| : Η Βιώτικη Ψαβωνίκη Ψεία Γεια σας. Είμαι ο Νίκος Ιλίκης και είμαι καθηγητής ψυχιαδρικής παιδιού και εφίβου στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου μας, εδώ, στη Ιαζογονίκη, στο Αριστουητέλιο. Είμαι επιστημονικός υπεύθυνος στην μονάδα εφίβων εδώ που βρίσκομαι τώρα του ΑΧΕΠΑ, στην Σβόλου, μια έξω νοσοκομιακή δομή, η οποία επιστημονικά υπάγεται στην 3η Πανεπιστημιακή Ψυχιαντρική Κλινική, η οποία αυτή είναι στο ΑΧΕΠΑ. Διανύουμε το 2ο μήνα, πάμε να το κλείσουμε σιγά σιγά, μετά την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και όλοι κάπου θυμόμασταν, εγώ προχθές το κουβέντιαζα με κάτι φίλους, τι κάναμε τη στιγμή εκεί που όλα σταμάτησαν, που σταμάτησαν οι μηχανές. Εγώ για παράδειγμα είχα κατέβει στην Κύπρο να κάνω ένα μάθημα εκεί στο Πανεπιστήμιο για πέδο ψυχιαντρική και δυστυχώς γυρίσαμε άρρωναρμου πίσω σε ένα μισοάδιο αεροπλάνο. Λοιπόν τώρα, αν και συχνά χρησιμοποιείται ο όρος εγγλισμός για αυτό που ζούμε, δεν πρόκειται ακριβώς για κάτι τέτοιο, αυτό ισχύει μόνο για την περίπτωση καραντίνας, δηλαδή όπου κάποιος είναι περιορισμένος σε ένα χώρο για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάσημα, στην καραντίνα είναι μία με δύο εβδομάδες. Αυτό που έχει επιβληθεί γενικότερα είναι ένας κατοίκων περιορισμός. Αυτό που έλεγε και ο καθηγητής ο Τσιόδρας, ότι του είπε ο Μπαμινιώτης για το lockdown, ότι να το λες απαγορευτικό, βγήκε απαγορευτικό, το οποίο όμως επέφερε ρυζικές αλλαγές στην καθημερινότητα όλων μας και όσον αφορά εμάς και εμένα τουλάχιστον ως ψυχίατρο παιδιών και εφήβων, αυτό που λένε τα ψυχίατρο παλιά, έτσι παραδοσιακά, όσον αφορά τις ζωές των παιδιών και των εφήβων. Οι αλλαγές λοιπόν στη ζωή των παιδιών και των εφήβων συνιστούν μία ανατροπή. Ανάλογα με την ηλικία τους έχει διαφοροποιήσεις. Διακοπή του σχολείου σε ποια βαθμίδα ανάλογα ήταν και όλων των άλλων δραστηριοτήτων που έκαναν, εκπαιδευτικές, ξένες γλώσσες για παράδειγμα, έτσι, αθλητικές, καλλιτεχνικές, κυρίως όμως το ότι έβγαιναν έξω και έβλεπα τους φίλους τους, τους συνομιλήκους. Και αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό για τους εφήβους, εντάξει. Από την άλλη αυτό σημαίνει μια ανατροπή στην καθημερινότητα στο σπίτι. Βρέθηκα να είναι μαζί με τους γονείς που συνήθως παραπονιόντουσαν και τα παιδιακή γονείς, δεν είχα χρόνο να βρεθούν μαζί, τώρα είναι συνέχεια μαζί. Ένα αντιθέση με το ότι έπαψαν να βλέπουν τους παππούδες και τα άλλα συγγενικά τους πρόσωπα. Βλέπετε ένα κοντράστα καταστάσεων. Και αυτό έγινε ακόμα πιο έντονο εδώ σε εμάς με τις παραδόσεις τις δικές μας γιατί στο διάστημα αυτό που συμβαίνει όλο αυτό το πράγμα είχαμε καθαρή Δευτέρα, είχαμε Πάσχα πρόσφατα και πρωτομαγιά. Κυρίως το Πάσχα όμως όπου μαζεύονται οικογένειες, είτε στα σπίτια είτε θα πάνε στα χωριά και θυμάστε το αυστηρό παγορευτικό για το Πάσχα και την πρωτομαγιά έπρεπε να γίνει και τα πήγαμε καλά ως επί το πλείστο. Τώρα αυτά όλα έχουν υποθεί κατεπανάληψη από άλλους συναδέλφους όλες αυτές τις μέρες και μάλιστα έχουν εκδοθεί και οδηγίες, κατευθυντήριες γραμμές, από ιδιώτες ατομικά από συναδέλφους, από υπηρεσίες ψυχεδρικής παιδιού και εφίβου, από ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, από κλινικές παιδοψυχεδρικές, από όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη, από την Ήπειρο, από την Πάτρα, από την Αθήνα, από εμάς, από εγώ και πιο θεσμικά από την Παιδοψυχεδρική Εταιρεία Ελλάδος η οποία ενημερώνει πάντα για όλα αυτά. Άρα εγώ δεν θα επεκταθώ παραπάνω σε αυτά, τα έχουν πει τόσο καλά και επαρκέστατα όλοι οι συνάδελφοι. Τα λέω όμως όλα αυτά για να επισημάνω ότι συνήθως όταν μιλάμε έτσι κορονοϊό, πανδημία, κλείσιμο μέσα, γονείς, παιδιά, μιλάμε για γονείς, παιδιά. Αναφερόμαστε σε μια τυπική οικογένεια, σε παιδιά και εφίβους που ζουν σε ένα ασκοπούμεν κανονικό πλαίσιο. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό δεν είναι δεδομένο για όλα τα παιδιά και τους εφίβους. Στη μια περίπτωση τήθεται με διαφορετικό τρόπο όταν έχουμε οικογενειακά σχήματα αλλά με προβληματική λειτουργία και στην άλλη τήθεται με ένα τρόπο απουσίας οικογένειας, ένα τρόπο δηλαδή που δεν περιλαμβάνει αυτά τα χαρακτηριστικά. Τι κάνουν οι γονείς με τα παιδιά στο σπίτι και αφορά τα παιδιά που είναι σε τοποθέτηση. Τα παιδιά που ζουν σε ένα ιδρυματικό πλαίσιο, διότι στην Ελλάδα, στη χώρα μας, ο θεσμός ο κύριος για την τοποθέτηση παραμένει ακόμα η ζωή σε ένα από τα ιδρύματα. Λοιπόν, η προσαρμογή στην περίπτωση που αναπηδίζει με την οικογένεια του κανονικά, more or less που λένε και στο χωριό μας, δηλαδή σε μια μέση οικογένεια που χωρίς να έχει ιδιαίτερα προβλήματα, η προσαρμογή ήταν γενικά αρκετά καλή. Κυρίως όσον αφορά τα μικρά παιδιά, τα οποία απολάμβαναν το να βρίσκονται με τις γονείς τους καθημερινά, αλλά και τους εφήβους, οι οποίοι το είδαν λίγο στην αρχή σαν διακοπές, το είδαν ότι αυτοί δεν τρελάθηκαν που ήταν με τις γονείς τους όλη τη μέρα, είναι αλήθεια, αλλά λόγω του ότι καταλάβαιναν, επειδή αναπτυξιακά είναι σε καλύτερο επίπεδο, χωρούσαν να καταλάβουν γιατί μένουν μέσα. Αυτό διαπιστώνουμε και από τη δική μας υπηρεσία, αλλά και μιλώντας με άλλους συναδέλφους. Δεν είχαμε αυξημένα αιτήματα από οικογένειες, είτε παιδιών και εφήβων και των γονιών τους βέβαια, που ήδη παρακολουθούσαμε, είτε με την έννοια των νέων περιστατικών. Δεν υπήρξαν αυξημένα αιτήματα. Αυτό σε αντίθεση με αυτά που αναφέρουν οι συνάδελφοι ψυχιατρικής ενηλίκων, ότι εκεί έχουμε αυξημένα προβλήματα, είτε ψυχολογικά, είτε ψυχικής υγείας, είτε προσαρμογής και προφανώς είναι οι ενήλικοι που τραβάνε το ζόρι να το πούμε απλά. Λοιπόν, εξαίρεση από αυτή την κανονικότητα αποτελούν οικογένειες με προβληματική λειτουργία ή δισλητουργικές οικογένειες από αυτή μια και από την άλλη οικογένειες που έχουν παιδιά με προϋπάρχουσες ψυχικές διαταραχές. Όπως τα παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος που λέμε, του αυτισμού, δέπι, υπερκυνητικά παιδιά και άλλα ζητήματα, παιδιά με νοτική υστέρηση που δεν μπορούν να προσαρμοστούν όσο τάλλα. Και είναι τέτοιες κατηγορίες παιδιών που ο περιορισμός, όπως λέει ο Εγγλισμός, ο περιορισμός μπορεί να δημιουργήσει εν δυνάμη παραπάνω προβλήματα. Εδώ υπήρξε με έρημνα και το καταλάμανε και στη χώρα μας, ότι αυτά τα παιδιά πρέπει να μπορούν να βγαίνουν έξω πέρα από τους περιορισμούς. Και αυτό γίνεται ευτυχώς, βλέπουμε όλο και περισσότερο και όσο περνάει ο καιρός και κοντεύουμε στην επιστροπή, στην κανονικότητα, βλέπουμε όλο και περισσότερα παιδιά έξω και καλά κάνουν οι μονείς και τα βγάζουν. Λοιπόν, μια άλλη και το λέω αυτό, γιατί αυτά τα παιδιά, όλα αυτά τα παιδιά με προβλήματα ήδη προϋπάρχοντα, είχαν παρακολούθηση από τις υπηρεσίες μας. Λοιπόν, η διακοπή της λειτουργίας των υπηρεσιών μας έβαλε ένα πρόβλημα. Τι γίνεται με αυτά τα παιδιά. Ήταν να κρατάνε πολύ καλή επαφή και επικοινωνία με τους τεράποντες ιατρούς και άλλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Δεν ήταν μόνο γιατροί, έτσι. Λοιπόν, αυτό δηλώσαμε όλοι, όλες οι υπηρεσίες, ότι είμαστε διαθέσιμοι, είτε τηλεφωνικά, είτε με βιντεοκλήσεις και νομίζω ότι λειτούργησε μέχρι να ξανανοίξουμε και να ξαναγροφούμε σε μια κανονική λειτουργία. Στις έκτακτες περιπτώσεις, αν χρειαζόταν, η δυνατότητα που υπήρχε ήταν η εφημερία των παιδοψιχετρικών κλινικών, στα επίγοντα δηλαδή, το οποίο όμως βάζει ένα θέμα πόσοι άνθρωποι στη χώρα μας έχουν πρόσβαση σε τέτοιες υπηρεσίες. Που υπάρχουν παιδοψιχετρικές κλινικές, πού εθνημερεύουν. Είναι ένα άλλο θέμα, ας μην το δούμε τώρα εδώ, υπάρχουν ελλείψεις. Τώρα, μια άλλη πτυχή του θέματος είναι αυτές που λέμε οι δυσλειτουργικές οικογένειες, όπου γίνεται πολλής λόγος τελευταία και καλά κάνει και γίνεται, και το εδώ το έχει αναλάβει η Γενική Γραμματεία Ισότητας και έχει κάνει και τηλεφωνικές γραμμές και όλα αυτά, είναι για τις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Το θέμα είναι ότι εδώ συνήθως γίνεται αναφορά στις γυναίκες που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, ως θύματα δηλαδή. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε αυτά τα σπιτικά, τα σπίτια, με όποιο σχήμα κι αν υπάρχει οικογενειακό, μονοεγονεϊκή, γονίστη, υπάρχουν πολλές, ξέρετε τώρα, πολλές μορφές, πολλά σχήματα οικογένειες, όπως λέμε, σε τέτοια σπίτια δυσλειτουργικά, όταν υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, είναι πιθανόν να υπάρχουν και παιδιά εκεί πέρα. Σε αυτά τα παιδιά, ως μάρτυρες ή ως θύματα, υφίστανται αυτή τη βία, είτε με τη μορφή της κακοποίησης είτε με τη μορφή της παραμέλησης, της βαριάς παραμέλησης. Λοιπόν, πρέπει και αυτό να μην το ξεχνάμε, έτσι. Όπως προανέφερα, υπάρχουν όμως και παιδιά που δεν ζουν σε οικογενειακό πλαίσιο. Είναι τα παιδιά που για διάφορους λόγους, ακαταλληλότητας του οικογενειακού του δικού τους πλαισίου, έχουν τοποθετηθεί σε διάφορες δομές, όπως λέμε, μάθαμε και τις δομές, υποδοχής και φιλοξενίας, που στη χώρα μας, επειδή δεν έχει προχωρήσει ο θεσμός της αναδοχής, ως επιτοπλίστων τα παιδιά αυτά ζουν σε ιδρύματα, ορφανοτροφείας, δηλαδή είναι όλα αυτά που γνωρίζετε, τα παιδικά χωριά ΣΟΣ, το Χαμόγελο, η Μέρεμνα εδώ στη Θεσσαλονίκη, οι Άρσεις πανελλαδικά που κάνουν σπουδαία δουλειά, μεταξύ αυτών η μικρή συνησφορά και η δικιά μας με τη μονάδα εφήβων, που είμαστε το μόνο μεταβατικό, όλα αυτά είναι του ιδιωτικού δικαίου, εμείς είμαστε του δημοσίου, ίσως η μόνη από τις ελάχιστες, που είμαστε μια μεταβατική δομή, ο ξενώνας μας δέχεται παιδιά, όταν έρχονται για πρώτη φορά, μέχρι να πάνε στη μόνιμη διαμονή τους. Σ' αυτές τις δομές, η καινούργια αυτή κατάσταση της πανδημίας, ήρθε να βάλει μια νέα πραγματικότητα, να επιβάλλει μάλλον μια νέα πραγματικότητα, η οποία δημιουργεί τελείως διαφορετικά δυναμικά από αυτά που περιγράφονται για το παιδί μέσα στην οικογένειά του. Εδώ το παιδί δεν έχει την οικογένειά του, εδώ στους χώρους αυτούς δεν είναι ένα και δύο και τρία παιδιά από στις οικογένειες, αλλά είναι πολλά παιδιά μαζί και διαφορών ηλικιών. Εμείς, εντάξει, είμαστε μονάδα εφήβων, είμαστε πιο ομοιογενείς, ηλικιακά, αλλά υπάρχουν άλλοι χώροι, άλλα ιδρύματα που έχουν πολλές ηλικίες και έχουν διαφορετικού είδους ανάγκες και προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Από τη μία λοιπόν είναι αυτά τα παιδιά που είναι μια ομάδα παιδιών, ένας φιλισμός παιδιών και από την άλλη είναι οι άνθρωποι επαγγελματίες μεν που γνωρίζουν, κατέχουν αυτά που πρέπει να έχουν ως δεξιότητες για να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά και αυτοί ζούνε σε μια διπλή πίεση. Από τη μία έχουνε αυτά τα παιδιά που κλείστηκαν μέσα, δεν πηγαίνουν σχολείο, είναι δύσκολο να βγουν έξω, γιατί υπάρχουν και περιορισμοί πόσοι θα βγαίνουν μαζί, θα συζητάμε αυτά μεταξύ μας οι διάφοροι από τους χώρους, όπως και εμείς με τα δικά μας παιδιά, δεν βγαίνουν έξω. Ας πούμε τα δικά μας που είναι στην εφηβεία είναι πολύ ευχάριστο, ότι το κατάλαβαν και δεν πιέζουν ότι θέλουμε να βγούμε έξω, δεν δημιουργήθηκαν τέτοιου είδους καταστάσεις. Η κλεισσούρα μπορεί να έφερε κάτι ψιλοκαυγαλάκια μεταξύ τους, θα βολεύουν αυτά, αλλά για την ώρα πήγαμε καλά, γιατί τα παιδιά είναι μεγάλα και έχουν την ανάπτυξη γνωσιακά, γνωστικά, να καταλάβουν τι συμβαίνει και δεν μπαίνει θέμα αντί εκδίκησης εξόδων κτλ. Απ' την άλλη όμως υπάρχουν και οι επαγγελματίες που φροντίζουν τα παιδιά σ' αυτούς τους χώρους, οι οποίοι έχουν αφενός μεν να αντιμετωπίσουν τις νέες εντάσεις, τα νέα δεδομένα όσον αφορά ένα πληθυσμό παιδιών που φροντίζουν και σας το λέω, σας διαβεβαιώνω, δεν είναι απλό. Είναι πολύ πιο δύσκολο από το να φροντίσετε ένα δικό σου παιδί και από την άλλη έχουν την πίεση από την προσωπική τους τη ζωή. Από τη δουλειά τους, τα δικά τους παιδιά, τη δικιά τους οικογένεια και όλα αυτά. Παλιά για τέτοιου είδους ζητήματα είχαμε τη λύση της εποπτείας. Ερχόταν ένας εξωτερικός ψη που λέμε εμείς και έκανε την εποπτεία και θα δουλεύανε όλα αυτά, υπήρχε μια επεξιαργασία. Τώρα που κλείσανε οι υπηρεσίες αυτό προσθέτει άλλη μία δυσκολία. Δηλαδή δυναμικά και διεργασίες και όλα αυτά τα οποία δεν μπορούμε να τα δουλέψουμε τόσο καλά όπως το κάναμε πριν. Και αυτό είναι μια επιπλέον δυσκολία. Εδώ θα μου επιτρέψετε να αναφέρω και μία άλλη παράμετρο που είναι σημαντική. Γιατί σε λόγο δομές σε ένα μεγάλο μαθμό η λειτουργία τους βασίζεται και στηρίζεται από χορηγίες και δωρές. Λοιπόν, φέτος καθώς η περίοδος συνέπεσε να έχει μέσα Πάσκα κτλ. είναι αν θυμάστε οι μέρες που γίνονται διάφορα μπαζάρ και εκδηλώσεις τα οποία αποφέρουν οικονομικά μια στήριξη. Κάποια ποσά που στηρίζουν αυτές τις δομές οι οποίες δεν έχουν πάντα τη χρηματοδότηση που χρειάζεται από το δημόσιο. Είπαμε είναι ιδιωτικού δικαίου αλλά ούτε εμείς έχουμε ιδιαίτερη χρηματοδότηση. Υπάρχει ένα πρόβλημα εκεί σε σχέση με τις στεγαστικές δομές. Λοιπόν, όλα αυτά που δεν υπάρχουν ως έσοδα έχουν να κάνουν την ποιότητα της ζωής των παιδιών. Δεν είναι για τις υπηρεσίες, τη μισθοδορσία κτλ. Άρα υπάρχουν δυσκολίες και σε αυτό το επίπεδο. Στην ποιότητα ζωής των παιδιών και αυτό ας μην το ξεχνάμε, εντάξει. Όπως δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης και μια άλλη κατηγορία παιδιών που τα βλέπουμε στις υπηρεσίες μας εδώ και καιρό πια και είναι τα προσφυγόπουνα, είτε ασυνόδευτα είτε με τις οικογένειές τους, είναι παιδιά που αυτά δέχονται πολλαπλώστρες από πολλές πηγές, στο οποίο ήρθε να προσθεθεί και αυτό τώρα, και ο φόβος της αρρώσιας του θανάτου και ο περιορισμός του επιπλέον και επίσης είναι η λειτουργία των υπηρεσιών μας. Δηλαδή, η όποια στήριξη προσφέραμε που μπορούσαν να έρχονται, ξέρετε είναι και περίπλοκη δουλειά, πρέπει να έρθουν και με διερμηνής και τα λοιπά, λοιπόν τώρα αυτά γίνονται τηλεφωνικά που δεν είναι καθόλου εύκολο, σας διαβεβαιώ. Ας μην τα ξεχνάμε και αυτά, ευτυχώς σιγά σιγά θα αρχίσουμε να ανοίγουμε τώρα τις υπηρεσίες εξωτερικών ασθενών και θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε καλύτερα σε αυτές τις ανάγκες. Λοιπόν, σιγά σιγά, όπως έχει ξεκινήσει ήδη από Δευτέρα 4 του μηνός ή σταδιακή επάνωδος στην κανονικότητα, αλλά πολύ με βήματα δηλαδή, όχι μια μέρα γυρίζουμε το διακόπτη και γίναν όλα όπως ήταν πριν, το θέμα είναι τι γίνεται με τα παιδιά και τους εφήμους. Έχουμε διαφορετικές καταστάσεις, σε διαφορετικές χώρες φαρμόζουν άλλου είδους τακτικές. Άλλου ξεκινήσανε από τα μικρά, από στη Δανία, εδώ μην ξεκινάμε από τα ηλικία, γιατί έχουμε μια εμμονή με τις πανελλαδικές και υποτίθεται ότι οι μεγάλοι μαθητές, τη μεγαλύτερη ηλικίας προσαρμόζονται καλύτερα. Τα μικρά στην Ελλάδα πολύ συχνά είχαμε τη συμμετοχή παππούδων από τα δημοτικά και τα νήπια και τους παιδικούς σταθμούς, όπου γι' αυτό το λόγο είμαστε επιφυλαχτοί και δεν ξεκινάμε από εκεί. Άρα, η επάνωσσα αυτή που λέμε κανονικότητα για τα παιδιά γίνεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Αυτό που λέμε με διαφορετικούς ρυθμούς, εκτός από τα παιδιά, και όπως είπαμε και για εμάς και για τους γονείς βέβαια διότι άλλοι θα γυρίσουν στη δουλειά τους, άλλοι δεν θα γυρίσουν, άλλα παιδιά θα γυρίσουν στα σχολεία, άλλα όχι. Και το θέμα είναι εμείς προσθεκόμαστε ως ειδικοί των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, αυτά τα γνωστά ιατροπεδαπογικά που λέγανε παλιά, που τώρα μετονομάστηκαν σε κέντρα ψυχικής υγείας παιδιού και εφήβου, υπαιδοψυχιατρικές κλινικές και βεβαίως οι ιδιώτες συνάδελφοι υπαιδοψυχίατροι που και αυτοί έχουν ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς, θα λέγαμε σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Αυτό που θα ήθελα να τονίσω είναι ότι οι καταστάσεις που θα δούμε είναι καινούργιες. Δεν ξέρουμε, μπορεί να λέμε, να μιλάμε με όλους σταθερούς, διότι οι ψυχικές διαργασίες δεν αλλάζουν άγχος, φόβος, κατάθλιψη, δεν ξέρω εγώ τι άλλο. Οι παράμετροι δεν αλλάζουν, αλλάζουν οι καταστάσεις, αυτά που ζούμε, αυτά που βιώνουμε και αυτά που ζούμε είναι καινούργια. Είναι αφενός μεν οι επιπτώσεις της επιδημίας, από την άλλη όμως είναι και οι επιπτώσεις της επιδημίας στους υπόλοιπους τομείς της ζωής μας και με κύριο το οικονομικό επίπεδο και θα λέγαμε το οικονομικό κοινωνικό, το οποίο φαίνεται να είναι πάρα πολύ σοβαρό και εδώ ερχόμαστε σε μια θα έλεγα ατυχία δικιά μας, όταν καταφέραμε καλά με τον κορονοϊό και πάνω που πηγαίναμε να πάρουμε τα πάνω μας μετά την δεκαετή κρίση ήρθε όλη αυτή η κατάσταση και πραγματικά μας έδωσε ένα σκληρό χτίγμα. Δεν είναι τυχαίο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο διάφορα έτσι χειμωλιστικά που λένε ας φύγει ο κορονοϊός, φέρτε μας την οικονομική κρίση αυτή την ξέρουμε και την παίζουμε στα δάχτυλα. Εύχομαι να είναι έτσι, εύχομαι να ορθοποθήσουμε γρήγορα. Όσον αφορά εμάς αυτό που θέλω να πω είναι ότι επειδή πάρα πολύ τονίζουν τη σημασία της ψυχικής υγείας σε τέτοιες περιόδους και καταστάσεις θα πρέπει και οι πολιτειακοί υπεύθυνοι να δώσουν το βάρος που πρέπει στη ψυχική υγεία και να τη στηρίξουν όπως τηρίξαν τις ΜΕΤ, όπως τηρίξαν τα κέντρα αναφοράς πρέπει να στηρίξουν και τη ψυχική υγεία τόσο των παιδιών και των εφήγων όσο και των ενηλίκων γιατί δεν ξέρουμε τι θα έχουν τα απόνευρα αυτής της επιδημίας παύλα πανδημίας. Στη χώρα μας καλά τη βγάλαμε μέχρι τώρα και μπράβο μας όλους γιατί είμαστε από τους καλύτερους και έχουμε γίνει υπόδειγμα για τη διεθνική κοινότητα. Ευχόμαστε και οι ψυχικές επιπτώσεις να μην είναι από τις πιο βαριές. Είμαστε εδώ για να τα δούμε χωρίς προκατασκευασμένα μοντέλα και τεχνικού τύπου προσεγγίσεις να είμαστε κοντά στα παιδιά τους, τους εφήγους και τις οικογένειές τους, να είμαστε διαθέσιμοι αλλά να έχουμε για τη στήριξη που μας πρέπει από την πολιτεία. Μαζί θα δούμε τι θα γίνει, πώς θα είναι αυτή η νέα φάση, η οποία δεν θα είναι εύκολη. Ας προσέξουμε όλοι να μην υπάρξουν πισωγυρίσματα για να πάμε πιο μπροστά γρήγορα. Εγώ θα ήθελα να είμαι με το αισιόδοξο σενάριο. Όπως όλοι οι όσοι σε σκεφτεί θα κάνει τον κύκλον της και το καλοκαίρι θα πάρουμε ανάσες. Εύχομαι να τα καταφέρουμε όπως τα καταφέραμε μέχρι τώρα και να ξαναβρεθούμε και εμείς και τα παιδιά και οι έφηβοι και οι οικογένειες αλλά και γενικότερα κοινωνικά μέσα σε ένα πιο καλύτερο κλίμα. Βγαίνουμε έξω, προσέχουμε για να έχουμε. Να είστε καλά. |
