| : ...γιατί δεν σας έχουμε δει το Ιανάρη. Καλή χρονιά σε όλους, να έχετε υγεία, να είστε χαρούμενοι. Είναι άχαρος ο ρόλος. Τι να παρουσιάσω τώρα το μόνο το Δανέζι μετά από τέσσερα χρόνια. Τι να πω. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι εσείς το ζητάτε και εμείς τον φέρνουμε. Όσο το ζητάτε θα είναι εδώ. Τάσκαλε. Ο δήμαρχος σας στέλνει τις ευχές του και τους χαιρετισμούς του μόλις προζηγάστηκε στις Βρυξέλλες. Είναι η πρώτη φορά που δεν θα είναι παρόν στις ομιλίες του κ. Δανέζι. Δεν πειράζει. Θα τις δει στο κανάλι μας και το θυμίζω και σε εσάς γιατί πολλοί στέλνετε mail και ρωτάτε. Ό,τι διαλέξει έχετε χάσει. Πάρχουν στο κανάλι Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Δήμο-Σαλήμου. Και προκειμένου για τις διαλέξεις του κ. Δανέζι το κανάλι Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Δήμο-Σαλήμου. Σωστά δεν τελειώ? Ναι, είμαστε καναλάριες. Καναλάριες. Καλησπέρα σας. Να πω κι εγώ καλή χρονιά. Εντάξει, το Πανεπιστήμιο ακόμα δεν μας έχουν κόψει την πίτα, οπότε μπορώ να πω δεν μας έχουν πει επίσημα χρόνια πολλά. Οπότε σε ευχαριστώ που είστε εδώ. Ευχαριστώ τον δήμαρχο, θα τα μεταφέρει, θα τα μεταφέρω κι εγώ βέβαια, θα του μιλήσω. Ευχαριστώ την κυρία Σκλάβο που την ταλαιπωρώ συνέχεια και για τη διαλέξη και γενικότερα την ταλαιπωρώ. Ευχαριστώ και όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ. Σήμερα θα θέλαμε να συζητήσουμε κάποια θέματα τα οποία θεωρώ προαπετούμενα όλων αυτών που έχουμε πει όλα αυτά τα χρόνια. Δεν ξέρω γιατί την κουβέντα και τη συζήτηση αυτή δεν έχουμε κάνει αρχικά πριν τέσσερα χρόνια. Κάποιοι λόγοι θα υπήρχαν που δεν τους θυμάμαι τώρα. Αυτό που θέλω να καταλάβουμε είναι ότι διερχόμαστε μια περίοδο μεγάλης κρίσης. Την περιμέναμε αυτή τη μεγάλη κρίση. Δεν είναι κάτι νεότερο, θα το δούμε. Πολύς κόσμος δεν το έχει αντιληφθεί και πάλι τι να κάνουμε δεν πειράζει. Τουλάχιστον όμως αυτή τη μεσοπερίοδο μέχρι να αντικαθιστούν μερικά θέματα πολιτισμικά σε ολόκληρο το δικό πολιτισμό, η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε ποικιλό τρόπος ώστε όταν το καταλάβει όλος ο κόσμος και πολλοίς κόσμος να μπορούμε και να είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε πολιτισμικά και να μην χάσουμε και άλλο χρόνο προκειμένου να προσαρμοστούμε σε κάποια δεδομένα τα οποία ακόμα δεν έχουμε αντιληφθεί ότι υπάρχουν και τα οποία είναι το γενεσιουργό αίτιων των προβλημάτων τα οποία αντιμετωπίζουμε δεν το έχουμε καταλάβει. Τι να κάνουμε δεν υπάρχει πρόβλημα. Αυτό που θα ήθελα αρχικά να συζητήσουμε είναι να διατυπώσω την άποψή μου αν θέλετε έτσι. Υπάρχει μια άποψη και μάλιστα διατυπώνεται από τους πιο θετικιστικούς και ορθολογιστικούς κύκλους τους επιστημονικούς. Γιατί είμαστε μια εποχή εξειδίκευσης υποτίθεται. Ο καθένας ξέρει να βυλώνει μια βίδα αλλά το όλο κατασκεύασμα που ανήκει σε αυτές τις βίδες δεν ξέρει κανένας επιστήμονας τι είναι αυτό που φτιάχνουμε. Ξέρουμε όμως ότι ο καθένας μας με πάρα πολλή τέχνη να βυδώνει με εκείνη την συγκεκριμένη βίδα. Μας λέει λοιπόν ότι ο επιστήμονας δεν πρέπει να ασχολείται με τίποτα άλλο εκτός από το αντικείμενο, το μικρό αυτό αντικείμενο της επιστημονικής έρευνας. Δηλαδή όταν είμαστε χαριοδανείς πρέπει να ασχοληθείτε μόνο με τα κβάζαρ και τις μελάνες οπές. Αν πήγαινε λίγο πιο πέρα από τις μελάνες οπές απαγορεύεται για τον επιστήμονας. Λοιπόν, μιλάμε για μια τεχνοκρατία, αλλά το πρόβλημα είναι και το ερώτημα το οποίο τίθεται, όχι από αυτούς που έχουν καταλήξει το συμπέρασμα ότι οι επιστήμονες δεν πρέπει να ασχολούνται με τίποτα άλλο στην κοινωνία, παρά μόνο με το διδακτορικό τους και τις εργασίες τις οποίες δημοσιεύουν στα ειδικητικευμένα περιοδικά. Θα πρέπει να ρωτήσουμε, θα πρέπει λοιπόν ο επιστήμονας να ασχολείται και με άλλα πράγματα και γιατί. Για να μην απαντήσω εδώ, εγώ θα αφήσω τον καλό φίλο μου, τον Θεοδόση τον Τάσιον, ο μότιμος καθηγητής του Μετσοβίου Πολιτεχνίου, να απαντήσει, εκείνος έχει απαντήσει πάρα πολλές φορές και μας έχει πει τα εξίση, ότι η ανθρώπινη nature, η ανθρώπινη φύση δηλαδή, ονομάζουμε το σύνολο των μόνιμα εγγεγραμμένων στην ανθρώπινη φυσιολογία, δηλαδή στο DNA δεδομένων και πληροφοριών, που μπορεί να χρησιμοποιεί αυθορμήτος ως κάτι γνωστό και αναλύειο το άνθρωπος, άσχετα, και αυτό το τονίζω, άσχετα αν κατέχει επαρκώς το τι είναι ακριβώς το χρυσικού μου γεγονός. Τι είναι τα sprints και όλα αυτά τα πράγματα, ο καθένας έχει την άποψή του παγιωμένη και αυτό βρίσκεται πλέον στην ανθρώπινη nature, αλλά χωρίς να ξέρει βέβαια και πολλά πράγματα, γεωρισμένα πράγματα που βλέπουμε στις εφημερίδες, έχει άποψη για όλα. Μέσα στην ανθρώπινη, λοιπόν, nature, περιλαμβάνονται όλα τα ανθρώπινα δόγματα και αγγυλώσεις, τα επιστημονικά αξιώματα και οι προσωπικές ανθρώπινες αιμονές. Αντιθέτως με την nature, με την φύση του ανθρώπου, υπάρχει η ανθρώπινη κουλτούρα. Ονομάζουμε, λοιπόν, κουλτούρα το σύνολο των γεγονότων πληροφοριών ή απόψεων της ανθρώπινης nature, τις προηγούμενες διδογματικές, τις οποίες διερευνούμε όμως, προκειμένου να τις επεκτείνουμε, να τις διορθώσουμε ή να τις ανατρέψουμε. Αυτό είναι η ανθρώπινη κουλτούρα. Άρα, λοιπόν, η επιστήμη αποτελεί μέρος της ανθρώπινης κουλτούρας. Εφόσον ανανεώνει το περιεχόμενό της, ανατρέποντας συνεχώς τα δόγματα και τις επιστημονικές αγγυλώσεις, αλλά και τις προσωπικές ανθρώπινες αιμονές. Για το λόγο αυτό, επειδή η επιστήμη είναι μέρος της ανθρώπινης κουλτούρας, οι επιστήμη και οι επιστήμονες, ως συμμετέχοντες της ανθρώπινης κουλτούρας, ανανεώνουν τα δόγματά τους πάντοτε και τα αλλάζουν, έχουν υποχρέωση να συμμετέχουν στη διαμόρφωση όλων των εκφράσεων του γενικότερου ανθρώπινου πολιτισμικού γίγνεστε. Αυτό που διαπιστώνουμε σήμερα είναι ότι ο δυτικός πολιτισμός διέρχεται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κοινωνικής κρίσης, η οποία συντοχρόνο αποσαθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές. Η οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε, αλλά και η κατάρρευση όλων των κοινωνικών δομών, δεν είναι το έτειο, αλλά το αποτέλεσμα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών. Αυτό που καταραίει είναι ολόκληρο το δυτικό πολιτισμικό ρεύμα, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου και 17ου αιώνα. Είναι κάτι που το λέει ο Δανέζης. Μα είναι τώρα δεκαετίες ολόκληρες, ένας αιώνας σχεδόν ολόκληρος, που όλοι συζητάμε για αυτή την περίοδο με τα φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε. Και εγώ σας διαβάζω τι έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης. Ήδη όλοι αναφέρουμε τον Νίκο τον Καζαντζάκη, αλλά κανένας δεν θυμάται τι είπε ο Καζαντζάκης. Βρισκόμαστε στο τέλος μιας ιστορικής εποχής. Ο κόσμος τούτος που ζούμε βρίσκεται σε διάλυση. Αποσύνθεση ηθική, ψυχική, οικονομική. Βρωμάει ο κόσμος από την αποσύνθεση. Αυτή είναι η εποχή μας. Μια άλλη εποχή, όπως γίνεται πάντοτε, μάχεται να γεννηθεί γιατί η αποσύνθεση στάθηκε πάντοτε ο πρόλογος της σύνθεσης. Ο κόσμος αυτός είναι στα σπάργανα ο νέος κόσμος. Γεννήθηκε, αλλά ακόμα ψελίζει. Δεν έχει τη δύναμη να αντισταθεί στην καλά οργανωμένη αδικία. Είναι δύο πραγματικότητες. Το μεταξύ ενός πολιτισμού που χάνεται και ενός που δημιουργείται διάστημα το ονομάζουμε πάντοτε μεσαίωνα. Αυτόν ζούμε, δεν τον βλέπουμε, οι ιστορικοί θα τον δούνε. Και είναι γεγονός πως πάντοτε ένας μεσαίωνας έχει πολέμους. Την κατάρρευση αυτή λοιπόν, που όλοι χιλιάδες διανοητές σε παγκόσμιο επίπεδο την έχουν επισημάνει, κανένας δεν την έλαβε υπόψη του από αυτούς που δημιουργούν, υποτίθεται, το μέλλον αυτούς του τρακαταραίοντος δυτικού πολιτισμού. Την κατάρρευση αυτή είναι επιτακτική ανάγκη να τη σταματήσει η ανάπτυξη ενός νέου δυτικού πολιτισμικού ρεύματος το οποίο θα πρέπει να στηρίζεται τόσο στις ανθρωπιστικές αρχές όσο και στο νέο επιστημονικό πνεύμα της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης του 20ου αιώνα που παραμένει στην ουσία σχεδόν άγνωστη ακόμα και σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Για να μπορέσουμε να προετοιμαστούμε όμως για τη συγκρότηση ενέως νέου πολιτισμικού ρεύματος θα πρέπει να ξέρουμε πώς δημιουργείται ένα πολιτισμικό ρεύμα γιατί κανένας δεν μας το έχει πει, κανένας δεν μας το έχει διδάξει. Πολλοί διανοητές το έχουν γράψει αλλά τους διανοητές την εποχή της κρίσης ποιος τους διαβάζει. Αρχικά, δεν ξυπνάει μια κοινωνία ένα πρωί και να πει δεν έχω τι να κάνω, σήμερα ας φτιάξω έναν πολιτισμό. Υπάρχουν κάποια λόγια που φτιάχνουν έναν πολιτισμό αλλά ένα πολιτισμικό ρεύμα εκφράζει την εκάστοτε προσπάθεια του ανθρώπου να αντιπετωπίσει τρία βασικά είδη φόβων. Αρχικά υπάρχει ο φόβος για κάποια πράγματα. Ο πολιτισμός γι' αυτό φτιάχνεται. Ποιες είναι όμως οι τρεις ομάδες ανθρώπινων φόβων τις οποίες ένας πολιτισμός πρέπει να αντιμετωπίσει? Αυτά δεν τα λέμε για να κάνουμε ιστορική ανάλυση του πολιτισμού που καταραίει αλλά για να δούμε πώς συγκροτείται ένας καινούριος πολιτισμός. Πρώτον, είναι ο φόβος της φυσικής ανθρώπινης επιβίωσης. Εξασφάλιση πόρων κοινωνικής και βιολογικής επιβίωσης, τροφής, τέγι, του κοινωνικού αποκλεισμού και άσκηση βίας από το δυνατότερο. Η ανάγκη κατασυγασμού του φόβου αυτού οδήγησε στη δημιουργία της οργανωμένης κοινωνικής ζωής. Κατάλαβα ότι αν θέλουμε να δούμε όλοι μαζί πολύ μαζί αντιμετωπίζουν τους φόβους αυτούς πολύ ευκολότερα. Η οποία οργανωμένη κοινωνικής ζωής περνώντας ιώνες γέννησε το σύστημα, τα συστήματα κοινωνικής φιλοσοφίας. Αποφάσισαν πως θα διοικούνται αυτές οι κοινωνίες για να μη σπαράσσονται μεταξύ τους τα μέλη της. Η κοινωνική φιλοσοφία πάλι περνώντας ιώνες μετασχηματίστηκε και δημιούργησε αυτά που λέμε τα κοινωνικά συστήματα, εξειδικεύτηκε. Και με την πάροδο των αιώνων πάλι τα κοινωνικά συστήματα έφτιαξαν αυτά που γνωρίζουμε σήμερα τα πολιτικά συστήματα. Αυτό που θέλω να προσέξετε όμως, γιατί εδώ πέρα κάνουμε το μεγάλο πολιτισμικό σφάλμα. Δεν θα πρέπει να μπλέκουμε τα πολιτικά συστήματα με τα κοινωνικά συστήματα. Ούτε τα κοινωνικά συστήματα με την κοινωνική φιλοσοφία. Δηλαδή, λέμε, καπιταλισμός. Για σκεφτείτε στον κόσμο πόσων ειδών καπιταλισμού υπάρχουν που καμία σχέση δεν έχει ο ένας με τον άλλον. Σοσιαλισμό λέμε. Για σκεφτείτε από το φασισμό του Χίτλερ. Μέχρι σήμερα, σοσιαλιστικά ήταν όλα τα καθεστότα. Έχουμε καμία σχέση το ένα με το άλλο, επειδή κάποιος λέει κάτι. Ή τα κουμμινιστικά ή οτιδήποτε άλλα καθεστότα. Πόσες εκφράσεις έχουν. Αν λοιπόν θέλουμε να πολεμήσουμε κάτι, θέλουμε να πολεμήσουμε τα πολιτικά συστήματα. Τα πολιτικά συστήματα είμαστε τα κοινωνικά συστήματα. Είναι αυτό κάποτε που είπα για άλλους τους σεισμούς. Παρ' όντως χάρη λέω, ο χριστιανισμός με τις διηγητικές δομές του χριστιανισμού έχουν τόση σχέση όσοι είχε ο Βοναπάρτης με το διαφωτισμό το γαλλικό ή ο Μάρξ με το Στάλιν. Καμία σχέση. Άρα λοιπόν θα πρέπει να ξέρουμε πού εστιάσουμε την κριτική μας. Στην κοινωνική φιλοσοφία, στα κοινωνικά συστήματα ή στα πολιτικά συστήματα. Δεν απορρίπτουμε τα πάντα όλα μαζί. Ο δεύτερος φόβος είναι ο φόβος της βίαιης δράσης του φυσικού περιβάλλοντος. Κατακλυσμίσεις, μύβροντες, αστραπές, το μυστήριο του ένας του ουρανού και η εφνίδια μεταβολή κλιματολογικών συνθηκών. Τα βλέπουμε και σήμερα. Η ανάγκη καταπολέμησης αυτής της φοβίας δημιούργησε την ανάγκη αυτό που λέμε της γνώσης. Να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από αυτές τις απειλές που νιώθουμε και τους φόβους. Η γνώση γέννησε αυτό που λέμε επιστημονική κοσμοθεωρία. Τι σημαίνει η επιστημονική κοσμοθεωρία? Φέρνουμε το παράδειγμα των προσοκρατικών. Οι προσοκρατικοί πριν τους προσοκρατικούς πιστεύαν πίσω ότι όλα τα φυσικά φαινόμενα κρύβεται και ένας θεός, μια νερά, μια θεά, μυστήρια πράγματα. Ήρθαν οι προσοκρατικοί και έβαλαν στο καλούπι αυτό που λέμε τη γνώση ότι πίσω από τα φυσικά φαινόμενα υπάρχει μία αιτία φυσική. Δεν ξέραν όμως, δεν είχαν ούτε του CERN τα μηχανήματα, ούτε τα εργαστήρια, δεν είχαν τη γνώση που έχουμε σήμερα. Εξέφραζαν άποψη όμως φυσικών συνθηκών που δημιουργεί τα φαινόμενα αυτά. Είτε ήταν σωστή ή ήταν λάθος. Άρα λοιπόν δημιουργούν την επιστημονική κοσμοθεωρία. Πολλές φορές ήταν λάθος. Αλλά όμως δεν υπέκρυπται πίσω της καμία θεά και κανένα θεό παρά μόνο την ίδια τη φύση. Η επιστημονική κοσμοθεωρία μετά από αιώνας περνάνει αιώνας, μετασχηματίζεται μέσω της πειραματικής επιβεβαίωσης των απόψεων και των ανακαλύψεων των νόμων ανάπτυξής τους και γέννησε την επιστήμη. Η επιστήμη είναι πλέον η επιβεβαίωση ακριβώς της επιστημονικής κοσμοθεωρίας, η απόρριψη. Γιατί έχουμε το πείραμα, έχουμε την απόδειξη όλων αυτών των γεγονότων. Κομμάτια της επιστήμης τώρα, προσέξτε. Κομμάτια της επιστήμης χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να τα κάνει τεχνολογία. Θα το συζητήσουμε αναλυτικά προηγουμένως. Αλλά η τεχνολογία δεν έχει σχέση με την επιστήμη. Ένας τεχνολόγος μπορεί να είναι και επιστήμονας. Μιλάω για τις έννοιες επιστήμη και τεχνολογία. Εάν δεν υπάρχει επιστήμη, δεν υπάρχει τεχνολογία. Γιατί ο τεχνολογός παίρνει κομμάτι της επιστήμης για να το κάνει τεχνολογία. Τι κομμάτι θα το συζητήσουμε στη συνέχεια. Άρα, όταν απορρίπτουμε κάποιες τεχνολογίες, δεν μπορούμε να απορρίπτουμε την επιστήμη ή ξέρω εγώ την επιστημονική κοσμοθεωρία, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Αλλά και εδώ δεν πρέπει να μπλέκουμε κατά κάποιο τρόπο και να στρεφόμαστε γενικόλογα εναντίον της τεχνολογίας της επιστήμης. Αν έχουμε προβλήματα, θα τα βάλουμε την τεχνολογία. Το έχουμε συζητήσει, νομίζω, στην πέρυση, όταν μιλάγαμε για την τέρτα τη βιομηχανική επανάσταση και την τεχνητή νοημοσύνη. Πολλές φορές μπορεί να στρατίζει και να μη μας κάνει. Δεν μας λέει επιστήμη, μας λέει ο τεχνολόγος, ο άνθρωπος. Ένας τρίτος φόβος είναι ο μεταφυσικός φόβος. Με κυρία έχω το φόβο του θανάτου και του πόνου που συνοδεύει την ανθρώπινη ύπαξη. Αυτός ο φόβος γεννά τη θρησκευτικότητα. Ας αφήσουμε τις πολλές εξυπνάδες, τις οποίες μπορεί να λένε και επιστήμη, δεν φοβάμε το θάνατο και όλοι φοβόμαστε το θάνατο. Ακόμα και αυτοί που λένε δεν τον φοβόνται για να τον αποδιώξουν, γιατί τον φοβόνται πολύ. Άρα λοιπόν ο μεταφυσικός φόβος δημιούργησε αυτό που λέμε θρησκευτικότητα. Αν ψάξετε τα λεξικά θα βρείτε τη λέξη θρησκευτικότητα, θα βρείτε τη λέξη εσωτερική φιλοσοφία. Αλλά επειδή αυτό που λέγεται εσωτερική φιλοσοφία σήμερα έχει συνδεδεί με μυστήρια πράγματα, περίεργα πράγματα, έτσι, θα τα δούμε στη συνέχεια, γι' αυτό εγώ το είπα θρησκευτικότητα για δύο λόγους. Πρώτον για να το ξεχωρίσω από αυτά τα περίεργα πράγματα που ακούονται και γίνονται σήμερα, και δεύτερον για να τα βάλω και με τις παπάδες, όλοι με δέρουν, θα σβγάλω και μερικούς απ' έξω. Άρα λοιπόν αυτή η θρησκευτικότητα, η εσωτερική φιλοσοφία όπως θέλετε να τη λέγετε, χωρίς να συμπεί πτήπα με αυτά που διαβάζετε σήμερα, προκειμένου να γίνει ανθρωπίνως κατανοητή, περιβάλλει αρκετά από τα αρχικά μεταφυσικά χαρακτηριστικά της με τομανδία φιλοσοφικών δογμάτων και προτύπων. Βάζοντας λοιπόν σε αυτόν τον εσωτερισμό τη θρησκευτικότητα και φιλοσοφικά δόγματα, δόγματα που την φιλοσοφία δεν την απορρίπτει κανένας, οπότε καλύπτονται, δημιουργείται η θεολογία. Γεννάται αυτό που λέμε θεολογική σκέψη. Τώρα, στη θεολογική σκέψη, όταν ενσωματώσουμε ήδη έθιμα, κανόνες και τύπους λατρείας, δημιουργείται αυτό που λέμε θρησκεία, άλλο η θρησκεία, άλλο η θεολογία. Δηλαδή, για να σας δώσω ένα απτό παράδειγμα, η καθολική, η θρητική εκκλησία είναι χριστιανική. Χοντρικά, έτσι όπως τη λέμε και εμείς εδώ στην Ελλάδα. Αν πάτε όμως στη Νότια Αμερική, προκειμένου να αποκτήσουν οπαδούς, έχουν αποδεχθεί την είσοδο όλων των μαύρων μαγείας, ξέρω εγώ πώς τα λένε όλα αυτά τα πράγματα, που πιστεύαν οι λαοί της Νοτιού Αμερικής, τα έχουν εισαγάγει μέσα στη θεολογία. Γιατί αν τους τα βγάζανε δεν θα γινόντουσαν καθολικοί, δεν θα γινόντουσαν χριστιανοί. Προκειμένου λοιπόν να μην χάσουν το πίμνιον, δεχτήκαν όλα τα μαγεολεία και αυτά. Και έτσι βλέπετε, μην πω τώρα παραδείγματα, θα χάσουμε το χρόνο μας. Και εδώ σας παρακαλώ να προσέξετε πάρα πολύ. Άλλο η θρησκευτική, άλλο η θεολογία και άλλο η θρησκευτικότητα. Δηλαδή, θρησκευτικότητα μπορείς να πω ότι είχε ο Καζατζάκης. Δεν ήταν ούτε θεολόγος ούτε θρησκευόμενος. Πίστευε σε κάποιες αρχές ανθρωπιστικές κτλ. Που η θρησκευτικότητα αυτή, η οποία αναπτύσσεται και στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, κάποια πρώτη αρχή, φυσική αρχή, γεννάτο σύμπων κτλ. Δεν την ξέρω. Δεν ξέρω ποια είναι. Ξέρω ότι υπάρχει αυτό λέγεται θρησκευτικότητα. Δεν λέω αυτός το έκανε και με τον δρόμο αυτό το έκανε, ας πούμε, έξω από τις φυσικές διαδικασίες. Άρα λοιπόν, θα πρέπει να ξέρουμε ότι η θεολογία, σε ένα μεγάλο μέρος της, είναι φιλοσοφία. Και μάλιστα φιλοσοφία, μιλάω αυτό που ξέρω για τη χριστιανική θεολογία. Και ο καθολογισμός και η ορθοδοξία που λέμε εμείς εδώ, η Ανατολική Εκκλησία, στηρίζεται κατά ένα 80% επάνω στις φυσικές θέσεις των προσοκρατικών. Άρα προσπαθούν να εξηγήσουν φαινόμενα ακριβώς με φυσικό τρόπο. Παραπέμπω την εξαήμερον, ο Μιλής, την εξαήμερον του Μεγάλου Βασιλείου, που προσπαθεί να ερμηνεύσει φαινόμενα τα οποία αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη, με όλη την γνώση των προσοκρατικών. Τίποτα παραπάνω. Άρα λοιπόν, μπορεί να θέλουμε να τα βάλουμε τη θρησκεία, με τις ειδικές δομές κλπ. Άλλο η θεολογία, άλλο θρησκευτικότητα. Κάποιος θα θέλει να τα βάλει όλος. Δεν έχω καμία αντίρρηση, αλλά να ξέρουμε ότι αυτά τα τρία πράγματα δεν είναι τα ίδια. Σε κάθε φάση ανάπτυξης ενός πολιτισμικού ρεύματος, θρησκεία, επιστήμη και πολιτικό σύστημα, δημιουργούν ανθρώπινες διοικητικές δομές, οι οποίες συγκροτούν, οι ανθρώπινες διοικητικές δομές, αυτό που λέμε σήμερα κοσμική εξουσία. Είναι ανθρώπινες διοικητικές δομές. Και προκειμένου να επιζήσει το αναπτυσσόμενο πολιτισμικό ρεύμα, θα πρέπει οι τρεις πυλώνες, μέσω των ανθρώπινων διοικητικών δομών τους, να εξελίσσονται ισόρροπα, να έχουν μια ισορροπία μεταξύ τους. Και πάντα σύμφωνα με τα εκάστοτε νέα επιστημονικά, κοινωνικά και φιλοσοφικά δεδομένα, τα οποία και αυτά πρέπει να εξελίσσονται. Δηλαδή τα δεδομένα της περιόδου που αναπτύσσονται. Δεν έχουμε τα γεγονότατα επιστημονικά, κοινωνικά, φιλοσοφικά πριν τρεις χιλιάδες χρόνια για να τα εφαρμόσουμε σήμερα. Αλλά θα πρέπει να εξελίσσονται και οι δομές αυτές. Εδώ πέρα όμως υπάρχει ένα πρόβλημα. Οι ανθρώπινες όμως αδυναμίες, η μοροφιλοδοξία και ο φελιμισμός οδηγούν τις ανθρώπινες διοικητικές δομές των τριών πολιτισμικών πυλώνων σε μια σειρά συγκρούσεων με στόχο την κυριαρχία κάποιας διοικητικής δομής πάνω σε όλες τις άλλες. Οι διοικητικές δομές προσπαθούν να καπελώσουν, για να το πω λαϊκά, να καπελώσουν τις ανθρώπινες διοικητικές δομές των δύο άλλων πυλώνων και να κατακτήσουν όλη την εξουσία της κοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό, όταν οι διοικητικές δομές ενός πυλώνα κυριαρχίσουν πάνω στις άλλες, δημιουργούνται πολιτισμικά ρεύματα ενός πυλώνα. Δεν διακρίνουμε και τους τρεις πυλώνες. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται κατά καιρούς, και θα το ξέρετε και θα σας το πω και εγώ σύντομα, τρία είδη πολιτισμών ενός πυλώνα. Πρώτο το θεοκρατικό. Εάν παραμοσχάρη ο πυλώνας της θεολογίας, θρησκευτικότητας κτλ, κυριαρχίσει στις διοικητικές ανθρώπινες δομές των άλλων πυλώνων, τότε δημιουργείται ένας πολιτισμός θεοκρατικός. Ξέρουμε τέτοιους πολιτισμούς, ναι. Αν κοιτάξουμε σήμερα το Ιράν και άλλα κράτη, θα δούμε τώρα τι. Θα έχουμε πρωθυπουργό, πρόεδρο και τα λοιπά. Θα έχουμε επιστημονική γνώση η οποία θα αντιτίθεται στο Κοράνι. Ας μην το συζητήσουμε αυτό το θέμα. Αλλά για να μην αισθανθούν κάποιοι ότι εγώ τα βάζω με την εύκολη λεία τώρα το Ιράν και τέτοια πράγματα, για να δούμε το Μεσαίωνα στη δυτική Ευρώπη. Τι ήτανε ο πολιτισμός θεοκρατικός, δεν ήτανε. Ότι έλεγε ο Πάπας δεν γινόταν. Δεν έστελε τα στρατεύματα τους μισθοφόρους σε όποιον δεν έκανε αυτό που έλεγε, να καταστρέψουν Βασίλια, Δουκάτα και όλα αυτά τα πράγματα. Δεν επέβαλε με τη βία την άποψη, υποτίθεται, την θεολογική της δυτικής εκκλησίας. Αλλά για να πάω και στα δύσκολα, κάποιες περιόδους και στο Βυζάντιο θεοκρατικό ήταν το καθεστώς. Μπορεί να είχαν τον αυτοκράτορα, ο οποίος εσύρετο όμως από την δύναμη, την λαϊκή του Πατριάρχη. Αλλά και εκεί είχαμε περιόδους θεοκρατικούς. Αλλά δεν είναι κάτι το καινούριο. Πριν από την προσοκρατική περίοδο, θεοκρατικό ήταν το καθεστώς. Πριν από την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου-17ου αιώνα, πάλι θεοκρατικό ήταν, μεσαίωνας. Το δεύτερο πολιτισμικό ρεύμα είναι αυτό που λέμε το διοικητικό. Εδώ, στοιχείο είναι η δογματική κατάργηση κάθε άλλου φόβου, εκτός του φόβου της φυσικής επιβίωσης, τον οποίον υποτίθεται ότι κατασυγά μια δίκαιη και ορθολογιστική κοινωνική δομή. Δηλαδή εδώ πέρα, η πολιτική κοινωνία μου λέει, αν εγώ φτιάξω έναν καθεστώς διοικητικό που είναι δίκαιο, ουμανιστικό, ανθρωπιστικό, κτλ κτλ, δεν χρειάζεται ούτε θεολογία, ούτε επιστήμη. Την χρειάζεται την επιστήμη, αλλά η επιστήμη θα πρέπει να είναι στην υπηρεσία της κοινωνίας. Δηλαδή τώρα θα φτιάξουμε, το κατανοώ, γιατί όταν δημιουργήθηκε αυτή η αντίληψη, οι ανάγκες του ανθρώπου ήταν υλικές. Άρα, σε έναν τέτοιο διοικητικό πολιτισμό, δεν καταλαβαίνω τι ρόλο θα έπαιζε ο Δανέστα, αν μιλά για τέταρτη διάσταση, μιλά για όλα αυτά τα τρελά πράγματα, για μάτρεξη και όλα αυτά τα πράγματα της κυβαντικής φυσικής, σύγχρονα μαθηματικά, δεν εξυπηρετούν άμεσα την κοινωνία, εδώ και τώρα. Μπορεί να την εξυπηρετούν μετά 50, 60, 70 χρόνια. Αλλά τώρα, αν δεν τρέχουμε ανάγκη, έχουμε ένα διοικητικό πολιτισμικό ρεύμα, που αρκεί μόνο μια δίκαιη, εντός εισαγωγικών, θεωρητικά, κοινωνική δομή για να καταπραγίνει όλους τους φόβους. Θάνατος δεν υπάρχει, από το τίποτα γεννιόμαστε, το τίποτα πηγαίνουμε, πίσω από την ύλη δεν υπάρχει τίποτα, εντάξει, δεν αντιδρώω, ο καθένας βράχει το δικαίωμα να πιστεύει ότι θέλει. Αλλά λέω ότι υπήρχαν τέτοια διοικητικά πολιτισμικά ρεύματα, όλοι τα ξέρουμε, προχωρώ παρακάτω. Θετικιστικά. Όταν η επιστήμη καπελώνει τις δυο άλλους πυλώνες. Η άποψη του θετικιστικού ή ορθολογιστικού, θα συζητήσουμε την επόμενη Δευτέρα για αυτού τα θέματα, να δούμε κατά πόσον έτσι όπως τα μαθαίνουμε αριστρά και δεξιά, είναι ότι πραγματικό, είναι ότι αντιλαμβάνονται οι ανθρώπινες αισθήσεις. Οι πέντε αισθήσεις μας. Τίποτα άλλο δεν υπάρχει και όποιος ασχολείται με ότι τίποτα άλλο, εκτός από το αισθητών των πέντε αισθήσεων, πετάχτε τον στη γωνία, είτε είναι παπάς, είτε είναι επιστήμονας και κάνουν πλαντική φυσική και όλα αυτά τα πράγματα, που λέμε πετάχτε τον. Μόνο όποιος πιστεύει στα αποτελέσματα της επιστημονικής επανάστασης του 16ου-17ου αιώνα των αισθήσεων, μόνο αυτόν πιστεύουμε. Προσωπικά πιστεύω ότι η περίοδος στην οποία διανέουμε είναι μια περίοδος θετικιστική. Όποιος πάει να ζητήσει στην άδεια να πάρει μια άδεια λαϊκής, μάλλον του ζητάμε και διδακτορικό να έχει. Εξειδίκευση, τώρα πώς του λέγουν, έτσι. Καταλαβαίνετε, δεν λέω ότι είναι παράλογο. Δεν σκέφτομαι ποτέ ότι θα γίνει Υπουργός της εξωτερικών ως αγρότης, είναι ένας άνθρωπος που τελείωσε το Λύκειο, το καταλαβαίνω. Δεν είσαι έναν άνθρωπο που δεν έχει τελείωσε το Λύκειο να αντιμετωπίσει το Σόιμπλε. Ναι, είναι έτσι διαμορφωμένη η κοινωνία, ώστε δεν μπορεί κανένας να ανέβει σε κανένα σκαλοπάτι παραπάνω να πει την άποψή του, αν δεν έχει 32 διδακτορικά και μάλιστα από ξένα πανεπιστήμια, όχι από ελληνικά. Ποιο είναι το βασικό έτειο της κατάρρευσης ενός πολιτισμικού ρεύματος? Είναι προφανές. Είναι η αδυναμία ενός πολιτισμικού ρεύματος να κατασυγάσει όλους τους προηγούμενους ανθρώπινους φόβους και εάν δεν μπορούμε να επιτύχουμε την κατασύγαση αυτών των φόβων, έχει σηματοδοτηθεί η αρχή της κατάρρευσης του πολιτισμού. Γιατί αυτός είναι ο στόχος του πολιτισμού. Να κατασυγάζει τους φόβους. Αν δεν τους κατασυγάζει, τότε δημιουργείται η ανάγκη ανασυγκρότησης των πολιτισμικών πυλώνων, οι οποίοι θα κατασυγάσουν τους νέους κοινωνικούς φόβους που ήδη έχουν δημιουργηθεί. Σας θυμίζει τίποτα αυτό? Φοβόμαστε πάντα σήμερα. Και όσα δεν φοβόμαστε, μας τα δημιουργούν ψεύτικα τα μέσα ενημέρωσης. Έχετε δει καμία τηλεόραση που σας λέει καμία καλή είδηση. Η καλή είδηση δεν είναι η είδηση. Μόνο οι κακές ιδήσεις. Και αν οι κακές ιδήσεις δεν είναι τόσο πολλές να καλύψουν το Δελτίο, εφευρίσκουμε και καμιά δεκαριάλες. Ή παραποιούμε τις ήδη υπάρχουσες κακές, ώστε να φοβόμαστε ακόμα περισσότερο. Θα το συζητήσουμε το θέμα. Μια βασική παγίδα λοιπόν, την οποίαν πρέπει να ξεπεράσουμε στον δρόμο για ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα, είναι να καταλάβουμε ποια είναι τα αίτια των φόβων μας. Το βασικό αίτιο της δημιουργίας των ανθρώπινων φόβων είναι η έννοια της ανάγκης. Φοβόμαστε τη μη εκπλήρωση αναγκών μας. Φορέας και υποκείμενο της ανάγκης και του φόβου είναι ο άνθρωπος. Όμως, μια κοινωνία που κυριαρχείται από υπέρ μετρους φόβους, είναι μια υποταγμένη κοινωνία. Μια κοινωνία ανήκανη να αντιδράσει λογικά και ήρεμα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της. Μια φοβισμένη κοινωνία κυριαρχείται από την αίσθηση του πανικού, της οργής, της εκδίκησης και της ανεξέλεγκτης βίας. Όταν φοβόμαστε και το λιοντάρι λέμε το στριμώχουμε σε μια γωνιά, τότε γίνεται πολύ επικίνδυνο. Μια φοβισμένη κοινωνία είναι μια εύκολα χειραγωγούμενη κοινωνία. Το γιγάντομα λοιπόν των αναγκών και των φόβων μας μαστερεί το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό, την ελευθερία μας. Και μιλάω για το νόημα, το ουσιαστικό της ελευθερίας, δεν μιλάω της ελευθερίας κι αν ο καθένας περάσει τον μπαχαλακισμό, αλλά την σωστή έννοια της ελευθερίας. Σήμερα λοιπόν θα πρέπει να κατανοούμε γιατί ο καταραίων δυτικός πολιτισμός μας δημιούργησε ένα καταιγισμό πλαστών και άχρηστον αναγκών. Θα μου πείτε, μα τι λες αυτό δάσκαλο. Για μπέστε λοιπόν, σας κάνω έτσι μια πρόταση. Μπέστε σε ένα μαγεχαζί που πλένει γατζετάκια. Εκείνα τα περίεργα έτσι, δεν λέω ονόματα, μη μου πω ότι κάνω και δισφήμεις. Λοιπόν, που λέτε τα γατζετάκια, μπέστε μέσα έτσι και με λίγο ψυχρό μυαλό, πέστε μου από αυτά τα γατζετάκια τι χρειάζεσαι. Εγώ δεν λέω, χρειάζεται κάποιος, δεν χρειάζεται ένα τηλέφωνο, κινητό, δεν χρειάζεται ένα υπολογιστή, είναι εδώ, χρειαζόμαστε. Είπα, τα αναγκαία τα χρειαζόμαστε. Πόσα αναγκαία είναι που δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτά. Δηλαδή, έχω ένα χρόνο το τηλέφωνό μου, εάν περάσει ένα χρόνος και βγει το άλλο μοντέλο, θα πρέπει να δώσω 2.000, 2.000, 1.000, 1.500 για να αγοράσω το καινούργιο μοντέλο, αφού δεν το χρειάζομαι, είναι αξεσουάρ της καρταρόμπας μου. Εδώ λέω πάντως, είναι έναν έκδοτο, το πιέσαμε μαζί με τη γυναίκα μου. Πήγαμε να αλλάξουμε τα κινητά μας, χρειάζεται ένα χρόνο, δύο, αλλάζω τα κινητά όταν τελειώνει το συμβόλιο. Μπαίνουμε μέσα λοιπόν σε ένα μαγαζί για να αγοράσουμε, να πάρουμε το καινούργιο τηλέφωνο και βλέπω ένα νεαρό, 30-32 ετών, μπροστά στον καθρέφτη. Και μπροστά στο θραπέζι, στον καθρέφτη, είχε 5-6 κινητά. Τα έπαιρνε λοιπόν και τα έβαζε εδώ και κοίταγε τον εαυτό του. Λέω, στην πολίτρια, τι κάνει το νούμερο αυτό. Και μου λέει, κοιτάει ποιο του πάει καλύτερα. Νομίζω ότι είμαι σαφής όταν μιλάω για πλαστές ανάγκες και δεν μιλάω για τις ανάγκες. Με κι αυτοκίνητο χρειαζόμαστε και καλύτερη ζωή και οτιδήποτε άλλο χρειαζόμαστε. Δεν είναι αξεσουάρ πράγματα ακριβά για να δείξουμε ότι είμαστε άντρες ή γυναίκες. Ο μανδρισμός ή η γυναικεία φύση φαίνεται από άλλα πράγματα, έτσι, και όχι από τα κατζετάκια που κουβαλάμε. Όχι, λοιπόν, όταν μας δίνει μια πληθώρα άχρηστων ανάγκων που τα κάνει τα άχρηστα αυτά τα δικαιώματα υποχρωτικά, ότι πρέπει να τα έχουμε, ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς να τα έχουμε αυτά. Δεν το κάνει για να μας κάνει πιο ευχάριστη ζωή, αλλά επειδή αυξάνονται στις ανάγκες μας, γιγάντονται πλαστά τους φόβους μας. Μας έκανε υποταγμένους και εύκολα χειρογούμενους. Όταν με πείσει ότι αυτό που δεν χρειάζομαι είναι αναγκαίο, φοβάμαι μήπως δεν εκπληρωθεί η ανάγκη μου. Άρα φοβάμαι ότι δεν θα το έχω και πως θα πάω σχολείο και πως θα εμφανιστώ χωρίς το κατζετάκι. Δεν θα με είναι. Άρα λοιπόν, γιγαντόνται τους φόβους μας, η πλαστή ανάγκη μας κάνει υποταγμένους και εύκολα χειρογούμενος. Ο πρώτος ο οποίος θα μας δώσει δυο δεκάρες για να αγοράσουμε το κατζετάκι, γινόμαστε υποχείριό του. Με ρωτάνε κάποιοι, και κάνω μια παρένθεση, τι μπορούμε να κάνουμε από σήμερα. Θα μπορούσαμε να συζητάμε 10 ώρες. Απλώς δω κάτι πολύ απλό σε σχέση με αυτά που είπα προηγουμένως. Ας ελαχιστοποιήσουμε τις πλαστές ανάγκες μας. Αντικαθιστώνται στις έννοιες του αμοιβαίου συμφέροντος, διότι σήμερα το συμφέρον δημιουργεί δίκαιον. Ό,τι μας συμφέρει είναι και καλό, είναι και δίκαιον, είναι και έντιμον. Ό,τι μας συμφέρει και το θέλουμε. Αντικαθιστώντας τις έννοιες του αμοιβαίου συμφέροντος και της περιστασιακής ελεημοσύνης. Δεν μου αρέσει καθόλου η ελεημοσύνη και ας την λέει ο χριστιανισμός. Ελεημοσύνη είναι να κάνω κάτι για να κερδίσω κάτι. Να κάνω καλές πράξεις για να πάω στον παράδεισο. Γιατί αν δεν κάνω, δεν θα πάω στον παράδεισο. Στα παλιά μου τα παπούτσια να πω ότι δεν πάω. Όταν κάνω κάτι, το κάνω γιατί έτσι πιστεύω ότι πρέπει να γίνει. Είτε πάω στον παράδεισο είτε πάω στην κόλαση. Άρα λοιπόν ας αντικαταστήσουμε αυτή την περιστασιακή ελεημοσύνη και το αμοιβαίο συμφέρον με το αίσθημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Αλλά ξεκαθαρίζω. Η οποία αλληλεγγύη δεν πρέπει να είναι επιλεκτική, ωφελημιστική και ιστερόβλα κατευθυνόμενη. Δεν τη χρησιμοποιούμε την αλληλεγγύη μόνο όταν μας συμφέρει, αλλά πάντα. Δηλαδή και στον πειρά από παιδάκι, ξέρω ότι κάθε χειμώνα που κατεβαίνει στο 1-0 βαθμός κτλ, υπάρχουν άνθρωποι που κοιμώνται στα παγκάκια. Αλληλεγγύη σε αυτός. Αφού τα είπαμε αυτά πράγματα, θέλω τώρα να μπω στην καρδιά του θέματος, αφού καταλαβαίνουμε περίπου πως είναι διαμορφωμένη μια καταραίωσα δυτική κοινωνία. Με ποιο τρόπο επιδρά η επιστήμη στην αλλαγή του πολιτισμικού ρεύματος? Αυτό που δεν μας είπαν ποτέ, ότι σχεδόν μονοσύμματα ένα πολιτισμικό ρεύμα καταραίει ή αναπτύσσεται όσο η επιστήμη αναπτύσσεται ή κάνει μεγάλα βήματα. Για να δούμε όμως, να περάσουμε, να δούμε τι είναι η επιστήμη. Γιατί ο καθένας ότι τον συμφέρει λέει ότι είναι επιστήμη. Σκοπός και στόχος της επιστήμης είναι η αποκάλυψη της συμπαντικής αλήθειας και της γνώσης των φυσικών νόμων που τη διέπουν. Ως εκ τούτου η επιστήμη είναι ουδέτερη και ο κύριος φορέας της ανθρώπινης πνευματικότητας. Η επιστήμη βέβαια πάβει να είναι ουδέτερη όταν επισέρχεται ο παράγοντας άνθρωπος. Κάποιος έχει κλείσει το ΖΤ6741, έχει κλείσει τον γκαράζ και πρέπει να φύγει κάποιος να πάει στο νοσοκομείο. Κανείς δεν είναι από εδώ. ΖΤ6741. Η επιστήμη βέβαια πάβει να είναι ουδέτερη όταν επισέρχεται ο παράγοντας άνθρωπος με τις αδυναμίες, τις κοπημότητες που συνδέουν τη φύση του. Μην τα βάζετε λοιπόν με την επιστήμη εάν είναι παλιανθρωπάκια οι επιστήμονες, άλλο επιστήμη άλλο επιστήμονας. Εδώ να ξεκαθαρίσω γιατί ακούω διάφορα. Μίλησα για πνευματικότητα, ότι μέσα της επιστήμης αναπτύσσεται η πνευματικότητα του ανθρώπου και ακούω διάφορα. Δεν ξέρουμε και το νόημα των λέξεων. Τι είναι πνευματικότητα, γιατί πνευματικότητα σήμερα αυτά που διαβάζουμε στο ίντερνετ μέσα και στα βιβλιαράκια που κυκλοφορούν και σε εφημερίδες λέει διάφορα πράγματα. Τι είναι η πνευματικότητα. Εγώ θα σας πω τι εννοούμε στην επιστήμη όταν λέμε πνευματικότητα και θα χρησιμοποιήσω του φίλου μου του Μάριου Τουμπέξου ένα κομμάτι από το βιβλίο «Τη νεοελληνική φιλοσοφία της θρησκείας» που γράφει το εξής «Η πνευματικότητα δεν σημαίνει την εξαείλωση αλλά την απελευθέρωση. Με το πνεύμα δεν αρνείσαι την ύλη ή το σώμα αλλά αρνείσαι την ανάγκη και τη δουλεία, την μοίρα και την ομοτέλεια, τη σκλαβιά και την υποτέλεια». Μα αυτά κερδίζεις με την πνευματικότητα και όχι όσα λέγονται. Μα αυτό περί πνευματικότητας, το λέω γιατί με πειράζει πάρα πολλές φορές αυτά που γράφονται και λέγονται, είχε μιλήσει και ο Δημόκριτος. Αναγνωρίζει την διπλή φύση του ανθρώπου ο Δημόκριτος αναφέροντας «Ο εξωτερικός υλικός άνθρωπος ρέπει προς την ύλη, τη δόξα, τον πλούτο, τα κοινωνικά αξιώματα οδηγούμενος από τον εγωισμό και τα πάθη του. Ο εσωτερικός πνευματικός άνθρωπος ρέπει προς τα υπερβατικά, αγνώντας τελείως τα υλικά». Μεταξύ αυτών δύο άκρων ο Δημόκριτος τοποθετήθηκε στο μέσον, η «μεσότης» που λέμε στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Προσδιορίζοντας με τους ηθικούς του κανόνες το σημείο της ανθρώπινης ισορροπίας μεταξύ υλικού και πνευματικού ανθρώπου. Για αυτό λέω πάντοτε και ακούω διάφορα πράγματα να λέγονται ότι πνευματικός άνθρωπος δεν είναι αυτός ο οποίος είναι έξω από την κοινωνία και θα πρέπει να πάμε να γίνουμε στη Λίτε, στο Άγιον Όρος ή στο Θιβέτ. Είναι άνθρωπος που ζει μέσα στην κοινωνία, δέχεται, χαίρεται τον υλικό κόσμο αλλά μέχρι του ορίου εκείνου που δεν του στερεί την πνευματικότητα. Αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Η πνευματικότητα λοιπόν που κατακτηκέται μέσω της ουδέτερης επιστήμης και όχι μέσω των επιστημόνων με τη σειρά της αν αναπτυχθεί εκτός των άλλων καθορίζει ποιες ανθρώπινες ανάγκες είναι πραγματικές και ποιες πλαστές. Το γιγάντομα των πλαστών αναγκών δημιουργεί ένα γιγάντομα των ανθρώπινων φόβων που στερούν από τον άνθρωπο το μέγιστο αγαθό του, την ελευθερία. Η ουδέτερη λοιπόν επιστημονική γνώση είναι οφορέας της πνευματικότητας η οποία καθορίζοντας τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες οδηγεί τον άνθρωπο στην ελευθερία. Και επειδή κάποιοι μου λένε μα τι είναι αυτά που λες Δανέζη είναι μες στη φύση του ανθρώπου ή σπατάλι ή όλα αυτά τα οποία κάνουμε. Ε λοιπόν απαντάω ότι η πνευματικότητα λοιπόν αν είναι έτσι τα πράγματα που λένε κάποιοι που δεν είναι και τελικά η ελευθερία αποτελούν μια πράξη ανταρσίας ενάντια στην υποστηριζόμενη από κάποιους φύσης του υλικού ανθρώπου και τις πλαστές ανάγκες του. Αν είναι γεννημένος για έτσι τότε είναι αντάρτικο η πνευματικότητα και η ελευθερία μέσα στον άνθρωπο. Το περιγώ με τη τεχνολογία. Η τεχνολογία με τη σειρά της έχει ως στόχο της να μετατρέψει σε πρακτικές καθημερινές εφαρμογές κομμάτια της επιστημονικής γνώσης που θα καλύψουν τις ανάγκες του ανθρώπου προκειμένου να κατασηγάζει τους φόβους του. Παίρνει εκείνα τα κομμάτια ο τεχνολόγος για να κάνουν καλό στην ανθρωπότητα. Η επιστήμη αποτελεί προϋπόθεση ανάπτυξης μιας τεχνολογίας. Θεωρητικά και η τεχνολογία είναι ουδέτερη στην πράξη. Και πάλι όμως η εμπλοκή του ανθρώπου με τις όποιες αδυναμίες του της αφαιρεί την ουδέτερωτητα. Υπάρχει λοιπόν καλή και κακή τεχνολογία. Οι τεχνολόγοι όλοι μου λένε όχι, η τεχνολόγη πάντοτε καλή. Και η βόμβα νετρονίων είναι καλή. Ασφαλώς ναι. Θεωρούμε ωσθετικά τα αποτελέσματα των τεχνολογικών εφαρμογών όταν καλύπτουν τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες που υποδεικνύει η πνευματικότητα. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν η τεχνολογία γίνεται το έτειο δημιουργίας πλαστών αναγκών και καταστροφικών συνεπειών για τον άνθρωπο, με στόχο μόνο το κέρδος και την κυριαχία, κρίνεται ως αντιουμανιστική και καταδικάζεται. Άρα κριτήριον όλων ο άνθρωπος. Η τεχνολογία δεν είναι να καταστρέφει για να κερδίζουν λίγοι. Παρ' όντως χάρη, ξέρουμε όλη την φυσική θεωρία για τα νετρόνια. Δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά παρά μόνο σε μία περίπτωση, στη βόμβα νετρονίων. Ξέρετε τι κάνει η βόμβα νετρονίων, τη ρίχνει πάνω σε μία πόλη άντε κυναιζική, 11-12 εκατομμύρια, σκοτώνονται όλοι οι βιολογικοί οργανισμοί, άνθρωποι, ζώο, οτιδήποτε και παραμένουν μόνο εν ενεργία μόνο τα μηχανήματα. Πάω σε ένα κράτος λοιπόν σε μία πόλη 11-12 εκατομμύρια, ρίχνουν μία βόμβα νετρονίων, πεθαίνουν όλοι και εγώ νέμω με τη βιομηχανία όμως της πόλης αυτής, ως αγκατακτητής. Αυτή η τεχνολογία είναι καλή? Με ποιο τρόπο όμως επιδρά το περιεχόμενο της επιστημονικής σκέψης στις δομές ενός πολιτισμικού πυλώνα, πως όμως η ανάπτυξη δηλαδή των επιστημονικών ιδεών μπορεί να μου αλλάξει τα κοινωνικά συστήματα ή να μου αλλάξει δογματικά κάποιες θεολογικές δομές και όταν λέω θεολογικές δομές μην μπαίνει στο μυαλό κάποιου μόνο χριστιανισμός, μιλάω για τις θεολογικές δομές όλων των θεολογιών. Άλλες θα επιβιβιωθούν, άλλες θα απορριφθούν, δεν με ενδιαφέρει αυτό το θέμα, πάντως το γεγονός είναι ότι μπορεί να γίνει. Εδώ θα πρέπει να κάνουμε μια βασική διευκρινήση. Ακόμα και δακτορικά να έχουμε πάρει, αυτή η εντύπωση ψευδής έχει περάσει μέσα στο μυαλό μας σαν δόγμα και τη λέμε παντού. Οι καθηγητές πανπιστημίου και λένε αυτά τα γεγονότα, θα σας πω. Η ερώτηση, είναι οι θετικές επιστήμες και σε προέκταση ο πυλώνας της επιστημονικής κοσμοθεωρίας θεμελιωμένος πάνω σε πειραματικά αποδεδειγμένες έννοιες. Εμείς λέμε ναι, η επιστήμη στηρίζεται πάνω σε έννοιες πειραματικά αποδεδειγμένες, δεν μπορεί να τις αμφισβητήσει κανένας. Οι βάσεις των θετικών επιστημών, για να ξεκαθαρίσω από τη δουλειά μου στην αρχή, είναι τρεις έννοιες, η ύλη, ο χρόνος και ο χώρος. Αυτές οι τρεις έννοιες δομούν αυτό που λέγεται σύγχρονη επιστημονική γνώση. Οι έννοιες αυτές είναι χειροπιαστές και αποδεδειγμένες πειραματικά, όχι, είναι φιλοσοφικά κατηγορούμενα προσδιοριζόμενα με διαφορετικούς τρόπους από διαφορετικούς πολιτισμούς. Δηλαδή, δεν μας έχει πει κανένας αυτό που είπε ο Νευτωνας, από τότε το ξέρουμε. Άλλο η ύλη, άλλο η μάζα. Η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόρημα με ό,τι συνεπάγεται ότι είναι φιλοσοφικό κατηγόρημα, μια φιλοσοφική ιδέα δηλαδή, ενώ η μάζα είναι κάτι μετρούμενο. Αλλά η μάζα είναι μια δευτερεύουσα ιδιότητα της ύλης, δηλαδή του φιλοσοφικού κατηγορήματος. Φιλοσοφικό κατηγόρημα λοιπόν η ύλη, ο χρόνος, και αυτό είναι το ίδιο. Για να σας δώσουμε να καταλάβετε, ο χρόνος στον δυτικό πολιτισμό και την επιστήμη θεωρείται ευθύγραμος, κάνουμε κοσμολογίες με βάση επιστημονικές, οι οποίοι δημοσιεύονται συμπεριδικά με μεγάλο impact factor που λέμε επιστημονικά και τέτοια πράγματα και είναι ο χρόνος ευθύγραμος και παίρνει νομπέλ. Υπάρχουν μεγάλοι αστροφυσικοί ίνδοι οι οποίοι θεωρούν ότι ο χρόνος είναι κυκλικός, κάνουν κοσμολογίες, τις καταφέτουν επιστημονικά και ξαναπέρνουν νομπέλ. Κάμια σχέση μία με την άλλη. Και λέμε συγκρούνται οι κοσμοθεωρίες, οι κοσμολογίες και γιατί συγκρούνται, γιατί έχουν βάλει το χρόνο διαφορετικά, γιατί έτσι το πιστεύουν. Η έννοια του χώρου. Αυτό που λέμε εμείς διαστάζει και τα λοιπά χώρος. Το χώρος, το έχω πει πανελειμμένα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια, είναι κάτι το οποίο δεν αντιλαμβάνεται καμιά από τις αισθήσεις μας. Βέβαια έχουμε πει την περασμένη χρονιά ότι μέσα από αυτό το χώρο, το καινό χώρο δημιουργείται η ύλη και τα λοιπά και τα λοιπά. Ο κάθε ένας πολιτισμός αναπτύσσει μια δική του άποψη για το χώρο, τι είναι χώρος, σε μαθηματικό και φυσικό επίπεδο, αλλά δημιουργεί άλλη φυσική. Για να τόσο να καταλάβετε, ακόμα και σε ακραίες επιστημονικές, τέλος πάντων φιλοσοφικού, επιστημονικές απόψεις, όπως είναι ο διαλεκτικός ηλισμός. Πάνω στο διαλεκτικό ηλισμό μας έχουν πει ότι στηρίζονται πολλές κοινωνικές θεωρίες. Ο διαλεκτικός ηλισμός που η βάση του ηλισμού και πολλών άλλων κοινωνικών θεωριών, θα τα δούμε στη συνέχεια, τι μου λένε. Τι είπε ο Ευτύχης ο Μπιτσάκης, ένας εξαιρετικός και φίλος επιστήμονας, έντιμος, δηλαδή δεν μπορείτε να φανταστείτε την εντιμότητα του ανθρώπου, αυτού και της οικογένειάς του. Και όμως είναι ο πατέρας, σημερινός φιλόσοφος πατέρας, μεγάλος φιλόσοφος, σήμερα στην Ελλάδα οι μεγάλοι φιλόσοφοι αναγνωρίζονται και γνωρίζονται μετά το θανατό τους. Άρα λοιπόν μου λέει ο Ευτύχης ο Μπιτσάκης, η ύλη, ο πατέρας του διαλεκτικού ηλισμού, η ύλη δεν θεωρείται έννοια επιστημονική. Δεν υπάρχει μέτρο της ύλης, αφού αυτή δεν επισέρχεται ως φυσικό μέγεθος στο φορμαλισμό της φυσικής. Η ύλη είναι οντολογική φιλοσοφική κατηγορία. Οι διάφορες επιστήμες ασχολούνται με ειδικές μορφές ύλης και με ειδικές σχέσεις των μοφών αυτών. Η ύλη ως φιλοσοφική κατηγορία αποτελεί μία αφαίρεση. Άρα λοιπόν και στο διαλεκτικό ηλισμό η ύλη είναι φιλοσοφική έννοια. Τώρα θα μου πείτε οι κοινωνικές ιστορίες που στηρίζονται πάνω σε μία τέτοια έννοια θα πρέπει να είναι ιδεαλιστικές, αφού είναι φιλοσοφική κατηγορία και να μην είναι ηλιστικές. Αυτό είναι μία μεγάλη κουβέντα. Αυτό πρέπει να σημειώσετε. Οι έννοιες του χρόνου, της ύλης και του χώρου, που στηρίζουν τις θετικές επιστήμες, οι οποίες πιστεύουμε ότι είναι τα θεμέλια των θεμετικών επιστήμων σήμερα, αποτελούν συγχρόνως τα θεμέλια τόσο της κοινωνικής φιλοσοφίας όσο και της θεολογικής σκέψης. Στη βάση όλων των θεολογικών σκέψεων και στη βάση όλων των κοινωνικών συστημάτων υπάρχει η φιλοσοφική ανάλυση αυτών των τριών εννοιών. Φιλοσοφική ανάλυση του τι είναι. Άρα λοιπόν ήλιο, χρόνος και χώρος, τρία φιλοσοφικά κατηγορίματα, που προσθέτω εγώ, όχι για να αγιάσουμε οι θετικοί επιστήμονες, τα γένια τους, αλλά μόνο οι θετικές επιστήμονες πειραματικά μπορούν να επιβεβαιώσουν την αλήθεια των γεγονότων που προκύπτουν μέσω της ύλης του χρόνου και του χώρου, είναι οι ρίζες και της επιστήμης και της τεχνολογίας και της θεολογίας και των κοινωνικών συστημάτων. Άρα τι σημαίνει αυτό. Η ανατροπή βασικών επιστημονικών απόψεων όμως. Όπως είναι ηλικρόν και χώρο, που αποτελούν της βάσης συγκρότησης των κοινωνικών συστημάτων και των πολλών θεολογιών, έχουν ανατραπεί εδώ και εκατό χρόνια. Αυτά που πιστεύαμε πριν εκατό χρόνια έχουν πάψει να ισχύουν σήμερα. Αφού λοιπόν ο χώρος, ο χρόνος και ο χώρος έχουν αλλάξει ένα δισεκατομμύριο τελευταία εκατό χρόνια, τόσο οι φυσικές θεωρίες, όσο και κάποιες δογματικές θεολογικές ή κοινωνικές έχουν ανατραπεί, που στηρίζονται στις παλιές απόψεις περίλησης χώρου και χρόνου. Θα μου πείτε παραδείγματα, γιατί έτσι αν δεν έχω παράδειγμα είναι στον αέρα. Να δούμε η επιστήμηση θεολογία, πώς επιδρούν όλα αυτά. Ο Θεός λέει είναι πανταχού παρών. Αν διαβάσετε την Πατερική Γραμματεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, εκφράζει φιλοσοφική άποψη για την έννοια του συμπαντικού χώρου, για να εξηγείς πώς είναι δυνατόν να είναι πανταχού παρών. Έχει άποψη για το τι είναι χώρος, είτε συμφωνεί με την επιστήμη ή διαφωνεί, δεν με ενδιαφέρει. Ο Θεός λέει είναι αιώνιος. Άρα τι γίνεται η θεολογία, εκφράζει φιλοσοφική άποψη για την φύση του χρόνου, για να ερμηνεύσει φιλοσοφικά με τη δική της αντίληψη, γιατί ο Θεός είναι αιώνιος. Εκατοντάδες σελίδες, με ανάληση φιλοσοφική περί χρόνου. Και εκτός αυτού, το ξέρουν πολύ καλά, ότι εκτός του υλικού κόσμου υπάρχει και ένας άλλος, αόρατος, που αναφέρεται στις θεολογίες. Άρα λοιπόν, η θεολογία εκφράζει θέση περί της ύλης. Τι είναι η ύλη και τι είναι το αόρατο σύμπαν, αυτό που κάνει και η σημερινή επιστήμη. Αν η επιστήμη πειραματικά ανατρέψει τις απόψεις αυτές, είναι όλα και τα εκατοντάδες σελίδες γραμμένες από τη θεολογία. Δεν μου είναι ευχάριστο, αλλά τι να κάνω, είτε μου είναι ευχάριστο, είτε δυσάρεστο, αυτή είναι η αλήθεια. Μια πειραματική επαναστατική λοιπόν ανατροπή των κλασικών απόψεων περί χώρου, χρόνου και ύλης, θα επιβεβαιώσει ή θα βάλει σε δραματικές περιπέτειες κάποιες θεολογικές δογματικές. Εδώ θα μου πείτε, καλά το καταλαβαίνω με τη θεολογία, αλλά με τα κοινωνικά συστήματα πώς θα αλλάξουν. Θεμελιακή ανατροπή της επιστημονικής αντίληψης για τις έννοιες της ύλης, του χρόνου και του χώρου, αναγκάζει σε αναθεώρηση μια σειρά φιλοσοφικών συστημάτων που έχουν στηριχθεί σε παλιότερες αντιλήψεις για αυτές τις έννοιες. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, αλλά θα πω την αλήθεια. Η μηχανοκρατία που διδασκόμαστε στο πανεπιστήμιο, εγώ την δίδασκα, ιστορία και φιλοσοφία των θετικών επιστημών, ο ηλισμός, ο διαλεκτικός ηλισμός, ο δυτικός ορθολογισμός, θα ασχηθήσουμε την άλλη δευτέρα, πάνω στους οποίους στηρίχτηκαν κοινωνικά συστήματα θα περάσουν δραματικές εποχές. Φέρνω πάλι το παράδειγμα του φίλου μου, του ευχήτου Μπουτσάκη, που είπε ότι είναι ήλιος στον διαλεκτικό ηλισμό. Έχει ανατραπεί. 1000%. Τότε που δημιουργήθηκε ο διαλεκτικός ηλισμός, καλώς δημιουργήθηκε, διότι στηρίχτηκε στις πιο μοντέρνες τότε απόψεις του τι είναι ήλιοι. Τότε απόψεις. Ναι, αλλά τότε δεν ισχυάν αυτά που ξέρουμε ότι ισχύουν σήμερα. Δεν είχαν πειραματικές αποδείξεις ότι δεν ήταν αυτά τα πράγματα. Άρα λοιπόν, εάν χρησιμοποιήσουμε τις νέες απόψεις, ισχύουν οι κοινωνικές θεωρίες ή πολιτικές θεωρίες που αναπτύσσονται πάνω στον διαλεκτικό ηλισμό με την τότε έννοια του τι είναι ήλιοι. Αλλά πολλές φορές, τι να κάνουμε, όλοι μας έχουμε τις αδυναμίες μας. Όταν πιστεύουμε σε κάποια κοινωνικά συστήματα, θα πρέπει να τα υπερασπίσουμε. Γι' αυτό βλέπετε και ο φίλος με εδώ, ο Ευτίχης ο Μπιτσάκης, ενώ μας λέει ότι η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόρημα, λέει, οι διάφορες επιστήμες ασχολούνται με ειδικές μορφές ύλης και με ειδικές σχέσεις των μορφών αυτών. Μου λέει, υπάρχουν και μερικές μορφές ύλης, όπως είναι φανερό, η έννοια της ύλης στον προηγούμενο κείμενο χαρακτηρίζεται ως ένα φιλοσοφικό κατηγορήμα. Δηλαδή όλοι εσείς είστε φιλοσοφικά κατηγορήματα εδώ. Αλλά η κοινωνική θεωρία που έπρεπε να αναπτυχθεί έπρεπε να είναι διαλυστική, πάνω στη λογική ότι όλοι εδώ πέρα είμαστε φιλοσοφικά κατηγορήματα και όχι πάνω σε υλισμό, αφού δεν υπάρχει υλικαία φιλοσοφικό κατηγορήμα. Στη συνέχεια όμως, ενώ μας λέει ότι είναι φιλοσοφικό κατηγορήμα, ταυτίζοντας λανθασμένα, κι άσχατα από τις όποιες σκοπημότητες κοινωνικοπολικήκες, ταυτίζει την ύλη με την έννοια της ΜΑΖΑΣ, που είναι ένα αποτέλεσμα της ύλης, το έχουμε πει σε άλλες κουβέντες μας και θα συνεχίσουμε να τη λέμε και στις επόμενες. Αλλά λοιπόν τι κάνει, ξεφεύγει το τι είναι φιλοσοφικό κατηγορήμα, τους δίνει την έννοια του πραγματικού, κάνοντας μια ταύτιση ανεπίτρεπτη, που ακόμα και ο Νεύτων ας ήξερε ότι είναι λάθος. Όμως έπρεπε να δικαιολογήσει τα κοινωνικά συστήματα τα οποία χρησιμοποίησαν την ύλη όπως ξέρω ότι είναι παλιά. Όμως έπρεπε να μας, συγγνώμη για την έφραση, να μας μπαλαμουτιάσει που λένε, να χάσουμε τη συνοχή αυτών που λέγαμε πριν για να επιβεβαιώσουμε κοινωνικές θεωρίες που στηζόταν πάνω στην ύλη των πέντε αισθήσεών μας. Βλέπετε, δεν είναι μόνο ότι αλλάζουν οι έννοιες, αλλά και λόγω σκοπιμότητας αλλάζουμε το εννοιολογικό περιεχόμενο επιστημονικών όρων για άλλου είδους σκοπιμότητες. Η ρηζική ανατροπή λοιπόν του εννοιολογικού περιεχομένου των εννοιών της ύλης, του χρόνου και του χώρου, έχει συντελεστεί και μάλιστα πειραματικά από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ως εκ τούτου αργά ή γρήγορα, είτε το θέλουμε είτε όχι, ο πολιτισμός μας θα αλλάξει. Είτε μας αρέσει, είτε όχι. Για το αν όμως αυτός ο νέος πολιτισμός θα αναπτυχθεί προσόφελος ή εις βάρος της κοινωνίας των πολιτών, αυτό είναι ο θέμα για το οποίο είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι. Ότι θα αλλάξει, θα αλλάξει, δεν είπα ποτέ ότι θα αλλάξει το καλύτερο. Είπα απλώς θα αλλάξει. Για δούμε όμως πάνω σε όλα αυτά τα θέματα κάποια θεματάκια που δεν μαθαίνουμε στο σχολείο που δημιουργούν ρήξεις μέσα στην κοινωνία των πολιτών. Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό μιας επιστημονικής επανάστασης προκειμένου να χαρακτηριστικεί ως μεγάλη επιστημονική επανάσταση. Δεν είναι τυχαία που βάζουμε τη λέξη μεγάλη επιστημονική επανάσταση. Γιατί όταν θα λέγαμε μεγάλη την ανακάλυψη του ατόμου, επιστημονική επανάσταση. Υπάρχει ορισμός του τι είναι μεγάλη επιστημονική επανάσταση. Μεγάλη επιστημονική επανάσταση ονομάζουμε μια ρυζική αναμόρφωση των επιστημονικών ιδεών. Προσέξτε όμως με τρόπο ώστε δεν προάγει μόνο την αποδεικτική επιστημονική γνώση αλλά αναγκάζει σε ρυζικό μετασχηματισμό τις κοινωνικές και θεολογικές δομές. Μόνο τότε χαρακτηρίζεται τόσο μεγάλη επιστημονική επανάσταση. Δηλαδή επακόληθο μιας μεγάλης επιστημονικής επανάστασης αποτελεί η ρυζική ανατροπή του επικρατούντος μέχρι εκείνη τη στιγμή πολιτισμικού ρεύματος. Αλλάζει ο πολιτισμός. Έχουμε δύο παραδείγματα τέτοια που να αναφερθούμε. Η πρώτη μεγάλη επιστημονική επανάσταση ήταν η προσοκρατική περίοδος. Και η δεύτερη είναι η μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου-17ου αιώνα. Πριν και τις δύο αυτές περιόδους ο πολιτισμός ήταν θεοκρατικός. Δηλαδή πολιτισμός ενός πυλώνα. Η ρυζική όμως αναμόρφωση των επιστημονικών ιδεών και των πρακτικών επέδρασε πάνω στη δομή του πολιτιστικού ρεύματος μετατρέποντάς το σε έναν πολιτισμό τριών ανεξάρτητων μεταξύ τους πυλών. Προσέξτε λοιπόν. Αυτό σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο η ανατροπή των επιστημονικών ιδεών επιδρά ρυζικά και καταλυτικά πάνω στη δομή και τον προσανατολισμό όλων των πυλών ενός πολιτισμού. Μόνο τότε λέγεται μεγάλη επιστημονική επανάσταση. Ας φέρουμε να δούμε όμως με ποιον τρόπο μπορέσε τέλος πάντων αυτή η επιστήμη, να εισχωρίσουν με έναν περίεργο τρόπο στους θεολογίζοντες. Δηλαδή στα δόγματα της θεολογίας. Η μεθοδολογία εκπαιδευτική δηλαδή. Και πώς μπορέσαν να επισέλθουν μέσα στα κοινωνικά συστήματα για να μπορέσουν να αναμορφώσουν και τους άλλους πυλών. Δηλαδή ποια ήταν η μεθοδολογία, η πρακτική. Μιλάω ως αδάσκαλος. Για να δούμε. Η φυσική γνώση της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης του 16ου-17ου αιώνα, αν φέρουμε σαν παράδειγμα αυτή τη μεγάλη επιστημονική επανάσταση, δημιούργησε γρήγορα μια φυσική φιλοσοφία. Το δυτικό διαφωτισμό. Ο δυτικός διαφωτισμός, τι έκανε? Συνέδεται τα επιστημονικά επιτέγματα της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης του 16ου-17ου αιώνα με την κοινωνία και τη θεολογία. Με τον τρόπο αυτό εκλαϊκεύονταν, κατά κάποιο τρόπο, οι επιστημονικές απόπυσσες σε θεολογικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Και άλλαζαν. Άρα, λοιπόν, εγκωμινοποιώντας αυτός ο διαφωτισμός και μεταλλάσσοντας την θεολογική και η κοινωνική δογματική ξεπέρασαν τόσο τη μεσαιωνική θεοκρατία όσο και τις φαιουδαρχικές ή μοναρχικές πρακτικές. Δηλαδή, ο αναπτυχθής δυτικός διαφωτισμός, που δε μας εξηγεί κανένας τι είναι ο διαφωτισμός, αλλά μας λένε χιλιάδες σελίδες για τους διαφωτιστές και τις φιλοσοφικά αποτελέσματα του δυτικού διαφωτισμού, δεν ανέπλασε μόνο την μηχανιστική και ηλοκεντρική πλευρά των κοινωνιών, αλλά και την πνευματική. Τους δυο άλλους πυλώνες μπήκε μέσα με απλό τρόπο και συνέδεσε τα φυσικά φαινόμενα, τα αποτελέσματα των ερευνών των επιστημών με τη θεολογία και την κοινωνία και της άλλαξης και της δυο. Βασικό, όμως, στοιχείο του αναπτυχθέντος δυτικού πολιτιστικού ρεύματος ήταν, προσέξτε, η κατάργηση του πολιτισμού ενός πυλώνα και την αντικατάσταση του απάντων πολιτισμού τριών πυλώνων. Δηλαδή, όποτε κάναμε μεγάλες πολιτισμικές επαναστάσεις οι άνθρωποι, τι ήταν πάντοτε. Ήταν ενός πυλώνα οι πολιτισμοί και αγωνίστηκαν με αίμα για να το κάνουν ξανά τριών πυλώνων. Δηλαδή, ο ένας πυλώνας, αν είναι ο πολιτισμός, τον θεωρούσαν οπισθοδρομικό, καταστροφικό για την κοινωνία των ανθρώπων. Και οι δύο προηγούμενους μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις μέσω της αναπτυχτής φυσικής φιλοσοφίας ενσωμάτωσαν στην ανθρώπινη κουλτούρα την πίστη ότι κανένα πειραματικά υποδεικνυόμενο φαινόμενο δεν πηγάζει από παραφυσικά φαινόμενα. Η λέξη παραφυσικά τι σημαίνει? Από φαινόμενα που δεν έχουν φυσικά αίτια. Αίτια τα οποία δεν καλύπτονται από κανένα επιστημονικό φυσικό νόμο. Αυτό είναι η λέξη παραφυσικά. Ελληνική λέξη που δεν ξέρουμε σήμερα να τη χρησιμοποιήσουμε και να διεργαστούμε με μία άλλη λέξη που θα τη δούμε. Στην περίπτωση όμως, που η επιστήμη δεν γνώριζε τα αίτια ενός πειραματικά αποδεικνυόμενου φαινομένου το μήλο πέφτει κάτω από τη μηλιά. Τότε, πριν τον Εύτωνα, από τότε τον Αδάμ το μήλο έπεφτε κάτω από τη μηλιά στο γη. Έπεφτε πάνω ποτέ. Αλλά αυτό ήταν ένα πειραματικό δεδομένο το οποίο γνωρίζαμε πάντα. Δεν ξέραμε τους νόμους. Δεν ξέραμε την επιστήμη που κρύβει το φαινόμενο ότι το μήλο πέφτει πάντοτε προς τα κάτω. Αυτό δεν είναι παραφυσικό. Οι επιστήμενες γνώριζαν ότι υπάρχει κάποια αιτία την οποία δεν γνώριζαν ακόμα. Και ξέρανε ότι κάποτε θα την ανακαλύψουν. Τα φαινόμενα αυτά που αποδεικνύονταν πειραματικά επανειλημμένα, αλλά δεν μπορούσαμε να εξηγήσουμε πώς συμβαίνουν αυτά τα φαινόμενα εμείς σήμερα αντί να τα αρνούμεθα τα ονομάζαμε μεταφυσικά. Δηλαδή ότι το μήλο έπεφτε στη γη ξέροντας ότι είναι φυσικό φαινόμενο και μη γνωρίζοντας τα αίτια το ονομάζαμε μετά την φυσική. Μεταφυσικό, δηλαδή μετά την φυσική. Δηλαδή θα το μάθουμε μετά. Με τον τρόπο αυτό έχουμε και τα μεταμαθηματικά. Δηλαδή ο Ευκλίδης δεν γνώριζε τα μαθηματικά που γνωρίζουμε σήμερα αλλά τα μαθηματικά τα σημερινά που γνωρίζαμε για το Ευκλίδη ήταν μεταφυσικά. Όταν μίλαγε ο Αριστοτέλης για τα μεταφυσικά του δεν μίλαγε για θεούς και δαίμονες μίλαγε για φαινόμενα τα οποία γνώριζε πειραματικά ότι συμβαίνουν και δεν γνώριζε πώς συμβαίνουν αλλά γνώριζε ότι είναι φυσικά φαινόμενα. Γιατί σήμερα οι επιστήμονες θεωρούν ότι όταν τους ρωτήσουμε πριν να λένε το ξέρω κι άμα δεν το ξέρω λένε αυτό είναι μεταφυσική. Δεν ξέρουμε τι πάνε να πει το δεν ξέρω. Δεν μπορούμε να γνωρίσουμε ότι κι ο επιστήμονας αυτά που δεν ξέρει είναι απίερος περισσότερα από αυτά που ξέρει. Δεν το αναγνωρίζει αλλά τα κατηγορεί ως μεταφυσικά μπερδευοντάστα με τα παραφυσικά που τα μεταφυσικά με τα παραφυσικά δεν σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Το μεγάλο βασικό χαρακτηριστικό μιας αναγκές φιλοσοφικής φιλοσοφίας έχει ένα δεύτερο σκέλος. Ένα δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό μιας φυσικής φιλοσοφίας. Δηλαδή μιας φιλοσοφίας που θα συνδέει την πειραματική απόδειξη των φυσικών φαινομένων της οικονομικής θεολογίας όσο και των κοινωνικών συστημάτων είναι η δυνατότητα να συνδέει τα νέα επιστημονικά επιτέγματα τόσο με τις υλικές όσο και τις πνευματικές ανάγκες του ανθρώπου. Αν μας λέμε δηλαδή ότι το σύμπαν είναι νιέο, είναι άτμητο δεν υπάρχει ατομικότητα καλημέρα σας, γενική θεοδοσχετικότητας μιλάμε δεν συνδέεται όποιος δηλαδή συνδέσει την φύση, την δομή του σύμπαντος με τη δομή των ανθρώπων, της κοινωνίας που είναι η ύλη κι αυτή υποτίθεται τι πάνω να πει, ότι η ύλη του ανθρώπου γιατί εδώ είναι που γελάω πολλές φορές όταν μιλάω και λέω όλα αυτά περίεργα πράγματα όταν τα λέω για άλλα πράγματα οτιδήποτε γύρω μου, βουνά και τα λοιπά όλοι συμφώνουν μαζί μου όταν τους λέω ρε παιδιά και εσείς η ύλη είσαστε ένα κομμάτι ας πούμε ξεχάσετε την ψυχή, το πνεύμα και τα λοιπά είναι μια μεγάλη κομμάτι αλλά ύλη δεν είσαι, αρα και εσύ υφίστασαι τους ίδιους νόμους της φύσης άλλο άνθρωπος η ύλη, εξερούμε γιατί εμείς είμαστε εξέρες απλώς αυτό που περνάμε είναι ότι όταν ξέρουμε τι είναι η ύλη και τι είναι η ύλη της φύσης που άπτονται της ύλης όλων των γεγονότων βουνά, παιδιά, λουλούδια, ζώα και τα λοιπά ισχύουν και για τον άνθρωπο, τι το πιο απλό τώρα εμείς νομίζουμε ότι είμαστε εξαιρετικά σε εξαιρετικό μισθοσύμπαν ας πέσει κάνα πετραδάκι από τον ουρανό πάνω στη γη και θα σας πω εγώ ποιος είναι το σπουδαίο ως παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε την φυσική φιλοσοφία των προσακρατικών η οποία αποδόμησε σε κοινωνικό επίπεδο τη δημοκρατία και κατρίγησε την τότε θεοκρατική δομή ως δεύτερο παράδειγμα αναφέρουμε τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό ο οποίος αποδόμησε την φαιουδαρχία και τον θεολογικό μεσαίωνα μέσω του διαφωτισμού εδώ υπάρχει ένας μεγάλος πολιτισμικός κίνδυνος εδώ είναι προσωπικές μου απόψεις, εδώ μπορεί να με βρήσει προσωπικά ο καθένας τα υπόλοιπα δεν είναι δικές μου απόψεις το μεγάλο πρόβλημα του δυτικού πολιτισμού είναι ότι οι δικητικές δομές του και των τριών πυλώνων, οι άνθρωποι δηλαδή οι δικητικές δομές παραχαράζοντας τη φυσική φιλοσοφία αυτή δηλαδή η φιλοσοφία που συνέδει τη σύγχρονη επιστήμη με κοινωνικά ηθεολογικά δόγματα η οποία αναπτύχθηκε μετά τη μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου-17ου αιώνα δημιούργησαν μια πολιτισμική εκτροπή οι δικητικές δομές αναγορεύοντας ως προταρχικό βασικό και μοναδικό στόχο το χρήμα και το υλικό κέρδος αποτέλεσμα αυτής της εκτροπής υπήρξε η παραχάραξη της έννοιας και της σημαντικότητας μια σειράς αξιών του δυτικού πολιτισμού οι οποίες δημιουργούσαν αυτές οι αξίες δημιουργούσαν την έννοια της ασφάλειας στις κοινωνίες των πολιτών δηλαδή οι κοινωνίες εκείνες μέσω ακριβώς αυτής της φυσικής φιλοσοφίας του διαφωτισμού που λέμε και τα λοιπά συνέδριαν την ομιμότητα με τη δικαιοσύνη ενώ σήμερα γνωρίζουμε ότι των ομιμών δεν είναι και δίκαιον αυτό είναι μια παραχάραξη για να μη φέρω τώρα παραδείγματα αυτά έχω αναφέρει άμα κοιτάξετε τις κουβέντες που κάναμε τα έχω αναφέρει πολλά παραχάρασαν τη φυσική φιλοσοφία το νόμον δεν ήταν και δίκαιον άρα μπορείς να κάνεις οτιδήποτε αρκεί να υπήρχε ένας νόμος είναι παραχάραξη αυτή άρα όταν τέτοιες αξίες παραχαράσονται τότε η ασφάλεια που ένιωθε ο πολίτης στον πολιτισμό στην κοινωνία που ζούσε είχε τελειώσει σήμερα μετά την αγνώηση και την παραχάραξη των πολιτισμικών αξιών οι ανθρώπινες αδυναμίες όπως η πολιτισμική άγνοια, η μοροφιλοδοξία και ο φελιμισμός οδηγούν τις ανθρώπινες διοικητικές δομές των τριών πολιτισμικών πυλώνων σε μια σειρά συγκρούσεων με στόχο την κυριαρχία κάποιας διοικητικής δομής πάνω σε όλες τις άλλες δηλαδή γίνεται ένα σαγώνα σήμερα οι διοικητικές δομές ενός πυλώνα δεν έχει σπασία πια νου να επιβληθούν πάνω στους άλλους να κάνουν δηλαδή πάλι έναν πολιτισμό ενός πυλώνα αυτόν που οι κοινωνίες των ανθρώπων είχαν πολεμήσει σε δύο διαφορετικές πολιτισμικές αλλαγές να ανατρέψουν τον ένα πυλώνο και να το κάνουν τρεις όποια διοικητική δομή κι αν επιβληθεί πάνω στους άλλες είναι ένας πυλώνας θα επακούει στις θεολογικές δομές, στις διοικητικές δομές ή τις επιστημονικές δομές οι συγκρούσεις όμως μεταξύ των ανθρωπογεννών δομών των πολιτισμικών πυλώνων, αλλά και προσέξτε οι συγκρούσεις μεταξύ φιλόδοξων φατριών στο εσωτερικό τους, δεν παλεύουν μεταξύ τους μόνο αλλά και μέσα σε δικές δομές δίνουν τεφράξεις ομάδες, να υπερισκήσει μία απάνω στην άλλη όποια κι αν είναι η δομή, είτε σε κοινωνικό πολιτικό επίπεδο είτε σε θεολογικό επίπεδο, γιατί τώρα τι γίνεται σε πολιτικό επίπεδο που πλακώνεται πιο πολύ, μεταξύ στα κόμματα ή μέσα στα κόμματα σε θεολογικές δομές ερεσείς, ψέχτες στην ίδια θρησκεία μέσα στην επιστήμη, καλά, δεν βλέπετε τι συμβαίνει τότε, όταν συμβαίνουν αυτές συγκρούσεις στο ιστορικό των διοικητικών δομών των πυλώνων, είτε μεταξύ τους, οι άνθρωποι μη βρίσκοντας τρόπο να καλύψουν τους γιγαντομένους φόβους τους ακουμπούν τις ελπίδες τους σε παραφυσικού περιεχομένου θεωρίες και πρακτικές οι ανθρώπινοι αυτοί φόβοι σε πάρα πολλές περιπτώσεις γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης εκ μέρους πολλών ομάδων, αλλά και προσώπων της καταραίουσας πολιτισμικής δομής αποτέλεσμα όλων των προηγούμενων είναι αυτό που εύστοχα διατυπώνει ο φίλος μου δημοσιογράφος ο Μάκης Ανδρονόπουλος νέοι μύθοι και θρησκείες κατασκευάζονται στα κοινωνικά δίκτυα και ένας νέος τεχνολογικός μυστικισμός αναδίεται ενώ αυτοί που ελέγχουν τη νέα γνώση τρίβουν τα χέρια τους νέα ψέματα, νέοι φόβοι, νέοι τρόποι χειραγώγησης φτιάχνουν τον θαυμαστό καινούργιο κόσμο μας ποια είναι η απάντηση σε όλα τα προηγούμενα όσα απάντηση σε όλα τα προηγούμενα είναι επιβεβλημένη η άμεση ανάπτυξη μιας νέας σύγχρονης φυσικής φιλοσοφίας που να συνδέει τις σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις της σύγχρονης κβατικής φυσικής που λέμε τεσσάδες διαστάσεις, έντεκα διαστάσεις μνέα μαθηματικά νέα όλα αυτά τα πράγματα που σαφές θα ξέρω ότι είναι δύσκολα άρα λοιπόν μια νέα φυσική φιλοσοφία η οποία στερειγμένη στα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνονογικά επιτέγματα αλλά και στις νέες κοινωνικές αναγκαιότητες η αναγκαιότητα του 1900 ή του 1800 ή του 1700 η κοινωνική αναγκαιότητα δεν είναι σημερινή αναγκαιότητα αλλά όταν έχει δριθεί ένα σύστημα φιλοσοφικό κοινωνικό θεολογικό το 1700 ή το 1000 δεν έπρεπε ότι ανταποκρίνονται και στις ανάγκες μιας κοινωνίας σήμερα άρα πρέπει και στα νέα και τις νέες κοινωνικές αναγκαιότητες να προσαρμόζεται η οποία θα ανανεώσει και θα επανενώσει τις νέες δομές των πολιτισμικών πυλώνων του νέου πολιτισμικού ρεύματος τη δύσκολη και κρίσιμη αυτή μεσοπερίοδο της μετάβασης αυτό είπε και ο Καζαντζάκης σε ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα δεν πρέπει να επιτρέψουμε στα οποιαδήποτε συγκρουόμενα οπισθοδρομικά διοικητικά ιερατεία ή τις οργανωμένες οφελημιστικές προσπάθειες εκμετάλλευσης των αναπτυχθέντων νέων ανθρώπινων φόβων από έναν καταραίοντα δυτικό πολιτισμό να οδηγήσουν το νέο πολιτισμικό ρεύμα σε μια νέα πνευματική και κοινωνική χειραγώγηση Το βασικό ερώτημα το οποίο θα πρέπει να απαντήσουμε είναι θα επιτρέψουμε στο νέο να γεννηθεί μέσω μιας φυσιολογικής διαδικασίας ή μέσω ενός βίαιου και άκρως επώδυνου και επικίνδυνου κοινωνικού τοκετού η ευθύνη των επιστημόνων σε αυτή τη διαδικασία είναι τεράστια και θα μου επιτρέψει τελειώνοντας να πω σε όλους όσους είναι επιστήμονες και μάλιστα στους νεότερους που βρίσκονται εδώ πέρα την προσωπική μου άποψη στην ηλικία που βρίσκομαι ότι ο επιστήμονας τη στιγμή της μεγάλης πολιτισμικής κρίσης πρέπει να τολμήσει να αποτελέσει τον ισχυρό βραχείο να ξεπεράσματώ της εκφραζόμενος ελεύθερα ασχέτος του κοινωνικού και παγελματικού κόστους που πολλές φορές σας διαβεβαιώνω ότι είναι αβάστακτο. Ευχαριστώ πάρα πολύ για τη φιλοξενία και την υπομονή σας. Θα απαντήσω αν ξέρω και αν θέλω να απαντήσω. Ενώ δεν θα απαντήσω σε ερωτήσεις που μας χωρίζουν. Γιατί πιστεύω ότι αυτά μας ενώνουν ή περισσότερα από αυτά μας χωρίζουν. Ας αφήνεις αυτά που μας ενώνουν και έχουμε καιρό να μάθουμε. Δεν θα ξέρουμε τι μας ενώνουν πριν κάνουμε την ερώτηση. Να σας πω κάτι, επειδή δεν έχει τελειώσει η διάλεξη. Πάρα καλό, πάρα πολύ. Αυτή η κινητικότητα... Έχουμε ερωτήσεις που μας ενώνουν και που δεν μας χωρίσουν. Τρομάξατε τον κόσμο και δεν σηκώνει χέρι. Πρώτη φορά συμβαίνει αυτό. Πάρα πολύ, γιατί όλοι κατάλαβα να θέλετε. Εγώ δεν τα καταλάβα. Περιμένετε. Να σας δίνουμε το μικρόφωνο. Το έχεις δώσει κάπου. Κατ' αρχάς ευχαριστώ προσωπικά πάρα πολύ. Σας θεωρώ δάσκαλο. Κι εγώ. Δεν είναι επιστημονική ερώτηση, απλή. Υπάρχει κάποιο επιστημονικό ρέφημα από επιστήμονες για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα. Έχει ξεκινήσει κάτι, δηλαδή, ή και εκεί υπάρχουν εσωτερικές συγκρούσεις. Είμαστε στη μεσοπερίοδο του σύγχρονου και χρονογικού μεσαίωνα. Δεν υπάρχουν, αν υπήρχαν τέτοιες οργανωμένες ομάδες, δεν θα μιλάμε για μεσαίωνα. Στο μεσαίωνα όμως δεν υπάρχει, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ο αγώνας. Άρα είναι ένας πυλώνας, αλλά υπάρχει ελπίδα. Ο μεσαίωνας είναι η εποχή της θυσίας, που λέμε. Η αναγέννηση είναι και να χαιροδεί πολύ στους στάσους των άλλων. Ευχαριστώ πολύ. Μας είπατε, κύριε Δανέζη, ότι πριν τους προσωκρατικούς, ήταν θεοκρατικές κοινωνίες. Έγινε λοιπόν αυτή η επανάσταση των σωκρατικών, αλλά ξαναγυρίσαμε στις θεοκρατικές κοινωνίες. Δηλαδή είναι ένας κύκλος που έγινε, δηλαδή μετά την περίοδο του διαφωτισμού, υπήρχε πάλι θεοκρατική κοινωνία. Τώρα ξαναμπαίνουμε πάλι σε έναν πυλώνα από όλους αυτούς. Δηλαδή η ανθρωπότητα θα κινείται σε έναν αένα ο κύκλος που θα πηγαίνει πότε στον έναν πυνόλα, πότε στον άλλο πυλώνα και πότε θα βγούμε, πότε πιστεύουμε ότι μπορούμε να βγούμε από αυτό το λαβύρινθο. Λαθυμίσω κάτω. Έχετε δίκιο, έχετε δίκιο. Αυτό όμως για να είμαστε απόσχεόδεξοι. Μετά κάθε κύκλο η κοινωνία είναι καλύτερη από την πριν. Είναι από τους ανθρώπους των σπηλών, υπήρχαν κύκλοι αυτοί, όπως ακριβώς τους είπατε, αλλά οι κύκλοι αυτοί είναι σπήρα προς τα πάνω. Δεν μπορώ να πω τώρα ότι μετά την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου-17ου αιώνα, αυτή η ανάπτυξη της επιστήμης, της οικονογίας, της φιλοσοφίας, του κοινωνικού συστημάτου, δηλαδή αν δεν λέει ότι αυτό είναι επανάσταση, δεν θα είχαμε τη θέση της δημοκρατίας. Καπιταλισμός, κοινωνισμός, δεν μου ενδιαφέρει αν είναι καλά ή όχι όλα αυτά. Δεν θα είχαμε όλο αυτό τον πλειουραλισμό, τον οποίο εμείς καταστρέψαμε. Προσέξτε όμως, μετά με κάθε μεγαλύτερη επιστημονική επανάσταση. Δεν είπετε ότι η Προσευχατία ανέτρυξε μια επιστημονική κοσμοθεωρία για να μηδενίσουν τους άλλους πυλώνες. Στο μέτρο αυτό που είπα, δεν επέτρεπαν να εκλέγει τους αρχηγούς τους, ο κλήρος, οι θεοδοικές δομές. Γι' αυτό γεννήθηκε η δημοκρατία. Δεν επέτρεπαν, όμως χάρη, στις θεοδοικές δομές να επεβαίνουν πάνω στην επιστήμη, στην ανάπτυξη των επιστημονικών ιδεών, γιατί τότε δεν υπήρχε η Οριστοτέλης. Δεν συμφωνούσαν τα Εργτία και τους είπαν ότι αυτή δεν είναι η δουλειά σας, στην άκρη. Σας ευώμαστε, στο μέτρο που επιτελούμε τα καθήκοντά μας τα θεοδοκικά, δεν σου πέφτει λόγος γιατί τα σάβους. Άρα το πρόβλημα μιας μεγάλες πρωτισμικής επανάστασης, δεν είναι να επιβληθεί η δικητική δομή ενός πιλώνα πάνω στους άλλους, αλλά αλλάξουν οι όροι συμβίωσης των δικητικών δομών των πιλώνων και ο καθένας στο μαγαζί του, κατά κάποιο τρόπο. Άρα, λοιπόν, έχετε δίκιο, κάνουμε κύκλος, δεν είναι ακριβώς κίκλιντες πύρα. Σε αυτήν την πύρα βρισκόμαστε και τώρα, είμαστε στο μέσον μιας διαδρομής που θα αλλάξει τον πολιτισμό, πείτε το θέλετε ή όχι, όπως σας είπα, και θα περάσουμε σε μια νέα εποχή, την οποία περιέγραψα όσο ήθελα για να μην τρομάξει η μόη μας εδώ πέρα μέσα, ως τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, ξέρω εγώ, τεχνητές, μνημοσύνης και όλα αυτά τα πράγματα, που πρέπει σιγά σιγά να ενημερωνόμαστε, μη μας βρουν απροετοίμαστοι, διότι ο άλλος πολιτισμένος κόσμος, αυτός ο κόσμος, άλλος ο δικικός πολιτισμός, ήδη γνωρίζει χιλιάδες πράγματα που δεν γνωρίζουμε εμείς. Δυστυχώς θα το πούμε, μας το έχουν κρύψει. Και έχουμε την εντύπωση ότι όλα συμβαίνουν τυχαία. Α, δεν μπορώ τώρα σε λεπτομέρειες, δεν συμβαίνουν λεπτομέρειες τυχαία όλα αυτά. Ξέραμε τεχνητή νοημοσύνη και μας λένε τώρα ότι η ψηφιοποίηση είναι τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τα ρομπότ, δεν είναι τεχνητή νοημοσύνη. Είναι άλλη έννοια της τεχνητής των νοημοσύνης. Κάποιοι αστέρες κρύβωτου πνεύματος, όταν είδαν ότι παίρνουν ήδη τη τεχνητή νοημοσύνη, προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα ρομποτάκια που φτιάχνουν τα παιδιά και κλωτσάνε κρύβωτες μπάλες εκεί και τους κάνουν αγώνες ποιος είναι της ρομποτικής να πάρει το βραβείο, ότι είναι τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Όχι. Η ψηφιοποίηση που λέμε μέσα τα ρομπότ και τα λοιπά είναι το τέρμα της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης. Το πιο εξελιγμένο. Μετά έρχεται η τεχνητή νοημοσύνη. Στην τεχνητή νοημοσύνη αφού πως είναι ότι φτιάχνουμε κύτταρα κεφαλικά, κάνουμε νευρώνες, μισθούς, ανθρώπινες, ζώων κτλ να αντικαταστήσουμε έναν κέφαλο να το φτιάξουμε με την λογική αυτή. Και τη στιγμή αυτή μπορούμε να φτιάξουμε ιστούς τέτοιους αρκετά εκατομμύρια. Μπορούμε να το φτιάξουμε. Δεν θα φτιάξουμε ποτέ τον εγκέφαλο. Πρέπει να προσθέσουμε άλλα πράγματα. Επειδή ακριβώς κάποιοι κύκλοι, για λόγους κέρδους, ξέρουν ότι τα επόμενα εκατομμύρια χρόνια δεν θα φτιάξουν ποτέ μια τεχνητή νοημοσύνη εφάμινου του κεφάλου. Το είπα αυτό. Προσέξτε για το οποίο γίνει η προσπάθεια να μετατρέψει τους ανθρώπινους εγκεφάλους σε τεχνητή νοημοσύνη μέσω... Να κοιτάτε περισσότερο τηλεόραση. Διότι τη στιγμή αυτή, ό,τι πει τηλεόραση, άρα δεν είστε τεχνητός εγκέφαλος. Αντί να πάρω έναν εγκέφαλο και να του βάλω πληροφορίες μέσα, παίρνω το δικό σας εγκέφαλο και του βάζω πληροφορίες. Δηλαδή θα σας πω κάτι πάρα πολύ απλό. Ξέρετε καμιά θρησκεία που είναι αλήθεια νουσυμανικής? Εγώ ξέρω ότι υπάρχει μουαμεθανισμός και οι ακραίοι φανατικοί μουαμεθανοί λέγονται ισλαμιστές και μουσουλμάνοι. Μουσλύμι. Μουσλύμι είναι ο πιστός. Το κασέρι που λέω. Εσείς δεν ξέρετε σε χριστιανούς κασέρια. Και για να μην πω τίποτα άλλο. Δεν ξέρετε κομματικούς εγκάθετος κασέρια. Πάντοτε κάθε ισμός, όσο καλός κι αν είναι, έχει τα κασέρια του. Άρα λοιπόν κοιτάξτε, εσείς δεν μιλάτε ποτέ για μουαμεθανισμό, ούτε διδασκόνται τα παιδιά τον μουαμεθανισμό, αλλά τον εκστρεμιστικό. Έτσι είναι. Μουαμεθανισμό. Για αυτό τι κάνουμε. Λέμε οι Εβραίοι και εννοούμε λέει τους ιωνιστές. Άστατα. Τη στιγμή αυτή μπαίνει στα μυαλά μας πράγματα που δεν είναι ακριβώς έτσι. Και θα καταλήξουν να είναι εντελώς να μην είναι έτσι. Τι είπα να πει, πλούτος και φτώχεια. Μην ανοίξουμε αυτή την κουβέντα γιατί δεν τελειώνει. Θέλω να μην ανοίξω. Τώρα δεν είπα να μην ανοίξω, την έχω ανοίξει επαναλημμένος. Έχω πει και μου έχουν πει για αυτά που λέω άπειρα πράγματα. Θέλω να καταλάβετε ότι το πιο εύκολο πράγμα απ' το να περάσουνε 1.000, 2.000, 3.000, 4.000 χρόνια, δεν ξέρω πότε, να κατορθώσουν να φτιάξουν έναν υπολογιστή στοιχειοδόσμου να μοιάζουν τον εγκέφαλο. Δεν ξέρω αν θα το πετύχουν. Το έχω ξηγήσει γιατί. Αν ανοίξετε πέρυσι τη διαλέξη σε αυτό το τέταρτο βιβλιομηχανικές πανάσεις που βρήκε τεχνητήρα μας, θα δείτε μερικά πράγματα, θα επανέλθω αν έχουμε ζωή. Με πολύ περισσότερα, αλλά σιγά σιγά μην τρελαθούμε στο φόβο μας εμείς. Μη γίνουμε και εμείς φόβοι. Γιατί δεν είναι φοβερτικά τα πράγματα, απλώς δεν τα ξέρουμε. Είναι ευσκολότερο να μετατρέψουνε μας σε τεχνητήρα μοσύνη, εισάγοντας πληροφορίες κατά το δοκούμι στο κεφάλι μας. Ήδη μας έχουν πείσει, ευτυχία, να έχεις πολλά δυστά. Γιατί όταν έχει πολλά δυστά ένας άντρας, δεν θα μπορεί να έχει όλες τις γυναίκες του κόσμου. Σιγά. Είναι όλες λαμένες. Δεν υπάρχουν κανόνικες γυναίκες. Με καταλαβαίνετε εγώ. Γιατί? Γιατί όταν έχουμε περάσει δεν υπάρχει έρωτας, υπάρχει σεξ. Ο ερωτός θα είναι ο τύπος. Ο ερωτός θα είναι, μπορεί να έχει σεξ, μπορεί και να μην έχει. Με καταλαβαίνετε εγώ. Αυτά είναι άγνωστοις. Ξέρεις γιατί? Γιατί μόνο το σεξ πληρώνεται με χρήματα που πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερα. Ο ερωτός δεν καταφυγεί. Το ξέρουν όλοι. Ποιοι όλοι? Όχι τα νέα παιδιά. Δεν τους το πει κανένας. Το νιώθουν από μόνοι τους που τα ερωτεύονται. Στα παιδιά ποτάρουμε. Ναι. Ναι. Τον έρωτα, έτσι, αλλά τώρα μην κάνουμε τώρα, τα ξέρετε όλοι εσείς. Συνέχεται αυτό μέχρι και η φυσολογία του ανθρώπου. Για να καταλάβεις ότι πάμε μία έρωτας χωρίς σεξ πρέπει να σανέβει ένα μάγερ να ξέρεις πολλά πράγματα. Να έχεις πάθει πολλά πράγματα. Να έχεις εμπειρία τεράσια. Για να καταλάβεις τις διαφορές. Αλλά είναι πολύ πιο εύκολο να μετατρέψει τον άνθρωπο σε τεχνητή νοημοσύνη. Έχω εξηγήσει πως είναι τεχνητή νοημοσύνη παρά να φτιάξω μία τεχνητή νοημοσύνη από την αρχή που δεν ξέρω πόσες χρόνια χρειάζει. Και θα περιμένουν οι βιομηχανείς 5-10 χρόνια για να κάνουν τεχνητή νοημοσύνη να οικονομήσουν. Αυτό φτιάχνω τώρα εσείς. Εμείς όλοι μας είμαστε εδώ. Άρα θα πρέπει να μαθαίνουμε την αλήθεια πόσο επικίνδυνη είναι. Και να μάθουμε να τη χειριζόμαστε. Τι από ποιους? Αυτομόρφωση. Ποτέ κανένας δεν έμαθε από τα βιβλία του σχολείου τίποτα. Γιατί όταν καταδίκασαν σε δίκη τον Γαλιλαίο ή τον Τζιοντάνο Μπουρούνο που τον καθαρίσανε, δεν τον κατηγηλάν οι παπάδες. Οι κατηγητές μας συμμείνουν. Τον έσυναν στην ιερά εξέταση. Δεν τα μάθαμε καλά. Τα πανεπιστήμια στείλαν τον Γαλιλαίο κατηγορούμενο στην ιερά εξέταση. Τα ξέρω γιατί σε βρήκαμε να το μάθουμε στον Αγίστρο Σοφία των Υπιστημών. Στον Πανεπιστημό Εκκλησίας και τέτοια πράγματα τώρα τα φρεβάτα. Υπιστήμια στείλαν τον Γαλιλαίο κατηγορούμενο στην ιερά εξέταση. Τα πανεπιστημό Εκκλησίας και τέτοια πράγματα τώρα τα φρεβάτα. Υπιστήμια στείλαν τον Γαλιλαίο κατηγορούμενο στην ιερά εξέταση. Τα πανεπιστημό Εκκλησίας και τέτοια πράγματα τώρα τα φρεβάτα. Δεν έπετε ότι είναι αλήθεια αυτά που σας λέει. Εσείς πρέπει να ψάξετε να δείτε αν είναι αλήθεια σε αυτό το ουρμάνιο τότε και εδώ μέσα. Ακριβώς. Ποιος το λέει. Το λέει πανεπιστημία, το λένε, είναι πειράμα, γιατί καν να διασταυρώνει και να μου λένε μια προσευχή από εσύ αν δανείς αλήθεια. Εγώ δεν ήθελα να σας λύσω εδώ πέρα τα προβλήματα. Ήθελα να σας λύσω περισσότερα προβλήματα. Να υποκινήσω τους συνανθρώπους μου, τους συμπολίτες μου να αυτομορφωθούν. Να ψάξουν γιατί τα σπουδαία πράγματα δεν τα διδασκόμαστε. Διδασκόμαστε μόνο τα επικερδή. Τα σχολεία και τα πανεπιστημία, το έχω πει παντημένος, έχουν γίνει χώροι επαγγελματικής μόρφωσης. Να οικονομάμε πιο πολλά. Να βρούμε μια καλή δουλειά. Κάντε δεν διαφέρεται να κάνει κάτι ως ανθρώπους. Κάντε ως πολίτες. Αλλά εγώ πιστεύω ότι είναι πραγματικότερο οι έσχυτοι άνθρωποι να μη ορφώνονται. Γιατί αν είσαι παγκάθαρος ή κι εμμορφωμένος είσαι πολύ πικίνδυνος. Να σας συμπληρώσω κάτι κύριε Δανείζα εδώ. Δεν πειράζει. Παραλείψατε να μιλήσετε για τον επίκουρο, ο οποίος διατύπωσε το φόβο του μηθανάτου. Γιατί είπε όσο υπάρχουμε ο θάνατος δεν υπάρχει. Και όταν έρθει θα είμαστε έτοιοι φευγάτοι. Αυτό που θέλω να πω είναι το εξής. Ένας τρόπος να χωρίζουμε τις υπολήθειες μας είναι να αναφερόμαστε ονόματα. Όλα αυτά που σας λέω ανέβαζε και ένα όνομα πίσω από αυτά που λέω θα έχουμε σκοτωθεί εδώ μας. Διότι τι γίνεται. Το να είσαι πιστός μέχρι το μηθανάτου σε έναν φιλόσοφο θα πρέπει να ξέρουμε πάντοτε ότι ο κυφλός είναι άνθρωπος. Και ό,τι είπα δεν είναι σωστό είναι υπό την κρίση μας. Δηλαδή όταν σου λέω ο παπάς είναι ενωλία λέει και το σωστό επειδή ο παπάς. Ή όταν σου λέει κάποιος πολιτικός φιλόσοφος δεν είναι και σωστό. Εσύ θα το κρίνεις αν είναι σωστό. Αλλά λοιπόν αν σου πω τώρα κάποιον έτσι δογματικά υπέροχο του Δημόχαητου ή του Ηράκλητου που πολλές φορές όλοι οι φιλόσοφοι διαβονούν μεταξύ τους. Εμείς δεν έχουμε διαβάσει κανέναν. Έχουμε κολλήσει σένα. Αλλά εγώ που ξέρω τις διαφορές αρχίσουν και μετά σε. Θα αρχίσουν ένα σκοτώδι επικούριοι με τους δημοκριτίους, με τους λαττονιστές, με τους αριστοτελίστες και εδώ πέρα μέσα θα είμαστε μια σπαρασσόμενη κοινωνία. Όλοι το καταλαβαίνω έχουν διαβάσει πάρα πολύ καλά κάποιον. Έχουμε επηρεαστεί από κάποιον. Αλλά τα αυτιά μας είναι πάντοτε ανοιχτά να ακούμε και τις διακονίες που κάνει άλλος φιλός, που είναι και αυτή πολύ μεγάλη. Γιατί το λέω αυτό. Έχω υπόψη μου το διήμερον επικούριας φιλοσοφίας που έγινε μπάχαλο. Έτσι δεν είναι. Έγινε μπάχαλο μεταξύ καρδίτων παμεστιμίου. Γιατί η λάτριση του επικούρου δεν επέτρεπαν σε άλλον να πει την άποψή του και πλακώθηκα. Για το όνομα Θεού. Πλακώνονται οι σύγχρονοι Έλληνες για έναν αρχαίο φιλόσοφο. Πολύ μεγάλο. Για αυτό λέω πάντοτε, και κρατήστε το θα σας πω, οι Έλληνες, οι πραγματικοί Έλληνες, δεν τρώνε τη ζωή τους μόνο σε μνημόσυνα στους τάφους των προγόνων τους. Αποδεικνύουν ότι είναι Έλληνες και συνεχιστές της ελληνικής σκέψης όταν προσπαθούν να τους ξεπεράσουν. Το ίδιο έκανε ο Εινστάιν με τον Νεύτωνα. Πολύ μεγάλος ο Νεύτωνας. Πάρα πολύ μεγάλος. Για σκεφτείτε να μην τόλμαγε ο Εινστάιν να πει ότι κάνει λάθος ο Νεύτωνας. Ακόμα θα είχαμε νυφτόνια φυσική. Άρα και ο Επίκορος κάνει λάθη και ο Πλάτωνας, αν σας πω εγώ, τον Πλάτωνα το έχει πει. Που διαφώνουν οριζικά ο Αριστοτέλης. Να σας κατεβάσω εγώ. Συνεχίζουν να είναι πολύ μεγάλοι και τους σέβομαι όλους. Διαφωνώ όμως με όλους σε κάτι. Εγώ διαφωνώ, δεν έπινε ότι είναι και σωστό. Αλλά όλοι μας πρέπει να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε και να έχουμε άποψη. Όχι κάποιος να είναι μόνος σωστός. Πρέπει να το διώξουμε αυτό που μέσα μας. Το κάνουμε και στην καθημερινή μας ζωή. Ο Σοκράτης. Ο Σοκράτης, θα σας πω εγώ τι έχει πει. Ξέρεις τι έχει πει ο Σοκράτης. Για να κρατήσουμε καθαρό το αίμα των Αθηναίων πρέπει να κάνουμε μήκους ανοχής. Υποχρωτικά να βάζουμε όλες τις Αθηναίες να συμμεσουλιάζονται με τους πραγματικούς Αθηναίους με αίμα. Αυτό το έκανε μόνο ο Χίτλερ. Πρόσεξε βιέως και παρά τη θέλησή τους. Και όταν το ρωτήσανε, καλά ρε δάσκαλε και η αρχόδησα η Αθηναία με το αίμα το καθαρό θα πηγαίνει με το βρωμιάρι το φτωχό που ζητιανεύει στην αγορά το βρώμικο να πηγαίνει η αρχόδησα με αυτόν και λέει εντάξει ρε παιδιά το λέμε έτσι και κανονίζουμε. Οι πλούσιοι να μην είναι πλούσιοι και οι φτωχοί με τους φτωχούς. Πώς σου φαίνεται αυτό του πλάτωνα. Θα σου πω πολλά άμα θέλεις. Δίνουμε το μικρόφωνο και υπάρχει μία λογική. Μην τετάρεις το πώς το μικρόφωνο. Εκεί περιμένουμε να γυρομαρτύγονται. Καλησπέρα δάσκαλε και ευχαριστούμε που μας δίνεις τη δυνατότητα να συζητάμε και να ανταλλάσουμε απόψεις. Στο πλαίσιο της περιόδου αυτής της μεσεωνικής με την έννοια που το ανέφερες τεχνολογικός μεσεώνας δεδομένου ότι όπως είπες πολύ σωστά αυτά που ήταν καλά το 2000 δεν. Και επιπλέον επειδή η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη τρέχουν έτσι όπως τρέχουν και επειδή έχουμε παιδιά τα οποία το 2050 ή το 2060 θα είναι εν ζωή και θα είναι στα πράγματα και επειδή όλα αυτά τα μεταντάτα και η εκμετάλλευση των στοιχείων μας που διαρέουν μέσα από κοινωνικά δίκτυα ή οτιδήποτε θα φτάσουν σε ένα σημείο, αν δεν έχει γίνει αυτό, ορισμένοι να τα χρησιμοποιούν για να μας χειραγωγούν, υποδηγητούν, πες το όπως θέλεις, ήθελα την άποψή σου πως μπορούν κυρίως τα παιδιά να αποφύγουν με αυτό το σκόπελο. Θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας ότι ό,τι κάνουμε, ό,τι σκεφτόμαστε δεν είναι στερόβουλο για να φτιάξουμε κάτι καινούριο, αλλά γιατί έτσι πρέπει. Το ότι δεν πρέπει να σκοτώσουμε τον άλλον δεν είναι γιατί θα πρέπει να περάσουμε σε ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα. Δεν πρέπει να σκοτώσουμε. Δεν πρέπει να καταστρέφουμε το περιβάλλον. Γιατί είναι φυσικός νόμος. Γιατί? Θα σου πω γιατί. Γιατί μια μεγάλη πολιτισμική επανάσταση, δεν ψηφίζω να βγω βουλευτής, μη άλλα ψέματα, μια μεγάλη πολιτισμική επανάσταση θέλει γενιές. Απλώς τι συμβαίνει. Κάθε γενιά λόγω συμφερόντων λέει εγώ θα βγάλω το φίδι από το τρίπο να κάνει το πρώτο βήμα, ας το κάνουν οι επόμενοι. Η επόμενη κυβέρνηση, η επόμενη γενιά και ποτέ κανένας δεν κάνει το πρώτο βήμα. Λέω ότι είναι ανάγκη να κάνουν το πρώτο βήμα. Να μη βάζουμε πρώτα τη σκοπιμότητα την προσωπική μας και την ατομική μας. Θα πρέπει να γίνει, γιατί έτσι πρέπει να γίνει. Πρέπει να υπάρχει ανθρωπισμός. Για αυτό με βλέπεις πολλές φορές τι κάνω. Συνδυάζω τους νόμους του σύμπαντος με την κοινωνία των ανθρώπων και το πώς πρέπει να συμπεριφορώνουμε στον διπλανό μας. Δεν μπορούμε να εξερρούμε την ύλη τη δική μας από την ύλη του σύμπαντος. Η δομή της ύλης του σύμπαντος είναι και η δομή δική μας. Πολύ απλά πράγματα. Αφήνουμε τα παιδιά να δουλέψουν μέσα στο μυαλό τους τη σύγχρονη γνώση και τη σχέση με την κοινωνία. Και τα αφήνουμε μονατούς όταν γνωρίζουν αυτές τις σχέσεις. Για αυτό δεν υπάρχει φυσική φιλοσοφία πλέον. Την αρμούνται όλοι τη φυσική φιλοσοφία που θα γεφυρώνει τη σύγχρονη ύψιμονική σκέψη με τα κοινωνικά και τα θεολογικά δεδομένα. Άρα, ούτε τα παιδιά μας θα δουν κάτι καινούργιο. Θα δουν κάτι πιθανόντα λίγο καλύτερο. Να πω, τα παιδιά μας θα περάσουν δύσκολες μέρες. Και τα εγγόνια μας. Αυτό δεν συνειπάρχει ότι δεν θα είναι ευτυχισμένα. Με καταλαβαίνετε ενώ. Πότε είμαστε ευτυχισμένα τα παιδιά κλεισμένα στο διαμέρισμα παίζοντας σατάρι ή πέντες παίζοντας ποδόσφαιρο στο χωματόδρομο της γειτονιάς μας. Έχοντας ένα πανάκριβο ποδήλατο ή φτιάχνοντας μόνος ένα πατίνι. Όχι. Τυρουμένων των αναλογιών με καταλαβαίνετε. Δηλαδή θέλω να καταλάβουμε ότι η ευτυχία δεν είναι συνόνιμα του πόσα έχω αλλά τι είμαι. Πρέπει να τα έχω καλά με τον εαυτό μου. Κανένας από μας δεν τα έχει καλά με τον εαυτό του και προσπαθεί να καλύψει την ευτυχία του μέσα σε μια πλαστή ηλικία ευτυχία. Εντέλει ξέρω ότι δεν υπάρχει. Άρα πρέπει να αλλάξουμε και το σχολείο το πρόγραμμα λίγο. Το σχολείο δεν φταίει. Εμείς φταίμε που επιτρέπουμε να υπάρχει τέτοιο σχολείο. Εμείς είμαστε το σχολείο. Ακριβώς. Έτσι το σχολείο γίνεται από μόνο του. Και είπε ο Θεός γεννηθεί το σχολείο και γένεται το σχολείο. Το σχολείο όλοι το ξέρουμε αλλά μας βολεύει. Το σχολείο έχει ο στόχο του να αναπαράγει την παρούσα κοινωνική κατάσταση. Ενώ ο στόχος του σχολείου είναι να προετοιμάσει τα παιδιά για τα μελούμενα. Δεν μας μοιάζει όμως. Γιατί λέμε ας πάρει το χαρτί όπως το πάρει. Ας πάρει το χαρτί του πανεστημίου όπως το πάρει. Ας πάρει ένα διδακτορικό όπως το πάρει. Και έχω εγώ το βουλευτή να το βάλει κάπου. Το σχολείο είναι απλώς για να δώσει τα τυπικά προσώδα επαγγελματικής ανέληξης με την κακιά έννοια του όρου. Όχι της κοινωνικής προσφοράς αλλά του προσωπικού συμφέροντος. Γι' αυτό αγοράζουμε πτυχία. Με το νεύτωνα τώρα, με το νόμο του νεύτωνα θα πάω τώρα πού, στο Σέρν? Να δουλέψω. Γι' αυτό είχα πει στην τέταρτη βιομηχανική πανάσταση ότι θα πρέπει να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας σε άλλες κατευθύνεις ακόμα και επαγγελματικές. Γιατί εμείς είμαστε ακόμα στον Μεσαίωνα, τον προηγούμενο Μεσαίωνα. Όχι το τεχνολογικό Μεσαίωνα. Όταν μιλάμε πάνω σχεάρι για κβατικό υπολογιστή και μας λένε ότι αυτά είναι μεταφυσική και θεοσοφία και τέτοια πράγματα, καταλαβαίνετε ότι ζούμε σε έναν Μεσαίωνα. Όταν μιλάς για 11 διαστάσεις, φιλήν διαστάσεις, αυτά είναι μεταφυσική και τα λέει θεολογία. Τα παιδιά μαθηματικά είναι, τα έμαθα εγώ στο πρώτο έδρος του μαθηματικού που μπήκα στο βασιστήμιο και σου λέω ότι αυτά είναι μεταφυσική και θεολογία και δεν πρέπει να τα λέμε αυτά, αυτά τα λένε επιστήμονες, θετικοί επιστήμονες. Οι καθηγητές στο βασιστήμιο που διδάσκαν τα παιδιά μας. Όχι όλοι βέβαιος, εντάξει. Να προτιμάσουμε τα παιδιά μας για να προτιμάσουμε τα εγγόνια μας. Να είναι περισσότερο παρά να έχουν περισσότερο. Να έχουν, δεν είπα να μην έχουν. Να εξηγούμε, δεν είμαι εγώ του. Στο μέτρο. Καλησπέρα κύριε Δανέζη, συγχαρητήρια για τις εκπομπές σας. Η κοινωνία μας χρειάζεται έναν άνθρωπο να φέρνει αυτά τα ερωτήματα, να μας μπερδεύει λίγο το κεφάλι. Γιατί και εσύ τα έχεις τα αγορά με τα εγγόνια. Εγώ απλώς τα φωνάζω. Εγώ κάποιος πρέπει λίγο να τα φωνάζει, να τα θυμούνται. Κατά κάποιο τρόπο θα επαληθεύσω αυτά που λέγαμε, ας πούμε, και θέλω να ξεκινήσω με κάτι του Ηράγγλου, ότι η μοίρα του ανθρώπου είναι ο χαρακτήρας του. Όταν βλέπω μικρό παιδί να παίζει μπροστά του και να κρατάει το τηλέφωνο και να παίζει ελεκτρονικό παιχνίδι. Βαράου Κουδούνια άσχημα. Και αυτό που βλέπω στο δρόμο είναι πάλι αυτό το άγχος ενώ οι άνθρωποι είναι αντίθετοι σε όλο αυτό το πράγμα που έρχονται, στο πολιτικό σύστημα, σε όλα ξέρω αυτά τα πράγματα, αλλά τα ακολουθούν κατά γράμμα. Κατά κάποιο τρόπο, ρε παιδί μου, το πρωί τρώνε το χαπάκι και το σκεπάνε για δουλειά. Η ερώτηση είναι γιατί το κάνουν αυτά σήμερα. Τον ακολουθάν, ας πούμε, αυτό το πράγμα. Γιατί νομίζουν, δεν φταίνει οι άνθρωποι, κανένας δεν τους έχει πει ότι αυτό το οποίο νομίζουν δεν είναι σωστό. Αλλά ανυστοπούν, όχι φιλοσοφικά, πρακτικά. Το έχω ξαναπεί πολλές φορές ότι η δυτική κοινωνία, είτε μας αρέσει, είτε όχι, είναι η κοινωνία το όπιστο. Κανένας δεν πείθεται για τίποτα, αν δεν του κάνεις πειράμα. Να διαντοπίσεις τεχνηριωμένα με πρακτικό πειράμα. Αν δεν του πεις αποδεικνυωμένο κάτι, θέλεις να μωρέ πάλι με φιλοσοφίες, με τρέλανες, μωρέ, ας φιλοσοφίες. Και λέω γελώντας κάποια στιγμή, τόσα χρόνια, τόσες χιλιάδες χρόνια, χιλιάδες φιλόσοφοι έχουν περάσει και δεν την άλλαξαν την κοινωνία. Δεν αφήνεται και εμάς στους αστροφυσικούς μας να κάνουμε κάτι καλύτερο. Πλάκα κάνω εσύ. Καλησπέρα. Εγώ εδώ. Θέλω να σας ρωτήσω κάτι. Μπορώ? Ναι. Θέλω να σας ρωτήσω κάτι. Διάβασα προσφάτως ένα άρθρο για ένα καινούργιο νομοσχέδιο που πρόκειται να περάσει στις Κάτοχόρες, συγκεκριμένα την Ολλανδία, για ένα χάπι που έχει ετοιμαστεί. Αυτό ονομάζουν χάπι αυτοκτονίας. Ναι, ναι, ναι. Το γνωρίζετε. Όχι. Στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όσοι είναι πάνω από 70 χρονών ελεύθερα και θέλουν η ίδια οικούσια να σταματήσουν τη ζωή τους. Το οικούσια τώρα, αν είναι και κανάς που θέλει να σφάλει την περιοχή. Εμένα με συγκλώνησε αυτό. Δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί βίγμα πολιτισμού. Το συγκεκριμένο χάπι, όμως, είναι συνεργασία και αποτέλεσμα για τους τριών πυλώνων που μας αναπτύξατε. Και προσπαθούν να ενελέξουν τον φόβο του θανάτου ή να και τον χειραγωγήσουν. Εγώ σκέφτηκα αρκετά πάνω σε αυτό. Δεν ξέρω τελικά αν αυτό είναι παρακμή ή είναι εξέλιξη. Αφού το ξέρετε. Γιατί δεν το λέτε. Εγώ για μένα είναι παρακμή. Ακριβώς. Γιατί είναι το κρύφμα. Για μένα είναι παρακμή. Με φόβησε όλο αυτό το πράγμα γιατί δεν ξέρω κατά πόσο μετά σε δεύτερο χρόνο μήπως γίνει και υποχρεωτικό. Δηλαδή σκοτώνουν τα άλογα να το αγεράσουν όταν πια δεν είναι χρήσιμοι κοινωνικά ή οικονομικά. Ζούμε σε μια φυαλτική φάση. Για μένα. Ήθελα και τη δική σας γνώμη. Αν είναι σωστό να σκοτώνουμε όσο είναι πάνω από 70, τότε εγώ τι να κάνω. Θα πρέπει να αφεύγω. Με καταλάβατε. Και εν τέλει τι εκκούσιο. Όποιος γουστάει να φάει κάποιον που έχει κάποια που θα κληρονομήσει θα του δίνει ένα χαπάκι και θα τον καθαρίζει. Άντε τώρα να αποδείξεις ότι δεν το ξέρε και το ξέρε. Λοιπόν, εγώ δίνω την τελευταία διάλεξη σήμερα γιατί θα πάρω το χαπάκι μετά. Άλλες δύο. Άλλες δύο, ναι, τέλος Φερβαρίου θα το πιω. Εγώ δεν έχω να κάνω μια ερώτηση γιατί η κατάρτισή μου δεν είναι τέτοια για να κάνω εφιστημονικές ερωτήσεις και να πάρω μια απάντηση. Αλλά προχώρα. Αυτό που θέλω να πω καταρχήν είναι να σας ευχαριστήσω δημόσια για τη διαδικασία που μας έχετε βάλει και εμένα προσωπικά. Να αμφιβάλλω για τον εαυτό μου. Μην αμφιβάλλεις και πολύ. Με το ραντάριστο. Εννοείται. Αλλά η διαδικασία αυτή είναι λίγο επίπονη για κάποιον που ίσως δεν αμφέβαλε μέχρι μία στιγμή για τον εαυτό του. Και είναι μια διαδικασία που μπαίνει ο άνθρωπος. Και είναι κάτι που τελικά, ενώ ακούγεται ότι είναι μια σκληρή διαδικασία, εμένα με ευχαριστεί αυτό το πράγμα. Και βρίσκω τη χαρά μέσα από αυτό το πράγμα, γιατί αυτό με κάνει να προχωράω και να αντιλαμβάνουμε κάποια πράγματα εάν τα αντιλαμβάνουμε και αυτό δεν το ξέρω. Και αυτά όλα που μου λες, μου τα λες επειδή δεν είσαι επιστημονάς. Όχι, δεν το λέω, δεν είμαι επιστημονάς. Το καλύτερο που μπορούσες να κάνεις, γιατί αυτά που λες είναι σωστά. Και αυτό ήθελα να σας ευχαριστήσω που και εσείς και οι συνάδελφοί σας μας έχετε βάλει σε μια διαδικασία. Αφού περνάμε καλά, εγώ με ευχαριστήσω. Και εμείς περνάμε καλά, επομένως όλοι περνάμε καλά και αυτό είναι το θετικό. Το ότι αυτή τη στιγμή έχουμε φτιάξει εδώ μια κοινωνία, 200-300 ατόμων και κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Αυτό και μόνο είναι μια επανάσταση έτσι όπως την αντιλαμβάνουμε εγώ. Μια χαρά. Ευχαριστώ πολύ. Και πολύ σωστά. Είναι αυτό που λέω, το πρόβλημα δεν ασχολεί τα προβλήματα οι άλλοι. Τελειώσαμε. Γιατί έχουμε συνηθίσει, ένα άλλο πρόβλημα της κοινωνίας αιδητικής, ότι όλα τα δύσκολα θέματα μπορούμε να τα λύσουμε με κόμιξ. Με τις απαντήσεις να μας δίνουν κάποιοι σε φουσκαλίθρες. Ένα εξηγούμεθα. Η αλήθεια είναι αυτή η πολλαστασία. Είναι μια επίπονη διαδικασία και πρέπει να ξέρεις ότι η γνώση δεν είναι πάντα και η ευτυχία. Με την κλασική έννοια της ευτυχίας. Εντάξει. Πονάει πολύ η γνώση πολλές φορές. Μας όπου μπορείς να το λύσεις, μαζί μου έχει προβλήματα. Αλλά είμαστε ευτυχισμένοι όμως. Να είσαι καλά γορί μου. Σας ευχαριστούμε πολύ. Την άλλη Δευτέρα θα τα ξαναπούμε. Να είστε καλά και ευχαριστώ πάρα πολύ. |
