| Ολοκληρωτικός πόλεμος, πόλεμος χαρακωμάτων, πόλεμος φθοράς, στράτευση πληθυσμού, μαζικά κινήματα και πολιτική οργάνωση, σύμβολα και τελετουργίες, φασισμός, μηχανισμοί μαζικής θανάτωσης, Αντίσταση.: Είπαμε στο προηγούμενο μάθημα, σχοληθήκαμε λίγο με την ρομαντική, αν θέλετε, πολιτική διάσταση του πολέμου, το τρόπο με το οποίο τα κληροδοτήματα της Γαλλικής Επανάστασης οδήγησαν στην ιδέα της απόκτησης πολιτικών δικαιωμάτων δια μέσου της πολεμικής συμμετοχής. Αυτός ο εθελοντισμός, αυτή η κινητοποίηση πλήθους ανθρώπων για να πάνε να πολεμήσουν, να συγκροτηθούν σε στρατούς, να πολεμήσουν, να εκβιάσουν πολιτικές λύσεις με αντάλλαγμα πολιτικά δικαιώματα, αυτό απλώθηκε στον κόσμο ολόκληρο σαν ένα κομμάτι του νεο-ρωμαντικού κινήματος και δημιούργησε αυτό το φαινόμενο της μαζικής εθελοντικής συμμετοχής, μιας μαζικής εθελοντικής συμμετοχής η οποία καθώς ήταν συνεφασμένη με πολιτικά δικαιώματα των ανθρώπων ή με πολιτικές προσδοκίες των ανθρώπων ή με πολιτικά αίτηματα των ανθρώπων, δεν έμεινε σε τίποτε με ανάλογες κινητοποιήσεις του παρεθόντος. Δηλαδή να το ξεκαθαρίσουμε αυτό, αυτό το κίνημα του εθελοντισμού που έκανε δυνατή λόγου χάρη, να το επαναλάβω, την διεξαγωγή ενός του μεγαλύτερου πολέμου στην ιστορία των ΗΠΑ για παράδειγμα, του εμφυλίου πολέμου. Έκανε δυνατή λοιπόν την διεξαγωγή αυτό του πολέμου σε μια χώρα η οποία δεν είχε στρατιωτικό φαινόμενο, δεν είχε στρατιωτική παρουσία. Αυτό δείχνει και το μέγεθος, τον βαθμό αυτής της κατάστασης, αυτής των ιδεολογικών κληροδοτημάτων μιας προηγούμενης εποχής, η οποία κατά τα άλλα είχε ιτηθεί και είχε συντριβεί στα 1815 στο πεδίο της Μάης του Βατρελώ. Τα τελευταία κατάλυπα της Γαλλικής Επανάστασης ως άμεσης πολιτικής απειλής για το παλαιό καθεστώς της Ευρώπης. Είχαμε πει στο τελευταίο μάθημα ότι πραγματικά ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα μπορούσε να έχει τα ίδια και τα εφτά χαρακτηριστικά, ας πούμε με τον εμφύλιο πόλεμο των ΗΠΑ. Πραγματικά, ναι μεν ο πόλεμος αυτός ξεκίνησε με διοικητικά, αν θέλετε, μέτρα. Διοικητικά μέτρα, φυσικά τα κράτη τα οποία πήραν εμένα στον πόλεμο κηρύξανε, σύμφωνα με τα σχέδια, με τους κανονισμούς, με τις προβλέψεις των επιτελείων, κηρύξανε γενική επιστράτευση. Γενική επιστράτευση, δηλαδή κάλεσαν υπό τα όπλα το σύνολο του ενεργού πληθυσμού τους, το σύνολο του ανθρικού τους πληθυσμού. Αυτό όμως πραγματικά δεν χρειάστηκε το σύστημα αυτό να δοκιμαστεί στην πράξη. Γιατί ακόμη ήταν εξαιρετικά δυναμικό και εξαιρετικά ενεργό το παλιό πρόταγμα της εθελοντικής συμμετοχής στον πόλεμο. Δεν είναι μόνο ο σχετικά ασυνήθιστος ενθουσιασμός που επέδειξαν οι πολεμικές, αν θέλετε, οι πολεμόχαρες, αυτή είναι η σωστή έκφραση, μαζές της Γερμανίας, της Ρωσίας λιγότερο, της Γαλλίας, αυτοί που προστρέχουν σε, αλλά είναι και ο αριθμός των εθελοντών, δηλαδή πλήθος νεαρών παιδιών κυρίως που δεν έχουν τις, αν θέλετε, ηλικιακές προϋποθέσεις, δεν έχουν υποστήσει στρατιωτική θητεία, δεν, δεν, δεν, δεν, δεν, δεν έχουν κλειθεί ως τίποτα όπλα, σπεύδουν να καταταγούν σε εθελοντικά σώματα. Και αν θέλετε, μια επιπλέον, μια επιπλέον απόδειξη, μεγάλη απόδειξη γι' αυτό, είναι αυτό που συμβαίνει στην Αγγλία. Στην Αγγλία δεν υπάρχει μόνιμο στρατός με την έννοια, ισχύει αυτό που είχαμε αναφέρει σε προηγούμενο μάθημα, ισχύει το σύνδρομο Cromwell. Το σύνδρομο Cromwell είναι το εξής, ότι η δημιουργία ενός ισχυρού χερσαίου στρατού στο έδαφος της Μεγάλης Βρετανίας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενάντια στο καθεστώς, όπως ακριβώς το χρησιμοποιήσει ο Cromwell στο 17ο αιώνα για να γίνει λόρντος προστάτης, δηλαδή ουσιαστικά δικτάτορας της Αγγλίας, μιας Αγγλίας της οποίας είχε υποτάξει το Κοινοβούλιο και στην οποία είχε κόψει το κεφάλι του βασιλιά. Λοιπόν αυτό το σύνδρομο, που αν θέλετε κρατάει μια μακριά παράδοση τόσο στην Αγγλία όσο και στις ΗΠΑ, εμποδίζει την ύπαρξη πέρα από εθνοφουρράς, πέρα από πολυτοφυλακής, μόνιμων στρατιωτικών σωμάτων. Λοιπόν γι' αυτόν τον λόγο στην Αγγλία η στράτευση στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν εθελοντική. Λοιπόν ο βαθμός που πέτυχε η στρατολόγηση Βρετανών για να πάνε στον πόλεμο, ήταν απρόσμενος για τα μέτρα της εποχής. Δηλαδή όχι μόνο το αντίστροφο έγινε, όχι μόνο ένα σημαντικό αριθμός Βρετανών νέων, δεν εκμεταλλεύτηκαν τη δυνατότητα που τους έδινε το εθελοντικό σύστημα, το να μην παρουσιαστούν στο στράτευμα, αλλά το αντίθετο ήταν τόσο μαζική η προσέλευση στα στρατολογικά γραφεία που χρειάστηκαν να ληφθούνε μέτρα περιορισμού των προσερχομένων, επιλογής και περιορισμού των προσερχομένων, διότι πάρα πολύ απλά εφνειδιασμένη η στρατιωτική επιμελητεία της Μεγάλης Βρετανίας με τον αριθμό των ανθρώπων που θα έπρεπε να αντίσει, να οπλήσει, να στοιχειωδώσει, να εκπαιδεύσει, να συγκροτήσει σε στρατιωτικές μονάδες και να τους ταξιδέψει μαζί με την επιμελητεία τους απέναντι στα πεδία των μαχών, όλα αυτά τα πράγματα είχαν ξεπεραστεί. Και αν θέλετε είναι κάτι το οποίο δημιούργησε και μια τεράστια κοινωνική πίεση και αναταραχή, στη λογοτεχνία ή αν θέλετε σε μαρτυρίες και σε ιστορήματα υπάρχουν πάμπολες αφηγήσεις για την περιφρόνηση με την οποία γινόντουσαν, αντιμετωπίζονταν αυτοί τους ο οποίους ιαρνήθηκε ο στρατός ή που δεν παρουσιάστηκαν στο στρατό. Υπήρχε μια τρομακτική κοινωνική πίεση, καταπίεση θα λέγαμε, απέναντι σε ανθρώπους οι οποίοι είτε δεν παρουσιάστηκαν είτε τους επιστρέψαν πίσω για λόγους και λοιπά, ήταν ένα στίγμα να σε επιστρέψει, πας να σκοτωθείς ας πούμε θελοντικά και ο στρατός σε γυρίζει πίσω, ένα στίγμα. Ή αν θέλετε στον κινηματογράφο έχουμε δει πάμπολες φορές αυτά τα σενάρια όπου πολύ καλοί γάμοι χαλάνε, όπου οι οικογένειες δεν θέλουν να δουν τον νεαρό βλαστάρι τους, γιατί αυτός δεν παρουσιάστηκε στο στρατό, αρνήθηκε να πάει να σκοτωθεί στην απέναντι Φλάνδρα. Αν θέλετε για να συμπληρώσω αυτό το παράδειγμα, σε μακρινές χώρες όπως η Αυστραλία ή η Νέα Ζηλανδία ή ο Καναδάς, επίσης και εκεί έχουμε εθελοντική, εκεί και αν είναι εθελοντική η στράτευση και έχουμε ένα μαζικό ρεύμα εθελοντών, το οποίο χωρίς κανέναν κόπο συγκροτεί όσα μπορούσε να αντέξει η τοπική οικονομία και οι τοπικές στρατιωτικές προετοιμασίες στις περιοχές αυτές. Και αν θέλετε αυτοί οι εθελοντές στρατιώτες είναι και οι πρωταγωνιστές, ειδικά οι Βρετανοί είναι οι πρωταγωνιστές αυτού του γεγονότος που αναφέραμε στο προηγούμενο μάθημα, του ρομαντικού γεγονότος, είναι και φυσικό άλλωστε, ρομαντικοί στρατιώτες ρομαντικά γεγονότα δίνουνε, αυτής της παράξενης ειρήνης που επεβλήθηκε μεταξύ των αντεχμαχωμένων κατά μήκος του δυτικού μετόπου στην ημέρα των Χριστουγέννων του 1914. Για να κλείσω αυτό το κεφάλαιο της εθελοντικής στράτευσης, της ρομαντικής εθελοντικής στράτευσης, ότι πάω στον πόλεμο για να αναφερθώ σε δύο πράγματα. Πρώτον ότι η υποχρεωτική στρατιωτική σητεία, χωρίς να υπάρχει γιανάγκη γι' αυτό, η υποχρεωτική στρατιωτική σητεία για να βάλει μια κάποια τάξη στην κλήση υπό τα όπλα νεότερων γένεων, επιβρήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία μόλις στα 1916. Τότε χρειάστηκε, δηλαδή μέχρι τότε, 1915, έχουμε τρομερά φθοροποιές συγκρούσεις στο δυτικό μέτωπο. Τίποτα παρά τις ιδήσεις που έρχονται από το δυτικό μέτωπο, παρά τη μορφή του πολέμου των χαρακομάτων, η οποία έχει γίνει γνωστή στην Αγγλία. Η ροή εθελοντών δεν περιορίζεται. Τέλος πάντων αρχίζει να λαχανιάζει το σύστημα και για οργανωτικούς κυρίως λόγους στα 1916. Αυτό είναι το παρελθόν στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό είναι το παρελθόν. Ή αν θέλετε, αυτή τη ρομαντική διάθεση από την άλλη μεριά, την έχει εκμεταλλευτεί το ναζιστικό κόμμα, στους μύθους που κατασκεύασε, μεταξύ άλλων για τον αρχηγό του, υπενθυμίζει ότι ο αυστριακός Αδόρφος Χίτλερ, θέλοντας να είναι στρατιώτης ενός στρατού δοξασμένου και που διεκδικεί την νίκη, την επιτυχία, τον θρύευο από των εχθρών, στρατεύεται εθελοντικά, για ηλικιακούς λόγους, στρατεύεται εθελοντικά και για λόγους υπηκότητας, δεν είναι δουλειά του στη Γερμανία, στον γερμανικό στρατό. Και πολεμάει με μονάδα εθελοντών σε αυτό που στην βιογραφία του την Αζιστική, στην αγιογραφία του μάλλον την Αζιστική, ονομάζεται Μάχαιο του Λάγγεμμαρκ. Μάχαιο του Λάγγεμμαρκ είναι, αν θέλετε, μία μάχη που δεν υπήρξε ποτέ, δηλαδή υπήρξε μία πραγματική μάχη, αλλά αυτή δεν έγινε στο Λάγγεμμαρκ, έγινε στο Ντιξμίντ, ένα βελγικό χωριό, βρεκική πολύχνη εκεί πέρα, αλλά το φαντάζεστε ότι στη βιογραφία ενός μεγάλου Ναζί ηγέτη θα ήταν, πώς να το πω, άβολο να έχει δοξαστεί στη μάχη του Ντιξμίντ, που είναι ένα άθλιο, γαλατό, βαλονικό όνομα, δεν έχει τίποτα το Άριο και τίποτα το εξαιρετικά. Το Λάγγεμμαρκ όσο και να είναι, είναι πιο πολεμική και επική ονομασία, αντάξια. Το άλλο φυσικά είναι ότι η αγιογραφία του Αδolfo Hitler επιμένει ότι δοξάστηκε σε αυτήν τη μάχη, στην πραγματικότητα είναι μία μάχη καλοκαιρινή, όπου και να ήθελε κανείς πολύ δύσκολο θα μπορούσε να δοξαστεί. Έτσι δηλαδή έγινε μέσα σε ένα νεφος κόνης που σηκώνανε τόσο οι κινήσεις των θρατευμάτων όσο και τα πειρά που ανταλλάσσανε μεταξύ τους. Ο Ουδής ποτέ είδε τον εχθρό. Στην ουσία για λού πηγαίνανε, αλλού βρεθήκανε. Ήταν μία τρομερά αφείροπη και πολύ δύσκολο να την αποδώσει κανείς μάχη, διότι η σύγχυση που επικρατούσε σε αυτήν ήταν εξαιρετικά μεγάλη. Πάντως με τούτα και με εκείνα ο Πρώτος Παγκοσμός Πόλεμος κατάφερε να, αν όχι να περιορίσει, δηλαδή ήταν ένας πόλεμος που πραγματικά είχε μέσα του μεγάλη ρομαντική διάθεση στην αρχή. Που όμως οι τεχνικές του πολέμου, οι τεχνικές προδιαγραφές αυτού του πολέμου, οι μηχανισμοί οι ίδιοι του πολέμου, ήταν ικανοί να σκοτώσουνε όλη αυτήν τη διάθεση. Πραγματικά είναι ένας πόλεμος εξαιρετικά ανθρωποκτόνος με την έννοια ότι είναι ένας πόλεμος αδιέξοδος. Αδιέξοδος σε μια στρατιωτική ορολογία θα λέγαμε ότι είναι μια περίπτωση όπου η άμυνα λόγω της μορφής των όπλων και λόγω των ιδιωτήτων των όπλων που κατεβαίνουν και λόγω του αριθμού των στρατιωτών που κατεβαίνουν σε αυτό, δηλαδή που δεν αφήνουνε τα 2000 χιλιόμετρα του δυτικού μετόπου, τα καλύπτουνε με τρομερή πυκνότητα κατά συνέπεια δεν αφήνουν περιθώριο στη μάχη ελιγμός, στη μάχη κινήσεων και λοιπά. Είναι μια αναμέτρηση χαράκομα με το χαράκομα, δεν υπάρχουν κενά να εκμεταλλευτείς, δεν υπάρχει πόλεμος κινήσεων. Το μόνο που έχει να κάνει είναι με τοπική επίθεση απέναντι στον αντίπαλο και εκεί τα αυτόματα όπλα ή αν θέλετε οι δυνατότητες πια του πυροβολικού και των σύρματοπλεγμάτων και των αρχών αργότερα και των αερίων και ούτε καθεξής είναι τόσο πολύπλοκες όπου σε τελευταία ανάλυση φθείρεσαι πάρα πολύ εύκολα χωρίς να μπορέσεις να πετύχεις στρατηγικό πλεονέκτημα. Αυτό το λέμε ότι η άμυνα έχει απόλυτη υπεροχή απέναντι στην επίθεση. Τόση υπεροχή που κανονικά αυτός ο πόλεμος δεν θα έπρεπε να γίνει αν λογικά τον αντιμετώπισε κανείς. Γιατί πάρα πολύ δύσκολο από τέτοιες μορφές πολέμους και με πάρα πολύ υπέρμετρο και πολιτικά αβάστακτο κόστος μπορεί να προσμένεις μια επιτυχία και ένας πόλεμος που δεν έχει σχέδιο για επιτυχία είναι ένας πόλεμος που θα έλεγε κανείς από ατύχημα γίνεται. Προς Παγκόσμινος Πόλεμος μην παρεξηγηθούμε δεν έγινε από ατύχημα. Έγινε διότι οι αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που μόλις είχαν κατακτήσει και του αποικισμού των κόσμων ήταν υπερβολικά μεγάλες για να γεφυλωθούν. Υπήρχαν ανταγωνισμοί εντονότατοι, υπήρχε η θέση σε αυτό το σύστημα, το καινούριο που φτιάχνετε και στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και αυτά ήταν υπαρκείς αιτίες για να δώσουν 4 χρόνια πολέμου, να μαζέψουν 60 εκατομμύρια ανθρώπους στα πεδία των μαχών και από αυτούς να σκοτώσουν ή να σακατέψουν για την υπόλοιπη ζωή τους για πέντε εκατομμύρια στον έναν όπως είπαμε στους τέσσερις. Εάν κοιτάξουμε λίγο τα πολιτικά χαρακτηριστικά του π.Κ. Πολέμου, θα λέγαμε ότι στην ουσία πρόκειται για μια διαρκή συγκέντρωση του συνόλου του πολιτικού δυναμικού της Ευρώπης. Δηλαδή αυτά τα 60 εκατομμύρια τα οποία βρέθηκαν στα πεδία των μαχών είναι στην ουσία αυτή που έχουν στην Ευρώπη πολιτικά δικαιώματα και δικαίωμα ψήφου. Είναι ο ανδρικός ενήλικς πληθυσμός, αν θέλετε σε κάθε χώρα έχει διαφορετικά είδη περιορισμών, αλλά σίγουρα όλοι όσοι έχουν ψήφο και λόγο για την πολιτική πορεία της χώρας, του τόπου και λοιπά, βρίσκονται στα χαρακώματα. Το ότι βρίσκονται στα χαρακώματα σημαίνει τρομερή αγωνία, τρομερός φόβος, αλλά επίσης και ατελείωτη περίοδη απλής αναμονής, αναμονής με τα φόβου, δεν κάνουν διακοπές εκεί, αδιάκοπης ενατένισης του εφνίδιου θανάτου, αδιάκοπης συμβίωση με τον θάνατο, αλλά και αδιάκοπης κουβέντας και σκέψεις των ανθρώπων αυτών. Θα έλεγε κανείς ότι αν ήταν πιο ενωμένη και λοιπά και λοιπά, ότι πρόκειται για μια διαρκή γενική συνέλευση του πολιτικού δυναμικού. Μια συνεύρεση των ανθρώπων, μια συνεύρεση των ανθρώπων, που φτιάχνει αυτό που ονομάζουμε συντροφικότητα, η οποία είναι η κοινή ζωή για τεράστιο χρονικό διάσημα, 4 χρόνια είναι πάρα πάρα πολλά για να ζουν οι άνθρωποι μαζεμένοι σε αυτή τη συνθήκη ζωής. Θα μπορούσαμε να το φανταστούμε και αλλιώς, από την άλλη μεριά τη λιγότερη αισιοδοξία, όταν σκεφτείτε ότι το σύνολο του πολιτικού δυναμικού της Ευρώπης είχε μπει σε με τεράστια φυλακή από την οποία δεν μπορούσε να δραπετεύσει, έπαιρνε ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς τους νεκρούς τραυματίες, ακατεμένους και ούτω καθεξής, τους εμβάπτιζε σε έναν διαρκή φόβο και μια διαρκή αβεβαιώτηκε μια διαρκή ανησυχία και ενώ τους είχε για πολλούς μήνες να περιμένουν σε απραξία προσπαθώντας να επιβιώσουν μέσα στη λάσπη των χαρακομάτων, στις χωμάτινες πεδιάδες της Γαλλίας όπου χτίστηκαν αυτά, ξαφνικά μέσα σε μία μέρα, σε δύο μέρες επίθεσης και αντεπίθεσης, αυτές οι κοινωνίες, οι μικροκοινωνίες που ως τότε ανέμεναν έβλεπαν το μισό τους, τα δύο τρίτα ή και σχεδόν ολόκληρο το ανθρώπινο δυναμικό τους απλά να εξεφανίζεται μέσα σε αυτές τις απελπισμένες εφόδους και αντεφόδους στις απέναντι γραμμές. Λοιπόν, αυτό είχε δύο πράγματα. Το πρώτο ήταν ότι, στην ουσία, αυτούς τους ανθρώπους τους δημιούργησε δύο πράγματα. Πρώτον, μια αποξένωση από τις παραδοσιακές μορφές της πολιτικής. Δηλαδή, στην ουσία, αυτοί οι άνθρωποι είναι μαζεμένοι και περιμένουν μια κάποια λύση. Ή μάλλον βρίσκονται εκεί διότι διεκδικούν μια κάποια λύση, να νικήσουν τον αντίπαλο. Ή, τέλος πάντων, λύση είναι και να αιτισθούν από τον αντίπαλο και να γίνει μια ανακοχή και να πάνε σπίτι τους. Λοιπόν, επί τέσσερα χρόνια συμβαίνει το εξής παράξενο ότι, ενώ αυτοί σκοτώνονται και ξανά σκοτώνονται και συζητούν το πως σκοτώνονται και πως και τι, στην ουσία η λύση, ούτε η μία λύση, ούτε η άλλη λύση, δεν φαίνεται να προχωρά. Δηλαδή, είναι ένας πόλεμος ο οποίος φαίνεται να γίνεται για τον πόλεμο. Και πραγματικά, αυτό είναι και μια μεγάλη πολιτική αλήθεια. Δηλαδή, εάν το 1915 κάποιος έπαιρνε την πρωτοβουλή συνδιάσκεψης χειρήνης και ρώταγε τους εμπολέμους το εξής απλό. Τι θα θέλατε εσείς για να σταματώσετε τον πόλεμο. Ποια είναι η επιδιωξή σας, ποια είναι η όρη σας για να σταματήσει ο πόλεμος. Πιστέψτε με, θα ήταν τρομερά δύσκολο να βραστούν αιτήματα για αυτόν τον πόλεμο. Δηλαδή, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε αστείο ότι η Γαλλία μπήκε σε αυτόν τον πόλεμο μόνο και μόνο για να επανακτήσει την Αλτσατία και την Λωρένη. Στον κάτω κάτω σκοτώθηκαν πολλές Αλτσατίες και Λωρένες ολόκληρες για αυτή τη διεκδίκηση. Θα ήταν επίσης υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι η Γερμανία μπήκε στον πόλεμο μόνο και μόνο για να κρατήσει αλόβητη την αυτοκρατορία, που ακόμη και οι Άυθρο-Ούγγροι παραδέχονταν ότι δεν μπορούσε για πολύ καιρό να μείνει όρθια. Ή, τέλος πάντων, για να κρατήσει η Γερμανία την Αλτσατία και την Λωρένη. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για το πώς σταματάει αυτός ο πόλεμος. Και ξαφνικά η πολιτική γίνεται ένα εργαλείο που αντί να δίνει λύση στα προβλήματα των ανθρώπων, στην προκειμένη περίπτωση των θάνατων των ανθρώπων, των καθημερινών, η πολιτική φαίνεται πλήρως ανήκανη να βρει πολιτική λύση σε αυτή την ατελείωτη ανθρωποσφαγή. Και αν η πολιτική δεν μπορεί να βρει λύση σε μια ατελείωτη ανθρωποσφαγή, τότε τι ανάγκη υπάρχει από την πολιτική. Ή τέλος πάντων γιατί η παραδοσιακή πολιτική. Αυτός είναι ο λόγος που τα πολιτικά συστήματα της Ευρώπης κλονίζονται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Διότι αυτό το καταπληκτικό αδιέξοδο, η εξάλειψη της πολιτικής, και δεν είναι μόνο εξάλειψη πολιτικής, είναι και η εξάλειψη της ηγεσίας γενικότερα, της παραδοσιακής ηγεσίας. Γιατί εκεί που δεν μπορούν οι πολιτικοί να βρουν λύση στην ανθρωποσφαγή, το ίδιο δεν μπορούν και οι στρατιωτικοί να βρουν μια στρατιωτική λύση σε έναν πόλεμο. Το καλύτερο που σκέφτονται είναι η στρατηγική της φθοράς. Η στρατηγική της φθοράς, η οποία μάλιστα έγινε και θεωρία εκείνο τον καιρό, συνίσταται στον εξής απλό, στην πρόκληση γιγαντιέων μαχών σε τακτά χρονικά διαστήματα, με κάποιον περιορισμένο στόχο, οι οποίες αυτές οι γιγαντιέες μάχες θα καθυλώνουν δυνάμεις του αντιπάλου, μπροστά στις φίλειες δυνάμεις, σε ένα υπολογίζεται φιλικό ή τέλος πάντων προς τους πλεονεκτικό, ως προς τις φίλειες δυνάμεις περιβάλλων, και εκεί σε αυτή τη μεγάλη μάχη οι άνθρωποι θα λιλοσφαγούνται, θα λιλοσφάζονται, θα λιλοσφάζονται, θα λιλοσφάζονται, γιατί στη μάχη του Βερδέν για παράδειγμα αυτές είναι μάχες που κρατάνε μήνες πολλούς, έτσι, στην αναμέτρηση του Βερδέν, με την ελπίδα ότι η υλική και ανθρώπινη φθορά του αντιπάλου σε αυτές τις μάχες θα είναι τέτοια, ή αν θέλετε θα είναι κατά ένα ποσοστό μεγαλύτερη από τη φθορά των φιλιών στρατευμάτων, έτσι ώστε να αναγκαστεί ο ένας εκ των δύο να εγκαταλείψει τον πόλεμο. Δηλαδή στην ουσία είναι μια πολιτική που επιδιώκει να σκοτώσει τέτοια ποσοστά ή αν θέλετε να δοκιμάσει τόσο πολύ την οικονομική υποδομή, τη στρατιωτική υποδομή του αντιπάλου ώστε να του υποχρεώσει να υποταξεί, να συνθηκολογήσει. Ναι, πολύ ωραίο αυτό, αλλά η λογική αυτή περνάει από έναν, περνάει τους ανθρώπους από μια διαδικασία περίπου όπως περνάει το στάρι για να γίνει αλεύρι από τους μύλους, από τους αλευρώμυλους. Δηλαδή στην ουσία ρίχνεις μέσα ανθρώπους σε μια τεράστια χωάνη, σκοτώνεις απίστευτους αριθμούς από αυτούς με την ελπίδα ότι αυτή την απάνθρωπη σφαγή δεν θα την αντέξει ο αντίπαλος. Δικομωμαχαίρι αυτό, γιατί είναι πάρα πολύ πιθανό να μην την αντέξουν ούτε και οι δικοί στρατιώτες. Το φαντάζεστε ότι μπροστά σε μια τέτοια προοπτική οι άνθρωποι, γιατί οι στρατιώτες των Χαρακομάτων δεν παύουν να είναι άνθρωποι, έτσι. Οι άνθρωποι είναι τρομερά ολένα και περισσότερο δυσαρεστημένοι με μια πολιτική ηγεσία που δεν μπορεί να τελειώσει έναν πόλεμο που δεν έχει καν επιχείρημα γιατί τον άρχισε. Τα επιχειρήματα είναι μεταφυσικά, γιατί ο άλλος είναι βάρβαρος. Το λέει ο ένας για τον άλλο, αλλά το άλλος είναι βάρβαρος είναι κάτι το οποίο σε κάνει να τον σκοτώνεις με ευχαρίστηση όταν ο άνθρωπος σου εξηγεί πολιτικά τι ακριβώς επιδιώκεις, σκοτώνοντάς τον ή σκοτωνόμαστε από αυτόν. Λοιπόν, μη μας κάνει εντύπωση ότι τα πολιτικά συστήματα της Ευρώπης κλονίζονται, ότι όλα τα εύθραυστα πολιτικά συστήματα διαλύονται με πρώτους από όλους τους βασιλιάδες και τους αυτοκράτορες και ούτω καθεξής, αλλά και πολλές χώρες απλά ανατυνάσσονται. Η πρώτη από αυτή είναι η Αυστροουγγαρία η οποία διαλύεται στα εξώ συνετέθη και αν θέλετε πιθανότατα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε σε αυτό και την Οθωμανική Αυτοκρατορία ή αν θέλετε και τη Ρωσία η οποία όμως είχε μια, η Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Ρωσία είχαν μια διαφορετική πορεία μέσα από τον πόλεμο ότι επαναστάσεις τις βγάλαν από τον πόλεμο, η Ρωσική Επανάσταση το 1917 ή αν θέλετε για την περίπτωση της Τουρκίας, επαναστάσεις, εθνικές επαναστάσεις, η Τουρκική Εθνική Επανάσταση τις έβγαλε από τις συνέπειες του πολέμου, δηλαδή από την διάλυση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και από τη συρρήκνωση του τουρκισμού μέσα σε αυτό. Λοιπόν, αυτή η αφιβολία, αυτά τα πράγματα τα οποία αλλάζουν το σκηνικό της Ευρώπης και αλλάζουν την οικονογραφία της πολιτικής ζωής της Ευρώπης. Τα πολυπολικά, αν θέλετε, συστήματα, εκείνα που περιβάλλουν άκτορα κοινοβούλια, καταστάσεις και λοιπά, αυτά εξεφανίζονται και η ιδέα ότι στο όνομα των νεκρών τους και στο όνομα των δοκιμασιών τους οι πρώην στρατιώτες, οι βετεράνοι του Πρωθυπακοσμίου Πολέμου, οι παλαιοί πολιμιστές πρέπει να αναλάβουν τη διακυβέρνηση του κόσμου ή τουλάχιστον πρέπει να είναι άμεσα σε επαφή και σε έλεγχο με αυτοί, αυτό το πράγμα θεριεύει μέσα στα χαρακόματα και αλλάζει τη μορφή διεκδίκησης της δημοκρατίας. Δεν είναι πια εδώ η παλιά Γαλλική Σύμβαση, η οποία λέει αυτή της Γαλλικής Επανάστασης που είπαμε σε προηγούμενο μάθημα, η οποία συνοψίζεται ότι εντάξει θα πολεμήσουμε για τα κοινά μας συμφέροντα, δηλαδή για τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης της χώρας σε αντάλλαγμα μια πρόσβαση στην πολιτική, στην πολιτική διακυβέρνηση, στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία διαμέσου της οποίας θα μπορεί ο πολλής κόσμος όλοι όσοι σκοτώνονται στο όνομα της πατρίδας, δηλαδή στο όνομα της Γαλλίας, δηλαδή στο όνομα των ελήτης της Γαλλίας, της άρχουσας τάξης της Γαλλίας, όλοι αυτοί έχουν κάποιο δικαίωμα στην συνδιαμόρφωση της πολιτικής. Δεν είναι εδώ το πράγμα, το πράγμα είναι πολύ πιο βαθύ στο πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, γιατί στην ουσία δεν είναι στο όνομα της πατρίδας, η πατρίδα πάρα πολύ συχνά ξαχνιάται σε αυτή τη διαδικασία, είναι στο όνομα της δοκιμασίας, στο όνομα της στρατιωτικής εμπειρίας, στο όνομα αυτού του πράγματος που οι παλαιοί πολεμιστές περιγράφουν και όντως έχουν δίκιο σε αυτό σαν κάθοδο στον Άδη. Έχουν πολιτικά δικαιώματα διότι κατέβηκαν στον Άδη, διότι έχουν μια εμπειρία παρόμοια με εκείνη του Οδυσσέ, και αν θέλετε στα αρχαία έπει, όλοι οι ήρωες των επον στον αρχαίο κόσμο ή στον μεσαιωνικό κόσμο κάνουνε μια βόλτα και από τον κάτω κόσμο να δουν πως είναι. Και αυτό τους κάνει ήρωες. Η μίηση τους στα του θανάτου. Αυτό τους κάνει εξαιρετικούς ήρωες. Λοιπόν, κάπως έτσι αυτή η παλιά μυθολογία, γιατί εδώ έχουμε μια αναβίωση του παγανισμού στη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, θα εξηγήσω στη συνέχεια τι σημαίνει αυτό. Λοιπόν, αυτή η εμπειρία δίνει πολιτικό δικαίωμα. Και πολύ περισσότερο όταν η εμπειρία αυτή είναι αποτέλεσμα επιλογής. Δηλαδή, θεοποιούνται οι εθελοντές του πολέμου. Και θεωρούνται, γι' αυτό και ο χίτρας γνωμοποποίησης του ως δικτάτορα ή ως ενδυνάμη δικτάτορα ή ως διεκδικητή μιας απόλυτης εξουσίας, όπως και ο Μουσολίνι, όπως και άλλοι, έτσι και λοιπά, είναι ότι είναι παλαιοί πολεμιστές. Είναι ότι είναι παλαιοί πολεμιστές. Δηλαδή, ότι είχαν δικαίωμα σε αυτή την μαζική κάθοδο στην κόλαση. Και αυτό τους δίνει πλήρη δικαιώματα. Αν θέλετε, στην ίδια τη Γαλλία, οι παλαιοί πολεμιστές, ένα κίνημα, το πώς ακριβώς εκφράζονται μπορούμε να το δούμε σε μυθιστορήματα και ταινίες που γεννήθηκαν. Για παράδειγμα, μια βαθιά πολιτική ταινία της δεκαετίας του 1920, η οποία φέρει τον εύλοτο τίτλο. Είναι «Κρύξαν Άρχοντε». Και στην ουσία πρόκειται για το σάρωμα αυτόν τον σενάριο της ταινίας, ότι η πολιτική, η διαφθορά τους, η αμηχανία τους, η ανικανότητά τους, το πολιτικό σύστημα εγγένει, σαρώνεται από τους παλαιούς πολεμιστές. Σημειώνω ότι οι πρωταγωνιστές στην ταινία είναι όντως παλαιοί πολεμιστές και ανάπηροι μαζί τους και λοιπά του πολέμου. Συν επίσης, από τους νεκρούς της μάχης του Βερντέν, γιατί η ταινία έχει γυριστεί στα πραγματικά χαρακόματα του Βερντέν, όπως ήταν αμέσως μετά τον πόλεμο, ότι αυτοί σαρώνουν το παλαιό καθεστώς. Είναι μια νέα αντίληψη. Καμία σχέση. Εδώ προχωρούμε σε πολύ βαθύτερα πράγματα, σε πολύ ουσιαστικότερα πράγματα, σε πολύ βαρύτερα πράγματα, από εκείνα που είχε κληροδοτήσει το γαλλικό στρατιωτικό σύστημα που γεννήθηκε μέσα στην ασθητική γαλλική επανάσταση. Από εκεί και πέρα η χρήση των ανθρώπων ως πρώτη ύλη, η χρήση των ανθρώπων ως πρώτη ύλη, είχε και αυτή τη συνέπειέστης. Δηλαδή η ιδέα ότι ο πόλεμος είναι μια βιομηχανική μονάδα, όπου σε μια βιομηχανική ομάδα ρίχνεις πρώτες ύλης, ρίχνεις καύσιμα, ρίχνεις ενέργεια και αυτό τα μεταβάλλει σε κάτι άλλο. Δηλαδή η ιδέα αυτή γενικέθηκε στον πόλεμο με συνέπειες για τη συνέχεια. Σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνας, αυτού του πολεμόχαρου 20ου αιώνα της Ευρώπης, η αναλωσιμότητα των ανθρώπων είναι πάγιο χαρακτηριστικό, είναι σημαντικό χαρακτηριστικό. Μιλήσαμε προηγούμενα και είπαμε ότι η πολιτική μέσα από αυτόν τον ανορθολογισμό του πολέμου χάνει το ορθολογικό της άλωθη. Όταν λέω το ορθολογικό της άλωθη, εννοώ ότι ο 19ος αιώνας, η προοδευτική μετά τη Γαλλική Επανάσταση, άνοδος της αστικής τάξης στην εξουσία και η επιβολή του καθαρά καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, ότι αυτό το πράγμα εμπεριείχε και έναν κάποιον ρασιοναλισμό, έναν κάποιον ορθολογισμό, ο οποίος χαρακτήριζε και την πολιτική, τις πολιτικές επιλογές, τις πολιτικές θεωρίες, την πολιτική πρακτική των χωρών, των κυβερνήσεων, των ανθρώπων. Ο πρώτος πρόγραμμος, πρέπει να μας πούμε, το αλλάζει αυτό. Δηλαδή η πολιτική σε μεγάλο βαθμό γίνεται ιρασιοναλιστική. Δεν θέλω να επικταθώ πάρα πολύ σε αυτό το σήτημα, το οποίο έχει απασχολήσει και απασχολεί πολύ την ιστοριογραφία, την κοινωνιολογία, την φιλοσοφία, αν θέλετε, την θρησκεολογία και όλες τις επιστήμες που ασχολούνται με τις συμπεριφορές αυτές των ανθρώπων. Αλλά σταθερές αιώνων ανατρέπονται στη διάρκεια αυτού του τρομερού πολέμου. Για παράδειγμα, η αντίληψη των ανθρώπων για το θάνατο, η αντίληψη των ανθρώπων, αν θέλετε, για το… Ναι, ότι υπήρχε ένας ρασσιωναλισμός, ο οποίος χάνεται μέσα στα χαρακόματα του π.Π.Π. και το κυριότερο στοιχείο, για να το επαναλάβω, αυτού του ρασσιωναλισμού προκύπτει, είναι η σχέση των ανθρώπων με το θάνατο. Μέχρι τότε η σχέση αυτή των ανθρώπων με το θάνατο ήταν αποκλειστικό δικαίωμα διαχείριση, και το αποκλειστικό δικαίωμα στη διαχείρισή τους το θρησκευτικό, οι θρησκείες, οι εκκλησίες και ούτω καθεξής. Για την ακρίβεια όλοι μας το γνωρίζουμε ότι η βασική ενασχόληση των θρησκειών, το βασικό περιεχόμενο των θρησκειών, η βασική ουσία των θρησκειών, είναι η διαχείριση όχι της ζωής επί της γης, αλλά της επουράνιας ζωής, ή αν θέλετε της, εξαρτάται τώρα που το προσθετούμε τον Άδη πάνω ή κάτω, η διαχείριση του θανάτου με λίγα λόγια. Αυτό στη διάρκεια του π.Π.Π. ανατρέπεται σε σημαντικό βαθμό. Ο θάνατος γίνεται πολιτική υπόθεση, πολεμική υπόθεση, πολιτική υπόθεση. Και αν θέλετε, η διαχείριση του θανάτου αφαιρείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα χέρια της εκκλησίας, της εκκλησίας ή της θρησκείας ανεξάτητα. Γίνεται υπόθεση, εμπεριέχεται αυτή η λατρεία των πεσόντων, αυτή η λατρεία των νεκρών, γίνεται στοιχείο της απεντουσίας της πολιτικής, της θεωρίας του κράτους, της αντίληψης που έχουμε για το κράτος. Την επαύριο του π.Π.Π. θα το γνωρίζετε ή θα το έχετε παρατηρήσει ότι γεμίζει ο κόσμος από εκείνα τα μνημεία, τα επίσημα εθνικά μνημεία, όπως διαμορφώνονται, τα οποία ονομάζονται άγνωστοι στρατιώτες. Τι είναι οι άγνωστοι στρατιώτες? Ένα καθαρά παγανιστικό μνημείο. Ένα καθαρά παγανιστικό μνημείο, δηλαδή, στην κυλολεξία, έτσι δεν πρόκειται, την επαύριο του πολέμου, δημιουργούνται πολύ εθνικές και πολύ αξιόπιστες επιτροπές, συνήθως από ανώτατους αξιωματικούς στρατηγούς ως και συνταγματάρχες, οι οποίοι περιδιαβαίνουν τα πεδία των μαχών ως συλλέκτες ωστών, μαζεύουν κόκκαλα. Φροντίζουν φυσικά να επιστρατεύσουν όλοι τους τη φαία ουσία και όλοι τους θέλετε τη γνώση πάνω στα του πολέμου, ώστε να διαλέξουν τα σωστά ωστά πεσόντων στα πεδία των μαχών. Το φαντάζεστε ότι τυχόν λάθος σε αυτή την περίσταση, δηλαδή τυχόν κόκκαλο Γερμανού στον χραλλικό άγνωστο στρατιώτη, ή τυχόν κόκκαλο Βουλγάρου στον ελληνικό άγνωστο στρατιώτη, θα ήταν οι ύψεις της ύβρης απέναντι στο έθνος. Λοιπόν, αυτά τα ωστά τα οποία περισιλέγονται με τόση επιμέλεια και με κρατικό πρόγραμμα παρακαλώ, δεν είναι συλλέκτες αυτοί που πάνε, είναι με κρατική εντολή, είναι με εθνική εντολή. Λοιπόν, αυτά τα ωστά συγκεντρώνονται, τοποθετούνται σε ένα λαμπρό μνημείο και αυτό το μνημείο τοποθετείται σε ένα πολύ κεντρικό, πολύ ιστορικό μέρος της κατέλοθεν Πρωτεύουσας και εκεί και γίνεται ο υπέρτατος βομός του έθνος. Δηλαδή σήμερα, όταν ένας ξένος ηγέτης επισκεφτεί τη χώρα μας, η οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, για να δείξει ότι σέβεται και τιμά τη χώρα την οποία επισκέπτεται, δεν πηγαίνει σε εκκλησία, δεν πηγαίνει σε ένα μέχαρο, δεν πηγαίνει σε μια μουσική παράσταση, δεν κάνει τίποτα από αυτά, πηγαίνει και καταθέτει στεφάνι στον άγνωστο στρατιώτη. Με όλες τις τιμές, με όλες τις φανφάρες, με όλη τη διαδικασία που προβλέπει το πορτόκολλο. Στις εθνικές εορτές, σε κάθε γωνιά της χώρας, όταν έχουμε εθνική εορτή της όποιας χώρας στον κόσμο, το κυριότερο, η κυριότερη τελετουργία, η βασική τελετουργία είναι η κατάθεση στεφάνου στα μνημεία των πεσόντων. Δηλαδή, αν θέλετε, στο ανώτατο επίπεδο της πολιτικής, δηλαδή στην απεικόνιση του πολιτικού συστήματος, αυτό που είναι το κράτος, εκεί αυτό συμβολίζεται με την επίσκεψη με μια ιδιόμορφη λατρεία των νεκρών, παγανιστική λατρεία των νεκρών. Λείψανα ιερά προσκυνούνται, αλλά τα λείψανα αυτά δεν είναι θαυματουργά, δεν είναι κανένας αγίου, δεν είναι κανένας οσίου, δεν οδηγούν σε καμία σωτηρία, πουράνια κλπ. Είναι η πατρίδα, είναι η χώρα, είναι το έθνος. Και σεβόμενος τα κόκκαλα του έθνος, σέβεσαι το έθνος το ίδιο. Εάν δεν το κάνεις αυτό, προσβάλεις το έθνος. Γι' αυτό και πάντα οι ηγέτες το κάνουν. Γι' αυτό και τις επίσημες επισκέψεις πάντα έχουμε κατάθεση στεφάνου. Αυτό στα αγγλικά λέγεται civic religion, είναι μια πολιτική θρησκεία. Και αν θέλετε είναι η είσοδος ενός νέου παγανισμού μέσα στην πολιτική σκέψη των ανθρώπων. Η πολιτική σκέψη είναι πάρα πολύ απλή σε αυτές τις συγκρούσεις που πολλαπλασιάζονται στην Ευρώπη, την επάβριο του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και θεριεύουν με την κατάληση των αυτοκρατοριών, των ιστορικών αυτοκρατοριών, δηλαδή τις εθνικές συγκρούσεις, τις συγκρούσεις αλητρωτισμού και μεγαλοειδετισμού δηλαδή για να σωματωθούν οι αλητρωτοί αδερφοί ή οι χαμένες πατρίδες στην μητέρα πατρίδα. Όλες αυτές οι εντάσεις που δημιουργούνται σε μια Ευρωπαϊκή Ήπειρο από την οποία 30 εκατομμύρια κάτοικοι είναι μειωνοτικοί, είναι μειωνότητες, είναι δηλαδή στη λάθος μεριά των συνόρων. Λοιπόν, όλες αυτές οι διεκδικήσεις για επαναφορά του δικαίου και επαναφορά των ισορροπιών έχουν ένα και μονομοτίβο, γίνονται στο όνομα των νεκρών. Πού? Οι πόλεμοι γίνονται στο όνομα των πεθαμένων. Και πολύ σοβαρά, στις διασκέψεις ειρήνης του πρώτου Ποσμίου Πολέμου, συζητείτε το φαινόμενο των πεθαμένων. Συγγνώμη, συγχωρείστε, η έκφραση είναι λάθος. Συζήτηκε το εξής, δηλαδή εντοπάρουμε ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα επί τη στάδε ή τη στάδε περιοχής, διότι στον πόλεμο έχασε τόσες χιλιάδες στρατιώτες. Η Ιταλία έχει δικαίωμα στην Ιστρια και στην Πόλα, διότι στον πόλεμο η Ιταλία έχασε μισό εκατομμύριο στρατιώτες ή κάτι παραπάνω. Δηλαδή, γιατί έχει δικαίωμα, όχι γιατί ξέρω εγώ, αλλά γιατί σκοτώθηκε κόσμος γι' αυτό. Στο όνομα των νεκρών γίνεται η διεθνής διπλωματία. Αυτό προαναγγέλλει δραματική συνέχεια για τον ευρωπαϊκό, το μετέπειτο 20ο αιώνα. Είναι νεορωμαντικά αυτά, είναι νεορωμαντικά, γίνεται η πολιτική μέσα σε ένα πλαίσιο νεορωμαντισμού, νιτσαϊσμού, αν θέλετε και ούτε καθεξής. Οι αρχικοί εθελοντικοί ενθουσιασμοί για τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο δεν χάνονται, απλά αλλάζουν η μορφή. Τα καινούργια μορθώματα που γεννιούνται δεξιά και αριστερά στο ευρωπαϊκό χώρο, έχουν ως πολιτικό τους υπόβαθρο νομοποιήσεις, πολιτικό άλωθι, αν θέλετε, τον εθελοντισμό. Σας θυμίζω ότι το ναζιστικό κόμμα αρθρώθηκε πάνω στα Freikorps. Τα Freikorps ήταν εθελοντικά στρατιωτικά σώματα, αποτελούμενα κυρίως από πρώην στρατιωτικούς του γερμανικού στρατού, τα οποία λειτούργησαν ως πολυτοφυλακές στις περιοχές των γερμανικών μειωνοτήτων ή της ανάμιξης γερμανικών πληθυσμών με σλάβους, είτε στην περιοχή της Σοκροσλοβακίας, είτε στην περιοχή της Πολωνίας, είτε στις περιοχές της Κεντρικής Ευρώπης με αρχή τη Βουβουδίνα κλπ. Και επίσης τα ίδια Freikorps, αυτά τα σώματα των εθελοντών, των ενόπλων εθελοντών, των συγκροτημένων σε στρατιωτική διάρθρωση, αυτά κατέστειλαν, ήταν η κυριότερη δύναμη που κατέστειλε τις κομμουνιστικές επαναστάσεις μέσα στη Γερμανία ή την Αυστρία τον ίδιο εκείνον καιρό. Λοιπόν, το Ναζιστικό κόμμα γεννήθηκε στο όνομα αυτών των Freikorps, δηλαδή αν θέλετε δεν η πολιτική έκφραση αυτών των εθελοντικών σωμάτων και ούτω καθεξής. Το ίδιο και το Φασιστικό κόμμα της Ιταλίας ή οποιοδήποτε άλλο Φασιστικό κόμμα που γεννιέται εκείνη την εποχή στην Ευρώπη, το οποίο όχι μόνο επικαλείται τους παλαιούς πολεμιστές και τα δικαιώματα τους, υπενθυμίζω ότι η σκηνοθεσία του Φασιστικού κόμματος τον Οκτώβριο του 1922 που το οδήγησε στην εξουσία, ήταν η μεγάλη πορεία των παλαιών πολεμιστών. Εντάξει, την πράξη ξέρουμε ότι καμία πορεία δεν έγινε κανένα τέτοιο, αλλά αυτή η πορεία προς την εξουσία, τη συμφωνημένη να παραδοθεί στο Μουσολίνι την εξουσία από τα ανάκτορα, αυτή έγινε στο όνομα των παλαιών πολεμιστών. Η σκηνοθεσία θέλει ότι να μην πάρει το Φασιστικό κόμμα, αλλά να πάρουν οι πολεμιστές την εξουσία. Οι ίδιοι πολεμιστές, για να δείξουν το πόσο ενεργοί είναι, συγκρότησαν εκείνα τα σώματα, τα παραστρατιωτικά σώματα, τα οποία εισέβαλαν σε περιοχές της Δαλματείας για να δείξουν μέχρι που φτάνουν οι ιταλικές διεκθυκήσεις. Και αν θέλετε, όλη αυτή, στο όνομα των νεκρών και των πεθαμένων και λοιπά, στρατιωτική διεργασία μέσα στην άνοδο του Φασιστικού κόμματος, τελικά την πλήρωσε πάλι η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, μία από τις επιδείξεις στο όνομα των νεκρών και των θυμάτων και όλα αυτά τα μεγαλώσταμα που λέγονται από τους Ιταλούς Φασιστές, στο όνομα όλων αυτών βοβαρδίστηκε με το επεισόδιο Τελήνη στα σύνορα με την Αλβανία, βοβαρδίστηκε με τραγικές συνέπειες η Κέρκυρα στα 1923, από το στόλο τον Ιταλικό. Λοιπόν, αυτό είναι το νέο πρόσωπο της πολιτικής, ένα πρόσωπο μεταφυσικό. Το μεταφυσικό σημαίνει ότι πρόκειται για μία πολιτική ανοιχτή στα πιο ιρασιοναλιστικά σχέδια και στους πιο ιρασιοναλιστικούς στόχους. Αυτό θα το διαπίστωνε η Ευρώπη και η ανθρωπότητα ολόκληρη λίγο αργότερα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά ας σταματήσουμε λίγο εδώ για να ξεκουραστούμε λίγο και να συνεχίσουμε στο επόμενο μάθημα με το τι συμβαίνει σε επαναστάσεις, στο Μεσοπόλεμο και γενικά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στη συνέχεια. Πώς η πολιτική και ο πόλεμος συναρθρώνονται για να δώσουν φαινόμενα είτε στο ένα πεδίο είτε στο άλλο. Μιλήσαμε για όλη αυτή την πολιτική παραζάλη η οποία προκαλείται από την εμπειρία του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Ένας Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου που πραγματικά είναι η αρχή του τέλους του ευρωπαϊκού συστήματος μπορούμε να το θεωρήσουμε σήμερα και το φαντάζεστε ότι επειδή το ευρωπαϊκό σύστημα γεννάει και την πολιτική με τον τρόπο που την καταγράφουμε, την γνωρίζουμε ή τέλος πάντων που λειτουργεί και στον υπόλοιπο κόσμο, όχι μόνο στην Ευρώπη. Δηλαδή δεν έχουμε, όταν λέω, το ευρωπαϊκό σύστημα, το φαντάζεστε ότι η διάρθρωση αξίες, ο τρόπος λειτουργίας, όλα αυτά τα πράγματα που εφαρμόζονται στην πιο απίθανη χώρα της Αφρικής, που εφαρμόζονται στην πιο απίθανη χώρα της Ασίας ή οτιδήποτε είναι ευρωπαϊκής προέλευσης. Δηλαδή δεν υπάρχει χώρα της Αφρικής που να κυβερνιέται σήμερα με το πολιτικό σύστημα. Τι να σας πω, μην πάμε πάρα πολύ μακριά, του βασιλιά Σάγκα, τον Ζουλού, την αυθοκρατορία του Σάγκα. Δεν υπάρχει συμβούλιο γερόντων και συμβούλιο μάγων της φυλής που να κρίνει τα του βασιλιά. Δεν έχουμε τέτοια συστήματα. Αυτό το σύστημα περνάει σε μια κρίση και το πρώτο στοιχείο αυτής της κρίσης είναι ο καλπάζουν ιρασιωναλισμός του. Ο καλπάζουν ιρασιωναλισμός του, που προκαλείται από αυτή την δρομερή. Την δρομερή. Σκεφτείτε ότι δεν πρόκειται απλώς διαφυλάκηση του συνολου του πολιτικού δυναμικού, αν βάζουν αυτό της Ευρώπης για τέσσερα χρόνια στα Χαρακόμα. Δεν πρόκειται απλώς διαφυλάκηση. Πρόκειται και μια φυλάκηση, η οποία έχει χαρακτηριστικό ότι σε φυλακίζουν στον Άδη. Δηλαδή, οποιαδήποτε ώρα, απρόσμενα, απροειδοποιητά ή και προειδοποιημένα. Όταν σου λένε, βγες από το Χαράκομα, απέναντι σε ένα απίστευτο πλέγμα σιρματοπλεγμάτων, απέναντι σε μπαράζ πυροβολικού και με τα πολυβόλα να σε περιμένουν απέναντι, εντάξει, αυτό είναι, σαν σου λένε, εντάξει ρε παιδί μου, αυτοκτόνησε, ας πούμε, με έναν τρόπο επιθετικό. Είναι αρχή φθοράς. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη εκδοχή στο πράγμα. Δηλαδή, ο πρώτος Παγκόσμος Πόλεμος τελειώνει με μια σειρά επαναστάσεων, με μια σειρά επαναστάσεων, οι οποίες επίσης και έχουν άμεση σχέση με τον πόλεμο. Όχι μόνο γιατί οι ίδιες επαναστάσεις αυτές είναι ενωπλα κινήματα στην ουσία, αλλά επειδή, αν θέλετε, η επικράτησή τους πέρασε μέσα από εμφύλιες συγκρούσεις ή με σκληρές συγκρούσεις, με ξένους εισβολείς, ακριβώς τα ίδια που πέρασε η Γαλλική Επανάσταση. Και εδώ, επίσης, χρειάζεται αυτή η ρομαντική στράτευση. Δεν είναι πια ρομαντική, είναι πολιτική. Δεν είναι ρομαντική με την έννοια των Φιλελίνων του 1822-1823. Είναι πολιτική. Δηλαδή, πλέον, δεν στρατεύονται άτομα σε αναζήτηση μιας προσωπικής ολοκλήρωσης. Στρατεύονται κοινωνικές ομάδες, κοινωνικές τάξεις ολόκληρες. Δηλαδή, στη Ρωσία, στην επαναστατημένη Ρωσία του 1918, το ότι είμαι μέλος της εργατικής τάξης, το ότι είμαι εργάτης στα εργοστάσια, σημαίνει ότι ταυτόχρονα θεωρώ τον εαυτό μου μέρος του κόκκινου στρατού, μέρος μιας εργατικής στρατιάς. Γιατί? Γιατί η εργατική τάξη διεκδικεί την εξουσία και για να διεκδικήσει αυτή την εξουσία, μια εξουσία η οποία κυκλοφορεί σε συνθήκες πολέμου, κινείται σε συνθήκες πολέμου, ο πόλεμος είναι η μέθοδος για τη διεκδικήσή της. Ή ο πόλεμος είναι η μέθοδος για την προασπισή της άπαξη και κατακτηθή. Δεν πρόκειται για μια φαντασιακή κατασκευή, για μια αφθαίρετη κατασκευή, διότι όντως οι επαναστάσεις, είτε οι ρωσικοί είναι αυτοί, είτε οι γερμανικοί είναι αυτοί, συνοδεύονται από σκληρότατες στρατιωτικές συγκρούσεις. Στο Βερολίνο, στις αρχές του 1919, η σύγκρουση είναι μεταξύ στρατιωτικών μονάδων. Δηλαδή, οι επαναστάδες έχουν συγκροτήσει σε μάχημα σώματα, σε κόκκινες μεραρχίες, τα πληρώματα του στόλου, τα οποία έχουν εκστρατεύσει στο Βερολίνο για να επιβάλλουν την επανάσταση, και η αντεπανάσταση χρησιμοποιεί μονάδες των Freikorps επίσης διασθρωμένες στρατιωτικά. Η επιτυχία ή αποτυχία της επανάστασης είναι το διακύβευμα ενός αληθινού πολέμου, μέσα στο ίδιο το Βερολίνο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στη Βαυβαρία, κάτι ανάλογο συμβαίνει και αν θέλετε, κάτι ανάλογο φυσικά συμβαίνει στη Ρωσία όπου ο εμφύλιος πόλεμος παίρνει τρομερές διαστάσεις και κρατάει πάρα πολλά χρόνια και εκεί επεμβαίνουν και περίπου δεκαεφτά ξένα κράτη επίσης στο πλευρό των Λευκών, στο πλευρό των αντεπαναστατών. Η πολιτική επικράτηση είναι το προϊόν του πολέμου, είναι ένα καινούργιο διακύβευμα του πολέμου. Η αλλαγή κοινωνικού και πολιτικού καθεστότους είναι προϊόν πολέμου. Και φυσικά το φαντάζεις ότι ο πόλεμος αυτός είναι ολοκληρωτικός γιατί δεν είναι μόνο η αντιμετώπιση ενός εξωτερικού εχθρού, δεν είναι μόνο η απόκρουση, αν θέλετε, μιας εισβολής, αλλά είναι κυριολεκτικά η αλλαγή, όχι μόνο της πολιτικής, της δομής της πολιτικής και της λειτουργίας της πολιτικής, αλλά κυριολεκτικά όλου του κοινωνικού γύγνεστε. Του οικονομικού συστήματος που κυριαρχεί και του κοινωνικού συστήματος που αρθρώνεται πάνω στο οικονομικό. Ο πόλεμος λοιπόν είναι διαδικασία κατάληψης της εξουσίας ή διαδικασία υπεράσπισης της εξουσίας. Και ο πόλεμος γίνεται πιο στενά με την πολιτική από ότι ποτέ άλλοτε στην. Αυτά γίνονται με στρατούς εθελοντών. Ο κόκκινος στρατός είναι εθελοντικός στρατός, όχι ρομαντικός επαναλαμβάνου, γιατί είναι ρασιονολιστικός ως προς την ταξική του συνείδηση. Είναι ταξικός, είναι υποχρέωση μιας τάξης, όχι ενός έθνους, μιας κοινωνικής τάξης να πολεμήσει τις άλλες τάξεις. Αν θέλετε μια μικρή παρατήρηση αυτό δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό του κόκκινου στρατού. Ο πράσινος στρατός, μιλάω για τους εναρχικούς της Ουκρανίας, επίσης είναι ένα στρατός αγροτών και μόνο αγροτών, και μάλιστα συγκεκριμένης υφής, μικροειδιοκτητών γης. Οι οποίοι υπερασπίζουν ο Θεός και η ψυχή του τι ακριβώς σύστημα, διότι οι αγρότες τι ακριβώς να υπερασπίσουν, ας πούμε, πέρα από την μικρή τους ιδιοκτησία και τη γή τους, αλλά είναι πλήρη συνείδηση αυτού του πράγματος σε αυτούς. Το ίδιο λίγο πολύ συμβαίνει και το ίδιο παρακινή, και το ίδιο παρακινή ότι σε όλο το Μεσοπόλεμο, σε όλο το Μεσοπόλεμο, η πολιτική να είναι στενά συνηφασμένη με την ιδέα της σύγκρουσης, στρατιωτικής σύγκρουσης και του πολέμου. Δηλαδή το μεγάλο κίνημα, το οποίο ξεπηδά για το φασιστικό και το ναζιστικό κίνημα είναι αυτονόητο. Αυτοί θέλουν τον εαυτό τους ως συνέχιση των εθελοντικών, ρομαντικών σχηματισμών, στρατιωτικών σχηματισμών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Από την άλλη μεριά και σαν αντίπραξη σε αυτό, όποιοι δείτε τα κομμουνιστικά κόμματα που γεννιούνται, έχουν τον επαναστατικό πόλεμο μέσα στο πρόγραμμά τους. Έχουν την πιθανότητα ή μάλλον τη βεβαιότητα ότι οι επανασταστάς θα συνοδευτεί από επαναστατικό πόλεμο σχεδόν μέσα στο πρόγραμμά τους. Όχι ότι έχουν άδικο, δηλαδή το φαντάζεστε η ανατροπία ενός συστήματος πως θα γινόταν με ελληνικό τρόπο. Θα έπρεπε η άρχουσα τάξη να έχει φτάσει στο απόλυτο αδιέξοδο, τόσο μεγάλο αδιέξοδο στην ατριοδογή, στην απλά και στην αυτοκτονία. Αλλά στην ιστορία δεν έχουμε, όπως το γνωρίζω έτσι, δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση αυτοκτονίας άρχουσας τάξης συλλογικά. Ποτέ. Ούτε καν πολιτικά συστήματα δεν αυτοκτονούν, πολύ περισσότερο τάξεις κοινωνικές. Το στρατιωτικό και αν θέλετε μέσα σε αυτήν την σύγκρουση, την αναλέητη, την ταξική πια σύγκρουση που διαχέεται στην Ευρώπη μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τάσεις που δεν είχε φανταστεί ακόμη ο 19ο αιώνας που είχε το εργατικό κίνημα στην πρώτη του δυναμική, αυτό εμπειρία έχει την στρατιωτική οργάνωση. Τα πολιτικά κόμματα, ακόμη και τα πιο μετριοπαθεί, ακόμη και τα πιο κλασικά από αυτά, συνοδεύονται από ένα στρατιωτικό παράρτημα, αν θέλετε, από μία στρατιωτική, η σοσιαλδημοκρατία. Η σοσιαλδημοκρατία φτιάχνει, η νεολέα της είναι ένα μάχημο σώμα. Για τα φασιστικά κόμματα δεν λέω. Δηλαδή, όταν στην Ελλάδα εμφανίζεται το πρώτο σημαντικό φασιστικό κίνημα στην Ελλάδα, η περίφημη 3Ε, Εθνική Ένωση Ελλάστα 1927 ειδρύεται και κρατάει μέχρι το 1936, αμέσως αυτή η οργάνωση, ας την πούμε έτσι, δημιουργεί στρατό. Δηλαδή, δε νοείται 3 έψινων χωρίς τους χαλιβδόκρανους, όπως τους ονομάζουν, οι οποίοι είναι αυτό που λέει η λέξη. Φοράνε κάτι κράνι από χάλιβα, από ατσάλι και ανάλογα με την περίσταση, άλλωτε κουβαλούνε μπαστούνι, άλλωτε κουβαλούνε ξύλο και άλλωτε κουβαλούνε όπλο. Είναι μια οργάνωση πανέτοιμη για ποιαδήποτε μορφή σύγκρουση και η οποία αν θέλετε διακρίνεται τόσο στις επιδρομές ενάντια σε απεργούς, με όπλα αλλά και ξύλα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, είτε στα γεγονότα του Μαΐου του 1936 στη Θεσσαλονίκη, την ενεργή, ενόπληση μετοχή της. Μάλλον στην 3 έψινων πρέπει να χρεώσουμε το μεγαλύτερο αριθμό των θυμάτων σε αυτή τη σφαγή που γίνεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης 9 με 14 Μαΐου του 1936, διότι πραγματικά η 3 έψινων είναι εκεί, τα στρατεύματά της είναι εκεί, για να μεταβάλλει μια εργατική διεκδίκηση σε φιλιοπόλεμο. Αυτό είναι κάτι των δεδομένων. Και φυσικά σε μια τέτοια κατάσταση, το σημαίνω όλοι έχουν τέτοια πράγματα. Δηλαδή το Νεζιστικό Κόμμα που την πρώτη στιγμή έχει τα S.A., τα S.A. είναι Sturmabteilung, δηλαδή είναι αποσπάσματα εφόδου, τα οποία είναι η χαρά του στρατηγού Λούντενδορφ. Εκείνο τον καιρό, στην αρχή του 1920, έχει πολλούς στενούς δεσμούς με το νεζιστικό πυρήνα του Νεζιστικού Κόμματος. Στην ουσία, είναι αυτές οι μονάδες εφόδου, θα λέγαμε οι ειδικές δυνάμεις σήμερα του γερμανικού στρατού που είχε οραματιστεί ο Λούντενδροφς στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ως αρχηγός του Επιτελίου πια, οι οποίες μη έχοντας πια πολεμικό αντικείμενο, έχουν προσαρμοστεί και είναι οι μονάδες εφόδου του Νεζιστικού Κόμματος. Και οι μονάδες αυτές είναι τόσο ισχυρές που δοκιμάζουν το πρώτο απόπειρα πράξικο πήματος που συντρίβεται από το στρατό, το 1923 κιόλας, στο περίφημο κίνημα της Μπιλαρίας του Μονάχου. Συνακόλουθο όλα αυτό είναι ότι οι συγκρούσεις, οι πολιτικές συγκρούσεις, πολιτικές και ταξικές ταυτόχρονα σκληρές συγκρούσεις του Ευρωπαϊκού Μεσοπολέμου είναι ενόπλες αναμετρήσεις. Να σας δώσω μόνο ένα στοιχειώδες παράδειγμα για το πώς ο πόλεμος είναι πανταχού παρόν στην πολιτική σε αυτό το διάστημα. Να αναφερθούμε για παράδειγμα, τι να σας πω, στον Φεβρουάριο του 1934. Ο Φεβρουάριος του 1934 είναι ένας πολύ σκληρός μήνας, πρώτον διότι ο Δόλφους, δικτάτορας της Αυστρίας, αντιμετωπίζει τις εργατικές κινητοποιήσεις, τον ίδιο αυτό μήνα, με στρατιωτική επίθεση ενάντια στα προπύρια των εργατών, ενάντια στις εργοστάσια και ενάντια στις εργατικές συνοικίες της Βιέννης. Όταν λέμε ότι αντιμετωπίζει, εννοούμε ότι τους κυρίζει το πόλεμο. Για την ακρίβεια χρησιμοποιεί στρατό, πυροβολικό, πολυβόλα, για να καταστήλει τις εργατικές κινητοποιήσεις και οι οποίες καταστέλλονται με τίμημα την ισοπαίδωση εργατικών συνοικιών και έναν αριθμό θυμάτων που υπερβαίνει τους χίλιους στην πολύ ελληνική Βιέννη. Την ίδια εποχή, μία βδομάδα διαφορά έχουν τα γεγονότα, στο Παρίσι με στρατιωτικό τρόπο παρατάσσοντας τις ένοπλες ομάδες τους, η λίγκα, ο σύνδεσμος των ακροδεξιών σχηματισμών της Γαλλίας, επιχειρή να καταλάβει την εξουσία. Πρόκειται για τους βασιλόφρονες και τους φεσίστες. Εμπνευμένους από το ναζιστικό παράδειγμα του, πώς συνέβη, θέλουν να υποχρεώσουν την παράδοση της εξουσίας εαυτούς από την κυβέρνηση. Αυτός η αυτονόητα σημαίνει εμφύλιο πόλεμο στο Παρίσι, από τη μία μαριά είναι όλοι αυτοί οι υπότες του βασιλιά, οι καμελόντι ρουά, οι κοσδιπέπλα, τα ενωπλασσώματα κάθε μορφής και είδους των ακροδεξιών σχηματισμών και από την άλλη είναι τα επίσης ελαφρώς οπλισμένα τμήματα των εργατικών συνδικάτων. Ο στρατός ανάμεσα αφιταλαντεύεται πιανού τη θέση να πάρεις έναν πόλεμο, τον οποίον τον κάνουν, να χρησιμοποιήσουμε και λίγο χιούμορ, ασαληθινός πόλεμος, τον οποίον τον κάνουν στις γέφυρες του Περασιού μη εντεταλμένοι για πόλεμο οργανισμοί και ο εντεταλμένος για πόλεμο παρακολουθεί αυτή την κατάσταση. Τελικά αρκούν από ότι φέρεται κάποιες βολές πυροβολικού, οι οποίες μάλλον στρέφονται κατά των ακροδεξιών για να δώσουν λύση σε αυτή την πολιτική σύγκρουση και ούτω καθεξής. Πόσοι είναι νεκροί στο Παρίσι, εκατοντάδες ίσως. Είναι πολύ κακά μετρημένη αυτή την υπόθεση αυτή, γιατί πρόκειται και για ένα ακροδεξιό πράξικο όπιμα που η δεξιά που κυβερνούσε ακόμη εκείνο τον καιρό, ήθελε να το θάψει λίγο, να μην το κάνει και σοβαρό ζήτημα. Ή αν θέλετε και τελευταίο παράδειγμα, πάλι αυτή τη δραματική χρονιά, το 1934, έτσι λίγο αργότερα από τα ειγόνατα που προναφέραμε, μια απεργία και κατάληψη των χρόνων εργασίας στο Βιέντο της Ισπανίας, στ' Αστούριας. Προκαλεί την επέμβαση του στρατού. Όταν λέμε το στρατό εννοούμε τις ειδικές δυνάμεις στρατού. Είναι οι ρεγγουλάρες που φέρνουν από τη Βόρεια Αφρική, ειδικευμένοι στον πόλεμο ενάντια σε αντάρτες, αντιαπηκοκράτες και την ίδια στιγμή φέρνει και την κουάρδια Σιβίλ, ένα στρατιωτικό σώμα που έχει ιδρυθεί ακριβώς γι' αυτό το πράγμα. Γενική στρατιωτική επίθεση ενάντια στους απεργούς. Το αποτέλεσμα αυτής της απεργίας κάτι ανάμεσα σε δύο με τρεις χιλιάδες νεκρούς. Θυμίζω για σημείο σύγκρισης ότι ο Ελληνα-Ιταλικός πόλεμος εξάμινος, ελληνο-Ιταλικός πόλεμος το 1940-1941 χώρισε 13.000 νεκρούς σε κάθε πλευρά. Φανταστείτε μια απεργία που τελειώνει με τρεις χιλιάδες νεκρούς. Από τους οποίους και είναι ενδιαφέρον αυτό, οι 300 ήταν των δυνάμιων της τάξης, δηλαδή του στρατού και της γουάρδια σιβήλ της χωροφυλακής, στρατοφυλακής, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Τι άλλο να σας πω, ας πούμε ότι ο πόλεμος γίνεται στοιχείο της πολιτικής και το φαντάζεστε ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες η έκρηξη του ισπανικού εμφυλιού πόλεμου είναι περίπου αυτονόητη συνέχεια. Διότι ο πόλεμος πια είναι διάχειτος. Στην ουσία στην Ισπανία ο στρατός κάνει πραξικόπλημα. Το φαντάζεστε, για να το πιάσουμε λίγο στην πολιτική του διάσταση, ο εντεταλμένος οργανισμός του κράτους για τη διεξαγωγή του πόλεμου κάνει στρατιωτικό πραξικόπλημα. Αυτό δεν προκαλεί εσωτερική κατοχή θρία από τους στρατιωτικών. Γιατί? Γιατί η απόσταση της έννοιας του πολέμου από την έννοια της κοινωνικής οργάνωσης και της πολιτικής είναι πάρα πολύ μικρή. Δηλαδή το γεγονός ότι ο ένας στρατός κάνει πραξικόπλημα δεν σημαίνει ότι μένει πολιτικός και στρατιωτικός κυρίαρχος. Για τον απλούστατο λόγο ότι οι άλλες μορφές οργάνωσης της πολιτικής και της κοινωνίας είναι πολύ κοντά επίσης στο φαινόμενο του πολέμου. Και κατά συνέπεια ένα στρατιωτικό πραξικόπλημα δίνει τρίχρονο εμφύλιο πόλεμο. Ένα πολύ μεγάλο πόλεμο για την Εσπανία. Το μεγαλύτερο πόλεμο που έχει κάνει η Εσπανία στην τελευταία περίοδος της σύγχρονης ιστορίας της. Από τον καιρό της Ναπολεώντας κατοχής έχει να δει τόσο μεγάλο πόλεμο η Εσπανία. Γιατί για αυτό, γιατί πολιτική πια και πόλεμος είναι πάρα πάρα πολύ κοντά. Δηλαδή ο στρατός κάνει από τη μία πραξικόπλημα, από την άλλη, με σχετικά αυτονόητο τρόπο οι πολιτικές νεολαίες, η πολιτική νεολαία του σοσιαλιστικού κόμματος και η πολιτική νεολαία του κομμινιστικού κόμματος ενώνουν τις δυνάμεις τους και από την ένωση των δυνάμιών τους το πρώτο που προκύπτει είναι μια στρατιωτική μονάδα, το Πέμπτο Σύνταγμα. Το Πέμπτο Σύνταγμα δεν είναι μία στρατιωτική μονάδα με παράδοση, με προετοιμασία, με στρατόπεδο, με εκπαίδευση, με οπλισμό, με έμπεδα, με, με, με, με. Είναι κάτι που προκύπτει ως άμεσο προϊόν της ένωσης δύο πολιτικών οργανισμών. Και αν θέλετε η Κομμινιστική Διεθνής, η οποία έδρευε στο Βερολίνο μέχρι την Πρυκαλιά του Ράισθαι και έδρευε στο Παρίσι, οργανώνει ένα στρατιωτικό σύστημα, το οποίο προμηθεύει εθελοντές, στρατιώτες, εφόδια και γενικά ό,τι χρειάζεται ένας πόλεμος. Δηλαδή η Κομμινιστική Διεθνής λειτουργεί σε ένας μηχανισμός που μπορεί να στηρίξει, να δημιουργήσει έναν στρατό από το τίποτα και να στηρίξει τον πόλεμο που αυτός ο στρατός θα διαξαγάγει. Η Διεθνής Ταξιαρχίας είναι ένα τέτοιο φαινόμενο. Ο κόσμος ξέρει δηλαδή η μεταλλουργία της Γαλλίας που πηγαίνουν να πολεμήσουν στην Σπανία είναι αρκετά κοντά στον πόλεμο ώστε να μπορούν να δώσουν πολύ εύκολα στρατιωτική μονάδα, υψηλής αποτελεσματικότητας, διότι το γνωρίζετε ότι η πρώτη φορά που αυτά τα στρατεύματα, το Πέμπτο Σύνταγμα αλλά και η Διεθνής Ταξιαρχίας μπαίνουν στη μάχη, μπαίνουν στη μάχη γύρω στον Οκτώβριο, το Νοέμβριο κυρίως του 1936 και αντιμετωπίζουν εισότιμα το επαγγελματικό τμήμα του ισπανικού στρατού. Πρόκειται για τους Λεγκουράδες και για τη Λεγιώνα των ξένων. Δηλαδή, πρόκειται για στρατεύματα απικιακά του Μαρόκου τα οποία είναι επαγγελματίες στρατιώτες. Υψηλής εκπαίδευσης και υψηλής στρατιωτικής, ας το πούμε έτσι, τεχνικής. Οι εθελοντές, οι απέναντι, τους νικούν διότι μεταξύ άλλων έχουν εισάξια στρατιωτική αποτελεσματικότητα. Δεν είναι εποχές. Αργότερα, στις μάχες για περικύκλωση της Μαδρίτης, εκεί αναλαμβάνουνε τακτική στρατη, αν και κάτω από την κάλυψη των εθελοντών. Δηλαδή, οι Ιταλοί που αναλαμβάνουνε από τα Μαροκινά στρατεύματα, από τα απικιακά στρατεύματα, για να είμαστε ακριβείς, τις κοιτάλλει εθελοντές και αυτοί, αλλά είναι εθελοντές του φασιστικού κόμματος με αναλογή των. Στην ουσία, πρόκειται για μονάδες κανονικές του Ιταλικού στρατού, οι οποίες μεταφέρονται στην Ισπανία για να δώσουν λύση στο πρόβλημα ότι η Μαδρίτη δεν μπαίφτει. Αυτές αντιμετωπίζονται για να δείτε πόσο κοντά είναι το φαινόμενο και η δυνατότητα διαξεχωγής του πολέμου. Από τη μία μεριά έχουμε πρακτικά επαγγελματικό στρατό, μαύρο πουκαμισάδες με λανοχητώνες Ιταλούς, εκλεκτά στρατεύματα του Ιταλικού στρατού. Από την άλλη, έχουμε φοιτητές των μεγάλων πανεπιστημίων των ΗΠΑ, ειδικά του Χάρβαντα, οι οποίοι έχουν συγκροτηθεί στην ταξιαρχία Αβραάμ Λίνκων και πολεμάνε τους επαγγελματίες στρατιώτες με τρομερή αποτρεσματικότητα στην κοιλάδα της Χαράμα. Οι Αμερικανοί εξοντώνονται σε τρομερά ποσοστά, αλλά και τα απέναντιες στρατεύματα δεν πάνε καλύτερα, κι ας είναι επαγγελματικά. Δηλαδή, είναι πολύ κοντά η έννοια κάνω πολιτική, ακόμη και αν αυτή είναι πολιτική στην Αμερική, στο μεγάλο Χάρβαν και λοιπά, και κάνω πόλεμο. Είναι αυτήν την καινούργια σχέση της πολιτικής και του πολέμου. Όλα αυτά τα πράγματα προαναγγέλουν ίσως αυτό που θα είναι και αυτό που συνέβη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πραγματικά, ο ΔΠΠ, για να προειδεάσω λίγο, έχει το εξής χαρακτηριστικό. Ότι για πρώτη φορά, έχουμε να το δούμε πάρα πολύ καιρό αυτό και ποτέ νομίζω δεν το έχουμε ξαναδεί στην ανθρώπινη ιστορία, πρακτικά έχει καταργηθεί ο διαχωρισμός μεταξύ εμπόλεμου και άμαχου. Η σχέση είναι ολότελα ασαφής. Και αυτό, αν θέλετε, αποδεικνύεται πάρα πολύ απλά, αποδεικνύεται από τους αρθμούς. Δεν έχουμε ιδέα, για να σας πω την αλήθεια, πώς είναι η νεκρή του ΔΠΠ, γιατί ολόκληρες κατηγορίες νεκρών του ΔΠΠ δεν έχουν μετρηθεί καθόλου. Αμφιβάλλουμε ακόμη για το πώς είναι η νεκρή της Ιαπωνίας, που κατά τα άλλα είναι πολύ οργανωμένη χώρα, και δηλώνουμε απόλυτη άγνοια για τους νεκρούς της Κίνας. Μερικά εκατομμύρια είναι τώρα, πόσα εκατομμύρια τρέχα γύρευε, καθώς επίσης και ακόμη και στο εσωτερικό της Ευρώπης, δηλαδή εάν ζητήσει κανείς με ακρίβεια τον αριθμό των πεσόντων στις γραμμές της αντίστασης, τον αριθμό των νεκρών του ΕΛΑΣ, υπολογισμοί επί υπολογισμούν υπολογίζουν ότι κάπου στις 5.000 είναι, αλλά από εκεί και πέρα δεν το γνωρίζεις, δεν ξέρεις, είμαστε ακόμη στα τυφλά σε αυτό το ζήτημα. Κατά συνέπεια ο συνολικός αριθμός των πεσόντων στο ΔΔΠΠ κοιμένεται ανάμεσα στο αισιόδοξο 50 με 60 εκατομμύρια και στο αισιόδοξο 80 με 90 εκατομμύρια. Μερικοί το φτάνουν ως το 100 τόσα, άλλοι το κατεβάζουν ως το 50 σκέτο. Αλλά επάσης πινητός δεν μας ενδιαφέρει αυτό που προφανώς πρόκειται για μια κλίμακα πολλαπλάσια και τεράστια σε σχέση με και είμαστε βέβοι ότι κάπου εκεί ανάμεσα θα είναι υπολογισμοί, σημαίνει ότι αν πάει προς τα 80 εκατομμύρια, 80 εκατομμύρια είναι η εξαφάνιση ενός μεγάλου έθνος της Γης, ενός πολυπληθούς έθνος της Γης. 80 εκατομμύρια σημαίνει ότι μια μεγάλη χώρα, μια Γερμανία, ξεφανίζεται από το χάρτη ολόκληρη και αποτελούν ένα καταγράψιμο ποσοστό στον παγκόσμιο πληθυσμό της εποχής εκείνης, το οποίο δεν μοιάζει με το δικό μας, είναι λιγότερο από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι εκείνο τον καιρό ή το σύνολο των ανθρώπων. Σήμερα είμαστε 7 δισεκατομμύρια, άρα έχουμε σε αυτό αβάντσα. Λοιπόν, εκείνο που μας ενδιαφέρει όμως αυτό το πράγμα είναι ότι, όπως και να το μετρήσουμε, οι στρατιωτικοί, και όταν λέω στρατιωτικοί περιλαμβάνω τα πάντα μέσα σ' αυτούς, δηλαδή περιλαμβάνω, τι να σας πω, τους αντάρτες της Ινδονησίας ή των Φιλιππίνων, οι στρατιωτικοί, τους αντάρτες του Ελλάστα ή μας, τους αντάρτες της Διουγουσλαβικής Αντίστασης, έτσι, που είναι στην ουσία ενοπλυπολίτες, φυλακές είναι αυτές που πολεμούν. Κάθε μορφή στρατιωτικών, η νεκρία αυτή είναι κάτι ανάμεσα στα 20 και στα 25 εκατομμύρια. Όλα τα υπόλοιπα θύματα είναι αυτό που κατεφημισμό λέμε αμάχους. Δηλαδή, αν θέλετε, η σχέση μεταξύ στρατιωτικών και αμάχων ξεκινάει από το πολύ αισιόδοξο και μάλλον δεν είναι έτσι ένα προς ένα ή ένα προς ενάμιση, για να πάει στο ένα προς τρία. Δηλαδή, σκοτώνεται τρεις άμαχοι εκεί που σκοτώνεται ένας με στολή, ένας στρατιωτικός. Κατά συνέπεια, είναι αμφίβολο να μιλούμε για διαχωρισμό και υπάρχουν εποχές, μπορούμε με αυτό να το πιστοποιήσουμε, όπου είναι πολύ πιο ακίνδυνο σχετικά, δεν το πάρετε κανείς απόλυτα, ότι είναι πολύ πιο ακίνδυνο να υπηρετείς στην πρώτη γραμμή του ανεθωλικού μετόπου, παρά να είσαι εργάτης σε εργοστάσεις του Βερολίνου. Το Βερολίνο βοβαρδίζεται συνεχώς, με ιδιαίτερη προτίμηση στα εργοστάσιά του και σε εργατικές συνοικίες του και επειδή εκεί, κατά κάποιο τρόπο, είσαι πιο εκτεθειμένος και λιγότερο προστατευμένος στην άμεση επέλευσης κινδύνου, δεν είσαι και εκπαιδευμένος προς τον πόλεμο, έχεις περισσότερες πιθανότητες να πεθάνεις στο Βερολίνο παρά στην πρώτη γραμμή του μετόπου. Και έχει αορτησμένες περιόδους της ιστορίας του πολέμου, αυτό είναι τελείως βέβαιο. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό. Και αν θέλετε, το πολιτικό διακύφευμα. Η έννοια του Ολοκληρωτικού Πολέμου στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου αποκτά σάρκα και ωστά πρώτον, διότι τα στρατιωτικά μέσα, η ανάπτυξη των στρατιωτικών μέσων, των όπλων δηλαδή, το επιτρέπει. Και εφόσον το επιτρέπει, το διακύφευμα γίνεται όχι εξαφάνιση απλώς του αντίπαλου στρατού, όχι εξουθένωση του αντίπαλου στρατού. Δεν είναι να αφαιρέσεις από τον εχθρό τα εργαλεία δια το οποίο κάνει πόλεμο, αλλά είναι απλά να εξαλείψεις τον εχθρό. Η συνέπεια αυτή, η επιθυμία της Ολοκληρωτικής Καταστροφής του αντιπάλου, συνοψίζεται με τον καλύτερο τρόπο, προκαλεί, αν θέλετε, είτε τα όπλα μαζικής καταστροφής, ας πούμε, τους πυράβρους, τα όπλα αντιπίνων, τους μαζικούς βοβαντισμούς, ταπίτα, όλα αυτά τα πράγματα, ή οδηγεί όλα αυτά τα πράγματα στην ατομική βόμβα, οι οποίες ατομικές βόμβες, αν θέλετε, οι δυο πρώτες που ρίχνονται στην ιστορία της ανθρωπότητας, που πείσουμε θα είναι και τελευταίες, δεν ρίχνονται σε κάποιο στρατιωτικό στόχο, ρίχνονται πάνω σε αντίπανες πόλεις, με σκοπό ακριβώς να τραυματίσουν το ανθρώπινο δυναμικό γένικος του Ιάπονα εχθρού. Δηλαδή να προκαλέσουν τέτοιο αριθμό θυμάτων και καταστροφών στην πολιτική κοινωνία του αντιπάλου, ώστε αυτή η πολιτική κοινωνία να μην μπορεί πια να στηρίξει τη στρατιωτική προσπάθεια. Δηλαδή ο πόλεμος έχει αλλάξει πια χαρατεριστικά, έχει γίνει ολοκληρωτικός, με την απόλυτη έννοια του όρου. Το ίδιο συμβαίνει με την πια εμπέδωση τακτικών, οι οποίες έμεσα θύγουν τον αντίπαλο στρατό. Κοιτάξτε πάντα στην ιστορία των πολέμων, η καλύτερη τακτική για να νικήσει τον αντίπαλο, για να τον πεθάνει στην πείνα. Αλλά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το όπλο της πείνας δίνει και παίρνει. Δίνει και παίρνει, εννοώ ότι η Ινδία που κατά τάλα μετέχει με περισσότερα από 2 εκατομμύρια στρατιώτες στη συμμαχική προσπάθεια, αφήναται σε μια τρομακτική σειτοδία, διότι οι στρατιωτικές ανάγκες επιβάλλουν το να μην χρησιμοποιηθούν εμπορικά πλοία για τα μεταφορά τροφίμων στην Ινδία, τη στιγμή που οι στρατιωτικές ανάγκες δεξιά και ελευθερά πληθαίνουν. Το αποτέλεσμα, μερικές εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί από πείνα και ασθένεια στην Ινδία, που κατά τάλα είναι στήριγμα της συμμαχικής προσπάθειας με τους τεράστιους αριθμούς στρατιωτών που στέλνει στα πεδία των μαχών, για να πολεμήσουν για τη συμμαχική προσπάθεια. Και αν θέλετε, μπορούμε μέσα σε αυτά τα παραδείγματα να βάλουμε και την υπόθεση της Ελλάδας για την πείνα που εσκύπτει και εδώ τον χειμώνα του 1941-1942. Λοιπόν, εδώ πέρα πια η στόχευση είναι κοινωνική, δηλαδή είναι τόσο πολιτική όσο και στρατιωτική. Είναι το σύνολο της κοινωνίας, το σύνολο των οικονομικών, πολιτικών, ιδεολογικών διοργασιών της κοινωνίας που είναι στόχος. Πρέπει να τους απελπίσεις, πρέπει να τους σκοτώσεις τόσο πολύ ώστε να τους απελπίσεις στην ιδέα συνέχιση του πολέμου, πρέπει, πρέπει. Και αν θέλετε, αυτή η ίδια η λογική του πολέμου, μαζί με τη ρατσιστική θεώρηση του κόσμου από το ναζιστικό θεώρημα και ιδεολόγημα, είναι εκείνο που για πρώτη φορά δημιουργεί σαν παρενέργεια αυτών των πολεμικών συνθηκών τα στρατόπεδα εξόντωσης και θανάτου. Στρατόπεδα εξόντωσης και θανάτου που ξεκινούν από αυτή την έννοια του απόλυτου, δηλαδή προσέχτε, οι πρώτοι που θανατώνονται σε αυτά τα στρατόπεδα είναι οι σοβιετικοί εχμάλωτοι. Οι σοβιετικοί εχμάλωτοι ερήμουν αυτό που ονομάζουμε δικαίου του πολέμου. Θα μου πείτε πώς είναι δυνατό να επικαλούμαστε το δίκαιο του πολέμου σε μια υπόθεση όπου το φιλετικό δίκαιο διακηρυγμένα έχει επικρατήσει του ρωμαϊκού δικαίου. Δηλαδή ότι είναι διαφορετικά τα νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις όσο ανήκουν σε ανώτερες φυλές από εκείνους στον κατώτερο φυλό και σε καμία περίπτωση οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής, δεν έχουν πρόσβαση στον ίδιο και τον αυτό δικαστή. Υπάρχουν μερικοί που έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη, οι ανώτερες φυλές, υπάρχουν μερικοί που δεν έχουν οι κατώτερες φυλές. Δηλαδή όταν έχεις σχέδιο της εξαφάνισης ενός μεγάλου μέρους των υπαθρόπων, δηλαδή των σλαβικών πληθυσμών της Ιππήρου, φαντάζεστε ότι όταν συλλάβεις σοβιετικούς εγμαλώτους δεν θα κάτσεις να εξετάσεις το δίκαιο του πολέμου. Τη στιγμή που έχεις αρνηθεί το σύνολο του συστήματος δικαίου που κάνουν αρχείως τότε τον δυτικό κόσμο, τον ευρωπαϊκό κόσμο, τον νομικό πολιτισμό της Ευρώπης και του πολιτισμού. Λοιπόν αυτή είναι η εικόνα και φυσικά το ποιος έχει δικαίωμα, πρόσβαση στον πόλεμο και δικαίωμα στον πόλεμο είναι κάτι του εξαιρετικά ρευστό σε αυτή τη διάσταση, δηλαδή το φαινόμενο της αντίστασης. Το φαινόμενο της αντίστασης είναι κάτι σχεδόν υποχρεωτικό σε αυτόν τον πόλεμο, δηλαδή δεν υπάρχουν φραγμοί. Ή μάλλον αν θέλετε και μάλιστα εδώ πέρα πάλι περνάει από τον τόπο μας αυτή η ιστορία. Όταν τον Μάιο του 1941 έγινε η γερμανική εισβολή με το γνωστό τρόπο που έγινε στην Κρήτη θεωρήθηκε αφύσικο ή αν θέλετε και τρομερά ενοχλητικό και έγινε και μια επίκληση του διεθνούς δικαίου τότε, όχι μόνο στους Γερμανούς αλλά και από την ελληνική κατοχική κυβέρνηση του Τσολάκου, που κυβερνούσε τότε την Ελλάδα, την υπόλοιπη Ελλάδα, γιατί ήταν διανόητο να αναμοιχθούν σε πόλεμο στρατιωτικών εν όπλοι πολίτες. Αυτοί οι τρεις ως πέντε χιλιάδες Κρητικοί που πήραν τα όπλα και πήγαν να πολεμήσουν την εισβολέα. Είναι διανόητο. Δηλαδή υπήρχε μια αλλαγή εκεί. Έξι μήνες μετά, εννιά μήνες μετά από τα γεγονότα της Κρήτης, ο συσχετισμός αν θέλετε έχει αλλάξει τελείως. Δηλαδή οι πάντες παίρνουν όπλα να πολεμήσουν την εισβολέα. Δηλαδή η αντίσταση γίνεται πραγματικώς παράγοντας του πολέμου. Και προσέξτε, δεν μιλάω μόνο για αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη, το οποίο θα έχει τις συνέπειες του και λοιπά. Αλλά αν πάμε και στον εκτός Ευρώπης κόσμο, θεωρείται σχεδόν αυτόν νόητο στη Γαλλική Ινδοκίνα, αυτή η εναλλαγή μεταξύ Γάλλων και Ιαπώνων να μην γίνει ειρηνικά. Δηλαδή όταν οι Γάλλοι του ΒΙΣΙ παραδίδουν την διακυβέρνηση, την εξουσία στην Ινδοκίνα στους Ιάπωνες, ο λαός του Βιετνάμ, οι κουμμουνιστές του Βιετνάμ, για να είμαστε πιο ακριβείς, αλλά επίσης αυτοί μεταβάλλονται σε ένα μεγάλο πολιτικό κίνημα, αντιστασιακό. Μπορούμε να πούμε ότι ο λαός του Βιετνάμ αντιτάσσονται στην ερήμη των ιδίων αλλάγη αφεντικού. Και σε αυτά τα χρόνια του πολέμου δημιουργείται ένα ισχυρότατο αντιστασιακό κίνημα, το οποίο όχι μόνο δεν τελειώνει αυτήν την μαζική εμπλοκή σε πόλεμο και σε πολιτική μεγάλου μέρους του πληθυσμού της χώρας, αλλά και συνεχίζεται αυτός ο πόλεμος αδιάκοπα μέχρι το 1975, οπότε είναι η τελική ήτα των Αμερικανών πλέον, γιατί έχουν αλλάξει και πάρα πολύ εισβολήσεις εκεί πέρα, στην υπόθεση. Κάτι ίδιο στην Ινδονησία, κάτι παρόμοιο στην Βερμανία, κάτι παρόμοιο λίγο πολύ παντού. Για να μη μιλήσουμε για την περίπτωση της Κίνας, που εντάξει αυτό το πράγμα έχει αρχίσει και νωρίτερα. Δηλαδή, η στράτευση των ανθρώπων συνολικά, πολιτικά, κοινωνικά στην υπόθεση του πόλεμου είναι πια μαζική. Και αν κάτι δικαιολογεί αυτή την έκφραση, δεν την πολυπιστεύω πως ακριβώς τι εννοεί και πως, ότι είμαστε στην εποχή των μαζών, είναι αυτή η μικρή απόσταση που χωρίζει την πολιτική από τον πόλεμο. Δηλαδή, οι μαζές μετέχουν στην πολιτική, οι μαζές μετέχουν στον πόλεμο. Μπορούν να μπουν μέσα στην πολεμική διαδικασία. Η αντίσταση, αλλά και το απόλυτο του πολέμου αυτού, δημιουργούν την απόλυτη ανθρώπινη σχέση. Κάτι που στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμος θα μας φαινόταν σαν εξαίρεση, ήταν ως πάντων σαν ειδικό γεγονός, αναφέρομαι ότι για στρατιωτικούς λόγους, εξόντωση, εξόντωση για εκτόπιση πρόκειται, αλλά κάθε λογικός άνθρωπος και κάθε άνθρωπος που καταλαβαίνει τι του γίνεται, θα το καταλάβαινε από την πρώτη στιγμή, ότι αυτή η εκτόπιση των Αρμενίων στη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου, στα 1915, από τον χώρο φυσικής τους διαμονής στα βάθη της Συρίας, αυτό το πράγμα εισοδυναμούσε και όντως έτσι έγινε με εξόντωση των Αρμενίων. Αυτό θεωρήθηκε τότε κάτι το εξαιρετικό στον πρώτο παγκόσμιο και ούτε καθεξής. Στον ένθρωπο παγκόσμιο πόλεμο, πάμπονες τέτοιες περιπτώσεις θεωρούνται περίπου μέρος του πολέμου. Δεν είναι κάτι το ξεχωριστό από τον πόλεμο. Θεωρούνται εργαλείο για τον πόλεμο. Δηλαδή ο αποκεφαλισμός της Πολωνίας από τις κοινωνικές και πνευματικές και πολιτικές της ελίτ, που κοστίζει στην Πολωνία δύο εκατομμύρια νεκρούς, θανατωμένους με διάφορους τρόπους εφευρετικότατους από τους Ναζί και κυρίως από τους Ναζί της ζώνης που ονομάζεται Γενική Διοίκηση της Πολωνίας. Αυτό είναι σχεδόν ορθολογικό, γιατί δεν γίνεται καμία τυφλή θανάτωση, γίνεται μεθοδικός αποκεφαλισμός της κοινωνίας. Δηλαδή εξοντώνονται όλοι οι γιατροί, όλοι οι καθηγητές πανεπιστημίου, όλοι οι νομάρχες, όλοι οι διανοούμενοι, όλοι οι συμβολιογράφοι. Και μεθοδικά αυτό προχωράει μέχρι να μείνει η Πολωνική κοινωνία χωρίς. Βάλτε ότι για πολεμικούς λόγους στήρωση των γυναικών, το μεγαλεπίβολο σχέδιο να στηρωθούν οι γυναίκες της Ανατολικής Ευρώπης κλπ, σχέδιο για το οποίο διαγκονίστηκαν γιατί είχαν πολλά τα λεφτά της παραγγελίας όλες οι φαρμακευτικές εταιρίες της Γερμανίας και ακόμη και σήμερα έχουν τεχνογνωσία στο είδος αυτό, εξαιρετικά προηγμένη σε σχέση με το υπόλοιπο κόσμο. Λοιπόν, αυτό είναι μέρος του πολέμου. Θεωρείται μέρος του πολέμου. Ή, αν θέλετε, η εξόντωση για στρατιωτικούς λόγους των εβραϊκών πληθυσμών της Ευρώπης. Δηλαδή, αυτό που ήταν ακόμη κενοφανές παράξενος ένα απόφασμα στον Πρώτο Παγκόσμιο, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι φυσική κατάσταση. Δηλαδή, καταχτώ την Ουκρανία. Τι κάνω στην Ουκρανία? Το πρώτο πράγμα που κάνω είναι τον Μπαμπιαρ. Δηλαδή, παρατάσω ό,τι μου φαίνεται συνδετικός ιστός, συνδετικός κρίκος της ουκρανικής κοινωνίας και το εκτελώ με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του Ουκρανίου. 130-150.000 ίσως άνθρωποι. Σε λίγες βδομάδες, έτσι, το Σεπτέμβριο του 1941. Αυτό είναι φυσικό. Και φυσικό μετά στα δάση της Ουκρανίας να είναι μια προσπέλαστη για τους κατακτητές περιοχή, διότι εκεί όποιος γλιτώνει από αυτού του είδους τις επιδρομές, φτιάχνει τις δικές του δημοκρατίες, τις δικές του, αν θέλετε, ελεύθερες περιοχές, τις δικές του ελεύθερες ζώνες, τον δικό του στρατό, μαζί πάνω αυτά, στις περιοχές που ο αντίπαλος δυσκολεύεται να φτάσει. Και ξεκινάει σε αυτά τα δάση μια αδιάκοπη αλληλοσφαγή, η οποία προκαλεί περισσότερα θύματα και από την ίδια την πολεμική αναμέντες στα πεδία των μαχών. Αυτό είναι το... και μάλιστα υπάρχει και μία ηρωνία, συνήθως μας αρέσει να τους ιστορικούς που ασχολούνται με την στρατιωτική ιστορία, τους αρέσει να εξετάζουν τα τεχνολογικά επιτεύματα στα μεγάλα μηχανήματα, στα μεγάλα όπλα. Δηλαδή έχουν γραφτεί σελίδες επί σελίδων πάνω στα αεριοθούμενα αεροπλάνα, που κατέβασαν η Γερμανία στα πεδία των μαχών, αλλά και οι άλλοι και οι σύμμαχοι κατέβασαν στα πεδία των μαχών στο τέλος του πολέμου. Αν θέλετε στην Αμερικανική πλευρά τα B-29 που σηκώναν ένα απίστευτο φορτίο βομβών και το μεταφέραν τα πρώτα αληθινά στρατιωτικά βομβαρδιστικά με λίγα λόγια, ή αν θέλετε τους πυράβλους του Χίτλερ, ας πούμε τον Βιέννα και τον Βιδίο, που βομβάζαν τον Βερολίνο ως τους τελευταίους μήνες του πολέμου, όλα αυτά τα τεχνολογικά, είτε αντομική βόμβα, τα τεχνολογικά επιτεύματα. Και περνάει σχεδόν να παρατηρείτε το γεγονός ότι στο τέλος αυτό, για πολιτικούς λόγους, προς τους τελευταίους μήνες, από το 1944 και μετά του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, η κυριότερη εφευρετικότητας του τομέα των όπλων είναι τα όπλα που βλέπουμε και σήμερα σε αυτούς τους πολέμους χαμηλής έντασης, για τους οποίους θα αναφερθούμε στο τελευταίο μάθημα το επόμενο. Αυτά τα όπλα που με κίνδυνο του προσωπικού, με φθινό τρόπο, στρέφονται, τα λαϊκά όπλα θα λέγαμε, για χρήση του λαού, ενάντια σε τακτικά στρατεύματα και στον εξοπλισμό τους. Δηλαδή αυτός ο πρόγωνος των σημερινών αντιαρματικών όπλων, των σημερινών ρουκετοβόλων πεζικού, των RPG που λέγονται στην ορολογία, την στρατιωτική, αυτός ο πρόγωνος είναι πάρα πολύ απλά η λεγόμενη αντιαρματική βροθιά των Πάτσερ Φάουρς των Γερμανών. Αυτό στην ουσία είναι ένα σωλήνας με ένα μεγάλο κίλο γέμισμα στην κορυφή του, με μια προοθετική σωλήνωση, ένα προοθετικό μείγμα που το κάνει το καθιστάρου και το βόλο, το εκτοξεύει σε απόσταση. Αυτό το πράγμα μπορεί να χτυπήσει σε 25, 30, 50, 60 μέτρα, ένα εχθρικό αρμαμάχηση, μια εχθρική θέση και να την εξοδετερώσει. Αυτό είναι ένα παύθυνο εργαλείο, είναι στοιχειώδηση της κατασκευής του και, αν θέλετε, ο μόνος κίνδυνος είναι ότι πρέπει να βάλεις κάποιον άνθρωπο, ο οποίος να μην έχει καμία εκπαίδευση, δεν έχει καμία σημασία αυτό, πολύ απλή λειτουργία του συστήματος, να πάει στα 30 μέτρα και να χτυπήσει ένα αρμαμάχηση των 60 τόνων, που το βλέπεις και αχρειεύεσαι, με κίνδυνο φυσικά της ζωής του. Είναι, αν θέλετε, αυτό το οποίο, αν παρακολουθείτε, πολέμους σημερινούς είτε στην Χάζα είτε οδομαχίες κάπου εκεί στην Μέση Ανατολή κλπ, είναι εκείνοι οι τύποι που βγαίνουν στη μέση του δρόμου με ένα ρουκετοβόλο, κινδυνεύουν τρομερά, διότι είναι εκτεθειμένοι, γιατί το ρουκετοβόλο πρέπει να ρίξει, να έχει οπτικό πεδίο και τέτοια, αλλά παρόλα αυτά έτσι καταφέρουν και ρίξουν, μπορεί να γκρεμίσουν το απέναντι κτίριο, μπορεί να καταστρέψουν το απέναντι άρμα μάχης, μπορεί να ρίξουν το ελικόπτερο που τους κατοπτέδει από πάνω, μπορεί να κάνουν πάρα πολλά πράγματα με αυτό. Είναι αυτή η διάδοση των φτυνιάρικων όπλων, των φτυνιάρικων όπλων προς την τελευταία φάση του πολέμου, τα οποία μειώνοντας το κόστο της ανθρώπινης ζωής, μεγιστοποιούν τη σχέση ανάμεσα στον οπλισμό και στο αποτέλεσμα, το κόστος του οπλισμού και στο αποτέλεσμα από αυτός μπορεί να επιφέρει. Αν θέλετε, σε αυτή την τελευταία φάση του πολέμου, επεξεργάζονται τα όπλα αυτών των πολέμων χαμηλής έντασης, δεν θα λέγα λαϊκών πολέμων επίσης, γιατί είναι και πόλεμοι της αποαποικιοποίησης που παίρνουν, οι πόλεμοι του ψυχρουπολέμου, οι πόλεμοι διαμεσολάβησης θα λέγαμε, που μπαίνουν μέσα στο κλίμα του. Η πολιτική συνέπεια αυτών του νέου τύπου οπλισμού είναι ότι τα πλατιά κοινωνικά στρώματα, αυτά τα οποία ξεχειλίζουν από ανθρώπους και αυτά τα οποία λόγω της σχέσης τους με την παραγωγή, σε αυτά τα οποία η ζωή είναι πιο φθηνή, η ζωή είναι πιο φθηνή. Οι αντάρτες της Βυρμανίας, της Συντονυσίας, της Συνδοκίνας και λοιπά, αυτοί που βήκαν από τους οριζόνες για να πολεμήσουν τους Αποικιοκράτες ή τους Ιάπονες και λοιπά, αυτοί μπορούν να σκοτωθούν σε μεγάλες ποσότητες. Ο απέναντι τακτικός στρατός δεν μπορεί να χάσει στρατός σε μεγάλες ποσότητες. Φθηνένει η ζωή, φθηνένει το όπλο, μαζί φθηνένουν αυτά, αλλά αυξάνεται το καταστροφικό αποτέλεσμα που μπορεί να έχει ποσοστιαία η χρησιμοποίηση του όπλου αυτό. Μπορεί να καταστρέψει κάτι πολύ μεγάλο, κάτι δυσανάλογο. Μέσα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο γεννιέται αυτή η ιδέα των ασύμετρων πολέμων, όπου ένας θυσιάζει ζωές για να μην χρειαστεί να θυσιάσει χρήματα, ή γιατί δεν μπορεί να θυσιάσει χρήματα, σε τρόπο ώστε όμως αυτή η θυσία της ζωής να επιτρέπει, όχι ισοδύναμο, αλλά πολλαπλάσιο πλήγμα, τόσο σε κόστος όσο και, στον αντίπαλο. Ξαφνικά γενικεύεται αυτό το στρατιωτικό αδιέξοδο, το οποίο τελικά προαναγγέλλει την έκβαση των πολέμων από αποικιοποίησης. Η επαγγελματική στρατή της Δύσης, η ακριβή στρατή της Δύσης, η ακριβή στρατή των αποικιακών δυνάμεων, πολύ δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσουν αυτόν τον φθηνό συνδυασμό του λαϊκού πολέμου. Ίσως σε αυτό το τελευταίο κληροδότημα, σε αυτό το τελευταίο κληροδότημα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, να πρέπει να αναζητούμε περισσότερες πολιτικές συνέπειες απ' ό,τι στα Μ-262 ή στα πυρίφημα Β-2 ή στα άλλα όπλα με τα οποία η Γερμανία επιζητούσε την επάνω δότη στην στρατιωτική ανοτερότητα στην τελευταία φάση του πολέμου. Αυτός είναι ο Δεύτερος Παγκοσμίος Πόλεμος και όσο και να μιλάει κανείς γι' αυτό, δεν μπορεί να εξανδλίσει τα πολιτικά του και τα άλλα χαρατριστικά. Θήξαμε μερικά από τα πιο σημαντικά κατά τη γνώμη μας, υπάρχουν και άλλα ίσως σημαντικότερα. Αυτοί είναι παγκόσμιοι πόλεμοι και θερμότατοι πόλεμοι και τους αφήνουμε εδώ πέρα ώστε στο επόμενο μάθημα να κάνουμε μια μνία στους πολέμους από αποικιοποίησης, κατεξοχήν λαϊκούς πολέμους, κατεξοχήν ορισμό του λαϊκού πολέμου και στον ψυχρό πόλεμο, στον πόλεμο που είναι τόσο καταστροφικός, προαναγγελόταν τόσο καταστροφικός ώστε δεν μπόρεσε να γίνει. Σε αντίθεση με τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που η άμνη να κυριακούσε στην επίθεση, στον ψυχρό πόλεμο περάσαμε στο άλλο απόλυτο ότι η επίθεση είναι τόσο υπέρτερη της άμνης που ο πόλεμος αυτός δεν μπορεί να γίνει. Ευτυχώς στην περίπτωση αυτή δεν έγινε. Αλλά αυτά θα τα πούμε στο επόμενο μάθημα την επόμενη φορά. |
