| σύντομη περιγραφή: Σήμερα το μάθημά μας είναι λίγο διαφορετικό. Δεν μιλούμε για τη μετάφραση από τα Ιταλικά στα Ελληνικά, μιλούμε για τη μετάφραση από τα Ελληνικά στα Ελληνικά. Αυτό ονομάζεται ενδογλωσική μετάφραση. Η ενδογλωσική μετάφραση είναι μια μετάφραση η οποία γίνεται όταν έχουμε μεγάλη χρονική απόσταση από το κείμενο του πρωτότυπου. Εδώ έχουμε μεγάλη χρονική απόσταση. Γράφει μια επιστολή ο Ιωάννης Παπάφης. Η επιστολή αυτή τώρα φυλάσσεται στο αρχείο Παπάφη το οποίο βρίσκεται στην οδό Παπάφη 33 στο Παπάφιο Ορθανοτροφείο της Θεσσαλονίκης με το όνομα Μελιτέβς, το ξέρουμε. Αυτή λοιπόν η επιστολή γράφτηκε το 1860, 19 Μαρτίου του 1860. Γράφτηκε στη Μάλτα από τον Παπάφη και απευθύνεται στον ανεψιό του τον Αντώνη ο οποίος μένει στην Αλεξάνδρια της Αιγύπτου. Θα ήθελα μια φορά να σας τη διαβάσω ως έχει. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε με την ησυχία σας την εικόνα του πρωτότυπου. Φαίνεται καλά τώρα. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε την εικόνα του πρωτότυπου και θα ήθελα να περάσουμε στη δακτυλογράφηση γιατί η επεξεργασία αυτού του αρχείου και η διάσωσή του υποστηρίχθηκε από την κοινωνία της πληροφορίας από την τρίτη πρόσκληση και δούλεψαν 95 άνθρωποι για αυτή τη δουλειά. Καταρχήν προσπαθήσαμε να δακτυλογραφίσουμε τα ελληνικά πρώτα απ' όλα, όλα τα κείμενα τα ελληνικά πρώτα απ' όλα, γιατί θέλαμε οπωσδήποτε να δώσουμε τη δυνατότητα σε Έλληνες μαθητές, φοιτητές, ερευνητές ακόμα και ξένους που ασχολούνται με τον ελληνικό πολιτισμό, να ρθουν σε επαφή με την καθημερινότητα στην Ελλάδα, του εμπορίου, στην Ελλάδα, της πολιτικής, της καθημερινής ζωής, των οικογενειακών σχέσεων, μέσα από αυτό το αρχείο, μέσα από το παράρτημα το ελληνικό αυτού του αρχείου. Αυτό λοιπόν το αρχαιακό σύνολο των ελληνικών επιστολών είναι κάτι που θα προσπαθήσουμε στα επόμενα μαθήματα σιγά σιγά να το ξεφυλίσουμε μαζί. Ίσως να ξεφυλίσουμε μαζί και μερικές επιστολές οι οποίες είναι γραμμένες στα ιταλικά ή στα αγγλικά, όπου θα συζητήσουμε τη μεταφρασία τους. Γιατί νομίζω ότι αξίζει πάρα πολύ να γνωρίσουμε πόσο ο ελληνισμός του παρελθόντος στη Μεσόγειο, την εποχή της αγγλικής επικοιοκρατίας, που ήταν μια σκληρή επικοιοκρατία. Δεν θέλω να δημιουργώ εντυπώσεις και ξέρω ότι μιλώ σε φοιτητές και οι φοιτητές πρέπει να μην φανατίζονται. Όταν λέω σκληρή επικοιοκρατία δεν εννοώ με τον όρο που φαντάζονται ίσως κάποιοι άνθρωποι αυτή τη λέξη, ενώ στεγνή και παγερή επικοιοκρατία. Να σκεφτείτε ότι επέτρεπαν μόνον δύο θρησκευτικά δόγματα στη Μάλτα των καθολικών και των Προντεσταντών και δεν επέτρεπαν να γίνονται λειτουργίες με άμφια στο ορθόδοξο δόγμα, γιατί δεν θέλαν να έχουν πάνω από δύο θρησκευτικές κοινότητες, θέλαν να έχουν τον έλεγχο του νησιού. Εκεί υπήρχε άγγλος αρμοστής κλπ. Αυτά λοιπόν όλα τα γράμματα που έρχονται από την εποχή της επικοιοκρατίας της Βρετανικής στη Μεσόγειο και ειδικά από τη Μάλτα, νομίζω ότι πρέπει να τα γνωρίσουμε για να γνωρίσουμε αυτόν τον πολιτισμό. Και θα το δούμε σε πολλές εκφάνσεις αυτό που εννοώ, όχι μόνον αυτό που θα ακούσετε τώρα. Από εδώ και πέρα μέχρι να τελειώσουν τα μαθήματα, νομίζω ότι πρέπει να ανοίξω και την πόρτα της ενδογλωσικής μετάφρασης, της ενδογλωσικής διαχρονικής μετάφρασης. Σας διαβάζω λοιπόν την επιστολή ως έχει, Αλεξάνδρια, εν Μάλτα, τη 19η Μαρτίου 1860, ακριβέμι Αντώνιε, έχω αναχείρας την ακριβή μη επιστολήν σου, τρεις του τρέχοντος, με την οποία με ζητήσ, του να σε προμηθεύσω μία συστατική από την υποκείμενα, προς τον αυτόθι πρόξενων Άγγλων. Δεν έχω γνωριμία με κανέναν σημαντικόν Άγγλων, εκτός με εκείνον, μέσον του οποίου, διαβάζω ό,τι βλέπω έτσι, μέσον του οποίου, σε προμήθευσα την συστατική από τον υπουργόν των εξωτερικών της Αγγλίας, προς τον αυτόθι γενικών πρόξενων. Αυτός ο φίλος μου όμως, την σήμερον, υψόθις πολύ μεγάλων βαθμών, μέλος σημαντικών, του νυν υπουργού, Cabinet Minister, ο οποίος, εξακολουθεί να με γράφει, εγώ όμως δεν γράφω προς τον ίδιο τόσο συχνά, και με τόση ελευθερίαν, θα ήθελα να προσέξετε αυτή τη λέξη, ελευθερίαν, καθώς το πρώτον, όθεν πόσοι μπορώ, τον παρακαλέσω, του να με προμηθεύσει άλλον συστατική υπερσού, άλλον γενικός, γενική πτώση, πληθυντικός, άλλον συστατική υπερσού, προς τον αυτόν την πρόξενο, ενώ δεν αμφιβάλλω, ενθυμείτε ότι έλαβες συστατική με το μέσον του, προς τον γενικό πρόξενο της Αιγύπτου. Είμαι βέβαιος ότι αν σκοπείς σοβαρό στο πράγμα, θέλει φανερών την δυσκολίαν, εις την οποίαν ευρίσκομαι, δια να εκτελέσω την ζήτησή σου, ασπαζόμαι νόση, καρδιακώς μένω ο θείος σου. Αυτή λοιπόν η επιστολή, θα ήθελα να συμπυκνώσω τη μετάφραση για να κερδίσουμε χρόνο, επειδή διάλεξα σήμερα να μιλήσουμε για επιστολές που περιέχουν μία λέξη, που σήμερα έχει άλλη σημασία, διάλεξα όλες οι επιστολές να έχουν μέσα τη λέξη ελευθερία. Και εδώ θα ήθελα να ξαναδιαβάσω τι λέει το πρωτότυπο. Αυτός ο φίλος μου, όμως την σήμερον υψώθης πολύ μεγάλων βαθμών, πήρε μεγάλο αξίωμα. Μέλος σημαντικών του νυν υπουργού, Cabinet Minister, ο οποίος εξακολουθεί να με γράφει, εγώ όμως δεν γράφω προς τον ίδιο τόσο συχνά και με τόση ελευθερία. Εδώ το ελευθερία έχει τη σημασία της ανέσεως, με τόση άνεση, με τόση ευκολία. Δεν μπορώ δηλαδή να του γράφω όποτε θυμάμαι. Σημαίνει δυνατότητα να μπορώ ή να μην μπορώ να του γράψω. Δηλαδή να αποφασίζω εγώ και να έχω εγώ και τη δυνατότητα, την ευκαιρία να του γράψω. Δεν αισθανόταν ότι έχει αυτή την ελευθερία. Είναι αυτό που σήμερα θα λέγαμε, αν το έχετε ακούσει, δεν μου έχει δώσει το θάρρος, δεν μου έχει δώσει το δικαίωμα, το καταλαβαίνετε. Ωραία, κρατήστε λοιπόν τη σημασία αυτή της ελευθερίας και τώρα θα πάμε σε μία άλλη επιστολή. Επιστρέφω λοιπόν πίσω, κλείνω αυτή την επιστολή, επιστρέφω πίσω. Η δεύτερη επιστολή είναι αυτή, Βασίλειον της Ελλάδος, Βρυτανία του Εθνικού Πανεπιστημίου, εννοεί το Καποδιστριακό Πανεπιστημίου που έχουμε σήμερα, τότε ήταν το Πανεπιστημίο της Αθήνας. Αριθμός πρωτοκόλου 1885. Πολύ ενδιαφέρον έτσι. Λοιπόν, θα ήθελα τώρα να δείτε, αν θέλετε πλησιάζετε κιόλας, να δείτε την επιστολή. Θα ήθελα, δεν σας δείχνω όλες τις σελίδες γιατί θέλω να μπω στην ουσία του κειμένου και θα ήθελα να την διαβάσω από τη δακιλογράφηση που κάναμε ακριβώς για να μπορέσετε να καταλάβετε τι συμβαίνει τον 19ο αιώνα με την ελληνική γλώσσα, την ελληνική γραφή, την ελληνική ιστορία, τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική καθημερινότητα, πώς λειτουργούσαν τα πανεπιστοίμια εκείνη την εποχή και θα έχω κι άλλες τέτοιες επιστολές να δούμε, όχι βέβαια σήμερα γιατί σήμερα θέλω να κεντράρουμε σε μία λέξη, στη λέξη ελευθερία και τι αλλαγές σημασίας παίρνει από κείμενο σε κείμενο. Είμαστε μέσα στη μετάφραση για δύο λόγους, πρώτον γιατί βλέπουμε πώς τα συμφραζόμενα αλλάζουν τα νοήματα και δεύτερον γιατί έχει τέτοια χρονική απόσταση αυτή η γλώσσα από τη δική μας που απαιτεί ενδογλωσική μετάφραση για να την καταλάβει κάποιος που δεν έχει ικοιότητα με αυτή τη μορφή που παίρνει εδώ η ελληνική. Διαβάζω λοιπόν το κείμενο, η Βρυτανία του Εθνικού Πανεπιστημίου, αριθμός Πρωτοκόλου 2885 και όχι το νούμερο που διάβασα πριν, άρα κι εγώ έχω βοήθη από το δακτυλογραφημένο κείμενο, οι μεταφραστές κάνουμε και λάθη πρέπει να τα γνωρίζουμε να μην τα φοβόμαστε και να λέμε ειλικρινά πότε κάναμε λάθος και να το διορθώνουμε. Λοιπόν αριθμός Πρωτοκόλου 2885, αριθμός Διεκπερέωσης 902, άρα τότε είχαμε και αριθμό Πρωτοκόλου, είχαμε και αριθμό Διεκπερέωσης. Φιλογενώστατε Κύριε, φιλογενέστατε Κύριε, εις τα γνήσια αυτοίς τέκνα καταφεύγει πάντοτε η πατρίς, ο Σάκης δείτε της αρρογής και της βοηθείας αυτών, ουδε μία δε άλλη χώρα αρχαία η νέα δύναται να μεγαλαυχηθεί, δικαιότερον επί τι η λεγία των τέκνων αυτοίς, όσον η γυραιά αυτοικητής του παγκοσμίου πολιτισμού, ουδέ ποτέ διαψεύθηται, εις τας επαφτών ελπίδας και προσδοκίας, τι ούτων αυτοίς τέκνων θεωρεί ημάς με υψηλον, εσάς δηλαδή η πατρίς και το εθνικό της Ελλάδος Πανεπιστήμιων, ετούν την ευγενή ημών συνδρομήν και ενέργιαν προς τελείωσήν του, για να τελειώσουν δηλαδή οι κατασκευές, ζητάει οικονομική βοήθεια από τον Παπάφη. Προ οικοσαϊτίας περιμένει το κτίριον τούτο, τον ευεργέτη τελειωτήν του, τον επιθέσοντα των ακρογωνιαίων λήθων αυτού, εδινέ της πατρίδος οικονομικές περιστάσεις, τι σας θυμίζει αυτό, εδινέ της πατρίδος οικονομικές περιστάσεις και μεγάλη δαπάνε, και αυτό τι σας θυμίζει, ας υπέσθη το πανεπιστήμιον πέρυσι, διά την συγκρότησιν της πανεπιστημιακής φάλαγκος, ή της όμως τα μέγιστα συνετέλεσε προς την παγίωσιν και εδραίωσιν της δημοσίας τάξεων εν Αθήναις, πανεπιστημιακή αστυνομία, αναγκάζουσι, συγγνώμη μου ξέφυγε, με συγχωρείτε θα το βρω όμως, αναγκάζουσι σήμερον την Βρυτανίαν, ή να αιτήσει την συνδρομή των γνησίων της πατρίδος τέκνων προς τελείωσιν καταστήματος, εννοεί κάποιου τμήματος, δηλαδή είναι μια οικοδομή τι λέει κατάστημα, μπορεί να είναι γραφία, μπορεί να είναι κτίρια όπου γίνονται μαθήματα, κάτι είναι πάντως. Όπερ εκατονταπλασίως αμίβει τας ευεργεσίας αυτών, καθότι εις τούτο συρέονταις οι ομογενείς πανταχώθεν, και αναπτύσσονταις εν τάφθα ελληνιστή το πνεύμα και την καρδίαν αυτών, διαχέουσι των ελληνικών πολιτισμών και εις τα σχήρας εκείνας της Ανατολής, στερούνται εις έτη του ευεργετήματος της ελευθερίας και αυτονομίας αυτών. Θυμηθείτε εδώ τη χρήση της ελευθερίας. Απευθυνόμενον δεν ειν προς ημάς πάλι με ύψιλον, υπέρ τουτιού του ιερού και πανελληνίου σκοπού, τρέφωμεν εν δομήχους σταθεράν την ελπίδα, οτι θέλουμεν εχει προσεχώς αφορμήν να κατατάξομεν δημοσία ημάς πάλι με ύψιλον, εις την ευγενή χωρίαν των ευεργετών του Εθνικού Πανεπιστημίου. Ων η μνήμη κατέτος επισήμως δοξάζεται και υμνείται. Δεχθείτε την διαβεβαίωσιν της εξαιρέατου προς ημάς υπολήψιους ημών, μεθυς διατελούμεν ημίν ο Πρύτανης Φρεαρίτης. Τι του ζητάει λοιπόν, λέει οτι κανουμε πολλα εξοδα, λέει οτι ξαδεψαμε πολλα λεφτα, λέει οτι ειτανε μεγαλυση δαπανης γιατι καναμε πανεπιστημιακη αστυνομια, λέει οτι δεν μπορει το Πανεπιστημιου να ολοκληρωσει τα κτιρια του αν δεν βρει ευεργετες, ζηταει βοηθεια. Και όλα αυτα κάπου τι λέει, μιλάει για ελευθερια και αναφερει οτι στην Ανατολη, δυστυχως εχωρε τι κανουν, στερουνται οι σέτοι του ευεργετιμου. Της δωρεας δηλαδη, της ελευθεριας και αυτονομιας αυτον. Εδω χρησιμοποιει επομενως την ελευθερια σαν εθνικη ανεξαρτησια. Αρα εχουμε μια φορα την ελευθερια, σαν μου δινεις το δικαιωμα, δεν εχω την ελευθερια να σου γραφω, δηλαδη δεν μου δινεις το δικαιωμα να σου γραφω, δεν μου δινεις την ελευθερια να σου τηλεφωνω, δηλαδη δεν μου δινεις το δικαιωμα να σου τηλεφωνω. Εδω εχουμε την ελευθερια, ετσι οπως την ξερουμε και τωρα, ανεξαρτησια, ανεξαρτησια μιας χωρας. Θεωρα να δουμε τωρα και αλλη ελευθερια. Αυτη η επιστολη ειναι γραμμενη στη Θεσσαλονικη το 1880. Η προηγουμενη οπως καταλαβατε ειναι γραμμενη στην Αθηνα, την υπεγραφε ο Πρυτανης του Πανεψημιου Αθηνων και την εστελε στον Παπαφη στη Μαλτα το 1863. Αυτη ειναι γραμμενη το 1880 και στελνεται απο τη Θεσσαλονικη στον Παπαφη παλι. Δειτε αν θελετε την επιστολη. Βλεπετε τιποτα. Θα ειθελα ομως τωρα να σας τη διαβασω απο το χειρογραφο για να δουμε τι γινεται τωρα με την ελευθερια. Εδω τι γινεται με την ελευθερια. Θεσσαλονικη την 1η Ιουλιο 1880. Φιλοπατροι κυριε, ως ειναι γνωστωνης την ημετεραν φιλογενιαν, η κοινη ημων πατρις, ουχοι προπολονετον, αναλαβουσα τον ευγενη αγωνα του εκπολτισμου αυτιστε και της λιπης Μακεδονιας δια της καλλιεργιας της πατροας κληρονομιας των ελληνικων γραμματον μεθολυν της μικροτητα της, απο μικρον αρξαμενη δια της γενοφροσυνης των μεγαλογνωμωνων τεχνων αυτοις κατορθωσε εν βραχει σχετικος χρονον αναδειξει τα αυτοις εκπαιδευτηρια εφαμιλα των πρωτευοντων εν τη ελευθερια Ελλαδη. Δωτικη εν τη ελευθερια Ελλαδη εχει και υπογεγραμμενη και τι αυτα οστε ετησιως πολλους μεν να πολιωσει καλος με μορφωμενους και χριστοηθης νεους και νεας εκπαιμποσι δε αναπασαν την Μακεδονια και αλλαχωθη καλος καρτηρτισμενους εν δε παιδια και αρετη διδασκαλους και διδασκαλοι σας επισπωσα ουτο την ευλογια αντανακλωμενη εις τους μεγαθυμους ευεργετας αυτοις ου μονον της πολεως αλλα και των περικων χωρων πασαν δε μεριμναν καταβαλει προστε την συντηρησιν και βελτιωσιν αυτον οσπερι των τιμαλφεστατων αυτοις κημιλιων. Ατυχως ομως μεθολα τα γενεα επεσχατων κληροδοτηματων τουτε αειμνηστου Δημητριου Ρογκωτου εκ 5.000 λυρων Οθωμανικων κατατεθυμενων παρα την εθνικη τραπεζη της Ελλαδος επει τοκο 6% και ετερου μεγαλωφρονο συμπατριωτου κρυπτομενου υπο τον παιπλο του Ανωνιμου εξ εκατο χιλιαδων φραγκων εις γαλικα χρεωγραφα των 3% και του αποδημου δουμπα εις 25.000 φραγκων εις ελληνικα χρεωγραφα των 6% και του χατζη Δημητριου Χριστου εκ φραγκων 20.000 εις κτηματα ενταφθα αποφεροντα 10% μεθολυν λεγομεν Την απο τον κληροδοτηματον τουτον σπουδεαν προς τον φιλοπατριδα κυριων Ιωαννη Παπαφη εις Μελητην επικουριαν διατε την υπερτιμησιν των μισθων των διδασκοντων και την σημαντικη εκτωσιν των ενικιων και των αλλων μεγκτηματον Οι διαδετοις μεγαλης ευεργετηδος αειμνης του Ελισαβετ Καστριτσιου τα οποια μονα ενικιαστησαν τελευταειων δια μιαν πενταετιαν κατα 15.000 φραγκα ετισιος Συγγνωμη το εχω χασει αλλά θα το ξαναβρω. Επροσωδη μετα ετισιων συνησφορων των πολιτων μολις ανερχονται εις φραγκα 70.000 εξ προκυπτη το απειλητικον ελλημα εκ φραγκων τριων χιλιαδων ετισιος Επειδη δε η μετερα κοινοτης αδυνατη μονη να καλυψει το ελλημα τουτο και ουτος εξεισοθει ο προϋπολογισμος αποβλεψασα προς την σπουδαιοτητα του προορισμου Και κλεινται να εκπληρωσωσει τα ιερα ταυτα καταστηματα προς θεραπιαν των εφισταμενων αναγκων και επικαλυψην του ελληματος. Εν γενικη συνελευση των πολιτων προς αλλης μετρης επιβαρυνσενση αποκλειστικων στην πολυν Απεφασισε και την εκδοση λαχιου εκ δεκα χιλιαδων αριθμων προς η μισια λειρα νεκαστων και προς επιτυχιαν αυτον να επικαλεσθει και την συνδρομη των αποδημουντων πατριωτων και φιλομουσων ομογενων Αναιθεσε δε την διακπεραιωσιν του λαχιου τουτου εις τους υποφαινομενους. Τα αυτα δε φερονται σις γνωσεις ημων και γνωριζονται σις προηγουμενων οτι εν τη φιλοπατρια ημων προθυμων προσφερεται την αρογινη ημων εις τα σαναγκα σις πατριδος Λαμβανομεν το θαρρος να επικαλεστομεν την ημετεραν συνδρομην πεμπτοντες ημην δια του αυστριακου ταχυδρομιου εις τεσσερα δεματα φεροντα την επιγραφη ειμων τετρακοσια γραμματια του μνηστεντος τουτου λαχιου απο του αριθμου πεντε χιλιαδες τριακοσια ειναι μεχρι του αριθμου πεντε χιλιαδες εφτακοσια και παρακαλεσομεν ειναι να αναλαβητε την εκποιησιν τον βεβαιοι οτι την ημετεραν συνδρομην εις ευκαρπον θελετε προσφερι γην και γεναιους θα παραγαγει καρπος επισπωμενοι τας ευλογιας της στενην και των μελουσων γεναιων πεπιθοτες οτι εν τη φιλοπατρια σας ευμενος θελετε αποδεχθητε την προσκλησιν μας ταυτην προλαμβανομεν να σας εκφρασωμεν την ευνομοσινη ειμων η επιτου λαχιου επιτροπη επιτροπος Ιακοβου Ρογκωτης Χατζηλαζαρου Αλφρεδος Αμποτ Ιωαννηδης. Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια. Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια. Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Αυτο Ηταν Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια Καλη Επιτυχια |
