| Διάλεξη 5: Παραμένουμε στην ευνότητα των μαθητών και μαθητριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή ιδιαίτεροιτες. Αυτό όλος είναι μια μεγάλη ευνότητα και προσπαθούμε να ανακαλύψουμε το φάσμα των ιδιαιτερωτήτων που μπορεί ένας εκπαιδευτικός να συναντήσει στην κάξη του. Είχαμε δει τις γενικές και τις ειδικές κατηγορίες, είχαμε προχωρήσει αρκετά και νομίζω ότι σήμερα θα ολοκληρώσουμε. Νομίζω ότι είχαμε σταματήσει στην ενότητα των παιδιών με ψυχοκοινωνικού τύπου διαταραχές ή συναισθηματικά προβλήματα. Υπάρχουν και άλλα πράγματα, όπως η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή, η αγωγή. Νομίζω ότι είχαμε σταματήσει στην ενότητα των παιδιών με ψυχοκοινωνικού τύπου διαταραχές ή συναισθηματικά προβλήματα και νομίζω ότι είχαμε σταματήσει εδώ. Δεν είχαμε μιλήσει για τον αυτισμό, λίγα πράγματα θα πούμε, γιατί και ο αυτισμός, όπως και κάθε νέο επιμέρους σας αναζητήσαμε, όπως απλώς έκανα μια σύνοψη τουρίτσια, και για τον αυτισμό και για κάθε επιμέρους κατηγορία θα μπορούσε κάποιος να μιλάει ένα ολόκληρο εξάμινο και σε επίπεδο θεωρητικό και σε επίπεδο εκπληκτικό δεδομένο και σε επίπεδο εφαρμογών και έτσι με ένα πιο πρακτικό προσαναγορισμό να έχει το μάθημα. Εμείς κάνουμε ένα απλό σπέρασμα στις επιμέρους ιδιαιτερόιδες. Ο αυτισμός θεωρείται μια αναπληξιακή διαδραχή, η οποία προκαλείται από εγγυφαλική δεσκητουργία και έχει ως κυριότερο γνώρισμά της την αδυναμία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ανδυναμία κοινωνικής αλληλεπίδρασης μπορεί να εμφανίζεται και σε άλλοι τύποι ιδιαιτερόιδες, αλλά είναι το κύριο χαρακτηστικό, είναι το πιο προφανώς κοινωνική αλληλεπίδραση. Τώρα, και είναι τα άλλα πράγματα που θα θέλαμε να μιλήσουμε. Αυτά είναι τα παιδιά που έχουν αυτισμό. Τώρα, και είναι τα άλλα χαρακτηλιστικά. Προφανώς υπάρχει αδυναμία επικοινωνίας, έτσι γιατί η επικοινωνία είναι βασικό στοιχείο της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ένα άλλο χαρακτηστικό το οποίο αναφέρεται στην περίπτωση του αυτισμού είναι οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να επαναλαμβάνει συνεχώς κάτι από μια λέξη, μια κίνηση, μια συμπεριφορά για κάποιο διάστημα. Στην πληρογραφία αναφέρεται ότι κάποια παιδιά με αυτισμό μπορεί να έχουν πολύ περιορισμένα ενδιαφέροντα, όχι απαραίτητος, όλα τα παιδιά με αυτισμό να έχουν πολύ περιορισμένα ενδιαφέροντα, όπως και κάποια μπορεί να χαρακτηριστούν και περίεργρα ενδιαφέροντα με την έννοια ότι δεν είναι συνήθεια για παιδιά της ηλικίας μιας γεγημένης ηλικίας. Επίσης, στην πληρογραφία αναφέρεται ότι τα αυτιστικά παιδιά μπορεί να εκδηλώσουν μορφές αιτητικής συμπεριφοράς και προς τον εαυτό τους και προς τους άλλους. Τονίζεται η μεγάλη ανάγκη ενός σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος. Μάλιστα, στην πληρογραφία αναφέρεται ότι εάν το περιβάλλον δεν είναι σταθερό και μη προβλέψιμο από το ίδιο το παιδί, προκαλείται μια ανεστάτωση η οποία μπορεί να είναι και έκδυλη. Δηλαδή, το παιδί να έχει μία άγνυση, να αγνείται και να αντιδρά, να εκφράσει δηλαδή την δυσφορία του για το ότι δεν βρίσκεται σε ένα περιβάλλον, δεν βρίσκεται στο περιβάλλον το οποίο περίμενε ότι θα υπάρχει. Και αυτό μπορεί να συμφίξεται και από πολύ απλά πράγματα. Η προσοχή του να το βάλεις στο παιδί εμπεθύς είναι σε ένα άλλο κάθισμα, σε μια αληθέση στην τάξη. Τι συνέβη, σε βλέπω, τι έποθεσαι, δεν έχεις τη λόγια. Λοιπόν τώρα, συχνά η εκπαίδευση της πλειοξυφίας των αυθυστικών ατόμων γίνεται σε ειδικά σχολεία ή ειδικές τάξεις, με ένα μικρό σχετικά αριθμό να φυτάς σε κανονική τάξη. Θα πρέπει να σας πω ότι αυτός ο σχετικά μικρός αριθμός αυξάνε τα τελευταία χρόνια. Στα πλαίσια της λογικής της συνεκπαίδευσης που λέγαμε και έτσι και της ένταξης σε ένα σχολείο και όλους που τα λέγαμε στο προηγούμενο μάθημα, τα περιστατικά των αυθυστικών παιδιών που φυτούν σε κανονικά σχολεία, συνήθως όμως όπως λέμε εκεί με παρουσία εκπαιδευτικού υποστηρητικής δασκαλίας, γίνονται όλο και περισσότερο. Τώρα, ποιά είναι τα κοινά χαρακτηριστικά στέρεση βασικών κοινωνικών ταξιωτήτων. Βεβαίως, που είπαμε ότι οι δυσκολίες κοινωνικής αλληλεπίδασης είναι κυρίως χαρακτηριστικό των παιδιών με αυθυσμό. Αυτό τι σημαίνει ότι τα αυθυστικά παιδιά αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια, έτσι. Ναι, ναι, ναι, τυπλαματική επαφή, αυτό εννοώ. Επίσης αναζητούν ανακούφιση από άλλους. Γενικώς όμως, έχουν μια μεγάλη δυσκολία επικοινωνίας και αυτή η δυσκολία επικοινωνίας γεννά ζητήματα και στην κοινωνική αλληλεπίδαση με τους άλλους, έτσι. Αναφέρεται η ηχολαλία. Τα παιδιά μπορεί να επαναλαμβάνουν μια φράση που κάποιος είπε αρκετές φορές. Και αυτό, ξέρετε, η ηχολαλία εντάστασε αυτό που είπαμε νωρίτερα σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Μπορεί να είναι με την έκτη μορφή ηχολαλίας ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Μπορεί να έχει τη μορφή επαναλήψης μιας συμπεριφοράς. Ισχυρή προσκόληση σε συγκεκριμένα άψυχα αντικείμενα. Θα μου πείτε μα κι άλλα παιδιά μπορεί να είναι προσκολημένα σε κάποια άψυχα αντικείμενα, έτσι. Σίγουρα έχετε δει, παιδιά, τα οποία έχουν εγκουαλνούν μαζί τους κουκλάκια, πράγματα διάφορα. Εδώ, όμως, μιλάμε και μία ισχυρή προσκόληση, η οποία δύσκολα εγκαταλείπεται. Αδέξειες κινήσεις, και αυτό αναφέρεται. Άθαρο το πάτημα. Επίσης, οι επαναλαμβανόμενες φυρονομίες δίνουν και μια εικόνα αδεξιότητας. Γιατί το παιδί επαναλαμβάνει στις εικόνες φυρονομίες που μπορεί να μην άπτονται του πλαισίου, έτσι. Και βέβαια, αναφέρεται στην βιβλιογραφία ότι αρκετά παιδιά με αυτισμό μπορεί να επιδείξουν υψηλό επίπεδο οπτικοχορικές δεξιότητες. Βλέπετε καμιά φορά που δεν κακόναμε για σκαλό που λέμε, έτσι. Δηλαδή, υψηλό επίπεδο οπτικοχορικές δεξιότητες, φαίνεται ότι διακρίνει τα παιδιά με αυτισμό. Ναι. Όταν, για παράδειγμα, έχουν εντισφορία, θα τρέξουν σε κάποιον πολύ δικό τους, βέβαια, για να νιώσουν ασφάλεια, έτσι. Τώρα, αν αναρωτιέστε τι γίνεται με τη νοημοσύνη, είναι ο προσανατολισμός στον χώρο, το να έρκαν τα οποία έχουν σχέση με κύβους, διευθέτηση πραγματικών στον χώρο, δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω, και λοιπά. Τέτοιου είδους, ναι. Λοιπόν, για παράδειγμα, τα παιδιά που είστε και μαθηματικοί, έτσι, δηλαδή κάποιος που είσαι πολύ καλός στη λειωμετρία, έτσι σημαίνει ότι έχει πολύ καλές οπτικοχορικές δεξιότητες. Και γι' αυτό πολλές φορές βλέπετε ότι μπορεί να υπάρχουν παιδιά, όλα τα παιδιά που είναι πολύ καλά στα μαθηματικά, στην Άλγυβρα, δεν είναι απαραίτητος στο ίδιο καλό και στη λειωμετρία, έτσι. Δεν πάει πακέτο αυτό. Έτσι, γιατί ειδικά για τη λειωμετρία, αφητούνται και οπτικοχορικού εκπέρδεξιότητες, η οποία δεν είναι απαραίτητης για την Άλγυβρα. Καλώς ήσουν, έτσι δεν είναι. Δεν ξέρω εσείς από τα μαθημαντά σας αν αυτό το έχετε. Έτσι, όπως επίσης, κι αν είστε αρτύτες όταν κάποιος είναι στα μαθηματικά ή όλοι και στο δικό μας στιγμή, ή σε ένα σχολείο γενικότερα, όλα τα παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν στο ίδιο μαθημό ένα γράφημα, έτσι δεν είναι. Υπάρχουν τελικές διαφορές, δηλαδή κάποιοι παιδιά, όταν βλέπουν ένα γράφημα, αυτομάτως κατανοούν τι εκφράζει το γράφημα και άλλα της σχολεύονται, έτσι. Ή υπάρχουν παιδιά τα οποία μπορεί να αναπαραστήσουν τις πληροφορίες τις οποίες διαβάζουν, δημοφίζουν δέντρο διαγραμμάτων ή κάνουν ξέρω εγώ διάφορα σχήματα και αυτό τους διευκολύνει στη συγκάτση των πληροφοριών. Ενώ άλλοι δεν μπορούν να το κάνουν αυτό το πράγμα, έτσι. Αυτά είναι παραδείγματα από την κοχοριακό μεξί. Έτσι. Λοιπόν τώρα, έλεγα ότι αν έναν ορκέστριο για το πολιτικό επίπεδο των αστυστικών ατόμων, καταγράφεται στη βιογραφία και η κανονική νοημοσύνη, και η ψηλή νοημοσύνη, και η νοητική καθυστέρηση σε επικίλους βαθμούς και σε αυτή την περίπτωση βλέπουμε τη συνοσυρότητα. Έτσι, δηλαδή, μπορεί να έχουμε και χαμηλή νοημοσύνη, έτσι η καθυστέρηση και αυτισμό. Και βεβαίως έχουμε και τις περιτώσεις των ιδιωτών σωθών, έτσι, των ideal savants, με εξαιρετικές επιτώσεις ως μία μόνο ικανότητα. Θυμάστε, βέβαια, εσείς ήταν πολύ μικρές τότε, στεκά με το χρόνια του. Υπάρχουν διάφορες ταινίες, οι οποίες έχουν ως ήρωες άδωνα με αυτισμό και δείχνουν, ας πούμε, δικαιοκτηρινότητά τους και λοιπά με αυτισμό, που όμως έχουν εξαιρετικές επιτώσεις ως πουσκάρ. Θυμάστε κάποιες ταινίες. Υπάρχει μια πολύ παλιά ταινία τότε που είχε, νομίζω ότι είχε πάρει όστρα, δεν γυρίζει ο Ρεντάστη Χόφμαν, ήταν ο άνθρωπος της βροχής τέτοιου, έτσι, ο άνθρωπος της βροχής. Και ήταν ακριβώς αυτή η περίπτωση ενός ιδιωτικού σωθού. Τώρα, λόγω της δυσκολίας που έχουμε με το ίντερνετ στην αίθουσα, που δεν ξέρουμε, αυτό είναι το καλό, διότι φταίει η γρίζα, σας έχω εδώ επίσης σημειώσει μια ιστοσελίδα. Βείτε την όταν θα πάτε σπίτι, γιατί νομίζω ότι καταγράφετε πολύ περισσότερο. Καλό θα ήταν ένα 14 λεπτοβιντεάκι, το οποίο δείχνει ως προς τα περισσότερα χαρακτηριστικά των αυτιστικών ατόμων Παιδιά, για το πώς ενδιαφέρονται και έτσι πολύ πιο εύκολα θα συλλάβετε τι συμβαίνει αυτό. Αλλά δυστυχώς δεν έχουμε ίντερνετ εδώ. Λοιπόν, τώρα, να περάσουμε λίγο στο κομμάτι συμβουλευτικής προς τους εκπαιδευτικούς. Συνήθως, φυσικά, μιλάμε για εξατομικευμένα προγράμματα. Γιατί, γιατί το προφίλ δυνατοτήτων και αρτιναμιών του κάθε πεδίου με αυτισμό μπορεί να διαφέρει. Άρα, λοιπόν, μιλάμε για ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα το οποίο χτίζεται, σχεδιάζεται στη βάση του προφίλου του κάθε πεδίου που έχω μπροστά μου. Σε γενικές γραμμές, όσο όμως, τρεις στρατηγικές, θεωρείται ότι διευκολύνουν την αλληλεπίδαση μετααυτιστικά περίπτωση στα πλαίσια της σχολικής τάξης. Εμάς μας ενδιαφέρει αυτός. Στο πλαίσιο της κανονικής σχολικής τάξης, αν υπάρχει και ένα παιδί με αυτισμό, έστω και με την παρουσία του δασκάλου, έτσι, τι θα πρέπει να συμβαίνει προκειμένου να διευκολύνουμε, όσο το δυνατό, την πιο ομαλή του ένταξη στην τάξη. Πρώτον, αποφυγή αλλαγών μέσα στην τάξη. Γιατί αυτό, παιδιά, τι είπαμε νωρίτερα? Ότι θα είναι σταθερό περιβάλλον. Σταθερό και προβλέπτισμο περιβάλλον. Α, λοιπόν, αν εγώ αποφασίσω ως εκπαιδευτικός να κάνω μια μεγάλη αλλαγή στην τάξη, να αλλάξω τα θρανία, να αλλάξω τις ομάδες και λοιπά, θα πρέπει, το οποίο μπορεί να είναι πολύ καλό σε μια τάξη που δεν θέλει από αυτισμό, γιατί κυνητοποιώ τα παιδιά, έτσι, αλλάζω το κλίμα στην τάξη και λοιπά. Εάν θέλω ένα παιδί με αυτισμό μέσα στην τάξη, θα πρέπει να το σκέφτομαι πάρα πολύ καλά, θα είναι στρομαρικό, θα είναι το που κλείς, έτσι. Είναι οι περιορισμοί που μπορεί να υπάρχουν, έτσι. Όχι όμως μόνο σε χώρο ταξικό, εμπίπεδο να αποφύγω τις αλλαγές μου στη συντάξη, αλλά και ως προς το πρόγραμμα, όσο βεβαίως αυτό μπορεί να είναι εφικτό σε μια τάξη που μπορεί να έχει 25 παιδιά, έτσι. Άρα, λοιπόν, στο βαθμό που κάνει τέτοιο είναι εφικτό, προσπαθώ να έχω ένα σταθερό πρόγραμμα. Τι σημαίνει σταθερό πρόγραμμα ακαδημαϊκό, δηλαδή λίγο πολύ θα πρέπει να ακολουθώ ένα σύστημα στη διδασκαλία μου που να είναι προκλέψιμο, δηλαδή μπαίνω, διδάσκω, εξετάζω, έχω μια ροή την οποία τη σέβομαι και προσπαθώ να την εφαρμόζω καθημερινά. Θα μου πείτε δεν επιτρέπονται αποκλήσεις. Εντάξει, στο μέτρο το εφικτού πάντων όλα αυτά, έτσι, απλώς μεγάλες αλλαγές, αλλαγές που δίνουν ένα τελείως διαφορετικό τόνο στο πλαίσιο του μαθήματος, αυτές καλό είναι να αποφεύγονται όταν ξέρω ότι έχω ένα αυτοιστικό παιδί στη δάξη. Επίσης, χρήση εποπτικών μέσων δασκαλίας. Θα μου πείτε τα εποπτικά μέσα της δασκαλίας μόνο όταν έχω αυτοιστικά παιδιά στη δάξη μου, μπορούν να τα χρησιμοποιούν? Όχι, βέβαια, έτσι, αλλά ειδικά όμως γιατί επιβάλλεται, δηλαδή κι αν ακόμη, αν υποθέσουμε ότι σήμερα υπάρχουν εκπαιδευτοί που δεν χρησιμοποιούν και πολλά εποπτικά μέσα της δασκαλίας μες στη δάξη τους. Γιατί, εάν έχουν ένα αυτοιστικό παιδί, μάλλον θα πρέπει να σκεφτούν ότι θα πρέπει να τα ενσωματώσουν, να τα ελάξουν. Το πρώτο φαγητικό χρονοφέρα με το αυτοιστικό ήταν η ικανότητα της δυναμίας. Όταν έρχεται και η ικανότητα να την ομολογηθεί κανείς από το χώρο, σίγουρα μια εικόνα ή ένα σύστημα θα είναι πολύ πιο πρόσφωνο έδαφος, για να μπορέσουν να το καταλάβουν. Σωστό, αλλά και κάτι άλλο το οποίο δημιουργεί έτσι αξιωμένες δυνατότητες με τη χρήση από οπτικών μέσων. Τι λέτε, τι είπαμε, τι έχουν τα πολλά παιδιά με αυτισμό, τι διαθέτουν σε υψηλό επίπεδο. Οπτικοχορικές ικανότητες. Έτσι, οπότε οι οπτικοχορικές ικανότητες, τα μέσα τα οποία χρησιμοποιούν μπορεί να είναι προβολικά, μπορεί να είναι ένα βίντεο, μπορεί να είναι χάρτες, μπορεί να είναι κάτι από οτιδήποτε, διαγραφώνουν βελτιωμένες συνθήκες, κατανόησης, αποκλογές των αυτιστικών παιδιών. Έτσι. Τώρα, να κλείσουμε την ενόητα των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και διαταραχών συμπεριφοράς. Την προηγούμενη εβδομάδα μιλήσαμε για τα παιδιά με συναισθηματικά προβλήματα, τώρα είπαμε για την αναπτυξιακή διαταραχή στο αυτισμό ή τη φάση με τους αυτισμού, με κάποιες γενικές εστάσεις για μαθητές και μαθήτες με ψυχοκοινωνικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς, όπως κάνουν για κάθε γενική κατηγορία ιδιαιτεροτήτων που συζητάμε στο πλαίσιο του μαθήματος. Μια βασική γενική συστασία είναι ότι τα παιδιά θα πρέπει να σκούνται στις δεξιόι της οικοδόμησης διαπροσωπικών σχέσεων. Είπαμε και στην περίπτωση των παιδιών του προηγούμενη εβδομάδα με διαταραχές, με συναισθηματικές διαταραχές, διαταραχές συμπεριφοράς, ένα κομμάτι που χωλένει, ένα μεγάλο επίλυμα είναι αυτό το κομμάτι των διαπροσωπικών σχέσεων. Και στην περίπτωση των αυτιστικών παιδιών η κοινωνική ελληλεοπίδαση χωλένει. Άρα λοιπόν, βασικό πράγμα στο οποίο θα πρέπει να δουλέψουμε αρκετά είναι η δεξιόι της οικοδόμησης διαπροσωπικών σχέσεων. Και βασικών, στην καθημερινή επικοινωνία και λοιπά, και πιο σύνθετες, επίσης συγκρούσανε το παράδειγμα που είναι πιο σύνθετο. Ανάλαβα με τις ελλείψεις στο προφίλ του παιδιού, επίσης τα παιδιά δυσκολεύονται, το είπαμε στο προηγούμενο μάθημα αλλά και στην περίπτωση του αυτισμού, δυσκολεύονται να αντιληφθούν στα πρέσια μιας κοινωνικής νόησης τα μη λεκτικά σήματα κατά την επικοινωνία. Άρα λοιπόν άσκηση και στα μη λεκτικά σήματα, τις στάσεις του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου, τις κινήσεις των χεριών κλπ. Συνεργασία σταδιακά ξεφερικά για τα παιδιά και για τα παιδιά με σημαντικές διαδραχές και βέβαια στην περίπτωση του αυτισμού έχουν πολύ περισσότερους περιορισμούς. Η συνεργασία θα πρέπει να οικοδομείται πολύ αργά, βήμα με βήμα, γιατί υπάρχουν περιορισμοί μεγάλοι και ως προς την επικοινωνία και ως προς την κοινωνική νόηση. Οπότε όλα αυτά είναι πράγματα στα οποία θα πρέπει να επενδύσει πολύ κάποιος ο οποίος δουλεύει με παιδιά είτε με σημαντικές διαδραχές είτε με αυτισμό. Στην περίπτωση του αυτισμού βέβαια, γιατί μιλάμε κατ' εξοπλή για εξατομικευμένα προγράμματα, έτσι θα γίνονται και σε αναλόγους των δυνατοτήτων και των αναδρομιών του κάθε παιδιού. Έναν δεύτερη γενική σύσταση είναι αυτό που το είπαμε και νωρίτερα, θα πρέπει να είναι διαμορφωμένο ένα ξεκάθαρο πλαίσιο μέσα στην τάξη για το τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι αποδεκτό. Και όχι μόνο για τα παιδιά ναυτισμό σε σχέση με τη σταθερότητα του περιβάλλοντος, αλλά και για τα παιδιά με συστηματικού τύπου, εξοπληγικού τύπου διαδραχές, έτσι γιατί είπαμε ότι οι κανόνες και τα όρια στην εντάξει τους διευκολύνουν. Πρέπει να ξέρουμε τα παιδιά τι είναι, τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται, γιατί δεν δημιουργούνται παρανοήσεις. Επίσης, θα πρέπει να είναι στα πλαίσια αυτού του τι επιτρέπεται, τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι αποδεκτό, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρες και οι συνέπειες. Ή δεν είναι ενισχυτικές στην περίπτωση εκδήλωσης επιθυμητής συμπεριφοράς, ή δεν είναι τιμωρητικές στην περίπτωση εκδήλωσης μη επιθυμητής συμπεριφοράς, που μπορεί να έχουν συγκεκριμένες ενέργειες που είναι συνήθως σε μια τάξη. Δηλαδή, τι σημαίνει, για παράδειγμα, δεν κάνει κάποιος την εργασία του σε ένα μάθημα. Αυτό θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο για όλους και όχι κατά περίπτωση σήμερα ο ένας δεν έκανε την εργασία του, χρησιμοποιώ αυτήν την τραπτική ως εκπαιδευτικός, αύριο μισάλος μαθητής δεν έκανε την εργασία του. Πρέπει να υπάρχουν κανόνες οι οποίοι να είναι λίγο πολύ αποδεκτοί για όλους. Γιατί μετά αφήσουν τα ζητήματα και τώρα πάμε σε ένα άλλο κομμάτι. Μπορεί να ανοίξουν, ειδικά, μιλάμε για δευτεροβάθημα εκπαίδευσης για αρχαίους και λοιπά, μπορεί να ανοίξει και το κεφάλαιο της διακριτικής μεταχείρισης, της διακριτικής αντιμετώπισης με αυτον, το οποίο είναι πολύ μεγάλο κεφάλαιο στην εφηβεία, όπως καταλαβαίνει. Και οι ηλικίες συνέχειες θα είναι και για τα παιδιά που δεν έχουν οφθισμό και για τα παιδιά που δεν έχουν οφθισμό. Εκπαιδίες συνδέσεις δεν ήταν και στο προηγούμενο μάθημα για τα παιδιά με συστηματικές διαταρασίας. Προφανώς τα παιδιά με οφθισμό είναι ειδικές περιπτώσεις. Ούτως ή άλλως υπάρχει συνήθως και ειδικός εκπαιδευτικός που έχει την μέρη με κομμάτων, είναι και πιο ελεγχόμενη η κατάσταση. Έμφαση στην πρόβλεψη μη αποδεκτών συμπεριφορών και το περιορισμό, είναι η αποφυγή τους με την έναξη της εκδήλωσής τους. Εδώ τώρα αυτό πάει και στην περίπτωση των παιδιών με οφθισμό, διότι ο δάσκαλος θα πρέπει να είναι, και ο δάσκαλος που είναι με το παιδί και ο δάσκαλος της τάξης, θα πρέπει να είναι πολύ παρατηρητικοί και να προσπαθήσουν να προβλέψουν, αν πάει να ξεφύγει κάτι, να το σταματήσουν εν τη γενέση. Γιατί εάν εκδηλωθεί κάτι μη αναμενόμενο, μη προβλέξιμο, μετά θα ξεφύγει η κατάσταση και καταλαβαίνει ότι τέτοιου είδους περιστατικά χαλούν πάρα πολύ και το κλίμα της τάξης και λοιπά, ανεστατώνουν και τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς και δεν είναι εύκολο. Καμιά ερώτηση μέχρι εδώ? Στην περίπτωση του αφθισμού, τι συμπεριφορά θέλεις που το υπολογίσεις να δώσουν? Καταλαβαζόμαι ότι ένα παιδί με συνηθιμανική ειδοδοχή, μπορεί να προχωρήσει τον ενδιαφέρον τον κορυστρό. Λόγω του παιδιού, τι λόγος έχει να κάνει, τι θα κάνει. Τι εννοείς ότι θα κάνει, εάν είναι σε ένα μικροβόλιο, να πιέτε κάτι. Εάν αλλάξει κάτι και να μην συναργάζεται καθόλου, να μην πάει να καθίσεται ως ο θραγμιό. Οπότε, αν αρχίσουμε να δυσκολύνει, τι θα κάνουμε. Εκεί δεν υπάρχουν κανόνες γενικής αυτά τα κάθε φορά, γι' αυτό λέμε ότι πρέπει να το προλάβουμε όσο το δυνατό είναι τη γενέση. Ποιος είναι το γενέσαι, ποιος είναι το γενέσαι, να αναπλασίσουμε την τάρξη μαζί με την εκπαιδευτική. Να ηρεμήσει, να ζητήσει ανακούφιση πιθανότητας στην τεσκάλα η οποία το φροντίζει, να ηρεμήσει, γιατί αλλιώς έχει την αχτία σου που θέλουν τις τάρξεις να είναι. Έτσι. Άλλη ερώτηση. Λοιπόν, να περάσουμε τώρα στην τελευταία κατηγορία, που είναι πολύ διαφορετική από τις κατηγορίες που παιδιάζουμε μέχρι τώρα, στην περίπτωση των χρησιματικών παιδιών. Μήπως θυμάστε πώς είχαν αοραίσει στο πρώτο μας μάθημα στην ενόητα αυτοί τα παιδιά με ιδιαιτερότητες και γιατί φαντάζεστε ότι ακόμη και τα χρησιματικά παιδιά ανήκουν στην κατηγορία σε αυτήν την γενικότερη ουγρέλα των χρησιματικών παιδιών με ιδιαιτερότητες και με ιδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Σπίλια. Για σκεφτείτε λίγο όλες. Έχουμε πει και τότε που ξεκινήσαμε την ενόητα. Για να μας πεις τον πρόσπος του, τον Ποτινή. Ποτινή. Δεν εισόγησε το προηγούμενο μάθημα, οπότε να μας πεις τι πιστεύεις. Μπράβο, ναι. Για έναν παιδί με, έναν χρησιματικό παιδί με αρνητημένη ενεργική ικανότητα, δεν έχει κάποια μαθήματα αργά, οπότε να παραμελεί τα μαθήματά του, να γίνεται λίγο πιο δυνατός. Ναι, ναι. Στη έδειά του μαθήματος. Δεν έχει τις ανάλογες συνειδόσεις. Όχι επειδή δεν μπορεί, όχι επειδή δεν μπορεί, επειδή του είναι διάφορο. Ωραία. Άρα λοιπόν αυτό τι συνεπάγεται για να θεωρούνται παιδιά με ιδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ναι, λίγο πολύ το βλέπετε και εκεί. Ναι. Όπως είπαμε πριν την αρχή, πρέπει να το βοηθήσουμε να αξιοποιήσουμε αυτό το δυναμικό. Απ' την αρχή. Ότι η ιδέα της ιδικής εκπαιδευτικής βοήθειας, της ιδικής εκπαιδευτικής ανάγκης, βασίζεται στο ότι όλα τα παιδιά διαθέτουν ένα δυναμικό. Υψηλό, χαμηλό, μέχριο, ένα το δικό τους δυναμικό. Έτσι. Το σχολείο οφείλει να παρέχει ένα πλαίσιο ευνοϊκό αξιοποίησης του όποιου δυναμικού έχει το κάθε παιδί. Έτσι. Στην περίπτωση των χαρησιματικών παιδιών, το δυναμικό αυτό είναι υψηλό από τους υπολοίπους. Άρα λοιπόν, απαιτείται η ιδική βοήθεια, έτσι ώστε να μπορέσουν τα παιδιά αυτά να αξιοποιήσουν πλήρως το υψηλό δυναμικό που διαθέτουν. Διότι αντίστροφα, εάν δεν υπάρξει ιδική βοήθεια και θα περιέλθουν στο παράδειγμα το οποίο μόλις ανέφερε η Φωτεινή, τα παιδιά αυτά δεν θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν, έτσι θα είναι αδιάφορα, δεν θα παρακολουθούν, θα απομακρυθούν από τις σχολικές δραστηριότητες και έτσι το δυναμικό το οποίο διαθέτουν, δεν θα το αξιοποιήσουν. Και όχι μόνο θα το αξιοποιήσουν, έτσι δηλαδή έχουμε τις περιπτώσεις των παιδιών που ενώ διαθέτουν υψηλό δυναμικό, για λόγους, χύψη που θα τους δούμε και στην πορεία, όχι μόνο δεν αξιοποιείται αλλά αποτελεί και αιτία για την αδιαφορία, την απομάκνηση του παιδιού, την απόσταση του παιδιού από το σχολείο, έτσι, και την αποσία κάθε καταβολής όποιας δέν το προσπάθησε, έτσι. Διότι όσο δυναμικό και να διαθέτει κάποιος, αν δεν προσπαθείς ή αν δεν είναι ενεργιτικά εμπλεκτωμένος, το δυναμικό από μόνο του δεν επαρκεί, έτσι δεν είναι. Λοιπόν, άρα, ως χαρισματικότητα ορίζεται η ασυνήθιστα υψηλή επίτευξη σε μία ή περισσότερες γνωστικές περιοχές, σε τέτοιο βαθμό που να απαιτείται η δική βοήθεια για την πλήρη αξιοποίηση αυτού του υψηλού δυναμικού. Το δεύτερο κομμάτι το συζητήσαμε λίγο αν θέλετε να υπογραφίσετε αυτό σε μία ή περισσότερες γνωστικές περιοχές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, θα το δούμε και στις επόμενες διαφάνειες. Ένα παιδί το οποίο είναι χαρισματικό, δεν σημαίνει ότι είναι χαρισματικό σε όλα. Μπορεί να είναι και σε όλα, αλλά υπάρχουν πολύ λιγότερες περιοχές για παιδιού που είναι σε όλα, έτσι. Υπάρχουν και οι προτιμήσεις, έτσι και οι γενντοατομικές διαφορές. Υπάρχουν παιδιά τα οποία μπορεί να είναι χαρισματικά στις καλές τέχνες, έτσι, και να μην είναι στα υπόλοιπα. Μουσικά ταλέντα, μπορεί να είναι κάποιος πολύ καλός στα μαθηματικά και να μην είναι εξαιρετικά χαρισματικός στις γλωσσικές επιδόσεις, έτσι. Μπορεί να υπάρχουν ποικίλες περιοχές, γνωστικές περιοχές, τις οποίες κάποιοι μπορεί να είναι πάρα πολύ καλοί και κάποιες άλλες οποίες να μην είναι τόσο καλοί, έτσι. Τώρα, συνήθως τα χαρισματικά ή τα λαμτούχα παιδιά, ο αγγλικός όρος είναι, μπορείτε να το δείτε ως talented, ως gifted, children έτσι πληκισμένα παιδιά, σημειώνουν εξαιρετικές επιδόσεις σε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω. Βεβαίως, μπορεί να έχουν παιδιά τα οποία έχουν πολύ υψηλή γενική νοητική ικανότητα, δηλαδή μπορεί να έχεις ένα δίκτυ νοημοσύνης πάρα πολύ υψηλό, το 1935, ας πούμε, έτσι, ένας τέτοιος εξαιρετικά υψηλός δίκτυς νοημοσύνης σου επιτρέπει να κινήσεις με άνεση νότι και να ασχοληθείς, έτσι. Λοιπόν, αυτό όμως την πορεία, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι ό,τι και να κάνεις θα το κάνεις άριστα, διότι και ο βαθμός είναι της ευλογής, όπως είπαμε, και ασχόλησης και προσπάθειας, και το τι ιστορικό, τι υπόβαθρο γνώσεων και λεξιωτήτων αποκτάς στην πορεία σου επιτρέπει να επιτίθεσαι με υψηλότερες ή χαμηλότερες επιδόσεις, έτσι. Απλώς, η πολύ υψηλή γενική νοητική ικανότητα διαμορφώνει ένα πολύ ευνοϊκό υπόβαθρο στο να τα καταφέρνεις με άνεση, να έχεις άριστες επιδόσεις με ό,τι ενδεχομένως ασχοληθείς. Αυτό, επαναλαμβάνω, δεν σημαίνει ότι διαχρονικά θα είσαι άριστος παντού, γιατί μετά βλέπονται και άλλοι παράγματες, προσωτικότητες, προτιμήσεις όμως, αυτός που είπαμε, καταβολή προσπάθειας και ούτω καθεξής. Όμως, μπορεί να υπάρχουν άτομα τα οποία σημειώνουν εξαιρετικές επιδόσεις, όχι παντού, αλλά σε ένα συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο, έτσι. Αυτό ακόμη, αν θέλετε και για τα ακαδημαϊκά παιδιά, ξέρετε, υπάρχουν, τι να πω, δοκιμασίες, έτσι, τεστ, τα οποία αναζητούν ταλέντα, talent search, έτσι. Και μπορεί αυτά τα ταλέντα που αναζητούν, μπορεί να είναι, για παράδειγμα, τώρα που υπόψη μου θα σας αναφέρω κάτι, ακαδημαϊκού τύπου ταλέντα, έτσι. Για παράδειγμα, το παρεμπιστήμα του John Hopkins έχει ένα περίφημο εδώ και 30 χρόνια κέντρο, το Center for Talented Youth, έτσι, το κέντρο για τα χαρισματικά νέα άτομα, έτσι, αλλά για την αναζήτηση ακαδημαϊκών ταλέντων. Και έχει, οι δοκιμασίες που έχει, είναι στη γλώσσα και στα μαθηματικά, έτσι. Οπότε διακρίνει, για παράδειγμα, ποια παιδιά είναι χαρισματικά στο ακαδημαϊκό πεδίο των μαθηματικών ή ποια παιδιά είναι χαρισματικά στο ακαδημαϊκό πεδίο της γλώσσας. Μπορεί να έχεις τα ίδια παιδιά που είναι και στα δύο, εάν συνδέχει η πρώτη προϋπόθεση. Αλλά έχεις όμως παιδιά που μπορεί να είναι μόνο στα μαθηματικά και να μείνεις στη γλώσσα ή το αντίστοιχο. Να έχεις παιδιά που μπορεί να είναι μόνο στη γλώσσα και να μείνεις στα μαθηματικά. Θα πρέπει να σας πω ότι αυτό το city boy, Josh Hopkins, έχει μια μικρά παράδοση και τα τελευταία χρόνια προσπαθεί, έχει επεκτείνει, θα λέγαμε, αυτές τις τράσεις αναζήτησης ακαδημαϊκών ταλέντων και εκτός Αμερικής. Και πρόσφατα, που πέρσι συνεργάζεται και έχει έρθει και στην Ελλάδα και διοργανώνονται τέτοιες δοκιμασίες, εμάς και ειπανηλαδικά, με φορέα διοργάνωσης του Αμερικάνικου Κολέγιου. Οπότε πέρσι έγιναν και πρώτη φορά αυτές οι εξετάσεις. Διακρίθηκε ένας αριθμός παιδιών από όλη την Ελλάδα και για όσους γονείς ή παιδιά, οργανώθηκαν το καλοκαίρι κάποια intensive summer courses, κάποια έτσι εντατικά θερινά μαθήματα τριών εβδομάτων, όπου τα παιδιά ασχολήθηκαν με διάφορα πράγματα, καλλιέργειας, ας πούμε, των εξαιρετικών ικανοπίτων που είχαν, κυρίως το πρόγραμμα αυτό έγινε αυτή τη χρονιά για τα παιδιά τα οποία διακρίθηκαν στα μαθηματικά. Οπότε έκαναν game theory, έκαναν μηρουφορική, έκαναν διάφορα τέτοια δουλειά. Δεν είπαμε και πιο να τα κουράσουμε. Γιατί να τα κουράσουμε, γιατί? Γιατί παραδείγουμε τη σχολική περίοδο κατά… Δεν είναι έτσι, δεν είναι ακαδημαϊκού τύπου, είναι πιο πολύ με τη μορφή παιχνιδιού μέσα από ποιοματικές ασκήσεις. Δεν είναι το κλασικό σχολείο με την έννοια των μαθημάτων που θα εξετασκήσουμε μετά και λοιπά. Είναι δράσεις που καλλιεργούν το δυναμικό που υπάρχει έτσι με πιο εναλλακτικούς τρόπους, καλλιεργούν το ενδιαφέρον, ενδυναμώνουν μάλιστα το ενδιαφέρον των εθνικών. Είναι όμως ένα ατομωμένο πρόγραμμα. Είναι όμως ένα σταθερά ατομωμένο πρόγραμμα που θέλω να απορριξήσουμε μετά το σχολείο. Όχι, οργανώθηκε το καλοκαίρι μετά το τέλος του σχολείου και ήταν τρεις εδωμάδες. Και οι εντυπώσεις, επειδή λίγο ξέρω τι γίνεται, γιατί ζήτησα συνεργασία από το ποιομισχολογίας, γιατί και αυτούς ενδιαφέρουν να έχουν μία επαφή με το παιμιστήμιο που παρακολουθούν τις δράσεις και λοιπά. Θα πρέπει να σας πω ότι οι εντυπώσεις όλων των παιδιών που συμμετείχναν σε αυτά ήταν πάρα πολύ καλές. Δηλαδή μόνο κούραστηταν αν έφεραν και έλεγαν ότι μακάρι το σχολείο να έμοιαζε έτσι. Λοιπόν, δημιουργικότητα. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα, μπορεί να έχουμε παιδιά έτσι χαρισματικά. Τον οποίο η χαρισματικότητα να εκδηλώνεται έτσι με τρόπους που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως δημιουργικοί, δηλαδή με το να δίνουν πρωτότητες σχέση σε προβλήματα που άλλοι θα σέβηναν. Έτσι, ξέρετε, στην σχολεία υπάρχει μια βιβλιογραφία, έτσι αυτή είναι στην περίπτωση. Για την δημιουργικότητα, πέρα από το ότι είναι πάρα πολύ πλούσια η βιβλιογραφία, μιλάμε για συγκλίνουσα και για αποκλίνουσα νόηση. Όχι αποκλίνουσα νόηση με την έννοια της παθολογίας, αλλά αποκλίνουσα από την έννοια του συμβατικού. Δηλαδή, η συγκλίνουσα νόηση είναι σκοτάχνη συγκλίνουσα νόηση, όταν ένα παιδί λύνει ένα πρόβλημα με τους συμβατικούς κλασικούς τρόπους, έτσι. Αποκλίνουσα νόηση όταν ένα παιδί επινοεί κάποιους άλλους τρόπους, ο οποίος δεν τους έχει διδαχθεί και φτάνει στο διακοταλισμό, έτσι. Λοιπόν, επίσης, στις καλές τέχνες. Ψηκά αυτή είναι και η πιο οικεία στον ευρύ πληθυσμό, μορφή χαρισματικότητας, έτσι. Μουσική, ζωγραφική, έτσι, εγκλητική. Ακόμη, αν θέλετε, όσο στις καλές τέχνες, αλλά ποιο αθλητισμός θα μπορούσε να θεωρηθεί μία μορφή, έτσι, χαρισματικότητας, γιατί δεν υπάρχει αφιβολία ότι υπάρχουν χαρισματικοί αθλητικές, πάνω έτσι και τις προσύγχρονες θεωρίες για τη νοημοσύνη που βάζουμε την κοινωνιστική νοημοσύνη, έτσι, δεν είναι συμφωνίτα σε αυτό, καταρχήν. Δηλαδή, πιστεύετε ότι ένα παράδειγμα, το οποίο συνήθως παίρνω στο μυαλό μου, έτσι, ένας εξαιρετικός, ας πούμε, καλτοσφαιριστής, θα μπορούσε να θεωρηθεί χαρισματικός, με την έννοια ενός δυναμικού, το οποίο αξιοποιείται βέβαια με τη συνεχή προπόνηση και λοιπά και φτάνησαν, έτσι. Υπάρχουν πάρα πολύ καλοτασφαιριστές που μπορεί να εξασκούνται, να κάνουν σκληρή προπόνηση, αλλά όλοι δεν φτάνουν στο επίπεδο που φτάνουν κάποιοι, όπως ελπίζονταν, έτσι. Και ειδικά και αναφέρω την περίπτωση του μπάσχεδια, γιατί το μπάσχεδια είναι ένα, θα μου πείτε κι άλλα αθλήματα, είναι και ένα πολύ αυτακτητικό άθλημα, γιατί έχει πολλές γνωστικές επεξεργασίες που πρέπει να δείχουν επεξεργασίες ταυτόχρονες, έτσι. Έχει πάρα πολλούς κανονισμούς, έχει το χρόνο που είναι σκυρός, έτσι. Πρέπει να παίρνεις υπόψου τη δική σου, ότι θέλεις σε σχέση με τον καλάθι, ότι θέλεις τον αντιπάλου, τις δικές που έχεις στο νου σου, τους κανονισμούς, να μην κάνεις πάλι, δηλαδή σε χειριωστά το δευτερολεπτό, η λήψη απόφασης για το τι θα κάνεις, πρέπει να βασίζεται σε πάρα πολλές πληροφορίες, οπότε αυτο δεν είναι δηλαδή αυτοί οι οποίοι πραγματικά έχουν φτάσει σε ένα πολύ ψηλό επίπεδο επίδοσης, έτσι. Δεν είναι απλώς θέμα ανθρωπόνησης, όπως καταλαβαίνει, έτσι. Γι' αυτό άλλωστε ότι ο Gartner έχει πάλι την κίνηστη νοημοσύνη ως μία μορφή νοημοσύνης, έτσι. Τώρα, επίσης, φυσικά δεν μιλάμε για μουσική, σοδαρφική κλπ, έτσι, αυτά είναι πολύ εύκολα. Και βεβαίως η χαρισματικότητα αναφέρεται και στο πεδίο της ηγεσίας, συμφωνήτας αυτό. Μιλάμε για χαρισματικούς ηγέτες, έτσι δεν είναι, ανεξάρτητα από το αν μας αρέσει ή δεν μας αρέσει κάποιος, αν συμφωνούμε ή δεν συμφωνούμε τις δικές σου πολιτικές, έτσι. Δεν υπάρχει αφιβολία ότι κάποιοι έχουν το χαρισμα της επικοινωνίας και της ηγεσίας του να διαμαφώνουν ομάδας από κάτω και να κάνουν τις ομάδας να ακούν αυτά που λένε και να έχουν οπαδούς σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι κάποια άλλη, έτσι. Όλοι οι πολιτικοί ηγέτες των χωρών δεν έχουν την ίδια χαρισματικότητα στην ηγεσία, έτσι και μπορεί να λαμβάνουν. Δεν αναφέρομαι ούτε στις αποφάσεις τις οποίες φέρνουν και τις... δεν σημαίνει απαραίτητος ότι ένας χαρισματικός ηγέτης, έτσι, σε σχέση με το να έχει τα πλήθια από πίσω του λαμβάνει και στις ορθές αποφάσεις για το καλό της χώρος, για το καλό της ανθρωπότητας απαραίτητος, αλλά έχει όμως στοιχεία χαρισματικότητας στον τρόπο με τον οποίο διηγεί γιατί μπορεί να παρασχέει τα πλήθια από πίσω του, έτσι. Ο Ελλήτης μιλάει πολύ καλά, έτσι, και εδώ δεν θεξείς, ναι. Ένα παιδί που έχει ιδικές ικανότητες, δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζεις να έχει και ικανότητες στη γλώσσα, γιατί μέρος του να προσελικεί στον κόσμο και να σε ακούει είναι ότι ξέρει να χρησιμοποιείται τη γλώσσα. Βεβαίως, βεβαίως. Αλλά όσοι χρησιμοποιούνται καλά τη γλώσσα δεν καταλήγουν να είναι πάντα πολύ καλοί οι ιδιαίτες, έτσι δεν μπορεί να γίνουν πολύ καλοί συγγραφείς, για παράδειγμα. Χωρίς να έχουν, δηλαδή, καλή χρήση της γλώσσας, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι καλή η κοινωνία. Κάποιος μπορεί να είναι, να έχει πολύ ψηλές επιδόσεις γλωσσικές, αλλά μπορεί το κομμάτι της επικοινωνίας να εφολεύει. Το αντίθετο όμως γίνεται. Δηλαδή, προς τη μία κατέληση, η ηγεσία να πηγαίνει ότι ξέρετε ποιες είναι τα πρώτα... Ναι, η ηγεσία έχει αυτό το στοίχιο, ναι, ναι, έχει αυτό το στοίχιο. Σε ένα πολύ μεγάλο μαθμό. Γιατί, από την άλλη, υπάρχουν και οι ηγέτες οι οποίοι θεωρήθηκαν ότι πραγματικά ήταν χαρισματικοί ηγέτες, ως προς τον τρόπο με τον οποίο διοίκησαν, ποιος είναι αποτελεσματικός, η ηγεσία των δράσεων, των αποφάσεων που πήραν, χωρίς να ήταν αυτοί οι οποίοι έλεγαμε πολλά λόγια ή οτιδήποτε. Ναι, σαν να δεποστορίσει κανείς και την καλή ηγεσία στην αποτελεσματική. Δεν το θέλουμε μόνο δημαγωγό, δεν το θέλουμε μόνο έδικο, το θέλουμε μόνο στεναική, οπότε μπορεί να είναι τα αυτομαθηματικά. Καλά, δεν αδικείσαμε, δεν αδικείσαμε τα μαθηματικά, τα μαθηματικά, ότι σε άλλος, έτσι, είναι λογικομαθηματική σκέψη, έτσι, και η λογικομαθηματική σκέψη πάντα είναι ένα σύν. Έτσι. Λοιπόν, ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί πάρα πολύ, φεύγωνα, την επιστήμη της ψυχολογίας, ναι, γιατί συνδέεται με τους χώρους της ψυχολογίας, είναι βεβαίως πώς γίνεται η διάγνωση θεσματικότητας, έτσι. Με τι μέσα μπορούμε να κρύβουμε ότι ένα παιδί είναι χαρισματικό, ένα στιγμή είναι χαρισματικός, είναι χαρισματικός θεωρώ, δεν είναι εκεί. Και βέβαια, επειδή αυτό είναι ένα δύσκολο ζήτημα, γι' αυτό και υπάρχουν διαφορμίες μεταξύ των θεωρητικών, έτσι. Τρεις τρόποι αξιολόγησης προτείνονται, έτσι, και ο καθένας βέβαιος μπορεί να επιλέξει ανάλογα με το θεωρητικό μοντέλο που προκλίνει ο ίδιος, έτσι. Ο πρώτος, ο πιο απλός τρόπος, είναι αξιολόγηση βάσει του δείχνου νεοσύνης, δηλαδή δίνεις, χωρίζεις μια ψυχομετρική δοκιμασία, έτσι, που μετράει το νοητικό επίπεδο του δείχνου νεοσύνης και σύμφωνα με τις τιμές τις οποίες ξέρατε διεθνώς, εάν ο δείχνης νεοσύνης μετρηθεί να είναι πάνω από 125 με 130, τότε θεωρούμε ότι έχουμε την περίπτωση ενός αρισμανικού πεδιού, γνωστή καρτουλάχιστον, έτσι. Ο πιο απλός τρόπος. Ένας δεύτερος τρόπος, ο οποίος συζητιέται και είναι έτσι και πιο σύγχρονος, το λέμε κιόλας, επάνω από τις πιο σύγχρονες θεωρητικές προσηγήσεις για την νεοσύνη, είναι ότι δεν μας αρκεί ο δείχνης νεοσύνης. Ο δείχνης νεοσύνης είναι μια ψυχομετρική δοκιμασία, η οποία κιόλας εφίσταται στους περιορισμούς του κλαισίου, δηλαδή οι περισσότερες ψυχομετρικές δοκιμασίες που υπάρχουν είναι κυρίως κατασκευασμένες για να μετρήσουν τη νοημοσύνη των μελών δυτικού πολιτισμού, έτσι, των δυτικών χωρών. Δηλαδή πώς θα πας, για παράδειγμα, με ένα ψυχομετρικό τέστο να μετρήσεις τη νοημοσύνη των ισχυμών μπορείς να πας. Ξεκινάς από λάθος αφητήρια, αν πας με ένα τέστο νοημοσύνης που το δίνεις, ας πούμε, σε μια ευρωπαϊκή χώρα στην Αυστραλία και λοιπά και πας να λάσεις καπάνω το δώσεις ισχυμούς, μάλλον δεν έχεις κανέναν καλά, διότι το κλαισίου είναι τελείως διαφορετικό, ότι θα τους βγάλεις όλους, έτσι, δεν είναι μια εγγυληνέκρηση. Ή ξέρω εγώ ότι να πας σε μία άλλη κοινότητα η οποία δεν έχει τα χαρακτηριστικά ακαδημαϊκά που έχει ο δυτικός πολιτισμός, έτσι. Άρα λοιπόν η αξιολένη, το σύγχρονο στις θεωριακές που συνδέσεις, ότι ο δύτης νοημοσύνης αυτό το οποίο μετρά κυρίως είναι το ακαδημαϊκό δυναμικό, δηλαδή το λογικό μαθηματικό, το γλωσσικό, ας πούμε το οπτικό χορικό κλπ. ότι μετρά μια συγκεκριμένη διάσταση ας πούμε του δυναμικού που μπορεί να έχει κάποιος. Γι' αυτό η αξιολόγηση της χαρακτηριστικής νοημοσύνης οφείλε να βασίζεται και σ' άλλες πτήχες της νοημοσύνης. Λιγότερο ακαδημαϊκού τύπου λένε οι σύγχρονες τελευταίες προσεγγίσεις. Έτσι δηλαδή κάποιος θα μπορούσε να μετρήσει, ας πούμε, την κοινωνική νοημοσύνη, στην υγεσία. Ή να μετρήσει τις πιο σημαντικές προσεγγίσεις που λένε, πιο πολλές φορές νοημοσύνης να μετρήσει, την μουσική νοημοσύνη να μετρήσει, την ενθαπροσωπική νοημοσύνη, το πως κάποιος μπορεί να πετανοεί καλά την εαυτό του ή και τους άλλους και πάει λεγονής. Άρα λοιπόν και σε άλλες πτυχές νοημοσύνης ή πιο, ας πούμε, μια από τις θεωρίες για την νοημοσύνη είναι, πέρα από τη θεωρία του Κάχνατ για τις 7 διαφορετικές συμμορφές νοημοσύνης, η θεωρία του Στένεκου. Είναι η τριαρχική νοημοσύνη, θεωρία για την νοημοσύνη και χωρίζει την ακαδημαϊκή, η οποία μετρέται με τα κλατσισικά τέστα νοημοσύνης, από την κοινωνική και την πρακτική νοημοσύνη. Και ως κοινωνική νοημοσύνη βάζεται αυτό το κομμάτι των διαφορετικών σχέσεων, της επικοινωνίας, έτσι από τις επίλυσσες συμπρούσεων κλπ. Και στην πρακτική νοημοσύνη καταλαβαίνετε ότι βάζει όλες τις άλλες πτυχές. Και εγώ θα σας πω ένα πολύ απλό παράδειγμα για να καταλάβετε. Πάρτε την περίπτωση ενός, και το λέω έτσι λοιπόν, πάρτε την περίπτωση ενός, τι να σας πω, ενός μηχανικού αυτοκινήτου, ο οποίος έχει τελειώσει το χειμωτικό εγώ, σχεδόν έχει τελειώσει το κοινάσιο, έτσι, δεν έχει προχωρήσει τις σπουδές του, έτσι, για τον α ή δη τα λόγο, όχι γιατί δεν μπορούσε, σταμάτησε εν πάση περίπτωση, του πάσεις ένα αυτοκίνητο, έτσι, και μπορεί αυτομάτως να καταλάβει περί του να σου πρόκειται, έτσι, και να σου εντοπίσει τη βλάβη και να σου το φτιάξει χωρίς να κατευθείς και τίποτα. Εάν δώσεις ένα αυστηρό ψυχομετικότητας και νοημοσύνης, το οποίο έχει έναν πιο αυστηρό αθλημαϊκό προσανατολισμό, έτσι, μπορεί να μην σκοράει ψηλά. Σε αυτά όμως τα ζητήματα τα πρακτικά ενάς περίπτωση, που δεν είναι και τόσο εύκολα όσο το πρακτικό το παράδειγμα σας έδωσα, διαπρέπει, έτσι. Ή, ένα άλλο πιο ακριό παράδειγμα σας πω, αν πάρετε την περίπτωση του τσιγκανόπετου, έτσι, που για τους δικούς του λόγους ξέρουμε ότι δεν έχει καλύτερη σχέση με το σχολείο, έτσι, μπορεί να τους ξεγελάσει κανείς στο οικονομικό, στην οικονομική συναλλαγή, στο εμπόριο. Να μας ξεγελάσουν μπορούν, να τους ξεγελάσουμε δύσκολα, έτσι. Δηλαδή, υπάρχουν τείχες της νοημοσύνης, που είναι καθημερινές κοινωνικές πρακτικές, τις οποίες τα τέσσερες νοημοσύνης που είναι πιο ακαδημαϊκά προστατορισμένα, πολύ δύσκολα μπορούν να τις λάβουν. Οπότε, οι πιο σύγχρονες προσεγγίσεις, αυτές τις διαστάσεις της ανθρώπινης προσωπικότητας, επιθυμούν να αποδώσουν, έτσι. Και βέβαια, μια τρίτη προσέγγιση που λέει ότι, ίσως μια πιο έγκυρη μέτρηση της χαρισματικότητας, θα έπρεπε να οφείλεται σε πολλαπλά κατοικίρια, βάζοντας μέσα και άλλα συθήματα, αυτές τις παραμέτρες της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης, που είπαμε, έτσι, της αποκλείωσης της νόησης, ή ακόμη και το κίνητο, έτσι. Γιατί? Γιατί έχει βρεθεί ότι το κίνητο επιτεθείς βρίσκεται πολλές φορές πίσω από μια εξαιρετική επίδοση, έτσι. Άρα, λοιπόν, μπορεί η εξαιρετική επίδοση να οφείλεται σε άλλες πιο δυναμικές πληγές της ανθρώπινης προσωπικότητας και όχι τόσο το νοητικό δυναμικό, έτσι. Μπορεί, για παράδειγμα, γύρω μας να κυκλοφορούν κάποιοι εφίλοις, πολλοί εφίλοις, αλλά αν δεν είχαν το κίνητο ή δεν δούλεψαν όσο θα έπρεπε να δουλέψουν, να μην φτάσουν σε εξαιρετικές επιδόσεις, μπορεί κάποιος με χαμηλότερο δυναμικό, αλλά επειδή θα το καλλιεργήσει, επειδή θα επιμείνει, επειδή θα προχωρήσει, να σημειώσει ψηλότερες επιδόσεις. Εντάξει, παιδιά, και μια ερώτηση μέχρι εδώ. Τώρα, ήδη αναφερθήκαμε νωρίτερα, στη χαρισματικότητα βεβαίως παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το πολιτισμικό πλαίσιο. Το ποιος είναι χαρισματικός σε ένα πλαίσιο δυτικής χώρας είναι διαφορετικό πράγμα από πώς ορίζεται ο χαρισματικός που σας είπα στην κοινότητα των σκημών, στην κοινότητα των Ρώμαν ή οτιδήποτε. Άρα, λοιπόν, το πολιτισμικό πλαίσιο αναχισβεί, παίζει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζουμε και ορίζουμε τη χαρισματικότητα. Αυτό πάντα θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας και κατά επέκταση αυτό επηρεάζει και τους τρόπους μέτρησης της χαρισματικότητας, όπως καταλαβαίνετε. Έτσι, ένα άλλο στο οποίο θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας, ειδικά για τα παιδιά κατά την περίοδο της εφηβείας είναι ότι κάποιοι χαρισματικά παιδιά μπορεί να αποκρίττουν τις ικανοητές τους σχομπίμους. Γιατί τώρα μπορεί να κάνουμε αυτό, παιδιά, τι λέτε? Κατά την περίοδο της εφηβείας τα παιδιά θέλουν να νιώθουν ότι είναι μέρος της ομάδας, ότι δεν ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους και ότι είναι αποκομμένοι. Οπότε έχοντας ένα χαρισματικό παιδί θα νιώθουν ότι είναι αποκομμένος από τους υπόλοιπους, φοβάται. Γιατί δεν θέλουν να διαφορετηθεί, θέλουν να είναι μέλος της ομάδας. Η παρέα των συνομιλίκων έχει πολύ μεγάλη αξία κατά την περίοδο της εφηβείας και οι έφηβοι δεν θέλουν να ρισκάρουν το να μην έχουν φίλους. Άρα λοιπόν μπορεί να αποκρίττουν τις ικανοητές τους σχομπίμους. Ξέρετε πόσα παιδιά υπάρχουν τα οποία σε συνενόηση με τους γονείς και τους διευθυντές των σχολείων δεν θέλουν να ακουστεί ότι παίρνουν αριστεία στο σχολείο. Ξέρουν βέβαια οι μαθητές, δεν είναι εύκολο να εκρυφτείς, γιατί είναι μισή μια τάξη. Λίγο πολύ όλοι ξέρουν τι γίνεται. Αλλά εγώ έχω ακούσει αρκετές περιπτώσεις, όχι περιπτωσίες, αλλά είναι πολλά τα παιδιά, αρκετά αρκετά περιπτώσεις τα παιδιά τα οποία δεν θέλουν να ακουστεί το όνομα. Ή επίσης πρόσφατα έχουμε ένα περιστατικό. Στης επανένθεση αυτό ότι μπορεί να υπάρχουν παιδιά τα οποία ξέρουν πολλά πράγματα, αλλά στο πλαίσιο της τάξης, δεν θέλουν να φαίνεται ότι ξέρουν πολλά πράγματα, προκειμένου να μην θεωρηθούν φυτά ή λίγος αλλιώς πια ιερολογία που χρησιμοποιούν. Και πρόσφατα άκουγα για ένα περιστατικό, προσέξτε λοιπόν, ένα παιδί δεν φρόντισε για κάτι τέτοιο απέναντίας, έτσι. Και οι υπόλοιποι άρχισαν μετά να τον αποκλείω. Κάποιος, βλέπετε, είναι σκληρή η κοινότητα των μαθητών και κοινότητα των παιδιών. Δεν είναι εύκολο. Οπότε οι έφηβοι πραγματικά, επειδή θεωρούν ότι η παρέα των συνομλήκων έχει πολύ μεγάλη αξία, τα παίρνουν πρόσφατα σε αυτά τα πράγματα, έτσι. Τώρα, είναι λίγο νόσο ότι όπως σε κάθε κατηγορία ιδιαίτεροτήτων, αλλά στην περίπτωση των χαρισματικών παιδιών, είναι ακόμα και οι πιο έντονες οι ατομικές διαφορές που υπάρχουν. Μεγάλο, πολύ ευρύ το φάσμα των ατομικών διαφορών μεταξύ χαρισματικών ανθρώπων. Ούτως ή άλλως είπαμε ότι οι χαρισματικό μπορεί να εκδηλώνεται σε πολλές και διαφορετικές περιοχές, έτσι. Παρά τα αυτά όμως, παρά τις μεγάλες ατομικές διαφορές που υπάρχουν, έτσι, υπάρχει ένας αριθμός χαρακτηριστικών, που θεωρούνται κοινά και ότι διαπερνούν, θα λέγαμε λίγο πολύ, το σύγγρονο των χαρισματικών ατόμαν, με όποιον τρόπο και αν δεν θεωρούνται αυτά. Τώρα, ποια είναι αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά. Πρώτον, διαβημένο λεξιλόγιο. Θεωρείται ότι τα χαρισματικά άτομα έχουν μια αίσθηση και μια κατοχή της γλώσσας σε έναν υψηλό βαθμό. Έτσι, διαβημένο λεξιλόγιο. Δεν αναφερόμαστε στην περίπτωση αυτό, που είναι χαρισματική στην γλώσσα, αλλά γενικώς θεωρείται ότι έχουν ένα διαβημένο λεξιλόγιο. Εκτεταμένες γνώσεις και συχνά εμπειρογνωμοσύνες σε συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό, ότι ξέρουν πάρα πολλά πράγματα. Και το ότι ξέρουν πάρα πολλά πράγματα, σε έναν μεγάλο βαθμό εμπινεύται και από το ότι θέλουν να μαθαίνουν πολλά πράγματα. Από το ότι έχουν πολλά ενδιαφέροντα, ότι έχουν πολλές απορίες, ρωτούν, ψάχνουν, θέλουν να μαθαίνουν. Και αυτές οι εκτεταμένες γνώσεις και το εμπειρογνωμοσύνες είναι το εξπερτίζ της αριστείας, έτσι. Μπορεί να είναι σε πάρα πολλά πράγματα, μπορεί να είναι και σε διαφορετικές περιοχές. Και άλλοι, ξέρω εγώ, να επιλέγουν να είναι σε αυτά που τους αρέσουν, ξέρω εγώ, με το διάστημα, με τη βιολογία, με οτιδήποτε, έτσι, σε συγκεκριμένες περιοχές ή και σε περισσότερες. Επίσης, η κανόητα, πάρα πολύ σημαντικό αυτό, η κανόητα να μαθαίνουν ταχύτερα και πιο εύκολα από τους συνομιλίους. Η ταχύτητα επεξεργασίας, ξέρετε, είναι θεμελιώδης χαρακτηριστικό του γνωστικού συστήματος. Η ταχύτητα, πόσο ταχύς είναι αυτός ο οποίος έχουμε μπροστά μας. Με τι ταχύτητα, λοιπόν, επεξεργάζεται τις πληροφορίες, έτσι. Με τι ταχύτητα μαθαίνει και ούτω με το εξής. Και η αλήθεια είναι, βεβαίως, ότι τα χαρισματικά παιδιά μαθαίνουν ταχύτερα, έτσι, πιο εύκολα από τους συνομιλίους. Υπάρχει πολλές φορές ένας κίνδυνος, ανοίγω και εδώ μια παρένθεση. Ξέρετε, μεταξύ των εφήβων, κυκλοφόρουν διάφορα σενάρια με κάθε περίπτωση. Μεταξύ των εφήβων παίζει πολύ το σενάριο του πόση ώρα κάποιος διαβάζει για να έχει τους βαθμούς που έχει. Ή πόσο λιγότερη ώρα, εν πάση περιπτώσει. Με αποτέλεσμα, ας πούμε, όταν έχεις, έτσι, πολύ καλούς μαχτές γενικά. Ακούω σε φίλος να λένε, εντάξει, τι να το κάνω, παίρνει 19, βέβαια 40 ώρες την ημέρα. Θεωρώ να σας πω ότι η ταχύτητα επεξεργασίας είναι χαμηλή και ότι ουσιαστικά το αποτέλεσμα, ας πούμε, της εξαιρετικής επιδροσίας είναι αποτέλεσμα μιας πολύ μεγάλες προσπάθειας και λιγότερο της ικανότητας. Αυτό θα πρέπει να σας πω ότι είναι της προσαρμοστικός. Δεν είναι, δεν το θέλουμε αυτός, όπως το σημαίνει, όπως είπα και νωρίτερα. Αυτό, το οποίο μπορούμε να ξέρουμε όλοι, είναι ότι χωρίς δουλειά δεν γίνεται τίποτα. Μόνο το υψηλό δυναμικό δεν σε σώζει, δεν σε βγάζει καθαρό. Μπορεί να το έχεις, αλλά δεν φτάνει. Άμα δεν το βάλεις να δουλέψει και δεν έχεις έτσι και κίνητρο και επιμονή, δεν είναι αυτό το οποίο θα σε ξελασφώσει. Μάρει περίπτωση, έτσι. Αυτός ο οποίος διαβάζει πολύ, προσπαθεί πολύ, έχει πολύ περισσότερες μυθανότητες από κάποιον, ο οποίος έχει υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτό του, διότι του βγαίνουν τα πράγματα με μια ευκολία. Και αυτή η αυξημένη ευκολία του δημιουργεί έτσι ένα αίσθημα υπερβολικής εμπιστοσύνης στον εαυτό που δεν χρειάζεται την ανάλογη προσπάθεια από πίσω. Δηλαδή για την εφηβεία. Αυτό είναι μια της προσαρμοστικής σκέψης, ξέρετε. Έτσι. Λοιπόν, τώρα. Γνωστικές λειτουργίες και μεταγνωστικές διεξιότητες σε ψηλότερο επίπεδο. Δεν είναι μόνο η ταχύλια του ασοκρασίας, γενικά το επίπεδο της γνωστικής λειτουργίας είναι αναβαθμισμένο. Και σε γνωστικό επίπεδο και σε μεταγνωστικό επίπεδο. Να κάνουμε μόνο μια διάκριση για το μεταγνωστικό, γιατί εδώ έχουμε και παιδιά που δεν το ξέρουν. Η γνωστική λειτουργία είναι πολύ απλά, σας πω, όταν λύει ένα πρόβλημα. Το μεταγνωστικό επίπεδο είναι όταν είναι σε θέση να γνωρίζω τους τρόπους με τους οποίους έλυσε ένα πρόβλημα, παρακολουθώ την διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος, διαπιστώνω λάθη, εντοπίζω λάθη, παρεμβαίνω, διορθώνω, αξιολογώ τη λύση. Γι' αυτό και λέγεται μεταγνωστικό επίπεδο. Είναι το επίπεδο, γι' αυτό και λέγεται μεταγνωστικό, γιατί είναι ένα ιεραρχικά νότερο επίπεδο, το οποίο έχει ως αντικείμενο ότι είναι και τη γνώση. Δηλαδή, μέσα σε θέση να παρακολουθώ, να εποπτεύω, να αριθμίζω και να αξιολογώ τη γνωστική μου λειτουργία. Έτσι, φέρεται λοιπόν, ευχαρισματικά, παιδιά, διαθέτουν και γνωστικές και μεταγνωστικές διαξιότητες σε ψηλότερη επίπεδο. Επίσης, με καλύτερη επελεξία στην προσέγγιση των έργων και την παραβουκή ιδεών. Γενικώς μιλάμε για μια αναπαθυσμένη νοητική λειτουργία. Έτσι, η οποία μεταφράζεται και σε μεγαλύτερη επελεξία, έτσι δηλαδή μπορώ λίγο να σε φύγω από το πλαίσιο και να συνδέσω αυτά που ζητά η άσκηση με αυτά που ξέρω, να επιλέξω καλύτερα αυτά που ταιριάζουν. Μπορώ να παράξω ιδέες, έτσι, που δεν είναι αυτά που διάβασα μόνο στο μάθημα της ημέρας ή αυτά που άκουσα μέσα στη τάξη. Μπορώ να έχω μια δική μου πρωτότυπη ιδέα κλπ. Νωρίτερη κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Σύμφωνα με τη θεωρία του Πιαζέ, πότε αναμένεται η κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης, παιδιά. Από εδώ και το από εκεί, μας σηκώνει η χέρια. Τα κάνετε αυτά στο μαθηματικό, παιδιά? Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Από εδώ και το από εκεί, μας σηκώνει η χέρια. Τα κάνετε αυτά στο μαθηματικό, παιδιά. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. Κατάκτηση της αφυριμένης σκέψης. |
