| Συμπτώματα της ασθένειας, αίτιο-παθογόνο, καταπολέμηση: Τι έχετε ακούσει για τη λέξη περονόσπορος. Πού πάει το μυαλό μας όταν ακούμε περονόσπορο. Και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη λέξη και μεταφορικά, ας πούμε, για να δείξουμε ότι έχει πέσει κάποια συμφορά ή κάποια έτσι φοβερή κατάσταση, κάποια απώλεια. Τι είναι ο περονόσπορος. Έχουμε μόνο στο Αμπέλη περονόσπορο. Όχι. Έχουμε σε αρκετές καλλιέργειες περονόσπορο. Η ασθένεια του περονόσπορου στο Αμπέλη θεωρείται από τις πιο σημαντικές ασθένειες. Κάποτε τη λέγαμε μυκητολογική ασθένεια. Αλλά ξέρουμε τώρα ότι ο οργανισμός που προκαλεί αυτή την ασθένεια δεν είναι μύκητας, γι' αυτό δεν θα τολμήσω να πω η σημαντικότερη μυκητολογική ασθένεια, είναι από τις πιο σημαντικές ασθένειες του Αμπελιού. Ο περονόσπορος του Αμπελιού μεταφέρθηκε στην Ευρώπη από την Βόρεια Αμερική, πότε όταν εισήγαγαν μαζικά αμερικάνικα υποκείμενα για να καταπολεμήσουν τι? Τη φιλοξύρα. Βεβαίως, φέραμε αμερικάνικα υποκείμενα για να καταπολεμήσουμε τη φιλοξύρα και μαζί φέραμε και πολλές αρρώστιες. Μια από αυτές είναι ο περονόσπορος. Φαίνεται λοιπόν ότι ήρθε από εκεί στην Ευρώπη όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1878 αρχικά στη Γαλλία και μέσα σε τρία χρόνια είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Πήγε παντού. Στην Ελλάδα αναφέρθηκε για πρώτη φορά όπως βλέπετε μέσα σε τρία χρόνια, τρία χρόνια αργότερα στη Μεσσινία. Εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα και την πρώτη πικρή εμπειρία από τον περονόσπορο στην Ελλάδα, οι παραγωγοί τηγεύτηκαν το 1900 όπου σχεδόν τα δύο τρίτα της αναμενόμενης παραγωγής καταστράφηκαν. Είχαμε μια γενική επιδημία στη χώρα και από τότε η ασθένεια αυτή ενδημεί κυρίως σε υγρές περιοχές όπου έχουμε άκθονες βροχοπτώσεις την άνοιξη αλλά και το χειμώνα θα δούμε όπου χρειάζεται αρκετή υγρασία για να παραχθεί το μόλισμα και να οριμάσει. Ποιες ζημιές μπορούμε να έχουμε με τον περονόσπορο. Πρώτα απ' όλα μπορούμε να έχουμε άμεσες και έμεσες. Με τον περονόσπορο έχουμε πρώτα απ' όλα καταστροφή της παραγωγής μας γιατί έχουμε προσβολή των σταφυλιών, έχουμε προσβολή των βοτρίων οπότε χάνουμε ένα μέρος της παραγωγής. Οι βοτρίς μπορεί να προσβηθούν όταν ακόμα είναι στο στάδιο του άμθους ή και αργότερα, οπότε έχουμε μείωση της παραγωγής μας. Έχουμε αποφύλωση, έχουμε εκτεθαμένες προσβολές στο φύλλομα με αποτέλεσμα την αποφύλωση. Τώρα η αποφύλωση όπως γνωρίζετε έχει επίδραση στην παραγωγή του έτους. Ξέρετε για τη λειτουργία του φυλώματος και το ρόλο του κλπ, προϊόντα φωτοσύνθεση κλπ κλπ. Η αποφύλωση όμως έχει φανεί ότι επηρεάζει και την ξυλοποίηση των κλιματίδων. Γιατί άμα δεν έχει να φωτοσυνθέσει το φυτό, αρκετή φωτοσυνθετική επιφάνεια, τότε δεν μπορεί να αποφυσαυρίσει και να ξυλοποιήσει τις κλιματίδες, να οριμάσουν οι κλιματίδες και να ξυλοποιηθούν. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα στην παραγωγή και του επόμενου έτους αρνητικό αποτέλεσμα. Αν έχουμε δε μια αποφύλωση 2-3 χρόνια στη σειρά, τότε θα έχουμε μια καθολική ξύρανση των πρέμνων. Μια άλλη ζημία είναι η αύξηση του κόστους εξαιτίας των ψεκασμών. Σε κάποιες περιοχές σταθερά γίνονται κάποια ψεκασμή τον χρόνο γύρω στους 3 ή και παραπάνω. Και υπάρχουν και άλλες περιοχές όπου δεν απαιτούνται ψεκασμή, παρ' όλα αυτά η παραγωγή επειδή φοβούνται, επειδή κάποτε μπορεί να έτυχε περονόσπορος ή στο άκουσμα ξέρω εγώ το περονόσπορο να κάνουν ξέρω εγώ ένα ψεκασμό χωρίς να χρειάζεται ή παραπάνω. Άρα έχουμε και το κόστος των ψεκασμών. Ελάτε να δούμε τα συμπτώματα και να γνωρίσουμε αυτήν την ασθένεια. Εδώ πέρα σε αυτήν την εικόνα βέβαια θα μου πείτε τι μας δείχνεις. Είναι κάνα σύμπτωμα εδώ. Μπορεί κάποιος να διακρίνει τίποτα σε αυτήν την εικόνα. Κωνσταντίνε. Υπάρχουν κάποιες αμυδρές κυλίδες ελαφρού κίτρινου χρώματος αν τις βλέπετε. Είναι εδώ, έτσι σε διάφορα σημεία. Εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εκεί. Αυτές τις κυλίδες που είναι στην αρχή της εμφάνισης τους, αν θα κόψουμε το φυλαράκι και το σηκώσουμε στο διερχόμενο φως, θα μας θυμίσουν τις λαδιές από λάδι πάνω σε ύφασμα. Γι' αυτό τις λέμε κυλίδες ελαίου. Είναι κυλίδες ελαίου. Αυτές εμφανίζονται κυρίως στα περιθώρια του ελάσματος και θα μου πείτε εσείς γιατί, αλλά μπορεί και να εμφανιστούν και κοντά στα νεύρα. Θα μου πείτε εσείς γιατί. Μπορεί να είναι στρογγυλές ή να είναι πολυγωνικές. Οι πολυγωνικές κυλίδες είναι κυρίως στα όρημα φύλλα που είναι λίγο πιο ανθεκτικά. Οπότε περιορίζεται η προσβολή από τις νευρώσεις. Έτσι. Γιατί έχουμε στην περιφέρεια του ελάσματος κυρίως ή γύρω από τα νεύρα κυλίδες. Σα ακούω Φάνη. Όχι. Είναι αερομεταφερόμενο το μόλισμα. Ακριβώς. Εκεί αποραίει το νερό όταν υπάρχει υγρασία. Γιατί είναι μια στένια άμεσα συνδεδημένη με την υγρασία. Θα δούμε ότι αν δεν έχουμε βρεγμένες επιφάνειες δεν μπορούμε να έχουμε προσβολή. Άρα λοιπόν εκεί που αποραίει το νερό και στέκει το νερό σαν σταγόνα που σημαίνει ή στις άκρες του ελάσματος συγκεντρώνεται η υγρασία ή κοντά στις νευρώσεις. Εκεί λοιπόν θα δούμε τις κυλίδες ελέου αρχικά. Και στην κάτω επιφάνεια των φύλων, αν θα σηκώσουμε, αν θα γυρίσουμε ανάποδα, θα δούμε στην αντίστοιχη θέση των κυλίδων λευκές εξανθήσεις. Οι οποίες μοιάζουν σαν να έχεις πασπαλί σε εκείνο το σημείο με χιόνι ή με αλάτι θα έλεγα. Εδώ τι μας θυμίζει πασπαλισμένο, άσπρο, εξανθήσεις, ακούω βασιλική. Μας θυμίζει ο ίδιος. Το ίδιο όμως μοιάζει σαν να έχουμε κάνει στο φύλο τι, σαν να το έχουμε πουδράρι, όχι σαν να το έχουμε πασπαλίσει με αλάτι σε εκείνο το σημείο ή με χιονάκι. Ο κύριος Παναγόπουλος στο βιβλίο του λέει χιονώδης εξανθήσεις, πραγματικά μοιάζει σαν χιονάκι. Εξανθήσεις λοιπόν στην κάτω επιφάνεια του φύλου, οι κυλίδες της συνέχεια γίνονται νεκροτικές, έχουμε σχίσιμο και όταν έχουμε σχίσιμο του φύλου, όταν έχουμε πολλιάρθμιες κυλίδες, το φύλο κουρελιάζει. Για να δούμε κι άλλες φωτογραφίες. Εδώ βλέπετε κυλίδες μεταγενέστερες, δηλαδή πιο όριμες, έχουν ένα πιο έντονα κίτρινο χρώμα. Εδώ τις βλέπετε στην περιφέρεια του ελάσματος, πιο έντονα κίτρινες. Εδώ βλέπουμε την πάνω επιφάνεια και την αντίστοιχη κάτω που βλέπουμε αυτές τις λευκές εξανθήσεις. Και εδώ που έχουμε την έκρουση πλέον στα σημεία που υπήρχαν οι κυλίδες, έχουμε μια έκρουση των ιστών και βλέπετε αυτό που λέμε η χιονώδης εξάνθυση ή σαν να έχουμε πασπαλίσει τα σημεία εκείνα που υπάρχει προσβολή με αλάτι. Και εδώ είναι οι εξανθήσεις και θέλω να μου πείτε τι σημαίνει εξάνθυση. Έχουμε μιλήσει για τον όρο επάνθυση στο ίδιο. Τι είναι η εξάνθυση Κωνσταντίνε μια και σηκώνει σχέδι. Είναι καρποφορία του μίκητα που βγαίνει μέσα από το φυτικό ιστό. Δεν αναπτύσσεται επί του φυτικού ιστού όπως συμβαίνει με το ίδιο αλλά βγαίνει μέσα από το φυτικό ιστό, βγαίνει μέσα από τα στόματα. Και αυτό που βγαίνει συνήθως προς τα έξω μετά από μια μικητολογική παύλα ή μικητολογική προσβολή είναι καρποφορίες και συγκεκριμένα οι αγγενείς καρποφορίες γιατί σε αυτούς τους οργανισμούς οι αγγενείς καρποφορίες θα παραχούν πολύ αργότερα στο βιολογικό κύκλο. Κοιτάξτε τώρα, μερικές φορές όταν έχουμε πάρα πολύ υγρασία μπορεί να μας εμφανιστούν εξανθήσεις πριν κάνει εμφανιστεί η κυλίδα. Αντίθετο, όταν δεν έχουμε πολύ υγρασία μπορεί να μην τις δούμε εύκολα τις εξανθήσεις. Αν υποψιαζόμαστε λοιπόν ότι έχουμε περονόσπορο, αρκεί να πάρουμε δύο φυλλαράκια και να τα κλείσουμε σε μια σακούλα με υγρασία, να βάλουμε και ένα βρεγμένο βαμβάκι και θα μας βγάλει τις εξανθήσεις σε μία-δύο μέρες ανάλογα με τη θερμοκρασία που θα το έχουμε. Εδώ λοιπόν είναι μία εικόνα που μας δείχνει τις καρποφορίες, βέβαια δεν καταλαβαίνουμε και τόσο πολύ αν δεν έχουμε εμπειρία ότι αυτά εδώ είναι σποριάγγια, αυτά τα λεμονοειδή, ζωοσποριάγγια που τα βλέπουμε στην κάτω επιφάνεια των φύλλων πάνω σε σποριαγγιοφόρους με χαρακτηριστικές απολύξεις, δεν δροειδής, σποριαγγιοφόρους. Θα σας δείξω όμως με τα σχηματάκια για να δείτε πώς ακριβώς είναι ή να θυμηθείτε. Να δούμε με ποιες άλλες ασθένειες μπορούμε να μπερδέψουμε τον περωνόσπορο στα φύλλα. Ήδη μιλήσαμε για το ίδιο, όπου μπορεί να μπερδέψουμε τις κυλίδες του περωνόσπορου με το ίδιο, αλλά ποιες είναι οι διαφορές πέρα από αυτό που είπαμε πως μοιάζει εξάνθεση σαν να έχουμε χιόνι, σαν να έχουμε αλάτι, ενώ το ίδιο μοιάζει σαν να έχουμε αλευρώσει, πουδράρει το φύλλο κατά θέσης. Βασιλική. Κατά κανόνα συμβαίνει αυτό. Στον περωνόσπορο η εξάνθεση είναι πάντα από κάτω ενώ στο ίδιο είναι κυρίως από πάνω μπορεί να είναι και από κάτω στο ίδιο. Επίσης η επάνθυση είναι πιο διάχυτη ενώ του περωνόσπορου είναι λίγο πιο οριοθετημένη θα έλεγα στα πλαίσια μιας κυλίδας ή μεταξύ νεύρων. Εδώ αυτή η εικόνα που έχει βγει και η λεζάντα από κάτω μας δείχνει μια άλλη προσβολή η οποία τους άπειρους, τους εντελώς άπειρους, γιατί μία φορά να το δεις και τελείωσε το έμαθες, τους άπειρους μπορεί να τους μπερδέψει με τον περωνόσπορο. Τι έχουμε εδώ πέρα κοιτάξτε έχουμε την κάτω επιφάνεια των φύλων όπου βλέπουμε αυτές εδώ τις ασπρίλες που μοιάζουν πάρα πολύ με τις εξανθήσεις του περωνόσπορου. Αν κοιτάξουμε την άλλη επιφάνεια των φύλων όμως τη βλέπουμε στις αντίστοιχες θέσεις κάποια εξογκώματα. Αυτό τι είναι? Αυτό είναι προσβολή από ένα άκαρι το οποίο είναι γραμμένο εκεί, το eriophias vitis και λέγεται ερρήνωση του αμπελιού. Ένας άπειρος όμως παρατηρητής μπορεί να μπερδευτεί. Είναι πολύ εύκολο γιατί αν δεις την πάνω επιφάνεια των φύλων θα δεις πάντοτε ένα εξογκώμα σαν σπυράκι οπότε καταλαβαίνεις ότι αυτό δεν είναι περωνόσπορος αλλά είναι το άκαρι. Σε ακούω. Πώς λέγεται η ασθένεια, η προσβολή αυτή λέγεται ερρήνωση. Άρα λοιπόν μπορούμε να μπερδευτούμε με ο ίδιος με ερρήνωση και επίσης επειδή μιλήσαμε για μοσαϊκό και έχουμε και αρκετούς ιούς στο αμπέλι μπορεί να μπερδευτούμε με τα μοσαϊκά άμα δεν δούμε εξανθήσεις μπορούμε να μπερδευτούμε με υιολογικές προσβολές ακόμα. Και θα δούμε και τις προσβολές της ράγιας όπου και εκεί μπορούμε να συγχυστούμε να μπερδευτούμε με άλλες ασθένειες ή προσβολές. Ακούω. Όχι γιατί η φιλοξύρα κάνει ένα πράγμα σαν κίστη το οποίο κρέμεται χωρίς να είμαι βέβαια εντομολόγος αυτό είναι απλώς ένα φούσκομα του φύλου. Στην ουσία κυρτώνει το φύλο, κάνει ένα κύλωμα εκεί κάθεται το άκαρι και καλύπτεται με τρίχες είναι αυτές οι ασπρίλες που βλέπουμε και το φύλο από την από πάνω πλευρά δεν έχει τρίχες βέβαια του ακάρεως βλέπουμε αυτή την φυλική επιφάνεια που έχει κυρτώσει είναι κυρτή από την πάνω επιφάνεια και κύλα από την κάτω επιφάνεια του φύλου. Δεν μπορούμε να το μπερδέψουμε με φιλοξύρα. Λοιπόν, πάμε παρακάτω να δούμε τώρα τις προσβολές τους βότρεις. Είπαμε ότι μπορούμε να έχουμε προσβολές ήδη από το στάδιο του άνθους και αργότερα όταν έχουμε σχηματισμένες ράγες και εδώ βλέπετε ένα τσαμπί το οποίο έχει προσβληθεί έχει καταστραφεί κατά ένα μέρος. Έτσι βλέπετε ότι είναι ξερό, ότι εδώ δεν έχουμε ράγες ενώ το υπόλοιπο έχει κάνει κανονική καρπόδεση. Λοιπόν, η προσβολή στα σταφύλια μπορεί να γίνει είτε στο μίσχο του σταφυλιού, από εκεί που κρέμεται δηλαδή, είτε στον κεντρικό άξονα αυτόν εδώ τον χοντρό, το κεντρικό άξονα, είτε στους πλάγιους άξονες. Μπορεί να έχουμε κυλίδες δηλαδή τοπικές προσβολές όπως θα είχαμε μια κυλίδα στο φύλο να έχουμε σε αυτά τα σημεία και να έχουμε και παρουσία εξανθήσεων. Τώρα, πάνω στις ράγες τις ίδιες έχουμε διαφορετικά συμπτώματα ενάλογα με το πότε θα προσβληθούν αυτές. Αυτές όταν είναι νεαρές μπορούν να προσβληθούν απευθείας. Πιο πολύ προσβάλλεται το άνθος εδώ που τα λέμε. Όταν θα δέσει η ράγα, τότε πιο πολλές φορές βλέπουμε προσβολή έμμεσα από το μίσχο. Μέσω του μίσχου. Λίδες παρουσιάζουν κάποιες κυλίδες καστανοπράσινες και εκεί μπορεί να μπερδευτούμε με τις κυλίδες της ίσκας που δημιουργεί η ίσκα στις ράγες. Επίσης, μπορεί να νομίζουμε ότι είναι τεφράς ύψη γιατί βγαίνουν εξανθήσεις πάνω στις ράγες οι οποίες γκριζάρουν αργότερα και μπορεί να νομίζουμε ότι είναι βοτρήτης. Ενώ όταν έχουμε όρημες ράγες, τότε αυτές έχουν μια δερματόδη επιφάνεια, γίνονται πολύ σκληρές, είναι καστανές, έχουν καστανούς με τα χρωματισμούς και συρρικνώνονται. Και έτσι όπως συρρικνώνονται, μπορεί να τις μπερδέψουμε με έγκαθμα. Να σας δείξω και κάποιες εικόνες, θα δούμε και τέτοιες. Λοιπόν, εδώ βλέπετε προσβολή σε νεαρές ράγες που έχουν βγάλει τις εξανθήσεις. Και εδώ ακόμη νεαρότερες που είναι γεμάτες με εξανθήσεις. Εδώ βλέπετε κάποια σημεία όπου έχουμε νεκρώσεις που είναι προσβολές των αξώνων της ταξιανθίας. Εδώ βλέπουμε ράγες μεμονωμένες που είναι προσβλημένες και βγάζουν τις εξανθήσεις. Και εδώ βλέπουμε, ενώ εδώ έχουμε νεαρές ράγες με εξανθήσεις, εδώ βλέπουμε όριμες ράγες οι οποίες έχουν αυτούς τους μεταχρωματισμούς, τους καστανούς, και σιγά σιγά συρρικνώνονται και είναι και πάρα πολύ σκληρές. Και αυτό εδώ μοιάζει αρκετά με έγκαθμα. Αυτό. Να δούμε τώρα και προσβολές τους νεαρούς βλαστούς. Προσβολές τους νεαρούς βλαστούς έχουμε μόνο κατά την εποχή της ταχείας αύξησης τους, δηλαδή όταν είναι ακόμα πολύ νεαροί και μόνο σε περιοχές που βρέχει συνέχεια, που έχει πάρα πολύ βροχερή δηλαδή άνοιξη. Και το αποτέλεσμα είναι να έχουμε κάποιες εντοπισμένες κηλίδες, ξέρω εγώ εδώ, αυτή η σκούρη περιοχή προφανώς ήταν μια κηλίδα. Και εδώ έχουμε καστανές λοιπόν κηλίδες, οι οποίες προκαλούν μια άνοιση, έχουν ως αποτέλεσμα την άνοιση επιμήκηση των μεσογονατίων διαστημάτων. Για το λόγο που γνωρίζετε, το σημείο το οποίο είναι προσβλημένο δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Αναπτύσσονται οι παρακύμενοι ιστοί από κάτω ιστοί, γιατί είναι κυλινδρική αυτή η κατασκευή, έτσι. Και αναγκάζεται το φυτό να κάνει κάποια σχήματα S, όπως λέμε. Παίρνουν λοιπόν χαρακτηριστικά αυτή τη μορφή S ή βλαστή. Και όπως βλέπετε, έχουν ασθενήσει στο ανώτερο μέρος, εκεί που είναι λεπτότερη. Έχουμε λοιπόν άνοιση επιμήκηση των μεσογονατίων διαστημάτων. Το αποτέλεσμα είναι η κλιματίδα, γιατί ο κλιματίδας να παίρνει τη μορφή S. Διεθνώς το λένε και γκλίτσα του βοσκού. Αν το είχαμε όρθιο, έτσι θα έμοιαζε με γκλίτσα. Επίσης, το σύμπτωμα γκλίτσα του βοσκού εμφανίζεται και σε μια βακτεριολογική προσβόλη στα μυλοειδή, έτσι. Γιατί γελάτε κοριτσιά? Θυμηθήκατε το πόχλι? Πες βρε και σε μένα να γελάσω. Εντάξει, ωραία. Και εδώ μπορεί να έχουμε εξανθήσεις, όπως δείχνει και η εικόνα. Ωραία, να δούμε τώρα το παθογόνο αίτιο. Το παθογόνο αίτιο ανήκει στους ομίκητες, δεν είναι μίκητο. Και στην τάξη των πέρονων σποράλες. Λοιπόν, όπως όλοι οι ομίκητες, έχει κοινοκύταρο μικήλιο, δηλαδή αν θα το δούμε στο μικροσκόπιο δεν θα δούμε διαφράγματα. Και όπως και άλλοι οι ομίκητες, αναπτύσσεται στους μεσογκυτάριους χώρους. Δεν μπαίνει μέσα στα κύτερα, μέσα στα κύτερα στέλνει μιζητήρες για να πάρει τα θρεπτικά στοιχεία τα οποία χρειαστούν. Τα εγγενείο όργανα πολλαπλασιασμού του είναι ζωοσποριάγγια, τα λέμε και κονίδια, γιατί τα παρασύρει ο αέρας. Δίνουν όμως, δεν δίνουν βλαστική υφή, δίνουν ζωοσπόρια, γι' αυτό τα λέμε ζωοσποριάγγια. Θα σας δείξω και εικόνες. Και τα εγγενείο όργανα πολλαπλασιασμού είναι τα ωσπόρια. Τα ωσπόρια, τα χρειάζονται στο μικροσκόπιο. Τα ωσπόρια βλαστάνουν, δεν δίνουν απευθεία ζωοσποριάγγια, δίνουν ένα μεγάλο κονίδιο, το οποίο το λέμε μακροκονίδιο. Και μέσα από αυτό το μακροκονίδιο θα βγουν πάλι ζωοσπόρια. Τα ωσπόρια είναι όργανα διατήρησης και είναι τα όργανα που θα δώσουν το πρωτογενές μόλισμα. Αλλά λίγες εικόνες, νομίζω, θα μας κάνουν να τα καταλάβουν πιο καλά στη συνέχεια. Εδώ είναι ένα ωσπόριο. Βλέπετε πώς είναι κατασκευασμένο. Λοιπόν, το ωσπόριο έχει παχύ διπλό τείχωμα. Είναι συνήθως όργανο διατήρησης επειδή μπορεί να διατηρηθεί σε αντίξοες συνθήκες, θερμοκρασίες ακρές, έλλειψη, ξενιστή. Έτσι, είναι ένα όργανο διατήρησης ενώ δίνει βέβαια και τα πρωτογενή μολύσματα, θα δούμε στη συνέχεια. Ενώ αυτά εδώ, το καθένα από αυτά, μας δίνει ζωοσπόρια. Και αυτά εδώ λέγονται ζωοσποριάγγια. Τα λέμε και κονίδια γιατί παρασύρονται με τον αέρα και μεταφέρονται όπως τα κονίδια των νικήτων. Λοιπόν, αυτά, όπως βλέπετε, παράγονται σε πολλούς αριθμούς πάνω σε σπόροι αγιοφόρους που βγαίνουν από τα στόματα στην κάτω επιφάνεια των φύλων. Και αυτό εδώ το σχήμα μας δείχνει την παραγωγή των ζωοσποριών. Να τα ζωοσπόρια είναι αυτά μονοκύτταρα με όργανα κίνησης. Αυτές εδώ οι τριχούλες, τα μαστίγια τους είναι τα όργανα με τα οποία κινούνται. Πώς κινούνται εφόσον έχουν μαστίγια, τι χρειάζονται για να κινηθούνε κυριάκο? Νερό. Κάποιος πολύ σωστά το είπε από εδώ. Και από εδώ μάλλον. Χρειάζονται νερό. Άρα καταλαβαίνετε τη σχέση του περονόσπουρου με το νερό αμέσως αμέσως. Και τα ζωοσπόρια δίνουν ζωοσπόρια και τα ζωοσποριαγγια δίνουν ζωοσπόρια. Άρα η ασθένεια χρειάζεται νερό. Τώρα εσύ εκεί πέρα είσαι σε πλήρη ευδαιμονία. Ευχαριστώ. Αλήθεια? Εγώ νομίζω το αντίθετο θα γινότανε. Λοιπόν, εδώ είναι ο βιολογικός κύκλος. Τώρα μια και έχετε δει τα σχηματάκια, νομίζω θα μπορέσετε να καταλάβετε καλύτερα. Κοιτάξτε τώρα εδώ τι γίνεται. Αυτό εδώ είναι ένα προσβεβλημένο φύλλο. Έτσι? Η πάνω του επιφάνεια, η κάτω του επιφάνεια είναι αυτή. Για κάντε ησυχία. Τι έχουμε στην κάτω επιφάνεια, τι είναι αυτό εδώ? Είναι η εξάνθυση, η οποία αποτελείται από... Ποιος το είπε? Μπράβο Νίκος. Από σποριαγγεωφόρους. Έχουμε λοιπόν σποριαγγεωφόρους. Λοιπόν, εδώ τώρα μας δείχνει ένα κομματάκι κόκκινο. Μέσα στο φύλλο βαθιά. Έτσι, όταν το φύλλο οριμάσει. Τι μας θυμίζει αυτό, μας θυμίζει φουζικλάδιο, στα όρημα φύλλα στα πεσμένα. Όταν λοιπόν, όχι απαραίτητα εδώ για να πέσουν τα φύλλα, όταν είναι όρημα τα φύλλα. Όταν είναι όρημα λοιπόν τα φύλλα, στους ισθούς του μεσόφυλου βαθιά μέσα στο φύλλο. Τι γίνεται εδώ, γίνεται η εγγενής αναπαραγωγή. Αυτό εδώ το στρογγυλό το μεγάλο είναι το γόνιο και αυτό εδώ το πλαϊνό είναι το ανθυρίδιο. Είναι τα δύο γαμετάνκια αντίθετα του φύλλου που ενώνονται. Και προκύπτει ο σπόριο. Νάτο. Με το διπλό του το τείχωμα και τον χυτόν αυτόν τον χαλαρό γύρω γύρω. Το σπόριο αυτό μόλις σχηματιστεί θα πρέπει να υποστεί κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες για να οριμάσει. Δεν μπορούν τα σπόρια απευθείας να είναι μολυσματικά. Πρέπει να οριμάσουν, θα δούμε μετά τις συνθήκες. Όταν λοιπόν είναι όρημο και το βοηθήσουν οι συνθήκες στη συνέχεια να βλαστήσει τι κάνει. Βλαστάνει και μας δίνει ένα μακροκονίδιο λέμε, δημιουργεί μια μακριά υφή. Μακριά, όχι για τα δεδομένα τα δικά μας, για τα δεδομένα αυτών των κατασκευών. Λοιπόν, μια υφή στην άκρη της οποίας δημιουργείται αυτό εδώ το κατασκεύασμα που λέγεται μακροκονίδιο. Και το μακροκονίδιο τι απελευθερώνει, ζωοσπόρια. Τα ζωοσπόρια θα πρέπει να έχουν υγρό μέσον να μετακινηθούν για να μας κάνουν τις μολύνσεις. Ποιες μολύνσεις? Ποιος μίλησε, μίλησε σωστά? Της πρωτογενής, είναι οι μολύνσεις οι οποίες θα γίνουν στην αρχή του βλαστικού σταδίου, την άνοιξη δηλαδή. Έρχονται εδώ τα ζωοσπόρια, μας κάνουν μολύνσεις, βλέπετε, μπαίνουν στο φύλλο. Έχουμε την προσβολή, εδώ έχουμε ανάπτυξη στους βεσογιτάριους χώρους του Μικηλίου, Μικήλιο το λέμε και εδώ. Και στη συνέχεια, μετά από το χρόνο της επώασης, θα έχουμε και τις εκόλαψεις, είναι εδώ. Θα έχουμε την εμφάνιση των εξανθήσεων. Αυτά εδώ τώρα, που είναι στις εξανθήσεις και είναι τα ζωοσποριαγγεία, αυτά τα λεμονοϊδί, μεταφέρονται με τον αέρα σε μεγάλες αποστάσεις μάλιστα. Και όταν οι συνθήκες βοηθούν, διαφοροποιούν και αυτά το περιεχόμενό τους πάλι σε ζωοσπόρια και κάνουν ποιες μολύνσεις τώρα? Τις δευτερογενείς. Εντάξει, οι δευτερογενείς μολύνσεις προκύπτουν αφού έχει μολυνθεί το φυτό μας μία φορά τουλάχιστο. Ωραία, αξιοσημείωτο είναι ότι περισσότερα ζωοσπόρια μας δίνει ένα οσπόριο μέσω του μακροκονηδίου παρά ένα ζωοσποριάγγιο. Αλλά τα ζωοσποριάγγια παράγονται σε τεράστιους αριθμούς, οπότε δεν σημαίνει ότι έχουνε χαμηλότερο δυναμικό μολύνσις, ίσα-ίσα που οι μολύνσεις από τα οσπόρια είναι τόσο δύσκολα. Οπότε δεν σημαίνει ότι έχουνε χαμηλότερο δυναμικό μολύνσις, ίσα-ίσα που οι μολύνσεις από τα οσπόρια είναι λιγότερες και είναι σε εντοπισμένες θέσεις. Ενώ αυτές εδώ από τα ζωοσποριάγγια είναι πολύ περισσότερες σε αριθμό και είναι αυτές οι οποίες προκαλούν τις επιδημίες όταν θα έχουμε και κατάλληλες συνθήκες. Σε μια νέα καλλιέργεια όπου δεν υπάρχει μόλισμα λες εσύ, αν οι πρωτογενείς μολύνσεις είναι από τα ζωοσπορία, πού θα βρεθούν αυτά, για σκέψου το λίγο. Από τον αέρα, πολύ σωστά, δηλαδή από κάποιες άλλες περιοχές. Αυτό που λέει ο Κυριάκος είναι πάρα πολύ σωστό, έχεις σε μια περιοχή που δεν υπάρχει ας πούμε, φανταστικά τώρα το λέμε, γιατί υπάρχει παντού περονόσπορος, με τη φαντασία μας σκεφτούμε μια περιοχή όπου έχουμε νέα καλλιέργεια, δεν υπάρχει προηγούμενο μόλισμα, άρα από πού θα έρθει το μόλισμα, θα έρθει από κάποια νοτιότερη περιοχή, με τον αέρα θα μεταφερθούν τα ζωοσπορία άγγια και το πρωτογενές μόλισμα θα είναι τα ζωοσπόρια που θα πελευθερωθούν από αυτά, για μια παρθένα περιοχή να το πούμε έτσι. Αλλά δεν υπάρχει πια τέτοια περίπτωση, αλλά πολύ σωστός είναι ο συλλογισμός. Λοιπόν αυτό εδώ είναι ένα ζωοσπόριο, έχει και τα μαστυγιάδια, είδες τώρα ήρθες και έγιναν τα ραχή, για κάντε ησυχία. Λοιπόν, εδώ η Σίση είναι μόνη της και βρέθηκε κάποιος όλος να της χαϊδεύει το κεφάλι σήμερα. Ζωοσπόριο λοιπόν, αυτό εδώ βέβαια δεν είναι πραγματική φωτογραφία, είναι ένα σχηματάκι που έχει μαστύγια, με τα μαστύγια κολυμπάει μέσα σε υγρό μέσον, άρα χρειάζεται υγρασία. Και λίγο πριν να μολύνει τα πετάει αυτά, τα αποβάλει και εγκυστώνεται, δημιουργεί μια κυστούλα η οποία βλαστάνει και κάνει τη μόλισση. Για να δούμε παρακάτω τι έχουμε να πούμε για τις συνθήκες εξέλιξης της ασθένειας. Για να δούμε τι χρειάζεται για να σχηματιστούν τα μολύσματα ένα προς ένα. Να σχηματιστούν οσπόρια, να οριμάσουν τα οσπόρια, να βλαστήσουν τα οσπόρια, να έχουμε κυλίδες, να έχουμε εξανθήσεις, να βλαστήσουν μετά τα ζωοσπόρια και ούτω καθεξής. Για το σχηματισμό λοιπόν των οσπορίων έχει φανεί από ερευνητικές εργασίες ότι ευνοϊκές είναι αυτές εδώ οι θερμοκρασίες. Κατά το φθινοποράκι λοιπόν όταν είπαμε πάνω στα όρημα φύλλα σε αυτές εδώ τις θερμοκρασίες απαιτείται να είχαμε την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο άφθονο μόλισμα και μάλιστα να έχουμε μολύσματα από διαφορετικές περιοχές έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ετερόθαλα στελέχη. Δηλαδή θα πρέπει να έχουμε δύο φύλλα. Δεν είναι ομόθαλος ο μήκητας, είναι ετερόθαλος. Χρειάζεται να έχει δηλαδή δύο διαφορετικούς θαλούς, όχι δύο φύλλα, δύο διαφορετικούς θαλούς για να γίνει εγγενής αναπαραγωγή. Άρα λοιπόν άφθονο μόλισμα και αυτές οι θερμοκρασίες για να έχουμε σχηματισμό ωσπορίων. Τα ωσπόρια αντέχουν στο ψύχος μέχρι και τους μειών 25 βαθμούς αλλά καταστρέφονται από την ξηρασία. Αντέχουν πάρα πολύ το κρύο, δεν αντέχουν την ξηρασία. Σχηματίζονται λοιπόν τα ωσπόρια και για να είναι ικανά να δώσουν εμμόλισμα θα πρέπει να οριμάσουν. Πώς οριμάζουν? Επιδρά κυρίως η υγρασία αλλά και το ψύχος έχει το ρόλο του. Κυρίως όμως η υγρασία. Έχουν γίνει μελέτες και στην Ελλάδα για το ρόλο της υγρασίας και πάρα πολλές μελέτες και στη Γαλλία. Λοιπόν, στην Ελλάδα τις μελέτες τις έκανε ο κ. Ζάχος το δεκαετίο του 60 αν θυμάμαι καλά. Αφορούν κάποιες περιοχές της Πελοποννήσου αλλά τα ευρήματα του κ. Ζάχου είναι παρόμοια με ευρήματα Γάλλων ερευνητών. Τι μας λέει ο κ. Ζάχος ότι αν προσέξουμε τι βροχή θα έχουμε μέσα στο χειμώνα από το Δεκέμβριο μέχρι και το Μάρτιο, μπορούμε να προβλέψουμε αν θα έχουμε υψηλό ποσοστό όρειμου μολύσματος. Θα τα βγάλω όλα και τις τρεις περιπτώσεις και να τα δούμε. Μας λέει λοιπόν, δεν το λέει από το μυαλό του, έκανε την έρευνά του εκεί και διαπίστωσε ότι αν έχουμε πέντε ημέρες σε αυτούς τους μήνες, πέντε ημέρες ανά μήνα βροχής, τότε θα μας βλαστήσει ένα ποσοστό 25% των οσπορίων, θα μας οριμάσουν και θα μας βλαστήσουν. Ένα 25%, λίγο, αλλά είναι αρκετό για να ξεκινήσει επιδημία. Αν θα βοηθήσουν και συνθήκες αργότερα την άγγιξη. Αν έχουμε περισσότερες μέρες βροχής, 5-15 ημέρες, τότε θα μας βλαστήσει ένα μεγαλύτερο ποσοστό των οσπορίων, μέχρι 50%. Και αν έχουμε πάνω από 15 μέρες βροχής, τότε θα μας βλαστήσει το 50-100% των οσπορίων. Όπως βλέπετε λοιπόν, η βροχή, η υγρασία, παίζει καθοριστικό ρόλο για την ορίμαση των οσπορίων και για την βλάστησή τους αργότερα. Όταν οι βροχές είναι πάνω από το μέσο όρο, το μέσο όρο που αναμένουμε εκείνη την εποχή, τότε θα έχουμε πρόημη ορίμαση. Όταν έχουμε δηλαδή πολλές βροχές, όχι μόνο περισσότερα οσπόρια θα βλαστήσουν, αλλά θα βλαστήσουν και πιο νωρίς. Πράγμα άσχημο φυσικά για την καλλιέργεια. Σημαίνει ότι το παθογόνο θα έχει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην διάθεσή του για να δώσει πολλές γεννές και να δημιουργήσει επιδημίες. Λοιπόν, βροχές πάνω από το μέσο όρο, τότε θα έχουμε πρόημη ορίμαση. Βροχές γύρω στο μέσο όρο θα έχουμε μια μέση ορίμαση, δηλαδή μέσα με τέλη Απριλίου. Και βροχές κάτω από το μέσο όρο θα έχουμε ώψιμη ορίμαση των οσπορίων, δηλαδή θα είναι έτοιμα να δώσουν μόλισμα κατά το τέλος του Απριλίου. Στη Γαλλία μελέτησαν και βρήκαν ότι όταν έχουμε βροχερό φθινόπωρο, δηλαδή από Οκτώβριο μέχρι Ιανουάριο, αν έχουμε τουλάχιστον 330 μμ βροχής, τότε αυτές είναι άριστες συνθήκες ορίμασης και θα έχουν πρόημη ορίμαση. Εντάξει, είναι αντίστοιχα πράγματα με αυτά που παρατήρησε ο κ. Ζάχος. Και τώρα για την άνοιξη, αν έχουμε τουλάχιστον 174 μμ βροχής από τα μέσα Μαρτί ως τις αρχές Μαΐου, τότε θα έχουμε άριστες συνθήκες για βλάστηση και μόλινση. Αυτό είναι ένα βήμα παραπέρα από αυτό που λέμε ορίμαση οσπορίων. Αυτές λοιπόν είναι οι άριστες συνθήκες για την ορίμαση των οσπορίων, οι βροχές μέσα στο χειμώνα, και αυτές οι βροχές μέσα στην άνοιξη είναι οι άριστες συνθήκες για τη βλάστηση του μολύσματος. Ποια είναι η επίδραση του ψύχους? Παλαιότερα πίστευαν ότι απαιτείται το ψύχος για να έχουμε σχηματισμό οσπορίων. Δεν απαιτείται ακριβώς για να έχουμε σχηματισμό και ορίμαση. Δεν απαιτείται ακριβώς, αλλά το ψύχος επιδρά στο να έχουμε προημότερη και ζωηρότερη βλάστηση των οσπορίων. Τα κάνει πιο εύρωστα, όχι ότι είναι απαραίτητο για να βλαστήσουν, αλλά έχουμε καλύτερη βλάστηση και περισσότερες πιθανότητες να έχουμε μολύνσεις. Ισυχία με τη Μουρμούρα. Συνθήκες βλάστασης των οσπορίων. Ας δούμε πρώτα από όλα τη θερμοκρασία. Χρειάζονται τουλάχιστον 11 βαθμούς για να βλαστήσουν. Παιδιά, με συγχωρείτε αυτή είναι μια ασθένεια που πρέπει να ξέρετε νούμερα, αλλά δεν έχουμε πολλές τέτοιες, έχουμε 2-3. Εντάξει. Λοιπόν, πάνω από τους 11 βαθμούς Κελσίου, με ένα άριστο, γύρω στους 20-22 βαθμούς. Τότε βλαστάνουν σε 24 ώρες. Θα πρέπει όμως, για να βλαστήσουν μέσα σε 24 ώρες σε αυτή τη θερμοκρασία, να είναι μέσα σε νερό. Χρειάζεται λοιπόν διαβροχή τους. Θα πρέπει να είναι σε νερό, όχι απλά σχετική υγρασία υψηλή και τέτοια που λέμε. Θέλουμε διαβροχή, θέλουμε υγρασία, θέλουμε νερό, για να μπορέσουν να βλαστήσουν στις συνθήκες αυτές θερμοκρασίας. Τα όριμα οσπόρια, αν δεν διαβραχούν, μπορούν να διατηρήσουν τη βλαστική τους σε ικανότητα μέχρι και 45 μέρες. Αυτό είναι σημαντικό να το ξέρουμε, γιατί αν έχουμε εξηρασία, σημαίνει ότι πάει τα οσπόρια ψωφίσανε. Ποιες είναι οι θέσεις που ευνοούν τη βλάστηση των οσπορίων? Είπαμε ότι θέλουν υγρασία, οπωσδήποτε λοιπόν αυτό το μόλισμα το οποίο έχει παραχθεί μέσα στο χειμώνα, θα πρέπει σε κάποιο σημείο να έχει κάποιες λακκουβίτσες με νερό, θα πρέπει να υπάρχει νερό. Υπάρχουν λοιπόν σε κάθε αμπελώνα γνωστές συγκεκριμένες θέσεις που ο παραγωγός οφείλει να τις ξέρει, ο ευσυνείδητος παραγωγός ο οποίος ενδιαφέρεται τις ξέρει, είναι θέσεις οι οποίες ευνοούν τη βλάστηση των οσπορίων. Ποιες είναι αυτές? Θέσεις που νεροκρατούν σε επικλινή κτήματα, κάποια σημεία του αγρού μπορεί να νεροκρατάνει, δημιουργούνται κάποιες λακκουβίτσες εκεί λοιπόν που συσσορεύεται το νερό από βροχή. Κοντά σε αρδευτικά αποστραγγιστικά βλάκια και σε ποτάμια έχουμε αμπελώνες που μπορεί να έχουνε δίπλα τους κάποιο αρδευτικό. Άκρες πρωιν αμπελώνων όπου μένουν εγκατυλημένα πρέμνα, εκεί κανείς δεν περιποιείται, μπορεί να δημιουργηθεί εκεί πέρα να δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες για τη βλάστηση των οσπορίων. Παλία κλάδευτη απεριποιήτη αμπελώνες, όπου μένουν πρέμνα που δεν τα έχει περιποιηθεί κανείς, έχουνε κλιματίδες που έρχουν, ακουμπούν στο έδαφος, έτσι. Άρα λοιπόν οι θέσεις στις οποίες γίνονται οι πρωτογενείς μολύνσεις εκεί που βλαστανται οσποροί είναι γνωστές. Οι πρωτογενείς μολύνσεις λοιπόν απαιτούν την ορήμαση των οσπορίων, τη βλάστηση τους, την παραγωγή των οσπορίων μέσω του μακροκονητιού και τη μόλινση των οργάνων του αμπελιού. Γίνεται μόνο στις θέσεις που είπαμε, δηλαδή θέσεις όπου υπάρχει νερό και φυσικά βοηθάει τα φύλλα να είναι κοντά στο έδαφος. Έτσι, για να μπορούν να κολυμπήσουν τα ζώοσπόρια και να ανεβούν επάνω στα φύλλα ή στις κλιματίδες ή στις νεαρές κλιματίδες. Άρα λοιπόν γίνεται σε θέσεις που υπάρχει νερό στις θέσεις που είπαμε προηγουμένως και σε φύλλα από κλιματίδες που έρπουν, ακουμπούν στο έδαφος ή που φύονται από το λαιμό των πρέμνων. Αυτές είναι οι θέσεις τις οποίες γίνονται οι πρωτογενείς μολύνσεις και αυτά τα σημεία των πρέμνων. Και μπορούν να γίνουν και σε φύλλα σε ψηλότερα σημεία, αν έχουμε κάποιες δαρκτές βροχές, όπως λέγονται, δηλαδή βροχές με άνεμο, όπου δημιουργούνται πιτσιλίσματα και μπορούν από τα σημεία στο έδαφος που υπάρχει το νερό που έχουν κλαστίσει τα οσπόρη, από εκεί να παρασύρουν ζωοσπόρια προς τα πάνω και να γίνουν και οι μολύνσεις σε ψηλότερα σημεία, σε φύλλα που είναι λίγο πιο ψηλά. Άρα λοιπόν οι πρωτογενείς μολύνσεις, επειδή είναι σε κάποιες λίγες συγκεκριμένες θέσεις, περνάνε απαρατήρητες. Είναι 2-3 θέσεις μέσα στον αμπελώνα ή μπορεί να είναι μέσα στον αμπελώνα μια θέση μέσα σε μια ευρύτερη περιοχή. Αυτές τις θέσεις είπαμε ο παραγωγός να τις ξέρει, να τις παρακολουθεί και να φροντίζει, θα δούμε εκεί στην αντιμετώπιση, να φροντίζει να απομακρύνει και έρπουσες κλιματίδες και να κάνει στράγγιση κλπ. Στη συνέχεια, αφού γίνει η μόλυνση μετά από το χρόνο της επώασης, θα έχουμε την εμφάνιση των συμπτωμάτων και των νέων μολυσμάτων. Ο χρόνος της επώασης εξαρτάται από τη θερμοκρασία, είναι πάλι σε ένα όπτιμου το ίδιο 20-22 βαθμούς, 2-3 ημέρες. Και ο χρόνος εκόλαψης, δηλαδή για να εμφανιστούν οι κονηδιοφόροι ή ζωοσποριαγιοφόροι, λέγονται και με τους δύο τρόπους, εξαρτάται και από τη θερμοκρασία, βλέπουμε ένα όπτιμου πάλι κοντά στο ίδιο 20-22, είναι λίγο πιο ευρύ, 18-22. Και από τη σχετική υγρασία, εδώ έχουμε σχετική υγρασία, για να βγουν λοιπόν οι εξανθήσεις, θέλουμε υψηλή σχετική υγρασία, δηλαδή το ποσοστό του αέρα, το οποίο είναι κορυσμένο με υδρατμούς, πρέπει να είναι πολύ ψηλό. Πρέπει να έχουμε τουλάχιστον 90%, από 85% και κάτω δεν έχουμε εμφάνιση ζωοσποριαγιοφόρων. Άρα δεν θα έχουμε εμφάνιση δευτερογενείς μολύνσης. Οι δευτερογενείς μολύνσεις τώρα, δηλαδή αφού θεωρήσουμε ότι είχαμε ιδανικές συνθήκες για επώαση, για εκόλαυση και έχουμε την εμφάνιση των σποριαγιοφόρων, θα ακολουθήσουν οι δευτερογενείς μολύνσεις, όπου για να έχουμε βλάστηση τώρα των ζωοσποριαγίων και μολύνση, θέλουμε πάλι ένα optimum γύρω στο 20-22, λέμε για θερμοκρασίες αλλά βλέπετε ότι είναι τα ίδια νούμερα, δεν έχετε να μάθετε και πολλά πράγματα, όπου σε αυτό το optimum γίνεται σε μία ώρα η βλάστηση και η μολύνση και αυτό συμβαίνει κυρίως αυτές τις εποχές, αρχές Μαΐ ως μέσα Ιουνίου. Αν θεωρήσουμε ότι έχουν προηγηθεί οι πρωτογενείς μολύνσεις, έχουν παραχθεί κάποιες γενές και έχουμε προχωρήσει στις δευτερογενείς μολύνσεις, στάνουμε εκείνη την εποχή. Και φυσικά και σε αυτή την περίπτωση και για τις δευτερογενείς μολύνσεις η επιφάνεια του φύλου πρέπει να είναι υγρή, δηλαδή θέλουμε υγρασία, εδώ δεν θέλουμε απλά η ψηλή σχετική υγρασία, πρέπει η επιφάνεια του φύλου να είναι υγρή και άρα οι ευνοϊκές συνθήκες είναι ποιες, βροχή. Έτσι δεν ξέρω αν είστε από αμπελουργικές περιοχές, αλλά αυτή την εποχή όλοι είναι με τους ψεκαστήρες αναχείρας. Κοιτάνε πότε θα βρέξει, πότε βρέχει. Βροχή λοιπόν, δροσιά ή πάχνη, μας τα έφαγε εκεί κάτω. Δροσιά ή πάχνη, εκτός από βροχή, για να έχουμε φυτικές επιφάνειες βρεγμένες. Όταν μιλούμε για βροχή, επειδή μπορεί να έχουμε διαφόρων ειδών βροχές, οι σύντομες βροχές που ακολουθούνται από η ηλιοφάνεια δεν μας πειράζουν. Οι επικίνδυνες βροχές είναι αυτές οι πολύωρες, οι μικρές έντασης, οι οποίες ακολουθούνται από συνεφιασμένο και υγρό καιρό, για να μην στεγνώσουν τα φύλλα. Επίσης, οι βροχές που συνοδεύονται από ισχυρούς ανέμους, γιατί οι άνεμοι μεταφέρουν τα ζώο σποριάγγια, για αυτό το λόγο βοηθούν οι ισχυροί άνεμοι, αλλά οι άνεμοι που είναι ψυχροί, θερμοκρασία είπαμε για να εμφανιστούν οι σποροι αγγεωφόροι τουλάχιστον 13 βαθμί, αν έχουμε ψυχρό άνεμο κάτω από τους 13 βαθμούς, ο οποίος ταυτόχρονα μπορεί να είναι και ξερός, συγκεκριμένα ψυχρός και ξερός είναι ο άνεμος Μυστράλ στη Γαλλία, τότε αυτός βοηθάει στο να καταπολεμηθεί ο περνόσπορος, γιατί καταστρέφει τα κονίδια, είναι ξερός, ξηρός και ψυχρός. Οπότε, οι Γάλλοι λένε ότι ο Μυστράλ ψεκάζει για αυτούς. Για να έχουμε ασθένεια παίζει ρόλο και σε πιο βλαστικό στάδιο είναι το αμπέλι, τα φύλλα είναι ευπαθεί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους και μετά, αφού η φιλική επιφάνεια φτάσε τα 6 με 8 τετραγωνικά σε αντιμέτρ, όταν είναι όρημα δεν είναι τόσο πολύ ευπαθεί. Οι κλιματίδες το είπαμε όταν δείξαμε το σύμπτωμα αυτούς στις κλιματίδες, είπαμε ότι είναι ευπαθείς κατά την περίοδο της ταχείας αύξησης τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο, ήδη από το στάδιο του άνθους, η ταξιανθία είναι ευπαθείς, μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους. Μετά το γυάλισμα είπαμε ότι είναι ευπαθείς κατά την περίοδο της ταχείας αύξησης τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι είναι ευπαθείς κατά την περίοδο της ταχείας αύξησης τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και μετά το γυάλισμα είπαμε ότι μπορούν να προσδίθουν, αλλά μόνο έμεσα μέσω του μίσχου τους, ενώ οι ράγες είναι πολύ ευπαθείς μέχρι το δέσιμο και είναι αλθακτικές μετά το γυάλισμα. Και η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν έχω βάλει κάποιο θέμα μες στη ψυριζία σε Αμπέλι. Τώρα μου ήρθε στο μυαλό. Γιατί, δεν χρειάζεται... Τι στάνταρνα είναι... Ναι, αλλά θα πρέπει να σας περιγράψω κάποια συμπτώματα και θα πρέπει να... Τέλος πάντων, λέω είναι μια καλή περίπτωση. Μην ξεχνιόσαστε, αυτό το λέω για να σας πω. Ε, μην ξεχάσεις ότι υπάρχουν και κάποιες άλλες ασθένες στο Αμπέλι πέρα από αυτές που είπαμε, περονόσπρος, αμπελιού, ξέρω εγώ, τεφρασίψη και τώρα και τα άλλα. Αυτά που έχουν δίπλα το τίκ είναι ασθένειες οι οποίες έχουν αναφερθεί ήδη. Σήμερα αναφέραμε τον περονόσπρο, όλα τα άλλα τα έχουμε αναφέρει πριν. Και υπάρχουν και κάποιες άλλες ασθένειες, δευτερεύουσα σημασίες. Βέβαια η φόμοψη δεν θα έλεγα ότι είναι και τόσο ασήμαντη ασθένεια. Σε κάποιες περιοχές μπορεί να είναι σημαντική. Θα πούμε λίγα πράγματα για τη φόμοψη, πολύ λίγα για τη μακρόφωμα ή εξοχωρίαση που είναι παρόμοια, της μοιάζει. Γεια σας παρακαλώ, στουματήστε. Και απλά θα αναφέρουμε τις τρεις τελευταίες που δεν μας απασχολούν και πάρα πολύ. Και μάλιστα κάποιες από αυτές οι δυο τελευταίες δεν έχουν αναφερθεί στην Ελλάδα. Τι είπες Ειρήνη? Να γυρίσω λίγο πίσω. Όλα αυτά θες να τα γράψεις? Δεν έχω για ποιον λόγο να βάλω στη διαφάνεια στον Blackboard, αν εσείς αντιγράφετε. Θα τις βάλω, φυσικά θα τις βάλω. Λοιπόν, φόμοψη. Φόμοψη, μια ασθένεια στην οποία αποδίδαμε για πολύ καιρό τα συμπτώματα της ευτυπίωσης. Φόμοψη. Οφείλεται στον φόμοψη σβητήκολλα, ο οποίος παράγει πυκνίδια, είναι η αγενής του καρποφορίες. Αυτή είναι η αγενής μορφή του Μίκητα, φόμοψη σβητήκολλα. Προσβάλλει κλιματίδες, κεφαλές, βραχίονες, εκεί κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά, αλλά προσβάλλει τα φύλλα και τα σταφύλλια, τα φύλλα και τους βότρεις. Ευνοείται από πολλές βροχοπτώσεις στην άνοιξη. Άρα λοιπόν εμφανίζεται σε υγρές περιοχές. Προκαλεί μια γενική καχεξία των πρέμνον, γιατί οι κλιματίδες τους δεν αναπτύσσονται σωστά και μειωμένη παραγωγή. Και πριν να σας δείξω τα συμπτώματα, για να μην έχω πολλές διαφάνειες, σας έβαλα εδώ και την καταπολέμηση. Για να απαλλαγούμε από την ασθένεια, να αφαιρούμε τα προσβεβλημένα τμήματα, είναι βασικά μια ασθένεια του ξύλου κυρίως. Να αφαιρούμε δηλαδή τις προσβεβλημένες κεφαλές και κλιματίδες κάτω από το κλάδεμα και το αρέωμα της πράσινης βλάστης. Δηλαδή και στο ξερό ξύλο όταν πάμε να κλαδέψουμε να αφαιρούμε τα προσβεβλημένα, αλλά και αργότερα όταν κάνουμε το βλαστολόγημα, όταν θα δούμε προσβεβλημένες κλιματίδες να τις αφαιρούμε. Επίσης γίνονται ψεκασμοί πριν από την έκπτυξη των ματιών, για να προστατέψουμε τις νέες κλιματίδες και μετά την έκπτυξη των ματιών και πριν από τους ψεκασμούς του Περονόσπορου, αρκετά δηλαδή νωρίτερα. Λοιπόν, δείτε τα συμπτώματα τώρα. Κάποτε είχα βάλει ένα θέμα στο οποίο περιέγραφα συμπτώματα σε κλιματίδες και ήταν συμπτώματα ουδίου και όλοι είχαν γράψει φόμοψη. Προσέξτε λίγο. Στις κλιματίδες τι έχουμε λοιπόν. Έχουμε κάποιες κυλίδες στη βάση των κλιματίδων στα πρώτα μεσογονάτια, οι οποίες είναι καστανοϊόδης και δημιουργούν ρογμές. Βλέπετε εδώ ρογμές. Είπαμε ότι είναι ασθένεια του ξύλου. Μη φανταστείτε εκείνες τις ασθένειες που κάνουν τις σύψεις στο ξύλο βαθιά μέσα. Όχι, είναι μια επιφανειακή κατάσταση. Έχουμε λοιπόν εδώ ρογμές στις κλιματίδες και επαναλαμβάνω στα κατώτερα μεσογονάτια. Το αποτέλεσμα ποιο είναι. Αν έχουμε τα κατώτερα μεσογονάτια, εκεί που στηρίζεται η κλιματίδα και μετά έχουμε παραγωγή λίγο παρακάτω και έχουμε αυτές τις ρογμές, αδυνάτισμα των κλιματίδων, τι θα γίνει. Η βάση της κλιματίδας θα σπάσει. Βέβαια δεν μπορεί να αντέξει το βάρος και θα σπάσει. Έχουμε λοιπόν ρογμές σύσφυξη εδώ σε αυτά τα σημεία, σπάση μοτοκλιματίδων. Οι κυλίδες αυτές γίνονται σταχτιές μέσα στο χειμώνα και έχουν μαύρα στίγματα, τα οποία είναι τα πυκνίδια που είπαμε. Αυτές οι κλιματίδες την επόμενη άνοιξη δεν θα μας δώσουν βλάστηση. Είναι σταχτιές, έχουν αυτά τα στίγματα επάνω, έχουν και τις ρογμές, μπορούμε να τις καταλάβουμε και να τις αφαιρέσουμε. Και εδώ πάλι νεαρή κλιματίδα η οποία έχει στα κατώτερα μεσογονάτια, όπως βλέπετε σε αρκετά μεσογονάτια, τα συμπτώματα. Και εδώ έχουμε παρόμοια συμπτώματα στη ράχη, στον κεντρικό μίσχο ή στους πλαγιούς μίσχους της ταξικαρπίας. Τα βλέπετε εδώ, αυτές τις καστανοϊόδιες κυλίδες, εδώ, σε μεγαλύτερη έκταση, σε μικρότερη και εδώ. Επίσης μπορεί να έχουμε κυλίδες στα φύλλα, οι οποίες είναι πολυγωνικές και έχουν κίτρινο περιθώριο, χλωρωτικό και μοιάζουν με σταυρουδάκια. Σταυρουδάκια έτσι μου τα είχε πει η κυρία Κλονάρη που μου τα είχε δείξει σε κάποια πρακτική άσκηση. Έχουμε αυτή την εμφάνιση των μικρών γωνιωδών κυλίδων. Πάμε στην επόμενη ασθένεια, μακρόφωμα ή εξκωρίας, που μοιάζει πάρα πολύ με τη φώμα ψηστά συμπτώματα. Οφείλεται στον ποτριοσφαίρια ντοφίδαια, ο οποίος είναι ένας ασκομίκητας, παράγει περιθήκεια. Τον είδαμε και στα έλκη των μυλοειδών. Γενικά ο ποτριοσφαίρια είναι ένας μυκητάς που προσβάλλει πάρα πολλούς ξενιστές. Η ατελής του μορφή, δεν θέλω να τη μάθετε αλλά σας τη λέω γιατί την μπελέτησε η κυρία Κλονάρη και το όνομα του έχει δώσει η κυρία Κλονάρη με τον κύριο Ζάχο και στα λατινικά λέει «καμαροσπόρουμ φλαξίδουμ Ζάχος Κλονάρη». Έτσι. Προσβάλλει κληματίδες και βότρεις όπως και η φόμοψη. Μοιάζει πολύ με τη φόμοψη και δείτε δύο εικόνες. Βλέπετε την κληματίδα όπου έχουμε στη βάση της κληματίδας αυτό το μεταχρωματισμό της κυλίδας και της ρογμές και εδώ τα σταφύλια όπου έχουν προσβολή στους καρπούς. Και άλλες ασθένειες, αναφέρεται η ανθράκωση, υπάρχει και στη χώρα μας από ένα γλαιοσπόριο, λευκή σύψη και μαύρη σύψη που δεν μας απασχολούν. Εντάξει. Τη φόμοψη θέλω να θυμόζεστε λίγο περισσότερο. Αυτά. |
