| Συμπτώματα της ασθένειας, αίτιο-παθογόνο, καταπολέμηση: Όλοι το λένε τέφρα σύψη. Τέφρα τι σημαίνει? Στάχτη. Αυτή όμως η τέφρα είναι ουσιαστικό. Το επίθετο που βγαίνει από την τέφρα είναι ο τεφρός, η τεφρά, το τεφρό. Τεφρός, τεφρά, σύψη. Τι σημαίνει λοιπόν τεφρά σύψη, τι χρώμα είναι η σύψη. Στέλιο. Σταχτιά. Είναι σταχτιά σύψη. Αυτό σημαίνει αυτό το όνομα. Και το ρώτησα επίτηδες γιατί όλοι το λένε λάθος, οι περισσότεροι, για να μην τους καταδικάσω και όλους. Τεφρά σύψη λοιπόν είναι μια ασθένεια που αλλιώς λέγεται βοτρίτιδα. Θα κάνουμε ησυχία να συμμαζευτούμε να... Ωραία. Σε ποιο φυτό έχουμε τεφρά σύψη. Στο Αβέλι. Μοναχά. Που παντού. Που παντού. Λαχανικά. Που δηλαδή. Μαρουλή. Κρεμμύδι. Σε όλα τα φυτά μπορεί να έχουμε τεφρά σύψη. Είναι μια ασθένεια με παγκόσμια εξάπλωση η οποία προσβάλλει πάρα πολλά είδη. Και όπως βλέπετε ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν τα δεντρόδι με τα οποία ασχολούμαστε εμείς. Δεντρόδι, κυπευτικά, καλοπιστικά, δυομηχανικά φυτά. Αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες μπορεί να έχουμε κατάρευση των φυτικών ιστών, είτε των πράσινων είτε των καρπών. Στις δεντρόδις καλλιέργειες τώρα, επειδή δεν θα ασχοληθούμε σε αυτήν την ενότητα με κάτι να περιγράψουμε πάνω στα δέντρα. Αρκεί να θυμόσαστε ότι ο μπότρι της είναι ένα από τα πιο σημαντικά αίτια σύψιων καρπών, ιδίως μετασυλλεκτικών. Μας απασχολεί δηλαδή στα δέντρα ως αίτιο μετασυλλεκτικών σύψιων. Δηλαδή τι, οι καρποί οι οποίοι είναι στη συντήρηση για πολλούς μήνες για να διοχητεύονται στο εμπόριο σταδιακά, οι φύσταται μολύνσης από μπότρι της και σαπίζουν και έχουμε πολύ μεγάλες απώλειες σε αυτό το στάδιο της παραγωγής. Ιδιαίτερα σε ακτινίδια αλλά και σε πυρινόκαρπα και σε γιγαρτόκαρπα. Τα ακτινίδια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στον μπότρι της. Αλλά μιλούμε για καρπούς, δεν θα περιγράψουμε τώρα συμπτώματα πάνω σε δέντρα. Στο αμπέλη εθεωρείτο ως μια ασθένεια δευτερεύουσα. Μια ασθένεια η οποία συνοδεύει την ανάπτυξη των σταφυλιών και ότι τα προσβάλλει στο τελευταίο στάδιο της ορίμασης. Δημιουργεί ζημιές σε όψιμες κυρίως ποικιλίες. Είναι μια πολύ σημαντική ασθένεια στο αμπέλη για να κανοποιήσω τον Νίκο, ο οποίος πριν μου είπε γιατί λες μόνο τον Περονόσπρο και το ίδιο και δεν λες και την τεφρά σύψη. Είναι μια από τις πιο σημαντικές ασθένειες στο αμπέλη. Οι ζημιές του αμπέλη, και θα ασχοληθούμε κυρίως με το αμπέλη σήμερα, είναι μίωση της παραγωγής αλλά και υποβάθμιση της ποιότητας των κρασιών, αν χρησιμοποιηθούν σταφύλια πολλά τα οποία είναι μολυσμένα από μπότρη της. Εδώ σας δείχνω εικόνες από ακτινίδιο σε ένα τελάρο στη συντήρηση. Εδώ βλέπετε την προσβολή να ξεκινάει από αυτό εδώ το σημείο και καθώς σαπίζει ένας καρπός αρχίζει και κολλάει και τους διπλανούς του και δημιουργούνται οι λεγόμενες φωλιές, νομίζω τις λένε, οι μετασυλλεκτικοί που ασχολούνται με τις συντηρήσεις των καρπών. Λοιπόν, αισθείες μόλινσης μπότρη της. Εδώ ένα από ένα παλιό πείραμα που είχε γίνει στο εργαστήριό μας. Βλέπετε εδώ τους καρπούς οι οποίοι έχουν σαπίσει, ύστερα από τεχνητή μόλινση και αν τους κόψουμε στη μέση θα δείτε μια εικόνα που σας θυμίζει πάρα πολύ τα ακτινίδια τα οποία είναι πολύ μαλακά και καμιά φορά τα κόβουμε και θα μπει σάρκα. Αντί να έχουν αυτήν την ωραία κυτρινοπράσινη σάρκα έχουν μια σάρκα χρώμα τόσο κρεμόδους και έχουν μια απέσια γεύση. Η σάρκα λοιπόν μαλακώνει και καταραίει από την προσβολή του μπότρη της. Εδώ το βλέπετε σε μήλο και εδώ το βλέπετε σε ροδάκινο και βλέπετε αυτή τη χαρακτηριστική γκρίζα μούχλα η οποία σχηματίζεται δηλαδή το γκρίζο μικίλιο του μπότρη της, το οποίο σχηματίζεται πάνω στους καρπούς που έχουν προσβληθεί και γι' αυτό η ασθένεια ονομάστηκε τεφρά σύψη. Το γκρίζο είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό, έχει το χρώμα του ποντικιού. Θα μου πείτε εμείς μόνο χάμστερ ξέρουμε. Τώρα τα ποντικάκια που τυκλοφορούν τα άγρια έχουν ένα γκρίζο χρώμα και το ίδιο χρώμα έχουν και οι καρποφορίες του μπότρη της και το μικίλιο του. Εδώ σας δείχνω σε έναν άλλο ξενιστή σε φράουλα. Ξέρετε ότι οι φράουλες που τυκλοφορούν στο εμπόριο είναι ιδιαίτερα βεβαρημένες από φυτοφάρμακο έτσι, εξαιτίας του ότι είναι ευάλωτες στον μπότρη της. Και εδώ βλέπετε πως η φράουλα έχει καταρρεύσει και έχει κολλήσει και τη διπλανή της. Και είναι καλυμμένη από τον γκρίζο μικίλιο. Να δούμε τα συμπτώματα τώρα στο αμπέλι. Πάμε να δούμε την ασθένεια στο αμπέλι. Γιατί είπαμε στα δέντρα δεν έχουμε να πούμε κάτι σαν ασθένεια, είναι απλά ένα αίτιο σύψιων καρπών. Συμπτώματα στο αμπέλι μπορεί να δούμε είτε σε φύλλα, είτε σε νεαρούς βλαστούς, είτε σε άνθη όταν έχουμε υγρή και βροχερή άνοιξη. Αυτά είναι κάποια πρώιμα συμπτώματα που τα βλέπουμε όταν έχουμε ιδιαίτερα υγρή άνοιξη. Δεν είναι όμως αυτά τα οποία κύριε μας απασχολούνε. Μας ενδιαφέρουν τα συμπτώματα στους καρπούς, οι μολύνσεις που έχουν στους καρπούς, οι οποίες συμβαίνουν αργά το φθινόπωρο. Όχι αργά το φθινόπωρο, μέσα στο φθινόπωρο, όταν ξέρετε ότι τα σταφύλια εκείνη την εποχή είναι όρημα, τότε γίνεται συγκομιδί τους, τότε διαφυτεύονται στο εμπόριο. Επίσης μπορεί να δούμε προσβολές και στα αυμοσχεύματα του αμπελιού τα οποία είναι σε στρωμάτωση, είτε είναι εμβολιασμένα είτε είναι απλά. Μπορεί να δούμε και εκεί δηλαδή εξαιτίας της υγρασίας που έχουμε προσβολές από μπότριτις. Τα συμπτώματα στα φύλλα για τα παιδιά που έχουν κάνει τον μπότρι της στα κυπευτικά, θα θυμόσαστε ότι δημιουργούνται κάποιες διάχυτες σκυλίδες. Δεν είναι εντοπισμένες σκυλίδες με σαφή περιθώρια και να τα ακούσουν και οι άλλοι, το ίδιο πράγμα έχουμε και στο αμπέλι. Έχουμε διάχυτες σκυλίδες στην περιφέρεια του ελάσματος που μοιάζουν με καψήματα. Όπως βλέπετε δεν είναι μία κυλίδα με στρογγυλό ή πολυγωνικό σχήμα ή κάτι συγκεκριμένο. Είναι μια ολόκληρη περιοχή η οποία μοιάζει σαν να την έχουμε ζεματίσει, είναι καμένη, είναι καταστραμένη. Και πάνω βλέπουμε το μικύλιο. Βλέπουμε εδώ εξανθήσεις, μπορούμε να πούμε εξανθήσεις για τον μπότρι της. Τώρα στους νεαρούς βλαστούς, στις κλιματίδες, στα σημεία που θα έχουμε προσβολή μπορεί να έχουμε μία καφετιά κυλίδα. Καστανή κυλίδα η οποία θα έχει διάχυτα όρια και θα επεκτείνεται. Η κυλίδα είναι εδώ πέρα όπως βλέπετε στο βλαστό. Μπορεί να φανεί στην κορυφή του βλαστού και να τον καταστρέψει ή μπορεί να φανεί σε κάποιο άλλο σημείο όπως βλέπετε εδώ πέρα στην βάση ενός μιας ταξιανθίας στην οποία την έχει καταστρέψει και αυτή. Ο νεαρός βλαστός ο οποίος θα μολυνθεί στην κορυφή του τότε θα εξαραθεί. Και εδώ πέρα βλέπουμε μια κυλιδούλα. Εδώ. Επίσης στα άνθη μπορεί να έχουμε σπάνια καταστροφή των ταξιανθιών την περίοδο της ανθοφορίας αλλά στα άνθη μας ενδιαφέρει κάτι άλλο περισσότερο. Η έναρξη της λανθάνουσας μόλινσης και στη συνέχεια θα σας εξηγήσω τι σημαίνει αυτό. Τώρα πάμε στους καρπούς που πλησιάζουν την ορήμαση και θα δείτε εικόνες οι οποίες θα σας θυμίσουν τα σταφύλια που κρατάτε στο ψυγείο σας. Καμιά φορά βλέπετε ξέρω εγώ στην αγορά σταφύλια, λέτε αν θα τα πάρω να τα φάω, μετά έχετε πέσει ξέρω εγώ στον διάβασμα του Σεπτεμβρίου, τέλη Σεπτεμβρίου κουρασμένη, εκεί διαβάζετε για να δώσετε εξετάσεις στις μυκτολογικές ασθένειες δέντρων και αμπέλου, ξεχνάτε τα σταφύλια στο ψυγείο και μετά από λίγες μέρες ερχόσαστε και τα βλέπετε κάπως έτσι. Όχι, ασθένεις δέντρο και αμπέλου είναι στην αρχή του Σεπτεμβρίου, έκανα λάθος, κάτι άλλο. Λοιπόν, στα σταφύλια μας εμφανίζονται κάποιες διάχυτες κυλίδες, οι οποίες άμα τις πατήσουμε έτσι με το δαχτυλάκι, ας δούμε ότι είναι πάρα πολύ μαλακός, η σάρκα υποχωρεί με μια απλή πίεση και η φλούδα και πολύ γρήγορα η μία ράγα κολλάει την άλλη. Και έχουμε όλο το σταφύλι να σαπίζει, δημιουργείται η λεγόμενη σαπίλα. Η ασθένεια αυτή είναι γνωστή στους παραγωγούς με το όνομα σαπίλα. Βλέπετε παραγωγούς στις άκρες των δρόμων, ας πούμε στον δρόμο μεταξύ Θεσσαλονίκης Καβάλλας που στήνουν, τον παλιό τώρα εγώ θυμάμαι, στον καινούργιο δεν έχω δει, που στήνουν ένα καροτσάκι στην άκρη των δρόμων και πουλάνε σταφύλια, άμα κατεβείς κάτω ή εδώ στον δρόμο της Θεσσαλονίκης γίνεται αυτό, άμα κατεβείς για να αγοράς σταφύλια θα δεις τον Μπάρμπα να κρατάει ένα τσαμπίκι και ένα ψαλιδάκι κοντά του και να κόβει γύρω γύρω τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακщ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ τσακ Alykou pipe Nieosiu Pe Something a Άρα, εκεί η προσβολή είναι επιθυμητή από τον πότρι της, μόνο εκεί όμως, πουθενά αλλού. Εδώ σας θυμίζω, στη φωτογραφία δεξιά, μια φωτογραφία που είχαμε δείξει στην ίσκα. Κυλίδες από ίσκα στις ράγες και κυλίδες από τον πότρι της. Εδώ είναι πιο μικρές, είναι πιο εντοπισμένες και δεν καταλήγουν σε αυτή την πλήρη κατάρρευση και στην πολτοποίηση. Όλο το σταφύλι γίνεται μία μάζα στο τέλος, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του πότρι της, της βοτρίτιδας, της τεφράς ύψης. Και εδώ βλέπετε, συγγνώμη Κυριάκο να ρωτήσεις. Λέω, αυτό θα με ρωτήσουνε τι πράγμα είναι. Αλλά είμαστε στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου και μπορεί να έχουμε φυλαράκια ξέρα γύρω από τα σταφύλια μας. Την ώρα που έγραφα τις λεζάντες πραγματικά το σκέφτηκα, ότι μπορεί να με ρωτήσετε τι είναι αυτό που έχει το φύλο. Αλλά για να πω την αλήθεια, εγώ δεν είχα προσέξει ότι μοιάζει με τα συμπτώματα της ίσκας. Μοιάζει, αλλά δεν είναι. Εδώ έχουμε χαρακτηριστικότητα πότρι της, βλέπετε τις ράγες, πως έχουν λιώσει. Ενώ εδώ είναι κάτι άλλο. Και αυτή η εικόνα, να σας πω την αλήθεια, δεν είναι και πολύ καλή, γιατί είναι τραβηγμένη. Εκεί που την βρήκα δεν ήταν στο κατάλληλο μέγεθος και πρέπει να την μεγαλώσω για να την βάλω εδώ και είναι λίγο έτσι θα μπει. Λοιπόν, και εδώ βλέπουμε συμπτώματα στα σταφύλια. Εδώ ακόμα οι ράγες είναι λίγο έτσι θα μπες, αλλά βλέπετε ότι έχουν κολλήσει μία από την άλλη. Και εδώ που είναι πιο όρημες είναι γυαλισμένες, έτσι γυαλιστερές. Βλέπετε ότι έχουν καταρρεύσει αρκετές από αυτές και ήδη παρουσιάζονται πάνω τους και οι εξανθήσεις. Εδώ είναι μια ωραία φωτογραφία, βλέπετε μία ράγα, πώς ηρικνώνεται. Βλέπετε τις εξανθήσεις που είναι έτσι αραχνοειδείς και αυτές είναι αραιές, αραιοπλεγμένο είναι το μικύλιο του μπότρη της. Και εδώ ένα μέρος του σταφυλιού, στο οποίο οι ράγες έχουν διαλυθεί τελείως. Έχουμε μία υγρή σύψη και κατάρευση ταχεία των ιστών της ράγας. Και μάλιστα καθώς ο μύκητας τρέφεται από τα υγρά της ράγας, γίνεται ακόμα πιο εύρωστος. Και μπορεί πολύ πιο εύκολα να κάνει μόλιψη και στις διπλανές. Άρα λοιπόν, όταν έχουμε σταφύλια στην αυλή μας, δεν πρέπει να πηγαίνουμε εκεί που κρέμονται στην κλιματαριά, δεν πρέπει να πηγαίνουμε να τραβάμε μία μία ρόγα, γιατί χαλάει το σταφύλι. Και όταν ήμουνα μικρή αντιμετώπιζα έτσι την οργή του μπαμπά μου, όταν προσπαθούσα να πηδώντας, να αρπάξω έτσι καμία ρογούλα, γιατί μου έλεγε μην τα πειράζει, θα σαπίσει ολόκληρο. Δεν το καταλάβαινα γιατί βέβαια, αλλά αν αφήσεις εκεί πέρα ουλές, θα μπει ο βότρη της, είναι κατάλληλη η εποχή και θα σου σαπίσει ολόκληρο. Εδώ λοιπόν αυτή η εικόνα δείχνει ένα σταφυλάκι όμορφο και μετά από λίγο καιρό, πώς έχει γίνει αφού έχει υποστεί μόλυνση από μπότρη της. Εδώ βλέπετε τις εξανθήσεις και εδώ ένα σταφύλι κατεστραμένο. Ωραία μου. Η σύψη λοιπόν των σταφυλιών, η μόλυνση των σταφυλιών, μπορεί να οφείλεται σε απευθείας προσβολή κατά την περίοδο της ορίμανσης, δηλαδή είμαστε στο φθινόπωρο όπου βρέχει, έχουμε έναν καρπό που είναι πολύ ωραίο υπόστρωμα για να αντιχθεί ο μπότρη της, έχουμε τις συνθήκες που ευνόουν, η υγρασία, έχει αρχίσει να πέφτει και η θερμοκρασία, δεν έχουμε εκείνες τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, άρα μπορεί να γίνει απευθείας μόλυνση των ραγών. Έχουμε όμως και την περίπτωση που εξετάζεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, όπου έχουμε στην ουσία εξέλιξη μιας λανθάνουσας μόλυνσης, η οποία είχε συμβεί ήδη από την άνοιξη. Αυτό τι σημαίνει, σημαίνει ότι ο Μίκητας μπήκε από τον Ήπειρο, κάθισε εκεί μέσα, μέσα στην ορθήκη, έμεινε σε λανθάνουσα κατάσταση και όταν η ράγα έχει φτάσει στην ορίμανση αρχίζει και τη σαπίζει από μέσα. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό, αλλά μπορούμε να έχουμε και απευθείας προσβολή στην ράγα. Ωραία. Στις έγχρωμες τώρα εινοποιήσιμες ποικιλίες, δεν μιλούμε καθόλου για Βιεννή Σιψινίκο, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Αν έχουμε λοιπόν έγχρωμες εινοποιήσιμες ποικιλίες, τότε εκτός από τη μείωση της παραχωγής, γιατί θα πρέπει να πετάξουμε ένα αρκετά μεγάλο μέρος των σταφυλιών μας, έχουμε και υποβάθμιση της ποιότητας των κρασιών. Γιατί ο Μίκητας παράγει οξυδάση, η οποία χαλάει το χρώμα, καταστρέφει τις χρωστικές και αλλιώνει το χρώμα του κρασιού, μειώνει την οξύδητα του κρασιού, δεν επιτρέπει την αύξηση του αλκοολικού βαθμού, γιατί ο Μίκητας καταναλώνει ζάχαρα, ξέρετε από το ζάχαρο θα προκύψει η αλκοόλη, οπότε η εθανόλη, οπότε μειώνεται τα ζάχαρα, μειώνεται και ο αλκοολικός βαθμός, και έχουμε και αυξημένη επιτυτική οξύδητα, εξαιτίας παραγωγής οξυκού οξύος από βακτήρια, τα οποία αναπτύσσονται στις προσβεβλημένες ράγες. Όλα αυτά συντελούν στο να υποβαθμιστεί η ποιότητα των έγχρωμων κρασιών, τα οποία προέρχονται από σταφύλια που έχουν πολύ προσβολή από μπότρι της επάνω. Δεν γνωρίζω, δυστυχώς δεν έχω τόσο εξεδικευμένες νόσεις στην αμπελουργία. Μπορείτε να ρωτήσετε τον κ. Κουνδουρά. Σε ορισμένες, όμως, λευκές ποικιλίες, σε ορισμένες, το τονίζω, σε κάποια συγκεκριμένες περιοχές του κόσμου, σε ορισμένες τοποθεσίες λοιπόν. Όπως είναι, μιλούμε κάποια λευκά κρασιά του Μπορντό και του Ρίνου. Η ποιότητα των κρασιών εξαιτίας της προσβολής βελτιώνεται. Εξαιτίας της αφιδάτωσης λοιπόν έχουμε μίωση των οξέων, αύξηση του σαχαρικού και αλκοολικού τίτλου, αύξηση της αναλογίας σαχάρων προς οξέα και βελτίωση της γεύσης και του αρώματος του κρασιού. Και αυτό ονομάζεται ευγενής σύψη. Μήπως θυμόσαστε πού αλλού είδαμε ευγενή σύψη. Στα εσπεριδοειδή μπράβο στέλιο, εξαιτίας τίνος. Ευγενή σύψη στους καρπούς των εσπεριδοειδών των λεμονιών εξαιτίας φυτόφθορας. Ορισμένοι θεωρούν ότι αυτή η σύψη του λεμονιού που έχει σαπίσει από φυτόφθορα. Τι προκαλεί παιδιά. Αμαλία τι προκαλεί φυτόφθορα. Είναι δυνατόν να έχουμε κάνει επαναλήψεις σύψη λεμού. Αλλά είπαμε ότι έχουμε και επιτσιλίσματα που μας μολύνουν και τους καρπούς και μπορεί να έχουμε και σύψης καρπών. Εκεί είχαμε πει ότι έχει μια ιδιαίτερη μυρωδιά αυτή η σύψη. Κατορισμένους είναι ωραία και τον ονομάζουν ευγενή σύψη. Αλλά πιο πολύ συζητημένη είναι αυτή η ευγενή σύψη. Από τον πότρι της σε κάποια κρασιά. Το παθογόνο έτειο δεν θα μπω στις λεπτομέρειες. Αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αναθεώρηση για την ονοματολογία και γενικότερα την κατάταξη του παθογόνου, την ταξονομία του. Φαίνεται ότι δεν είναι μόνο ένα είδος αλλά είναι περισσότερα. Είναι ένα σύμπλογμα περισσότερων που βρίσκουμε στα προσδηλυμένα φυτά. Για να μην σας μπλέξω όμως με λεπτομέρειες που ακόμα είναι υπομελέτη, θα σας αναφέρω το κλασικό του όνομα. Πότρι της Σινέρεα είναι το παθογόνο και η τέλεια μορφή του ονομάζεται ποτριοτίνια φουκελιάνα ή σκλεροτίνια φουκελιάνα. Σκλεροτίνια και ποτρι της, για όσους έχουν κάνει ασθένειες λαχανικών, έχουν παρόμοιες προσβολές. Αν έχουμε, ας πούμε, ένα μαρούλι, οι προσβολές τους είναι παρόμοιες, είναι κάπως συγγενείς αυτοί οι μήκητες. Ναι, το χρώμα του μικυλίου αλλάζει και επιπλέον η σκλεροτίνια δεν μας έχει σπόρια. Εντάξει, οι προσβολές είναι παρόμοιες. Λοιπόν, ο ποτρι της είναι ένας εξαιρετικά πολυφάγος. Με κοιτάς στην αρχή αναφέραμε πάρα πολλά φυτά στα οποία έχουμε προσβολές. Μονοετή, πολυετή, καλοπιστικά, φυτά μεγάλης καλλιέργειας. Όπως λέει το όνομά του ποτρι της, μάλλον το όνομά του το πήρε από τους βοτριοειδείς κονιδιοφόρους του. Οι κονιδιοφόροι μοιάζουν με σταφυλάκι, με τσαμπί σταφυλάκι, παράγουν επάνω τα κονίδια, θα σας δείξω μετά φωτογραφία. Και επίσης μπορεί να παράγει σκηρότια και αποθήκια. Θέλω κάποιον έτσι στα γρήγορα τώρα, ας πούμε ο Φωκίων, να μου πει τι είναι τα αποθήκια. Θυμάσαι πάρα πολύ καλά, είναι όργανα εγγενούς αναπαραγωγής. Είναι καρποφορίες, δεν είναι σπόρια. Μπορείς να μου τα συγκρίνεις λίγο με τα κλειστοθήκια των οειδίων που λέγαμε πριν από λίγο. Είναι ανοιχτά σαν τηγανάκια, μερικά είναι αρκετά μεγάλα που μας θυμίζουν μανιτάρια. Δεν είναι όμως μανιτάρια, γιατί τα μανιτάρια ανήκουν σε τι μήκητες. Σε βασιλιομήκητες, εδώ έχουμε ασκομήκητες. Είναι λοιπόν κάποιες καρποφορίες ασκομικήτων και τα αποθήκια, τα οποία είναι ανοιχτά. Είναι σαν τηγανάκια, για να σας τα παρομοιάσω, ή μπορεί να θυμίζουν και μικρομανιτάρι. Θα δούμε σε κάποιο μελλοντικό μάθημα, θα δούμε αποθήκια και θα τα δείτε και θα τα καταλάβετε στο επόμενο, στη Μονήλια. Εδώ λοιπόν σκυρότια και αποθήκια. Σκυρότια ποιος δεν ξέρει, ποιος ξέρει. Παιδιά, προχθές τα δείξαμε στο εργαστήριο, τα είδατε, τα θυμόσαστε, ήταν από σκληροτίνια. Τι σπόρια είναι τα σκυρότια. Νικόλα, τι σπόρια είναι τα σκυρότια. Θα σας σπλακώσω καμιά ώρα. Σπόρια είναι τα σκυρότια. Φρέ καλώς τον Παναγιώτη. Γεια χαραδάν. Πες μας τι είναι και τα σκυρότια μια και ήρθες για να το μετανιώσεις. Ρε παιδιά τι σπόρια είναι τα σκυρότια. Είπαμε δεν είναι σπόρια, τι είναι. Τι θα γίνει με εσάς. Την Ειρήν την έχω δει εδώ και ώρα, όπως και την Τζόρτζια. Ποκίον πού πήγε. Για λέγε μας έτσι με δυνατή φωνή τι είναι τα σκυρότια. Δεν είναι σπόρια βέβαια. Δεν είναι σπόρια βέβαια, επίτι δεν σ' ρωτάω κάθε φορά. Είναι μορφές, από πού προκύπτουν. Ωραία, πες μας. Είναι μορφές, από πού προκύπτουν. Ωραία, πες λίγα λόγια παραπάνω με το τσιγκένι που δεν βγάζω. Πολύ καλά, περιπλεγμένες στενά μεταξύ τους υφές. Μας λέει ο φοκίον, που σχηματίζουν κάποια όργανα διατήρησης. Συμπαγής μυκηλιακής κατασκευές που προκύπτουν από το πλέξιμο των υφών. Εντάξει, δεν είναι σπόρια αυτά. Τώρα θα σας δείξω και μία εικόνα. Εδώ είναι τα σκυρότια για να σας θυμίσω το τριβείο, στο οποίο σας είχα φέρει σκλεροτίνια και είχε κάτι μαύρα πραγματάκια μέσα, τα οποία κινούνταν μέσα στο τριβείο. Εμείς τα κινούσαμε, δεν είχαν ρόδες. Εμείς τα κουνούσαμε έτσι και πήγαιναν από εδώ και από εκεί. Ησυχία σας παρακαλώ εσείς που μπήκατε τελευταία. Γιατί μπήκατε Παναγιώτη? Για να κάνετε φασαρία. Ωραία, πες το στους διπλανούς μου που δεν τους ξέρω. Ωραία, και εδώ είναι ο κονιδιοφόρος ο οποίος μοιάζει με σταφύλι. Είμαι κουνουπίδι αν θέλετε είμαι μπρόκολο. Με σταφύλι δεν μοιάζει τόσο πολύ, αλλά η δομή του είναι σαν τη ράχη του σταφυλιού. Σαν τον άξονα με τους πλάγιους βραχίονες που φέρνουν τις ράγια στην άκρη. Λοιπόν, τα σκυρότια σχηματίζονται σπάνια στη φύση. Αυτά που σας έδειξα προηγουμένως είναι πάνω σε έναν καρπό σε μήλο. Αυτά είναι πάνω σε μήλο. Τα σκυρότια σχηματίζονται σπάνια στη φύση. Ο μίκητας δεν έχει κανένα πρόβλημα να διατηρηθεί. Πρώτα απ' όλα έχει πάρα πολλούς ξενιστές. Έχει σαν προφητική φάση. Μπορεί να κρυφτεί σαν μικίλιο μέσα στις δριτηδόσεις του φλίου του αμπελιού. Μπορεί να αναπτύσσεται σε νεκρούς ιστούς στο έδαφος. Δηλαδή τα φύλλα που θα πέσουν από το αμπέλι, τα σταφύλια, τα νεκρά, τα οποία θα έχει νεκρώσει ο ίδιος που θα πέσουν στο έδαφος ή και σε άλλους ξενιστές. Οι πρωτοκενείς μολύνσεις λοιπόν θα γίνουν από το μικίλιο το οποίο διαχείμασε. Σε όλες αυτές τις θέσεις, όλα αυτά σημαίνουν τι? Όλα αυτά εδώ. Ότι διατηρείται άνετα. Τι σημαίνουν πρακτικά για την επόμενη χρονιά? Ότι οπωσδήποτε θα έχουμε διαθέσιμο μόλισμα. Ότι οπωσδήποτε θα έχουμε μπότρητης. Θα υπάρχει διαθέσιμο μόλισμα. Και αν έχουμε τις κατάλληλες συνθήκες, οπωσδήποτε θα έχουμε μόλιμση. Είναι μια ασθένεια που σε πολλές περιοχές εμφανίζεται κάθε χρόνο. Την περιμένουν και την ξέρουν. Άρα λοιπόν θα πρέπει να εντύνουμε τις προσπάθειές μας για να καταστρέφουμε το πρωτογενές μόλισμα και να ξέρουμε το πρωτέρον ότι δεν είναι και τόσο εύκολο. Πρωτογενής μολύνσης από το μικίλιο λοιπόν που διαχείμασε και δευτερογενής μολύνσης από τα κονίδια που παράγονται στα προσβεβλημένα όργανα. Ποια είναι αυτά αυτά που είδαμε, κυρίως τα σταφύλια. Τα κονίδια μεταφέρονται με τον άνεμο και με τα έντομα. Και εδώ βλέπετε μια σχετική μουμιοποίηση καρπών που προκύπτει από την προσφολή. Βλέπετε πόσοι ρικνώνονται οι ράγες και γεμίζουν με τα σπόρια. Και εδώ βλέπετε το αραχνοεί φαντομικί ηλιο, ιδιαίτερα εδώ πέρα, το οποίο γεμίζει από κονιδιοφόρους και κονίδια. Και εδώ είναι ο κύκλος της ασθένειας, θα τον δείτε μόνοι σας. Και ευνοϊκές συνθήκες για τη μόλυνση. Η μόλυνση θέλει πάρα πολύ υψηλή σχετική υγρασία. Δεν είναι όπως το ίδιο που είδαμε προηγουμένως, θα πρέπει να έχουμε τουλάχιστον 95%. Για τη βλάστηση των κονιδίων η ευνοϊκή φερμοκρασία είναι περί τους 18 έως 20 βαθμούς. Είναι λίγο πιο δροσερά από ό,τι απαιτεί το ίδιο. Γι' αυτό έχουμε και τις μολύνσεις στο φινόπωρο ή νωρίς στην άνοιξη. Για τη βλάστηση των κονίδιων χρειάζεται υγρασία. Θα πρέπει δηλαδή να έχουν φίλμ νερού στη διάθεσή τους. Και βέβαια αν έχουν μολύνει οι ράγες, η βλάστηση στο χυμό της ράγας είναι πολύ πιο ευνοούμενη, πιο γρήγορη. Δεν ευνοείται από το φως, όπως και το ίδιο δεν ευνοείται από το φως, νομίζω δεν το ανέφερα. Και εμφανίζονται και τα δύο πιο πολύ συσκευερά μέρη. Η μολύνση στις ράγες μπορεί να γίνει με απευθείας διάτριση με μηχανική πίεση, γιατί ο Μίκητας διαθέτει πάρα πολλά ένζιμα. Όμως έχουμε και πολλές έτοιμες οπές εισόδου από τις διάφορες εντομολογικές προσβολές. Δόξα του Θεού υπάρχουν ένα κάρο εχθροί εδώ πέρα. Όπως βλέπετε έντομα, ευδαιμίδα, κονχυλίδα. Το ίδιο και ο Περονόσπορος, το ίδιο ήδη το αναφέραμε. Κάτι μιλήσαμε για καταστραμμένες ράγες και σκισήματα και τέτοια. Τον Περονόσπορο θα τον δούμε αργότερα. Επίσης τα πουλιά, οι σφίκες, αλλά και διάφορες δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως είναι το χαλάζι, οι άνεμοι, χτυπιούνται μεταξύ τους οι κλιματίδες με τα σταφύλια και μπορεί να έχουμε πληγές και τα εγκάθματα τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν επίσης πληγές και να γίνει η μόλινση. Από τα στόματα μπορεί να μπει με απευθείας διάτριση και όπως είπαμε και πριν μπορεί να έχουμε και μια εξέλιξη λανθάνωσας μόλινσης, η οποία είχε λάβει χώρα ήδη από την εποχή της άνθησης. Αυτό εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ορίμανσης. Οι ευνοϊκές συνθήκες της μόλινσης είναι αρκετά υψηλή σχετική υγρασία 90%, αλλά ένα τουλάχιστον 50% για τη μόλινση τώρα μιλούμε και μια θερμοκρασία δροσερή 15-20 βαθμούς Κελσίου. Και η αντιμετώπιση εκεί που έχει πάρα πολύ υγρασία θα ξέρουμε από πριν ότι θα βρούμε τον πελάμα αν θα βάλουμε αμπέλι. Εκεί που έχει πολύ υγρασία λοιπόν θα πρέπει να αποφεύγουμε να εγκαθιστούμε αμπελώνες. Μπορούμε να μειώνουμε την υγρασία εμείς στο φύλλομα κάνοντας αρέωση του φυλλώματος που την κάνουμε έτσι κι αλλιώς. Αυτό προστατεύει και από άλλες ασθένειες. Καταστρέφουμε τα ζυζάνια, μειώνουμε την αζωτούχο λείπανση. Κάτι άλλο το οποίο γίνεται για άλλους λόγους, ας πούμε το έχουμε δει σε αμπελώνες που πάμε για την πρακτική άσκηση, να τοποθετείτε πλαστικό 50 σαντιμέτρ πάνω από το φύλλομα. Γιατί το κάνουμε αυτό Κυριακό? Όχι. Τι μας είπαν πέρυσι στη Χαλκιδική ότι το κάνουν για προήμιση. Το κάνουν λοιπόν για προήμιση και βοηθάει και στη μειώση της υγρασίας στο φύλλομα, η οποία ευνοεί τον πότρη της. Βέβαια για προήμιση το κάνουν στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου. Αυτό θα το κάνουμε στο τέλος. Εδώ. Ψεκασμή τώρα, η ενδεικτική ψεκασμή είναι όταν οι ράγες είναι μικρές, τρία με πέντε μιλιμέτρ, πριν να κλείσουν τα σταφύλια. Θέλω να μου πείτε εσείς τι σημαίνει να κλείσουν τα σταφύλια σε λίγο. Ο τρίτος ψεκασμός γίνεται στο γυάλισμα και στη συνέχεια μπορούμε να κάνουμε ψεκασμούς αν χρειάζεται ανάλογα με τις ικαιρικές συνθήκες, αλλά θα πρέπει να προσέξουμε τον τελευταίο να είναι αρκετές ημέρες πριν από τη συγκομιδή. Για ποιο λόγο? Πρώτον για να μην τρώμε τα φυτοφάρμακα και δεύτερον γιατί κάποια φάρμακα επηρεάζουν την ποιότητα του γλεύχους. Δηλαδή κάνουν πολύ κακή, δεν επιτρέπουν τη σωστή ζύμωση οπότε δεν έχουμε καλή ποιότητα κρασιού. Αλλά το κυριότερο είναι για την προστασία μας. Επίσης σε υγρές περιοχές όπου αναμένουμε να έχουμε και προσβολές στα άνθη, προτείνουμε να γίνει και κατά την πλήρη άνθεση ένας ψεκασμός και μετά να ακολουθήσουν οι υπόλοιποι, γιατί όπως βλέπετε ξεκινώνουμε από τις πολύ πολύ μικρές δρογούλες. Τι σημαίνει να κλείσουν τα σταφύλια? Τι κάνουν οι ράγες? Μπράβο, όταν έχουμε το άνθος και δένει και δημιουργεί το σταφυλάκι της δρογούλες τις μικρές, όπως βλέπετε είναι έτσι αραιές. Μετά αυτοί αρχίζουν και μεγεθύνονται, φουσκώνουν και σε κάποια φάση κολλάνε μεταξύ τους. Αυτό είναι το κλείσιμο των σταφυλιών. Το γυάλισμα, όταν αρχίζει και αυξάνεται το ζάχαρο μέσα στη σάρκα, η σάρκα από θαμπί και σκυρή όπως είναι, αρχίζει και γίνεται γυαλιστερή, το χρώμα της αλλάζει και είναι και πιο μαλακή, αρχίζει πλέον να ωριμάζει. Δεν είναι έτοιμη βέβαια ακόμα, δεν είναι ακόμα ωριμή, ποιος το ρώτησε, εσύ και κοιτάω αλλού. Αυτό είναι το γυάλισμα. Όταν αρχίζει η αύξη του ζάχαρου μέσα στη ράγα, αρχίζει αυτή και γυαλίζει. Ωραία. Προσέχουμε γιατί κάποια σκευάσματα έτσι και αλλιώς θα πρέπει να αποφεύγονται στους τελευταίους ψεκασμούς ή να προσέχουμε πάρα πολύ τις ημέρες που θα ψεκάσουμε πριν από τη συγκομιβή. Επίσης, να προσέχουμε το επίκαιρο του ψεκασμού. Εδώ έχει πολύ μεγάλη σημασία. Καλό είναι να παρακολουθούμε αγροτικές προειδοποιήσεις, να εκτιμούμε το κόστος και την ωφέλεια. Αν, ας πούμε, βρέξει πάρα πολύ και μας απεισούν τα σταφύλια, ίσως δεν μας συμφέρει καθόλου να μπούμε και να συγκομίσουμε. Και έχει συμβεί σε περιοχές που γνωρίζω όπου είχαν πολύ μεγάλη ζημιά σε κοριντιεκή σταφίδα. Τη κοριντιεκή σταφίδα θα πρέπει να την μαζέψεις, να την ξεράνεις, να την απλώσεις κάτω από τον ήλιο, να την ξεράνεις για να την πουλήσεις ξερή. Σε αρκετές περιπτώσεις βρέχει, σου σαπίζουν τα σταφύλια μέσα σε μια-δυο μέρες και δεν αξίζει τον κόπο να προσπαθήσεις να τριγήσεις και να μαζέψεις τα υπόλοιπα, γιατί δεν κερδίζεις τίποτα. Οπότε στην περίπτωση εκείνη λες δεν θα κάνω τίποτα. Θα πρέπει να καταπολεμούνται διάφορες μυκητολογικές προσβολές οι οποίες συντελούν στο να έχουμε σκισήματα στις ράγες και διευκολύνουν την μόλινση. Όπως επίσης και οι εντομολογικές προσβολές που αναφέραμε ευδαιμίδα, κονχυλίδα και ούτω καθεξής. |
