| : Καλησπέρα. Βρισκόμαστε στο Εθνικό Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και Υποεκμετάλλευση παιδιά. Ονομάζομαι Χατζεθανάση Βανέσα και είμαι Ψυχολόγος. Είμαι στην Εθνική Τελεφωνική Γραμμή για Παιδιά σε Κίνδυνο ΣΟΣ 1056. Και είμαστε εδώ σήμερα μαζί με τον συνάδελφο μου. Εγώ είμαι ο Χρυσός Φουσιαννης, Ψυχολόγος και εγώ στην Εθνική Γραμμή ΣΟΣ 1056. Ώστε να μιλήσουμε για τις μαθησιακές δυσκολίες και την επίδρασή τους στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Ακριβώς. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με έναν ορισμό Χρήστο. Ουσιαστικά οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια σειρά διαταραχών, οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού στο να ερμηνεύει αυτά που ακούει ή αυτά που βλέπει και να συνδέει πληροφορίες από διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου του. Συνεπώς το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο γραπτωλόγο, στον προφορικό, στην προσοχή του, στο συντονισμό και στον αυτοέλεγχο. Πολύ σωστά. Είναι ένα ζήτημα το οποίο γενικά ερχόμαστε αντιμέτωποι πολλές φορές και στην Εθνική Γραμμή ΣΟΣ 1056, καθώς καλούν γονείς και εκπαιδευτικοί ώστε να συζητήσουν μαζί μας για τον τρόπο που πρέπει να προσεγγίσουν σε αυτό το δύσκολο ζήτημα. Θα πρέπει να πούμε βέβαια αρχικά ότι οι μαθησιακές δυσκολίες είναι είτε εγγενείς είτε προέρχονται από ένα συνδυασμό γονηδίων και περιβαλλοντικών επιδράσεων. Έτσι, σχετικά με το ότι προκύπτει από ένα γενέστα ρακτηριστικό των παιδιών, αυτό μπορεί να οφείλεται σε ένα συμμέτρα τ' αρχή του κεντρικού νευρικού συστήματος των παιδιών και όλο αυτό δημιουργεί δυσκολίες στον τρόπο που αποκωδικοποιούν τις πληροφορίες, τις αφομειώνουν, μπορούν να τις ανασύρουν και να τις αξιοποιούν. Ας δούμε λοιπόν πού οφείλονται οι μαθησιακές δυσκολίες. Οφείλονται σε γεννητικούς παράγοντες και φυσικά πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα. Ακόμη σε προγεννητικούς παράγοντες όπως είναι η κακή διατροφή της εγγύου ή ενδεχομένως η χρήση επαγορημένων ουσιών, το κάπνισμα. Ο πρόωρος το κετός ίσως. Ακριβώς τους περιγεννητικούς, ο πρόωρος το κετός, ένα υποβαρές νεογέννητο ή ένα νεογέννητο το οποίο μπορεί να έχει γεννηθεί και να έχει καθυστερήσει οξυγόνοση στον εγκέφαλό του. Επομένως αυτός είναι πάγετο ότι θα υπάρχουν κάποια προβλήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και κατεπέκταση στις συγνωστικές του ικανότητες και συνέχεια οκείπτουν κάποιες μαθησιακές συγχωρίες κάποιες φορές. Άλλες παράγοντες στις οποίες μπορεί να οφείλονται οι μαθησιακές συγχωρίες ή οι διαταραχές μάθησης είναι καλό να κάνουμε και μια διαφοροποίηση. Διότι υπάρχουν οι διαταραχές μάθησης που αποτελούνται από ένα συνδυασμό των εγγενών της σχολειών του παιδιού για την αξιοποίηση των πληροφοριών και όλων των περιβαλλοντικών συνθηκών που δεν βοηθούν τα παιδί τελικά ώστε να εξελιχθεί γνωστικά. Οι διαταραχές μάθησης λοιπόν είναι αυτές οι οποίες πολλές φορές οθούν και τα παιδιά σε συμπεριφορές τέτοιες που είναι αρνητικές στην εξελίξη τους. Όπως για παράδειγμα η παραβατικότητα στα έθιδα παιδιά. Αλλη λοιπόν παράγοντες είναι για τις μαθησιακές σχολείες είναι οι μεταγενητικοί παράγοντες δηλαδή κάποια τραύματα που μπορεί να αποστούν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους. Αυτοκινητικά ατυχήματα, πτώσεις και χτυπήματα στον εγκέφαλο. Βάσει λοιπόν της έκτασης των τραυμάτων μπορεί να υπάρχει και μια αντίστοιχη δυσλειτουργία νευρολογικά και όλο αυτό να δημιουργεί και το αντίστοιχο ζήτημα στα μαθησιακά και άλλοι παράγοντες αυτό που είπαμε προηγουμένως η περιβαλλοντική όπου βάσει των αξιών των γονέων εις ειδικά με την εκπαίδευση των αρχών, των τρόπων διαπενταγωγήσης και των γονέων και των εκπαιδευτικών τα παιδιά μοιραία και αντίστατα διαμορφώνουν κάποιες τακτικές ώστε να μπορούν να αξιοποιούν τις γνωστικές τους στους γνωστικούς τους πόρους. Ακριβώς. Ας πούμε λοιπόν νωρίτερα μιλούσαμε έτσι στα πλαίσια του ορισμού ότι τα παιδιά μη μαθυσιακές δυσκολίες δυσκολεύονται στον γραπτό λόγο, στον προφορικό λόγο και στους μαθηματικούς υπολογισμούς. Στον προφορικό λόγο και στην ομιλία δυσκολεύονται στην εκφορά του αλλά και στην κατανοήση του, δηλαδή στα αυτά τα οποία ακούν από συνομιλητή τους δεν τα κατανοούν ακριβώς με αποτέλεσμα αν υπάρχει μια σύγχυση να μπερδεύονται αλλά αντίστοιχα και στον γραπτό λόγο δυσκολεύονται όσον αφορά το κομμάτι της αποκωδικοποίησης. Και τσέκρας των ιδεών τους. Ακριβώς. Δυσκολεύονται στο να παράγουν το γραπτό λόγο, έτσι, ακόμη και ένα μικρό κειμενάκι, μια περίληψη, είναι κάτι το οποία είναι δύσκολη διαδικασία. Πέρα από αυτά είναι και οι δυσκολίες στον μαθηματικό λόγο, δηλαδή στην αποκωδικοποίηση συμβόλων, στην απογνειμόνευση αριθμών, στη σωστή χρήση της προπαίδειας, όλα αυτά λοιπόν μαζί συνιστούν τις μαθησιακές δυσκολίες. Άρα, λοιπόν, πώς θα μπορούσαμε να συσχετίσουμε τις μαθησιακές δυσκολίες με προβλήματα συμπεριφοράς, αλλά και ζητήματα αυτο-εικόνας στα παιδιά μας. Το τελευταίο διάστημα, η πιστημονική και εκπαιδευτική θεώρηση έχει φύγει, έχει μεταβεί από το ιατροβιολογικό μοντέλο και έχει πάει λοιπόν λίγο σε ένα πιο ψυχοπαιδαγωγικό και κοινωνικό τρόπο προσέγγισης. Βλέπουμε λοιπόν ότι, και αυτός είναι ο βασικός λόγος και σήμερα της εκπομπής μας, να δούμε τι τελικά σημαίνει με τις μαθησιακές δυσκολίες, έναν άτομο που έχει μαθησιακές δυσκολίες γιατί τόσο συχνά παρουσιάζει και προβλήματα συμπεριφοράς. Βλέπουμε λοιπόν ότι αποτελεί ένα σίγουρα κοινωνικό και ψυχο-εκπαιδευτικό ζήτημα. Τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να προσαρμοσθούν στο σχολείο και με την μη κατάλληλη προσέγγιση τους δεν αξιοποιούν το όποιο ουμαστικό δυναμικό έχουν με αποτέλεσμα όλο αυτό να τα οφεί σε συμπεριφορές και σε καταστάσεις που δεν είναι βουλευτικές για τα ίδια. Ακριβώς. Ας δούμε λοιπόν τώρα, ως γονείς, τι είναι αυτό που μπορεί να μας υποψιάσει ότι το παιδί μας δεν δέχεται να έχει μαθησιακές δυσκολίες. Αρχικά το παιδί δυσκολεύεται όσον αφορά τη συγκέντρωση, την προσοχή, την απομνημόνευση και έχει κάποια ελλείμματα αρκετά σοβαρά στο γραπτό λόγο, όπως είπαμε και νωρίτερα, στον προφορικό, στους μαθηματικούς υπολογισμούς. Ουσιαστικά το παιδί δυσκολεύεται να κατανοήσει και να ακολουθήσει κάποιες οδηγίες. Επίσης όταν παίρνει μία εντολή από κάποιον δεν θυμάται τι είναι αυτό το οποίο έχει ακούσει και πολλές φορές χρειάζεται να το επαναλάβουμε αυτό. Άλλες φορές τα παιδιά μπερδεύουν συχνά το δεξί με το αριστερό. Επομένως στο γραπτό λόγο αλλά και στον προφορικό, στην ανάγνωση δηλαδή, να αλλάσσουν τα γράμματα και τους αριθμούς. Το 36 λαδί μπορούν να τα διαβάζουν 63. Επίσης κάποιοι παιδιά παρουσιάζουν δυσκολία στο συντονισμό. Είτε αυτό έχει να κάνει με το περπάτημα, είτε αυτό έχει να κάνει πως πιάνουν το μολυβάκι τους, έτσι δυσκολεύονται στο να δέσουν τα παπούτσια τους, τους αποσυντονίζει αυτό. Επίσης ενώ κάθονται στο γραφείο τους δεν ξέρουν πού ακριβώς είναι το τετραδιάκι τους. Που είναι το βιβλίο. Υπάρχει γενικά έτσι ένα χάσιμο σε όλο αυτό. Και επίσης υπάρχει και ένα χάσιμο στην έννοια του χρόνου. Το χθες, σήμερα, αύριο είναι έννοιες τις οποίες τις μπερδεύουν αρκετά συχνά. Τι συμβαίνει όμως πτυχοκοινωνικά με τα παιδιά που παρουσιάζουν, έπμαθες και στις σχολείες. Σκεφτείτε λοιπόν πάνω σε όλα αυτά που προηγουμένως είπε η Βανέσα, πώς τα παιδιά βιώνουν όλη αυτήν την δύσκολη κατάσταση καθημερινά στο σχολείο, όταν έρχονται αντιμέτωπα με μια διαρκή αποτυχία. Αυτό λοιπόν είναι πολύ δύσκολο και είναι κάτι το οποίο συνήθως καθορίζει τη μετέπειτα εξέλιξη των παιδιών. Από έρευνες λοιπόν έχει φανεί ότι τα παιδιά που αντιμετωπίζουν αυτές τις διαταραχές μάθησες ή τις μαθησιακές δυσκολίες, όλες τις δυσκολίες γενικά στο εκπαιδευτικό κομμάτι, δημορφώνουν κάποιες παραβατικές συμπεριφορές, ειδικά οι έφηβοι. Και αυτό γιατί, διότι πολύ πολύ απλά να πούμε, ότι στρέχονταν ενδιαφέροντα τους σε τομείς έξω από τους μαθησιακούς, έτσι ώστε να πάρουν αυτό που δεν τους δίνουν τα μαθήματα. Και δυστυχώς δεν τους δίνουν τα μαθήματα αφενός γιατί μπορεί εγγενός να μην μπορούν, αλλά και περιβαλλοντικώς δεν βοηθούνται είτε από το εκπαιδευτικό σύστημα είτε από τους γονείς. Τα παιδιά λοιπόν αυτά είναι λιγότερο δημοφιλείς συγγεντικά με τα άλλα παιδιά, δεν προτιμούνται ιδιαίτερα ως φίλοι και δυστυχώς είναι παιδιά τα οποία στιγματίζονται εύκολα και από τους εκπαιδευτικούς πολλές φορές δεν είναι οι αγαπημένοι μαθητές των μεταθηγητών. Αλλά και τους μαθητές τους. Και από τους μαθητές. Ότι ένα παιδί που δεν τα πάει πολύ καλά στα γράμματα θα είναι ένα παιδί που θα προτιμηθεί λιγότερο ως φίλος. Έτσι λοιπόν όλα αυτά τα παιδιά διαμορφώνουν κάποια βιώματα, κάποια σχήματα για τον εαυτό τους τα οποία διέπονται από κατωτερότητα, από αναξιότητα, από ντροπή, θυμό πολλές φορές και όλα αυτά τα σχήματα οδηγούν σε έναν τρόπο λειτουργίας και συμπεριφοράς. Όπου για άλλα παιδιά είναι ο μεν, για άλλα είναι ο δε. Δηλαδή κάποια παιδιά θα λειτουργήσουν με έναν εσωτερικευμένο τρόπο, δηλαδή μπορούν να είναι λίγο πιο κομπομένα, λίγο πιο θλιλημένα ενώ κάποια άλλα παιδιά μπορούν να εξοτερικεύουν την ένταση που τους δημιουργείται και να εκφράζονται μέσω του τρόπου που είπαμε προηγουμένως, να είναι λίγο πιο επιθετικά δηλαδή. Μα έχουν φτάνουν βέβαια και σε κρίξεις θυμού σε πιο έτσι ακριές καταστάσεις. Ας δούμε λοιπόν τώρα πώς οι μαθησιακές δυσκολίες επιδρούν στην καθημερινότητα των παιδιών αυτών. Τα παιδιά λοιπόν οι μαθησιακές δυσκολίες διακαντέχονται από ένα πολύ έντονο άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολεύονται στο να προσαρμοστούν σε νέες καταστάσεις, σε νέα δεδομένα. Ουσιαστικά μιλάμε για παιδιά που θα μπορούσαν να είναι κοινωνικά απομονωμένα, βρίσκονται στο περιθώριο λόγο των ιδιαιτερωτήτων τους και πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό, Χρήστο, παίζει τόσο στο σχολικό περιβάλλον, όσο όμως και το οικογενειακό περιβάλλον. Δηλαδή, πώς στηρίζουν οι γονείς όλο αυτό, έτσι πώς το αντιμετωπίζουν, που θα δούμε στη συνέχεια τι πρέπει να κάνουμε και ως γονείς, αλλά και αντίστοιχα τι πρέπει να κάνουν και την εμπειρία τους εκπαιδευτικοί, γιατί πρέπει να υπάρχει μια κοινή γραμμή μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Τα παιδιά, λοιπόν, που έχουν μαθητικές σχολείες, έχουν χαμηλή αυτο-εικόνα, χαμηλή αυτο-πεποίθηση, δυσκολεύονται ιδιαίτερα στη σχέση με τους συνομιλίκους τους, τόσο όσον αφορά στη δημιουργία μιας φιλίας, αλλά και στο να διατηρήσουν αυτή τη φιλία. Επίσης, σε κάποια παιδιά παρατηρείται, έτσι, μια τύπου ανωριμότητα, θα λέγαμε, παλινδρόμηση, σε μια συμπεριφορά που… Ακριβώς, σε μια ηλικιακή ομάδα, πολύ μικρότερη ενδεχομένως. Και συχνά τα παιδιά αυτά εκπράσουν έτσι και παράπονα και σωματικούς πόνους, πωνοκεφάλους, έτσι επικαλούνται διάφορα τέτοια. Όλο αυτό βέβαια, όλο αυτό που λες και εσύ τώρα και που θα συνεχίσω εγώ να λέω, είναι το τι συμβαίνει τελικά με αυτές τις δυσκολίες, οι οποίες δεν διαγιγνώσκονται και δεν αντιμετωπίζονται εγκαίρως από τους γονείς, ο εκπαιδευτικός σύστημα, κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Σήμερα όλο αυτό που θέλουμε να δείξουμε, είναι ότι τελικά η έγκυρη και έγκυρη διάγνωση και αντιμετώπιση, η προσέγγιση του ζητήματος θα βοηθήσει πάρα πολύ. Αλλά όμως προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που φέρνουν μαθησιακές δυσκολίες, είναι κάποια ζητήματα που αφορούν, όπως είπες προηγουμένως, με την εικόνα τους και με τον τρόπο που λειτουργούν προς το σχολείο. Πολλές φορές οι γονείς μας λένε, για παράδειγμα, ότι το παιδί μου δεν θέλει να πάει στο σχολείο με τίποτα. Και ειδικά το τελευταίο διάστημα, μετά από ένα κακό τεστ, που έγραψε, δεν θέλει με τίποτα να ξαναπάει. Επικαλείται πόνους στο στομάχι, πονοκεφάλους, οτιδήποτε θέλει για να μην πάει στο σχολείο. Είναι μια κλασική σχολική άρνηση, όπου τα παιδιά πολλές φορές έχονται σε αυτό το σημείο, αποφεύγοντας τη δύσκολη συνθήκη του να αξιολογηθούν άσχημα, να αξιολογηθούν χαμηλά. Αυτό μπορεί να γίνεται σε μικρή ηλικία, είτε σε μεγαλύτερη. Και μετά από όλο αυτό τι συμβαίνει, δημιουργείται μια δυσκολία με τα κίνητρα. Τα παιδιά δεν έχουν όλη αυτή την κινητοποίηση, την προσωπική, έτσι ώστε να προσπαθήσουν τελικά να στοχαστούν, να προσπαθήσουν να διαβάσουν, να βάλουν στόχους και να εξελιχθούν προσωπικά. Αποφεύγουν λοιπόν πολλές φορές όλη αυτή τη διαδικασία και μένουν σε ένα σημείο που είναι λίγο πιο στάσιμο. Εγώ λοιπόν θα ήθελα λίγο να επιστρέψω στο κομμάτι έτσι των σχέσεων που έχουνε τα παιδιά αυτά με τους συνομιλίκους, με τους συμμαθητές τους. Σε αυτές τις σχέσεις λοιπόν εκδηλώνεται συνήθως μια επιθετική συμπεριφορά, είτε αυτή είναι λεκτικά, είτε σωματικά. Και ο λόγος που το κάθε παιδί το κάνει με το δικό του μοναδικό τρόπο είναι γιατί θέλει να σταθεί με το δικό του τρόπο στα πόδια του. Κάποιες άλλες φορές βλέπουμε μία εναντίωση στους κανόνες, δεν υπακούει δηλαδή σε κανόνες που υπάρχουν τόσο στο σχολικό περιβάλλον, στην οικογένεια αλλά και γενικότερα μέσα στην κοινωνία. Είναι αυτό που πολλές φορές λέμε για τα παιδιά με τις εκείς σχολείες, να είναι το πειρακτήρι της τάξης ή αυτός που θέλει να γίνει ο γελοτοποιός, να τραβήξει όλα τα βλέμματα, την προσοχή επάνω του. Ταυτόχρονα βέβαια είναι και ένα παιδί το οποίο έχει την τάση να απομονώνεται γιατί κατανοεί τις ιδιαιτερωτές του και τις δυσκολίες του. Και είναι ένα παιδί που μέσα στην τάξη, ενώ ο δάσκαλος ή ο καθηγητής λέει σχετικά με την διδακταία ήλι, το παιδί αυτό βαριέται, δυσανασχετεί, επομένως προκειμένου να κάνει λίγο πιο ευχάριστο το χρόνο για τον ίδιο, μπαίνει διεδικά σε ενοχλεί στο διπλανό του, να τον πειράξει, να πει κάποιο αστείο που θα δημιουργήσει το γέλιο γενικότερα στην τάξη. Συγχρός και όλας πολλές φορές αυτά τα παιδιά χαρακτηρίζονται ως οι τεμπέλιδες του σχολείου. Οι τεμπέλιδες και αυτή η δικαίτα τεμπέλις θα γίνει μετά και το πακό παιδί και όλο αυτό λειτουργεί και κάπως αυτοπληρωματικά. Και είναι ο στιγματισμός που λέγαμε. Ακριβώς. Και επίσης παρατηρούμε σε πιο ακριές περιπτώσεις και κάποιες υπορρήφορες που τα παιδιά αυτά μπορούν να εκδηλώσουν και κάποια κλεπτομανία, κάποια παρεβατική συμπεριφορά συνήθως μιλώντας για την εφηβική βέβαια ηλικία και αρκετά έντονες εκρήξεις θυμού. Γιατί όλο αυτό συσορεύεται μέσα τους και όταν βρουν το κατάλληλο πάτημα θα το εξοτερικεύσουν. Οπότε για να δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα με ποιον τρόπο είτε οι γονείς είτε οι εκπαιδευτικοί μπορούμε να προσεγγίσουμε τα παιδιά που φέρουν μαθησιακές σχολείες. Τι είναι καλό να κάνουμε. Πιο πριν είπα πολύ έτσι επιδιερμικά σχεδιά με την έγκυρη και έγκυρη πρόημη παρέμβαση. Πρόημη δηλαδή μιλάμε πολλές φορές με γονείς όπου και πάνω σε αυτό θα απαντήσουμε και σε ένα μήνυμα που έχει στείλει ο κύριος Απόστολος αν οι μαθησιακές σχολείες ξεπερνιούνται και αν είναι σε ποια ηλικία. Έχει να κάνει με το πώς, πότε διαγιγνώσκονται και πώς προσεγγίζονται. Το συντομότερο το καλύτερο. Δηλαδή αν δούμε από τη Δευτέρα Δημοτικού και μετά για τα παιδάκια της πρωτοβάθμιας ότι ξεκινάνε αυτές τις δυσκολίες που έχουμε στον γραπτό λόγο να αντιστρέφουν τα σύμβολα, να μην αποκωδικοποιούν σωστά, να μην εκφράζονται γραπτός ή προφορικός με τον τρόπο. Γιατί εδώ να κάνουμε μια σημαντική παρένθεση για τους γονείς ότι τα πρωτάκια έχουν και αυτή τη μετάβαση από τον υπιαγωγείο στο Δημοτικό. Επομένως στην πρώτη Δημοτικού αποφεύγουμε να πούμε σε δικασία μιας αδιάγνωσης ενώ από τη Δευτέρα και μετά είμαστε λίγο πιο σίγουροι και μπορούμε να προχωρήσουμε. Έχουμε δει τα πρώτα δείγματα και βλέπουμε τελικά ότι είναι μια αξιολόγηση πιο έγκυρη. Οπότε θα είναι απαραίτητο να δούμε όλα αυτά και τα συμπεριφορικά κομμάτια που είπες προηγουμένως ότι θέλουν να δηλουσήσουν προσοχή. Ή τα πιο απτά μαθησιακά κάνουν λάθη βαριά, έντονα λάθη. Είναι υλικό προς παρατήρηση και αξιολόγηση ώστε τελικά να αναπαρέμφουμε. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε. Κατ' αρχάς το κάθε παιδί, ειδικά τα παιδιά που φέρνουν μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται μια εξατομικευμένη στήριξη. Όσο εξατομικευμένη μπορεί να είναι και στο σχολείο και στο σπίτι. Πιο συγκεκριμένα, να απευθυνθούμε σίγουρα σε κάποιον ειδικό για την αξιολόγησή του. Η αξιολόγηση δεν μπορεί να είναι μια αντρια αξιολόγηση. Α, το παιδί μου έχει δυσκολία στην ορθογραφία, θα του φέρω ένα δάσκαλο. Εκτός καν είναι μια μικρή δυσκολία. Όταν όμως αυτό μεγαλώνει περισσότερο, μήπως χρειάζεται μια πιο εμπεριστατομένη... Συνήθως υπάρχει κατεύθυνση από τους εκπαιδευτικούς προς τους γονείς ότι βλέπουμε κάποιες δυσκολίες και θα ήταν καλό να προχωρήσεις σε κάποια αξιολόγηση. Αντίσχαρα υποθέτω όμως ότι και οι γονείς έχουν κι εκείνοι δει κάποια σημάδια στο σπίτι, στα πλαίσια της μελέτης. Αυτό πλέγουμε να ρωτάμε τι είναι αυτό που μπορεί να μας υποψιάσει. Άρα, όντως, πηγαίνουμε σε ένα κέντρο στα κεδί. Εκεί βέβαια, έχει να κάνει το, οι γονείς αποδέχονται αυτό που βλέπουν. Μπορούνε τελικά να έρθουνε, λίγο να νιώσουν ότι το παιδί φέρει μαθησιακή σχολείας, όχι δίνε τίποτα, που λέμε πολλές φορές για το δικό μου το παιδί δεν έχει τίποτα. Μπορεί να παιδί να έχει δυσκολευτεί αρκετά. Μπορεί να φέρει κάτι το οποίο είναι εγγενός προσδιορισμένο. Μπορούμε εκεί τελικά ως γονείς να το αποδεχτούμε και αυτό είναι το σημαντικότερο βήμα μάλλον, ώστε να γίνει η παρέμβαση πιο σωστή και περιστατωμένη. Αποδεχόμαστε λοιπόν το οποιοδήποτε ζήτημα φέρει το παιδί. Έπειτα συνεργαζόμαστε με το σχολείο. Μιλάμε πολλές φορές με εκπαιδευτικούς και γνωρίζουμε ότι όλοι οι άνθρωποι, αλλά τώρα μιλάμε για τους γονείς με τα παιδιά μαθησιακές, δυσκολευόμαστε να πούμε ότι το παιδί μου να το αποδεχτούμε. Σίγουρα. Και ο καθένας θέλει και το χρόνο του και να το αποδεχτεί όλο αυτό. Και ένα καλό τρόπο να επικοινωνηθεί όλο αυτό γιατί είναι κάτι που ίσως σταματεώνει λίγο τους γονείς. Και είναι ένα σοκ κάποιες φορές κιόλας, έτσι, δηλαδή στο άκουσμα του δασκάλου ότι βλέπω να δυσκολεύεται το παιδί, ενδεχομένως και εμείς να έχουμε πιάσει κάποια πράγματα αλλά να μη θέλουμε να τα δούμε. Έτσι, ακριβώς. Οπότε συνεργαζόμαστε με το σχολείο, είναι απαραίτητο. Προσπαθούμε να στηρίζουμε και να θαρρύνουμε με κάθε προσπάθεια δική μας στο παιδί ή σε οποιαδήποτε προσπάθεια κάνει. Δηλαδή, ακόμα και στα μικρά που κάνει, είναι καλό να παίρνει μια θετική ανατροφοδότηση από μας ώστε να συνεχίζει, να δημιουργείται λοιπόν ένα κίνητρο. Ουσιαστικά, λοιπόν, τους δίνουμε έτσι ευκαιρίες, τους δίνουμε κίνητρα. Τους αναθέτουμε ακόμα και ευθύνες φυσικά, γνωρίζοντας μέχρι που μπορεί να φτάσει το κάθε παιδί γιατί σαν γονιός γνωρίζουμε. Έτσι, σίγουρα βάζουμε όρια, δεν είμαστε χαλαροί, θα βάλουμε όρια σε όλα τα κομμάτια και δεν θα κάνουμε διάκριση με τα υπόλοιπα παιδιά που ενδεχομένως θα υπάρχουν στο σπίτι, με τα αδερφάκια έτσι και σύγκριση. Ή, αν βλέπουμε το παιδί με μαθητικές σχολείες δεν κατάφερε να ολοκληρώσει κάτι το οποίο του έχει ανατεθεί, δεν λέμε αμέσως «Α, ωραία, θα το συνεχίσω εγώ» ή «Κοίταξε, θα το κάνει μεγαλύτερος αδερφός σου» και έτσι τον ακυρώνουν και την προσπάθειά του. Επομένως, μπαίνουμε λίγο στη διαδικασία να τον πάρουμε από το χεράκι, να του πούμε «Εμπόρεσαν καλύτερα να το κάνουμε έτσι ή έλα να το κάνουμε μαζί, άλλο το μαζί και άλλο το παίρνω τελείως». Ακριβώς. Και στο τέλος να καταλάβει το παιδί ότι με τη στήριξη του γονέα καταφέρνει και πετυχαίνει αυτό που ήθελε, δηλαδή να ολοκληρώσει μια δύσκολη άσκηση, δηλαδή να πάρει και αυτό το συνέστημα της ικανοποίησης ότι «τα κατάφερα, με στήριξη με, αλλά τα κατάφερα». Είμαστε επομένως δίκαιοι και τον δυναμώνουμε το παιδί στο να αντιμετωπίσει την κάθε πρόκληση, είτε αυτή είναι μικρή, είτε είναι μεγάλη, είτε έρχεται μέσα από το σχολικό περιβάλλον, ή και στα πλαίσια της μελέτης στο σπίτι, αλλά και γενικότερα της καθημερινότητάς του. Άλλο σημαντικό είναι, ειδικά στα παιδάκια που υπάρχει μια διάσβαση προσοχής, που είπες και προηγουμένως, είναι να υπάρχει ένα δομημένο και σταθερό πρόγραμμα μελέτης. Να ξέρουν τα παιδιά ότι από την τάδε ώρα μέχρι την τάδε ώρα θα κάτσουν να διαβάζουν και ειδικά στα παιδιά που η προσοχή τους διασπάται πολύ γρήγορα να είναι ένα μικρό διάστημα μελέτης. Δηλαδή, στο 15 λεπτο κάτε 5 λεπτα διάλειμμα, στο 20 λεπτο. Και όσο όλο αυτό βελτιώνεται, τόσο μεγαλώνει η ώρα μελέτης και να μικραίνει το διάλειμμα. Να είναι μια μικρή τεχνική ώστε να μην διατηρούμε την προσοχή των παιδιών εκεί, προσιλωμένη. Άλλο είναι η ατμόσφαιρα του παιδιού που μελετά, να είναι τέτοια που να βοηθάει το παιδί τελικά, να προέρχει τη μάθηση. Ένας δέναιτος και χαλαρός χώρος που να είναι όμως προσαρμοσμένος και στα δικά του θέλουν. Να είναι κάτι το οποίο έχουμε φτιάξει μαζί με το παιδί και όχι απλά του το έχουμε δώσει έτοιμο. Έχει βάλει και εκείνο το δικό του λιθαράκι. Πολύ ωραία. Δημιουργεί μέσα σε κάτι που έχει χτίσει το ίδιο. Ακριβώς, είναι να χτίσει μετά και την αυτοικόνα του. Και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό. Και κάθε παιδί έχει και το δικό του τρόπο μάλλον στο να μαθαίνει. Άρα ως γονείς οφείλουμε να το σεβαστούμε αυτό και να το υποστηρίξουμε με βάση τις δικές μας τις γνώσεις σε εισαγωγικά σαν γονείς. Αλλά και τις γνώσεις που έχουμε από δάσκαλο ή από ενδεχομένως κάποιο κέντρο το οποίο μπορεί να παρακολουθείτε. Κάτι πολύ σημαντικό και πάνω σε αυτό που πες πριν. Ήταν σχετικά με τα κίνητρα. Ότι είναι καλό τα κίνητρα. Τα κίνητρα είναι προσανατολισμένα και στο χαρακτήρι του παιδιού. Εννοείται στα παιδιά δίνουμε κίνητρα και δίνουμε αρκετά κίνητρα και πολλά ερεθίσματα. Όμως, μήπως να λαμβάνουμε εκεί επόψη μας το ταπεραμέντο του παιδιού με λίγα λόγια. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο. Αν δώσουμε τόσα πολλά κίνητρα, να δώσουμε τόσο, τόσο πολλή επένδυση στο παιδί, δηλαδή ο πίχης είναι πολύ ψηλότερο από εκεί που μπορεί τελικά να τα καταφέρει. Μήπως όλα αυτά θα οδηγήσει σε ματέωση και το παιδί και τους γονείς. Γι' αυτό λοιπόν καλό είναι να θέτουμε μικρούς στόχους. Μέχρι και εκεί που μπορούμε και ξέρουμε ότι το παιδάκι θα τα καταφέρει. Επομένως και εκείνο αντιναμώνεται αλλά και οι γονείς νιώθουν ανακουφισμένοι. Και σταδιακά του χτίζουμε λίγο παραπάνω έναν περισσότερο στόχο. Δεν λέμε ότι θα υπάρχουν απογοητεύσεις. Αλίμονο μέσα στη ζωή. Αυτό και ειδικά σε αυτές τις δυσκολίες. Όμως θα βάζουμε μικρούς στόχους και στόχους που πιστεύουμε ότι το παιδί μπορεί να τα καταφέρει. Και με την απαραίτητη συνέστηση και η καλή προσέγγιση του παιδιού και αυτές τις δυσκολίες και οι μικρές αποτυχίες μπορεί εν τέλει σε ένα υγιές υπογενειακό και εκπαιδευτικό πλαίσιο να βοηθήσουν το παιδί να προχωρήσει να φτιάξει λίγο διαφορετικά το χαρακτήρα του βιώνοντας ως ένα εξελικτικό κομμάτι και αυτή είναι αποτυχία μαθησιακά. Έχουμε μια ερώτηση ακόμα από την κυρία Μαρία. Τι μπορούμε να κάνουμε ως να βοηθήσουμε το παιδί μας όταν δεν υπάρχει σωστή αντιμετώπιση από το σχολείο. Πολύ πολύ σημαντική ερώτηση. Κάτι που πολλές φορές το ακούμε. Και όλες και στα πλαίσια έτσι τις γραμμές. Και στη γραμμή και στα σχολεία, οπουδήποτε. Και στη σχολεία. Είναι όντως δύσκολο. Η συνεργασία με το σχολείο είναι υπεραπαραίτητη. Πολλές φορές στα σχολεία υπάρχει το ατμήματα ένταξης. Όπου όταν υπάρχει ένας ικανός αριθμός παιδιών, λίγα είναι, δεν είναι ανάγκη να είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός αυτός, κατόπινε τιμάτος δημιουργείται ατμήμα ένταξης. Αυτό είναι μια πρωτοεκίνηση που εφόσον υπάρχουν έντονες δυσκολίες μάθησης στο παιδί, είναι καλό οι γονείς να αιτηθούν στο σχολείο. Από εκεί και έπειτα, πάμε κλιμακωτά. Έτσι δεν πρέπει. Ε, Καπεντρόπο, λοιπόν, απευθυνόμαστε στο διευθυντή. Ναι, αρχικά. Ακολουθούμε, λοιπόν, έτσι μια προσέγγιση προς τον δάσκαλο. Βλέπουμε τι ακριβώς βγάζει αυτή η συζήτηση. Πάντα έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι ο δάσκαλος δεν έχει μόνο το δικό μας παιδί, που εμείς εκείνη τη στιγμή αγωνιούμε και θέλουμε το καλύτερο, έχει και τα υπόλοιπα. Το σεβόμαστε και αυτό και το κρατάμε. Έτσι, πηγαίνουμε, λοιπόν, με τις δικές μας επιθυμίες, με τις δικές μας κατευθύνσεις, ενδεχομένως από κάποιο κέντρο μπορεί να παρακολουθείτε το παιδί. Και θεωρώ ότι θα πλήσε μία έτσι υγιούς συζήτησης και θα πλήσε και μην υποχωρήσουν κάποιες φορές. Μπορούμε και είμαι σίγουρη ότι μπορεί να βρεθεί μία λύση. Αν, παρ' όλα αυτά, είναι αρκετά δύσκολο, υπάρχει και ο διευθυντής που μπορούμε να πρευθυνθούμε και υπάρχει ο πέθυνος. Το παιδί μου έχει αυτό. Εγώ από το κέντρο, ως ιδικός λογοθεραπευτής ή ιδικός πανταγωγός, βλέπω αυτό. Η προσέγγιση που χρειάζεται, μήπως είναι αυτή. Οι γονείς ακολουθούν συμβουλευτικοί ή έρχονται αντίθετα με το έργο και των εκπαιδευτικών. Επομένως, στην αυτοπολία με πρέπει να υπάρχει μία κοινή γραμμή, ανάμεσα στο δάσκαλο, στο γωνιό και στο κέντρο, εάν έτσι παρακολουθεί κάπου το παιδί. Επομένως, το παιδί να μην βρίσκεται σε μία σύγκυση, αλλά να ακούει από όλους τους ανθρώπους που εμπλέκονται στη μάθησή του τα ίδια πράγματα. Ακριβώς. Σίγουρο, καθένας μας είναι διαφορετικός και μπορούμε να βάλουμε τη δικιά μας χρεία, όμως να είναι, έτσι, οι βασικοί κανόνες ξεκάθαροι από όλους. Πριν κλείσουμε και να σας δώσουμε κάποιες τελικές, έτσι, καλές πρακτικές για τους γονείς. Θέλουμε πραγματικά, και για τους εκπαιδευτικούς, πολύ σωστά, θέλουμε να ενθαρρύνουμε και τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να αναγνωρίσουν ότι οι δυσκολίες αυτές είναι ένα κομμάτι της καθημερινής ζωής των παιδιών. Το ποσοστό τους είναι αρκετά μεγάλο, μιλάμε για 25% για τους μαθητές. Προεξάλλον, έχουν τα αγόρια ένα από των κοριτσιών, βάσει των ερευνητικών δεδομένων. Αυτό λοιπόν που εμείς θέλουμε είναι να περάσουμε σε όσους όλα τα πρόσωπα αναφοράς των παιδιών, να προσπαθήσουν γι' αυτό, να μην κλείνουν τα μάτια, να μην λένε ότι το παιδί μου είναι καλό, δεν έχει τίποτα. Ή, ούτε την άλλη άκρη, είναι τεμπέληκο, δεν παίρνει τα γράμματα, δεν μπορεί. Ακόμα και να υπάρχουν εγγενείς δυσκολίες, οι οποίες δεν αποκαθίστανται, ενώ ότι αν υπάρχει ένα ζήτημα νευρολογικό, όλο αυτό δεν αλλάξει. Ωστόσο, μπορεί και πάλι το παιδί να φτάσει στο ανώτατο σημείο των δυνατοτήτων του. Αυτό είναι που θέλουμε να κερδίσουμε. Και όλη αυτή η παρουσία σήμερα έγινε για να κατανοήσουν τελικά και οι γιγονείς τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες. Είναι όλα τελικά μαθησιακές δυσκολίες ή μήπως είναι απλά δυσκολίες στη μάθηση. Και όλο αυτό βγάζει την κατηγοριοποίηση και την ταπέλα και το κάνει λίγο πιο απλό. Ας δούμε λοιπόν κάποια πράγματα τα οποία θα μας βοηθήσουν στο να προχωρήσουμε αν το παιδί μας υποψιαζόμαστε ότι μπορεί να έχει μαθησιακές δυσκολίες ή αν όντως έχει προκύψει κάποια διάγνωση. Θέτουμε λοιπόν ξεκάθαρους στόχους. Επιπεβεβαιώνουμε ότι κατανοούν αυτό το οποίο τους έχουμε πει σε ενεργασία να ολοκληρώσουν. Τους δίνουμε περισσότερο χρόνο από ό,τι θα δίναμε σε ένα παιδί που δεν έχει κάποια διαταραχή. Είμαστε δίπλα του στο να δούμε την ορθογραφία τους χωρίς να έχουμε επικριτική διάθεση. Ας ξαναδούμε λίγο αυτό, όμως κάπως αλλιώς έπρεπε να το γράψουμε. Κοίτα αυτό το γραμματάκι. Καταλάβετε ότι στο τέλος είναι αυτό. Αυτός ο κόκκινος μαρκαδόρος να φύγει ας πούμε. Μπράβο και να βάλουμε και πολύ χρώμα σε όλο αυτό. Βράζινο, κίτρινο φωσφοριζέλι λίγο. Να το κάνουμε πιο χαρούμενο αλλά και ταυτόχρονα να τραβήξουμε και την προσοχή των παιδιών. Ειδικά και στα παιδιά που μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσλεξία. Όλοι οι γονείς νομίζουν και οι πολυεκπαιδευτικοί ότι η δυσλεξία απαραίτητα συνεπάγεται με αθησιακή δυσκολία. Όχι. Δεν έτσι. Δεν έτσι. Δεν θα κάνουμε αυτή τη στιγμή, ίσως σε κάποια άλλη εκπομπή να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για τη δυσλεξία και τρόπους προσέγγισης. Αλλά δεν είναι κάτι τέτοιο. Είναι μια διαφορετική τέλος πάντων λειτουργία των κεφάλων. Το ένα μισφαίρι λειτουργεί περισσότερο από το άλλο. Και είναι αυτό στο οποίο δεν έχει ειπενδύσει τόσο πολύ η εκπαιδευτική κοινότητα. Μην το πιάσουμε περισσότερο. Σε αυτές μας περιπτώσεις τι μπορούμε να κάνουμε. Προφορική εξέταση των παιδιών. Προφορική εξέταση. Όπου δεν μπορούν να φρασούν γραπτός. Να χρησιμοποιούμε κυμολίες με χρώματα, ειδικά σε μικρές ηλικίες. Ή μαρκαδόρους ώστε να γίνεται λίγο πιο διασκεδαστική η μάθηση. Ή δεν είναι ανάγκη να καθίσουμε στο γραφείο δίπλα στο παιδί, αλλά ας πάρουμε έναν πίνακα. Ας βάλουμε στους μαρκαδόρους μας, ας αρχίσουμε να παίξουμε κρεμάλα. Να βρούμε κάποιους συναλλακτικούς τρόπους. Πολύ ωραία αυτό. Διάφορες τεχνικές ή εξοπλισμό τέτοιο λοιπόν ώστε να βοηθεί στο παιδί. Μπορεί να είναι κατάλληλο και σίγουρα πιστεύω ότι κάθε αγωνιός γνωρίζεται αυτό που θα τραβήξει το ενδιαφέρον του παιδιού. Και το βλέπουμε αυτό και από τα παιχνίδια με τα οποία ασχολείται. Άρα μπορούμε να το προσαρμόσουμε λιγάκι το παιχνίδι με τη μάθηση. Και τέλος όσο μπορούμε να ανακεφαλαιώνουμε όσα βοηθήσαμε το παιδί να μάθει, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι έχουν πάρει κάτι από όλα αυτά που... Συγχνές επαναλήψεις λοιπόν και όλα θα πάνε καλά νομίζω. Σας ευχαριστούμε λοιπόν πάρα πολύ για σήμερα για την υπομπή Λότο το Χαμόγελο. Είμαι ο Χρήσος Φουσιάνης, ψυχολόγος από τη γραμμή SOS 1056. Μη γανέσα χατζεθανάση επίσης από τη γραμμή 1056, η οποία λειτουργεί 24 ώρες το 24, 365 μέρες το χρόνο. Είμαστε εκεί συνέχεια και διαθέσιμε για να ακούσουμε οποιαδήποτε απορία έχετε και να τις εζητήσουμε και μαζί να βρεμαλήσει. Σημειώνουμε ανώνυμα και δωρεάν, έτσι όποιος θέλει μπορεί να καλέσει οποιοςδήποτε, είναι απόλυτος δωρεάν και δεν είναι απαραίτητο να μας πείτε καν το όνομά μας. Επίσης, υπάρχει και ο τρόπος έτσι να μας αποστήλετε e-mail στη SOS1056, παπάκυχαμόγελο.gr και από εκεί μπορείτε να λάβετε μια γραπτή απάντηση. Ό,τι σας θέσετε είναι πιο εύκολο σε εξυπηρετή. Ευχαριστούμε πολύ. Να είστε καλά, ευχαριστούμε πολύ. |
