| Διάλεξη 4: Υπόσχεσθαι, αδερφή μου, ευχαριστούμε πολύ και ευχαριστούμε όλους εσάς που μας ευχαριστούσαν. Ευχαριστούμε πολύ. Γεια σας, αγαπητές φίλες και φίλοι. Στην 4η διάλεξη του μεταπτυχιακού των ευρωπαϊκών θεσμών του πρώτου έτους εξετάζουμε διάφορους θεσμούς που προβλέπονται από τον Καταστατικό Κάρτη Διδροσκής Ορθόδοξη Εκκλησίας σε σύγκριση με το κανονικό δίκαιο της Καθολικής Εκκλησίας. Και βρισκόμαστε στο Σύλλογο των Επισκόπων κατά τον Κώδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας και κατά τον Κώδικα Κανόνων των Ανατολικών Καθολικών Εκκλησιών. Σύμφωνα με την διάταξη των κανόνων, δηλαδή των άρθρων του Κώδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας βρισκόμαστε στον κανόνο 338 που αφορά τον Σύλλογο των Επισκόπων μέσω του οποίου ο Πάπας μπορεί να επιλέξει να σκίσει την ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία στην Καθολική Εκκλησία, δηλαδή την εξουσία του ως ανώτατου ποιμένα της Καθολικής Εκκλησίας. Σύμφωνα με το κανόνο 337 παράγραφος 1 Ποτεστάτε μην ουνιβέρσα μ' εκκλέσια κολέτζιου μ' επισκοπόρου μ' σολέμνη μότο εξέρτσε την Κοντσύλιο Εκουμένικο είχαμε πει ότι η παγκόσμια εξουσία στην Καθολική Εκκλησία ασκείται από το Σύλλογο των Επισκόπων με πανηγυρικό τρόπο στην Οικουμενική Σύνοδο και τώρα είμαστε στον κανόνο 338 που αφορά την Οικουμενική Σύνοδο. Παράγραφος 1 Ουνίους Ρωμάνι ποντίφησις αιστ κοντσύλιου μ' εκουμένικου μ' κονβοκάρε εἶτε μ' περσέ βελ περᾶλιος πρεσίδερε εἶτε μ' κονσύλιου μ' τρανσφέρε σουσπέντερε βερ δισόλβερε εἶουσκου ἐν τεκρέτα ἀπροβάρε Στα ελληνικά αυτό σημαίνει μόνο στον Ρωμαίο ποντίφηκε, δηλαδή στον Πάπα ανήκει η αρμοδιότητα να συγκαλεί η Οικουμενική Σύνοδο να την προεδρεύει είτε ο ίδιος προσωπικά είτε μέσω άλλων να μεταφέρει σε άλλο τόπο την Οικουμενική Σύνοδο να την αναστέλει ή να την διαλύει και να εγκρίνει τα διατάγματά της δηλαδή χωρίς έγκριση των διαταγμάτων της Οικουμενικής Συνόδου από τον Πάπα δεν ισχύουν αυτά τα διατάγματα, δηλαδή αποφάσεις της. Παράγραφος 2 «Έιούς δ' εμ Ρωμανί ποντίφησις εις τ' ραίς ειν' κονσίλειο τρακτάντας δε τερμηνάραι ατ' κοί ορδιν' εμ ειν' κονσίλειο σερβάντα μ' κονστιτουέραι». Προπόζητης ε Ρωμανό ποντίφησε «και σιόνιμπους Πατρες κονσίλει αλιας αδεραιπόσουντ απε οδεμ Ρωμανό ποντίφησε προμπάντας». Στον ίδιο Πάπα ανήκει η αρμοδιότητα να καθορίζει την ημερήσια διάταξη της Οικουμενικής Σύνοδου καθώς και να θεσπίζει την διαδικασία η οποία πρέπει να τηρηθεί στην Οικουμενική Σύνοδο. Στα θέματα της ημερήσιας διάταξης που προτείνονται από τον Πάπα, οι Πατέρες της Οικουμενικής Συνόδου μπορούν να προσθέσουν κι άλλα, εφόσον γίνονται αποδεκτά από τον Πάπα. Κανόνας 339, παράγραφος 1 «Γιους εἰς ἐτ ὀφίτσιου ὀμνίμους ἐτ σῶλις ἐπίσκοπις, κοὶ ἡμέμβρα σὺν κολέτζει ἐπισκοπόρου, οὗτ κοντσίλειο ἐκουμένικο κοὺν σουφράτζειο δελιβερατύβο ἐνδέρσιντ». Στα ελληνικά, δικαίωμα και καθήκον όλων και μόνον των επισκόπων που είναι μέλη του συλλόγου των επισκόπων είναι να μετέχουν της Οικουμενικής Συνόδου με ψήφο αποφασιστική. Παράγραφος 2 του Κανόνα 339 «Αὐτ κοντσίλειο ἐκουμένικο ἐν σοῦπερ ἁλλοί, ἁλλοίκοι, κοὶ ἐπισκοπῆλοι δίγνητα τε νῶν σύντ ἐνσιγνῆται, βοκάροι πῶς οὖν τὰ σουπρέμα ἐκλέσια ὀκτοριτάται, κοίους ἐστ ἔρων πάρτες ἐν κοντσίλειο δε τερμηνάραι». Στην Οικουμενική Σύνδο επιπλέον και άλλοι που δεν έχουν επισκοπική ιδιότητα μπορούν να προσκληθούν από την ανώτατη εκκλησιαστική αρχή. Η οποία έχει την αρμοδιότητα να καθορίζει τη μορφή της ψήφου τους, δηλαδή αν θα είναι αποφασιστική ή αν θα είναι συμβουλευτική. Κανόνας 340. «Σὺ κόντιγκας ἀποστόλικα ἀμσέντεμ δὲρὰν τὰ ἐκοντσίλει τσελεμπρατσιόναι βακάραι, εἰψογιῶραι ὧκ ἐντερμητῇ τοῦρ, δὲν ἐκ νόβους σοῦμους πόντιφεξ εἶλου τ' κοντινουάρι Ἰουσέρητ ὁ δισσόλβερητ». Στα ελληνικά, εάν συμβεί να χειρεύσει η Αποστολική Έδρα, δηλαδή ο Πάπας είτε να πεθάνει είτε να παρατηθεί κατά τη διάρκεια της Οικουμενικής Συνόδου, αυτή η Οικουμενική Σύνοδος αυτοδικαίως αναστέλεται έως ότου ο νέος Πάπας που θα εκλεγεί να αποφασίσει είτε τη συνέχησή της είτε τη διάλυσή της. Κανόνας 341. Κοντσύλιοι οικουμενικοί δεκρέταβοι ομπληγάντοι νόν χαβεντ νῆσι οὗνα κοὺν κοντσύλιοι πάτρυβους ἀρωμάνο πόντιφεξ ἀπροβάτα, ἀπέωδε μ' φοῦρειν κομφυρμάτα, ἐτ ἔγιους γιουσοῦ προμουλγάτα. Δηλαδή οι αποφάσεις, τα διατάγματα της Οικουμενικής Συνόδου δεν αποκτούν νομική ισχύ παρά μόνον. Εάν εγκριθούν από τον Πάπα μαζί με τα μέλη της Συνόδου, με τους πατέρες της Οικουμενικής Συνόδου, εάν επικυρωθούν από τον Πάπα και εάν δημοσιευθούν με διαταγή του. Στην Παράρα Φωδίου του Άρθου 341, εἰ ἄδε μ' κομφυρμάτσιοναι ἐτ προμουλγατσιοναι, βοῦμοι ὁπληγάνοι οὐτ ἀμπέαντ, ἔτζεν δεκρέτα κοὐ ἐφέρατ κολέγιον ἐπισκοπῶρου, κοὐν ἀκτιῶναι μ' πρόπριε κολετζιάλαι μ' πόνικτ, γιουκστα ἄλλιου μ' ἀρωμάνο ποντίφιτσι ἐνδούκτου, βελ λύμπερ ρετσέπτου μόντου. Στα ελληνικά αυτή η παράραφο σημαίνει ότι για να αποκτήσουν νομική ισχύ, τα διατάγματα τα οποία εκδίδει ο Σύλλογος των Επισκόπων, όταν ενεργεί εκτός Οικουμενικής Συνόδου, δηλαδή όταν ενεργεί με συλλογική δράση, σύμφωνα με κάποιον τρόπο ο οποίος υποδεικνύεται από τον Πάπα, ο οποίος γίνεται ο τρόπος αυτός ελεύθερα αποδεκτός από τον Πάπα, αυτά λοιπόν τα διατάγματα τα οποία αποφασίζονται από τον Σύλλογο των Επισκόπων εκτός Οικουμενικής Συνόδου, για να έχουν νομική ισχύ, θα πρέπει να επικυρωθούν και να εκδοθούν από τον Πάπα. Αφού είδαμε τους κανόνες του Κώδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας, οι οποίοι είναι ήδη γι' αυτά τα ζητήματα και στον Κώδικα Κανόνων των Ανατολικών Καθολικών Εκκλησιών, σε σχέση με την άσκηση της ανώτατης εκκλησιαστικής εξουσίας στην Καθολική Εκκλησία, δηλαδή σε σχέση με την άσκηση της εξουσίας του Πάππο ως ανώτατου ποιμένα, με συλλογικό τρόπο, εάν επιλέξει αυτόν τον τρόπο ο Πάππος. Μπορούμε να προχωρήσουμε να δούμε από τον καταστατικό χάρτη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το ανώτατο όργανο διοίκησης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως τοπικής αυτοκέφαλης εκκλησίας, που είναι η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του 2ου κεφαλαίου, η ανώτατη εξουσία στους τομείς της διδασκαλίας της πίστεως και της κανονικής τάξεως στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ανήκει στην τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος. Δηλαδή, η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος είναι το ανώτατο όργανο σε θέματα διδακτικής εξουσίας και σε θέματα διηγητικά. Άρθρο 2 του 2ου κεφαλαίου. Ο χρόνος σύγκλησης της τοπικής κληρικολαϊκής σύνοδου καθορίζεται από την αρχιερατική σύνοδο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος μπορεί να συγκαλείται από τον Πατριάρχη Μόσχα και πάσης Ρωσίας ή τον τον Ποτηρυτή και από την Ιερά Σύνοδο. Κάτω από το άρθρο 2, η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος συγκαλείται από την αρχιερατική σύνοδο, δηλαδή από τη Σύνοδο της Ιεραρχίας. Εξαιρετικός όμως, εκτάκτως, αυτή η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος μπορεί να συγκαλείται από τον Πατριάρχη Μόσχα ή τον τον Ποτηρυτή του από κοινού με την Ιερά Σύνοδο. Η δεύτερη παράγραφος, το άρθρο 2 του Δευτέρου Κεφαλαίου, την ευθύνη της προετοιμασίας της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου φέρει η αρχιερατική σύνοδος, η οποία καταρτίζει το πρόγραμμα, την ημερήσια διάταξη, τον κανονισμό λειτουργίας και τη συγκρότηση της κληρικολαϊκής συνοδου, τα εγκρίνει προκατρακτικώς και τα υποβάλλει στην τοπική κληρικολαϊκή σύνοδο προσέγκριση και λαμβάνει επίσης άλλες αποφάσεις που αφορούν τη διεξαγωγή της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου. Δηλαδή ενώ όσο δεν αρχίζει να λειτουργεί η τοπική κληρικολαϊκή συνοδος, τις αποφάσεις που αφορούν τα ζητήματα της προετοιμασίας αυτής της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου, τις λαμβάνει η αρχιερατική σύνοδος. Ποια είναι τα ζητήματα που αφορούν την προετοιμασία της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου? Το πρόγραμμα, η ημερήσια διάταξη, ο κανονισμός λειτουργίας, η συγκρότηση της κληρικολαϊκής συνοδου. Οι αποφάσεις της αρχιερατικής συνοδου που αφορούν την προετοιμασία της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου είναι προσωρινές. Δηλαδή, λαμβάνονται μέχρι οι αποφάσεις αυτές να υποβληθούν προς έγκριση από την τοπική κληρικολαϊκή σύνοδο, όταν αυτή θα αρχίσει να λειτουργεί. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 2, «Στην περίπτωση, κατά την οποία είναι η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος, συγκαλείται από τον Πατριάρχη Μόσχα και Πάσης Ρωσίας ή των τοποτηρητή και την Ιερά Σύνοδο, οι προτάσεις για το πρόγραμμα, την ημερήσια διάταξη, τον κανονισμό λειτουργίας και τη συγκρότηση της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου, εγκρίνονται από την Αρχιερατική Σύνοδο, της οποίας η συνεδρία θα προηγείται υποχρεωτικά της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου». Δηλαδή, πάλι, η Αρχιερατική Σύνοδος είναι αρμόδια να προεγκρίνει τα ζητήματα προετοιμασίας της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου, που αφορούν, δηλαδή, το πρόγραμμα, την ημερήσια διάταξη, τον κανονισμό λειτουργίας και τη συγκρότηση της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου. Δηλαδή, στην περίπτωση που συγκαλείται από τον Πατριάρχη Μόσχας ή από τον Τιμποτριτή και την Ιερά Σύνοδο, η τοπική κληρικολαϊκή σύνοδος, πάλι, η Αρχιερατική Σύνοδος είναι αρμόδια να προεγκρίνει τα ζητήματα προετοιμασίας της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου και γι' αυτό ο Πατριάρχης Μόσχας και η Ιερά Σύνοδος υποβάλλουν τις σχετικές προτάσεις για προέγκριση στην Αρχιερατική Σύνοδο. Άρθρο 3 Δευτέρου Κεφαλαίου. Οι επαρχιούχοι αρχιερείς και βοηθοί αρχιερείς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι εξωφίτσιο μέλη της κληρικολαϊκής συνοδου. Αυτή η διαταξία φορά ένα επιμέρους ζήτημα της συγκρότησης της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου και ορίζει ότι εξωφίτσιο μέλη της τοπικής κληρικολαϊκής συνοδου είναι οι επαρχιούχοι αρχιερείς και οι βοηθοί αρχιερείς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στο άρθρο 4 του Δευτέρου Κεφαλαίου ορίζεται «Η αρχιερατική Σύνοδος ορίζει τη διαδικασία εκλογής των αντιπροσώπων των κληρικών, των μοναχών και των λαϊκών στην κληρικολαϊκή Σύνοδο και τα αποσοστά τους σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Η διαδικασία της εκλογής στην κληρικολαϊκή Σύνοδο των αντιπροσώπων των κληρικών, των μοναχών και των λαϊκών και τα αποσοστά τους ορίζονται με απόφαση της Ιεράς Συνόδου, η οποία εγκρίνεται από την αρχιερατική Σύνοδο». Αρμόδια για να ορίσει τη διαδικασία εκλογής των αντιπροσώπων των κληρικών, των μοναχών και των λαϊκών στην κληρικολαϊκή Συνέλευση καθώς και τα αποσοστά τους είναι η αρχιερατική Σύνοδος. Αλλά εκτάκτως σε εξαιρετικές περιπτώσεις το ζήτημα αυτό μπορεί να αποφασίζεται από την Ιερά Σύνοδο, αλλά οι σχετικές αποφάσεις πρέπει να εγκρίνονται από την αρχιερατική Σύνοδο. Η διάταξη του άρθρου 5 του Δευτέρου Κεφαλαίου προβλέπει τις αρμοδιότητες της τοπικής κληρικολαϊκής Συνόδου. Πρώτον, ερμηνεύει τη δασκαλία της ορθόδοξης εκκλησίας στη βάση της Αγίας Γραφής και της Ιερής Παράδοσης, ενώ διατηρεί τη δογματική και κανονική ενότητα με τις τοπικές ορθόδοξες εκκλησίες. Δεύτερον, επιλύει κανονικά, λατρευτικά και επιμαντικά ζητήματα, ενώ διασφαλίζει την ενότητα της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας και διατηρεί το ανώθευτο της ορθόδοξης πίστεως, της χριστιανικής ηθικής και ευσέβειας. Τρίτον, εγκρίνει, τροποποιεί, καταργεί και ερμηνεύει τις αποφάσεις της που αφορούν την εκκλησιαστική ζωή. Τέταρτον, εγκρίνει τις αποφάσεις της αρχειρατικής συνόδου που αφορούν τη δασκαλία της πίστεως και την κανονική τάξη. Πέμπτον, ανακηρύσει τους Αγίους. Έκτον, εκλέγει τον Πατριάρχη Μόσχα και πάσης Ρωσίας και ορίζει τη διαδικασία εκλογής. Έβδομον, καθορίζει και τροποποιεί τις αρχές των σχέσεων μεταξύ της εκκλησίας και του κράτους. Όχδον, εκφράζει αν χρειάζεται ενδιαφέρον για τα σύγχρονα προβλήματα. Οι αρμοδιότητες της τοπικής κληρικολαϊκής συνόδου αφορούν στα σημαντικότερα ζητήματα που σχετίζονται με την δασκαλία και με την δίκηση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Περμηνεύει τη δασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας με βάση την Αγία Γραφή και την Ιερή Παράδοση. Πρώτον, δεύτερον, διατηρεί τη δογματική και κανονική ενότητα, δηλαδή την πνευματική ενότητα, δογματική λατρευτική συν κανονική, ίσον πνευματική ενότητα με τις άλλες ορθόδοξες αυτοκέφαλες εκκλησίες. Επειλεί διάφορα ζητήματα που πρέπει να είναι κανονικά, διοικητικά δηλαδή, λατρευτικά και πειμαντικά. Εννοείται τα οποία παραπέμπονται από άλλα όργανα και μάλιστα από την Αρχειερατική Σύνοδο, στην τοπική κληρικολαϊκή συνοδό. Τέταρτον, διασφαλίζει την ενότητα της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας. Πέμπτον, διατηρεί το ανώθευτο της ορθόδοξης πίστης της χριστιανικής ηθικής και ευσέβειας. Έκτον, εγκρίνει τρόπο που καταργεί και ερμηνεύει τις αποφάσεις της που αφορούν την εκκλησιαστική ζωή, εννοείται τις προηγούμενες αποφάσεις της. Εύδομον, εγκρίνει τις αποφάσεις της Αρχειερατικής Συνοδού, αν η Αρχειερατική Σύνοδος έλαβε αποφάσεις σε θέματα πίστεως και κανονικής τάξεως, Όγδονα, να κηρύσει αγίους. Ένα, τον καθορίζει τις αρχές των σχέσεων κράτους-εκκλησίας, δηλαδή τις αρχές των σχέσεων μεταξύ κράτους και εκκλησίας όσα κράται η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αναπτύσσει την δραστηριότητά της. Και επίσης εκφράζει ενδιαφέρον για τα σύγχρονα προβλήματα. Μια σημαντική διοικητική αραμοδιότητα της τοπικής κληρικολαϊκής Συνόδου είναι να εκλέγει τον Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας, καθώς και να ορίζει τη διαδικασία εκλογής του. Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Δευτέρου Κεφαλαίου, ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας προεδρεύει της Κληρικολαϊκής Συνόδου και τον Πορτηρητής προεδρεύει σε απουσία του Πατριάρχη. Αυτή η διάταξη προκύπτει και από προηγούμενη διάταξη στην οποία είχαμε αναφερθεί, κατά την οποίαν ο Πατριάρχης Μόσχας προεδρεύει όλων των συλλογικών οργάνων της κεντρικής διοίκησης, δηλαδή είτε της τοπικής κληρικολαϊκής Συνόδου, είτε της Αρχιερατικής Συνόδου, είτε της Ιερά Συνόδου. Άρθρο 7. Η απαρτία της Κληρικολαϊκής Συνόδου είναι τα 2 τρίτα των νόμιμμα εκλεγμένων αντιπροσώπων, περιλαμβανομένων των 2 τρίτων των αρχιερέων του συνολικού αριθμού των ιεραρχών μελών της Κληρικολαϊκής Συνόδου. Δηλαδή η απαρτία, η ελάχιστη απαρτία που απαιτείται για τη νόμιμη λειτουργία για λήψη αποφάσεων σε θέματα της αρμοδιότητάς της από την τοπική κληρικολαϊκή Σύνοδο είναι τα 2 τρίτα των νόμιμμα εκλεγμένων αντιπροσώπων και τα 2 τρίτα των αρχιερέων που αποτελούν εξωφίτσιο μέλη της τοπικής Κληρικολαϊκής Συνόδου. Κατά το άρθρο 8 του 2ου κεφαλαίου, η Κληρικολαϊκή Σύνοδος εγκρίνει την ημερήσια διάταξη, το πρόγραμμα, τον κανονισμό λειτουργίας και τη συγκρότηση της Κληρικολαϊκής Συνόδου. Ως γνωστόν αυτά τα ζητήματα τα πρώ εγκρίνει η Αρχιερατική Σύνοδος και εν συνεχεία τα εγκρίνει η Κληρικολαϊκή Σύνοδος. Εκλέγει το Προεδρείο και τη Γραμματεία με απλή πλειοψηφία των παρόντων μελών της Κληρικολαϊκής Συνόδου και συγκροτεί τα αναγκαία όργανα εργασίας. Εκτός λοιπόν από την έγκριση των προεγκριμένων ζητημάτων προετοιμασίας της, που αφορούν η μερήσια διάταξη, πρόγραμμα, κανονισμό λειτουργίας και συγκρότηση της Κληρικολαϊκής Συνόδου, η Κληρικολαϊκή Σύνοδος εκλέγει το Προεδρείο της, καθώς και τη Γραμματεία της με απλή πλειοψηφία των παρόντων μελών και επίσης συγκροτεί τα αναγκαία όργανα που την βοηθούν στη διεξαγωγή των εργασιών της. Στο άρθρο 9 του Δευτέλου Κεφαλαίου ορίζεται η σύνθεση του Προεδρείου της Κληρικολαϊκής Συνόδου. Το Προεδείο της Κληρικολαϊκής Συνόδου αποτελείται από τον Πρόεδρο, που είναι είτε ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας, ή ο τοποτηρητής του, όταν χειρέβει ο Πατριαρχικός Τρόνος και 12 μέλη της Κληρικολαϊκής Συνόδου με αρχιερατικό βαθμό. Η αρμοδιότητα του Προεδρείου είναι να διευθύνει τις συνεδρίες της Κληρικολαϊκής Συνόδου. Το Προεδρείο λοιπόν αποτελείται από τον Πρόεδρο, ο οποίος είναι ο Πατριάρχης Μόσχας ή ο τοποτηρητής του και από 12 μέλη της Κληρικολαϊκής Συνόδου με αρχιερατικό βαθμό. Το άρθρο Ε10 του Δευτέρου Κεφαλαίου αναφέρεται στη Γραμματεία της Κληρικολαϊκής Συνόδου. Η Γραμματεία της Κληρικολαϊκής Συνόδου αποτελείται από τον Γραμματεία με αρχιερατικό βαθμό και δύο βοηθούς, κληρικό και λαϊκό. Η Γραμματεία είναι υπεύθυνη για την παροχή στα μέλη της Κληρικολαϊκής Συνόδου όλου το αναγκαίο υλικό εργασίας και για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριών. Τα πρακτικά υπογράφονται από τον Πρόεδρο, τα μέλη του Προεδρίου και τον Γραμματεία. Η Σύνδρυση της Γραμματείας αποτελείται από τον Γραμματεία που πρέπει να έχει αρχιερατικό βαθμό και από δύο βοηθούς του, έναν κληρικό και έναν λαϊκό. Η εμμονιότητα της Γραμματείας είναι να παρέχει στα μέλη της Κληρικολαϊκής Συνόδου όλου το αναγκαίο υλικό εργασίας πρώτον και δεύτερον να τηρεί τα πρακτικά των συνεδριών. Τα πρακτικά αυτά των συνεδριών υπογράφονται από όλο το Προεδρίο, δηλαδή από τον Πρόεδρο και από τα 12 μέλη της Κληρικολαϊκής Συνόδου με αρχιερατικό βαθμό, καθώς και από τον Γραμματέα με αρχιερατικό βαθμό. Στο σημείο αυτό τελείωσε ο χρόνος της τέταρτης διάλεξης του μεταπτυχιακού των Ευρωπαϊκών Θεσμών. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
