιο δυνατό τρόπο μπορούμε να το καταφέρουμε αυτό. Έτσι, το είχαμε πει αυτό την προηγούμενη φορά, θυμάσαι Κατερίνα, την μπερδεύουμε τώρα. Έκανα τρεις διαλέξεις εκείνη τη εβδομάδα για άλλα δεξιδίματα και έχουν μπερδευτεί. Είχαμε πει πόσο. Α, μπράβο, αυτό το είπαμε, έτσι. Δηλαδή, αυτοί οι άνθρωποι έχουν περισσότερο ανάγκη να έρθουν κοντά στο σχολείο και ίσως έχουν και μεγαλύτερες φοβίες, δηλαδή διστάζουν. Ένας λόγος είναι ότι αφού είναι οι μετανάστες, ένα μεγάλο μέρος τους δεν έχουν εκπαιδευτικό επίπεδο υψηλό. Βέβαια, αυτό παλιότερα δεν ισχύει γιατί είχαμε εδώ πέρα πληθώρα μεταναστών, γιατρούς, διηγουγόρους, δασκάλους που δούλευαν στην καθαριότητα από ανατολικές χώρες. Αλλά τώρα έχει σωροπίσει το πράγμα. Τέλος πάντων, λοιπόν, οι άνθρωποι που δεν έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο και μιλάω για οποιοσδήποτε εθνικής ομάδας, συνήθως έχουν ένα δισταγμός προς το σχολείο γιατί το σχολείο είναι ένας θεσμός που λίγο πολύ τους έχει απορρίψει, έτσι. Δηλαδή, άλλη προσέγγιση στα σχολικά ζητήματα έχει ένας άνθρωπος που μέσα από το σχολείο καταξιώθηκε. Έγινε γιατρός, έγινε διηγουγόρος, έγινε μηχανικός. Διακρίθηκε στη ζωή του μέσα από το σχολείο ή και μέσα από το σχολείο και άλλη κάποιος που το σχολείο τον απέρρυψε. Άρας, έδωσε εξετάσεις στην τρίτη γυμνασσίου, δύο χρονιές τον κόψανε στην τρίτη γυμνασσίου, στο Λυκείο δεν πήγε ή έβγαλε την τρίτη Λυκείο αλλά στο Πανεπιστήμιο δεν πήγε, ούτως στο ΤΥ δεν πήγε. Άρα, αλλιώς το βλέπουν αυτοί οι άνθρωποι του σχολείου, λίγο είναι επιφλακτικοί. Όταν έχουμε μια τέτοια περίπτωση ανθρώπου που και έχει απορριφθεί από το σχολείο αλλά και ανήκει σε διαφορετική ομάδα, εκεί πρέπει να κάνουμε διπλή προσπάθεια να τον φέρουμε πιο κοντά στο σχολείο. Εντάξει. Εξαναλέω ότι πρέπει να έρθουν στο σχολείο πιο κοντά για να μπορέσουμε εμείς να επιτελέσουμε το έργο μας σε ό,τι αφορά την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση να προσφέρουμε σε αυτά τα παιδιά. Ωραία, τα παιδιά δηλαδή που προέρχονται από διαφορετικές ομάδες. Γι' αυτό λοιπόν δεν πρέπει να έχουμε μια αντίληψη η οποία είναι καταγεγραμμένη από πολλές έρευνες, με βάση στην οποία πολλοί εκπαιδευτικοί βλέπουν τους γονείς ως αντιπάλους και δεν θέλουν πολύ κοντινές σχέσεις. Δεν θέλουν οι γονείς να ανακατεύονται στο σχολείο. Βεβαίως οι γονείς είναι μέλη της σχολικής κοινότητας. Είναι μαθητές-μαθητρές, δάσκαλοι-δάσκαλες και γονείς και κηδαιμόνες. Αυτά είναι αυταπόδεκτο. Αλλά επειδή υπάρχει αυτή η νοοτροπία ότι οι γονείς αλλιώς... αρκετοί εκπαιδευτικοί, όπως προκύπτει από πολλές έρευνες, θέλουν να είναι σε απόσταση γονείς, τους βλέπουν ως αντιπάλους. Γεγονός που δυσκαιρύνει το έργο τους στην τελική, γιατί πάλι θα επικαλεστώ πληθώρα ερευνών, με βάση της οποίας φαίνεται ότι όταν ο γονέας είναι κοντά στο σχολείο, επισκέπτεται στο σχολείο, λαμβάνει μέρος της δραστηριότητας του σχολείου, είναι μέρος του συλλόγου, πηγαίνει όποτε τον καλούν και όταν δεν τον καλούν, τότε είναι καλύτερο για την εκπαίδευση του παιδιού του, εντάξει, ή αν είναι κηδαιμόνες του παιδιού που κηδαιμονεύει. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που ίσως η κρίση βοηθήσει να υλοποιηθεί σιγά σιγά, είναι το άνοιγμα του σχολείου στην τελική κοινωνία. Δηλαδή, να πάθει αυτή η αντίληψη ότι το σχολείο είναι κλειστό, δεν μπαίνει κανένας απ' έξω, δεν μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε κάποιες άλλες ώρες. Δεν υπάρχουν δυνατότητες, και μιλάω για πρακτικά πράγματα, τώρα, έτσι, που έχουν να κάνουν με την καθαριότητα και με την ασφάλεια του κτιρίου. Αυτά αν μπορούν να επιλυθούν, μετά το σχολείο μπορεί να χρησιμεύσει για χρήση της κοινότητας στα πόλημα. Αλλά ένα σχολείο μπορεί να φέρει και κάποια άτομα από την κοινότητα για να μιλήσουν με τα παιδιά, να δώσουν κάποια στοιχεία από την εμπειρία τους, από τις γνώσεις τους, από τις δεξιότητες τους, ένας ζωγράφος, ένας καλλιτέχνης, να μιλήσει στα παιδιά για το έργο του, για το πώς δημιουργεί και ούτω καθεξής. Αυτό είναι κάτι πολλαπλά χρήσιμο για τα παιδιά, αλλά είναι κάτι που συνδέει το σχολείο με την τοπική κοινότητα. Τώρα, μιλήσαμε στην αρχή για ένα φιλικό περιβάλλον. Όταν λέμε φιλικό περιβάλλον, το προσδιορίσαμε με βάση το αντίθετο και είπαμε ότι εκεί είναι ένα περιβάλλον όπου το κάθε παιδί αισθάνεται άνετα, θέλει να συμμετέχει στις δραστηριότητες, είναι χαρούμενο όταν πάει στο σχολείο, μπορεί και εκφράζεται ελεύθερα τις απόψεις του, μπορεί να μιλάει και να αναφέρει τις συζητήματα που, σε διαφορετικές περιπτώσεις, μπορεί να ήταν αποκλεισμένα όπως ανέφερα πριν. Εμείς το αποκλείομε αυτό, δηλαδή κάθε παιδί μπορεί να μιλάει για τις εμπειρίες του, το ενθαρρύνουμε. Άρα, αυτό πώς μπορεί να γίνει, είναι η ικανότητα να ξεπερνάει κανείς γρήγορα το αρχικό γλωσσικό και πολιτισμικό σοκ. Τι είναι αυτό το πράγμα? Είναι ένα σοκ που πιθανόν αισθάνονται ορισμένοι άνθρωποι, όταν έρχονται σε επαφή με άτομα από κάποιες ομάδες που είναι διαφορετικές, είτε λόγω χρώματος, ας πούμε, είτε λόγω κάποιων στοιχείων του πολιτισμού, λόγω τρομποτησίματος κτλ. Εδώ γίνεται ένα σοκ. Αυτό το σχολείο πρέπει να βοηθάει να το ξεπερνάει. Θα πρέπει να δείξουμε στα παιδιά με έναν τρόπο σαφή ότι η ταυτότητα του αντόμου έχει σωματώσει στοιχεία από άλλες πολιτισμικές παραδόσεις, είτε γλωσσικές, είτε οτιδήποτε άλλο. Δεν υπάρχει, δηλαδή, καμία παράδοση πολιτισμική που να είναι κλειστή και διαπέραστη μέσα στους αιώνες, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι. Δεν υπάρχει ένας πολιτισμός που μέσα στους αιώνες έμεινε απαράλλαχτος. Όλοι οι πολιτισμοί δέχονται επιδράσεις από άλλους. Υπάρχει μια πολιτισμική όσμος, όπως λένε, και ένας διαρκής εμπλουτισμός με νέα στοιχεία που μπορεί να προέρχονται, μπορεί να είναι δάνεια, να τα δανείζονται, ας το πούμε έτσι, από άλλους πολιτισμούς. Το σχολείο επίσης και το φιλικό περιβάλλον πρέπει να καλλιεργεί στην ικανότητα του ατόμου να συναισθάνεται το συνομιλητή ή τη συνομιλητρία του. Αυτό που λέμε, με άλλα λόγια, αν το διαβάσετε κάπου, είναι αυτό που λέμε συνέστηση. Να μπαίνεις, δηλαδή, στο ρόλο του άλλου. Να μπαίνεις σε αυτό που περνάει ή σε αυτό που είναι ή, τέλος πάντως, στη θέση του άλλου. Είναι αυτό που λέμε συνέστηση. Και είπαμε να μπορεί το παιδί ή οποιοςδήποτε να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του. Σε αυτό το πλαίσιο που περιγράψαμε μέχρι τώρα, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να αρπάζει κάθε ευκαιρία και να αναδεικνύει τη διαπολιτισμική διάσταση κάθε δικημένο. Δηλαδή, οτιδήποτε θα διδάξουμε, σε καθημερινή πάση, μπορεί να έχει μια διαπολιτισμική διάσταση. Σε εκείνη λοιπόν, όταν μας δίνει την ευκαιρία, να την αναδεικνύουμε έτσι ώστε να φαίνεται ότι αυτή η προσέγγιση είναι γερά, η διαπολιτισμική προσέγγιση είναι γερά εδραιωμένη στην κοινωνική πραγματικότητα, ότι δεν είναι μια κατασκευή, έτσι. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε και τις βασικές αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Άρα, να συνοψήσω τώρα, να πω ότι πρέπει να δείχνουμε ενσυνέσθηση, αυτό που σας περιέγραψα πριν, να καλλιεργούμε δηλαδή την ικανότητα των παιδιών να μπαίνουν στη θέση του άλλου, αλληλεγγύη. Είμαστε άνθρωποι πάνω απ' όλα μεταξύ μας, άρα λοιπόν ο ένας πρέπει να υποστηρίζει τον άλλο, η μία πρέπει να υποστηρίζει την άλλη. Διαπολιτισμικό σεβασμό, δηλαδή το σεβασμό που κάθε άνθρωπος δικαιούται και διδασκαλία για την ειρήνη. Δηλαδή, ως πανανθρώπινη αξία, είναι η ειρήνη η οποία είναι κάτι αδιαπραγμάτευτο. Και να καταπολεμούμε αυτό που λέμε εθνικιστικός τρόπος σκέψης. Αυτό που από την αρχή σας ανέφερα, και που είπα ότι δυστυχώς στην περιοχή μας είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένο, γενικά στα Βαλκάνια. Έτσι, τα Βαλκάνια ακόμα πλήττονται από οξημένους εθνικισμούς. Βέβαια, είναι και πολλά χρόνια που είχαμε τη δημιουργία πολλών κρατών. Οπότε, έχει και αυτόν τον ρόλο του, αλλά το γεγονός ότι υπάρχει έντονη οικονομική κρίση, έχει και αυτό τη μεγάλη του σημασία, σ' όλες τις χώρες των Βαλκανίων. Είπαμε μέχρι στιγμής ότι η χώρα μας, όπως και όλες οι χώρες που ανήκουν στον οργανισμό ΕΕ, δεσμεύεται από μια σειρά από συμβάσεις και διακηρύξεις, τις οποίες έχει υπογράψει, να εφαρμόσει στην δική της νομοθεσία. Είδαμε και το εδάφιο του συντάγματος, με βάση το οποίο όταν η χώρα μας υπογράφει μια διεθνή σύμβαση, μια διεθνή συνθήκη, θα πρέπει αυτομάτως να περάσει και στην νομοθεσία. Αν, όμως, υπάρχει και κάποιος νόμος άλλος, που είναι αντίθετος σε αυτή τη ρύθμιση της καινούρια, τότε υπερισχύει ο νόμος αυτός που επικοιρώνει τις διεθνές συμβάσεις. Όλα αυτά τα λέμε τώρα όχι για να κάνουμε μάθημα νομικής, δεν είμαστε στη νομική, είμαστε στο παιδαγωγικό, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουμε τις υποχρεώσεις μας όπως προκύπτουν μέσα από την νομοθεσία. Και επειδή τα ζητήματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, όπως είχαμε συζητήσει, αν δεν κάνω λάθος το προηγούμενο μάθημα, έχουν μια ευαισθησία και μερικές φορές προκαλούνται αντιδράσεις, εμείς θα πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά το νομικό πλαίσιο. Γιατί δεν είναι μόνο τα ζητήματα των στελεχών που αναφέραμε ορισμένα, δηλαδή τόπα και την προηγούμενη ώρα, το παράδειγμα του Διευθυντή Εκπαίδευσης, ο οποίος άσχησε ιδίωξη κατά της νηπιαγγούς των ιδρύ για ένα πράγμα το οποίο έκανε και που ήταν τελείως σύνομο με την νομοθεσία, δηλαδή έκανε τελείως λάθος αυτός, είναι και ζητήματα δικά μας, δηλαδή ζητήματα της πράξης. Δεν μπορώ να κάνω διάκριση κατά μιας μαθήτριας και την βάλω να κάθεται εκεί. Ωραία, αυτό είναι διάκριση, είναι αντίθετο με μια σειρά από διατάξεις, διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις, διακηρύξεις, εντάξει, τα οποία ένα μέρος αυτών σας τα παρουσίασα. Δεν επιτρέπει να κάνουμε καμία είδους διάκριση. Δεν σας το παίρνω από παιδαγωγική σκοπιά. Παιδαγωγική σκοπιά, είπαμε ότι αυτά τα ζητήματα είναι λυμμένα από ιδρύσεις της επιστήμης. Έτσι, τότε που ιδρύθηκε η επιστήμη, δεν έκανε ποτέ διάκριση ότι αυτό το μέρος των γνώσεων θα αφορά τα παιδιά, όπως το λένε, το βάζουν σε εισαγωγικά της κυριαρχής ομάδας, και το άλλο το μέρος των γνώσεων ή των παιδαγωγικών θεωριών θα αφορά τα παιδιά εκείνα. Όχι. Εντάξει, η παιδαγωγική δεν κάνει καμία διάκριση. Το ίδιο είδαμε σε όλο το πρώτο μέρος και από την ομοθεσία. Δεν κάνουμε καμία διάκριση. Ωραία. Άρα, έχουμε ένα πλαίσιο να λειτουργήσουμε για να επιδιώξουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από όλους τους μαθητές μας και από όλες τις μαθήτριές μας. Δεν θα εξαιρέσουμε κανέναν. Και είπαμε, και καμιά, ποιες είναι οι πιθανές διαφοροποίησεις. Την τάξη, την θρησκεία, τον φύλο, την εθνική ή πολιτισμική καταγωγή και ούτω καθεξής. Κανένα διάκριση κανένας είδος δεν επιτρέπει. Εντάξει, τονίσαμε αυτό κατεπανάληψη. Προβάλαμε και κάποιες διαφάνειες που φαίνεται από την ομοθεσία πως προκύπτει ούτως ώστε να είμαστε ικανοί να πετύχουμε ένα περιβάλλον στην τάξη. Βέβαια και σχολικό ευρύτερα αλλά και στην τάξη που θα είμαστε μέσα να πετύχουμε ένα περιβάλλον που να είναι φιλικό για όλα τα παιδιά. Να μπορεί να ενσωματώνει όλα τα παιδιά, να καλλιεργεί ένα πνεύμα ελευθερίας. Να μπορεί το κάθε παιδί να πει ότι θέλει ελεύθερα. Να παρουσιάζει όπως παρουσιάζουν παράδειγμα οι δικοί μας ομόδοξοι. Οι που έχουν την ίδια θρησκεία με εμάς πως λέγουν. Ομόδοξοι, μπράβο. Όπως οι δικοί μας ομόδοξοι λοιπόν μπορούν να εμφανίζουν το σταυρό χωρίς παρεξήγηση. Αν εμφανιστεί κάποιο άλλο σύμβουλο δεν πρέπει εμείς να το κυνηγάμε. Εντάξει, όταν ανέχεις το ένα θα ανέχεις και το άλλο. Δεν θα πρέπει, δηλαδή, αν πάντα τρέχεις να το πάρεις, να το κατάσχεσαι και ξέρω εγώ τι άλλο να κάνεις, ίδια συμπεριφορά πρέπει να έχουμε απέναντι όλων των μαθητών μας. Επίσης πρέπει να ξέρουμε πολύ καλά ότι διακρίσεις δεν γίνονται ανεκτές. Εντάξει, δεν γίνονται ανεκτές και δεν πρέπει να τις κάνουμε ανεκτές. Μιλήσαμε για κάποιες ενέργειες που συντελούν στο να έχουμε ένα περιβάλλον φιλικό στην τάξη μας και στο σχολείο μας ευρύτερα, το οποίο συνάμα θα προωθεί και την διαπολιτισμική εκπαίδευση. Μιλήσαμε ιδιαίτερα για το εθνικιστικό τρόπο σκέψης, για να το πω έτσι απλά τώρα, γιατί δεν θα κάνουμε μια ενότητα σχετική που παλαιότερα το κάναμε, αλλά τώρα το έχουμε αλλιώς πειρασμένο το μάθημα. Τέλος πάντων, γιατί καταπολεμάμε τον εθνικισμό. Όπως κάναμε μια διάκριση για τον ρατσισμό την προηγούμενη φορά και είπαμε ότι οι ρατσιστείς, υπάρχουν δύο κατηγοριών αυτός που έχει την ιδεολογία τη ρατσιστική και που πιστεύει ότι ανήκει στην ανώτερη φυλή μέσα, εισαγωγικά, και οι υπόλοιπες φυλές, εκτός το ότι είναι κατώτερες, θα πρέπει να υπηρετούν την ανώτερη. Άρα μπορεί και να τις κάνουμε ζημιά, εφόσον δεν ανηξυπηρετούν τους στόχους μας. Μπορεί και να τις εξολαθρέψουμε, όπως στην περίπτωση του Χίτλερ. Και είπαμε ότι υπάρχουν και άλλοι ρατσιστές, οι καταλάθος, οι μη κακόβουλοι, οι οποίοι δεν θέλουν να κάνουν ζημιά, διαφοροποιούνται ως προς αυτό. Αλλά και πάλι κάνουν ζημιά με τα ανέκδοτα που ανέχονται, με κάποιες διακρίσεις. Μπορεί να κάνεις μες στην τάξη και να λες «α, μαυρούλης, έχουμε και ένα μαυρούλης στην τάξη». Αν λέμε κάτι τέτοιο, μπορεί να μην έχουμε πρόθεση να βλάψουμε το μαυρούλη, να το κάνουμε μαύρο, ούτε να το βάλουμε στο ξύλο, ούτε να το βάλουμε στην άκρη. Αλλά μόνο αυτό, έτσι όπως το αναφέρουμε, φτάνει το παιδί να το φέρει σε μειονεκτική θέση. Αυτό τα λέω έτσι, κοντρά-κοντρά, για να γίνει κατανοητό. Το ίδιο λοιπόν και με τον εθνικισμό. Τι είναι ο εθνικισμός? Όταν εμείς έχουμε υιοθετήσει μια αντίληψη με βάση στην οποία ανήκουμε στο ανώτερο έθνος, εμείς είμαστε το αλάτι της γης, όπως έλεγε ένα τραγούδι επικούντας, εμείς είμαστε ο αφέντις λαός, αυτό βέβαια δεν περιορίζεται, ξαναλέω και τονίζω, δεν περιορίζεται στο δικό μας τον εθνικισμό, τον ελληνικό, αυτό είναι χαρακτηριστικό όλων των εθνικιστών. Σε όποιο μέρος του κόσμου και αν βρίσκονται. Όταν λοιπόν εμείς το εωρούμε ότι είμαστε ο αλάτι της γης, ο αφέντις λαός, άμα είσαι αφέντις λαός, για να υπάρχουν αφεντάδες πρέπει να υπάρχουν και υπηρέντες και δούλοι, δεν γίνεται αλλιώς. Γι' αυτό λοιπόν η καταπολέμηση του εθνικισμού είναι ένα άλλο ζήτημα, πρέπει να καταπολεμήσουμε τις εθνικιστικές ιδέες. Δηλαδή αυτές τις αντιλήψεις που υποστηρίζουν ότι ξέρεις εμείς επειδή είμαστε Έλληνες, είμαστε ανώτεροι ή εμείς επειδή είμαστε Σέρβοι, είμαστε ονότερος λαός και οι υπόλοιοι πρέπει να μας υπηρετούν. Είναι κάτι που πρέπει να καταπολεμηθεί γιατί οδηγεί σε διαφοροποιήσεις, οδηγεί σε αρνητικές συμπεριφορές. Σε αυτούς και σε αυτές που είναι διαφορετικοί-διαφορετικές, οδηγεί τελικά σε ρατσιστικές συμπεριφορές. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να καταπολεμήσουμε μόλες μας τις δυνάμεις στα πλαίσια μιας διαπολιτισμικής προσοχήγησης, στα πλαίσια μιας διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Εντάξει. Τώρα, μίλησα πριν για τα σύμβολα. Κάποιος μπορεί να θέλει να κάνει κριτική, ας τα κάνει. Άμα, όμως, εμείς, ας πούμε, είναι κάποιος άθεος, έτσι, από εσάς, και κάνει σχόλια κατά του σταυρού που φοράει ένας μαθητής ή πικρόχωλες μπιχτές, αυτό είναι κάτι που θα ενοχλήσει αυτό το μαθητή, όπως και οποιοδήποτε άλλο μαθητή και μαθήτρια που έχουμε στην τάξη μας. Το είπαμε και το ξαναλέμε για νιωστή φορά ότι στόχος μιας διδασκαλίας δικιάς μας θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Και αυτή η κριτική σκέψη για έναν αναπτυχθή, το λέμε και είναι ένα σλόγκαν ωραίο, και άμα δείτε και τα βιβλία, άμα τα πάρετε σε PDF και βάλετε λέξη κλειδιά διαπολιτισμική εκπαίδευση που σας έλεγα πριν, η διαπολιτισμική προσέγγιση, θα σας βγάλει 73 φορές να υπάρχει. Η δεύτερη, πιο πολυπληθής παρουσία σε αυτά τα κείμενα που σας λέω, λέξη είναι η κριτική σκέψη. Πώς καλλιεργείται η κριτική σκέψη, κάνω έτσι και μου έρχεται απ' τον ουρανό, όχι. Έχει κάποιες προϋποθέσεις. Η πρώτη είναι μελέτη, πρέπει να μελετάω για να μπορώ να κριτικάω. Και δεύτερο, και που μας αφορά βεβαίως και το πρώτο μας αφορά, έτσι. Αν οι μαθητές και οι μαθήτρες μας μελετούν, μας αφορά. Και είναι ανάλογα με τι πρώτοι που δίνουμε εμείς, μελετούμε εμείς δηλαδή, και με τι διδακτικό στήλο έχουμε υιοθετήσει. Δηλαδή, τι σωοι δάσκαλοι είμαστε. Αν είμαστε δάσκαλοι πολύ χαλαροί, ίσως, γιατί δεν εξαρτάται μόνο από εμάς, οι μαθητές μας να μην αποκτήσουν αυτό το background που θα τους βοηθήσει την περίοδο που θα είναι μαζί μας, να αποκτήσουν κριτική σκέψη. Αλλά πιο άμεσο είναι το άλλο. Το στήλ, ο τρόπος, συμπεριφοράς μας. Δηλαδή, έχουμε μια αίθουσα διδασκαλίας που επιτρέπει την έκφραση οποιασδήποτε γνώμης. Αυτό που τώρα ίσως να το έχω ξαναπεί, αλλά είναι βασικό. Όταν έχουμε μια αίθουσα διδασκαλίας όπου πάει να μιλήσει ο Γιώργος, και εγώ έχω καλλιεργήσει ένα τέτοιο κλίμα διδασκαλίας που μόλις πει ο Γιώργος, λέμε τώρα, παιδιά, είμαστε και εμείς λέμε μια χαζομάρα ο Γιώργος, έτσι. Είμαι ο πρώτος που άρχιζω χαχαχά, αρχίσετε κι εσείς μετά. Ετσι δεν είναι. Αυτό το πράγμα πρέπει να αποτραπεί πάση θυσία, γιατί εμποδίζει την ελεύθερη έκφραση. Η ελεύθερη έκφραση είναι βασικό προμπεντούμενο για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Θα μπορεί κάποιος να εκφράζει ελεύθερα την άποψή του. Γιατί εγώ μπορεί να χλεβάζω τώρα αυτό που χαρακτήρησα ως βλακεία. Σας είπα και πριν παραδείγματα που χλευάζονταν και διώκονταν, όχι μόνο χλευάζονταν, ιδέες. Έτσι, ιδέες. Διώκονταν και χλευάζονταν ιδέες. Άμα λοιπόν κάποιες ιδέες είναι απαγορευμένες, τότε δεν μιλάμε για κριτική. Εντάξει, έχουμε καταπίεση. Έχουμε στενό περιορισμό των ιδεών, των αντιλήψεων, των πεποιθήσεων, των θεωριών ίσως σε άλλο επίπεδο. Ξέρετε ότι στις ΗΠΑ σε ορισμένες περιοχές γίνεται διαμάχη για το αν και κατά πόσο θα πρέπει να διδάσκεται η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου ή θα πρέπει να επιστρέψουν τις προηγούμενες θεωρίες που πίστευαν ότι το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε διαφορετικά. Δηλαδή, ως βιολογικό μάθημα, όχι μάθημα θρησκευτικό. Γίνεται αυτή η διαμάχη. Επίσης, μπορεί να γίνει μια προβληματική μέσα στην τάξη για το πώς διαμορφώνονται οι ταυτότητες. Ανάλογο, βέβαια, είναι το επίπεδο των μαθητών και με τις σχέσεις που έχουμε μεταξύ τους. Δηλαδή, τι στοιχεία παίρνει ο καθής στη καθεμιά και διαμορφώνει την προσωπική του ταυτότητα. Παίρνει κάποια στοιχεία από τη θρησκεία, κάποια στοιχεία από το τοπικό περιβάλλον, κάποια στοιχεία, ίσως, από το επαγγελματικό χώρο και ούτω καθεξής. Και όλα αυτά τα πράγματα, βέβαια, τα συζητάμε μέσα στην τάξη, ώστε να εξαλείψουμε, να μειώσουμε και να εξαλείψουμε τις διακρίσεις και τις προκαταλήψεις. Ωραία. Τώρα, αν θέλουμε εμείς να έχουμε μια διάσταση κριτική, ας το πούμε έτσι, στη δρασκαλία μας, αλλά και γενικά στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε. Δεν θα πρέπει να έχουμε μία από μακριά προσέγγιση των μαθητών και των μαθητριών μας. Με δεδομένο ότι είμαστε για πέντε ώρες με τα παιδιά που διδάσκουμε, κατά μέσο όρο, κάνουμε πέντε ώρες τη μέρα, τότε θα πρέπει να γνωρίζουμε αρκετά πράγματα γι' αυτά. Κάποια πράγματα μας τα λένε. Κάποια πράγματα πιθανόν θα πρέπει να τα ρωτάμε. Κάποια πράγματα ίσως να τα συζητάμε με τους γονείς. Αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ξέρουμε τι γλώσσα μιλούν. Ωραία. Και δεν είναι και τόσο αυτονόητος ακούγεται αυτό. Δεν υπάρχουν παιδιά που από το συγκεκριμένο περιβάλλον που έχουν βιώσει κάποια χρόνια παραμονής στην Ελλάδα, μπορεί να κρύβουν την καταγωγή τους. Έτσι, αν έχουν αλλάξει και όνομα, δεν έχουν κάποιο ξενικό όνομα, μπορεί να το κρύβουν. Ή μπορεί να μην παρουσιάζονται ποια γλώσσα είναι η τρική τους, ας πούμε. Τι εμπειρίες έχουν. Δηλαδή, αν έχουν κάποιες εμπειρίες που μπορεί να είναι διαφορετικές στις σχέσεις με τα παιδιά που ας πούμε μεγαλώνουν στην Ελλάδα. Έτσι, ή αισθήματα. Έτσι ώστε να μπορέσουμε να ενδυναμώσουμε τα στοιχεία αυτά που θα τα βοηθήσουν να γίνουν άνθρωποι με προσωπικότητα, με κριτική σκέψη και με ενδιαφέροντα. Ένα άλλο ζήτημα πρέπει να ξέρουμε και δεν περιορίζεται βέβαια μόνο στο στενό πλαίσιο που συζητούσαμε πριν για μαθητές που θα έχουν κάποια διαφοροποίηση. Γενικώς πρέπει να ξέρουμε, οι μαθητές και οι μαθήτρες τι διαβάζουν έτσι. Τι βιβλία διαβάζουν, ασχολούνται με λογοτεχνία, έχουν ενδιαφέροντα στη γεωγραφία, ασχολούνται με την ιστορία, έχουνε κοντά τους μια βιβλιοθήκη και την πηγαίνουν, παίρνουνε βιβλία. Τι βιβλία παίρνουν, έτσι ώστε να μπορέσουμε αύριο μεθαύριο, εφόσον έχουμε και στο σχολείο μια βιβλιοθήκη, να μπορέσουμε στην αρχή να δώσουμε ένα βιβλίο που είναι κοντά στα ενδιαφέροντα των παιδιών, δηλαδή κάποιο παιδί να σας πω ένα παράδειγμα, μπορεί να διαβάζει από αυτά τα βιβλία που έχουν κάτι περιπέτης, βγαίνουν βιβλία σειρές, 4-5 περιπέτες, οι φιλενάδες, οι φίλοι, ξέρω πώς λέγεται. Σιγά-σιγά δώσουμε κάποιο παραπλήσιο από τη βιβλιοθήκη του σχολείου και μετά να πάμε σε κάποια από τα βιβλία της κλασικής λογοτεχνίας, δηλαδή όταν λέμε κλασική τι εννοούμε, λέμε τώρα για ανάγνωση έτσι, έπιασε ένα αντικείμενο. Κάτι αντίστοιχο μπορούμε να κάνουμε και σε άλλα αντικείμενα. Όταν λέμε κλασική τι εννοούμε, εννοούμε κάποια βιβλία που έχουν διαχρονικά διαβαστεί και έχει αναγνωριστεί η αξία τους, όπως αντίστοιχα υπάρχουν και τα κλασικά θεατρικά, όπως υπάρχουν και τα κλασική μουσική, τα κλασικά τραγούδια, λέμε τώρα τα κλασικά ελληνικά τραγούδια, τα κλασικά τάδη και τα λοιπά. Κάποια δηλαδή βιβλία, κάποια τραγούδια ή κάποια θεατρικά διαχρονικά που δεν περιορίζονται σε μια χρονική περίοδο. Ας πούμε τώρα, για να σας το δώσω να το καταλάβετε, να μιλήσω πολύ απλά, τώρα δεν θα το ξέρετε. Και αυτά που ξέρετε εσείς δεν τα ξέρω εγώ, την μπερδευόμαστε. Τέλος πάντων, θα μιλήσω μόνο με την Κατερίνα. Κάποτε η Κατερίνα είχε ένα σαλαμπάσι, το θυμάσαι? Αυτός έβγαλε ένα σουξέ, το οποίο λέγονταν «Σ' αγαπάω μακούς». Αυτό ήταν φοβερό σουξέ, παίζονταν επί ένα εξάμινο, το έχεις ακούσει, αποκλείεται. Ένα εξάμινο παίζονταν όλη μέρα, πώς θα το πούμε, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Τώρα δεν το ξέρετε, ούτε σε το ξέρεις, Κατερίνα. Κανένας δεν το ξέρει. Αυτό δεν είναι κλασικό τραγούδι, εντάξει. Κλασικό, όμως, μπορεί να θεωρηθεί ένα τραγούδι, ας πούμε, του Χατζιδάκη, του Θεοδωράκη, το οποίο θα τα ακούσετε κι εσείς κάποια στιγμή, μπορεί τώρα να μην ακούτε. Ή μπορεί να τα ακούσετε στο σχολείο, όταν ήσασταν μικροί, γιατί το σαλαμπάσι αποκλείεται να βρέθηκε δάσκαλος, όταν τον έβαλε σε παιδιά. Δεν έχω τίποτα με τον άνθρωπο. Συμπαθείς είναι, δεν ξέρω και τι κάνει. Δεν έχω, απλά το θυμήθηκα τώρα, ως παράδειγμα. Ένα τραγούδι, όμως, του Χατζιδάκη και εσείς που το ακούσατε όταν ήσασταν στην Τρίτη Δημοτικού, ή ήσασταν σε μια χοροδία και το τραγουδίσατε, μπορεί τώρα, που ακούτε One Direction, δεν ξέρω τι ακούτε, τελείωσα την ενημέρωση από αυτόν τον ζητημάτο, τέλος πάντων, μετά τους One Direction, δεν ξέρω αν τα ακούσετε, μπορεί να σας αρέσει και σιγά σιγά αρχίσετε να ακούσετε, γιατί αυτά είναι κλασικά, περνάνε. Τώρα δεν ξέρω τι είναι της μόδας τώρα, κάποτε ήταν άλλες μουσικές. Αλλά διαχρονικά, πλέον, θεωρούνται κάποια τραγούδια των Μπίτλς, τους έχετε ακουστά τους Μπίτλς. Ε, αυτά θα γίνουν κλασικά σιγά σιγά, τους Rolling Stones ας πούμε, αυτοί υπάρχουν ακόμα, μπορεί να τους είδατε και στην τηλεόραση. Rolling Stones, ξέρουμε, Pink Floyd, ακόμα παίζουν αυτοί. Εντάξει, αυτοί λοιπόν, τι είναι να γίνουν κλασικά, γιατί, γιατί ξεκίνησαν από, αυτοί πότε πέσανε, 60, έτσι, τρεις γενιές μιλάμε τώρα. 60, μετά συνέχισαν αυτό, τώρα παππούδες είναι, ήδη ο Jagger, άμα το ξέρετε, ο Rolling Stones, είναι ο παππούς και εκεί τραγουδάει, πηγαίνουν και η πιτσιρικαρία. Εντάξει, δεν πάει η πιτσιρικαρία όπως πάει στο One Direction, έτσι, στο One Direction ξέρω άλλο, δεν ξέρω, μέχρι εκείνη. Κάποτε ήξερα και τον Ρουβά, αλλά τώρα ο Ρουβάς είναι πλέον, δεν ξέρω, τι έγινε, ηθοποιός, έγινε, παρουσιαστής, δεν τραγουδάει νομίζω, δεν ξέρω. Στέλνω πάντα, μη με ασχολεί αυτό το σύνδημα. Λοιπόν, άρα λοιπόν, για να ξαναγυρίσω εκεί που ήμουνα, για να μπορέσουμε να κερδίσουμε ένα παιδί, τώρα άμα το πεις, έλα δω, Γιάννη, τι διαβάζεις τώρα, τον άρχοντα των ταχτελιδίων, πώς λέγονται αυτά που έρχονται στο ταχτελιδείο, καλά το λέω, τι είναι αυτά, υποκουλτούρα, χαζομάερας και τι έχεις να κερδίσεις, άμα το πεις έτσι, και θες, έχεις ένα σκοπό να το βάλεις στην κλασική λογοτεχνία, το χάσεις, γιατί σαν αντίδραση σου πει, ας σημασίσουμε. Άμα το πάσουμε σταδιακά, προτείνοντας κάτι που είναι διάμεσο, να του δώσει κάποια βιβλία που λέμε ότι είναι κλασικά και είπαμε και άλλη φορά ότι ένα σώμα γνώσεων που θεωρούμε ότι διαχρονικά μένουν, θα πρέπει όλα τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να τα αποκτήσουν, να το πάμε στο θέατρο. Μπορεί κάποιο παιδί τώρα, ή να μην έχει δει θεάτρο, ή να έχει δει θεάτρο, ή να σας πω τώρα, μας γράφει την κάμερα, δεν ξέρω και τι πέζουν τα παιδικά τώρα, την αναβείς, ή τον Καρβέλα, να θεωρεί ότι ο Καρβέλας έγραψε όπερα, γιατί έγραψε και ο Καρβέλας όπερα, έτσι. Λοιπόν, σιγά σιγά θα του δώσεις κάτι διαφορετικό και θα το δείξεις και στο κλασικό θεάτρο, θα τον πας σε παραστάσεις που έχουν μια διαφορετική διάσταση, έτσι. Το είχε και με τη μουσική και με όλα αυτά. Θέλει μια προσέγγιση λοιπόν, αλλά αυτό για να το κάνεις πρέπει να ξέρεις πρώτον να ενδιαφερθείς, δεύτερον να ξέρεις τι ακούει το παιδί, τι διαβάζει, τι μουσική ενδιαφέρει, τι χορούς κάνει, έτσι. Ξέρει που χορεύει, θέλει να χορέψει. Άμα είσαι δασκάλα του χορού, μπορεί να το προσεγγίσεις με έναν τρόπο, τέλος πάντων, γιατί έχουμε και διδασκαλία χορού στα ολοίμερα. Τι βλέπω στην τηλεόραση, τι διαβάζω σε εφημερίδες. Τώρα, το διαβάζω σε εφημερίδες υποψιάζομαι τρε-τρε-μπανάλ. Τώρα πώς να διαβάζω, εσείς έχετε διαβάσει ποτέ σας εφημερίδα, όχι από το διαδίκτυο, από χαρτί διαβάσετε εφημερίδα και μια φορά. Διαβάστε τις ψαγμένες, αλλά οι υπόλοιποι φαντάζουν ότι πιάσετε και χαρτί. Τώρα, όμως, αυτό θα είναι ένα είδος υπό εξαφάνιση. Γιατί, αφού έχεις το τάμπλετ, ας πούμε, ή το κινητό, δεν το διαβάζεις εκεί. Δηλαδή, έτσι μαθαίνεται, είναι φυσολογικό αυτό το πράγμα. Αλλά, τέλος πάντων, λέω, τι εφημερίδες διαβάζω. Ωραία. Τι ακούν στο ραδιόφωνο. Πρέπει να τα ξέρουμε. Ένα ζήτημα έχει να κάνει, πολύ σημαντικό ζήτημα, για εμάς και με όλα αυτά που προοδοθούμε, είναι τι αντίληψε έχει ο κόσμος για το ΜΜΕ. Δηλαδή, σε πολλές της ζητήσεις, μπορεί να ακούσετε, το είπαν στην τηλεόραση. Εμείς και επειδή το είπαν στην τηλεόραση, δοδευτούμε ότι είναι μια έγκυρη πηγή. Έχουμε ξαναμιλήσει για αυτό το πράγμα. Πολλές φορές. Αλλά με την ευκαιρία θα το ξαναθήξω. Όταν θα πάμε στο σχολείο εμείς και θα έχουμε, και τώρα δηλαδή που θα κάνουμε πρακτικές στο χρόνο, και θα έχουμε τη φλόγα και το σθένος της νέας δασκάλας και του νέου δασκάλου, θα πούμε στα παιδιά να κάνουν ένα project. Μια δηλαδή ομαδική εργασία, η οποία αστοχεύει στην ανάδειξη μιας θεματικής ενότητας. Ή έστω μια απλή εργασία σαν ένα μάθημα. Παλιά, λοιπόν, βάζαμε μια εργασία. Ωραία, βάζαμε μια εργασία. Και πώς δουλεύαν τα παιδιά. Δηλαδή, ας πούμε, τους ζητούσαμε πληροφορία, τι έχουμε τώρα, κάποιες πληροφορίες, ζητούσαμε, παράδειγμα, λέμε τώρα, έτσι, για τη συμμετοχή της Μακεδονίας στο, τι είχαμε πρόσφατα, 25 Μαρτίου, ναι, στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Συμμετοχή, γιατί έγινε εδώ στη Μακεδονία. Πώς θα το βρίσκαμε παλιά, Κατερίνα, όταν ήσουν, ας πούμε, πώς θα το ψάχνεις. Κυκλοπέδια. Και κανένα ιστορικό βιβλίο, αν είχε κάποια βιβλιοθήκη. Τώρα, άμα βάλουμε σε ένα παιδί μια τέτοια εργασία αγάπη, πώς θα το προσεγγίσει. Μέσω, θα πάει εκεί πέρα, θα ψάξει. Που είπες, Twitter. Το Twitter, η Βικιπέδεια, μαθαίνουν τώρα. Κι εγώ μαθαίνω. Έχει το Twitter, η Βικιπέδεια, μπερδεύτηκα λίγο. Α, ίντερνετ είπες, δεν άκουσα, συγγνώμη. Και με το Twitter δεν έχω σχέση, παρότι έχω ένα λογαριασμό, αλλά τέλος πάντων, είναι τόσο προχωρημένο, δεν ξέρω τι είναι η λογική του καθόλου. Έχω λογαριασμό, αλλά δεν. Λοιπόν, θα πάει λοιπόν, όπως πολύ ωραία μας είπε η αγάπη, στο ίντερνετ. Ωραία, θα πάει στο ίντερνετ. Τι θα του βγάλει πρώτα-πρώτα το ίντερνετ, Δημήτρη. Άμα γράψεις κάτι, ζητάς μια πληροφορία, οτιδήποτε, από ιστορική, γεωγραφική, τελ. Που θα σε παραπέμπεις πρώτα. Τι θα σου βγάλει το Google πρώτα ή μια άλλη μηχανή αναζήτησης. Ποια, μια ιουστοσελίδα συγκεκριμένη βγάζει, για τέτοια στιγμή. Πες τώρα. Βικιπέδεια. Η οποία βικιπέδεια όμως, δεν είναι η κυκλοπέδεια παλιά. Τα έχουμε πει αυτά, δεν τα ξαναλέω. Δεν θυμάστε. Παλιά πως κάναμε τις κυκλοπέδειες. Έλεγε ο Δημήτρης, ας πούμε, ήταν εκδότης. Έλεγε να κάνουμε μια γεωγραφική κυκλοπέδεια. Έπαινε τον Γιώργο και τον Χρήστο και έλεγε, αυτοί οι δυο ήταν επιστήμονες στο χώρο, έτσι, γεωγραφίας. Έπαιξε τον Λαμπρινό και τον Τάδε. Είναι ο Λαμπρινός με τη γεωγραφία. Τους έπαιρνε, έλεγε, θα κάνουμε μια κυκλοπέδεια. Αυτοί λοιπόν, οι δυο, μην πάει να κάτσουν μοναχίδες, θα γράψουν μια κυκλοπέδεια σε έναν χρόνο, έλεγαν την Βικί, Μάρτα, Ηρω, κλπ. Οργάνωνα ένα τύμ, δούλευαν, δούλευαν, δούλευαν 7-8 άτομα, ναι, αλλά είχαν την επιμέλεια εκεί δυο. Δηλαδή, υπήρχε μια διήθυση της πληροφορίας, το έψαχναν. Δεν μπορούσε να εκτεθεί τώρα ο Δημήτρης και ο Χρήστος. Άρα, λοιπόν, υπήρχε ένα φιλτράρισμα της πληροφορίας. Τώρα, στο Βικιππίδιο, μπορώ να γράψω ό,τι θέλω. Δεν παίρνει κανέναν έλεγχο. Αυτό, λοιπόν, είναι όπου παίρνουμε τα παιδιά. Μαθαίνουν σε αυτό το πράγμα. Να μην αναφερθούμε τώρα στο άλλο το ζήτημα, που γράφει ο καθένας ό,τι θέλει, το στραβό του και το μακρύ του, την ιστορία της ζωής του. Ό,τι η φαντασία έχει και έχουμε πολλούς εφάνταστους που γράφουν 37 βιβλία την εβδομάδα και το πωλούν σε θεαματική τιμή των 27 ευρώ. 37 βιβλία, 27 ευρώ. 39 βιβλία, 30 ευρώ. Ξέρω κάπως έτσι. Λοιπόν, έχουμε εφάνταστους, τους οποίους γράφουν, ας πούμε, το χρόνο, μπορεί να έχουν κυκλοφορήσει και 37 βιβλία. Δεν αποκλείεται τώρα. Τι γράφουν και πόσο, αλλά τέλος πάντων, λοιπόν, αυτοί ή κάτι τέτοιοι γράφουν και στο διαδίκτυο. Γράφουν απίθανες ιστορίες. Ωραία. Και σε ό,τι μας αφορά τώρα ιδιαίτερα στο μάθημα, γράφουν τελείως απίθανες ιστορίες ως προς το πώς έχει γραφεί η ιστορία και ως προς το ποια είναι η σύνθηση και το πώς κινούνται οι μετανάστες και γιατί έρχονται στην Ελλάδα και γιατί δεν πάνε εκεί. Δηλαδή, πάντα υπάρχουν θεωρίες της νομοσίας. Στο βάθος, πίσω, πίσω, πίσω, πίσω από όλα φταίνει και φταίνει. Οι Εβραίοι, βέβαια, για όλα φταίνουν οι Εβραίοι. Έτσι, άμα ψάξεις, τώρα το τελευταίο που άκουσα ήταν όλη η πολιτική της Ελλάδας, δεν μένει ούτε ένας. Μέχρι τώρα μας έλεγαν για τον Παπανδρέο, την οικογένεια του Παπανδρέου, διότι μια γιαγιά ήταν Εβραία. Τώρα μας είπανε για τον Μητσοτάκη, για τη Δαμανάκη, εσχάτους και για την οικογένεια Τσίπρα, όλοι είναι Εβραίοι. Λοιπόν, όλοι είναι Εβραίοι. Τι θέλω να σας πω, ότι ο καθής γράφει ό,τι θέλει. Και επειδή κάποιος ή κάποια που δεν είναι υποψιασμένος πατάει στον κούκλο, γράφει κάτι, μετά αυτά τα σενάρια, άμα δεν έχεις και μια έτοιμη ερμηνεία, δηλαδή λες τώρα μας έπιασε κρίση και σου γράφεις στο πρωί με το άρθρο ότι, κοίταξε, η Ελλάδα όταν ξεκίνησε η κρίση είχε, παράδειγμα λέω έτσι, είχε 200% χρέος, επί του ΑΕΠ. Εκονομικά, αυτό δεν έχει σημασία. Την ίδια περίοδο, αυτά μπορεί να είναι και γεγονότα τώρα, δεν είναι απαραίτητο να είναι παραποιημένα, την ίδια περίοδο, παράδειγμα το Βέλγιο, είχε 220% χρέος, επί του ΑΕΠ. Άρα, γιατί στην Ελλάδα έγινε αυτό και δεν έγινε στο Βέλγιο. Και αρχινάει μετά σου, λέει, έτσι, αλλιώς, αυτό, και καταλήγει στο τέλος, κάπου θα το πει δεν μπορεί, οι προεόνιοι εχθροί του έθνους, οι Ευρύοι, μας την είχαν στημένει και ο Kissinger και αυτό όλο δεν υπάρχει. Αυτά τώρα, λοιπόν, κάποιος που είναι ανυποψίαστος, ξεκινάει, αφού λέει, είναι αυτό το στοιχείο, εντυπωσιακό, έχει στοιχεία, λέει αυτό, να το Βέλγιο, να η Ελλάδα. Ξεκινάει, κάνει μια ανάλυση οικονομική, μετά καταλήγει, πάει, μας στέλνει οι Ευρεοί, ή μας στέλνουν, ξέρω εγώ, το κακό τους είναι απάντημα. Άρα εμείς, θα μας δούμε καν ένα Ευρέο, θα νομίζουμε ότι αυτός μας έφεγε όλα τα λεφτά και εμείς τώρα δεν έχουμε δουλειά ή οδήποτε. Ή, ξέρω εγώ, κατάλλουσες στέλνει οι Αλβανοί ή κατάλλουσες στέλνει οι Γερμανοί και οι Γερμανοί τώρα μας στέλνουν, ήταν ένα μεγάλο μέρος. Τα έχουμε επιβάλλει με τους Γερμανούς. Ό,τι κακό έγινε στην Ελλάδα, οι Γερμανοί φτάνε, εμείς δεν φτάνε, πήγαμε και δανειστήκαμε, ας πούμε. Τώρα εγώ δεν δανείστηκα, αλλά τέλος πάντων δεν έχει σημασία. Εμείς ως κράτος δανειστήκαμε έναν κάρο τρεις εκατομμύρια, δεν έχουμε καμιά ευθύνη. Οι Γερμανοί όμως είχαν τον λόγο τους. Είχαν να μας, γιατί είμαστε το αδούλωτο άνθρωπος, κάτι τέτοιο ωραίο, ας πούμε, τα πλασάρουν διαρκώς στο διαδίκτυο. Ανανεώνουν μάλιστα την επιχειρματολογία τους, γιατί είναι φάνταστοι. Σου γράφουν, είπαμε, 300 βιβλία σε μια τριετία μπορεί να γράψει ο ίδιος άνθρωπος. Εντάξει, ορίλα, δεν έχουν κάνει, αλλά αυτό είναι ενδιαφέρον. Να δούμε πόσα γράφουν αυτοί που τα λένε αυτά, έτσι. Άρα είναι ανεξέλεγκτα στο Facebook πολλές τέτοιες πληροφορίες και τα παιδιά εθίζονται από μικρά να μην αναζητούν μια πληροφορία που είναι αξιόπιστη. Άρα λοιπόν, εμείς θα πρέπει να μην βάζουμε εργασίες. Μόνο για να βάζουμε, αν δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε και να κατευθύνουμε του πώς αυτά τα παιδιά θα δουλέψουν. Να βρουν ότι να είναι και να μας το φέρουν και εμείς να μην το δούμε. Άμα να βάλουν εργασία, να βάλουν εργασία, να μπορέσουν τα παιδιά να κερδίσουν κάτι, να αξιοποιήσουν κάτι, να μην γράφουν ιστορίες για γρίους, έτσι. Να γράψουν κάτι, να κάνουν, για παράδειγμα, ένα πρότζεκτ που σας έλεγα πριν για την ελιά. Αλλά μην μας γράφουν ότι η ελιά, ενώ έχουμε τώρα, ας πούμε, μια παραγωγή τριών χιλιάδων δέντρων, αν δεν ήταν οι Εβραίοι θα είχαμε εννιά χιλιάδες δέντρα, έτσι, γιατί και αυτό. Είπαμε για όλα αυτά είναι οι Εβραίοι ή οι Γερμανοί, εντάξει, κατά μια εκδοχή άλλη. Ή οι Αμερικάνοι, μπορεί να υπήρχε και εκδοχή των Αμερικάνων, οι Αμερικάνοι είμαστε, όλοι είμαστε. Λοιπόν, οι Τούρκοι, τους ξεχάσαμε αυτούς, τελευταία. Τέλος πάντων, εντάξει, το καταλαβαίνετε, θα πρέπει οι πληροφορίες να ελέγχονται. Αυτό που θα κάνουν τα παιδιά θα πρέπει να πετάει σε στέρεες πηγές, να μάθουν, δηλαδή να κάνουν εργασίες που να προωθούν την πληροφόρηση, αλλά με βάση μια σωστά δομημένη αντίληψη για το τι είναι αεξιόμπιστη η πληροφορία. Και να μην τους παραδίδουμε ως πολίτες, γιατί έχουμε καθήκων συγκεκριμένων, να βγάλουμε πολίτες δημοκρατικούς. Μην τους παραδίδουμε στους γνωστούς τηλεσχολιαστές, οι οποίοι έχουν άποψη πάντως στον επίστη του. Αν υποθέσουμε ότι έχουμε ένα ζήτημα της επικαιρότητας, ένα ζήτημα, οποιοδήποτε, ας είναι, ας πούμε, ζήτημα φυσικής, θα έχουμε, στην τηλεόραση θα παρελάσσουν, ας πούμε, 10 άτομα, τα 8 είναι τα ίδια, τα οποία ήδη έχουν εκφράσει άποψη για ένα ζήτημα που θα είναι κοινωνιολογικό, για ένα ζήτημα που θα είναι οικονομικό. Αυτή η 8 είναι η ίδια. Αλλάζουν 2. Οι 2 αλλάζουν. Είναι, κατά περίπτωση, οι ειδικοί. Ας πούμε, έβλεπα έναν, δεν ξέρω αν σας το πω, αν σας το λέω, πείτε μου, γιατί σας λέω, μπερδεύουμε τώρα, δεν θυμάμαι. Έκανα πολλές τελετές την περασμένη εβδομάδα και άρχισα να τα μπερδεύω. Λοιπόν, βλέπω προχθές, έχουμε ένα ζήτημα που απασχολεί τώρα την επικαιρότητα. Μετά το ζήτημα με τον Γιακουμάκη, μπήκαμε σ' άλλο τώρα. Το ζήτημα που μας απασχολεί τελευταία είναι αυτό με τις ψυχικές παθήσεις. Μου βγάζουν λοιπόν έναν καθηγητή πανεπιστημίου και τους λέει, προς θεού, λέει την παρουσιάστρια, μου ζητάτε να κάνω διάγνωση από τηλεόρασιος, μα πώς πρέπει να μας πείτε. Τέσσερις μαζί του την πέσανε. Τέσσερις. Τέσσερις να τον φάνε. Δεν θα μας κάνει διάγνωση. Και τώρα, ποιος είναι ο κίνδυνος. Και το τόνισε ένας άλλος καθηγήτης. Ένας από αυτούς τους δύο που σας είπα που βγαίνουν, οχτώ είναι οι ίδιοι και δύο είναι οι άλλοι. Είπε ένας, προσέξτε λέει, τι σημαντικό σκένδυνος υπάρχει τώρα αυτή την περίοδο. Να διαμορφώσουμε μια γενιά ολόκληρη, γιατί αυτό το παρακολουθούν και παιδιά. Έτσι. Γιατί αυτό παίζεται συνέχεια. Δεν ξέρω αν βλέπετε ειδήσεις. Εσείς μπορεί να είστε και μπουλαντισμένοι και να έχετε βαρεθεί δηλαδή και να μη βλέπετε ειδήσεις. Έτσι. Και να κάνετε αποτοξίνωση. Βλέπουν και μικρά παιδιά ειδήσεις. Και τι μαθαίνουν τώρα. Ότι αν κάποιος έχει κατάθλιψη θα πάνε αυτόν τον νησί. Από αυτό ο καθηγητής. Λέει ρε παιδιά, δημορφώνεται μια αντίληψη ότι όποιος έχει κατάθλιψη. Τώρα δεν κάνουμε ψυχολογία εδώ. Θέλω να σας πω τι σημαντικό είναι να δείξουμε στα παιδιά ότι δεν πρέπει να εμπιστεύονται την πληροφορία από όπου και αν προέρχεται, πρέπει να το ψάχνουν. Και ειδικά αν είναι σοβαρό. Λοιπόν τους λέει ο καθηγητής, αυτός τους ψυχιατρικείς, ότι δημιουργούμε μια γενιά που πιστεύει ότι όποιος έχει κατάθλιψη θα πάει και πέφτει από τον μπαλκόνι σακάτου. Το οποίον λέει η κατάθλιψη το προσδιώρησε ο άνθρωπος πως στην ψυχολογία, στην ψυχιατρική, ορίζεται αυτό το πράγμα. Δεν είναι κάτι, ας πούμε, που δεν θα αυτοκτονίζει. Μπορεί να περάσουμε όλοι μας μία κατάθλιψη, μπλα μπλα μπλα, όπως το προσδιώρησε αυτό, καμία σχέση. Τώρα λέει θα νομίζουν όποιος έχει κατάθλιψη να αυτοκτονεί και κάτι αντίστοιχες τρευλώσεις που παρουσιάζονται από τον τρόπο που εμφανίζονται τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα όπως θα εμφανίζουν. Θα εμφανίζουν άσχεται άνθρωποι, οι ίδιοι άνθρωποι κρίνονται οικονομικά, τα νομικά, τα εκπαιδευτικά, επί παντός στο επιστητού. Αυτό πρέπει να το δείχνουμε στους μαθητές και στους συμμαθητές. Να ξεφύγουμε από αυτό το πράγμα. Και δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε μία παντοκρατορία αυτής της προσέγγισης. Να πας στο εξωτερικό, όχι δεν υπάρχουν, υπάρχουν. Αλλά μπορείς να δεις και κάπου ιδήσεις. Να δεις ιδήσεις, γεγονότα. Ωραία, υπάρχει ένας σχολιασμός, αλλά άλλος σχολιασμός και άλλο, η ίδης. Η ίδης είναι ότι έγινε αυτό το πράγμα. Έπισε το αεροπλάνο. Ωραία, έπισε το αεροπλάνο. Αυτό είναι φάκτ. Δεν αμφισβητείτε, εκτός να με υιοθετήσουμε θεωρίες των νομοζίες. Έτσι μπορεί να πεις στον Τρίγουνο των Βερμούδων, που το έκαναν οι Εβραίοι, ή ξέρω εγώ, οι Ρώσοι, ή ξέρω ποια άλλη. Εντάξει. Και επέδρασε και έπισε. Μαγνήτες. Λένε, κάτι τέτοιο ωραίο θα βρείτε. Λοιπόν, το γεγονός είναι αυτό. Από εκεί και πέρα, το να βγεις και να πεις ότι φταίει ο πιλότος χωρίς να έχεις δεδομένα, ή φταίει ο Α ή ο Β, πρώτα πρέπει να δεις τα δεδομένα, έτσι, και να μάθουμε να συμβούμαστε, και τους ανθρώπους που μοχθούν και ψάχνουν για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Εντάξει, αυτό είναι κάτι που πρέπει να το καλλιεργήσουμε εμείς, γιατί το περιβάλλον είναι πολύ αρνητικό, για να μη φτάσουμε πλέον, γιατί βλέπω ότι και στην Ελλάδα σας ανέφερα πριν, το περιοριστατικό στο Αυγανιστάν, που ποδοπάτησαν, κλώτσισαν και σκότωσαν μια κομπέλα, που ήταν τελικά, όχι δεν κακοποίησε το κοράνιο, δεν έσκησε το κοράνιο, όπως λέγανε, αλλά ήταν και καθηγήτρια ρισκευτικών, και τις σκότωσαν, σκότωσαν, τους έλεγαν και τηλεόραση να πέφτουν απάνω της, δεν ξέρω αν το είδατε, μια αφρικιαστική σκηνή, έπεφταν απάνω, 100 άτομα και σκότωσαν μια κομπέλα, δηλαδή αδιανόητο, αν μη φτάσουμε και εμείς σε αυτό το ζήτημα, γιατί, τι είχαμε τις προάλλες, πήγαν στην σχολή εκεί που φοιτούσε ο Γιακουμάκης, πήγαν μέσα, και άμα βρίσκονται εμένα δηλαδή μπροστά τους, και αν εγώ, ας πούμε, φορούσα μαύρα εκείνη τη μέρα, και το έκανα και το μαλλί μου λίγο πιο μαύρο, γιατί τώρα είναι πολύ κρύζο, λοιπόν, αν περνούσαν για κριτικό, θα πούνε αυτός είναι που έκανε μπούλιν το Γιακουμάκη, μπορεί να μου σκότωσαν, δηλαδή θα φτάσουμε σε απίθανα πράγματα, εντάξει, χρειάζεται, τώρα αυτά είναι ακραία βέβαια για την κοινωνία μας, έτσι, ακραία είναι, αλλά δεν ξέρουμε πού μπορεί να βαδίσουμε, αυτό λοιπόν χρειάζεται, και αυτά τα ζητήματα με έχουμε μεγάλη προσοχή. Και για αυτούς τις συμφέροντα πρέπει να είναι κάτι που να μην φοβόμαστε να το δείξουμε, έτσι. |
