Διάλεξη 5 / Διάλεξη 5 / Διάλεξη 5

Διάλεξη 5: Αυτή η ιδιωκτησία δεν είναι μόνος στο μέτρο που το δικαίωμα αυτό συνδέεται με την προσωπική ελευθερία. Διότι και στη δική μας ένωμη τάξη, εμπνεώμενη από τη Γερμανική, συνδέεται η ιδιωκτησία με την προσωπική ελευθερία. Αυτή η ιδιωκτησία δεν είναι μόνος στο μέτρο που το δικαίωμα αυτό συνδέε...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Κύριος δημιουργός: Πρεβεδούρου Ευγενία (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια)
Γλώσσα:el
Φορέας:Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Είδος:Ανοικτά μαθήματα
Συλλογή:Νομικής / Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο
Ημερομηνία έκδοσης: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015
Θέματα:
Άδεια Χρήσης:Αναφορά-Παρόμοια Διανομή
Διαθέσιμο Online:https://delos.it.auth.gr/opendelos/videolecture/show?rid=162f976f
Απομαγνητοφώνηση
Διάλεξη 5: Αυτή η ιδιωκτησία δεν είναι μόνος στο μέτρο που το δικαίωμα αυτό συνδέεται με την προσωπική ελευθερία. Διότι και στη δική μας ένωμη τάξη, εμπνεώμενη από τη Γερμανική, συνδέεται η ιδιωκτησία με την προσωπική ελευθερία. Αυτή η ιδιωκτησία δεν είναι μόνος στο μέτρο που το δικαίωμα αυτό συνδέεται με την προσωπική ελευθερία. Διότι και στη δική μας ένωμη τάξη, εμπνεώμενη από τη Γερμανική, συνδέεται η ιδιωκτησία με την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Όλα τα συνταγματικά κείμενα στην Ελλάδα διακήρυξαν την προστασία της ιδιωκτησίας, υιοθέτησαν δηλαδή τη γαλλική διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου του 1789, αλλά δεν χαρακτήρησαν ποτέ την ιδιωκτησία ως τι, ιερό και απαραβία στο δικαίωμα. Το Σύνταγμα του 1975, στο άρθρο 17, παράγραφος 1, το οποίο μέσα του 17 είναι από τις πιο λεπτομεριακές συνταγματικές διατάξεις, έχει πάρα πολλές διεξοδικές ρυθμίσεις, όπως θα δούμε. Μας λέει ότι η ιδιωκτησία τελεί υπό την προστασία του κράτους, προσέξτε όμως τα εξαφθείς απορρέοντα δικαιώματα δεν δύνανται να ασκώνται εις βάρος του γενικού συμφέροντος. Εδώ είναι ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς αν θέλει να εμβαθύνει αν υπάρχει διαφορά μεταξύ γενικού συμφέροντος και δημοσίου συμφέροντος. Έτσι, αόριστες αξιολογικές έννοιες. Επομένως αυτό τι σημαίνει ότι ο συντακτικός νομοθέτης λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, άρα αμβλύνει τον απόλυτο χαρακτήρα της ιδιοκτησίας, απαγορεύοντας την κατάχρηση, όχι μόνο γενικά, όπως και αν υπάρχει γενική συνταγματική διάταξη, ότι απαγορεύεται η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος. Όσον αφορά όμως την ιδιοκτησία, δεν αρκέστηκε σε αυτό, αλλά θέλησε να δώσει έμφαση στην κοινωνική διάσταση αυτού του δικαιώματος. Γι' αυτό μας κλαίει ότι τα δικαιώματα που αποραίουν από αυτήν, δεν μπορούν να σκώνται εις βάρος του γενικού συμφέροντος. Άρα αναγνωρίζει αυτό το δικαίωμα του ανθρώπου, όχι μόνο ως ατόμου, αλλά και ως μέλος του κοινωνικού συνόλου. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον. Άρα έχουμε κοινωνικό περιεχόμενο της ιδιοκτησίας. Τώρα, όπως σας είπα, συνδέεται και στη δική μας έννομη τάξη, όπως και στη γερμανική, με την προσωπική ελευθερία. Πράγματι, το γερμανικό ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαστήριο θεωρεί ότι η ιδιοκτησία αποτελεί την εξωτερική σφαίρα της προσωπικής ελευθερίας. Διότι, αποστολή της ιδιοκτησίας στο σύστημα των ατομικών δικαιωμάτων είναι να εξασφαλίσει στο φορέα του ατομικού δικαιώματος μια περιοχή ελευθερίας. Η ιδιοκτησία, λοιπόν, εξασφαλίζει την εξωτερική πτυχή της ελευθερίας και ακριβώς εξασφαλίζει μια περιοχή ελευθερίας στον ενδιαφερόμενο, το οποίο μπορεί να διαμορφώσει τη ζωή του με προσωπική του ευθύνη. Άρα, η κατοχύρωση της ιδιοκτησίας συμπληρώνει την ελευθερία δράσης και διαμόρφωσης της ζωής του προσώπου. Είναι η ελεύθερη χρήση των περιουσιακών αργαθών που απέκτησε με δική του εργασία και προσπάθεια. Δηλαδή, βλέπετε πώς συνδυάζονται όλα αυτά. Κι αυτό, δηλαδή, ο κ. Δρακτόβλου, ειδικά, έχει την προστασία, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, σαν μία έκφαση της ελευθερίας. Έτσι, το αναπτύσσει εκεί. Άρα, έχουμε εσωτερικό σύνδεσμο ιδιοκτησίας με προσωπική ελευθερία. Η ιδιοκτησία, όμως, συστέλεται, δηλαδή, ο συντακτικός νομοθέτης τη συστέλη περιορίζει, δηλαδή, τη συνταγματικά προστατευόμενη, όπως λέμε, περιοχή της ιδιοκτησίας, σημαντικά. Ποιος είναι ο βασικός περιορισμός που εντοπίζεται στο ίδιο το σύνταγμα? Οι αναγκαστικοί πωλωτές. Ναι, αλλά μην πάμε σε αυτό. Οι αναγκαστικοί πωλωτές δεν είναι περιορισμός, είναι στέρηση, πλήρη στέρηση. Ποιο άλλο δικαίωμα είναι αυτό που κατοχυρώνεται στο σύνταγμα και είναι αυτό από το οποίο προέρχονται οι περισσότεροι περιορισμοί της ιδιοκτησίας. Περιορισμοί όμως, όχι στέρηση. Ότι δεν μπορεί να ασκείται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Ε, ναι. Και ποιο συγκεκριμένο δικαίωμα είναι εκείνο που την περιορίζει. Η συμμετοχή στα δημόσια βάρη είναι ένας έτοιμος. Η συμμετοχή στα δημόσια βάρη είναι ένας περιορισμός του δικαιώματος, ναι. Αλλά το δικαίωμα εκείνο που επιβάλλει τον περιορισμό και αν θέλετε, τη σταθμίση με το δικαίωμα ιδιοκτησίας ποιο είναι κυρίως? Το 24. Ε, βέβαια, το 24. Δηλαδή, αν δείτε όλοι οι περιορισμοί του δικαιώματος είναι αποραίωνα από αυτό, από το δικαίωμα στο περιβάλλον. Άρα, οι περισσότεροι περιορισμοί του δικαιώματος, και προσέξτε, μιλάω για περιορισμούς, άρα δεν πάμε στο 17.2, 2 και επόμενα, αλλά στο 17.1 μένουμε, είναι οι περιορισμοί που αποραίωνα από την προστασία του περιβάλλοντος. Δέχεται λοιπόν ότι η συνταγματική, προσέξτε, προστασία της ιδιοκτησίας, δεν αποκλεί τον περιορισμό με νόμο, έστω περιορισμό της έκτασης, έτσι, και του περιοχωμένου του δικαιώματος της κυριότητας, εφόσον βέβαια, οι περιορισμοί αυτοί εννοείται, δεν καθιστούν αδρανή την ιδιοκτησία, σε σχέση με τον προορισμό της. Σημειώστε το αυτό, ποιο είναι το όριο περιορισμού και στέρισης, το να μην καταστεί η ιδιοκτησία αδρανής, σε σχέση με τον περιορισμό της. Δηλαδή, κάνω μια παρένθεση, θα το δούμε και στη συνέχεια. Αν υποθέσουμε ότι έχετε ένα ακίνητο που η μόνη χρήση του είναι ποια, η κυστική. Και δίπλα στο ακίνητό σας, χτίζεται, κατασκευάζεται αεροβρόμιο. Δεν καθίσταται αδρανής η χρήση του ακίνητου σύμφωνα με τον προορισμό του. Θα μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για καλλιέργεια, να το κάνετε αγωτική χρήση. Όμως η περιοχή εκείνη δεν είναι αγωτική, αλλά είναι τι? Η κυστική. Επομένως με την κατασκευή του αεροβρομίου, δεν καθίσταται αδρανής η χρήση του ακίνητου σύμφωνα με τον προορισμό του. Η σύμφωνη με τον προορισμό του χρήση του ακίνητου. Δεν ξέρω αν το αντιλαμβάνεστε αυτό. Δεν στερείται η ιδιοκτησία. Κοιτάξτε, δεν έχουμε κατανομική ακριβολογία στέρηση της ιδιοκτησίας. Δεν την αφαιρεί. Αλλά δεν την κάνει. Την καθιστεί αδρανή. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ακίνητο για τον σκοπό για τον οποίο υπάρχει. Δηλαδή, ο προορισμός του συγκεκριμένου ακίνητου ποιος είναι. Η οικοδόμηση. Να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία, μάλλον, το που ακριβέστερα. Ε, αυτός καθίστεται. Δεν μπορεί να κανοποιηθεί πλέον αυτός ο σκοφός για το λόγο που είπαμε. Έτσι. Ωραία είπαμε. Οι κυριότεροι περιορισμοί στην ιδιοκτησία, να συνεχίσω, επιβάλλονται χάρη της προστασίας του περιβάλλοντος. Ποιοι είναι αυτοί οι υπερήφυνοι περιορισμοί που λέγονται, νίωται και πολλοδομικά βάρη. Επιβολή περιορισμών δόμησης και χρήσης. Έτσι. Όπως ξέρετε υπάρχουν όροι δόμησης. Αυστηρή όροι δόμησης, αριθμός συντελεστής δόμησης, αριθμός ορόφων, απόσταση του ακοινήτου από τα εξωτερικά όρια του οικοπέδου, υποχρέωση πρόβλεψης χώρων στάθμευσης, έτσι. Υπάρχει το σύστημα της πανταχώθεν ελεύθερης δόμησης για παράδειγμα. Όλα αυτά τι είναι? Περιορισμοί του δικαιώματος ιδιοκτησίας, έτσι. Οι περιορισμοί δόμησης και χρήσης, η απαγόρευση, προσέξτε γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό, η απαγόρευση κατάτμησης της γης σε τμήματα κάτω από έναν ορισμένο αριθμό στρεμάτων. Δηλαδή η αγροτική ιδιοκτησία πρέπει να έχει ορισμένη έκταση. Δεν μπορεί ο ιδιοκτήτης να την κατατμίσει περισσότερο για λόγους που μπορείτε να φανταστείτε. Και αυτό είναι σημαντικό, η απαγόρευση περίφραξης ιδιοκτησιών σε ζώνη πλάτους 500 μέτρων από την ακτή ή την όχθη δημοσίων λιμνών. Η δυνατότητα του νομοθέτη να τροποποιεί τις ισχύουσες πολοδομικές ρυθμίσεις και να τις αντικαθιστά με νεότερες οι οποίες επιδιώκουν τη βελτίωση των όρων διαβίωσης. Αυτό είναι η απόφαση 10 του 1988 της Ολομέλιας του Συμβουλίου Επικρατίας. Πολλές φορές αυτή η περιορισμή, εδώ χρειάζεται προσοχή, δηλαδή πότε αυτή η περιορισμή πάβουν να είναι περιορισμή, στην ουσία ανερούν τον ίδιο το βυρήνα του δικαιώματος, κρίνονται λοιπόν πολλές φορές εξουθενωτικοί και συνιστούν εν τη σπράγμαση-απαλλοτρίωση. Χωρίς την καταπολή αποζημίωσης, δηλαδή το κράτος, το δημόσιο δεν προβαίνει, δεν εκδίδει μονομερή πράξη απαλλοτρίωσης, όμως, εν τη σπράγμαση, επιβάλλει τέτοιους περιορισμούς στην ιδιοκτησία, οι οποίοι είναι τι, εξουθενωτικοί και καταλήγουν στο να την καθιστούν αβρανοί. Ωραία, για να δούμε λοιπόν ποια είναι αυτή η έκταση και ποιο είναι το περιεχόμενο της συνταγματικής προστασίας της ιδιοκτησίας, για να δούμε στη συνέχεια την έννοια της απαλλοτρίωσης. Σύμφωνα με την άποψη που επικράτησε στην ομολογία μέχρι και το 1998, στην συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας, εμπίπτουν ποια δικαιώματα? Μόνο τα εμπράγματα δικαιώματα επί κινητών και ακινητών, κυρίως βέβαια επί κινητών, όπως είναι η κυριότητα, οι δουλείες, το ενέχειρο και η υποθήκη. Πού στηρίζεται η άποψη αυτή? Επικαλείται τη βούληση του ιστορικού νομοθέτη, ο οποίος όντως περιόρισε την προστασία της ιδιοκτησίας στα εμπράγματα δικαιώματα. Και μάλιστα δεν έγινε δεκτή η αντικατάσταση του όρου ιδιοκτησία από τον όρο περιουσία, σε καμία αναθεώρηση του Συντάγματος, ούτε πριν το 1975, ούτε και στο Σύνταγμα του 1975. Διότι θεωρείται, κρίθηκε, προσέξτε τώρα, ότι η διασταλτική ερμηνεία της έννοιας της ιδιοκτησίας στο άρθρο 17, τώρα δεν ασχολούμαστε με τα 17.2 επόμενα, είμαστε στο 17.1, έτσι. Η διασταλτική λοιπόν ερμηνεία της έννοιας της ιδιοκτησίας, ώστε να υπαχθούν στη συνταγματικά προστατευόμενη έννοια αυτή, και ενοχικά και γενικώς περιουσιακά δικαιώματα, αποτιμητά σε χρήμα δηλαδή, αντιστρατεύεται το πνεύμα, το γράμμα πρώτα, και το πνεύμα του Συντάγματος, γιατί, ποια ήταν η αιτιολογία, ότι θα επέφερε αναστάτωση στο θεσμό της απαλλοτρίωσης, εξαιτίας της πρόσθετης ταμιακής επιβάρεξης του δημοσίου. Δηλαδή το δημόσιο θα έπρεπε να αποζημιώσει, όχι μόνο τη στέρηση της ιδιοκτησίας επικοινητού ή ακοινήτου, αλλά και κάθε περίπτωση στέρησης ιδιοκτησίας, δηλαδή απαιτήσεων, περιορισμό απαιτήσεων, για παράδειγμα. Έτσι, ενοχικών δικαιωμάτων κυρίως. Αυτό θα επέφερε ταμιακή επιβάρεξη του δημοσίου. Τώρα, όπως καταλαβαίνετε, η άποψη αυτή προστάτευε ποιον κυρίως. Το δημόσιο ακριβώς. Η άποψη αυτή επικρίθηκε φυσικά από μεγάλο μέρος της θεωρίας, διότι δεν ανταποκρινόταν στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Έχουμε μια ενδιαφέρουσα απόφαση του Συμβουλίου Επικρατίας, στη 1993 του 87, όπου η μοιοψηφία εκφράζει μία πολύ ενδιαφέρουσα γνώμη. Μας λέει, δηλαδή, ότι η παραδεδομένη ερμηνεία του Άρθρο 17... Θέλετε κάτι? 1993 του 87, μας λέει λοιπόν ότι η παραδεδομένη ερμηνεία του Άρθρο 17, την οποία η ιδιοκτησία καλύπτει τα εμπράγματα δικαιώματα, εκφράζει μεν πάγια νομολογία του δικαστηρίου, ποιον όμως αυτή η πάγια νομολογία κατάγεται από παροχημένη δομή της οικονομίας, στην οποία δέσποζε η έγκυος ιδιοκτησία. Τώρα όμως, με τις οικονομικές κυρίως εξελίξεις, μίζω να σπουδαιότητα αποκτούν άλλα περιουσιακά δικαιώματα και κυρίως οι κινητές αξίες. Εκτός τούτου, και στις διεθνείς συμβάσεις, κυρίως στο πρώτο πρωτόκολλο της συμβάσεως της Ρώμης, η περιουσία έχει ευρύα έννοια και δεν περιορίζεται στα εμπράγματα δικαιώματα. Αυτή ήταν η άποψη της μοιοψηφίας, ήδη από το 87, διατυπώθηκε με ιδιαίτερη σαφήνεια, όμως δεν έγινε ακόμη δεκτή. Δηλαδή αυτός ο περιορισμός της συνταγματικής προστασίας της ιδιοκτησίας, μόνο στην κυριότητα και στα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα, ανταποκρίνεται στην προβιομηχανική κοινωνία και δεν λαμβάνει υπόψη δικαιώματα όπως πνευματική, ιδιομηχανική διοκτησία, μετοχική διοκτησία, δικαιώματα στα υλαγαθά, όπως δικαιώματα επωνυμίας, σήματος, εφευρέσεων, είναι δηλαδή μια ερμηνεία ξεπερασμένη. Και προσέξτε, αυτό ήταν η οψεφία που το εντόπισε. Είμαστε ακόμη στο 87. Η κρατούσα άποψη είναι αυτή που περιορίζει την προστασία στα εμπράγματα δικαιώματα. Και μάλιστα προσέξτε, το σημαντικό είναι το εξής, ότι ο αποκλεισμός των ενοχικών δικαιωμάτων, που μπορεί να ανέρχονται σε υψηλότατα ποσά, σε τεράστια ποσά, αφενός και αφετέρου, να αποτελούν καταθέσεις μιας ζωής οικονομικά ανίσχυρος μερίδων του πληθυσμού, και το γεγονός ότι η ιδιοποίησή τους, αυτό είναι το πρόβλημα, η ιδιοποίησή τους, η εκμηδένησή τους από το κράτος, μπορεί να γίνει χωρίς αποζημίωση σε αντιδιαστολή με τι? Με τη στέρηση των εμπραγμάτων δικαιωμάτων που καλύπτει μάλλον τη συνταγματικά προστατευόμη ιδιοκτησία, τι κάνει? Καθιστά αντιστρατεύεται αυτό που λέει κάποιος συγγραφέας, το προσελκυστικό χαρακτήρα του συντάγματος. Κάνει δηλαδή το σύνταγμα μη ελκυστικό για τον πολίτη. Καταλάβατε? Δηλαδή, ποια είναι η συνέπεια του να περιορίζουμε τη συνταγματικά προστατευόμη ιδιοκτησία στα εμπράγματα δικαιώματα? Ότι δεν υπάρχει καμία προστασία σε άλλου είδους δικαιώματα, πιο σημαντικά πλέον στη σημερινή οικονομική δομή, με συνέπεια τι? Την έλεξη προστασίας του ιδιώτη. Δηλαδή, μπορεί το κράτος να εκμηδενήσει τέτοιου είδους αξίες, κινητές αξίες, χωρίς υποχρέωση πλήρους αποζημίωσης. Αυτό, λοιπόν, επομένως, αυτό είναι το πρόβλημα. Είναι σαν ο νομοθέτης, ο συντακτικός, να μην έλαβε υπόψη τη σύγχρονη κοινωνική, θα έλαβε και οικονομική και επιχειρηματική πραγματικότητα. Δηλαδή, σαν να αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στο εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας μιας επιχείρησης του κελίφου, ας πούμε, του οικοδομήματος, και όχι στις κινητές αξίες που αποτελούν την επιχείρηση. Αυτό, λοιπόν, και επίσης έχει μια αρνητική επίπτωση στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, διότι δημιουργεί την τάση να συγκεντρώνονται οι επενδύσεις στις αγορές ακυνήτων, εφόσον εγώ να αυτές προστατεύονται. Άρα, η προστασία της περιουσίας ως συνολου ενώμων σχέσεων χρηματικής αποτίμησης, όχι απλώς, λοιπόν, ο περιορισμός εμπράγματα δικαιώματα, ανταποκρίνεται στις σημερνές οικονομικές εξελίξεις και άρα θα πρέπει να ανταζητήσουμε το νόημα της διάταξης και όχι τη βούληση του ιστορικού νομοθέτη. Και, μάλιστα, πρέπει να ερμηνεύσουμε συνδυαστικά το άρθρο 17, παράγραφος 1. Έχει κάποιος συνάδελφος στο σύνταγμα. Ωραία, διαβάστε μας το άρθρο 106, παράγραφος 3. Συντάξει, παράγραφος 3. Να συνδυάσουμε, λοιπόν, το 17 με το 106, παράγραφη 3 έως 5, έτσι. Με την επιφύλαξη της προστασίας που παρέχεται από το άρθρο 107 ως προς την επανεξαδουγή και αφπαλέων εξωτερικού, μπορεί να ρυθμίζονται με νόμο τα σχετικά με την εξαγορά επιστηλίσεων ή την επανεξαστική συμμετοχή σε αυτές του κράτους ή άλλων δημόσιων φορέων, επόσον οι επιχειρήσεις αυτές έχουν χαρακτήρα μονοπολίου ή ζωτική σημασία για την ασιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου ή έχουν ως και ίδιο σκοπό την παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολ. Άρα βλέπουμε ότι εδώ, αν συνεχίσουμε τις παρακάτω παραγράφους, βλέπουμε ότι η συντακτικός νομοθέτης καθιερώνει ως ατομικό δικαίωμα την ιδιοκτησία της επιχείρησης και της παρέχει προστασία. Και εδώ ως επιχείρηση φυσικά δεν εννοεί μόνο το δικαίωμα στο κτίριο, αλλά όλη την αξία της επιχείρησης. Επομένως θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η πρόθεση του συντακτικού νομοθέτη θα ανακαλύψει, να επεκτείνει την συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας και γενικά στα περιουσιακά δικαιώματα. Άρα αρχίζει να επικρατεί η άποψη ότι η πραγματοπαγής αντίληψη περί ιδιοκτησίας της ελληνικής νομολογίας είναι ξεπερασμένη, σημειωτέων μάλιστα ότι υπέρα της άποψης αυτής συνηγορεί το γεγονός ότι το άρθρο 1 παράγραφος 1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλου της ΕΣΔΑ αντιλαμβάνεται την περιουσία με ευρύτατη έννοια, περιλαμβάνεται κάθε ιδιωτικό δικαίωμα που αναλύτες σε κληρονομίσιμη αξία όπως και οικονομικά συμφέροντα, για παράδειγμα την άδεια πόλησης ποτών σε εστιατόριο. Έχουμε μία υπόθεση. Επίσης τα δικαιώματα που αποραίωνα από μετοχή ανώνυμης εταιρείας, τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, δηλαδή ήδη το άρθρο 1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλου το οποίο έχει κυρώσει η Ελλάδα δίνει ευρύα έννοια της περιουσίας, πράγμα βέβαια που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για την ερμηνεία της έννοιας της ιδιοκτησίας στο άρθρο 17. Μεταστροφή της νομολογίας του Αρίου Πάγου έχουμε με την απόφαση 40 του 1998 της Ολομέλειας, η οποία αφορούσε τη συνταγματικότητα των διατάξεων του άρθρου 45 παράγραφος 1α και 3 του νόμου 2172 του 93. Τι θέσπισε η διάταξη αυτή? Απόσβεση ορισμένων αξιώσεων των προσώπων που προσβλήθηκαν στην ανθρώπινη αξία τους από τον τύπο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μέχρι την έκδοση του νόμου αυτού. Καταλάβατε, δηλαδή όσοι είχαν αξιώσεις λόγω προσβολής της προσωπικότητας μέχρι την έκδοση του νόμου αυτού, οι αξιώσεις αυτές αποσβέστηκαν βάση του νόμου. Έκρινε λοιπόν το Δικαστήριο ότι το άρθρο 1 του πρόσθετου Πρωτοκόλου που έχει αυξημένη τυπική ισχύει εναντί των κοινών νόμων, κατοχυρώνει το σεβασμό της περιουσίας του προσώπου, την οποία περιουσία του μπορεί να στερηθεί μόνο για λόγους δημόσιας οθέλειας. Και συνεχίζει αυτή η απόφαση ότι στην έννοια της περιουσίας περιλαμβάνονται όχι μόνο τα εμπράγματα δικαιώματα, αλλά όλα τα δικαιώματα περιουσιακής φύσης και κτημένα οικονομικά συμφέροντα. Και κτημένα οικονομικά συμφέροντα, δηλαδή και τα ενοχικά περιουσιακά δικαιώματα και οι απαιτήσεις είτε αυτές έχουν αναγνωριστεί με δικαστική ή διετητική απόφαση, είτε είναι απλώς γεγενημένες κατά το εθνικό δίκαιο, εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία, ότι μπορούν να ικανοποιηθούν δικαστικά. Και συνεχίζει αυτή η απόφαση ότι στην έννοια της περιουσιακής φύσης κατά το ελληνικό δίκαιο, εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία, ότι μπορούν να ικανοποιηθούν δικαστικά. Και συνεχίζει η απόφαση ότι κατά το ελληνικό δίκαιο τέτοιες απαιτήσεις είναι οι απαιτήσεις από αδικοπραξία για την καταβολή αποζημίωσης ή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Διαβάζουμε τα αντίστοιχα άρθρα του Αστικού Κόδικα και το βλέπουμε. Άρα, λοιπόν, όταν το άρθρο 45 αυτού του νόμου, το 2172, προβλέπει την απόσβεση αυτών των απαιτήσεων, τι κάνει? Ανερεί την προστασία της αξίας του ανθρώπου, βέβαια, αφού θεσπίζει απόσβεση αυτών των αξιώσεων. Και μάλιστα, η απόσβεση αυτών των αξιώσεων τίνει και σε αδικαιολόγητη αδικαιολόγητη στέρηση περιουσιακού στοιχείου χωρίς να συντρέπουν λόγοι δημόσιας ωφέλειας, δηλαδή δητή προστασία αυτών των αξιώσεων. Άρα, αυτή η διάταξη είναι και αντισυνταγματική και ταυτόχρονα αντίκηται και στο άρθρο 1 του πρώτου πρόσθετου Πρωτοκόλου. Έτσι, με την απόφαση λοιπόν αυτή, έχουμε διεύρυνση της έννοιας της ιδιοκτησίας του άρθρου 17, παράγραφος 1, η οποία διεύρυνση όμως, προσέξτε, δεν καλύπτει και την απαλλοτρίωση, έτσι. Μας κάνει λόγο, έχουμε προστασιαμέν και των ενοχικών αξιώσεων σύμφωνα με το άρθρο 17, παράγραφος 1, οι διατάξεις όμως για την απαλλοτρίωση του άρθρου 17, παράγραφη 2 και επόμενα, αφορούν μόνο την απαλλοτρίωση ακινήτων, έτσι, και κινητών. Ωραία. Πάμε τώρα, είδαμε λοιπόν, περίπου την έννοια της ιδιοκτησίας του άρθρου 17, παράγραφος 1 του συντάρματος, πάμε να δούμε τον περίφημο θεσμό της απαλλοτρίωσης που παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Για να ικανοποιηθούν ορισμένες επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες, κάποιες πτυχές του δημοσίου συμφέροντος, δεν αρκούν οι περιορισμοί της ιδιοκτησίας τις οποίες αναφερθήκαμε, είπαμε, περιορισμοί δόμισης, απαγόρευση κατάτμισης ακινήτων κτλ. αλλά κρίνεται αναγκαία από τον ομοθέτη βέβαια ή την κανονιστικός δρόσα διοίκηση ή προσφυγή στην ολοκληρωτική στέρηση της ιδιοκτησίας υπό τη μορφή της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Άρα, η απαλλοτρίωση σημαίνει στέρηση της ιδιοκτησίας, όχι απλώς περιορισμό. Και βέβαια δεν είναι τόσο απλό το θέμα μεταξύ περιορισμού και στέρησης, διότι ναι μεν έχουμε την κλασική αναγκαστική απαλλοτρίωση που με μονομερή πράξη αφαιρείται η ιδιοκτησία, όμως στο ίδιο αποτέλεσμα μπορούμε να καταλήξουμε με περιορισμό, που φτάνει στο σημείο να αναιρεί την πυρήνα του δικιώματος. Στην ελληνική συνταγματική έννομη τάξη, για πρώτη φορά εμφανίστηκε ο θεσμός της απαλλοτρίωσης στο σύνταγμα της Τριζίνας και το ίσιο σύνταγμα αυτό που μας ενδιαφέρει ρυθμίζει διεξοδικά την απαλλοτρίωση στις παραγράφους στο άρθρο 17 παράγραφη 2 έως 6, 18 παράγραφος 8 και 117 παράγραφη 4 και 5. Τι επιτυγχάνει, τι επιδιώκεται με τον θεσμό της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Η άρση της σύγκρουσης μεταξύ του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και του δημοσίου συμφέροντος. Δηλαδή η αναγκαστική απαλλοτρίωση την οποία προβλέπει και ρυθμίζει το σύνταγμα αποτελεί συμβιβασμό της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος με την πλήρη αποζημίωση του ιδιοκτήτη συγγνώμη η οποία μας προσδιορίζει τοριστικά από τα αρμόδια δικαστήρια. Καταλάβατε τι κάνει η απαλλοτρίωση. Συμβιβάζει τι. Την περιορισία ενατομική και το δημόσιο συμφέρον. Πώς γίνεται αυτό. Μέσω αποζημίωσης. Αυτός ο θεσμός μας έχει θεμελιώδη σημασία. Ενσωματώνεται ακριβώς στο θεσμό της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Τι σημαίνει αν θέλουμε να δώσουμε έναν ορισμό της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Θα πούμε ότι είναι η στέριση της ιδιοκτησίας με μονομερή πράξη του κράτους, του δημοσίου. Μπορεί να μην είναι το ίδιο το κράτος. Μπορεί να είναι και ένα σωτά. Στέριση της ιδιοκτησίας με μονομερή πράξη του δημοσίου. Είναι η στέριση γενικά για λόγους δημόσιας οφέλειας, η οποία καθορίζεται από το νόμο και έναντι αποζημίωσης που προσδιορίζεται δικαστικά. Δηλαδή τη μεν δημόσια οφέλεια την καθορίζει ο νόμος, τη δε αποζημίωση την προσδιορίζει η δικαστική εξουσία. Αυτός ορισμός αντιστοιχεί στην αναγκαστική απαλλοτρίωση υπό στενή ένια. Δηλαδή προσέξτε, η αναγκαστική απαλλοτρίωση δεν αποτελεί αναγκαστική αγοραπολησία ούτε και διοικητική σύμβαση, αλλά είναι μονομερής διοικητική πράξη. Δηλαδή δεν έχουμε συμβατική σύμπτωση βουλήσεων, αλλά αστέριση της ιδιοκτησίας για την οποία δεν καταβάλλεται τίμιμα, αλλά τι? Αποζημίωση. Άρα μονομερής διοικητική πράξη, η οποία προσβάλλεται με τις ακυρώσους και μάλιστα η προθεσμία ασκήσεως της εθνής ως ακυρώσος, προσέξτε, η απαλλοτρίωση παράλληλα είναι ατομική πράξη, πρέπει να δημοσιευθεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. Και η προθεσμία για την άσκηση της ως ακυρώσος είναι 30 μέρες και όχι 60. Αυτό είναι σημαντικό. Λοιπόν, και η κυριότητα που αποκτάτε δεν είναι παράγωγη, αλλά είναι πρωτότυπη. Και μάλιστα δεν προϋποθέτει την κυριότητα του οικαζωμένου κύριου, του απαλλοτριουμένου, ο οποίος καλείται καθού η απαλλοτρίωση. Δηλαδή, ο υπερού η απαλλοτρίωση αποκτά πρωτότυπα την κυριότητα. Πού στηρίζεται αυτή η κτήση της κυριότητας? Στη μονομερή διοικητική πράξη του δημοσίου. Έτσι, για αυτό δεν ενδιαφέρει αν ήταν όντως κύριος ο καθού η απαλλοτρίωση. Μέχρι εδώ είμαστε εντάξει. Άρα, αναγκαστική απαλλοτρίωση υπό στενή έννοια είναι η ατομική διοικητική πράξη στέρηση της περιουσίας έναντι αποζημίωσης. Ωραία. Τώρα, στην αναγκαστική απαλλοτρίωση υπάγεται και αυτό που λέμε, τόσο η στενή απαλλοτρίωση όπως είπαμε, όσο και η λεγόμενη de facto αναγκαστική απαλλοτρίωση, η οποία συντρέχει πότε? Στην περίπτωση αποδυνάμωσης της ιδιοκτησίας. Δηλαδή, όταν καθίστατε όπως είπαμε αυρανής ιδιοκτησία, σύμφωνα με τον προορισμό της, δηλαδή, απαλλοτριώνεται το τμήμα ενός ακινήτου, με συνέπεια το υπόλοιπο να καθίσταται τι? Άχρηστο. Δηλαδή, η μονομερής πράξη της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αφορά ένα τμήμα του ακινήτου, το άλλο δεν απαλλοτριώνεται, παραμένει στην ιδιοκτησία. Όμως, λόγω του περιορισμού της έκτασης, αυτό καθίσταται άχρηστο. Δεν μπορώ να το χρησιμοποιήσω σύμφωνα με τον προορισμό του. Ή, έχω ένα ακινήτο δίπλα στο οποίο είναι γειτονικό, όμορο, με ακινήτο του στρατού, στο οποίο διεξάγονται στρατιωτικές ασκήσεις. Όμως, καταλαβαίνετε, εφόσον είναι πεδίο βολής δίπλα, το δικό μου ακινήτο είναι πλέον άχρηστο. Δεν υπάρχει στέρηση κατά κυριολεξία της ιδιοκτησίας, δεν υπάρχει μονομερής πράξη, όμως, de facto, αποδυναμώνεται η ιδιοκτησία. Οπότε, στις περιπτώσεις αυτές γίνεται λόγος για de facto απαλλοτρίωση, οπότε το δικαστήριο καλείται εκ των ιστέρων να διαπιστώσει τον απαλλοτριωτικό χαρακτήρα της κρατικής παρέμβασης, που η κρατική παρέμβαση, όπως καταλαβαίνετε, γίνεται για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, και να επιδικάσει σχετική αποζημίωση. Δηλαδή, το δικαστήριο εκ των ιστέρων, δεν έχουμε, στην περίπτωση της, ενστηνήν ή αποζημιώσεως, η αποζημίωση πρέπει να καταβληθεί εκ των προτέρων, έτσι, πλήρης αποζημίωση. Εδώ, εκ των ιστέρων θα έρθει το δικαστήριο, δηλαδή όταν έχει συντελεστεί οσιαστικά η αποδυνάμωση της ιδιοκτησίας, τι κάνει ο ενδιαφερόμενος. Αξιώνει την αποκατάσταση της ζημίας του, με προσφυγή στη διάταξη του άρθρου 105 του ισαγωγικού νόμου, σε συνδυασμό βέβαια με τη συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας. Δηλαδή, όταν γίνει κάποιος υπέρμετρος περιορισμός που είπαμε πριν, καταλήγει τελικά στην de facto... Αν το δεχτεί το ναι, το δικαστήριο, δηλαδή de facto απαλλοτρίωση σημαίνει αυτό ότι ο περιορισμός είναι τόσο έντονος που καταλήγει να αποδυναμώνει την ιδιοκτησία, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Δηλαδή, είναι αδύνατη η χρήση του ακοινήτου, γιατί κυρίως εκεί συμβαίνει αυτό, του ακοινήτου σύμφωνα με τον προορισμό του, οπότε καταλήγει de facto της πράγμας σε στέρηση της ιδιοκτησίας. Τώρα προσέξτε, άλλες ενδιαφέρουσες κατασκευές είναι το εξής, ότι με τη στέρηση της ιδιοκτησίας εξωμιώνονται και οι προπαρασκευαστικές, όπως λέμε, της νόμιμης κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης πράξης, δηλαδή πράξης έκρισης ρημοτομικού σχεδίου. Σημειώστε το πράξης έκρισης ρημοτομικού σχεδίου. Με τις πράξεις έκρισης ρημοτομικού σχεδίου δεν κηρύσεται αναγκαστική απαλλοτρίωση των ακοινήτων που ορίζονται για την ανέγκριση δημοσίων κτιρίων, αλλά τι πρέπει να γίνει σε έυλογο διάστημα να ακολουθήσει αναγκαστική απαλλοτρίωση. Ήδη όμως η έκριση του ρημοτομικού σχεδίου συνεπάγεται απαγόρευση διάθεσης του ακοινήτων για άλλο σκοπό. Δηλαδή, προσέξτε, εγκρίθηκε το ρημοτομικό σχέδιο και ορίστηκε ότι το ακίνητό μου θα χρησιμοποιηθεί για την ανέγκριση δημοσίου κτιρίου. Δεν έγινε η διαδικασία της απαλλοτρίωσης ακόμη. Δεν έχει το δημόσιο χρήμα. Όμως και μόνο το γεγονός ότι περιλήφθη στο ρημοτομικό σχέδιο, εμένα μου απαγουστερεί τη δυνατότητα διάθεσης του ακοινήτου. Άρα, απαγουστερεί την ιδιοκτησία. Αυτός ο καφορισμός τώρα, αυτή η έγκριση δηλαδή, αποτελεί συνταγματικώς ανεκτή δέσμευση της ιδιοκτησίας, η οποία όμως δεν μπορεί να διατηρηθεί πέρα από έναν εύλογο χρόνο. Δηλαδή, είναι ένα βάρος της ιδιοκτησίας, το οποίο γίνεται ανεκτό για ένα χρονικό διάστημα εύλογο χρόνο. Στη συνέχεια όμως η διοίκηση, εφόσον δεν προβεί στην απαλλοτρίωση, δεν θέσει σε εφαρμογή τη διαδικασία απαλλοτρίωσης, πρέπει να άρει το βάρος, να προβεί σε άρση. Εκτός κι αν έχει καταστεί κοινόχριστος χώρος βέβαια αυτό το ακίνητο, λόγω συνδρομής των προϋποθέσεων του περίφημου νόμου 1337-83, του νόμου Τρίτσι. Αλλιώς έχουμε αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης, δηλαδή πρέπει να εκδοθεί ανακλητική πράξη του ρημοτομικού σχεδίου. Καταλάβατε τι λέω. Εγκρίνονται κάποιες ρημοτομικές αλλαγές σε ένα σχέδιο. Βάσει αυτόν, το ακίνητό μου θα χρησιμοποιηθεί για την ανέγραση δημοσίου κτιρίου. Σημαίνει δηλαδή ότι το δημόσιο θα μουστερήσει την ιδιοκτησία και κάποια στιγμή θα απαλλοτριώσει το ακίνητο. Μέχρι να γίνει όμως αυτό, εγώ δεν μπορώ να διαθέσω το ακίνητό μου. Δηλαδή, ούτε έχω πάρει αποζημίωση λόγω της επερχόμενης απαλλοτρίωσης, ούτε μπορώ να το διαθέσω. Άρα, τι σημαίνει αυτό, ότι αυτή είναι ένα βάρος, δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία της απαλλοτρίωσης, δεν κινήθηκε καν, είναι ένα βάρος που εισκαταλείχει να ισοδυναμεί με στέριση της ιδιοκτησίας, οπότε μπορεί να διατηρηθεί για εύλογο χρόνο. Η διοίκηση δηλαδή είναι υποχρωμένη μετά από ένα χρονικό σημείο να το άρει. Τώρα εδώ, το θέμα είναι ότι υπάρχει κάποια νομολογία από την οποία προκύπτει ότι μπορεί να έχει διατηρηθεί αυτό το βάρος 30 χρόνια. Τι είπατε, το έυλογο. Αυτό πρέπει ο ενδιαφερόμενος να ζητά, αν βλέπει αδράνεια της διοίκησης, να ζητήσει την έκδοση ρητής πράξης ανάκλησης και αν η διοίκηση δεν συμμορφωθεί να προσφύγει στο δικαστήριο. Λοιπόν, ναι, εντάξει μέχρι εδώ, ναι. Η ανάκληση φορά όλο το ρημοτομικό ή μόνο για τη συγκεκριμένη πρόταση. Με το συγκεκριμένο. Ναι, να ανακαλέσει αυτό που λέμε το ρημοτομικό σχέδι. Όλο, δηλαδή, αν έχει βαρύνει περισσότερα. Δεν είναι οικοδομίσμα, δεν ανήκουν σε κάποιον, πολλά φορά και ακίνητα του δήμου, για παράδειγμα, έτσι. Ναι, αλλά θα αναλυθεί όλη η πράξη. Κατά κανόνα, ναι. Εντάξει, άμα είναι ένα ρημοτομικό σχέδιο που προβλέπει συγκεκριμένη διαμόρφωση μιας περιοχής, όπως καταλαβαίνετε, δεν είναι δυνατή η μερική ανάκληση, έτσι. Ή μπορεί να είναι μερική αν είναι δυνατή η τροποποίηση. Πάντως, αυτό που ενδιαφέρον, ο ενδιαφερόμονος έχει έννομο συμφέρον να ζητήσει ανάκληση του ρημοτομικού σχέδιου, καθό μέρος τον αφορά, έτσι, δεν είναι. Πριν πω να πέρατε ότι στην απαλλοτρίωση, ο υπερβολικός οικοδομίσμας είναι ο κύριος, σε αυτή την περίπτωση, η αποζημίωση θα δοθεί στον κύριο του. Κοιτάξτε, αυτό που γίνεται ορίζονται η δικαιούχη, καταλάβατε, βέβαια, φυσικά, εκεί υπάρχει θέμα. Αλλά αυτό δεν θύγει, πώς να σας πω, δεν θύγεται ποιος, ο υπερού η απαλλοτρίωση. Αυτός οφείλει να καταβάλει, ο υπερού η απαλλοτρίωση, οφείλει να καταθέσει την αποζημίωση στο τοταμείο παρακαταδικών και δανείων. Τώρα, το από εκεί και πέρα, αυτό δεν επηρεαζεί, αυτός αποκτά κυριότητα, έτσι, τώρα το θέμα με τον καθού η απαλλοτρίωση είναι διαφορετικό, έτσι. Αυτό αφορά τον πραγματικό κύριο και τον καθού η απαλλοτρίωση. Αλλά ο υπερού η απαλλοτρίωση, οφείλει να καταθέσει πλήρη αποζημίωση, όπως προσδιόρισε δηλαδή το δικαστήριο, στο τοταμείο παρακαταδικών και δανείων. Και από εκεί πέρα, αυτός είναι εντάξει, έτσι. Δηλαδή, συντελείται η απαλλοτρίωση. Ναι. Η παράλυψη έκπλησης της ανάγκης της αδυντής είναι ακυρωτική διαφορά. Ναι. Ναι. Γιατί ρωτάτε? Ό,τι διότι μετά προσφέρει στο δικαστήριο. Ναι, φυσικά, φυσικά. Ότι κάνει έτσι και κυρώνει, προβάζει έτσι και κυρώνει. Ναι. Ναι, ναι. Θα το δω δηλαδή πιο αναλυτικά, αλλά νομίζω ναι ότι είναι... Κρατώ μια επιφύλαξη, όμως, θα σας το πω με βεβαιότητα. Γιατί η πράξη απαλλοτρίωσης είναι ουσιαλώς ακυρωτική διαφορά, έτσι που το καλεί, ακυρωτική διαφορά. Ναι, ναι, όλες αυτές είναι ακυρωτικές, ακριβώς ακυρωτικές. Ακυρωτικές, ακυρωτικές, ναι. Ναι, ναι. Λοιπόν, πάμε τώρα στη δημόσια ωφέλεια που μας λέει σίγουρα με τη διάδαξη του 17 παράγραφος 2 κανείς δεν στερείται την ιδιοκτησία του παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο. Δηλαδή, προσέξτε, το 17-1 μας έκανε λόγο για γενικό συμφέρον και το 17-2 για δημόσια ωφέλεια. Όλα αυτά τι είναι, πτύχοι, μάλλον έννοιες συγγενείς θα λέγαμε του δημοσίου συμφέροντος, τις αόρες της αξιολογικής έννοιες του δημοσίου συμφέροντος, αλλά σημαίνει κάτι άλλο. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση λοιπόν συνεπάγεται άρση του δικιώματος ιδιοκτησίας, άρα η δημόσια ωφέλεια πρέπει να είναι πιο έντονη από το γενικό συμφέρον που περιορίζει την ιδιοκτησία. Βλέπετε το 17 παράγραφο 1 το ίδιο προβλέπει περιορισμούς γιατί μας λέει ότι η ιδιοκτησία δεν μπορεί να ασκείται, εξ' αυτής αφοραίων τα δικιώματα δεν μπορούν να ασκούνται κατά τρόπο αντίθετο που στο γενικό συμφέρον. Άρα περιορίζεται η ιδιοκτησία χάρη του γενικού συμφέροντος. Στέρηση της όμως είναι δυνατή λόγω δημόσιας ωφέλειας, άρα η δημόσια ωφέλεια είναι δημόσιο συμφέρον πιο έντονο από το γενικό συμφέρον. Φυσικά είναι μία αόριστη αξιολογική έννοια η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με τις επικρατούσες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές αντιλήψεις και ανάγκες προφανώς. Άρα όταν η συγκεκριμενοποίηση αυτής της δημόσιας ωφέλειας ως αόριστης έννοιας γίνεται από τη διοίκηση, σημαίνει ότι η διοίκηση διαθέτει τι? Διακριτική ευχαία έτσι. Άρα ελέγχεται από τα διοικητικά δικαστήρια ως προστηντήρηση των άκρων ορίωχης. Και προσέξτε δημόσια ωφέλεια φυσικά δεν σημαίνει ωφέλεια του δημοσίου, αλλά είναι ταυτόσιμη του έντονου δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου. Μάλιστα το Σύνταγμα το ίδιο μας λέει ότι η δημόσια ωφέλεια πρέπει να είναι προσυκόντος αποδεδειγμένη, δηλαδή η αναγκαστική απαλλοτρίωση πρέπει να στοχεύει άμεσα στη δημόσια ωφέλεια και κυρίως να προάγει με απόλυτη βεβαιότητα και σημαντικά και άμεσα την εθνική οικονομία ή άλλων δημόσιους εφέρον. Να προάγει σημαντικά και άμεσα την εθνική οικονομία ή άλλων δημόσιους εφέρον. Ας πούμε, η δημόσια ωφέλεια μπορεί να είναι η μέρηνα του κράτους για την απόκτηση κατοικίας από τους αστέους, η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, η ευρέωση της κοινωνικής ειρήνης και της οικονομικής ανάπτυξης. Αυτά αποτελούν δημόσια ωφέλεια. Η δημόσια ωφέλεια τώρα μπορεί να καθορίζεται με τυπικό νόμο ή και με κανονιστική πράξη, που εκδίδεται βάση ειδικής και συγκεκριμένης και ορισμένης νομοθετικής εξουσιοδότησης. Άρα λοιπόν ο σκοπός όμως, ο νόμος ή η κανονιστική πράξη πρέπει να αναφέρει ειδικά, να εξειδικεύει το σκοπό. Δεν μπορεί δηλαδή να ορίζει για διαταξινόμο ότι για κάθε σκοπό δημόσια ωφέλειας μπορεί ας πούμε ο δήμος να προβένει σε στέριση της ιδιοκτησίας. Αυτό αλλά απαιτείται εξειδίκευση του σκοπού για τον οποίον επιβάλλεται απαλλοτρίωση στη συγκεκριμένη περίπτωση. Πρέπει να ωφελείται δηλαδή το κοινωνικό σύνολο με συγκεκριμένο τρόπο. Επίσης η αναγκαστική απαλλοτρίωση μπορεί να διανεργείται όχι μόνον υπέρ του κράτους αλλά και υπέρ τρίτων. Θα το δούμε αυτό στη συνέχεια. Επίσης έχει γίνει δεκτό ότι δεν αποτελεί δημόσια ωφέλεια η απλή αύξηση της περιουσίας ή των εσόδων του κράτους εφόσον δεν συνδυάζεται με την εξυπηρέτηση κοινωνικού συμφέροντος. Δεν αρκεί λοιπόν η αύξηση απλώς των εσόδων του κράτους εφόσον δεν συνδυάζεται με την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συμφέροντος. Άρα συνεχίζουμε τη σκέψη αυτή ότι είναι δυνατή η απαλλοτρίωση υπέρ ιδιωτών εφόσον ο σκοπός της εντάσσεται στην εξυπηρέτηση γενικότερου συμφέροντος. Μπορείτε να φανταστείτε μια περίπτωση τέτοια. Έχουμε απαλλοτρίωση υπέρ τρίτου, αυτή όμως η απαλλοτρίωση δεν φυσικά εξυπηρετεί τον τρίτο αλλά εξυπηρετεί και σημαντική δημόσια οφέλη, δηλαδή έντονο γενικό συμφέρο. Ίσως η κατασκευή κάποιου εναστασίου. Επέκταση μιας δυομηχανικής εγκατάστασης γίνεται υπέρ τρίτου, απαλλοτριώνονται δηλαδή εκτάσεις για την επέκταση μιας δυομηχανικής εγκατάστασης, προφανώς υπέρ του ιδιώτη. Κλείνω όμως με την επέκταση αυτής της δυομηχανικής εγκατάστασης προάγεται η εθνική οικονομία, μειώνεται η ανεργία, ενισχύεται ένα συγκεκριμένος δυομηχανικός κλάδος. Άρα έχουμε λοιπόν εξυπηρέτηση γενικότερου δημοσίου συμφέροντος, έστω και αν η απαλλοτρίωση γίνεται υπέρ ιδιώτη. Υπάρχει περίπτωση που είναι απαλλοτριωτή μέρα δασικής έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι απαλλοτριωτή μέρα δασικής έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκταση. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης. Υπάρχει περίπτωση που είναι ιδιωτική δασική έκτασης.