| : [♪ Μουσική Γεια σας! Είμαι η Δήμητρα Τσάλα. Και μαζί θα μιλήσουμε για το παρελθόν. Ακούγεται κάπως περίεργο, αλλά το παρελθόν είναι και λίγο μυστήριο. Θα δείτε παρακάτω. Όταν χρησιμοποιούμε στον λόγο μας διάφορες λεξούλες για να φτιάξουμε προτάσεις, η πιο σημαντική λέξη από όλες είναι το ρήμα. Το ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Να θυμηθούμε λίγο τι λέμε ρήμα. Ρήμα είναι η λέξη εκείνη που μας λέει τι κάνει ή τι παθαίνει, ή αν βρίσκεται σε μία κατάσταση, σε ποια κατάσταση βρίσκεται το πρόσωπο, το ζώο ή το πράγμα. Ας παίρνουμε ένα παράδειγμα να γίνει λίγο πιο κατανοητό. Ο Γιάννης τρέχει. Ποια λέξη εδώ μας λέει τι κάνει ο Γιάννης που είναι το πρόσωπο? Η λέξη τρέχει. Αυτή η λέξη είναι το ρήμα μας. Ένα άλλο παράδειγμα. Η Ελπίδα χτενίζεται. Ποια λέξη εδώ μας λέει τι κάνει η Ελπίδα? Χτενίζεται. Το τρέχει είναι η λεξούλα που μας δείχνει την ενέργεια που κάνει ο Γιάννης. Ενώ το χτενίζεται μας λέει τι παθαίνει η Ελπίδα. Δεν παθαίνει κάτι κακό βέβαια, αλλά κάτι της κάνει κάποιος άλλος, δεν είναι δική της η ενέργεια. Και ένα τρίτο παράδειγμα. Ο Μάνος. Ξεκουράζεται. Ποια λέξη έχουμε εδώ που μας λέει σε ποια κατάσταση βρίσκεται ο Μάνος. Ξεκουράζεται. Αυτό εδώ είναι λοιπόν το ρήμα μας. Τα ρήματα όμως ξέρουμε ότι έχουν μια πάρα πολύ στενή σχέση με το χρόνο. Εδώ, αν θα ρωτούσαμε πότε γίνονται όλα αυτά, τι θα απαντούσαμε. Για σκέφτετε λίγο. Πότε ο Γιάννης τρέχει. Τώρα. Πότε η Ελπίδα χτενίζεται. Πολύ σωστά, τώρα. Και πότε ο Μάνος ξεκουράζεται. Κι αυτός τώρα. Αυτά λοιπόν, όταν τα ρήματα βρίσκονται στο τώρα, ο χρόνος είναι ο ενεστώτας. Το ξέρετε πάρα πολύ καλά, το χρησιμοποιείτε πάρα πολύ. Για να κάνουμε τώρα μια μεταφορά. Να αλλάξουμε δηλαδή το χρόνο σε αυτά τα συγκεκριμένα ρήματα. Αν θέλεμε να πούμε ότι ο Γιάννης κάνει αυτή την ενέργεια, όχι τώρα που μιλάμε, αλλά παλιότερα, στο παρελθόν. Τι θα λέγαμε. Ο Γιάννης έτρεξε. Ή θα μπορούσαμε να πούμε, ο Γιάννης έτρεχε. Και τα δύο απαντάνε στο χτες. Παρελθόν. Να το λοιπόν το παρελθόν. Νομίζω ότι έχετε και εσείς την ίδια πορεία με εμένα. Τι δύο φορά έχει το έτρεξε από το έτρεχε. Είναι και τα δύο στο παρελθόν. Πώς λοιπόν εγώ θα καταλάβω κάθε φορά ποιο θα χρησιμοποιήσω. Είναι το μικρό μας μυστικό, θα το πούμε σε λίγο. Ας κάνουμε και για τα άλλα δύο ρήματα το ίδιο. Η ελπίδα χτενίζεται. Στο χτες, πώς το λέγαμε, χτενίστηκε. Χτενιζόταν. Και ο Μάνος, αν βρισκόταν μάλιστα σε αυτήν την κατάσταση, στο παρελθόν τι θα λέγαμε. Ξεκουράστηκε. Ξεκουραζόταν. Πολύ ωραία! Ποια να είναι τώρα η διαφορά ανάμεσα στο έτρεξε και στο έτρεχε, στο χτενίστηκε, στο χτενιζόταν, στο ξεκουράστηκε και στο ξεκουραζόταν. Είναι όλο στο παρελθόν. Για ποιον λόγο να έχουμε δύο τύπους ρημάτων και οι δύο στο παρελθόν, και δεν ξέρουμε πότε χρησιμοποιούμε τον καθένα. Πολύ απλό. Θα κάνουμε άλλη μία ερώτηση. Πέρα από το πότε, που μας πάει στο παρελθόν, κάνουμε άλλη μία ερώτηση. Για πόσο. Ποια είναι η διάρκεια. Για να δούμε. Ο Γιάννης έτρεξε, ρωτάμε, πόσο. Για πόση η διάρκεια. Για λίγο ή για πολύ. Έτρεξε για λίγο. Μάλιστα. Στο έτρεχε, για πόσο. Για λίγο ή για πολύ. Για πολύ. Πολύ ωραία. Άρα λοιπόν αυτές οι δυο μορφές, αυτοί οι δύο τύποι του ρήματος, ναι μεν ανήκουν στο παρελθόν, αλλά είναι δύο διαφορετικοί χρόνοι. Το έτρεξε είναι στον όριστο, και το έτρεχε είναι στον παραδικό. Χτενίστηκε, χτενιζόταν. Για πόσο χτενίστηκε. Για λίγο ή για πολύ. Ακούω. Βεβαίως, για λίγο. Άρα λοιπόν και εδώ έχουμε αόριστο. Χτενιζόταν για λίγο ή είχε μεγάλη διάρκεια. Είχε μεγάλη διάρκεια. Άρα λοιπόν εδώ έχουμε παραδικό, ενώ εδώ έχουμε αόριστο. Και πάμε και στο τελευταίο μας ρήμα. Ξεκουράστηκε. Για πόσο. Για λίγο ή για πολύ. Φυσικά για λίγο. Άρα λοιπόν έχουμε εδώ αόριστο. Και ξεκουραζόταν για πολύ. Επομένως έχουμε παραδικό. Τα μαζεύουμε λοιπόν και λέμε. Στο παρόν έχουμε τον Ενιστότα. Στο παρελθόν έχουμε δύο χρόνους. Μιλήσαμε για δύο χρόνους. Τον αόριστο και τον παραδικό. Η διαφορά τους, εκτός το ότι είναι και οι δύο στο παρελθόν, που είναι η ομοιότητά τους, έχουν και μια βασική διαφορά. Ο μεναόριστος μας λέει ότι γίνεται κάτι για λίγο. Έχει μικρή διάρκεια. Ενώ ο παραδικός μας λέει ότι κάτι γίνεται με μεγαλύτερη διάρκεια. Έχει πολύ χρόνο που γίνεται αυτό. Άρα λοιπόν αυτή είναι η βασική τους διαφορά. Για να δούμε τώρα, μέσα από ένα κείμενο που έχω ετοιμάσει για σας, πώς λειτουργεί αυτό. Δηλαδή πώς λειτουργούν ο αόριστος και ο παραδικός. Σας διαβάζω το κείμενο γιατί πιστεύω ότι είναι σημαντικό... να έχουμε μια ιδέα του κειμένου, όταν δουλεύουμε πάνω σε ένα κείμενο κάποια άσκηση, και όχι να παίρνουμε αποσπασματικά κάποιο κομμάτι του. Ήταν ένα φθινοπορινό πρωινό. Ο καιρός ήταν ζεστός, ο ουρανός καταγάλαινος. Τίποτα δεν προμηνούσε ότι σύντομα θα ξεσπούσε η καταιγίδα. Η Νατάσα και η Ράνια είπαν να κάνουν έναν περίπατο στο γειτονικό δάσος, για να χαρούν τη φθινοπορινή φύση. Περπατούσαν αργά-αργά και χαίρονταν την ομορφιά του δάσους. Ξαφνικά, ενώ είχαν προχωρήσει αρκετά βαθιά, ο ουρανός άρχισε να σκεπάζεται με βαριά, κατά μαύρα σύννεφα. Φοβήθηκαν ότι θα βρέξει και πήραν τον δρόμο για το σπίτι. Τα σύννεφα όμως πλήθηναν και η φύση σκοτίνιασε. Μια λάμψη αυλάκωσε τον ουρανό και μια δυνατή βροντί συντάρεξε όλη την περιοχή. Τα πουλιά και τα λαζόα του δάσους έτρεξαν φοβισμένα να βρουν καταφύγιο στις φωλιές τους. Χοντρές ψυχάλες έπεφταν με δύναμη από τον ουρανό. Τα κορίτσια άρχισαν να τρέχουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν, για να προλάβουν να φτάσουν στο σπίτι, πριν δυναμώσει η βροχή. Σύντομα όμως ξέσπασε δυνατή καταιγίδα. Είναι ένα κείμενο που όπως βλέπετε κιόλας δεν έχει τίτλο. Ας σκεφτούμε ένα τίτλο, δεν είναι δύσκολο νομίζω, περιμένω να ακούσω τι θα μου λέγατε για τίτλο. Η καταιγίδα, η δυνατή καταιγίδα, πάρα πολύ ωραία! Το ξέσπασμα μιας καταιγίδας, εξαιρετικά! Όλοι αυτοί οι τίτλοι είναι πάρα πολύ σωστοί. Διαλέγετε ό,τι θέλετε εσείς και τον βάζετε πάνω στο κείμενό μας. Τώρα θέλω να κάνουμε κάτι άλλο. Θέλω να προσπαθήσετε από την δεύτερη παράγραφο που ξεκινάει η Νατάσα και η Ράνια, μέχρι το τέλος του κειμένου, να σημειώσετε τα ρήματα που βρίσκονται στο παρελθόν. Προσέξτε, τα ρήματα αυτά δεν πρέπει να έχουν μπροστά τους κάποια άλλη λεξούλα ή κάποιο άλλο ρηματάκι κολλημένο. Πρέπει να είναι μόνα τους τα ρήματα αυτά. Σας δίνω λίγο χρόνο να τα υπογραμμίσετε. Πιστεύω ότι τα καταφέρατε. Για να δούμε τώρα. Έχουμε υπογραμμίσει τα ρήματα αυτά. Είπαν, περπατούσαν, χαίρονταν, άρχισε, φοβήθηκαν, πλήθηναν, σκοτίνιασε, αυλάκωσε, συντάραξε, έπεφταν, άρχισαν, μπορούσαν, ξέσπασε. Πολύ ωραία. Δεν είμαστε όμως και πολύ σίγουροι ότι είναι τα σωστά ρήματα. Τι κάνουμε? Τις σωστές ερωτήσεις. Πρώτα πρώτα θέλουμε να βρούμε εάν είναι στο παρελθόν. Γιατί θέλουμε το παρελθόν είπαμε σήμερα. Κάνουμε λοιπόν τη σωστή ερώτηση. Πότε? Είπαν. Πότε? Χτες. Πολύ σωστά. Άρα λοιπόν είμαστε στο παρελθόν. Εδώ να σας σημειώσω ότι όταν λέμε χτες, δεν εννοούμε απαραίτητα την ακριβώς προηγούμενη μέρα. Το χτες μπορεί να είναι και λιγές ώρες, μπορεί να είναι και την προηγούμενη βδομάδα, πριν ένα μήνα, πριν πολλά χρόνια. Το χτες δεν είναι ακριβώς η προηγούμενη μέρα. Μην το έχετε έτσι λοιπόν στο μυαλό σας όταν κουβεδιάζουμε για το χτες τώρα. Είπαμε λοιπόν είναι στο παρελθόν. Πάρα πολύ ωραία. Για να δούμε τώρα. Είναι στο παρελθόν. Σε ποιο χρόνο είναι? Στον αόριστο ή στον παραδοτικό? Κάνουμε τη δεύτερη ερώτηση. Για πόσο? Πολύ ή λίγο? Λίγο, σωστά. Άρα έχουμε αόριστο, έτσι. Περπατούσαν. Πότε? Εχθές. Άρα είμαστε στο παρελθόν. Πολύ ή λίγο? Πολύ, έτσι. Άρα λοιπόν είμαστε στον παραδοτικό εδώ. Χέρονταν. Πότε? Εχθές. Παρελθόν. Πολύ ή λίγο? Παραδοτικός, πάρα πολύ σωστά, γιατί είναι για πολύ. Άρχισε. Το επόμενο ρήμα μας. Είναι στο παρελθόν, βεβαίως. Είναι στο χθες. Και έχουμε αόριστο ή παραδοτικό. Για σκεφτείτε, είναι για λίγο ή για πολύ. Είναι για λίγο. Άρα λοιπόν έχουμε αόριστο. Πολύ σωστά. Φοβήθηκαν. Παρελθόν, πολύ ωραία. Και είναι για λίγο ή για πολύ. Αόριστος, για λίγο. Πολύ ωραία. Πληθυνάν. Παρελθόν. Προσέξτε. Δεν λέει πληθενάν. Μην μπερδευτούμε. Για λίγο ή για πολύ. Είναι το πληθυνάν. Για λίγο, πολύ σωστά. Άρα λοιπόν έχουμε αόριστο. Σκοτίνιασε. Παρελθόν. Σωστά το σημειώσαμε λοιπόν. Γιατί είναι χτες. Για λίγο και είναι αόριστος. Αβλάκωσε. Παρελθόν επίσης. Για λίγο. Αόριστος. Πολύ σωστά. Συντάραξε. Παρελθόν. Για λίγο. Αόριστος. Έτρεξαν. Χτες. Παρελθόν δηλαδή. Αόριστος. Έπεφταν. Χτες. Παρελθόν. Συνέχεια, άρα έχουμε παρατατικό. Πολύ ωραία. Άρχισαν. Παρελθόν. Αόριστος. Μπορούσαν. Παρελθόν. Για λίγο ή για πολύ. Μπορούσαν. Για λίγο ή για πολύ. Παρατατικός. Πάρα πολύ σωστά. Είναι για πολύ. Και ξέσπασε. Είναι παρελθόν. Και είναι για λίγο. Άρα έχουμε όριστο. Ας βάλουμε τώρα τα ρήματά μας αυτά... σε δύο στήλες. Μία στήλη για τον όριστο... και μία στήλη για τον παρατατικό. Μαζεύουμε λοιπόν τα ρήματά μας όλα εδώ. Και τα έχουμε... μπροστά μας όλα μαζί συγκεντρωμένα. Χωρίς το κείμενο. Θέλω να παρατηρήσετε λίγο σας παρακαλώ. Τα ρήματα που έχουμε γράψει στον αόριστο. Αυτά τα ρήματα... τα περισσότερα από αυτά, όχι όλα, αλλά τα περισσότερα... έχουν ένα γραμματάκι... που είναι χαρακτηριστικό στον αόριστο... και μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι είναι αόριστος... γιατί είναι για λίγο. Δεν είναι για πολύ. Για να διαβάσω εγώ μερικά τέτοια... μήπως το ανακαλύψετε. Άρχισε. Σκοτίνιασε. Αβλάκωσε. Συντάραξε. Έτρεξαν. Άρχισαν. Ξέσπασε. Ποια γράμματα είναι αυτά που βλέπετε ότι... μας υποψιάζουν ότι μάλλον εδώ... έχουμε στιγμία πράξη μικρής διάρκειας, δηλαδή. Άρα έχουμε αόριστο. Το σίγμα και το ξί. Πάρα πολύ σωστά. Για να κάνουμε και τον ίδιο έλεγχο και στον παρατατικό. Περπατούσαν. Μπορούσαν. Χαίρον δαν. Ποιες καταλήξεις είναι που βλέπετε ότι... μας βοηθάνε να το καταλάβουμε. Ουσαν. Πολύ ωραία. Και δαν. Το δαν είναι η περίφημη καμπάνα... που λέμε στην παθητική φωνή. Να θυμίσουμε λίγο τώρα τις φωνές... μια που αναφερθήκαμε στην παθητική φωνή. Το ρήμα όταν στο εγώ τώρα... τελειώνει σε ω είναι στην ενεργητική φωνή. Και όταν το ρήμα στο εγώ τώρα που μιλάω... τελειώνει σε με με αι είναι στην παθητική φωνή. Αυτά λοιπόν τα ρήματα που είναι στην παθητική φωνή... όταν σχηματίζουν το παρατατικό τους... στο τρίτο πληθυτικό πρόσωπο... στα πολλά δηλαδή στο τρίτο πρόσωπο... έχουν μια καμπανούλα. Όπως υπάρχει εδώ πέρα η καμπανούλα στο χαίρον δαν. Μας βοηθάει λοιπόν η καμπανούλα... να καταλάβουμε ότι έχουμε παρατατικό. Πολύ ωραία. Για να τα μαζέψουμε τώρα. Ο όριστος. Έχει χαρακτηριστικά γράμματα το σίγμα και το ξ. Δεν είναι τα μοναδικά. Θα μάθετε και σε μεγαλύτερες τάξεις. Υπάρχει και το ψ. Το οποίο και αυτό είναι χαρακτηριστικό στον όριστο. Και ο παρατατικός έχει την κατάληξη ουσα. Μιλάω πάντα για τα ρήματα που δουλέψαμε σήμερα, έτσι. Δεν είναι μόνο αυτά. Και η κατάληξη δαν. Η περίφημη καμπάνω μας. Για να συγκεντρώσουμε τώρα όλες τις πληροφορίες πάλι άλλη μια φορά. Ο ενεστώτας είναι ο χρόνος που μου λέει τι συμβαίνει τώρα, που μιλάμε τώρα, αυτή εδώ τη στιγμή, παρόν. Ο όριστος που μου λέει τι έχει γίνει χθες. Και είπαμε όχι απαραίτητα η προηγούμενη μέρα. Δηλαδή στο παρελθόν, αλλά για λίγο, προσέξτε το. Και ο παρατατικός μας λέει επίσης τι έχει γίνει χθες, αλλά έχει μεγαλύτερη διάρκεια, συνέχεια στο παρελθόν. Πιστεύω ότι τα καταλάβουμε και μπορούμε τώρα να συνεχίσουμε σε μια άσκηση. Θα με βοηθήσετε εσείς την άσκηση αυτή βέβαια. Τα ρήματα που έχουμε βρει στον αόριστο και τα έχουμε βάλει σε μια στήλη μέχρι τώρα, θέλουμε τώρα να τα μεταφέρουμε στην άλλη στήλη του παρατατικού. Κάνοντας τη σωστή ερώτηση. Θέλω να προσέξετε όμως να μην χαλάσετε το πρόσωπο. Δηλαδή το κάθε ρήμα έχει μπροστά κάποιο πρόσωπο. Αυτό το πρόσωπο δεν θα το πειράξουμε εμείς, θα το διατηρήσουμε. Θα αλλάξουμε μόνο ούτε το πότε. Χθες θα παραμείνει. Αλλά η διάρκεια θα αλλάξει. Αν από τον αόριστο, λοιπόν, που είχαμε μια πράξη για λίγο, είμαστε τώρα, θα πάμε σε μια πράξη ίδια, αλλά που έχει μεγαλύτερη διάρκεια, στον παρατατικό. Ξεκινάμε. Είπαν πώς θα γίνει με μεγαλύτερη διάρκεια. Αυτοί έλεγαν. Άρχισε. Ας πούμε αυτός άρχισε. Πώς θα γίνει στον παρατατικό, δηλαδή πάλι στο χθες, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια. Άρχιζε. Να και ένα άλλο γράμμα χαρακτηριστικό του παρατατικού. Το ζήτα. Φοβήθηκαν. Πώς θα γίνει στον παρατατικό, που είναι χθες, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια. Φοβούνταν. Νάτη πάλι η καμπάνα, γιατί είναι τρίτο πληθυδικό. Πλήθηναν. Πώς θα γίνει στον παρατατικό, με μεγαλύτερη διάρκεια, στο χθες. Πλήθηναν. Σκοτίνιασε. Πώς θα γίνει στον παρατατικό, χθες, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια συνέχεια. Σκοτίνιαζε. Αβλάκωσε. Πώς θα γίνει χθες, για μεγαλύτερη διάρκεια συνέχεια, δηλαδή. Αβλάκωνε. Πολύ ωραία. Συντάραξε. Πώς θα γίνει χθες, συνέχεια. Τι έκανε χθες συνέχεια. Συντάραζε. Έτρεξαν. Χθες συνέχεια. Αυτοί έτρεχαν. Δεν ξεχνάμε. Δεν πειράζουμε το πρόσωπο. Άρχισαν. Εχθές συνέχεια. Άρχιζαν. Ξέσπασε. Εχθές συνέχεια. Ξεσπούσε. Το ου αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό. Κάναμε λοιπόν την αλλαγή μας από τον αόριστο στον παρατατικό. Τώρα θα κάνουμε το ανάποδο. Τα ρήματα που βρήκαμε στον παρατατικό, θα τα πάμε στον αόριστο. Κάνοντας πάλι την ίδια ερώτηση. Για πόσο. Προσέξτε. Επειδή κάναμε μαζί μία εξάσκηση τώρα από τον αόριστο στον παρατατικό, τώρα θέλω να φροντίσετε να μην κάνετε κανένα λάθος. Χαίρονταν. Εχθές συνέχεια. Για λίγο. Χάρηκαν. Έπεφταν. Έπεφταν. Συνέχεια. Για λίγο. Έπεσαν. Μπορούσαν. Συνέχεια. Εχθές. Για λίγο όμως. Μπόρεσαν. Πολύ ωραία. Τώρα που τα μαζέψαμε, νομίζω δεν χρειάζεται να ξαναπούμε παρελθόν. Τα έχετε καταλάβει. Και έχετε καταλάβει επίσης και τη διαφορά άμεσα στους δύο παρελθοντικούς χρόνους. Το πανόραστο και το παρατατικό. Θέλω όμως να συζητήσουμε και ένα άλλο θέμα που είναι δύσκολο. Όχι μόνο για σας, αλλά και για όλους τους μεγάλους πολλές φορές. Η ορθογραφία των ρημάτων. Μας δυσκολεύει και εμάς, μη νομίζετε. Πολλές φορές στεκόμαστε και εμείς οι δάσκαλοι, καμιά φορά συμβαίνει και σε εμάς, στεκόμαστε σε μία λέξη να δούμε πώς το γράφει αυτό το η, πώς το γράφει αυτό το ε. Πολλές φορές μας συμβαίνει. Πρέπει όμως κάποια ρήματα να φροντίζουμε, να τα μαθαίνουμε όσο γίνεται καλύτερα και να μη μας δυσκολεύουν το γραπτό μας λόγο όταν θέλουμε κάτι να γράψουμε. Αυτό ξέρετε ότι γίνεται και με το να μαθαίνουμε καλύτερα τη γραμματική, να διαβάζουμε τη γραμματική μας, αλλά και να διαβάζουμε βιβλία. Είναι πολύ σημαντικό να διαβάζουμε βιβλία. Οι εικόνες των λέξεων περνάνε αυτόματα στο κεφαλάκι μας μέσα και αποτυπώνονται όλες οι σωστές πληροφορίες. Πάμε λοιπόν τώρα να δούμε τι συμβαίνει με την ορθογραφία. Τα ρήματα ξέρετε που τελειώνουν σε ίζο, παράδειγμα, ας πάρουμε αυτά τα ρήματα, γράφονται με γιώτα. Αυτό το γιώτα το κρατούν και στον αόριστο και σε όποιον άλλο χρόνο χρειαστεί. Θα μιλήσουμε όμως μόνο για το αόριστο τώρα. Άρα λοιπόν ας πάρουμε ένα παράδειγμα, το ποτίζω, που είναι ρήμα σε ίζο, γράφεται με γιώτα. Στον αόριστο πώς θα κάνει, να θυμηθούμε, χτες, είναι μια ερώτηση και το θέλω για λίγο. Χτες λοιπόν και λίγο τι έκανα, πότισα, πάρα πολύ ωραία. Το ποτίζω λοιπόν με γιώτα, γίνεται πότισα στον αόριστο, πάλι με γιώτα. Δεν το χάνει. Ένα άλλο παράδειγμα, καθάρισα, πάλι με γιώτα. Γιατί? Γιατί καθαρίζω, είναι ρήμα σε ίζο και θέλει γιώτα. Πολύ ωραία. Τι συμβαίνει τώρα με τα ρήματα που ναι, μεν, τελειώνουν σε ίζο, αλλά αποτελούν εξαιρέσεις και δεν γράφονται με γιώτα. Για πάμε να δούμε μερικά. Δακρύζω. Θυμηθείτε το δακρύζω. Έχει το σχήμα που έχει το δάκρυ μας, γράφεται με υψηλών. Πολύ ωραία. Αυτό το υψηλον το κρατάει και στον αόριστο. Χτες για λίγο δάκρυσα. Ένα άλλο ρήμα, δανείζω, με ει. Το κρατάει στον αόριστο και λέμε δάνεισα, χτες για λίγο θυμηζώ, με ει πάλι. Και εκτός από αυτά σε ίζο έχουμε και κάποια άλλα ρήματα που είναι λίγο ατύθασα δυστυχώς. Και σχηματίζουν περίεργα τον αόριστο. Δεν μας βοηθάει καθόλου το κομμάτι, το μπροστινό της λέξης, για να φτιάξουμε τον αόριστο. Το φτιάχνουμε όμως, γιατί ξέρουμε ότι είναι ατύθασα αυτά τα ρήματα. Και επίσης έχουν και περίεργο ι. Μερικά από αυτά τα ρήματα είναι τα παρακάτω. Μένω, χτες για λίγο, έμεινα. Εψιλονιότα. Πρέπει να το θυμόμαστε. Πλένω, χτες για λίγο, έπλυνα. Να θυμάστε στον νυπτήρα μας. Ο νυπτήρας μας έχει αυτό το σχήμα, γιατί το έπλυνα θέλει ύψιλον. Μοιάζει με το ύψιλον. Στέλνω, έστειλα χτες για λίγο. Εψιλονιότα. Λέω, χτες για λίγο, είπα. Πάλι εψιλονιότα. Βλέπω. Εχτές για λίγο είδα. Εψιλονιότα επίσης. Να θυμάστε, βλέπω. Λέω, αυτά τα δύο στον όριστο θέλουν εψιλονιότα. Πίνω. Ήπια με ηττα. Φεύγω. Έφυγα, θέλει με ύψιλον. Βγαίνω. Μπήκα με ηττα. Και μπαίνω. Μπήκα με ηττα. Υπάρχουν και άλλα ρήματα σίγουρα. Και ίσως και εσείς τώρα που μιλάμε σίγουρα σας έρχεται στο μυαλό κάποιο άλλο. Αλλά δεν θα τα πούμε και όλα, δεν χρειάζεται. Κάποια ενδεικτικά είπαμε. Ελπίζω να τα καταλάβαμε. Να βοήθησα να ξεχωρίσετε τον όριστο και τον παραδοτικό. Και να είστε καλύτεροι στην επόμενη φορά που θα μιλήσουμε. Γεια σας. |
