| σύντομη περιγραφή: Ο Σέρ Ισαάκ Νιούτον, λοιπόν, νεύτωνας στα ελληνικά, στα περισσότερα δηλαδή από τα παλιά συγκράματα, κατά τη συνήθεια που είχαμε να μεταφέρουμε τα ονόματα και να τα τροποποιούμε επί το ελληνικότερο. Ο Σέρ Ισαάκ Νιούτον, λοιπόν, νεύτωνας στα ελληνικά, στα περισσότερα δηλαδή από τα παλιά συγκράματα, κατά τη συνήθεια που είχαμε να μεταφέρουμε τα ονόματα και να τα τροποποιούμε επί το ελληνικότερο. Ο Σέρ Ισαάκ Νιούτον είναι γνωστός σε όλους μας για το τρίτομο συγγραμμά του «Φιλοσόφια Νατοράλις, Πρινσίπια Μαθημάτικα». Όπως και άλλη φορά είπαμε, παρατηρήστε ότι μέχρι και αυτήν την χρονική στιγμή ακόμη οι τίτλοι γράφονται στα λατινικά, έτσι δίνουν μια έμφαση στην επιστημονικότητα του πράγματος. Μαθηματικές Αρχές Λοιπόν Φυσικής Φιλοσοφίας, ένα έργο που δημοσιεύτηκε στα 1687 είχε που τα κοτσομπολιά και τα σχόλια λένε ότι ήταν έτοιμο από την δεκαετία του 1660 περίπου. Αλλά είχε προβλήματα επειδή έπρεπε να πείσει ότι είναι έργο δικό του που βασίζεται πάνω σε δικές του μετρήσεις, παρατηρήσεις, σκέψεις και ιδέες και δεν είχε υιοθετήσει, ας το πούμε έτσι, ιδέες από άλλους όπως για παράδειγμα ο Χουκ, ο Ρόμπερτ Χουκ, ο γνωστός από τους νόμους του σχετικά μεταλλατήρια και όλα τα σχετικά. Ένα επιστημονικό έργο, πάρα πολύ σημαντικό, το οποίο επειδή το αναφέρουμε συχνά στην διαθυπερινότητά μας το έχουμε περικόψει και το αναφέρουμε ως πρινσίπια. Όποιος λοιπόν ακούσε ότι ξέρεις στα πρινσίπια γράφεται αυτό ή τα πρινσίπια κάνουν τούτο και εκείνο, η αναφορά είναι ακριβώς στα πρινσίπια μαθημάτικα του Νιούτον. Εδώ λοιπόν το εντυπωσιακό είναι ότι οργανώνεται και στοιχειοδητείται η βάση της νέας μηχανικής. Εδώ πέρα ο Νιούτον δίνει μια σειρά από εντυπωσιακές αποδείξεις με γεωμετρικούς όρους, είναι η αλήθεια. Ενώ ήδη αυτή την περίοδο άρχιζαν οι γεωμετρικές διαδικασίες να καταλείπονται προς χάριν των αλγευρικών. Είχαμε πει προηγουμένως ότι και ο Βιετά και άλλοι δούρεψαν πολύ στο να βάλουν τα σύμβολα μέσα στην άλγευρα και ο Ντεκάρτ και άλλοι επίσης να δώσουν αλγευρικές μορφές στις διάφορες γεωμετρικές σχέσεις και κατασκευές. Έτσι λοιπόν το βιβλίο του Νιούτον ήταν ογκώδης, ήταν συμπικρομένο, ήταν αρκετά δύσκολο για τους συγχρονούς του. Εμείς βέβαιος τώρα βλέποντας το παιναβάθος χρόνου αντιλαμβανόμαστε ότι ήταν η βάση της οργάνωσης της επιστήμης της φυσικής. Και με αυτή την έννοια εκεί στα 1687 τοποθετείται η θεμελήωση της καινούργιας φυσικής. Τι έκανε λοιπόν ο Νιούτον σε αυτό το έργο, έκανε κάτι που δεν είχε κάνει ο Γαλιλαίος προηγουμένως. Ο Γαλιλαίος προηγουμένως ακολουθώντας λίγο πολύ το παράδειγμα του Αρχιμήδη εντόπισε το ενδιαφέρον του σε κάποια προβλήματα. Το πρόβλημα του κυρίως ήταν να εξετάσει την κίνηση σε ένα κεκλήμενο τύπεδο. Πάνω σε αυτή την σκέψη δούλεψε πολύ στις ελλειπιδράσεις των σωμάτων. Εκείνο που δεν σκέφτηκε να κάνει ο Γαλιλαίος ήταν, όπως λένε κάποιοι χαρτολογώντας, να ανέβει στους ουρανούς, δηλαδή την ελλειπίδραση μεταξύ των σφαιρών με τις οποίες έπεσε, ή της σφαίρας τύπεσης μεταλλικής που εξέταζε και της γης, να την μεταφέρει και στον ουρανό και να θεωρήσει και να περιγράψει αντίστοιχα μια άλλη επίδραση μεταξύ δύο ουρανίων σφαιρών, της γης και της ελλήνης για παράδειγμα, της γης και του ήλιου για παράδειγμα. Αυτό λοιπόν το έκανε ο Νιούτον. Και με αυτή την έννοια ανέβασε τον άνθρωπο από τη γη στους εθαίρες, στοιχειοθέτησε μία μηχανική η οποία είχε μία παγκοσμιότητα που μπορούσε να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε σώμα, ανεξαρτήτως του σχηματός του, του μεγέθους του, για να χρησιμοποιήσεις τις εξισώσεις του Νιούτον για να προσδιορίσεις την τροχιά του. Εκείνο που ήταν έτσι πολύ εντυπωσιακό ακόμα και τώρα όχι μόνο για τους ανθρώπους του καιρό, ήταν ακριβώς αυτή η δύναμη των εξισώσεων, με τις οποίες τελικά κατέληξε να περιγράψει τις κινήσεις των σωμάτων, όπου αυτές είχαν μέσα τους, πώς να το πούμε, μία μαγεία. Μπορούσες να προσδιορίσεις μια χρονική στιγμή και στο παρελθόν και στο μέλλον και άλλη φορά είχαμε πει, έτσι, στην μηχανική του Νιούτον, ο χρόνος εκτείνεται από το μειονάπηρο στο συνάπηρο. Θεωρώ όμως ότι μηδέν είναι τώρα, αυτή τη στιγμή που ξεκινάω να κάνω κάποιο είδους παρατήρηση. Συνεπώς μπορούσες να κάνεις πρόβλεψη για το που θα βρίσκεται και ο σώμας στο μέλλον, δεδομένης έτσι μιας αρχικής κατάστασης και μπορούσες να κάνεις και μία προβολή προς τα πίσω για να δεις πού ήταν κάποτε. Τότε, για παράδειγμα, που συνέβη η έκλειψη που έδωσε το ενέχρισμα στο Θαλί για να θεμηλιώσει την φιλοσοφία. Λοιπόν, ο Νιούτον ήταν πάρα πολύ καλός σε αυτό, ήταν πάρα πολύ εντυπωσιακός σε αυτό, μας έδωσε αυτές τις εξισώσεις, δηλαδή η επίδραση δύο σωμάτων εδώ κάτω στη Γη μπορεί να μεταφερθεί και στο διάστημα, η επίδραση δύο ουρανιών σωμάτων και επίσης κάτι άλλο σημαντικό μπόρεσε και μας έδειξε ότι θα ήταν εύκολο και δυνατό και πρακτικό, αντί να κάθομαι και να σκέφτομαι με ένα ολόκληρο σώμα το οποίο εκτελούσε κάποιον του σκήνση, να θεωρήσω ένα υλικό σημείο στο κέντρο της μάζας του σώματος όπου θα ήταν συγκεντρωμένη όλη η μάζα του. Απλοποιούταν η διαδικασία κάποιων υπολογισμών και βάση μπροστά τα πράγματα είναι τόσο οικεία σε εμάς που τα μαθαίνουμε ποια αυτά τα διδασκόμαστε στις πρώτες τάξες του γημασίου. Εκείνο που ο κόσμος δεν ξέρει, ούτε εγώ το ξέρα με σχετικά πρόστατα όταν άρχισα να ψάχνω περισσότερα συγκεκριμένα στοιχεία, είναι ότι ο Νίου τον είχε ένα ενδιαφέρον και για τη χημία. Ο Μπόιλ ήταν φίλος του, προσπαθούσε και ο Μπόιλ να δώσει στη χημία κάποια βάση όπως και ο Νιούτον με τα πρινσίπια στη φυσική. Αυτό δεν ήταν εύκολο διότι θα πρέπει για να μπορείς με αυτή τη βάση να περιγράψεις κανόνες, νόμους, σχέσεις σχετικά με μαθηματικές εξεζώσεις. Αυτό δεν είναι εύκολο στη χημία, ειδικά όταν μελετάς μακροσκοπικά κάποιες άλλες επιδράσεις. Όμως, η επίδραση του Μπόιλ πάνω στο Νιούτον ήταν ότι ενστερνίστηκε ως ένα βαθμό, από ότι φαίνεται, τις απόψεις κάποιων αλχημιστών. Ότι θα μπορούσε δηλαδή με κάποιο τρόπο να πραγματοποιηθεί μεταστηχίωση. Αναφέρω ότι λοιπόν, και φαίνεται από τη μελέτη κάποιων κειμένων που έχουν ανακαλυφθεί με τα γενέστρα, ότι όχι μόνο ο ίδιος τους, αλλά και ο Νιούτον και ο Μπόιλ δηλαδή, αλλά και σε συνεργασία με κάποιους άλλους, πραγματοποιούσαν διαδικασίες αλχημιστικού θα λέγαμε τύπου, προσπαθώντας δηλαδή να πετύχουν κάποιου είδους μεταστηχίωση. Έτσι λοιπόν, ο Νιούτον αναφέρε εδώ ότι ξόδεψε αρκετά χρήματα για να αποκτήσει γυαλικά κυρίως, εξοπλισμό χημικού εργαστηρίου θα λέγαμε, και με την έννοια αυτή αναφέρεται από κάποιος ως ο τελευταίος από τους μάγους. Τώρα, το ζήτημα με τη μηχανική του Νιούτον είναι ότι αποτέλεσε την βάση της ανάπτυξης της φυσικής μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου η θεωρία αυτής της κλασικής μηχανικής αντικαταστάθηκε από μια γενικότερη θεωρία, τη θεωρία της σχετικότητας που γνωρίζουμε όλοι. Πάντως για εκείνο τον καιρό τα πράγματα ήταν εξαιρετικά καλά, μπορούσε πια ο άνθρωπος να περιγράψει τον μακρό κόσμο με πάρα πολύ ικανοποιητικό τρόπο, μπορούσε να κάνει προβλέψεις για εκκλήψης Λιού και Σελήν στο μέλλον και να γλιτώνει από τις δυστητεμονίες, έτσι όπως περίπου είχε γλιτώσει και ο Θαλής στους συγχρόνους του, και εν πάση περιπτώσει φαινόταν ότι πλέον μπορούσε να πετύχει αυτό που ήθελε πάντα, δηλαδή να κυριαρχήσει πάνω στη φύση. Δίνω εδώ πέρα τώρα τρία ονόματα από τρεις ανθρώπους που την ίδια περίπου περίοδο, και λίγο παλαιότερα, βλέπετε, εκείνη γύρω στα 1500 μέχρι και 1600 χρονολογική σειρά είναι τοποθετημένη, είναι λοιπόν τρεις άνθρωποι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο βοήθησαν στην εξέλιξη των ιδεών και των αντιλήψεων γύρω από αυτό το πράγμα που ακόμα δεν μπορείς να το πεις χημεία, διότι βρίσκεται μέσα στον κορμό των φυσικών επιστήμων, αλλά πάνω σε περίπτωση είναι σαφέστατα κάτι που έχει να κάνει με τις χημικές αντιδράσεις. Ιστορικά, λοιπόν, από τον παλιότερο προς το νεότερο, ο Georg Bauer, γνωστός, όχι με το όνομα Bauer, που είναι το γερμανικό του όνομα, αλλά με το αντίστοιχο λατινικό, Αγγρίκολα, που και τα δύο από τι μου λένε σημαίνει Γεωργός. Λοιπόν, προσέξτε την ημερομηνία, 1555. Αυτός, λοιπόν, θεωρείται από πολλούς ο ιδρυτής της γεωλογίας. Και μην ξεχνάμε ότι η πρακτική πειραματική γεωλογία, ορυκτολογία, έχει να κάνει πάρα, πάρα πολύ με τη χημία. Γιατί εκείνο το οποίο κάνεις στη γεωλογία, εξετάζεις να δεις πού υπάρχουν κάποιοι ορυκτά και η επόμενη δραστηριότητά σου ποια είναι, να προσπαθήσεις από τα ορυκτά αυτά να βγάλεις το μέταλο, το οποίο υπάρχει μέσα, για να το χρησιμοποιήσεις. Όπως είπαμε και άλλη φορά, θα το ξαναπούμε δεχομένως και στη συνέχεια, τα μέταλα οριοθέτησαν ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας του ανθρώπου, έτσι έχουμε την εποχή του Μπρουντζου, την εποχή του Σιδείρου, την εποχή του Ατσαλιού, την εποχή, ακόμα και τώρα, έτσι η εποχή που ζούμε θα μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι η εποχή του Πειρητίου. Έτσι δεν υπάρχει καμία συσκευή που να μην βασίζεται πάνω σε κάποιο τσιπ, που το τσιπ είναι κατεσμένο πάνω σε μια λεπτή φέτα από Πειρητίο. Λοιπόν, η επίσημη ασχολία του Μπάουερ ήταν η γιατρός, όμως ήταν γιατρός στην Κεντρική Ευρώπη, κάπου εκεί στη Σαξονία και σε αυτές τις περιοχές. Λοιπόν, σε αυτές τις περιοχές τι δραστηρότητα υπάρχει, μεταλλευτική δραστηρότητα από πάρα πολύ παλιά. Συνεπώς, ως γιατρός με ποιους έρχονταν σε επαφή, με εκείνους που δουλεύαν στα Μεταλλεία και παθαίνανε κάποιου είδους ασθένειες, έτσι κυρίως δηλητριάσεις από τα μέταλα με τα οποία έρχονταν σε επαφή και, βεβαίως, και εργατικά τεχείμενα κλόντα σχετικά, έρχονταν, λοιπόν, σε άμεση επαφή με κόσμο που δούλευε στα Μεταλλεία. Κατά συνέπεια, και με τα Μεταλλεία έρθει σε επάφη, προσπαθώντας έτσι να διεπιστώσει από πού προέρχονται διάφορες ασθένειες που έβρισκε μπροστά του. Και, κατά συνέπεια, γνώρισε ανθρώπους που δουλεύαν μέσα στο Μεταλλείο, που κάναν όλες τις δουλειές, από το να ψάξουν να δουν τι σωή μετάλλευμα υπάρχει κάτω από τα πόδια τους, μέχρι το να αναλύσουν και να διαπιστώσουν πόσο καλή ήταν η ποιότητα του τελικού πολυγόντος που είχαν στα χέρια τους του Μετάλλου. Κατά συνέπεια, έρθε σε επαφή με όλες αυτές τις τεχνικές, θα λέγαμε της αναλυτικής χημείας με τη σημερινή ορολογία και συγκέντρωσε όλα αυτά σε ένα σύγγραμμα το οποίο επηγράφεται «Δε ρε Μετάλλικα». Και προσέξτε την ημερομηνία 1556. Δημοσιεύτηκε, λοιπόν, και αυτό, όπως και το κείμενο του Κοπέρνικου μετά το θανατό του. Ωστόσο, ήταν γνωστό από μερικά χρόνια πριν. Είναι ένα εντυπωσιακό βιβλίο, περιέχει όλες τις πληροφορίες εκείνου το καιρό, που δεν είναι μακριά από τις γνώσεις που έχουμε και σήμερα, ενώ σε ένα αρκετό βαθμό τότε ήταν εμπειρικές γνώσεις, αλλά περιέχει όλες τις πληροφορίες περί το πώς ψάχνεις, πώς βρίσκεις, πώς εντοπίζεις κάποια μεταλλεύματα, πώς κάνεις κάποιες διαδικασίες αρχικά για να προσδιορίσεις πόσο περισσότερο ή λιγότερο από το μέταλο που σε ενδιαφέρει υπάρχει και στη συνέχεια πώς κάνεις τις διάφορες διαδικασίες της μεταλλουργίας, της χίτευσης του μετάλλου μέχρι και το τελικό προϊόν. Το κείμενό του παρέμεινε κυρίαρχος στην Κεντρική Ευρώπη σε αυτές τις περιοχές που κατεξοχήν δουλεύαν τα μεταλλεία για δυο αιώνες περίπου. Και εδώ αριστερά βλέπουμε μια σελίδα με κάποια περιγραφή. Είναι ενός μέρους από όλα τέτοια μεταλλείο. Έχουμε εδώ πάνω το πλυντήριο, έχουμε κάποιους που βαλάνε το αρχικό βασιλικό υλικό, κάποιους που κάνουν κάποιες επεξεργασίες για το τελικό προϊόν. Έτσι είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα με έναν χώρο μιας μεταλλευτικής μονάδας σύγχρονης. Και βέβαια θα ξαναθυμίσουμε ότι όλα αυτά γίνονταν σε συνεργασία με κάποιους καλλιτέχνες, όπου ο καλλιτέχνης έπρεπε να έχει και αρκετή υπομονή για να ετοιμάσει αυτό το τρίτος του κατασκεύασμα και αρκετή αντίληψη για να ετοιμάσει κατ' αρχήν πάνω στην πλάκα του χαλκού του αυτό που το έλεγε ο Μπάουερ, ο οποίος δίποτε άλλος ήταν ο σχητικός. Και ο Μπάουερ θα έπρεπε να έχει ένα σωρό πληροφορίες για να μπορέσει να τις δώσει λεπτομερός στον καλλιτέχνη, τόσο ώστε να κάνει αυτό το οποίο έπρεπε. Τώρα, επειδή ακριβώς τα μεταλλεία αυτά στην Κεντρική Ευρώπη υπήρχαν για πολλά χρόνια πριν και υπήρχαν και για πολλά χρόνια μετά, υπάρχουν εδώ και ορισμένα στοιχεία ανεκδοτολογικής, ας το πούμε φύσης, που αφορούν την χημεία, για παράδειγμα, η ονομασία μερικών στοιχείων. Τι κάνεις δηλαδή όταν προσπαθείς να βγάλεις χαλκό από κάπου κατ' αρχήν, κοιτάς, παρατηρησιακά βλέπεις, αν υπάρχουν κάπου ενδείξεις ότι οι πετρούλες που έχεις εκεί κοντά σου, μπροστά σου, είτε κοντά στην επιφάνεια, είτε και λίγο κάτω από αυτήν, έχουν εκείνο το χαρακτηριστικό γαλάζιο ή γαλαζοπράσινο χρώμα που έχουν οι κύριες ενώσεις του χαλκού, ο Ζωρίτης, ο Μαλαχίτης, ο Καλώτας και δικά. Βρίσκεις, λοιπόν, κάτι τέτοιο, να, λοιπόν, μια ωραία περιοχή που έχει χαλκό, τι κάνεις, με κάποιο τρόπο σκάβεις, μαζεύεις κομμάτια από το ρεκτό σου, το σπάζεις σε μικρότερα κομμάτια, διώχνεις αυτά τα τα οποία δεν είναι χρωματιστά, διότι είναι γνωστό έτσι από την εμπειρία ότι δεν υπάρχει μέταλλο και στη συνέχεια ξεκινάς και κάνεις τη διαδικασία τη γνωστή για τη μεταλλουργία του χαλκού. Η μεταλλουργία του χαλκού, παρελθόν, έτσι, είχε προηγηθεί πολύ από πολλά άλλα μέταλλα, επειδή ακριβώς έχει ένα χαμηλό σημείο τήξης. Κάνεις, λοιπόν, όλη τη διαδικασία και στο τέλος δεν βρεις χαλκό. Και τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση. Καημένοι οι μεταλλοορίχοι και οι εργάτες εκεί πέρα, οι οποίοι περιμένουν να βγει χαλκός για να τον καθαρίσουν, να τον δημάσουν, να τον πουλήσουν, να πάρουν χρήματα για να ζήσουν οικογένειες τους, θυμόνανε, συγχυζότανε και φωνάζανε και βρίζανε και όλα τα σχετικά. Τι κάνεις σε αυτή την περίπτωση. Φωνάζεις και επικαλείς σε διάφορα πράγματα. Πώς θα λέγαμε εμείς εδώ πέρα, διάβολοι, τρίβολοι, κακό το ένα το άλλο. Αυτοί, λοιπόν, έχουν στην δική τους παράδοση κάποια τελώνια, να πούμε, κάποια τέτοια όντα. Πώς έχουμε εμείς τα καλικά τζαράκια. Λοιπόν, τι είναι η καλικά τζαράκια για εμάς. Είναι κάποια όντα λίγο κακά, λίγο πειρακτήρια, αν και περισσότερο είναι χαζούσικα και πειρακτήρια στην περίπτωσή μας. Υπάρχουν και τα αντίστοιχα, κόμπολτ, στην παράδοση των Βορειών, που είναι λίγο πιο κακά. Πώς λέμε εμείς για τους καλικά τζαρούς, πηγαίνουν και ανακοδηγίζουν τις καρδάρες με το γάλα ή φτύνουν μέσα σε αυτό ή κάτι τέτοιο. Λοιπόν, όταν μια ομάδα από μεταλλουργούς πάει και σκάψει και κάνει όλες αυτές τις διαδικασίες του εμπλουτισμού, θα λέγαμε σήμερα, και τις διαδικασίες της μεταλλουργίας για να βγάλει χαλκό από κάποιες πετρούλες που ήταν γαλαζοπράσινες στην αρχή, και είχαν ένδειξε πως έχουν χαλκό μέσα, και στο δώρος δεν πάρουν χαλκό. Τι γίνεται, αρχίζουν και φωνάζουν κόμπολτ, κόμπολτ. Ήρθε λοιπόν το κόμπολτ εδώ πέρα και έφτυσε και έδιωξε το χαλκό από το μετάλλευμα το οποίο είχαν αυτές τα χέρια τους. Ακριβώς τα πράγματα ήταν έτσι. Κατά δυο αιώνες αργότερα αποδείχθηκε ότι αυτού του είδους οι πηγές, οι μεταλλοφόρες, δεν περίχαν χαλκό, αλλά είχαν ένα άλλο στοιχείο και αυτό το στοιχείο ονομάστηκε κόμπολτ. Κόμπολτ, κοβάλτιο. Εντάξει, έχει το κοβάλτιο την ιδιότητα, αρκετές από τις ενώσεις του είναι γαλάζιες και ανέες ή και ανέρδες, ούτως δεν μπορούσε έτσι εξωτερικά να δώσει την εικόνα πως περιέχει χαλκό και όλα τα σχετικά εδώ. Λοιπόν, ο Μπάουερ ακόμα και γι' αυτό μας δίνει κάποια στοιχεία ότι δηλαδή υπάρχουν περιπτώσεις να προσπαθήσεις να κάνεις τη διαδικασία για να πάρεις χαλκό και να μην πάρεις για κάποιον λόγο. Και, εν πάση περίπτωση, πάει και το ανήκοντο σχετικά με το κόμπολτ, ακριβώς αυτή είναι η προέλευση του ονομάτός του. Λίγο μεταγενέστερος από τον Μπάουερ είναι ο Ανδρέας Λιμπάβιους. Όπως βλέπετε, αυτό είναι επίσης ένα εκλατινισμένο όνομα που ήταν το Αγγρίκολα για τον Μπάουερ. Το Λιμπάβιους, προφανώς, είναι εκλατινισμός κάποιου Ανδρέας Λιμπάου, ο οποίος εργήγω αργότερα από τον Μπάουερ. Το επάγγελμα, αυτό ήταν δάσκαλος, αλλά βεβαίως ζώντας και αυτός σε μια τέτοιου εντός περιοχή, ασχολήθηκε αρκετά με την ιατροχυμία προσπαθώντας, μάλλον, να βοηθήσει τους ανθρώπους του που είχαν προβλήματα όσοι δουλεύαν σε μεταλλεία. Και βεβαίως, τότε, οι συνθήκες εργασίας στα μεταλλεία ήταν αρκετά χειρότερες από τις σημερινές. Δεν ήμασταν έτσι γνωστές κάποιων πραγμάτων σχετικά με κινδύνους που διέτρεχαν οι εργαζόμενοι εκεί. Αυτός, λοιπόν, αντιμετώπιζε τους αλχημιστές, τους κλασικούς αλχημιστές, έτσι, αυτούς που γνωρίσαμε στην ελληνιστική και την αραβική και την πρώην ευρωπαϊκή περίοδο. Πίστευω ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί κανένας είδους μεταστιχίωση και, παρ' όλα αυτά, το 1606 εξέδωσε ένα κείμενο με τον τίτλο «Αλχαίμια». Είναι από τις πρώτες περιπτώσεις εμφάνισης ενός βιβλίου με τον τίτλο αυτό που έχει μέσα το «Χημεία», έτσι όχι με τη μορφή του «Αλχαίμια». Τώρα, το σίγουρο είναι ότι τέτοιού τους βιβλίου δεν υποδείται ξεκάχαρα. Δηλαδή, αποτελούν μια προσπάθεια να γραφτεί ένα φιλοσοφικό δοκίμιο. Μέσα σε αυτό υπάρχουν διάφορα μυστικιστικά κομμάτια. Υπάρχουν και επικλήσεις στην Αγία Τριάτα σε αγίους και προφήτες και το ένα και το άλλο. Υπάρχουν προσευχές. Υπάρχουν οδηγίες περί το πώς κάνεις εξαχνισμό και έτσι κι αλλιώς κι αλλιώς. Και παρακολουθώντας υπάρχουν και κάποιες συνταγές πως, λοιπόν, αφού περάσεις από 40 κύματα και από 50 κόσκινα και όλα τα σκηνικά, θα κάνεις μια διαδικασία τέτοιου τύπου, που διαβάζοντάς σήμερα εμείς μπορούμε να καταλήξουμε ότι αυτός αναφερόταν στην Παρασκευή ενός πράγματος που για σήμερα, θα λέγαμε, ήταν ετούτο, εκείνο ή το πάνω αλλο σώμα. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Λυμπάου είχε υπόψη του τρόπους να φτιάξει κάποια σχετικώς πυκνά διαλύματα από αυτά που λέμε εμείς σήμερα ισχυρά οξέα. Δηλαδή, ιδρυφλωρικό, θηϊκό κλπ. Χωρίς να ξέρει ότι είναι αυτό που αργότερα θελωγόταν ισχυρά οξέα. Αλλά, πάνω σε περίπτωση, είναι σαφές ότι ήξερε κάποιες τέτοιους διαδικασίες και, προφανώς, όταν το Αλχαίμια τυπώνεται το 1606, μπορούμε να υποθέσουμε ότι περίπου από το 1500 θα πρέπει να ήταν γνωστές τέτοιου είδους διαδικασίες. Ένας, λίγο μεταγενέστερος, ήταν ο Νικολάλε Μερί. Ο Νικολάλε Μερί, γάλλος από τη φαίνεται στην καταγωγή, μας τυπώνει στα 1675 ένα κόρζι δε χημεί. Εδώ, λοιπόν, έχει φύγει η Αλχημεία, έχει έρθει η Χημεία. Προσέξτε το y, χημεί, από το χυμός, λοιπόν, πιθανότατα. Ήταν η πρώτη ιδέα προέλευσης του όνομα του της χημείας. Έχουμε εδώ πέρα, τώρα, μια συστηματική καταγραφή διαδικασιών, όπως επίσης και μια συστηματική περιγραφή κατασκευών, όχι απλών υγειάλλων οργάνων, αλλά και συσκευών ολόκελων, μέσα από τις οποίες γίνονται κάποιες χημικές διαδικασίες. Εδώ, λοιπόν, στο λαιμερί, καταρχήν φαίνεται να καταγράφεται και να περιγράφεται ο όξινος και ο βασικός χαρακτήρας κάποιων σωμάτων. Και να περιγράφεται γιατί τα οξέα λέγονται οξέα. Για μας τώρα φαίνεται περίπου αφθόρυμε το, έτσι από μικρή ηλικία μαθαίνουμε, τα οξέα και οι βάσεις στο γεμνάσιο, έτσι. Γιατί όμως το οξέο να το πει οξύ, κάποιος και να μην το πει κάπως αλλιώς. Η ιδέα, λοιπόν, του λαιμερί ήταν, προφανώς, προβολή από γνώμες παλιότερων, ότι σημαίνει το εξής πράγμα. Τι μπορείς να κάνεις με τα οξέα, η πιο απλή παρατήρηση που μπορείς να κάνεις με τα οξέα είναι ότι αν πάρεις ένα φυλαράκι, ένα κομματάκι από μέταλο και το ρίξεις μέσα σε ένα σχετικά πυκνό διάλειμμα οξέο, το μεταλλικό αυτό έλασμα καταστρέφεται, φαγώνεται λέει η καθημερινή ορολογία. Ωραία, πώς γίνεται αυτό το πράγμα, δεν μπορείς να το εξηγήσεις. Μπορείς, όμως, να σκεφτείς τι γίνεται. Αυτό, λοιπόν, που έκανε να σκεφτεί κάποιοι παλιότερα και που το εξέφρασε ο Νικολάλε Μέρι, είναι ότι τα οξέα έχουν ακριβώς μικρές μικρές οντότητες, άτομα έτσι κάπως, σαν αυτά που έλεγε ο Δημόγκροτος παλιά, τα οποία είναι μητερά οξέα. Και επειδή λοιπόν είναι μητερά, δουλεύουν περίπου όπως και οι αξύνες. Πώς έχεις λοιπόν μια αξύνα και χτυπάς και ανοίγεις μία τρύπα κάτω στο χώμα, έτσι λοιπόν, και τα οξέα με τα μικρά μικρά τους μωριάκια, χωρίς να αναφέρω ότι μωρίες, με τις μικρές τους οντότητες, πηγαίνουν και χτυπούν το κομματάκι του μετάλλο, το τρυπούν και το διαλύουν στο τέλος τέλος. Οξέα λοιπόν στα ελληνικά οξής, στα ξένα μεταφορά από τα αρχαία ελληνικά ο ακείς, που είναι ο οξής στα αρχαία ελληνικά, έτσι λοιπόν ακείς, acid, acid. Έτσι λοιπόν έχουμε μία πρώην ιδέα περί οξέων και περιβάσεων και ο Λεμερή είναι ο πρώτος που μας περιγράφει κάτι τέτοιο με τέτοιους όρους. Τα οξέα, βάσει από το σχηματό τους, έχουν αυτή τη δυνατότητα και προφανώς οι βάσεις γιατί και η αντίδραση της εξουδετέρωσης ήταν κάτι γνωστό και εντυπωσιακό από αλλιά. Ο όξενος χαρακτήρας μπορεί να μην γινόταν κατανοητός με την έννοια που γίνεται σήμερα, όμως ήταν ένα σύνολο από παρατηρήσεις. Ο βασικός χαρακτήρας επίσης, όταν λοιπόν ανακατώσεις κάποια οξή με κάποια βάση, παίρνεις συνήθως στο τέλος ένα πράγμα που είναι ούτε οξύ, ούτε βάση. Είναι κάτι εντυπωσιακό. Αντιδράσεις τέτοιου τύπου, σαν την εξουδετέρωση και σαν τη διάλυση μετάλλων από οξέα, είχαν περιγραφεί και είχαν γίνει αντιληπτές από πάρα πολύ παλιά, χωρίς βεβαίως να είναι δυνατόν να περιγραφούν με κάποιους όρους επιστημονικούς τα φαινόμενα. Δείχνουμε εδώ πέρα δύο μικρά σημεία. Εδώ αριστερά έχουμε ένα τμήμα, πάλι από το βιβλίο του Bauer, όπου εμφανίζεται ένας φούρνος, εμφανίζονται διάφορα σημεία που αναφέρονται στην μεταλλοργία κάποιου μετάλλου και βεβαίως καταλαβαίνω ότι στις λεζάντες αυτών των κειμένων υπήρχαν αρκετά εκτείνεις περιγραφής ότι βλέπετε εδώ πέρα γραμματάκια, το E, το F, έτσι το ένα το άλλο, συνεπώς το K ή το L όπως στην περιγραφή του κειμένου περιγράφει το K είναι αυτό, το L είναι αυτό, το E είναι αυτό και όλα τα σχετικά. Εδώ δεξιά τι παρατηρούμε, μια σειρά από κατασκευές, διότι δεν είναι μόνο απλά γυάλαινα όργανα, συνήθως γυάλαινα αλλά βλέπετε και φούρνος, βλέπετε και πύληνες κατασκευές και όλα τα σχετικά. Αυτό λοιπόν είναι από το βιβλίο του Νικόλα Λεμερή. Το ζήτημα είναι ότι αυτό το βιβλίο, το «Course de Chimie» για περίπου έναμιση ώνα ήταν θα λέγαμε το βασικό εγχειρίδιο χημείας στην Ευρώπη. Όποιος παρακολουθούσε κάτι υποσχετισμένο με χημεία θα έπρεπε αναγκαστικά να έρθει σε επαφή με αυτό εδώ πέρα. Βλέπετε πόσο μοιάζουν με τις σημερινές κατασκευές, τα περισσότερα είναι γυάλαινα, μερικά είναι πύληνα και μερικά είναι ολόκληρες κατασκευές όπως κάποιοι φούρνοι και όλα τα σχετικά. Να λοιπόν τώρα εδώ μια φυσιογνωμία κάπως γνωστή. Οι περισσότεροι αν όχι όλοι θα πρέπει να έχουμε δει αυτή τη ζωγραφιά που απεικονίζει τον πρώτο και σημαντικότερο από τους θεωρούμενους πατέρες της χημείας. Αυτός εδώ λοιπόν είναι ο Ρομπερτ Μποιλ, ο οποίος έζησε έτσι και τελείωσε τη ζωή του μέσα στον 17ο αιώνα. Στον Μποιλ λοιπόν αποδίδεται η πατρότητα της χημείας με την έννοια πως έχει γράψει το πρώτο σύγγραμμα που αναφέρεται στην χημεία όπως περίπου την ξέρουμε σήμερα. Και το σύγγραμμα αυτό είναι αυτό το εδώ, ο σκεπτικιστής χημικός. Εδώ λοιπόν έχουμε ένα βιβλίο το οποίο είναι σύγχρονη έκδοση και είναι σύγχρονη έκδοση με την έννοια ότι το βιβλίο του Μποιλ το αρχικό έχει παρεθεί, έχει μεταφραστεί στην σύγχρονη αγγλική γλώσσα. Αλλά αυτό το βιβλίο περιγράφεται ακριβώς στο μέγεθος που ήταν και το αρχικό και με τα στοιχεία που είχαν χρησιμοποιηθεί και στο αρχικό κείμενο. Κατά συνέπεια είναι μία θα λέγαμε ακριβής απόδοση στην τρέχουσα αγγλική γλώσσα του κειμένου που έγραψε και παρουσίδεσε ο Μποιλ. Ο σκεπτικιστής χημικός λοιπόν ήταν ο τίτλος αυτού του βιβλίου και βεβαίως σκεπτικιστής και χημικός χημιστής με την έννοια που το περιέγραψε. Και αυτός βλέπετε πάλι το Βουάιδ εκεί. 1661. Με την έννοια αυτή ήταν περίπου σύγχρονο με τα πρινσίπια του Νιούτρον παρόλο που εκείνα αργήσαν περίπου 25 χρόνια να εμφανιστούν, είπαμε, για λόγους επιστημονικής προθεραιότητας και λόγω της κυνηγάτης. Ο Μποιλ τώρα είναι και αυτός ένας ενδιάμεσος κρύκος από τους αλχημιστές προς τους σύγχρονους χημικούς όπως είδαν και λίγο προηγουμένους ο Βαν Χέλμοντο όπως θα είναι και στη συνέχεια κάποια άλλη ακόμη. Με την έννοια ότι τα πράγματα μέσα στο μυαλό του δεν είναι ξεκαθαρισμένα. Μπορεί να το θεωρούμε ως πατέρα της χημίας αλλά δεν έχει βάλει κάτω τις βάσεις μιας καινούργιας επιστήμης. Πατάει στις γνώσεις των προηγουμένων και του Αγγρίκολα και του Λεμερί και των άλλων, προχωρά λίγο παραπέρα. Κι ό,τι είναι εντυπωσιακό είναι πως μέσα στο κείμενό του αυτός του Σκέπτη Καλκύμης δίνει έναν πολύ ωραίο και ξεκάθαρο ορισμό του τι είναι στοιχείο το οποίο το χρησιμοποιούμε ακόμα και τώρα στα σχολεία όμως δεν προχωρεί πάρα πολύ παραπέρα από αυτό. Δηλαδή δεν μας εξηγεί τι είναι ακριβώς αυτό το στοιχείο. Δεν μας εξηγεί ποια είναι τα στοιχεία αυτά που θα έπρεπε να θέλουμε στιχεία, αναφέρει σε κάποια σημεία για το τούτο, για το κοινό και το άλλο που βεβαίως δεν είχε ξεκολλήσει τελείως από την αριστεροθελική αντίληψη των πραγμάτων. Το νερό λοιπόν είναι στοιχείο σύμφωνα με το πόηλο. Ο αέρας είναι στοιχείο σύμφωνα με το πόηλο. Το ζήτημα είναι ότι παρόλο που θεωρεί τον αέρα στοιχείο ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του αναφέρεται στη μελέτη του αέρα και να είμαστε ακριβείς στη μελέτη διαφόρων αερίων τα οποία μέχρι και έναν αιώνα περίπου αργότερα αντιμετωπιζόταν όχι ως ξεχωριστές οντόητες του καθένα αλλά ως ξεχωριστές ποιότητες του ενός και μοναδικού αέρα. Συνεπώς τα πράγματα είναι λίγο βελεγμένα όχι μόνο σε εμάς διαβάζοντας τα κείμενα του Μπόιλ αλλά και μαζί στο μυαλό του Μπόιλ κυρίως. Εκείνο που έκανε βεβαίως ήταν ότι ξεκίνησε να πραγματοποιεί μετρήσεις ακριβίας όσο ακριβία θα μπορούσαν να έχουν οι μετρήσεις του και προσπαθούσε μέσα από τις μετρήσεις του αυτές να μαζέψει αριθμητικά δεδομένα για να εκφράσει κάποιου είδους σχέσης ανάμεσα στις διαφροσώματα. Εδώ πέρα βλέπουμε την επίδραση του Νιούτον. Κάνω μέτρηση, κάνω παρατήρηση, κάνω καταγραφή και προσπαθώ να βγάλω κάποια μαθηματική σχέση. Δεν είναι όμως τόσο απλές οι μαθηματικές σχέσεις ανάμεσα κυρίως στις μάσες των σωμάτων που περιμένουν στις χημικές αντιδράσεις, διότι οι χημικές αντιδράσεις δεν είναι αλληλεπιδράσεις σωμάτων μακροσκοπικών όπως η Γήκη Σελήνη για παράδειγμα. Τώρα το ζήτημα είναι ότι εμείς ξέρουμε τον Μπόιλ από την διατύπωση κάποιων νόμων σχετικά με τα αέρια. Για να μπορέσει να διατυπώσει αυτούς τους νόμους, αυτό σημαίνει ότι είχε στη διάθεσή του κάποια αεριοφυλάκια και επίσης μπορούσαν να εφαρμόσει πάνω στα αέρια που έκλαινε μέσα εκεί μικρότερες ή μεγαλύτερες πιέσεις, το οποίο σημαίνει είχε κάποιους είδους αντιλίες που μπορούσαν να κάνουν ικανοποιητικό κενό και έχει κάποιο άλλο είδους διατάξεις. Φυσικά για να έχεις όλα αυτά τα μέσα στα χέρια σου θα σημαίνει ότι πρέπει να έχεις αρκετά χρήματα για να υποστηρίξεις τη δουλειά σου. Αναφέρατε λοιπόν πως είχε χρησιμοποιήσει ένα μεγάλο ποσό, νομίζω 300 λίρες εκείνης της εποχής για να αποκτήσει αυτό που το λέγαμε σήμερα εργαστηριακό εξοπλισμό. Τι γίνεται τώρα εδώ πέρα. Στο τέλος του 17ου αιώνα, δηλαδή λίγο μετά από τον θάνατο του Μπόιλ, έχουμε μπει πια σε ένα καινούριο στάδιο εξέλιξης των επιστημών. Τα πράγματα αρχίζουν και οδεύουν πιο γρήγορα από ότι προηγουμένως, δεν υπάρχει μια στασιμότητα την οποία βλέπουν πολλοί στους προηγούμενους αιώνες, υπάρχει ένα άνοιγμα των επιστημών και προς την Φυσική με τον Ιούντον και προς τη Χημεία με τον Μπόιλ και με άλλους και, εν πάση περιπτώσει, πολλοί από τους φίλους μας, τους δυτικοευρωπαίους, θεωρούν ότι οι επιστήμες γεννήθηκαν τότε και, για να το στοιχειοθετήσουν αυτό, ονομάζουν αυτήν την εποχή της ποσοτικής επιστήμης και την ξεχωρίζουν από την εποχή της εμπειρικής επιστήμης, που είναι η αρχαιολυνική και η ελληνιστική περίοδος. Βέβαιος, έτσι, σύμφωνα με τις αντιλήψεις πολλών άλλων και τις δικές μας υποσωπικές, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Μια συνέχεια θα πρέπει να θεωρηθεί ότι υπάρχει. Όπως είπαμε όλους, άρρωστε κι άλλη φορά. Ο Νιούτον ο ίδιος, όταν του είπαν, κοίταξε πόσο μακριά έφτασες, έτσι λέγεται ότι είπα αυτό το πράγμα. Ναι, αλλά στους όμως πιανών γυργάντων καθόμουν και έβλεπα μακρύτερα. Εδώ το ζήτημα είναι ότι πια μπαίνουν τα μαθηματικά στη ζωή μας και, όπως είχαμε πει και σε κάποια αρχική συζήτηση, τα μαθηματικά τυπικά μπορεί να μην είναι επιστήμη, είναι όμως το εργαλείο πάνω στο οποίο στηρίζονται οι επιστήμες. Μια επιστήμη θεωρείται τόσο πιο επιστήμη όσο πιο μαθηματικές διατυπώσεις μπορεί να κάνει για τους νόμους, τις σχέσεις και τα φαινόμανα τα οποία περιγράφει. Υπάρχει, λοιπόν, η ευτυχή συγκαιρία μέσα σε αυτό το 17ο αιώνα να εμφανίζονται αρκετοί από τους μεγάλους μαθηματικούς, οι οποίοι δεν ήταν μόνο μαθηματικοί. Ήταν και καλλιτέχνες, ήταν, έτσι όπως είπαμε, προπτικοί κλπ, ήταν και φυσικοί, ήταν και μηχανικοί, κάνανε και κατασκευές και όλα τα σχετικά. Έχω παραθέσει εδώ πέρα μερικά ονόματα που όλοι λίγο πολύ θα τα γνωρίζουμε. Η Μπερνούλη, η Μπερνούλη πρέπει να ήταν τουλάχιστον τρεις γενιές διαφορετικές, ο Χοέχι, ο Μακλορέν, ο Κράμερ, ο Λάιμπνιτς. Δεν νομίζω να είναι κάποιος που κάποιον από αυτούς εδώ πέρα να μην τους γνωρίζει, γι' αυτό να μην θυμάται ότι κάπου συνάντησε τα ονόματά τους. Όλοι αυτοί εδώ δουλέψανε κυρίως πάνω στην άλγευρα και δώσανε μια πάρα πάρα πολύ μεγάλη ανάπτυξη στα μαθηματικά, κυρίως μέσα από αλγευρικές εξισώσεις. Τώρα το ζήτημα είναι ότι στην περιοχή της χημείας τι γίνεται. Στην περιοχή της χημείας τα πράγματα είναι λίγο πιο ασαφή. Με την έννοια όπου όπως είπαμε και προηγουμένως δεν μπορείς σε μια χημική αντίδραση να διατυπώσεις απλές γραμμικές ή άλλου είδους σχέσεις ανάμεσα στις μάζες, στις όγκους των σωμάτων που παίρνουν μέρος στην αντίδραση. Για να μπορείς να το κάνεις αυτό θα πρέπει να έχεις μια ξεκάθαρη και σωστή εικόνα για την Μωριακή δομή των πραγμάτων, η οποία θα έπρεπε να περιμένει περίπου δυο αιώνες ακόμη, ώστε να σχηματοποιηθεί. Ωστόσο παρατηρήσεις γινόταν, ωστόσο προσπάθειες να διατυπωθούν κάποιες θεωρίες γινόταν. Και τέτοιου είδους προσπάθειες ήταν κυρίως έτσι και αυτές εμπειρικές. Για πολλούς, λοιπόν, η τελευταία τέτοιου είδους προσπάθεια μιας κάποιας συστηματοποίησης φαινομένων, ήταν αυτή που είναι γνωστή σήμερα σε εμάς ως θεωρία του φλογιστού. Αν φέροντα εδώ πέρα, λοιπόν, δύο άνθρωποι. Ένας ήταν ο Γιόχανο Γιοακύμ Μπέχερ. Ο Γιόχανο Γιοακύμ Μπέχερ και αυτός, λοιπόν, είναι ένας συνδετικός κρύκος από τους παλιούς αρχημιστές προς τους νέους χημιστές. Συγκεπτική στέση σύγχωνα με τον Μπόιλ. Αυτός, λοιπόν, ο Γιόχανο Γιοακύμ Μπέχερ, προτίμησε κάπως σαν τον παράκλησο, ας το πούμε, να θεωρήσει ότι θα πρέπει να βγάλει από τα βασικά λεισοτελικά στοιχεία κάποια και να τα αντικαταστήσει με κάποιες γιές. Έχω, λοιπόν, μια γη που τη λέω έτσι, μία αλλιώς, μία αλλιώς και η τελευταία γη την οποία χρησιμοποίησε ήταν η λευόμενη λιπαρή γη. Το πείτε τι τρελή ιδέα είναι αυτή, όπως είπα κι άλλη φορά. Οι παρατηρήσεις οι απλές στο περιβάλλοντος οδηγούν σε κάποιου είδους συμπεράσματα. Όταν, λοιπόν, ανάψεις μία φωτιά και μετά σβήσεις αυτή τη φωτιά, η σβήση από μόνη της. και πλησιάσεις στο χώρο που αυτή η φωτιά ήταν πεκλεισμένη, περικλείσεις τη φωτιά μέσα σε κάποιες πετρούλες, παρατηρήσεις ότι οι πετρούλες αυτές είναι υγρές, παρατηρήσεις ότι οι πετρούλες αυτές έχουν κάτι απάνωτος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει κάποιον στην ιδέα πως ακόμα και η φωτιά σχηματίζεται από το νερό, αλλά το νερό είναι βάση όλων των πραγμάτων. Στον Μπέχερ, έτσι, η αφή αυτών των υλικών, αμέσως μετά το σβήσιμο της φωτιάς, του έδωσε την εικόνα μιας λυπαρότητας. Λοιπόν, τι έχουμε εδώ πέρα, μια λυπαρή γη. Και γιατί έχω εγώ αυτή την αίσθηση στο χέρι μου, ότι υπάρχει μια λυπαρή γη. Και τι κάνει αυτή η λυπαρή γη, έμεινε εκεί πέρα, μόλις έσφισε στη φωτιά. Άρα, πού βρισκόταν προηγουμένως στη φωτιά, βεβαίως, βεβαίως. Συνεπώς, υπάρχει μια λυπαρή γη, η οποία βρίσκεται πάντοτε, εμφανίζεται πάντοτε, όπου υπάρχει καύση. Έχουμε, λοιπόν, εδώ πέρα, μια πρώην θεωρία καύσης ή μια τελευταία από τις εμπειρικές θεωρίες, που αναφέρεται στο πρόβλημα της καύσης. Οι αντιλήψεις αυτές του Μπέχερ έγιναν και δεν έγιναν κατανοητές και αντιληπτές από πολλούς. Όμως, ένας από τους μαθητές του, ο Γέωργ Ερνστ Στάλ, βλέπετε, είναι λίγο μεταγωνιέστερος, ήρθε και επεξέτεινε λίγο αυτή την θεωρία. Αυτός, λοιπόν, χρησιμοποιήσε κάποιο άλλο όρο. Χρησιμοποιήσε τον όρο φλογιστών, από το ελληνικό φλόγα. Υπάρχει, λοιπόν, λέει ο Στάλ, κάτι μέσα στον αέρα, διότι έτσι ήταν γνωστό από παλιά. Μπορούμε να φανταστούμε ότι ήταν γνωστό και κατανοητό από παλιά. Ούτε σ' έναν κλειστό χώρο που δεν υπάρχει αέρας, δεν μπορεί να υπάρχει ξυκαύση. Υπάρχει, λοιπόν, ο Στάλ, κάτι μέσα στον αέρα, διότι έτσι ήταν γνωστό από παλιά. Ούτε σ' έναν κλειστό χώρο που δεν υπάρχει αέρας, δεν μπορεί να υπάρχει ξυκαύση. Λοιπόν, συμπέρανε ο Στάλ ότι υπάρχει κάτι, θα πρέπει να υπάρχει κάτι στον αέρα, το οποίο λέγεται φλογιστό. Αυτό, λοιπόν, το φλογιστό εμφανίζεται όταν υπάρχει φωτιά και υπάρχει το φαινομόνο της κάψης. Και το ζήτημα είναι ότι αυτό το φλογιστό υπάρχει στον αέρα και είτε απορροφάται από κάποια σώματα, είτε εκλείεται κάποια διαδικασία της κάψης. Λοιπόν, εκείνη την περίοδο, τέλη του 17ου και αρχές του 18ου αιώνα, η θεωρία του φλογιστού, που ξεκίνησε από τον Μπέχερ και εδρώθηκε στη συνέχεια από τον Στάλ. Τι σημαίνει αυτό για εμάς? Σημαίνει ότι έχουμε μία προσπάθεια να περιγραφεί το φαινόμενο της κάψης γενικότερα, δηλαδή χωρίς να αναφέρεσε στο ποιο είναι το σώμα ή το υλικό ή το κατασκεύασμα το οποίο καίγεται, αλλά να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο σε ολικά είναι μία καλή αλλά πρωταρχική σκέψη να δημιουργηθεί μία θεωρία γύρω από την κάψη, η οποία ήταν αναθασμένη. Και θα δούμε στη συνέχεια πώς σχετικά εύκολα με τους σύγχρονους επιστημονικούς όρους αποδείχθηκε ότι η θεωρία αυτή δεν ήταν σωστή. Την ίδια περίοδο και λίγο αργότερα από τον Στάλ, εμφανίζεται στο πλοσκίνιο ο Τζότζεφ Μπλακ. Ο Τζότζεφ Μπλακ είναι σημαντικός με την εξής έννοια, ότι είναι ο πρώτος που περιέγραψε και ασχολήθηκε και μίλησε για μία συγκεκριμένη χημική αντίδραση. Αυτός βέβαιος κάνοντας παρατηρήσεις όπως και προηγούμενοι πάνω στα μέταλα τα οποία κέγονται παρουσία αέρα και μας δίνουν οξύδια και πάνω στις αντιδράσεις αυτών των οξυδίων παραπέρα με αέρα και πάνω στις αντιδράσεις σωμάτων που ήταν γνωστά από πριν όπως τα ανθρακικά άρατα. Έκανε λοιπόν κάποιες παρατηρήσεις, θα λέγαμε σήμερα πάνω στην αντίδραση, της διάσπασης του ανθρακικού ασβεστίου και του ανθρακικού μονισίου και κάποιων άλλων ανθρακικών αλάτων και έκανε παρατηρήσεις εντελεχείς με την έννοια δηλαδή ότι κοίταξε να δει τι γίνεται στο αρχικό του σώμα, κοίταξε να δει τι γίνεται στο προϊόν της πρώτης διάσπασης, μάζεψε το αέριο, το οποίο επειδή ασπάστηκε την φλογιστική θεωρία και επειδή αυτό το αέριο δεν συντηρούσε κανένας είδους καύση, το ονόμασε φλογιστέντα αέρα. Είναι αυτός λοιπόν που είχε γεμίσει από φλογιστών και δεν μπορούσε πια να πάρει άλλους φλογιστών. Για μας σήμερα αυτό είναι το διοξύδιο του άνθρακα. Το διοξύδιο του άνθρακα έτσι είναι γνωστό ότι δεν συντηρεί κανένας είδους καύση. Για εμείς σε ένα χώρο με διοξύδιο του άνθρακα και δεν υπάρχει περίπτωση να συντηρηθεί ούτε ζωή, ούτε κάψι, ούτε τίποτα. Συνεπώς για τον Black, τι είναι αυτό εδώ. Είναι ένας αέρας ο οποίος έχει φλογιστεί πλήρως, γέμισε δηλαδή από φλογιστών όσο ήταν και δεν μπορεί να πάρει άλλους φλογιστών. Δεν συντηρεί άλλο κάψι. Βλέπετε λοιπόν είναι ένας φλογιστικός επιστήμονας, κάνει κάποιες χημικές παρατηρήσεις, ξεκίνησε από τη μαγνησία, η λευκή μαγνησία, έτσι το Μαγνησία Άλμπα ήταν το ονομάτηση, είναι ένα μείγμα από υδροξύδιο και ανθρακτικό μαγνύσιο. Αυτό λοιπόν μπορείς να το θερμάνεις και να πάρεις διοξύδιο, το άνθρακα, τον φλογιστέντ αέρα και να πάρεις και ένα προϊόν, το οποίο είναι το ξύλο του μαγνησίου, το οποίο έτσι και το ρίξεις μέσα σε νερό, έχεις ένα χαρακτηριστικό βασικό περιβάλλον. Έχεις αντίδραση βασικού σώματος. Αν τώρα πάρεις την μαγνησία την ίδια, το ανθρακτικό τραδίμα νησίου και το διαλύσεις μέσα στο νερό, η συμπεριφορά που έχει είναι όξινη από την υδροήση των ανθρακικών νιώντων. Κατά συνέπεια, έτσι εδώ ήταν κάτι εντυπωσιακό. Έχω ένα σώμα το οποίο το διαλύω στο νερό και έχω όξινη συμπεριφορά, το θερμένω, μου δίνει κάτι, αυτό το λέω εγώ, φλογισθέντ αέρα ή όπως τίποτε άλλο λιώσει το λέω και το σώμα το οποίο απομένει αν το διαλύσω στο νερό έχει βασικές ιδιότητες. Εντυπωσιακό δεν είναι. Έχω ένα σώμα, κατ' αρχήν συμπεριφέρεται σαν οξύ, το θερμένω, φεύγει κάτι και το υπόλοιπο συμπεριφέρεται σαν βάση. Εντυπωσιακό πράγμα. Αυτή λοιπόν την αντίδραση, την μελέτηση ο Μπλακ, πρώτα απ' όλα για την παγνησία και στη συνέχεια και για το αντίστοιχο σύστημα του ασβεστείου. Έτσι λοιπόν έχουμε οξύδιο, μανουσιγρόμι μετάλλο, οξύδιο του μετάλλου, ανθρακικού άρρωση του μετάλλου και ανάποδα. Έκανε λοιπόν παρατήρηση της αντίδρασης και προς την άλλη κατεύθυνση. Είναι λοιπόν ο πρώτος ο οποίος δίνει κάποια στοιχεία για κάποια χημική αντίδραση. Αλλά βέβαιος παρέμεινε φλογιστικός μέχρι και το τέλος της ζωής του. Τώρα το ζήτημα είναι ότι κάπως η θεωρία του φλογιστού έπρεπε να διαφοροποιηθεί. Γιατί? Γιατί αν μιλάς για καύση και θέλεις γενικεύση στο φαινόμενο πρέπει να μιλάς για όλες τις καύσεις. Βέβαιος, σύμφωνα με τον Στάλ, εκείνο το οποίο μπορείς να κάνεις είναι να πάρεις ένα κομμάτι μέταλλο, όλοι αυτοί βρισκόμενοι στην Κυριακή Ευρώπη, όπως είπαμε και προηγούμενος, ήταν κοντά σε μεγάλα μεταλλεία, ήταν σχετικά εύκολο να πάρεις ένα κομμάτι σχετικά καθαρό μέταλλο και να παίξεις με αυτό. Παίρνεις, λοιπόν, ένα κομμάτι μέταλλο, έτσι ας μην πάμε στα πολύ ακριβά μέταλλα, ένα κομμάτι μολύβι, το βάζεις σε ένα ανοιχτό πυλινόδοχιο και το θερμένεις. Και τι παρατηρείς, αλλάζει η υφή του. Και επίσης αλλάζει, εκτός από την εξωτερική του όψη, και η μάζα του, όταν μεκαθύσεις και την μετρήσεις, θα δεις ότι η μάζα του είναι μεγαλύτερη από την πριν. Τι έγινε, λοιπόν, πρέπει, στην διαδικασία αυτής της θέρμασης, αυτό το μέταλλο να πήρε κάτι. Από πού να το πήρε, προφανώς από τον αέρας με τον οποίο έρχονταν σε επαφή. Πήρε αυτό το κάτι, φέρει και ο Στάλ το φλογιστό. Πήρε φλογιστό από τον αέρα και έκανε αυτό το πράγμα, το οποίο είναι με ένα καινούργιο υλικό. Είναι υλικό, μέταλλο, συνφλογιστό. Θα λέγαμε σήμερα με τη μορφή μιας χημικής αντίδρασης. Και ο αέρας, ο οποίος βρίσκεται τώρα εκεί πέρα, τι είναι. Έχει αποφλογιστεί. Δεν υπάρχει πια φλογιστό μέσα σε αυτόν τον αέρα, έτσι δεν είναι. Συναπώς κάπως έτσι μπορούσε να περιγραφεί αυτή η διαδικασία. Ναι, αν θέλεις όμως να περιγράψεις την κάψη γενικότερα, θα πρέπει να αντιμετωπίσεις και την κάψη άλλων πραγμάτων. Παίρνεις, για παράδειγμα, ένα κομμάτι ξυλό, το βάζεις σε ανοιχτό δοχείο και το θερμένεις στον αέρα. Και τι περιμένεις να γίνει, το ακριβώς ανάποδο από την προηγούμενη. Θα πάρεις μια μικρή-μικρή ποσότητα από κάτι, το οποίο έτσι κατά κάναν τρόπο δεν είναι περισσότερο σαν μαζαπροχειοκξύλαιο. Αν λοιπόν πάρεις ένα κιλό μολύβι και το βάζεις σε ένα δοχείο και το θερμάνεις και πάρεις 1,5 κιλό από κάτι, λες ωραία πήραμε και μισό κιλό φλογιστό από τον αέρα. Λέω τώρα κιλά με τη σημερινή ορολογία, θα ήταν όποια ήταν τα μέτρα της μέτρησης της μάζας στον καιρό. Αν πάρω λοιπόν και 2 κιλά ξύλο και τα βάλω εκεί και τα κάψω με τον ίδιο τρόπο, τι θα πάρω. Συγγνώμη, 1 κιλό ξύλο για να μιλάμε με ίδιος όρος. Θα πάρω 1,5 κιλό από κάτι ή όχι, είναι ζήτημα να πάρω 50 γραμμάρια από κάτι. Παριμπτώντας τι είναι αυτό το 50 γραμμάρια, είναι κάποιο στερό σώμα το οποίο υπάρχει εκεί. Γιατί? Γιατί προφανώς αυτό ήταν η βάση του ξύλου, αυτό ήταν το στερό πράγμα που έμεινε και πέρα το υπόλοιπο, εξατμίστηκε. Όλα είναι ατμός, φρασίβουλας. Λοιπόν, όλα είναι ατμός, δεν κάνανε τη σκέψη να μαζέψουν αυτό το ατμό και τι έμεινε εδώ παρακάτω, έμεινε αυτό το οποίο ήταν η βάση του ξύλου. Ποια είναι τα ψώματα τα οποία έχουμε μέσα στη βάση του ξύλου. Προφανώς το ξύλο εκτός από τα οργανικά υλικά έχει και άλλα όργανα. Τι άλλα όργανα έχει? Έχει νάτριο, έχει κάλλιο, έχει μαγνίσιο, έχει ασβέστιο το λιγότερο. Τι γίνεται λοιπόν όταν καεί το κομμάτι του ξύλου, για το οποίο αναφερόμαστε τώρα, σύμφωνα με αυτά που ξέρουμε τώρα, ο άνθρακας θα μας δώσει μόνο οξύδιο, διοξύδιο του άνθρακα, το άζοδο θα μου δώσει κάποια οξύδα το άζοδο, το υδρογόνο θα μου δώσει οξύδιο, το υδρογόνο νερό, έτσι υδραθμούς και το νάτριο, το κάλλιο, το μαγνίσιο, το ασβέστιο θα μου δώσουν τα οξύδια τα αντίστοιχα. Αυτά τα οξύδα λοιπόν είναι η στάχτη τροπία που θα πάρω στο τέλος και έτσι θα διαλύσω αυτό το πράγμα σε έναν ώρα ότι θα πάρω αλυσίβα που λέγαν οι γεγιάδες μας, ένα υλικό πάρα πολύ καλό, καθαριστικό, το οποίο έχει χαρακτηριστικές βασικές ιδιότητες, βάση, είναι το μόνο στερεό σώμα το οποίο υπήρχε μες στο ξύλο και έμεινε, να το βλέπω εδώ στο τέλος και όλα τα σχετικά. Πάει και αυτό το κομμάτι σχετικά με την ορβολογία, να τα οξυά και οι βάσες και από που προέρχονται. Ναι, τι κάνεις όμως τώρα με τις παρατηρήσεις. Δεν μπορεί να θερμένεις ένα κιλό μολύβι και να παίρνεις 1,5 κιλό από προϊόν, ό,τι είναι αυτό, μολύβι και φλογιστό, και να παίρνεις ένα κιλό ξύλο και να παίρνεις στο τέλος 50 γραμμάρια που είναι ξύλο και φλογιστό, δηλαδή τι έγινε τώρα σε αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση. Μην ξεχνάει το δοχείο είναι ανοιχτό, έτσι. Εδώ λοιπόν έχουμε μία ασυμφωνία στη θεωρία, μία αντίφαση εσωτερική. Δεν μπορεί οι δύο καύσεις να περιγραφούν με τον ίδιο όρο. Έπρεπε λοιπόν να έρθει κάποιος, ο Αντουάν Λοράν Λαβουαζγέ, ο οποίος σκέφτηκε και έκανε πιο πρακτικές μετρήσεις που έκαναν και άλλοι. Δηλαδή σκέφτηκε πως αφού σε ένα ανοιχτό δοχείο βλέπω να δημιουργούνται κάποιοι ατμοί, προφανώς αυτοί ατμοί είναι επίσης προϊόντα της αντίδρασης. Αν λοιπόν σκεφτώ να κάνω την αντίδραση μου μέσα σε ένα κλειστό δοχείο, τι θα μπορέσω να δω. Θα μπορέσω να δω το σύνολο των προϊόντων από την αντίδραση πριν αυτά διαφύγουν στο χώρο πιο έξω. Το ζήτημα είναι ότι ο Λαβουαζγέ δεν είναι ο πρώτος που έκανε τέτοιούντους πειράματα. Τέτοιούντους πειράματα έκανε έναν αιώνα πριν και ο Μπόιλ και πριν από αυτόν κάποια άλλη. Περιγράφει όμως ο Μπόιλ στον σκεπτικηστή χημιστή που είπαμε προηγουμένως. Περιγράφει τέτοιούντους πειράματα και λέει πήρα ένα μεγάλο γυάλινο δοχείο, έβαλα μέσα αυτού το εκείνο και το άλλο, μετά θέρμανα το λαιμό του δοχείου και τον έκλυσα. Τι έχει κάνει τώρα ο Μπόιλ, έχει ένα κλειστό σύστημα μέσα στο οποίο ξεκινάει να κάνει την αντίδραση. Ζυγίζω λοιπόν αυτό το πράγμα εγώ, πολύ ωραία. Το βάζω και το θερμένω. Παρατηρώ ότι κάτι συμβαίνει, κάτι γίνεται. Αλλάζει η υφή του μολύβτου ας πούμε για παράδειγμα. Πολύ ωραία. Και στη συνέχεια λέει για να μελετήσω αυτό το προϊόν, παίρνουν και σπάζουν το δοχείο. Βεβαίως πώς θα το πιάσεις. Σπάζοντας το δοχείο, και το γράφει αυτό σε 4-5 διαφορετικές περιοχές ο Μπόιλ, ακούω ένα χαρακτηριστικό ήχο του αέρα. Μόνο που δεν κάθισε να σκεφτεί αν αυτός ο αέρας μπαίνει ή βγαίνει από το δοχείο. Και δεν κάθισε να σκεφτεί είναι πως θα έπρεπε να σγίσει το δοχείο του μετά το τέλος της αντίδρασης για να δει τι γίνεται. Αυτό λοιπόν δεν το έκανε ο Μπόιλ. Το έκανε ο Σολαμποζγέ. Σκέφτηκε πρωτού σπάσει το δοχείο να το ξαναζυγίσει. Και τι παρατήρησε όταν το ξαναζύγισε. Παρατήρησε πως αν ήταν 1,5 κιλό προηγουμένως, ήταν 1,5 κιλό και μετά. Τι λέει αυτό για μας. Λέει ότι θα μπορούσε από κύκλματα σχετικά εύκολα να εισηγηθεί με λόγια και με πρακτικά νούμερα και με παρατηρήσεις αυτό που κάποιοι είχαν εισηγηθεί θεωρητικά και ιναιολογικά πολύ πιο πριν. Τίποτα δεν μπορεί να δημιουργείται από το μηδέν. Τίποτα δεν μπορεί να εξαφανίζεται προς το μηδέν. Βεβαίως, εφόσον ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, όπου δεν υπάρχουν σκουλικότρυπες και διάφορα τέτοια πράγματα στο διάστημα, από που βγαίνουνε διάφορα τέρατα, διάφορες κακύκλματα και δικά, αυτά είναι πολύ ωραία για να κάνεις τηλεοπτικές σειρές ή ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όταν, λοιπόν, ζούμε σε ένα τέτοιο σύμπρασμα και τούτο εδώ πέρα, δεν μπορεί τα υλικά να εμφανίζονται έτσι ως διαμαγείας. Θα έπρεπε να υπάρχει, τι πράγμα, η αρχή της διατήρησης της μάσας. Λοιπόν, και ο Μπόιλ και άλλοι πριν από αυτόν είχαν κάνει τέτοιο τις πειράματα, είχαν κλείσει μέσα σε δοχεία τα τυβρόντα τους, όταν όμως θέλησαν να μελετήσουν τα προϊόντα, απλώς σπάσανε το δοχείο. Ο Μπόιλ έκανε και την παρατήρηση ότι άκουσε το σφήλυγμα του αέρα, ο οποίος είτε έμπαινε είτε έβγαινε από το δοχείο, δεν κάθεσε να το ψάξει να το δει. Ο Λαβοζιέ, όχι μόνο δεν έσπασε το δοχείο, αλλά έκανε και μέτρηση του βάρους του ακριβώς πριν χρειαστεί να το σπάσει και έδωσε τη διατήρηση του νόμου της αυθαρσίας της μάσας. Συνεπώς, όταν ο Λαβοζιέ έκανε τέτοιου τους πειράματα, παίρνοντας δηλαδή, όπως είπαμε πριν, ένα κιλόξυλο και βάζοντάς το σε ένα κλειστό δοχείο και καίγοντάς το, παρατήρησε ότι η κάφιση του ήταν όπως και στο ανοιχτό δοχείο, το τελικό προϊόν ήταν ένα μικρό σε μάζα στερεό ή στάχτη που λέγαμε κλωδότητας. Κάποιοι όμως το σύνολο της μάζας του δοχείου παρέμενε το ίδιο όπως και πριν. Αυτά τα συνέπεια μας έδειξε ότι υπήρχαν και προϊόντα, τα οποία διέφευγαν στον αέρα με τη μορφή αερίων και τα οποία πρέπει να ανοιχθούν υπόψεις στην αντίδραση. Ήταν, λοιπόν, και αυτά προϊόντα, παρόλο που εξαφανιζόταν από τα μάτια μας, έτσι δεν εξαφανιζόταν, βγήκαν στον αέρα. Όμως της αυταρσίας της ίδιος ήταν μπροστά μας και μια θεωρία που μπορούσε να σταθεί γενικά για το σύνολο των αντιδράσεων της καύσης ήταν επίσης μπροστά στα μάτια μας. Τώρα πια δεν χρειάζονταν κάποιος να μπερδεύεται και να λέει τώρα το φλογιστόν έχει θετικό ή αρνητικό βάρος. Προσέξτε, ακόμα τότε το βάρος, η μάζα και η πυκνότητα ήταν έννοιες που ήταν συγκεχημένες. Λέγαν λοιπόν κάποιοι ότι παράγεται ένα πράγμα, το ιδρογόνο θα λέγαμε σήμερα, και αυτό ανεβαίνει προς τα πάνω γιατί έχει μικρότερη μάζα από τον αέρα. Εμείς θα λέγαμε σήμερα έχει μικρότερη πυκνότητα. Λοιπόν, ακριβώς τέτοιου είδους πράγματα συμβαίναν εκείνη την περίοδο. Εδώ λοιπόν με τον Λαβουαζιέ έχουμε, ας το πούμε, την κατάργηση της τελευταίας από τις παλιές θεωρίες, της θεωρίας του φλογιστού, μιας εμπειρικής θεωρίας, την εισήγηση μιας γενικότερης θεωρίας περί της καύσης και πίσω από αυτήν την θεωρία περί της καύσης ένα σώρο άλλες λεπτομέρειες που βοήθησαν στο να θεμελιωθεί πια ουσιαστικά και σταθερά χημεία. Εδώ λοιπόν ο Λαβουαζιέ δίνει και πάλι στον αέρα τον πρώτο λόγο. Είναι κάτι μέσα στον αέρα το οποίο κάνει αυτή τη διαδικασία, το οποίο βοηθάει σε αυτήν την καύση, αλλά δεν είναι ένα φλογιστόν το οποίο εκπέμει από τα σώματα προς τον αέρα και τον φλογίζει κλπ κλπ, αλλά είναι κάτι που βρίσκεται μέσα στον αέρα και αν κάτι βρίσκεται μέσα στον αέρα αμέσως αμέσως ο αέρας τι κάνει, πάβει να είναι ένα στοιχείο, πάβει να είναι ένα αριστοτελικό στοιχείο. Είναι ένα στοιχείο, σύμφωνα και με το λογισμό που είχε δώσει ο Μπόιλ προηγουμένως, αφού αποτελείται από τουλάχιστον δύο πράγματα. Αυτά τα τουλάχιστον δύο πράγματα εντόπισε ο Λαβουαζιέ. Μπόρεσε να καταδείξει επίσης ότι αυτό το πράγμα το οποίο εμπλεκόταν στην καύση, εμπλεκόταν και σε άλλες διαδικασίες. Είναι γνωστά τα πειράματα που έκανε με κερί σε κλειστό χώρο, όπου το κερί έκαιγε ένα σημείο και μετά σταματούσε, διότι δεν υπήρχε πια αυτό το μέρος το αέρα που συντηρούσε την καύση. Έκανε αντίστοιχα όμως και βιοχημικά πειράματα με ποντίκι. Και το ποντίκι σταματούσε να ζει, όταν είχε κατανολώσει όλο αυτό το πράγμα που υπήρχε μέσα στον αέρα και που συντηρούσε τη ζωή. Υπήρχε λοιπόν σε μια ισοδυναμία των φαινομένων της καύσης και της αναπνοής και έδωσε στα δύο αυτά υλικά από τα οποία κατά τη γνώμη του αποτελούταν ο αέρας ονόματα σχετικά με τη διαδικασία αυτή. Ζωτ, από το ελληνικό στερετικό α και το ζωή, αυτό δηλαδή το υλικό που δεν υποστήριζε πια τη ζωή, το ποντίκι πέθαινε, όπως επίσης και το κεριέζβινε, και οξυζέν, οξύγόνο, να θυμηθεί την προηγούμενη διαδικασία του Black, εκείνο το πράγμα το οποίο μπαίνει μέσα στο μέταλλο και του δίνει τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται σαν οξύ ή σαν βάση, πρέπει να ήταν εκείνο το βασικό συστατικό των όξινων σωμάτων. Σύμφωνο με το Λουαποζιέ, αυτό το πράγμα πρέπει να ήταν αυτό που γεννούσε τα οξέα, οξυζέν, οξυγόνο. Έχουμε λοιπόν εδώ την αρχή μιας επιστήμης, έχουμε καταρχήν μια συνεπή θεωρία για την καύση, έχουμε καταρχήν μια γενικότερη αντιμετώπιση των χημικών φαινομένων και στη συνέχεια έχουμε και τις πρώτες τάσεις να δοθεί συνεπής ονοματολογία. Δεν προσπαθούμε να περιγράψουμε περιφραστικά και περιγραφικά τα πράγματα, αλλά προσπαθούμε να τους δώσουμε ονόματα, τα οποία ονόματα να δείχνουν αυτό για το οποίο ενδιαφερόμαστε αυτός, το οποίο αναφερόμαστε τη χημική διαδικασία, την οποία έχουμε στο μυαλό μας. Το ζήτημα είναι ότι ο Λαβουαζιέ εκτέλεσε και ο ίδιος βιοχημικά πειράματα, σαν κι αυτό με το ποντίκι που είπαμε, αλλά και με ανθρώπους και επίσης κατόρθωσε να συγκεντρώσει γύρω του και αρκετούς άλλους συμπατριώδες του ο Γάλλος, επιστήμονες που ασχολήθηκαν ειδικότερα με το αντικείμενο της χημίας. Ασχολήθηκαν με το αντικείμενο της χημίας όχι μόνο για τον έρωτα της επιστήμης, θα λέγαμε, αλλά και για πρακτικούς λόγους. Είναι η περίοδος αυτή που η Γαλλία αρχίζει και μεγαλώνει, σε λίγο θέληθη και η Γαλλική Επανάσταση, λίγο αργότερα κιόν απολέοντας, όλος ο κόσμος ετοιμάζεται για πόλεμο, όλος ο κόσμος οργανώνεται, έχουμε μπει ήδη στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης, πρέπει ο καθένας να ζήσει, πρέπει να επικρατήσει, πρέπει να έχει πρωτοπαραγωγικές πηγές. Ο Λαβουαζγέ ήταν για ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, ένας από τους υπεύθυνους, θα λέγαμε, του οργανισμού για την προώθηση, της παραγωγής και της διάθεσης πυρήτηδας, κυρίως για τον Γαλλικό Στρατό. Και σε αυτό το σημείο έδειξε ότι είχε πάρα πολύ καλές διοικητικές ικανότητες. Ήταν εξαιρετικός των οργανών και να φτιάχνει πράγματα, να βάζει κόσμο να κάνει δουλειά και να τους βάζει να κάνει το σωστή δουλειά. Μαζί με τον Λαβουαζγέ και ο Μορβό και ο Μπαρτολέ και ο Φουκουρά και μερικοί άλλοι, είναι που δημιούργησαν έναν πυρήνα από ανθρώπους που ασχολούνταν κυρίως με τη χημία και ανακάλυψαν πολλά πράγματα, ανακάλυψαν πολλά στοιχεία, ανακάλυψαν πολλές διαδικασίες και βοήθησαν αρκετά στο να συστηματοποιηθούν οι γνώσεις μας γι' αυτή τη χημία. Μαζί όλοι αυτοί σκεφτήκαν πως θα έπρεπε να δημιουργήσουν και μια κοινή γλώσσα για να μπορούν οι χημικοί να συλλογούνται μεταξύ τους. Έτσι, μια γλώσσα που θα είναι έτσι «ξύλινη» όπως τα λέγαμε σύμφωνα με τη σημερινή αντίληψη των πραγμάτων, αλλά αναγκαστική για να μπορούμε να συζητάμε με τους ίδιους όρους. Κάτι λοιπόν που ένας το λέγε «φλογισθέντα αέρα» και ο άλλος το έλεγε «γκας συλβέστρις» και ο άλλος το έλεγε «η λιπαρή γη» ή το άλλο το δεν ξέρω τι, σήμαινε ότι θα μπορούσαν να μιλάνε για μερικές ώρες μεταξύ τους, χωρίς ο ένας να καταλαβαίνει τον άλλο, αλλά αναφερόμενοι στο δυο πλάγμα. Εισηγήθηκαν λοιπόν αυτοί εδώ πέρα το 1787 ένα σύστημα χημικής ονοματολογίας, το οποίο αποτελεί τη βάση της σημερινής χημικής ονοματολογίας. Το 1787. Τώρα, καλό θα ήταν να κάνουμε αναφορά σε κάποιους άλλους επιστήμονες, οι οποίοι δουλέψαν σε αυτήν την περίοδο, έτσι στο 17ο και στο 18ο αιώνα, πάνω στη χημία. Φυσικά, όπως και πάντοτε, και τότε για να μπορέσει κάποιος να ασχοληθεί στα σοβαρά με κάποια επιστήμη, θα έπρεπε να έχει και το χρόνο και το χρήμα. Καλένας από αυτούς, λοιπόν, εδώ πέρα δεν ήταν φτωχούλης, καλένας από αυτούς δεν ήταν άσχετος, καλένας δεν ήταν χωρίς κάποιου είδους τίτλο, ο Λαβουαζγέ ήταν από οικογένεια που ήταν αρκετά πλούσια και ο πατέρας του, για να μπορέσει να σταθεί ακόμα καλύτερο ο Λαβουαζγέ στην κοινωνία του καιρού του, πήγε και αγόρασε έναν τίτλο. Ακόμα και αυτά κινούνταν, πως εγώ πουλάω το σπίτι μου σήμερα, θα μπορούσα τότε να πουλάω τον τίτλο μου. Είμαι κόμμες του Τάδε, βαρώνος του Τάδε, οχτωγονται χρήστο, έτσι και ο τίτλος δεν πουλιέται, αλλά όλοι πουλιούνται και αγοράζονται. Λοιπόν, ο Χέρι Κάβαντις, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της εποχής του, στην Βρετανία. Και αφού ήταν από τους πλουσιότερους μπορούσε να παραγγείλει και να του φτιάξουν κάποια όργανα. Μπορούσε να θυρώσει χρόνο για να παίξει, ας το πούμε, για να ασχοληθεί με αυτό που ήθελε, να κάνει το χόμπιτο. Είχε λοιπόν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει κάποια σταντλίες. Είχε τη δυνατότητα να φτιάξει κάποια δοχεία που να μονώνονται από το περιβάλλον τους. Κάτι σαν ταθερμός, όπως το έκαναμε σήμερα. Μπορούσε να κάνει κάποιες τέτοιου τους διαδικασίες. Και έπαιζε με τα αέρια κι αυτός. Μπόρεσε λοιπόν αυτός, κάποια στιγμή, να υγροποιήσει τον αέρα. Είναι μια διαδικασία, έτσι, αρκετά επίπονη. Ακόμα και με τη σημερινή τεχνολογία δεν είναι τόσο απλώς ό,τι λέω, θα πάω να υγροποιήσω τον αέρα. Εντάξει, χρειάζεται μια κάποια της διαδικασίας των τύπων. Χρειάζονταν πολύ περισσότερο, πολύ περισσότερο χρόνος και πολύ περισσότερο χόμπος. Και τι έκανε? Πέρα από αυτό παρατήρησε ότι ο αέρας όντως αποτελούταν από δύο διαφορετικά κομμάτια. Όταν, λοιπόν, άφησε αυτόν τον αέρα που είχε υγροποιηθεί, παρατήρησε ότι ένα μέρος του εξατμίστηκε, μετά από κάποιο διάστημα άρχισε να εξατμίζεται και το υπόλοιπο μέρος του, και επίσης παρατήρησε ότι στο τέλος είχε μείνει στη βάση του τοιχείου ένα μικρό μέρος του αέρα, το οποίο το εκτίμησε γύρω στο 1,40, 1,50, κάτι τέτοιο, το οποίο δεν έφευγε τόσο εύκολα και το οποίο αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν το στοιχείο αργών. Αυτό που λέμε, λοιπόν, αργών, παρατηρήθηκε κατ' αρχήν από τον Κάβεντες, έτσι, στα τέη του 18ου αιώνα, χωρίς όμως να προχωρήσει παραπέρα, διότι πλούσιος ήτανε, αριστοκράτης ήτανε, κανέναν, καημό, κανέναν ζόρι δεν είχε να δημοσιεύσει τα αποτελεσματά του μπας και γίνει καθηγητής, η μπας και κερδίσει την έμπνοια κάποιον, κατά συνέπεια τα περισσότερα που ξέρουμε τώρα για τον Κάβεντες είναι υλικό που βγάζουμε από αλληλογραφία που είχε με κάποιος, από σημειώσεις του σκόρπιες που βρέθηκαν εδώ και εκεί και που ακόμα συνεχίζουν και βρίσκονται. Πάντως, και ο Κάβεντες παρέμενε ως τέλος της ζωής του φλογιστικός και ο Κάβεντες επίσης αναφέρεται πως κατάλαβε ότι ένα μέρος από τα αέρια διαλυόταν όταν τα περνούσαν από νερό. Αυτό που αναφέραμε προηγουμένως ως αεριοφυλάκιο ήταν μια σχετικά έξυπνη συσκευή που είχε συσκεφτεί κατ' αρχήν λίγο νωρίτερα ο Στέφαν Χέιλς. Δηλαδή, πάνω από το χώρο της αντίδρασης, ας το πούμε, που κάνω και που βγαίνει ένα αέριο να βάλω ένα χωνί, μετά με ένα σωλί να συνδέσω αυτό το χωνί με κάτι και αυτό το κάτι να είναι ένα τοχείο, αντεστραμένο, πάνω από μια λεκάνη με νερό. Μπορούσα λοιπόν πάνω από το νερό να μαζέψω το αεριό μου και να το μελετήσω. Ο Κάβαντες λοιπόν μεταξύ των άλλων παρατήρησε πως είχε διάφορα αποτελέσματα που απέκτηναν μεταξύ τους. Δηλαδή, σε άλλες περιπτώσεις έπαιρνε για την ίδια διαδικασία περισσότερο και σε άλλες δίκοτερο αέριο. Και φαντάστηκε ότι αυτό είχε να κάνει με το πόσο αυτό το αέριο διαλυόταν ή δεν διαλυόταν στο νερό. Έκανε λοιπόν ένα σωρό παρατηρήσεις τέτοιου τύπου, μετρήσεις τέτοιου τύπου. Ακόμα φαίνεται ότι πήρε και κάποια στερεά σώματα και τα έβαλε σε κλειστούς χώρους για να παρατηρήσει πόσο οξυγόνο μπορούσαν να απορροφήσουν. Οξυγόνο έτσι σύμφωνα με την σημερινή ορολογία του πράγματος. Και κατά συνέπεια σκέφτηκε πως θα έπρεπε να αντικαταστήσει το νερό με κάτι άλλο μέσα στο οποίο αυτά τα αέρα να μη διαλύονται. Και αναφέρεται χωρίς ένα πολύ το σίγουρο, αλλά πιθανότατα είναι σωστό, είναι ο πρώτος που σκέφτηκε να δημιουργήσει αεριοφυλάκια με υδράργυρο. Στη θέση του νερού είναι υδράργυρος, ούτως ώστε οι φυσαλίδες του αερίου που συγκεντρώνονται εκεί να μην μπορούν να διαλυθούν πολύ μέσα στον υδράργυρο. Έτσι λοιπόν είναι πρόδρομος όλων αυτών των σύγχρονων αεριοφυλακίων με το οποίο δουλεύουμε εμείς σήμερα. Ο Τζόρζεφ Πρίσλι. Ο Τζόρζεφ Πρίσλι είχε την ευκαιρία να βρίσκεται σε ένα μέρος που είχε αρκετές μπυραρίες και είχε δίπλα και αρκετά εργοστάσια παραγωγής μπύρας. Και στα εργοστάσια παραγωγής μπύρας ένα πράγμα που βρίσκεται σε αυτονία είναι το διοξύδιο του άνθρικα που παρέχεται τη ζύμωση. Μπορείς λοιπόν να πας και να μαζίψεις όσο διοξύδιο του άνθρικα θέλεις. Είχε λοιπόν κατ' αρχήν ένα υγειικό το οποίο το βρισκε φτεινά και αρκετά εύκολα και αυτό τον οδηγήσε στο να μελετήσει αυτό το υγειικό κατ' αρχήν. Αυτό που θα λέγαμε έτσι το αν φλογισθέντ αέρα. Έτσι το διοξύδιο του άνθρικα δεν είναι συντηρικά ενός είδους καύση. Μετά από αυτό βεβαίως οδηγήθηκε στο να μελετήσει και άλλα πράγματα. Αναφέρεται ότι και το οξύδιο του αζώτου και το άζωτο του ίδιο και το οξυγόνο του ίδιο, ο Πρίστλει είναι ο πρώτος που τα αντιμετώπισε σαν ξεχωριστές οντότητες. Και πολλά είχαν μελετήσει αυτό του είδους τα αέρια, όμως τα θεωρούσαν αέρες ορισμένης ποιότητας κάθε φορά. Ήταν λοιπόν γι' αυτούς αέρας που είχε κάποιον συγκεκριμένο ιδιαίτερο χαρακτηστικό. Για τον Πρίστλει λοιπόν αυτά τα πράγματα ήταν, όπως τα λέγαμε εμείς με τη σημερινή ολογία, αέρια ξεχωριστές οντότητες το ένα από το άλλο. Εδώ λοιπόν ο Πρίστλει έκαρε και μια εντυπωσιακή παρατήρηση, έτσι θα το λέγαμε, θερμοδυναμικού περιοχομένου, αλλά δεν μπορεί να το πει αυτός έτσι τότε. Κι ό,τι έκανε λοιπόν ήταν μέσα σε ένα κλειστό δοχείο. Βλέπετε, είχε αρχίσει η επίδραση του λαβουαζιέ, όπως και τον Πόλη προηγουμένως. Κάνε σε κλειστό δοχείο και κάνε τις παρατηρήσεις σου μέσα εκεί. Μέσα σε κλειστό δοχείο λοιπόν έβαλε μια ποσότητα από υδράργυρο. Ο υδράργυρος κάνει ωραίες γελιστερές μικρές μπηλίτσες. Με φακό λοιπόν συγκέντρωσε πάνω από τις ακτίνες του ήλιο και είδε ότι η υφή του πράγματος άλλαξε. Μπόρεσε λοιπόν και σχημάτισε ένα καστανοκόκκινο πράγμα, το οποίο ήταν γνωστό σαν υλικό. Ήταν το οξύδιο του τυραργύρου. Μπόρεσε λοιπόν με τη θερμότητα να κάνει μια διαδικασία που ήταν, θα λέγαμε, η οξύδωση του τυραργύρου για να δώσει το οξύδιο του τυραργύρου. Εκείνο που φαίνεται περίεργο ήταν ότι σκέφτηκε να κάνει το ίδιο και στο οξύδιο του τυραργύρου, δηλαδή να ξαπαράει οι ακτίνες του ήλιο της οδηγής επάνω του, να δει τι γίνεται. Εκείνο που είδε ήταν ότι ξασχηματίστηκαν οι σταγόνες του τυραργύρου. Συνεπώς είχαμε εδώ πέρα, θα λέγαμε, την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση της μελέτης μιας αντίεδρασης και αποσυγγείο κατευθύνσης. Εν πάση περιπτώσει, ο Πρίστλε είχε αρκετές συζητήσεις με τον Λαβουαζιέ και ζωντανές και με αλληλογραφία, όπως και ο Κάβεντης. Και όπως ίσως είπαμε, το προτέρεμα που είχε ο Λαβουαζιέ σε σχέση με άλλους συγχρονούς του ήτανε ότι η γυναίκα του ήταν πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας. Δεν υπήρχε, λοιπόν, περίπτωση να μην έρθει σε επαφή και καταλάβει ακριβώς τι ήθελε να το πει ο Πρίστλε και ο Κάβεντης, ούτε αν μπορούσε να διαβάσει κάποιο γράμμα του Πρίστλε και του Κάβεντης που δεν απευθυνόταν σε αυτόν, να καταλάβει τι ακριβώς έγραφαν μέσα εκεί. Μια από τις πολύ καλές ικανότητες του Λαβουαζιέ ήταν η οργανωτική. Ήταν, λοιπόν, επίσης όχι μόνο καλός των οργανών οι ανθρώπους, εσείς πήγαινα εδώ ή εσείς έκανε εκεί, αλλά ήταν καλός και στρων οργανών οι σκέψεις. Το εντυπωσιακό είναι ότι ο Λαβουαζιέ δεν σχετίζεται με την παρασκευή κάποιου πράγματος, δεν είναι ο πρώτος που συνέθεσε αυτό ή εκείνο ή το άλλο πράγμα, δεν σχετίζεται με την ανακάλυψη κάποιου αερίου στον Πρίστλει έτσι, αποδίδεται η ανακάλυψη και ο χαρακτηρισμός, το οξυγόνο, το αζότου κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπДа ότι η χημεία τότε στα Βρετανικά νησιά ήταν η «Γαλλική επιστήμη». Λοιπόν, όταν το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που βρισκόταν με τη χημεία ήταν συγκεντρωμένοι στη Γαλλία, άντε ήταν και μερικοί στα Βρετανικά νησιά, το να είναι ο Σίλε στη Σουηδία και να δουλεύει μόνος του κάπου σε κάποιο σημείο και να μην φροντίζει να δημοσιεύει γρήγορα τα αποτρέσματά του, ήταν κάτι περιφερειακό. Ο Σίλε λοιπόν ασχολήθηκε με ένα σωρό πράγματα. Ασχολήθηκε με ένα σωρό ενώσεις μετάλλων και με ένα σωρό αέρια. Και μάλιστα από τα χαρτιά, όπως τα εξετάζουν στη συνέχεια κάποιοι, φαίνεται ότι ο Σίλε είχε ανακαλύψει και το οξυγόνο και το άζωτο και το χλόριο και ενώσεις τους, οξύδια, το χλόριο, οξύδια, ζώτο και όλα τα σχετικά, αρκετά πριν από τον Πρύσι λέει και από τον Κάβεντης και από τον Λαμποαζγέ, δηλαδή 4, 5 ή 10 χρόνια. Όμως, επειδή σπάνια μάζευε το υλικό του και το παρουσίαζε και το παρουσίαζε ήταν στα σουηδικά σε κάποιο σουηδικό περιοδικό, θα λέγαμε σήμερα, σε κάποια σουηδική επιστημονική κοινότητα, αυτό δεν γινόταν γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο παρά μόνο αρκετά χρόνια αργότερα. Κατά συνέπεια, έχανε, ας το πούμε, τα πρωτεία. Δεν μπορεί τώρα σήμερα να πει κάποιος ότι το οξυγόνο ανακαλύφθηκε και χαρακτηρίστηκε από το Σίλε, έστω κι αν στα χαρτιά φαίνεται ότι το περιέγραψε κανονικά και σωστά, πέντε χρόνια πήραν με τον Πρίστιλι. Γιατί? Γιατί έγινε ογκλωστό τοξιγόνο μέσα από τις εργασίες του Πρίστιλι. Λοιπόν, αυτός ο Σίλε έγινε μακαρίτης πολύ σύντομα, βλέπετε δεν έφτασε καν να γίνει πέντε χρόνια, επειδή ακριβώς έκανα αυτή τη δουλειά. Και επειδή κάθε υλικό και κάθε αέραιο το οποίο παρασκεύαζε, προσπαθώντας να το χαρακτηρίσει, εκείνο που έκανε ήταν το δοκίμα ζωοπλανολυπτικά αέραιο, το αναπνέω υγρό, το γεύουμε και, όταν κάνεις ενώσεις του αργύρου, του υδραργύρου, του μολύβδου, του χλωρίου και όλα τα σχετικά, δεν μπορείς να περιμένεις ότι δεν θα υποστήσει κάποιος δηλητηρίας από αυτά. Να λοιπόν και μερικές φυσιογνωμίες, από αυτούς τους τροποιούς αναθέραμε. Είναι ξεκινώντας από αριστερά μια ζωγραφιά του Κάβεντις, στη συνέχεια μια ζωγραφιά επίσης, εσείς δεν υπάρχουν φωτογραφίες εκείνο τον καιρό, του Πρίσλι, μια ζωγραφιά του Σίλε και δεξιά τελικά μια ζωγραφιά του Λομονόσοφ. Ποιος είναι αυτός, θα τον δούμε σε λίγο. Έτσι λοιπόν έχουμε εδώ πέρα τον Κάβεντις, τον Πρίσλι, τον Σίλε και τον Λομονόσοφ. Εδώ έχουμε άλλη μια εικόνα, αυτή η εικόνα είναι φωτογραφία. Και είναι φωτογραφία σύγχρονη από υλικό εκείνο το καιρό. Τι είναι αυτό εδώ πέρα το υλικό, είναι υλικό από το εργαστήριο του Λαβουαζγέ. Τι είναι αυτό εδώ πέρα στην άκρη, ένας ζηγός, ο πιο καλός, ο πιο ακριβής, ο πιο σωστός ζηγός εκείνης της εποχής. Τι είναι αυτό εδώ πέρα, δεξιά, με τη σύγχρονη ορολογία, ένα χωνευτήριο. Δηλαδή κύπελο μέσα στο οποίο βάζεις κάποια πράγματα και να κάνεις κάποιες διαδικασίες. Πού βρίσκεται αυτό το κύπελο, πάνω από μια συσκευή, η οποία μάλλον έχει από κάτω φωτιά, δημιουργεί κάποιες συνθήκες μιας περίπου σταθερίας θερμοκρασίας κλπ. Από τι είναι φτιαγμένο αυτό εδώ πέρα το χωνευτήριο. Αυτό λοιπόν το χωνευτήριο, το συγκεκριμένο, είναι φτιαγμένο από ένα υλικό αρκετά κρυβό. Αλλά δέστε τι γίνεται. Προσπάθησε ο Λαβουαζίας καταρχή να κάνει διαδικασίες όπως γινόταν μέχρι τότε, δηλαδή χρησιμοποιώντας για άλλα όργανα. Υπήρχε η ιδέα ότι κάτω από ορισμένες συνθήκες το νερό μετατρέπεται σε γη. Εμπεδοκλείς, αριστοτέλης και όλοι οι υπόλοιποι, τα αριστοτελικά στοιχεία κλπ. Πού στηριζόταν αυτή η παρατήρηση. Αυτή η παρατήρηση στηριζόταν στο ότι άμα βράσεις για πολλή ώρα νερό, για πολλές ώρες, στο τέλος, κι αν το αφήσεις να εξατμιστεί όλο, παραμένει στο μπάντο της φιάλης μια μικρή ποσότητα από κάτι στερεό. Άρα, ως ένα πολύ μικρό βαθμό, το υγρό έγινε στερεό. Ο Λαβουαζίας, λοιπόν, έκανε κάποια τέτοια πειράματα. Για να δω, ισχύει αυτό το πράγμα. Και απέδειξε ότι δεν ισχύει. Γιατί? Γιατί, όταν έκανα το πειράμα του, σκέφτηκαν σε εξής. Να ζυγίζω κατ' αρχήν το γυάλινο σκεύος που έχω, να ζυγίζω, να ζυγίζω και το νερό που έβαλα μέσα, να το βράσω για 10, 20, 30 ώρες κλπ. Να το βράσω. Να το εξατμίσω τώρα, το εξατμίζω. Για να ξαναζυγίσω το σύστημά μου πριν πάω και ξύσω και βγάλω αυτό που βρίσκεται στο μπάντο της φιάλης. Το αποτέλεσμά του ήταν το ίδιο με το αρχικό βάρος της αρχικής φιάλης. Λοιπόν, τι κατάλαβα, κατάλαβα ότι με τον συνεχή βρασμό για ώρες, εκείνο που γινόταν ήταν ότι φθυρώταν ο σηραμέρος το γυαλί και αυτό που οι περισσότεροι είχαν παρατήρησει σαν μικρή ποσότητα στερεού σώματος, ήταν μικρά κομματάκια από το γυαλί που είχαν φθαρή και είχαν παρασκευθεί και είχαν φύγει από τη σωστή τους θέση. Κατά συνέπεια έτσι απέδειξε ότι προφανώς αυτού του είδους η μεταστυχίωση δεν ήταν δυνατή. Δεν θα μπορούσε το νερό να μετατραπεί σε γη. Συνεπώς μετά από τέτοιου είδους πειράματα εκείνο που έκανε ήταν ότι γενικά έκανε εξοδοτικές μελέτες για να δει αν το σκεύος του ήταν ικανό για να κάνει τη δεκασία που ήθελε. Όταν λοιπόν θέλησε να δουλέψει με εκείνο το πείραμα στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως, δηλαδή με τη θέρμαση του μετάλλου μέσα σε ένα κλειστό δοχείο, κατ' αρχήν δοκίμασε γυάλινα δοχεία. Και είδε, δηλαδή όταν έβασε εκείνο το κομμάτι από μολύβι μέσα στο γυάλινο δοχείο, υπήρχε αλλείωση στο γυάλινο δοχείο. Αντιδρούσε ο μολύβδος και το οξύδιό του με το γυαλί και το έκανε διάφορες ζημιές. Προσπάθησε λοιπόν να αλλάξει το γυαλί και λέει εντάξει θα χρησιμοποιήσω ένα πύληνο σκεύος. Δεν με πειράζει που δεν θα βλέπω εγώ το μολύβδο, θα σπάσω το πύληνο σκεύος και θα πάρω το προϊόν μου. Όταν έκανε αρκετά τέτοιου τους πειράματα και πήρε αποτελέσματα που πικύλανε μεταξύ τους, σκέφτηκε ότι κάτι δεν πέκανε με τα πύληνα σκεύη. Εξέτασε τα πύληνα σκεύη και είδε ότι, προφανώς βεβαίως εσείς για μας είναι κατανοητό, υπάρχουν κάποιους σπόρους μέσα σε αυτή, άλλοτε άλλο βαθμό από οξύδο του μολύβδου απορροφούσε αυτό, είχε παρατηρήσει ένα γιάλομα στη νοσοτερική μεριά των εντοχίων του και κατάλαβα ότι ούτε τα πύληνα σκεύη δεν θα ήταν χρήσιμα για τις δουλειές αυτές που ήθελε. Κατά συνέπεια θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει κάτι το οποίο να μην υφίσταται τέτοιου τους κακές επιδράσεις. Να μένει δηλαδή ανυπηρέαστο από την αντίδραση που γίνονταν μέσα του και να μπορεί να κάνει εύκολα τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις που ήθελε. Ένα τέτοιο υλικό αποδείχει ότι ήταν η πλατίνα. Η πλατίνα ήταν ένα στοιχείο που είχε ανακαλυφθεί σχετικά πρόσφατα. Οι ιδιότητές της ήταν πολύ καλές με την έννοια ότι η πλατίνα, όπως το ξέρουμε κι εμείς σήμερα, είναι από τα πιο αγρανή μέταλα, πολύ δύσκολα οξυδώνεται. Κατά συνέπεια, αν φτιάξεις ένα σκεύος από πλατίνα και κλείσεις μέσα οτιδήποτε και κάνεις οποιαδήποτε διαδικασία, είσαι πάρα πολύ σίγουρος πως δεν πρόκειται το υλικό του δοχείου σου να υποστήκει κανένας είδους επίδραση από αυτά τα πράγματα που βάζει μέσα σε αυτό. Αυτό λοιπόν το χωνευτήριο εδώ δεξιά είναι χωνευτήριο από πλατίνα και όπως και κάποια άλλα σκέβη που βρισκόταν στο εργαστήριο, ήταν φτιαγμένα από πλατίνα. Πλατίνα συμβαίνει να είναι ένα από τα πιο ακριβά στοιχεία γιατί είναι δυσέβρετο και επιπλέον είναι δύσκολη η κατεργασία του. Η πιο εύκολη κατεργασία που είχε βρεθεί εκείνο τον καιρό και που ακόμα και στις ημέρες μας είναι η πιο πρακτική, ήταν να πάρεις πλατίνα σε λεπτό διαμερισμό, σε μικρά μικρά κομματάκια, να την ερυθροποιρώσεις και καθώς ερρυθροποιρωμένο να τα κοπάνεις με ένα σφυρί. Να κολλήσεις τα μικρά μικρά κομματάκια μεταξύ τους, να κάνεις μεγαλύτερα λογμάτια και να κάνεις κάποιο φύλλο από πλατίνα. Αυτό σημαίνει αρκετή δουλειά. Αυτό σημαίνει αρκετό κόπο και αυτό σήμανε ότι το σκεύος από πλατίνα ήταν πάρα πολύ ακριβό. Ακόμα και σήμερα, το δικό μας εργαστήριο εδώ πέρα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτού του είδους του εργαστήρου του Λαβουαζγέ, για δηλαδή να έχει 5-6 τέτοια χωνευτήρια από πλατίνα. Είναι τόσο ακριβά που δεν μπορούμε να τα έχουμε. Καταλαβαίνετε γιατί έχει ο Λαβουαζγέ τότε, είχε τη δυνατότητα να τα αποκτήσει. Είχε τη δυνατότητα να τα αποκτήσει πρώτα απ' όλα γιατί και ο ίδιος και η οικογένειά του ήταν πλούσιοι, αλλά και η συμβία του ήταν επίσης πλούσια. Και για να είμαστε ακριβείς, τούτοι τού η καλή κυρία, η συμβία του, έτσι δεν τον βλέπετε, κάθονται μαζί, κρατάνε σημειώσεις, η ιστορία λέει ότι η κυρία κρατούσε τις σημειώσεις κατά τη διάρκεια των πειραμάτων, έτσι. Αυτή, λοιπόν, η καλή κυρία είναι που, όπως το λέει ο λόος, το φαγητόκεφάλι στο τέλος. Γιατί? Γιατί ακριβώς ανήκε σε μία κάστα που δεν ήταν καθόλου συμπαθής στον κόσμο. Ήταν αυτό που θα λέγαμε σήμερα, φοροισπράκτορες. Ποιοι θα μπορούσαν να είναι φοροισπράκτορες? Αυτοί που είχαν ήδη αρκετά χρήματα. Και τι κάνουν οι φοροισπράκτορες? Κάποια απλή διαδικασία. Δηλαδή πηγαίναν στον βασιλιά της Γαλλίας, έτσι, και του λέγανε ακριβώς πόσα χρήματα φαντάζεσαι ότι θα μαζέψεις αυτές τις ομοφόρους. 10 εκατομμύρια. Ωραία, πάρτε τα 10 εκατομμύρια και δώσε μας εδώ πέρα την άδεια να πάμε να τις συγκεντρώσουμε εμείς. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, περίπτωση πρόκειτο. Καταλαβαίνετε λίγως πολύ. Συνεπώς, η κυρία αυτή ανήκει σε αυτήν εδώ πέρα την Κάστα, την παντρεύτηκε ο Λαβουαζγέν, ο οποίος ήταν επίσης έτσι γνωστός και πλούσιος και είχε αγοράσει και ο μπαμπάς το τίτλο Ευγενίας, μπήκε και αυτός, λοιπόν, σε αυτήν εδώ πέρα την Κάστα, δούλεψε καλά, όπως είχε και οργανωτικές ικανότητες, δεν υπήρχε περίπτωση να σωθεί κανένας φορολογόμενος από την περιοχή, εν πάση περιπτώση, της Ευθύνηστο. Και όταν ήρθε η Επανάσταση, ήταν καλά όχι από τους πρώτους, αλλά από εκείνους που η Επανάσταση καθάρισε στην Κηλουτίνα κανονικά το 1793. 1789 ήταν η Επανάσταση, το 1793 μαζί με ένα σωρό άλλους αυτής της ομάδας με αφορές πρακτόρων, έπεσε και το κεφάλι του Λαβουαζγέ, όχι για καμιά από τις χημικές του θεωρίες, αλλά επειδή ο Μαρά και κάποιοι άλλοι θεωρήσαν ότι ήταν υπεύθυνοι για πολλά από τα θυνά του λαού προηγουμένους, επειδή ακριβώς ήταν αυτού του είδους οι τύποι, συνοδρασσόταν με τους βασιλείς, συνοδρασσόταν με τους τυτλούχους και καταπιέζονταν, πηγαίνοντας και παίρνοντας ό,τι αυτοί πιστεύουν ότι έπρεπε να πάρουν για να βγάλουν και ένα κέλλο από την όλη υπόθεση, εσύ, δεν είναι. Νάτος λοιπόν εδώ πέρα με τη συμβία του, την ώρα που κρατάει και σημειώσεις για κάποιο πείραμα και νάτος επίσης εδώ σε μια αναπαράσταση της εποχής, αυτή πρέπει να είναι η κυρία εκεί πέρα δεξιά που κρατάει τις σημειώσεις, ο λαβουργέ είναι εδώ μπροστά και εκτελεί ένα πείραμα βιολογικό, βλέπετε, ένα πείραμα αναπνοής είναι αυτό, όπου προφανώς βλέπετε ότι προσπαθούσε μέσα από τέτοιους πειράματα και κατόρθωσε τελικά να συνάγει την ισοδυναμία του φαινομένου της αναπνοής με το φαινόμενο της καύσης. Είναι λοιπόν και διάφοροι άλλοι που παρατηρούν το πείραμα, είναι το υποκείμενο του πειράματος εκεί πέρα, τα κλειστά δοχεία που μετρούν τον αέρα και η κυρία που κρατάει τις σημειώσεις εκεί στο τέλος. Να πούμε τώρα και, έκαναν δυο κουβέντες για εκείνη την τέταρτη φυσιολογία, έτσι που δείξαμε και προηγουμένως, ο Μιχαήλ ο Μονόσοφ. Αυτός λοιπόν ήταν εκεί πέρα δεξιά, προηγουμένως, λίγο δεξιότερο από τον Σίλε, γιατί αν είπαμε ότι ο Σίλε ήταν περιθωριακός, επειδή ακριβώς δισκόταν μακριά από τη Γαλλία που ήταν το κέντρο της επιστήμης της χημίας, εκείνη την περίοδο, ο Μονόσοφ ήταν σε άλλο σύμπαν, ήταν στη Ρωσία. Η Ρωσία ήταν ένα πράγμα κάπου εκεί μακριά, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των περισσότερων Ευρωπαίων. Ήταν ένα σωρό βάρβαροι, ένα σωρό περίεργοι τύποι, για τους οποίους δεν χρειαζόταν να γίνεται λόγος. Όμως, μέσα σε αυτούς υπήρχε και ο Μιχαήλ ο Μονόσοφ. Ο Μιχαήλ ο Μονόσοφ είχε απορρίψει τη θεωρία του Φλογκιστού από μόνος του, χωρίς να έχει υπόψη του το ΛΑΒΟΑΣΓΕ. Είχε κάνει λοιπόν σκέψεις πάνω σε αυτό. Επίσης, είχε κάνει διατυπώσεις για κάτι που κανέναν αιώνα αργότερα θα ήταν γνωστό ως κινητική θεωρία των αέρειων. Επίσης, διατύπωσε μια αρχή διατήρησης της ΜΑΖΑ, όπως περίπου και ο ΛΑΒΟΑΣΓΕ. Απομόνωσε και μέτρησε αρκετά αέρια, όπως είχε κάνει και ο Μπόιλ και όλα τα σχετικά, αλλά έκανε κι αυτός όπως και ο ΛΑΒΟΑΣΓΕ. Δηλαδή, έκανε τον πειράμα του σε ένα κρυστοδοχείο, αλλά φρόντισε να ζυγίσει, να μετρήσει, να κάνει ό,τι η παραθρύση ήθελε πριν σπάσει το τοιχείο για να βάλει το τελικό προϊόν έξω. Επίσης, ασχολήθηκε με ένα σωρό άλλα πράγματα. Φαίνεται λοιπόν από κείμενα και γραπτά που ανακαλύπτονται στη συνέχεια ότι είχε κατασκευάσει και ένα ανακλαστικό τηλεσκόπιο, γλιττώνοντας έτσι την κατασκευή μεγάλων σε μέγεθος φακών από γυαλί που ήταν αρκετά δύσκολο και τώρα ακόμα. Είναι αρκετά δύσκολο να κάνεις έναν μεγάλο σε μέγεθος φακών από γυαλί που να είναι εντελώς τέλειος, εντελώς ιδανικός. Έτσι είχε προηγηθεί λοιπόν κατά αρκετά χρόνια από τον Χέρσελ αλλά κι αυτός είχε το πρόγραμμα ότι έγραφε στα Ρωσικά, ότι έγραφε, του ανακύνωνε σε κάποιες ρωσικές οργανώσεις, εταιρίες, ανθρώπους και όλα τα σκηνικά. Κατά συνέπεια τα κείμενά του πολύ δύσκολα φτάναν στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Ο Χέρσελ αρκετά χρόνια αργότερα ανακάλυψε και έκανε μια κατασκευή σαν το ανακλαστικό τηλεσκόπιο και βεβαίως εμείς το αποδίδουμε τώρα στον Χέρσελ διότι από αυτόν στη συνέχεια μάθαμε για την κατασκευή, αυτή και όχι από τον Λομονόσοφ. Εδώ αναφέρεται επίσης στον Λομονόσοφ ότι μπόρεσε και στερεοποίηση τον υδράριο, το οποίο σημαίνει μπόρεσε να κατέβει σε αρκετά χαμηλές τρεμοκρασίες, συνεχίζοντας ας πούμε την παράδοση του Κάβεντις και βεβαίως επίσης από αστρονομικές παρατηρήσεις που έκανε αναφέρεται ότι το 1761, όχι πολύ αργότερα, πρότεινε πως η Αφροδίτη θα πρέπει να έχει ατμόσφαιρα. Λοιπόν κάποιες παρεκκλήσεις από τα αναμενόμενα όσον αφορά τις φωτεινές εκτενοβολίες του έδωσαν την εικόνα πως στην Αφροδίτη πρέπει να υπάρχει ατμόσφαιρα, που υπάρχει. Τώρα την ίδια περίοδο αρχίζει να συστηματοποιείται και να οργανώνεται και βιολογία. Υπάρχει εδώ πέρα η αντίληψη, η οποία προτάθηκε καταρχήν από τον Ογκούστ Κόντ, ότι οι επιστήμες ακολουθούν μία λογική, δηλαδή αναπτύσσονται από τις γενικότερες και τις ευρύτερες προς τις ειδικότερες και στενότερες. Αναπτύσσονται πιο πολύ οι βασικές επιστήμες και στη συνέχεια οι υπόλοιπες επιστήμες. Και, μάλιστα, ο Κόντ ισχύριζε ότι θα πρέπει να φτάσει σε κάποιον βαθμό τελειότητας η προηγούμενη επιστήμη, ούτως ώστε να αρχίσει να οργανώνει τη επόμενη. Η πρώτη επιστήμη, λοιπόν, που οριοθετήθηκε ως τέτοια και αναπτύχθηκε, ήταν η Φυσική. Ξεκινήσαμε από τις αστρονομικές παρατηρήσεις, εκεί γύρω στο 1600, και φτάσαμε στα 1780, να διατυπωθεί η βάση της κλασικής φυσικής από τον Νιούτον. Έτσι, εκεί γύρω στα 1800, είναι περίπου ολοκληρωμένη, για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής, η αντίληψη του φυσικού κόσμου. Η φυσική επιστήμη, λοιπόν, έχει φτάσει σε ένα βαθμό τελειοποίησης. Κατά συνέπεια, είναι τώρα καιρός να αρχίσει να οργανώνει τη χημία και κάπου εκεί βρισκόμαστε, έτσι γύρω στα τέλητων του 1700 και στις αρχές του 1800. Εκεί λοιπόν, τελειώνοντας το 18ο αιώνας, η επιστήμη της χημίας έχει αναπτυχθεί αρκετά, σύμφωνα με όσα είδαμε μέχρι αυτή τη στιγμή, και είναι καιρός να αρχίσουν να θεμηλιώνονται και να προχωρούν παραπέρα στην εξήλυξή τους και οι άλλες επιστήμες. Και, πρώτα απ' όλα, η βιολογία. Γιατί? Γιατί ακριβώς η βιολογία έχει να κάνει με τις χημικές διαδικασίες που συμβαίνουν μέσα στους οργανισμούς. Δεν μπορεί να υπάρχει ένας ζωντανός οργανισμός χωρίς να γίνονται μέσα από χημικές διαδικασίες. Σε αυτές, λοιπόν, πάνω βασίζεται η ύπαρξη του οργανισμού. Έχω, λοιπόν, σε αυτήν την περίοδο, έτσι, μέσα στον 18ο αιώνα, τρεις τους οποίους πρέπει να αναφερθούμε. Ο ένας είναι ακόμα γνωστός με το εκλατινισμένο ονομάτο, Κάρλος Γινέους, απ' το Carl von Gine, ένας είναι ο Μπιφόν και ένας είναι ο Λαμάρκ. Αν, λοιπόν, υπάρχουν τρία ονόματα ανθρώπων που σχετίζονται με τη θεμελίωση της βιολογίας, είναι το τι δω. Ο Ελληνέος ξεκίνησε να κάνει μια συστηματοποίηση της βοτανικής και της ζωολογίας. Πόσο πιλή που ξεκίνησε να κάνει και ο Λαβουαζγέ μια συστηματοποίηση της χημικής ορολογίας. Επίσης, αναφέρεται ότι είναι ο πρώτος που χρησιμοποιήσε τον όρο Χόμο Σάπιενζ για τον άνθρωπο. Ο Μπιφόν είναι καταγενική ομολογία εκείνος που θεμελίωσε την παλαιοντολογία. Βεβαίως, δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν άσχετος με παρατηρήσεις και καταγραφές που είχαν κάνει προηγούμενοι, όπως είχαμε πει, από τον Αξαγόρα, από τον Εμπεδοκλή και μετά. Οπωσδήποτε, λοιπόν, συστηματοποίησε τις γνώσεις του καιρούτο και δημιούργησε αυτόν τον κράτο που λέγεται παλαιοντολογία. Τέλος, ο Λαμάρκ, ο οποίος βλέπετε μπαίνει και στον 19ο αιώνα, είναι αυτός ο οποίος καταβάσιν δημιούργησε την επιστήμη της βιολογίας και παρουσίασε μια θεωρία της εξέλιξης των ειδών, η οποία είναι ακόμα και σήμερα γνωστή ως λαμαρκισμός. Βεβαίως, μερικές δεκαετίας αργότερα εμφανίστηκε η θεωρία του Δαρβίνου, η οποία ήταν πιο συστηματική, πιο ολοκληρωμένη, πιο συγκεντρωτική και πιο αποδοτική. Και βεβαίως ακολουθούμε έτσι όσοι ακολουθούμε, διότι υπάρχουν και αντίθετοι, τη θεωρία του Δαρβίνου και την εξέλιξη των ειδών. Πάντως ο λαμαρκισμός ήταν γνωστός τότε, υπήρξε βεβαίως έτσι ως πρόδρομος της θεωρίας του Δαρβίνου και ακόμα και σήμερα είναι μια θεωρία περί της εξέλιξης των ειδών που είναι γνωστή μέχρι τις μέρες μας. Τώρα, ένα πράγμα που πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι το 1789, εκτός από την Γαλλική Επανάσταση, εμφανίζεται και η βασική πραγματεία περί της χημείας του λαβόζγε τρετελεμεντέρτη χημή. Εδώ, λοιπόν, έχουμε κάτι που για την χημεία είναι αντίστοιχο με τα πρινσίπια του Νιούτονου στην φυσική. Εντάξει, βλέπετε περίπου έναν αιώνα μεταγενέστερο. Τώρα, η εξέλιξη της χημείας. Η εξέλιξη της χημείας από την περίοδο αυτή και κάτω βασίζεται σε εξελίξεις που υπάρχουν και στους άλλους κλάδους των επιστημών και επίσης σε εξελίξεις της τεχνολογίας. Το είπαμε και παλιότερα, αν υπάρχει κάποια εξέλιξη στην τεχνολογία αυτό σημαίνει ότι μπορώ να φτιάξω το λιγότερο κάποια καινούργια όργανα. Τα όργανα αυτά μπορεί να είναι πιο ακριβή από προηγούμενα που είχα, το οποίο σημαίνει ότι μπορώ να κάνω πιο ακριβείς παρατηρήσεις. Αν κάνω πιο ακριβείς παρατηρήσεις μπορώ να επιβεβαιώσω είναι αδιορθώς αν χρειαστεί τις θεωρίες μου, συνεπώς μπορώ να κάνω ακριβέστερες θεωρίες με τις οποίες μπορώ να κάνω ακριβέστερα πειράματα, με τις οποίες κλπ κλπ κλπ. Υπάρχει λοιπόν ένας τέτοιος κύκλος αλληλεξάρτησης, της τεχνολογίας, της επιστήμης και της θεωρίας. Εδώ λοιπόν, ξεκινώντας ο 19ος αιώνας, μπαίνει στη ζωή των επιστυμών και ιδιαίτερα των χημικών ο ηλεκτρισμός. Ο ηλεκτρισμός ήταν γνωστός και παλιότερα, αλλά βεβαίως δεν ήταν με την έννοια του ηλεκτρισμού, αλλά ήταν κυρίως γνωστός με τη μορφή του στατικού ηλεκτρισμού. Υπήρχαν δηλαδή κατασκευές σχετικά απλές που δημιουργούσαν στατικά ηλεκτρικά φορτία. Εκείνο το οποίο καν ήταν, συνήθως χρησιμοποιούσαν αυτού του είδους τις κατασκευές για να κάνουν αστεία στον κόσμο. Δηλαδή, μπορείς να έχεις μια ωραία μεταλλική σφαίρα, την οποία να την φέρεις σε επαφή με κάτι, να τρίβεται, να δημιουργείς στατικό ηλεκτρισμό πάνω της και αν έχεις κάπου μια ακίδα, μέσα από την ακίδα αυτή να κάνεις εκφόρτυση. Κάνεις, λοιπόν, κάποιον τον οποίον δεν συμπαθείς και ιδιαίτερα, λοιπόν, του λες για πιάσε λίγο την ακίδα αυτή εδώ πέρα. Υπάρχει συγκεκριμένη ζωγραφιά σε βιβλίο, αναγκυνησιακό, όπου έχει φωνάξει ο τοπικός εκεί πέρα Φεουδάρχης όλους τους παπάδες μαζί και με τον επίσκοπο της περιοχής και τους έχει βάλει να σταθούν κρατώντας ένας τον άλλον και ο επίσκοπος ακουμπάει την ακίδα και έπεφται όλοι ξερικά το βιβλίο, με την εκφόρτυση. Αυτό ήταν ένα παιχνίδι και τίποτα άλλο, ο ηλεκτρισμός. Θα μπορούσε κάποιος να χρησιμοποιήσει ηλεκτρισμό σε συνεχή μορφή, δηλαδή να έχει μια συνεχή ροή αυτού του πράγματος που θα λέγαμε σήμερα ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό έγινε δυνατόν ακριβώς το 1800. Την άνοιξη του 1800 ο Αλεσσάνδρο Βόλτα δημιούργησε αυτό το πράγμα που ακόμα και σήμερα το λέμε Βολταϊκή Στήλη. Δηλαδή ένα σύστημα το οποίο μπορούσε για κάποιο χρονικό διάστημα να παράγει μια ροή ηλεκτρικού ρεύματος. Είχαμε λοιπόν ηλεκτρισμό, όχι στατικό ηλεκτρισμό, φορτίζω, πάφ, ξεφορτίζω, αλλά έχω μια ροή ρεύματος συνεχόμενη. Λοιπόν, από τότε και πέρα ο ηλεκτρισμός αποτέλεσε το παιχνιδάκι των υπιστημόνων, βέβαια, έτσι, δεν το ξεχνάμε. Οι υπιστοίμονες ήρθαν τα μικρά παιδιά, έχουμε ένα παιχνιδάκι και παίζουμε αυτό. Κάθε εποχή έρχεται το ειδικό της παιχνιδάκι. Το σύγχρονο παιχνιδάκι είναι τα γονίδια. Έχουμε λοιπόν ένα γονίδιο για το τίποτα, ακόμα και για τη βλακία. Λοιπόν, τότε είχαμε τον ηλεκτρισμό. Και τι θα του κάνουμε τον ηλεκτρισμό? Ό,τι θέλουμε και ότι μας φωτίσει ο Θεός. Αν υπάρχει Θεός, καθήλει να μας φωτίσει, έτσι. Λοιπόν, ο Βόλτας, και με αυτό θα τελειώσουμε σήμερα, ο Βόλτας στις αρχές του 1800 δημιούργησε αυτό που λέμε εμείς Βολταϊκή Στήλη. Η διαδικασία, για να την περιγράψουμε τώρα, μας φαίνεται σχετικά απλή. Είχε λοιπόν φέτες από κάποια μέταλα, ψευδάριολο χαλκό, ψευδάριολο χαλκό, ψευδάριολο χαλκό. Τι κάνει λοιπόν ο Βόλτας? Φέτα από ψευδάριολο, βρεγμένο πανί, φέτα από χαλκό, βρεγμένο πανί, φέτα από ψευδάριολο, βρεγμένο πανί, φέτα από χαλκό. Έκανα λοιπόν μια τέτοιου δουστίδι, όπου η κάτω-κάτω φέτα ήταν μια από ψευδάριολο και πάνω από χαλκό. Αν λοιπόν κάνεις πως συνδέζεις δυο στυρματάκια στις δύο άκρες αυτών των κρεών πλακών, θα παρατήσεις ότι έχεις ροή ηλεκτρικού ρεύματος, όχι για μια στιγμή, όχι μια στιγμή εκφόρτηση, αλλά ροή για αρκετό χρονικό διάστημα. Είναι μια πρωταρχική μπαταρία. Όταν κάνεις κάτι τέτοιο είσαι πολύ χαρούμενος και θέλεις να το μάθει ο κόσμος. Μια από τις γνωστές κοινότητες εκείνης της εποχής ήταν η βασιλική κοινότητα, η Ροή Λο Σοσάιντε. Έστρελε λοιπόν ένα γράμμα ο Βόλτα, εκεί πέρα, αναφέροντας ότι έκανα και πέτυχα αυτό το πράγμα με σκοπό να το διαβάσουν και έτσι και η ανάγνωση ενός τέτοιου γράμματος ισοδυναμούσε με δημοσίευση σε ένα έγγυρο περιοδικό. Βέβαια, προτού κάνουν την ανάγνωση έπρεπε να δοκιμάσουν να δουν αυτά τα πράγματα που λέγει αυτός ο τύπος, ένας περίεργος τύπος εκεί πέρα από την Ιταλία, η οποία είχε πάψει πια από καιρό να είναι το κέντρο της επιστήμης, είχ Εκείνο λοιπόν που έγινε είναι ονοματίστηκαν ο Νίκολσον και ο Καρλάιν υπεύθυνοι για να ελέγξουν αν αυτό το πράγμα που λέει αυτός ο Αλεσσάνδρο Βόλτα ισχύει και ίσχε και το κάνανε και τι ήταν το πρώτο πράγμα που κάνανε χρησιμοποίησαν αυτή τη στήλη για να κάνουν μια χημική αντίδραση ευτυχώς για μας ήταν μια χημική αντίδραση που έγινε σχετικά πρόχειρα δηλαδή πήραν νερό, βάλαν σε ένα δοχείο νερό, βάλαν τα δυο στυρματάκια από τις άκρες αυτής της βολτα� και έφτιαξαν να δημιουργούνται κάποιες φυσαλίδες. Σε συνέχεια ήταν σχετικά απλό να σκεφτεί κάποιος να εγκαταστήσουν δυο αεροεφυλάκια πάνω από εκείνα και τα σημεία να μαζέψουν αυτές τις φυσαλίδες να δουν τι είδους πράγματα ήταν. Ήταν λοιπόν αυτά ο φλογιστής αέρας και ο φλεγόμενος αέρας, δηλαδή το οξυγόνο και το δυρογόνο με τη σημερινή νεολογία. Όταν λοιπόν έγινε και το ΤΟΤΟ, τι είχε συμβεί το Φθινόπολο του 1800? Είχε συμβεί ότι αποκαθυρώθηκε πλέον από τα στοιχεία, τα βασικά, τα ρισοτιλικά, να το πούμε έτσι, και το νερό. Το νερό πια δεν ήταν ένα στοιχείο, αλλά ήταν δυο διαφορετικά πράγματα, η δυρογόνο και οξυγόνο. Η ηλεκτρόλυση λοιπόν ήταν η πρώτη εφαρμογή του ηλεκτρισμού και πάνω στην ηλεκτρόλυση στηρίθηκαν και ένα σωρό μελέτες και παρατηρήσεις που έδωσαν όθηση για την εξήλυση της κοινίας στη συνέχεια. Βλέπετε με αυτές τις μετρήσεις και τις παρατρήσεις είναι του Ντέβι, αλλά αυτά θα τα δούμε στη συνέχεια. |
