| Οργανωσιακή κρίση, Κατηγορίες κρίσεων, κυρίαρχες προσεγγίσεις στη διαχείριση κρίσεων, Επικοινωνιακή στρατηγική, ΜΜΕ & Επικοινωνιακή στρατηγική, η περίπτωση των ναυαγίων Samina Express και Sea Diamond.: Τι σημαίνει οργανωσιακή κρίση, τι σημαίνει κρίση μιας οργάνωσης, για πείτε μου. Κρίση σε μια εταιρεία, κρίση σε μια επιχείρηση, τι είναι η κρίση. Τώρα θα το μωρίζετε εσύ αυτό. Κάτι το οποίο διαταράσει την ειλαιμία, την φυσική ροή, την ειλαιμία της οργάνωσης. Κάτι το οποίο διαταράσει την ειλαιμία, την φυσική ροή ενός οργανισμού, μιας ομάδας. Κάτι το οποίο δεν είναι σχεδιασμένο, δεν το περιμένουμε. Κάτι το οποίο μας δημιουργεί έκπληξη, κάτι ξαφνικό κατά αυτήν την κρίση. Κάτι το οποίο σημαίνει ξαφνικά, δεν το περιμένουμε. Μπορεί και αν το περιμένουμε, παράδειγμα, όταν μιλάμε για κοινωνιολογική κρίση, την οικονομική κρίση την περιμέναμε, δεν είναι ότι μας ήρθε ξαφνικά. Αλλά στην περίπτωση, αν μιλάμε για τυχήματα, προφανώς είναι κάτι το οποίο είναι απρόσμενο. Το οποίο εκτρέπει ένα οργανισμό από την κανονικότητα, από τη ρουτίνα που έχει. Ο όρος κρίση, βλέπετε, αναφέρεται σε κάθε γεγονός που δημιουργεί ένταση. Τοποθετεί την οργάνωση στο στόχο, στο μέσο μαζικής ενημέρωσης, κάτι για το οποίο θα μιλήσουμε αναλυτικά. Από αυτά που θα πούμε για την οργανωσιακή κρίση, εκείνο που θα μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι, εκείνος στο οποίο θα εστιάσουμε είναι ο όρος των μέσων σε αυτή την κρίση. Παρακολούν την κανονική λειτουργία της, έτσι, επιθρά αρνητικά στο προφίλ της. Μπορεί μια κρίση να είναι αποβιθετική για το προφίλ της εταιρείας, τι λέτε. Δίνω εδώ στον ορισμό ότι επιθρά αρνητικά στο προφίλ της. Αλλά θέτω και ένα ερώτημα. Μπορεί η κρίση να είναι αποβιθετική για τον οργανισμό, για την επιχείρηση. Αν το διαχειριστεί σωστά, μπορεί να εμπνεύσει η περισσότερη εμπιστοσύνη στο μέλλον. Ή αν δεν ευθύνεται οι ίδιοι. Οπότε αποδοθούν ευθύνες αλλού και ισχυριστεί, ας πούμε, ο οργάνωσης επιχειρήσει τίποτα, ότι από μεριάς της έχει ελάβει όλα τα πάντα. Αν το διαχειριστεί σωστά, τι σημαίνει διαχειρίζομαι σωστά μια κρίση. Σε γενικές γραμμές, δεν θέλω να μπείτε σε λεπτομέρειες. Έτσι το σκεπτικό, η ιδέα. Καταφέρνει να ανταπεξέλθει σε αυτό το πρόσβανο γεγονός που δεν περίμενε, χωρίς να υπάρχουν ατροσύματα, χωρίς να υπάρχουν έλλειψεις. Τι είναι αυτό το οποίο διακυβεύεται κατά κύριο λόγο σε μια κρίση. Τι είναι αυτό που είναι πολύ πιθανό να χάσει ο οργανισμός ή η εταιρεία σε μια κρίση. Και δηλαδή, όλος ο τόρος γίνεται γι' αυτό, να το πω πολύ απλά. Τι είναι αυτό που δεν θέλει να χάσει η εταιρεία από μια κρίση. Μπράβο, την εμπιστοσύνη. Την εμπιστοσύνη, η οποία οδηγεί σε τι. Η εμπιστοσύνη σε τι συνεπάγεται για την εταιρεία, για την επιχείρηση. Ότι είναι αξιόπιστη. Τη φήμη του οργανισμού. Αυτό είναι το που διακυβεύεται σε μια κρίση, η φήμη. Και γι' αυτό υπάρχουν και τόσες πολλές, καταλαβαίνετε, γίνεται τόσο μεγάλη προσπάθεια σε μια κρίση. Από την ομάδα για διαχείρησης κρίσεων, από τα διευθυντικά στελέχη, από τους υπαλλήλους, από τα μέσα ενημέρωσης. Γίνεται μια προσπάθεια, έτσι. Γίνεται μια προσπάθεια στην πλευρά της εταιρείας και από τα μέσα ενημέρωση στο βαθμό που μπορούν και θέλουν να την καλύψουν, έτσι. Γενικά προκαλεί αντίθετα από τα προσδοκόμενα αποτελέσματα. Είπαμε μερικές φορές, μπορεί να είναι και θετικά αυτά τα αποτελέσματα. Μια σειρά ανθρώπινων διοικητικών και τεχνολογικών σφαλμάτων, καθώς επίσης ελλείψεις στις υποδομές, την ετοιμότητα ή στο οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας της επιχείρησης μπορεί να οδηγήσουν σε κρίση. Έχετε μιλήσει, από ό,τι καταλαβαίνω με τον κ. Παραγιώτη, έχετε καλύψει ένα μεγάλο φάσμα μελέτων περίπτωσης εταιρείων που περνάνε κρίση, ή που έχουν αντιμετωπίσει μια κρίση. Μέσα από το μάθημα ή από τις δικές σας γνώσεις. Είχαμε πει για εκείνο το περιστατικό στη Λογακόλα, που μια παρτίδα υποτίθεται ότι είχανε βάλει πλητήρια σε κάποια... Ωραία, ναι, ναι. Και πώς το διηγηρίστηκε η εταιρεία? Απέσχει, νομίζω. Ναι, απέσχει αυτή την παρτίδα και είπε ότι όσοι την βρίσκουν στα ράφια, μην την αμωράζουν, κάτι τέτοιο. Και απέφυγε ουσιαστικά το γεγονός να φανούν αύγια τα ράφια, ούτως ώστε να κάνει ο μαγόρας, το κατανολωτήστρο, πρόγραμμα του συσήτησμου ότι υπάρχει πρόβλημα. Και γενικά δεν έδωσε μεγάλη έκπταση στο θέμα. Ότι αντιμετωπίστηκε δηλαδή κατευθείαν άμεσα. Η ταχύτητα λοιπόν είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα στην αντιμετώπιση μιας κρίσης. Ταχύτητα με την οποία η εταιρεία ανταποκρίνεται στο λάθος τους. Γιατί μια κρίση καταρχής σημαίνει λάθος, σημαίνει σφάλμα της εταιρείας, σημαίνει σφάλμα της επιχείρησης. Η ταχύτητα λοιπόν είναι ο παράγοντας άλφα για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ήχοι, θυμάμαι ότι είχαμε πει ότι τελικά δεν βγήκε ποτέ αν όντως είχε πρόβλημα μία παθύδα ή όχι. Δηλαδή είχαμε προσπαθήσει να το καλύψουμε πολύ γρήγορα, να μην δώσει μεγάλη έκταση, και να αποσύρουμε γρήγορα την παθύδα αυτό, σαν να μην είναι ποτέ. Ωραία, το θυμάμαι κι εγώ αυτό το περιστατικό. Τι άλλο λειτούργησε υπέρ της εταιρείας, σε αυτή την κρίση, υπέρ της Coca-Cola. Το ότι πήρα άμεσα ενέργειες, ωραία, τροφοδότησε τα ράφια με καινούργια προϊόντα, απέσσερε τις παρτίδες, ήταν διαθέσιμος λοιπόν του προϊόντος τους καταναλωτές απευθείας. Τι άλλο. Τι άλλο. Ότι προσπάθησε να διασφαλίσει με αυτόν τον τρόπο τη φήμη της, την εικόνα της. Η εικόνα της Coca-Cola ποια είναι, για πείτε μου, είναι αγνωστή, είναι άγνωστη, έχει εντρεωθεί η εικόνα της, είναι καλή η εικόνα της. Ναι, είναι ένας κονοσός. Πραγματικά, έχει εντρεωμένη η εικόνα, έχει τεράστια φήμη παγκοσμίως, έχει εντρεωμένη η εικόνα, έχει διαφημίσεις οι οποίες διαρκώς έρχονται στο προσκήνιο, διαρκώς ανανεώνονται, είναι αρκετά καλές, όσο πολύ καλές θα έλεγα και διατηρεί αυτή την επαφή με το καταλλαλωτικό της κοινό. Επομένως το θετικό στην κρίση αυτή της Coca-Cola ήταν ότι είχαμε μια ιτερία η οποία ήταν παγκοσμίως γνωστή, με παγκόσμια φήμη. Είχαμε μια ιτερία η οποία έφρασε άμεσα για να λύσει την κρίση, για να δώσει μια λύση σε αυτή την κρίση. Τι άλλο, σκεφτείτε λίγο. Η κάλυψη των μέσων, ποια ήτανε? Τι άλλο, σκεφτείτε λίγο. Η κάλυψη των μέσων, ποια ήτανε? Δυμάστε, μου δώσετε όμως κάποια ερεθίσματα για την κάλυψη, δώσετε κάποιες πληροφορίες για την κάλυψη. Είπατε ότι το γεγονός πολύ γρήγορα πέρασε από την ατζέντα το μέσο, γιατί πολύ γρήγορα έφρασε η ιτερία. Έτσι και τα μέσα τα αποκρίθηκαν πολύ γρήγορα. Αυτό σημαίνει ότι η κάλυψη από τα μέσα ήταν σχετικά μικρή. Δεν δώθηκε τεράστια κάλυψη και τεράστια... Δεν τα εστίασαν τα μέσα τόσο πολύ σε αυτή την κρίση. Θυμάστε, πριν μερικά χρόνια, αρκετά χρόνια, και μάλιστα πρέπει να έχει γίνει δύο φορές, δεν είναι μία φορά μόνο, κάποια θράμψματα κρυστάλων για λιού που βρέθηκαν σε γιαούρτι για τη σφάγη. Μάλιστα σε παιδικά γιαούρτι για τη σφάγη. Το θυμάστε? Ναι, έχει αρκετά χρόνια. Ίσως μπορεί να έχει και παραπάνω από τα καητεία. Τότε έχει γίνει μια πολύ μεγάλη συζήτηση στα μέσα. Η εταιρεία έγινε διαρκώς με ανακοινώσεις στον τύπο και έλεγε, μιλούσε για τα αξιοπιστία της και μιλούσε για το τι έκανε σχετικά με αυτό. Νομίζω πρόσθετα να ξαναέγινε κάτι. Και, εν πάση περιπτώσει, καλύφθηκε αυτό για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Γιατί η εταιρεία, ναι, μην απέσηρε τα προϊόντα, αλλά αυτό δεν έγινε άμεσα. Έτσι, επομένως, έστω και αν μιλάμε για μια επίσης μεγάλη ελληνική εταιρεία, με καλή φήμη όπως είναι η Vagge, η διάρκεια κάλυψης αυτής από τα μέσα ήταν πολύ μεγαλύτερη από τους περιπτώσεις της Coca-Cola. Λοιπόν, είπαμε λοιπόν ότι η κρίση είναι μια κατάστασιοβία χαρακτηρίζεται από έκπληξη, από μεγάλη απειλή σημαντικών αξιών και από ανάγκη για γρήγορες αποφάσεις. Ας δούμε λίγα και το δεύτερο. Το πρώτο το είπαμε. Γιατί απειλούνται σημαντικές αξίες κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Είπαμε, καταρχήν, ότι απειλείται η φήμη της εταιρείας, έτσι, για την οποία η εταιρεία βασίζεται πάνω σε αυτήν. Ωραία, βασίζεται πάνω σε αυτήν, έχει επενδύσει πάνω σε αυτήν, έτσι. Η φήμη της εταιρείας μπορεί να, δηλαδή όταν μιλάμε για μία επιχείρηση, δεν είναι μονάχα το οικονομικό κεφάλαιο που διαθέτει, είναι και το συμβολικό κεφάλαιο που διαθέτει. Τα μέσα ενημέρους, κατά κύριο λόγο, όταν μιλάμε για τα μέσα ενημέρους στους επιχειρήσεις, μιλάμε κυρίως για το συμβολικό κεφάλαιο που κατέχουν. Γιατί είναι, όσο οικονομικές επιχειρήσεις, τα χρακοπημένες περισσότερες, έτσι, για τα μπόλες και είμαι απόλυτη. Μιλάμε λοιπόν για το συμβολικό κεφάλαιο, για τη συμβολική δύναμη που έχει το μέσο στο κοινό. Το ίδιο συμβαίνει και με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, έτσι. Πέρα από το οικονομικό κεφάλαιο έχουμε και αυτό το συμβολικό κεφάλαιο, αυτό το κεφάλαιο της φήμης, το οποίο, κατά την άποψή μου, είναι ακόμη πιο σπουδαίο και ακόμη πιο σημαντικό από το οικονομικό, έτσι. Γιατί αν χαθεί το συμβολικό κεφάλαιο, τότε πολύ εύκολο μπορεί να χαθεί και το οικονομικό κεφάλαιο, έτσι. Αν μια επιχείρηση χάσει την αξιοπιστία της, πάτε σε ένα α κλάση αστιατόριο το οποίο εμπιστεύεστε και βρείτε παραθέματος χάρη, να πω το πολύ απλό, έτσι, βρείτε μια τρίχα μέσα στη σαλάτα σας, τότε τι γίνεται. Βρείτε μια κατσαρίδα μέσα στην, αυτά είναι περιστατικά τα οποία έχουν συμβεί, έτσι, σε χώρες εστίας της Θεσσαλονίκης και τα φέρνω ως παραδείγματα, μια κατσαρίδα μέσα στο γαφέ σας, σε πολύ καλό καφέ της πόλης, τι σκέφτεστε για αυτή την εταιρεία, τι σκέφτεστε για αυτή την επιχείρηση. Μπορείτε να την εμπιστευτείτε, μπορείτε να ξαναπάρτε εκεί, δεν διακυνδυνεύει ο επιχερματής αυτού του συμβολικό του κεφάλαιο, δεν διακυνδυνεύει τη φήμη του. Σε περίοδο κρίση λοιπόν, μια σημαντική αξία η οποία απειλείται είναι η φήμη της εταιρείας, όπως είπαμε, η εικόνα της επίσης, τι άλλο. Αξίες, όπως τα μιας εταιρείας, η οποία θα πρέπει να τειρεί τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, έτσι. Βλέπουμε ότι δεν τειρούνται και ότι διακυβεύονται σε περίοδο κρίσης. Μερικές φορές κρίνεται και το εργασιακό της καθεστώς, αν είναι σωστή απέναντι στους εργαζόμενους, κατά πόσο τους πληρώνει, όχι. Δηλαδή και από αυτή την άποψη, έχει μόνο του αγοραστικού κοινού. Και στο εσωτερικό της κοινό και στο εξωτερικό της κοινό, έτσι. Μια επιχείρηση, πραγματικά, η οποία δεν φέρεται με σωστό τρόπο στους εργαζόμενους, δεν τειρεί τις συλλογικές συμβάσεις, δεν πληρώνει τους εργαζόμενους ανάλογα με τα ποσά που τους αναλογούν, δεν τους ανταμείφει, πάντως, χάρη για το Σαββατοκύριακο που δουλεύουν, για βραδινές βάρτιες που κάνουν, για υπερωρίες που κάνουν. Τι φήμη μπορεί να έχει, μπορεί να έχει, όμως, για πείτε μου λιγάκι, τι φήμη μπορεί να έχει. Υμιουργείται αλληλυτικό κλείο, ακόμα και στο καταναλωτήριο, όπως η υπέροχη του σώματος του ζαχαρουπλαστίου, όταν πιέρασε αυτή. Τώρα, μάλιστα με την οικονομική κρίση, αυτό είναι ακόμα πιο εμφανές και πολύ πιο εύκολα βγαίνει στην επιφάνεια, έτσι. Και σε βιβλιοπωλείο, γνωστό το είδαμε, και σε ζαχαρουπλαστείο, και σε καφέ, σε πάρα πολλά. Βλέπουμε ότι πλέον, επειδή είναι ένα συχνό φαινόμενο, αλλά μέχρι πριν την κρίση καλύπτονταν αυτό, συγκαλύπτονταν, τώρα με την οικονομική κρίση, βλέπουμε ότι επειδή έχει τόσο απροχώρητο, πλέον έχει πολύ εύκολα και πολύ αβίαστα βγαίνει αυτό το πρόβλημα το εργασιακό προς τα έξω. Πράγμα το οποίο έχει στον συνδοποιημένο καταναλωτή έχει επίπτωση, έτσι. Δυστυχώς δεν είμαστε όλοι συνδοποιημένοι. Λοιπόν, στην κρίση χρειάζεται και ανάγκη για γρήγορες αποφάσεις. Αυτό τι προϋποθέτει? Σχεδιασμό να έχει προβλέψει κάποιες κρίσεις. Ομάδα και ολόκληρο. Παρμοδιότητας ο καθένας να ξέρει τον ρόλο του. Γρήγορες αποφάσεις, λοιπόν, χρειάζεται σχεδιασμός, χρειάζεται ο καθένας να είναι διακριτός ο ρόλος του καθένας αυτή την κρίση, έτσι. Και βέβαια χρειάζεται και ένα συντονιστής, έτσι. Χρειάζεται και ένα συντονιστής όλων αυτών τους, ο οποίος θα πάρει την ηγεσία, θα πάρει τον ρόλο του ηγέτη καν ώστε να... και θα φέρει το βάρος του τελικών αποφάσεων, έτσι, γιατί έτσι πάει συνήθως της κρίσης. Λοιπόν, οι κατηγορίες κρίσεων βλέπετε με βάση του γενεσιουργού αετιού, του τομέα που πλήττουν, την ένταση της κρίσης και το χρόνο διάρκειας της κρίσης. Ποιο θα μπορούσε να ήταν το γενεσίουργο αετιό, η αιτία δηλαδή που γεννάει της κρίσης, την κρίση, ποια θα μπορούσε να ήτανε. Καβερινό μου δεν θα είχε επίπτωση, ίσως σοβαρή επίπτωση, βάζει με το, στα οικονομικά της εταιρείας. Λοιπόν, έχουμε τρεις κυριαρχές προσεκτήσεις στην διαχείριση των κρίσεων, έχουμε την κοινωνικοπολιτική, την ψυχολογική και την τεχνολογική. Για πείτε μου λίγο, η κοινωνικοπολιτική. Δείτε τη διαφάνεια, σκεφτείτε, στην κοινωνικοπολιτική προσέγγιση έχουμε οργανισμούς, εκείνο που μας ενδιαφέρει στην κοινωνικοπολιτική προσέγγιση είναι το παιχτί της εξουσίας που γίνεται μέσα σε έναν οργανισμό. Παραδείγματος χάρη, σίγουρα υπάρχουν συγκεκριμένα λόμπι που λειτουργούν μέσα σε μια επιχείρηση. Ο διευθυντής παραδείγματος χάρη έχει το δικό του λόμπι, οι σύμβουλοι έχουν το δικό τους λόμπι, τα στελέχια έχουν ένα άλλο λόμπι. Τα οποία λειτουργούν με το δικό τους τρόπο, λειτουργούν με το δικό τους τρόπο και υπηρεάζουν τα συμφέροντα των διαφορετικών λόμπι μέσα στην επιχείρηση, επηρεάζουν και μερικές φορές συγκρούνται. Αυτή είναι μια κοινωνικοπολιτική προσέγγιση της κρίσης, δηλαδή ότι η κρίση προέρχεται από μέσα από τις διαφορές και τις διαστάσεις απόψων που υπάρχουν στο εσωτερικό της επιχείρησης. Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνεται μια απόφαση να κάνουμε αυτό ή να κάνουμε εκείνο μέσα σε μια επιχείρηση είναι και αυτό κομμάτι της κρίσης, της κοινωνικοπολιτικής προσέγγισης. Δηλαδή, η δικασία λείψης απόφασης μπορεί και αυτή να επηρεάσει την κρίση μέσα σε έναν οργανισμό ή μέσα σε μια εταιρεία. Λοιπόν, η ψυχολογική προσέγγιση, η κρίση δεν μπορεί να εξεταχθεί χωριστά από την οπτική γωνία αυτού που την βιώνει, μας λέει ο γερμανός κοινωνιολόγος. Για πείτε μου λιγάκι, δώστε μου μια ερμηνεία σε αυτό. Πείτε μου λιγάκι πώς το βλέπετε. Η ίδια κρίση μπορεί αυτό το καθένα να βιώνεται διαφορετικά. Πολύ ωραία, ναι. Παραδείγματος χάρη, τι να πούμε. Ας πάρουμε το παράδειγμα της οικονομικής κρίσης που είναι κοινός σε όλους μας. Ένας άνεργος προφανώς βιώνει πολύ εντονότερα την κρίση από έναν που σήμερα είναι εργαζόμενος, έτσι. Η δική του οπτική γωνία λοιπόν είναι πολύ συγκεκριμένη πάνω στην οικονομική κρίση, είναι δραματική, είναι τραγική. Η οπτική γωνία του εργαζόμενου πάνω στην κρίση είναι σίγουρα πολύ πιο εξαβαλώνων ήχων, έτσι. Αν λοιπόν αυτή η ψυχολογική προσέγγιση λοιπόν λέει ότι ο άνεργος έχει μία πολύ τραγική εικόνα για την κρίση, ενώ ο εργαζόμενος έχει μία εικόνα για την κρίση η οποία είναι μέτριας της έντασης, έτσι. Εδώ η ψυχολογική προσέγγιση μπορεί να έχει να κάνει και με την ίδια την εταιρεία, έτσι. Μπορεί παράδειγμα του χάρη να είναι, αν ένας στέλεχος έχει συγκρουστεί με τη διεύθυνση, μπορεί να βιώνει μία εσωτερική κρίση στον οργανισμό. Θα μας πω ότι, μιλάμε και για εντελώς ψυχολογικά αιτία, μπορεί να θεωρεί ότι να βιώνει μία εσωτερική κρίση στον οργανισμό, που υπό τα υπόλοιπα στελέχη δεν τη βιώνουν, ε. Με καταλαβαίνετε, ε. Δηλαδή έχει να κάνει με την προσωπική σχέση που έχει την εργασιακή σχέση, που έχει το στέλεχος με τα υπόλοιπα διευθυντικά στελέχη. Λοιπόν, και η τεχνολογική προσέγγιση. Τεχνολογία είναι το έκτιο της κρίσης, αλλά ταυτόχρονα είναι και η λύση για την κρίση, έτσι. Αυτό λέει η τεχνολογική προσέγγιση. Λοιπόν, βλέπετε ότι στη χαρτογράφηση μιας κρίσης, αφού τα είπαμε και χθες για το σχεδιασμό, δεν θα επεκταθώ, έχουμε το σχέδιο διαχείρισης της κρίσης, έχουμε τη λύση αποφάσεων κατά τη διαχείριση των κρίσεων, και επίσης επικοινωνιακές στρατηγικές κατά την εξέλιξη της κρίσης, αλλά και την αμάκαμεση της εμπειρίας. Εμείς θα μείνουμε λιγάκι στις επικοινωνιακές στρατηγικές, ωραία. Στον τρόπο δηλαδή που χρησιμοποιείται η επικοινωνία κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Λοιπόν, το πιο σημαντικό στοιχείο σε μια κρίση είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα μέσα ενημέρωσης. Για ποιον λόγο, για ποιον λόγο, το είπα και στην αρχή του μαθήματος, θα σας έδωσα κάποια ερετήματα σκέψεις, για ποιον λόγο τα μέσα ενημέρωση είναι ο σημαντικότερος τρόπος με τον οποίο θα διαχειριστούμε την κρίση. Ο ρόλος δηλαδή των μέσων είναι ο σημαντικότερος σε μια κρίση. Είναι ο μεσολαβητής που ανάλογα με το τι θα μεταφέρει μπορεί να δημιουργήσει ανάλογα το φόβο, την αισιοδοξία. Είναι επίσης αυτό το οποίο βλέπει το κοινό. Το κοινό δεν μπορεί να δει τα ενδότερα της εταιρίας του οργανισμού. Δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, αλλά έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί στη γίνεται μέσω των μέσων. Τα μέσα λοιπόν είναι ουσιαστικά η φωνή της επιχείρησης προς το κοινό. Γι' αυτό λέμε ότι τα μέσα είναι πολύ σημαντικά στη διαχείριση μιας κρίσης, γιατί ο τρόπος με τον οποίο τα μέσα θα επιχειριστούν την κρίση, αν δηλαδή έχουμε θετικά ή αρνητικά δημοσιεύματα, αν έχουμε έκταση της κάλυψης για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό αντανακλάει και στις εντυπώσεις που τελικά θα αποκτήσουν το κοινό. Ο ρόλος της επιχειρησίας της επιχείρησης είναι καταλυτικός σε κάθε στάδιο της κρίσης, γιατί, στην αρχή δηλαδή, στη διαχείριση, στην ανάκαμψη, στην επίλυση της κρίσης, γιατί λέτε? Γιατί αυτή η επικοινωνική στρατηγική είναι που καθορίζει πόσο θα κρατήσει η κρίση, πόσο μεγάλη έκταση θα έχει, πόσο μεγάλη έκταση θα πάρει. Σε σχέση με την επικοινωνική στρατηγική νομίζω ότι έχει σχέση με το μήνυμα που έχει επιλέξει ο φορέας να μεταδώσει, το οποίο ανάλογα θα κατευθύνει και την εξέλιξη. Ο πρώτος τρόπος της εταιρείας δηληγητίας της κρίσης είναι λανθασμένος, είναι εισφαλμένος. Παραδείγμα, τους χάρη, γίνεται ένα αεροπορικό ατύχημα και η εταιρεία δεν βγαίνει να πει τίποτε, δεν αγκυνώνει τίποτε, ετσι, τυρί, συγχύει ειχθείως για σαλδοκτόρες. Αυτό, από μόνο του, είναι κάτι το οποίο κοινεί υποψίες στα μέσα και αρχίζουν τα σενάρια, έτσι. Φανταστείτε τώρα, για σαλδοκτόρες, νομίζω με τον τελευταίο, με τον πιλότο, ο οποίος έχει ψυχολογικά προβλήματα, που έριξε το... Germanwings. Ναι, με το Germanwings που έριξε το αεροπλάνο. Δεν μπορώ να θυμίσω, το Germanwings πόσο σε αντέδρασε, μίλησε αμέσως? Είπαν ότι το διερευνούν. Ναι, μίλησαν. Αμέσως με το γεγονός ότι το ψάχναν ακόμη. Δηλαδή, είπαν ότι το διερευνούν, ότι είναι κάτι που δεν έχει ξανασεβεί. Βέβαια, η ιστορία με τον πιλότο και τα ψυχολογικά προβλήματα, διέρευσε μέσω του New York Times και του ανταποκριτικού τους γραφείου στη Γαλλία. Ήτανε κάποιον άνθρωπο μέσα στην Επιτροπή Διερεύνησης. Μάλιστα, μάλιστα. Κάποια διαρροή δηλαδή. Επομένως δεν βγήκε αυτό από το Germanwings, θα βγήκε και εμείς στον παιδέ. Όχι, αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν τη ροή των ιδέων, επειδή ήταν κατεγιστικοί μετά. Δημοσιογράφηκαν τόση έρευνα. Μάλιστα, προσπάθησαν να το αποκρύψουν αυτό. Ή δεν το ήξεραν, γιατί δεν το παρακολουθούσα πάνω στιγμή και μετά, αλλά έννοιζε να υπήρχε ένα κενό στο πόσο είχαν τον έλεγχο της κατάστασης οι εταιρεία. Σαν πραγματική ψυχική υγεία των πιλότων. Υπάρχουν επάνω στις περιπτώσεις αεροπορικών εταιρεών που γίνεται το ατύχημα και αργούν να δώσουν κάποια δήλωση στη δημοσιότητα ή αργούν να πάρουν στα χέρια τους τη διαγύριση της κρίσης. Αυτό είναι σίγουρα ένα βήμα το οποίο είναι πολύ αμφασμένο και δημιουργεί εξαρχής αρνητικές εντυπώσεις και αφήνει μεγάλο περιθώριο στα μέσα να αρχίσουν να βγάλουν διάφορα σενάρια, το οποίο είναι πολύ χειρότερο για την εταιρεία. Απ' το να έσουν και να βγει η εταιρεία και να πει δύο λόγια χωρίς να είναι πολύ προετοιμασμένοι. Δύο λόγια τα οποία κατευνασμούν της κρίσης είναι πολύ σημαντικότερο από το να μην βγει καθόλου. Γιατί γέννυμα δηλώνει ένα παρόν, δηλώνει ένα πρόσωπο, δηλώνει μια παρουσία, πράγμα που είναι πολύ σημαντικό. Αυτό που λέτε έχει συμβεί με το ατύχημα που δεν έλθει ποτέ το αεροπλάνο, στην Μαλυσία. Ναι, εκεί οι συγκινείς των επιβατών εξορυγισμένοι εξανάγκασαν κάποιοι συναντέρτες στις τύπους να γίνουν για να μάθουν κάτι. Ποιοι έγιναν, βέβαια πάνω από το 1 ή από το 2. Ο ρόλος λοιπόν της επιχειρήσης θα διηγήσει καταλυτικός σε κάθε στάδιο της κρίσης, θα πανελαμβάνω, ωραία. Οι τεράστιες δυνατότητες που έχει δώσει η τεχνολογία στην επικοινωνία τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν στα μέσα τη δυνατότητα να μεταδώσουν κάθε είδη μέσα σε λίγα μόνο λεπτά από τη στιγμή που συμβαίνει. Αυτό ηγεω συνέχεια να αλλάξει βαθμία η αντίληψη για το χώρο χρόνου, έτσι. Σήμερα είναι αδύνατο για μια εταιρεία να κρύψει μια αντιδική εξέλιξη, μου δώσε πολύ ωραίο το παράδειγμα, για πάνω από μερικές ώρες, όπως μπορούσε άνετα σχεδόν να κάνει στο παρελθόν. Σήμερα λοιπόν, από το φως της ταχύτητας της τεχνολογίας, είναι πολύ δύσκολο η εταιρεία να κρύψει, το είδατε από την German Wings, έτσι που μας είπε το παράδειγμα η Ευουλία, να κρύψει κάποια τροτάτη σημεία ή κάποια ασφάλματα ή κάποια λάθη που έχει κάνει. Γι' αυτό είναι ακόμη σημαντικότερο σήμερα, λόγω της τεχνολογίας, να υπάρχει ταχύτητα από την πλευρά της εταιρείας. Λοιπόν, για τη διαχείριση της εικόνας της εταιρείας, για την οποία τόσο πολύ μιλήσαμε στην αρχή και είπαμε ότι είναι αυτό το μέρος της επιχείρησης που διακυβεύεται, η εικόνα, η φήνη και η εξοεπιστία της, βλέπουμε ότι χρειάζεται αποτελεσματική υγεσία. Αποτελεσματική υγεσία. Και τι σημαίνει αποτελεσματική υγεσία, ποιος είναι ο αποτελεσματικός υγέτης σε μια επιχείρηση. Για πείτε μου λίγο, πείτε μου λίγο μερικά χαρακτηριστικά που έχει ένας, όχι χαρισματικός, αποτελεσματικός. Τι λέτε. Να μπορεί να αγγανώνει μια ομάδα, να μοιράζει αρμοδιότητες, να έχει ένα πλάνο, ένα σχέδιο, να προβλέπει. Να προβλέπει έτσι. Ένας υγέτης πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπει. Ο υγέτης σε περίπτωση της επιχείρησης της εταιρείας μιλάμε για έναν διευθυντικό στέλλομος. Ο υπεύθυνος της επικοινωνιακής στρατηγικής, ο οποίος είτε της διαχείρησης της κρίσης, θα πρέπει να είναι σε θέση να προβλέψει το τι θα γίνει μετά. Αν εμείς βγούμε και πούμε ότι ο πιλότος για τις πολιτικά προβλήματα ποιά θα είναι μετά η κάλυψη, τι θα αρχίσουν να μας ρωτάνε. Στο βαθμό βέβαια μπορεί, γιατί δεν μπορεί να είναι προβλέψημη η κάλυψη των μέσων 100%. Σε καμία περίπτωση μπορεί ένας υπεύθυνος επικοινωνιακής στρατηγικής να του προβλέψει αυτό 100%. Μπορεί όμως έναν μεγαλό ποσοστό. Μπορεί να διεστανθεί αν τα δημοσιεύματα θα είναι θετικά ή αρρυπτικά. Είναι λοιπόν ο ηγέτης, λοιπόν πρέπει να μπορεί να συντονίζει, να οργανώνει, να έχει όραμα, να μπορεί να βλέπει μακριά. Τι άλλο. Να παίρνει γρήγορα αποφάσεις. Να παίρνει γρήγορα αποφάσεις. Είναι εύκολο να παίρνεις γρήγορα αποφάσεις. Όχι, γιατί έχουμε μεγαλό κόστος. Τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχεις για να παίρνεις γρήγορα αποφάσεις. Όχι μόνο γρήγορα αποφάσεις, να παίρνεις και τους σωστές αποφάσεις. Δεν είναι μόνο το θέμα να λύσουμε την κρίση γρήγορα, τότε θα λυθεί η κρίση με τον αρτειότερο τρόπο. Γνώση, εμπειρία, καθαρή σκέψη. Υπάρχει ολόκληρο μάθημα στο πανεπιστήμιο που λέγεται λύψη αποφάσεων. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά δουλειά σχετικά με αυτό. Για πείτε μου λοιπόν τι χρειάζεται. Καθαρή σκέψη, ναι. Τι άλλο είπες Ιουλία. Γνώση, εμπειρία, να συμπλήρευεται άλλους, να λειτουργεί με την ομάδα. Να έχει εμπιστοσύνη λοιπόν στην ομάδα και να φουγάζεται και της απόφυσης της ομάδας, ναι. Να έχει επίσης βεβαίως εμπειρία από κρίσης, έτσι το είπες να έχει εμπειρία. Αλλά έχει εμπειρία από διαχείριση κρίσεων και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Και επίσης να μπορεί να σταθμίζει τα πράγματα. Δηλαδή αν δούμε αυτό θα χάσουμε ένα μέρος της αξιοπιστίας μας θα κερδίσουμε όμως εμπιστοσύνη σε άλλο. Να μπορεί να είναι ένας σωροπιστής με άλλα λόγια, ο οποίος θα σταθμίζει το τι θα χάσει και τι θα κερδίσει η εταιρεία. Και θα πηγαίνει φυσικά με αυτό το οποίο τελικά θα αποβεί το μεγαλύτερο κέρδος για την εταιρεία. Σε περίπτωση που ανακοινωθεί το χύψι αρνητικό για την επιχείρηση. Ωραία. Σίγουρα θέλει και έναν μεγάλο δίκτυο εφήλειας να λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις και τις πια γρήγορα. Η πληροφορία που θα δει από την ηγεσία θα πρέπει να είναι όσο πιο ξεκάθαρη και ακριβής γίνεται. Ενώ ο διευθύνων σύμβουλος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να επικοινωνήσει την εκδοχή της εταιρείας του για τα γεγονότα του κοινό. Λοιπόν, ακριβής και ξεκάθαρη λοιπόν η πληροφορία. Για πείτε μου για ποιο λόγο στις περισσότερες φορές γίνεται μια κρίση και μετά τι γίνεται. Τι κάνετε εγώ. Καταφέρομαι πολύ σε μοναρία αυτό. Ποιο είναι το πρώτο συνειθέστερο βήμα που κάνει μια επιχείρηση, μια εταιρεία όταν γίνεται μια κρίση. Ποιο είναι. Να πάρει το σωστή πληροφός. Τι έγινε. Αυτό δε λέτε. Ναι, προς το κοινό θέλω να μην το πω. Ποιο είναι το πρώτο βήμα που θα κάνει. Να βγάλει μια ανακοίνωση. Να βγάλει μια ανακοίνωση. Να βγάλει έναν δελτίο τύπου ή τι άλλο. Μια συνέντευξη τύπου. Να δώσουν μια συνέντευξη τύπου. Αν είναι αρκετά γενναία έτσι. Να δώσουν μια συνέντευξη τύπου ή να βγάλει έναν δελτίο τύπου. Στον δελτίο τύπου λέω λοιπόν ότι η πληροφορία πρέπει να είναι ακριβής και ξεκάθαρη. Γιατί. Το δελτίο τύπου καραδίκ ξέρω με τι είναι. Η Ιουλία σίγουρα, οι πόλοι με. Μια επίτα μου. Είναι η επίσημη εκδοχή της εταιρείας για ανακοίνωση. Γενικότερα, ένα δελτίο τύπου τι είναι. Στέλνεται σε όλα τα μέσα. Τι περιέχει έναν δελτίο τύπου. Οτιδήποτε. Οτιδήποτε μπορεί να περιέχει. Θέλει κάθε φορά να επικοινωνήσει ο οργανισμός ή ο φορέας. Έχει μια σχεδημένη φόρμα, είναι τυπικός λόγος. Μπορεί να έχει μέσα και κάποια δήλωση. Συνήθως είναι το έναυσμα για να ασχοληθεί ο δημοσιογράφος με το θέμα. Μια πρόσκληση. Είναι κάτι ενδιαφέρον που έχουμε να σας πούμε. Ωραία. Από μένα το δελτίο τύπου τι περιέχει. Για πείτε μου. Τις επίσημες πληροφορίες που θέλει να δώσει ο φορέας. Δηλαδή. Μια ήδηση περιέχει. Περιέχει μια ήδηση. Που σήμα με το φορέα είναι η ήδηση. Αφήστε λίγο τη διαχείριση της κρίσιων κοταμέρων. Όταν στέλνουμε έναν δελτίο τύπου, ως οργανισμός ή ως εταιρεία έχουμε μέσα σε αυτό μια ήδηση. Δεν στέλνουμε έναν δελτίο τύπου για ψιλουπίδημα. Υπάρχει κάτι σημαντικό. Υπάρχει ένα σοβαρό γεγονός για το οποίο στέλνουμε έναν δελτίο τύπου. Στην περίπτωση τώρα σε έχουμε τη διαχείριση της κρίσιων. Όταν η εταιρεία περνάει κρίση, το πρώτο βήμα που κάνει προς τα μέσα είναι να στείλει έναν δελτίο τύπου. Λέω ότι η πληροφορία πρέπει να είναι ξεκάθαρη και ακριβής. Για ποιον λόγο? Βάζω αυτά τα δύο χαρακτηριστικά. Γιατί αν αφήνει υπονοούμενα θα σημαίνει ότι κάτι κρύφει. Και θα δημιουργήσει ερωτηματικά στους δημοσιογράφους ένα μεγαλύτερη διερεύνηση του γεγονότος και βέβαια θα δηλώνει ενοχή. Πολύ ωραία. Αυτά τα χαρακτηριστικά όσο πιο διαβγής είναι η εταιρεία και η επιχείρηση και όσο πιο ειλικρινής είναι στα όρια που μπορεί, γιατί δεν μπορεί να είναι απόλυτα ειλικρινής, απέναντι στο κοινό της, τόσο πιο καλύτερη θα είναι η εικόνα που θα διαμορφωθεί στο κοινό για αυτή την εταιρεία. Λέω ακριβής και ξεκάθαρη, γιατί ακριβής και ξεκάθαρη θα πρέπει να είναι η είδηση που θα μεταφέρουν οι δημοσιογράφοι. Έτσι το καταλαβαίνετε από πλέον. Οι δημοσιογράφοι σε περισσότερες φορές παίρνουν το δελτιότυπο για το οποίο κάνουν ένα copy-paste. Σε λίγες φορές κάνουν ρεπορτάζ και ακόμη λιγότερες παίρνουν το δελτιότυπο, ένα δελτιότυπο που δεν είναι καλογραμμένο και το γράφουν με τα δικά τους λόγια. Σε περισσότερες φορές όμως κάνουν το copy-paste στο δελτιότυπο και το αναρτούν στην ιστοσελίδα την ιδιωσιογραφική ή το δημοσιακό συνεθμερίδα. Επομένως είναι πολύ σημαντικό αυτό που θα γράψουν στο δελτιότυπο να είναι στον δατόν σαφέστερο και όσο στον δατόν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Έτσι ώστε να αφήσουμε απ' έξω αμφιβολίες, να αφήσουμε απ' έξω στοιχεία σκοτεινά, να αφήσουμε απ' έξω αφησιμίες. Αυτά θα πρέπει να τα αφήσουμε απ' έξω. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε ως επιχείρηση να γίνουμε το δυνατόν πιο σαφείς απέναντι στο κοινό μας. Ενώ ο διευθυνός σύμβουλος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να επικοινωνήσει την εκδοχή της εταιρείας του για τα γεγονότα του. Πείτε μου λίγο γιατί λέω την εκδοχή της εταιρείας του. Δηλαδή ο διευθυνός σύμβουλος δεν θα πει όλη την αλήθεια. Εδώ βέβαια τύφλουν κάποια συστημάτια θεοδολογίας, δηλαδή συνήθως όταν οι φοιτητές είναι η εταιρεία θα πει ψέματα, δηλαδή η εταιρεία στα μέσα ενημέρωσης. Όχι ψέματα, ποτέ. Δεν θα πει όλη την αλήθεια. Όταν λέμε όλη την αλήθεια, όταν λέμε τη μισή αλήθεια, είμαστε ειλικρινή ως επιχείρηση. Ναι. Θα οραιοποιήσει λίγο την κατάσταση. Δεν θα πει κάτι που δεν είναι πραγματικό, δεν θα πει ψέματα σε καμία περίπτωση, αλλά κάποια στοιχεία τα οποία πραγματικά θα μπορούσε να αποφύγει και θα προκαλούσε αντισμενή εικόνα για την επιχείρηση θα τα αποφύγει προς τα νύχτα. Το παράδειγμα της German Wings, ότι λόγω του μαθήματος το παρακολούθησα, νομίζω ότι η εικόνα μου έχει σχέση με αυτό που συνέβαινε, ήταν ότι η πρώτη τους αντίδραση της εταιρείας ήταν να πει ότι εμείς προσπαθούσαμε, κάναμε τα πάντα για να μην έχουμε τεχνικά προβλήματα. Ο τεχνικός έργος ήταν άψογος για το αεροσκάφος, το προηγούμενο μέρα έχει γίνει κιόλας, δώσαν μεγάλη έμφαση σε αυτό, αλλά για τον ανθρώπινο παράγοντα δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να πούμε κάτι. Αφήσανε δηλαδή ένα περιθώριο, αλλά βγάλαν πρώτο το θετικό κομμάτι ότι αυτοί προσπάθησαν να είναι συνεπείς. Έμεινε αυτό στα μέσα, εσείς σαν αυγνώστες αυτοκρατήσατε από τα μέσα. Ήταν τέτοια η καταιγιστικός ο ρυθμός των ειδήσων που ερχότανε, πρέπει να γινότανε, βγάζανε αναόρα μια καινούργια πληροφορία. Ναι, οι οποίες το 90% ήταν για την πράγμα. Που αφορούσε από την επιτροπή της ερεύνησης, έβγαιναν όλα, αλλά δεν προλάβαινε η εταιρεία να βγάλει, δεν άκουγε κανένας πια την εταιρεία. Όλοι είχαν στραφεί τι πηγές έχουν από εκεί μέσα και πως θα... Εξελίχθηκε η ιστορία γύρω από τον πυλόδο. Έγινε σύρριαυ γιατί η εταιρεία δεν ήξερε το ψυχολογικό πρόγραμμα. Και είναι μια συζήτηση για το πως οι αεροπορικές εταιρείες προσλαμβάνουν τους πυλόδους αν δεν έχουν περάσει το ψυχολογικά τέστα ή αν δεν τους τσεκάρουν στα χρονικά χρόνια για την ψυχολογική της κατάσταση. Εσείς, ως αναγνώστες και ως γνώστες της επικοινωνίας, πώς κρίνατε αυτή την κάλυψη, όσοι είδατε, τι εντύπωση σας άφησε η εταιρεία κέρδιση της εντύπωσης του German Wings ή τελικά ήταν αγνητική όλη αυτή η κάλυψη για την German Wings. Φιλάντερ κύριος, όλοι φάνεσαι για την German Wings, το γνωρίζουμε όλοι. Τώρα δημιουργήση τερία είναι σημαντικό. Αυτή και η Μαλέσσια είναι για όποιον θέλει να κάνει μακρινά ταξίδια. Έχεις δει πολύ και πόστος, τεράστιο. Φάνηκε και λίγο συγκάλυψη ότι υπάρχει μια αφιβολία με το αν τελικά ήταν τόσο τρελός ο πιλότος ή όχι απλά η εταιρεία θέλησε να φορτώσει τα λάθη τα οποία μπορούσαν τεχνικά στον πιλότο. Μια ασφαία μένει πάντα. Πάντα των θεωριών συνομωσίας που ακολουθούν όλα αυτά τα γεγονότα, όπως το Μαλέσσιαν το χτύπησαν από εξωγήνι μέχρι, δεν ξέρω τι άλλες, μεγάλες δυνάμεις. Ναι, δεν μου απαντήσατε όμως. Εσάς τελική σας εικόνα από την εταιρεία, ποια ήταν αφού διαβάσατε την κάλυψη, όσοι από την κάλυψη διαβάσατε. Εγώ δεν εξακολουθώ να είμαι πιεπισμένη ότι το αεροπλάνο είναι το πιο ασφαλές μέσο, δηλαδή πιθανώντας να συμβεί αυτό που συνέβη είναι τόσο λίγες, την αγάμα είναι τύχη μου αυτή. Την εταιρεία την εμπιστεύεστε, δηλαδή θα πετούσατε με German Wings. Έχω πετάξει με χειρότερες. Ναι, αυτό θα έλεγα κι εγώ. Ναι, είναι χειρότερες. Από μένα δεν κλονίστηκε η πιστωσύνη σας στην εταιρεία, αυτό δεν ξέρω αν είμαστε τύρμα. Και το γεγονός ότι σε σχέση με τους ελέγχους που πρέπει να γίνονται και τα τεστ, ότι υπάρχει ένα περιθώριο που δεν μπορείς να προβλέψεις, δηλαδή αν ο άλλος μπορεί να σε πείσει ότι είναι ψυχολογικά καλά, δηλαδή σε αυτό το κομμάτι. Γιατί βγήκαν και πολλές συνάδελφοί του μετά και μίλησαν και δηλαδή δεν είχε γίνεται τόσο από κάτι. Ο μέλος δεν ήταν λάθος της εταιρείας λέτε που δεν… Ήταν λάθος αλλά αφήνισα αυτό το μικρό περιφόρειο που έλεγε ότι σημαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες. Μάλιστα, ενδιαφέρον. Βέβαια στην Γερμανία, γιατί αυτή η εταιρεία που θυμόταν σε γερμανικό κοινό, όταν τα θύματα ήταν νεαρά παιδιά μέσα, δηλαδή να είναι τραγικό, όπως εμείς ακόμα δεν έχουμε ξεχάσει ότι το ατύχημα στα Τέμπι. Εγώ πήγα δύο μέρες μετά στη Γερμανία και είχε παντού σημαίσεις, είχε κλήψη γενικότερη και ήταν γεωματικά η δωμάδα ο λιθμικός παίκτης για τη Γερμανία. Στο μέλλον σου ήταν διαφορετικό το δεινό, έτσι? Ναι, έχει παίζει πάντα ρόλο η εγγυήτητα, δηλαδή αν κάτι συμβεί εδώ μέσα στην πόλη, εμείς πολύ πιο δύσκολα θα το ξεπεράσουμε από τη πιο μακρινή. Πιο πολλές αφιβολίες νομίζω δημιουργήθηκαν προς το αεροπλάνο, γιατί θα ρώσει μέσα ότι σε όλα τα μέσα μπορεί να συμβούνε μετά μεταφορικά, παρά στο συγκεκριμένο, γιατί εξεγενικώς είναι μια της λογοστριακής εταιρείας, αλλά ξέρεις ότι τυρεί τις βασικές πλωδιαγραφές. Δεν υπάρχει τώρα τίποτες τύπους στρατηγικών επικοινωνίας, βλέπετε που ακολουθούν οι εταιρείες, μπορεί να είναι επίθεση στον κατηγορό, διακυριστής της κρίσης έρχεται σε αντιπαράθυση με τον πρόσωπο ή την ομάδα που του ισχυρίζει ότι κάτι δεν πάει καλά στην οργάνωση. Έρχεται κάποιο παράδειγμα να μου πείτε σε αυτή την κατηγορία, σας έρχεται κάποιο παράδειγμα στο νου, πολύ συνηθισμένος στην πολιτική. Αλλά το μέσο οι οργανισμοί το αποφεύγουν, γιατί κρύβει πάρα πολλές παγίδες και επίσης νοιάζει σαν προσωπική αντιδικία στο τέλος. Δηλαδή αυτά τα παραδείγματα που είδαμε του πλάκισματος που το εξετάσαμε στην τάξη, πουθενά δεν έγινε κάτι τέτοιο, προσπαθούσαν πάντα να χαμηλώσουν τους τόνους και να μην μεταθέσουν ποτέ σε προσωπική αντιπαράθυση. Είναι ένα χαρακτηριστικό της πολιτικής επιτήρησης αυτό η επιτήρηση στον κατηγορό. Άγνησε ο διαχειριστής της κρίσης και ισχυρίζει ότι δεν υπάρχει κρίση. Το βλέπουμε αυτό, οι επιχειρήσεις βλέπουμε να βγαίνουν και να λένε για ποια κρίση μιλάτε, στο καμηλισμό. Η τράπεζε σε κάποιο βαθμό. Η τράπεζε σε κάποιο βαθμό, ναι. Αποδιογωμένος τράβος ο διαχειριστής της κρίσης κατηγορεί κάποιο πρόσωπο ή ομάδα εκτός του οργανισμού για την κρίση. Παράδειγμα. Ο πιλόδος δεν είναι εκτός του οργανισμού. Ε, ναι. Αλλά όντως λειτουργεί σαν αποδιογωμένος τράβος. Ότι είναι ένας παράγοντας, ένας πρόσωπος ή μια συνθήκη εν πάση περιπτώσει, η οποία δεν είναι ευθύνη του οργανισμού μας γι' αυτό, έτσι, το ευσωτερικό του οργανισμού μας. Είναι κάποιος εκτός του οργανισμού παράγοντας. Λοιπόν, δικαιολογία ο διαχειριστής της κρίσης υποβαθμίζει την ευθύνη της οργάνωσης αρνούμενος την πρόθεση βλάβης, ή και ισχυριζόμενος αδυναμία ή ακουτοιόνοτο που πυροδότησε την κρίση. Το βλέπουμε πολλές φορές αυτό, έτσι, είναι μία από τις συνειθέστερες αντιδράσεις των επιχειρήσεων. Εντιολόγηση, υποβαθμίζει ο διαχειριστής την υπολογιζόμενη ζημιά που προέρχεται από την κρίση, επίσης πολύ συχνό. Ο διαχειριστής της κρίσης με θυμίζει στα ενδιαφερόμενα μέλη το πρώτερο έντιμο βίο της οργάνωσης. Εδώ έχουμε να κάνουμε με εταιρείες οι οποίες είναι αξιόπιστες, με επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ήδη ένα ενδρεωμένο και αξιόπιστο προφίλ. Αν ο διαχειριστής της κρίσης επενεί τα ενδιαφερόμενα μέλη για τις πράξεις τους, μπορεί να μου δώσει ένα παράδειγμα. Δηλαδή κλείνει η εταιρεία, αλλά παρ' όλα αυτά έχει χαριστεί τους εργαζόμενους. Κάπως έτσι, ναι. Ή παραδείξεις συγχαρητήρια στους εργαζόμενους για το πώς εχειρίστηκε την κρίση, έτσι όταν η κρίση μπορεί να έφερε ένα αποτέλεσμα το οποίο δεν ήταν επιθυμητό. Δημέτση. Και είναι κι αυτό ένας τύπος στρατηγικής επικοινωνίας, μια κατηγορία που ανήκει στη στρατηγικής επικοινωνίας. Δεν νομίζω ότι είναι πολύ συνηθισμένος, έτσι, αλλά η θεωρία μας το αναφέρει, έτσι. Αποζημίωση, πολύ συνηθισμένο, έτσι, δηλαδή η αποζημίωση προσφέρει χρήματα για λαδόρα στα θύματα. Εντάξει, μερικές φορές αυτό γίνεται και μετά από δικαστική διαμάχη, αλλά πολλές φορές... Αυτό είναι και υποχρεωσίτους, ναι, είναι και υποχρεωσίτους, ναι. Απολογία, ο διαχειριστής της χρήσης υποδεικνύει ότι ο οργάνωσης θα αναλάβει πλήρως την διευθυνή για την κρίση και ζητά συμνώνω από τα ενδιαφέροντα μέρη. Αυτό είναι το πιο ευαίσθητο και δηλαδή δείχνει και η επιστησία και εμπότητα. Και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι και αυτό το οποίο θα πρέπει να γίνει, έτσι. Το κριτήριο επιλογής τώρα της στρατηγικής, το ποια στρατηγική απόλυση αυτές που αναφέραμε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε, είναι να κάνουμε το βαθμό ευθύνης που αναλογεί στον οργανισμό για το περιστατικό, έτσι, πόσο είναι υπεύθυνος ο οργανισμός για αυτό το οποίο έχει συμβεί, έτσι, σε ποιο βαθμό και βεβαίως υπάρχει μεγαλή σχέση μεταξύ της απόδοσης ευθύνης και της απειλής στην εικόνα του οργανισμού. Δηλαδή πώς είναι αυτή η σχέση η απόδοση ευθύνης και η απειλή της εικόνας του οργανισμού. Για πείτε μου. Αυτό είναι το πιο σημαντικό και στεροπλά με το οποίο είπαμε, το πιο βασικό ήταν ότι η εταιρεία δεν είχε ευθύνη για το ατείμι και δεν θα μπορούσε να έχει προγλέψει τα ψυχολογικά του πιλότου. Το να φανεί ένας οργανισμός ως ανεύθυνος, φυσικά και απειλεί την εικόνα του ως οργανισμό, διότι πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη, ενώ όταν βράζεται μια αεροπορική εταιρεία ή κάποια άλλη υπηρεσία. Λοιπόν, όσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση της ευθύνης, όσο μεγαλύτερη ευθύνη αναλαμβάνει ο οργανισμός, αντιλαμβάνεστε και τόσο μεγαλύτερη είναι και ο κίνδυνος του να χάσει την αξιοπιστία του, την αξιοπιστή εικόνα του. Το καταλαβαίνετε αυτό, αντιλαμβάνεστε αυτό. Μπορεί δηλαδή να είναι ένα σωστό βήμα επικοινωνιακής στρατηγικής, το να αναλάβω την ευθυνία, αλλά αυτό έχει κόστος στη δική μου εικόνα ως επιχείρηση και ως οργανισμός. Το αντιλαμβάνεστε αυτό, αυτό θέλω να πω εδώ. Πάντως γι' αυτό και οι ίδιες εταιρείες όταν νομίζουν ότι είναι κάποιος εξωτερικός παράγοντος αυτός που έφταιγε, και τον διερευνούν ακόμη και χρόνια μετά. Έβλεπα ένα ντοκιμαντέρ που αφορούσε στην υπόθεση ενός ιδιοκτήτη μιας μικρής αεροπορικής εταιρείας, ήταν οδηγός Ράλιν, δεν θυμάμαι το όνομά του, ο οποίος σχεδόν καταστράφηκε όταν έπησε ένα αεροπλάνο, σκοτώθηκαν όλοι. Αυτός με πάρα πολλά χρόνια διερεύνησης με την Boeing βρήκε ότι το πρόβλημα ήταν τεχνικό και δεν είχε σχέση ούτε με τους πιλότους, ούτε με τον τεχνικό έλεγχο που είχαν κάνει στην εταιρεία, ήταν δηλαδή ένα πρόβλημα που είχε το ίδιο το αεροπλάμα, αλλά του πήρε χρόνια για να το αποδείξει. Δεν ξέρω αν έκαμψε ξανά η εταιρεία αν υπάρχει, δεν την έχω ξανακούσει. Αυτό έγινε και στη δεκαετία του 90, το θυμάμαι το ατύχημα, στην Αφρική νομίζω ήταν η πτήση, για χρόνια σχετικά πρόσφατα βγήκε το πόρισμα ότι ήταν ευθύνη της Boeing. Το μερίδιο ευθύνης που αναλαμβάνει ο οργανισμός ήταν μεγάλο, έτσι. Σε αντίπτωση με μια περίπτωση της φυσικής καταστροφής όπου η ευθύνη του οργανισμού ήταν οριακή. Το δεύτερο εργαλείο αφορά στην εκτίμηση επιβαρυντικών παραγώνων που μπορεί να συνεπιδρούν, όπως παράδειγμα να τους κάνει ένα ανάλογο περιστατικό στο παρελθόν. Αντιλαμβάνεστε ότι ένα ανάλογο περιστατικό στο παρελθόν σίγουρα αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τη φύμη της εταιρείας και βεβαίως για τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης. Ωραία. Τώρα η θάνατη στα ναυπηγεία, ας πούμε, που είναι πάρα πολύ τα τυχήματα μάλλον που συμβαίνουν. Είναι και πολύ υψηλής, υψηλού κινδύνου, αλλά σίγουρα η σχέση με κάποιες προδιαγραφές που δεν τυρούνται ή κάποιους που δεν ελέγχει. Εδώ νομίζω ότι σχετίζεται ο οργανισμός, δεν ξέρω τώρα, το λέω πολύ ελαφριά την καρδιά, πρέπει να φέρει ευθύνη. Βέβαια για λόγους, δεν ξέρω αν έχει γίνει ποτέ συζήτηση, εκτός από το ΠΑΜΕ και συγκεκριμένες, πολύ υψηλού κινδύνου εταιρείας. Αν έχει ήδη εννοείς μέσα στις εταιρείες. Τώρα γιατί τελευταία τώρα είχαμε και οι τρεις που τραυματίστηκαν, δυστυχώς κατέληξαν, εγώ μόνο αυτή την είδηση διάβαζα, είχε περάσει πιο στα μικρά. Κοίταξε έχει γίνει σίγουρα συζήτηση, γιατί όλη αυτή η φιλολογία γύρω από την υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας νομίζω από εκεί έχει έρθει. Δηλαδή η ασφάλεια στο χώρο εργασίας είναι κάτι το οποίο προσέχουν πλέον οι επιχειρήσεις, που λέχνουν οι εξόπιστες επιχειρήσεις. Τώρα κατά πόσο να αναμάντουν ευθύνη και κατά πόσο αποζημιώνουν, αν συμβεί, ρε παιδί μου, κάτι μοιραίο... Και κατά πόσο τους φοβίζει για να προλαμβάνουν, μη συμβούνε άλλα. Ναι, γιατί μου κάνει εντύπωση η συχνότητα που έχουμε στο συγκεκριμένο χώρο κιόλας. Μοιραία ατύχηματα. Για αεροπορικές τραγωδίες, δηλαδή. Όχι, λέω τώρα για τα ναυπηγεία. Λοιπόν, πάμε να δούμε, θα σας πάω λίγα χρόνια πίσω, αρκετά χρόνια πίσω. 15 χρόνια πίσω το 2000. Θυμάστε καθόλου το ναυάλιο του Σάμινα? Τι είχε γίνει τότε, για πίτα μου. Τι θυμάστε. Εδώ σας έχω μερικές φωτογραφίες. Είναι οι πόρτες όπου σημειώθηκε το ναυάλιο, πολύ κοντά στην Πάρο. Και από εδώ, θέλω να τα δείτε αυτά, γιατί είναι φωτογραφίες όλες από το ίδιο το ναυάλιο. Δεν ξέρω, φαίνεται. Βλέπετε εδώ, αρκετές μέρες μετά, το πλοίο, στο βυθό της θάλασσας κλπ. Βυθό είναι πάλι ανθρώπινη, η ευθύνη είναι ο ανθρώπινος παράγοντας, ξέρω όλα. Τύχημά ήταν αυτό το ναυάλιο. Ένα τύχημα έγινε λίγο έξω από το λιμάνι. Ο καιρός δεν βοηθούσε. Αλλά αυτή ήταν, επειδή κάναμε το δρομολόγιο τόσο συχνά, η ρουτίνα τους είχε κάνει να βλέπουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και να μην δώσουν σημασία. Να μην είναι καν ο πρώτος καπετάνιος στο τυμώνι, στη γέφυρα εκείνη τη στιγμή. Είχε μέσα ανθρώπους που δεν ξέραν πολλή εμπή, αυτό ήταν το πιο φοβερό της ιστορίας, και επίσης δεν περίμεναν να βλέπουν να μπαίνουν τα σπίτια και ότι θα τους συμβεί κάτι τέτοιο. Υπήρχαν θύματα. Ναι, πολλά. Ήταν ναυτική τραγωδία. 80 νεύριοι. Τίποτα άλλο. Ποια ήταν η εταιρεία? Ξέρω ότι αυτός αυτοκτόνησε μετά, αλλά δεν θυμάμαι το όνομά του. Ο Διευθύνος Σύμβουλος της Εντερίας, Κλειντ Δόλφιντς, έτσι, από τις πιο γνωστές. Υπάρχει πλέον. Βέβαια υπάρχει. Αυτοκτόνησε, λοιπόν, ο Διευθύνος Σύμβουλος της Εντερίας για λόγους ότι δεν είχε διαχειριστεί σωστά την κρίση. Έτσι, νομίζω. Ας το δούμε λοιπόν. Εκεί, από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες. Ήταν, φυσικά, μια από κάθε περιπτώσεις κρίσης. Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης αποδόθηκε, βεβαίως, στην Εντερία, έτσι. Η κρίση αυτή, την βλέπουμε σήμερα, γιατί, διαβάζετε λίγο τη διαφάνεια, γιατί έχει, πέρα από το ότι ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ατυχήματα που έχουν γίνει σε πλοία, από τα μεγαλύτερα ναυάγια, στίχησε 80 ανθρώπινες ζωές, είχαμε μια αυτοκτονία του Διευθύνου Συμβούλου. Πέρα από όλα αυτά τα τραγικά γεγονότα, ένας άλλος λόγος που τη βλέπουμε σήμερα, είναι γιατί έθεσε υπό το πρίσμα αυτής της κρίσης, τέθηκε σε αμφιβολία, η βιωσιμότητα της ίδιας της επιχείρησης, έτσι. Ήταν λοιπόν μια κρίση, η οποία ουσιαστικά συντάραξε τα θεμέλια αυτής της επιχείρησης. Τι έγινε λοιπόν, στις 26 Σεπτεμβρίου του 2000, βλέπετε, πολύ κοντά από τα ανοιχτά της Σπάλ, πριν απ' όλες αυτά τα μήλια, το Santa Express προσκρούησε τις δύο τραχωνισίδες που είδαν τα αρχικά, στις τραχωνισίδες πόρτες, μετά την κρόσκουρση το πλοίο πήρε επικίνδυνη κλήση και άρχισε να βάζει νερά, ενώ πλήρωμα και επιβάρτες βγήκαν στο κατάστρωμα, ψάχνοντας να βρουν ό,τι μπορούσαν από τα αυσιαστικά μέσα. Ο απολογισμός, όπως είπα, ήταν 80 νεκρίμενα και συνοποιούν και πολλά παιδιά. Η βίδιση του Σάμινα ξεσήκωσε θείελα αντιδράσεων, η οποία στράφηκε εναντίον της πλειοπτήριας εταιρείας, του Υπουργείου Υπορικής Ναυτιλίας, αλλά και της ίδιας της Κυβέρνησης. Ζητούσαν πρώτα την παρέτηση του Υπουργού, του Υπορικής Ναυτιλίας, ο οποίος στη συνέχεια εξόφιλωσε εφημερίδες, τα εφημερίδα έφυγαν, έκανα λάθος, έλεγε γιατί να παρετηθώ. Μερικές ακόμη εικόνες από το πλείο, βλέπετε, το δίτι, ο οποίος είχαν γίνει μετά αρκετά εντελεχείς έρευνες μέσα στο πλείο. Η εταιρεία, λοιπόν, θυγατρική των μηνοϊκών γραμμών, όπως σας γράφω. Το υπόλοιπο 69 ανήκε σε επιχεματίες, προαρχόμενος κυρίως από τον χώρο των κατασκευαστικών και της ακτοπλοίας. Είχε το 1198 στο στόλο της πάνω από 80 πλοία. Τα μισάκια των οποίων ήταν τα χύπλοα, ενώ τα υπόλοιπα κλασικού τύπου. Ενώ είχε και δύο θυγατρικές πολύ γνωστές, της Ελλάς Φέζης και της Αραντικός Φέζης. Έτσι μιλάμε για μια εταιρεία, η οποία ήταν πολύ γνωστή, πολύ εδρεωμένη στο χώρο της ναυτιλίας, πολύ μεγάλη. Στην μηνόμφλανη Dolphin βλέπουμε ότι εργάζονταν τρεις χιλιάδες ναυτικοί και υπάλληλοι. Και η εταιρεία διαχειριζόταν το πολύ μεγάλο αριθμό πλοίων. Ουσία, η μεγαλύτερη ακτοπλοϊκή εταιρεία στην Ελλάδα με απόλυτη κυριαρχία. Βλέπετε, στις χιλιάδες φοράδες, αργοσαρωνικό και φυσικά με ικανοποιητικά κέρδη. Ποια ήταν λοιπόν η εικόνα της εταιρείας? Για πείτε μου λίγο. Ήταν ισχυρή. Ήταν ισχυρή, ήταν μεγάλη για πολλούς δαργαζόμενους, ήταν κερδοφόρα, έτσι. Ήταν εφετική λοιπόν η εικόνα της. Ποια ήταν τα αίτια της κρίσης αυτής? Κατά αρχή δεν τηρίθηκαν οι κατώνας ασφαλείας, τα μέτρα ασφαλείας. Υπήρχε ανεπάρκεια σε σωσίδια και γενικότερα σε σωστικά μέσα, παρ' ταύστον να είσαι τρία ναυτικά μήλια από την ακτή και να μην μπορείς να σωθείς. Να χάνονται, να πνίγονται ογδόντα άνθρωποι σε τρία ναυτικά μήλια. Αποτεθεί την τραγική ιωρία αυτού του συμβάνου, έτσι. Κιόνοντας καλοκαίρι, δεν μιλάμε για καμία βέβαια, είχε αέρα, είχε πολλά μπουφόρ. Η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των μελών πληρώματος, το σάμνο ήταν από τα πιο γερασμένα. Αυτό τότε δημοσιεύτηκε πολλές φορές, την κάρυψα από τον τύπο δημοσιεύτηκε πάρα πολλές φορές και αναλύθηκε πάρα πολύ αυτό το επιχείρημα ότι μιλάμε για ένα πλοίο το οποίο ήταν πολύ γερασμένο. Αυτό ήταν από τα πιο χωμικά επιχειρήματα, ήταν από τα πιο γερασμένα πλοία του στόλου της εταιρείας. Αλλά μόλις μία εβδομάδα πριν το συμβάν, ο μηχανικός του πλοίου, σύμφωνα με δηλώσεις του στα μέσα, είχε ζητήσει την αντικατάστασή του γεγονός που επιβάρινε δραματικά τη θέση της πλειοκτήτριας εταιρείας. Φανταστείτε να έχετε ένα γερικό πλοίο, ο μηχανικός να ζητάει την αντικατάστασή του μία εβδομάδα πριν συμβεί το μοιραίο αντίχημα. Φαντάζεστε σε τι θέση φέρνει την εταιρεία αυτή η κατάσταση. Οι ευθύνες αποδόθηκαν στα μέλη του πληρώματος του πλοίου ενώ στο στόχα σπλοτισέρωτης και κατολυγισμού ευθυνών βρέθηκε βεβαίως και η πλειοκτήτρια εταιρεία. Πώς αντιμετωπίστηκε αυτή η κρίση, πώς σας φαίνεται κατά την κρίση, αυτή ήταν δύσκολη ή ήταν εύκολη, πώς σας φαίνεται. Είχε μεγάλη ένταση ή μικρή ένταση, πώς θα τη χαρακτηρίζατε, απ' όσο έχουμε υπάρχει στιγμής θεωρητικά για τις κρίσεις. Είχε την πιο μεγάλη ένταση. Επομένως μια κρίση μεγάλης έντασης και την ευθύνη δική τους. Με ευθύνη της εταιρείας, η ευθύνη της εταιρείας πράγμα που δεν επιτρέπει στην εταιρεία πολλούς ελιγμούς κοινωνιακούς. Πώς τη διαχειρίζεται. Μία μόλις μέρα μετά τον αβάγιο, ο Πρόεδρος Ομινοϊκών Γραμμών δήλωσε ότι οι μηνών Flying Dolphins θα σταθεί κοντά στις οικογένειες των θυμάτων. Ενώ τόνισε ότι το Santa Express, το οποίο είχε ανακαινιστεί πρόσφατα, είχε περάσει από επιθεωρήσεις του Υπουργείου Ογκωρικής Ναυτιλίας και βρέθηκε αξόπλο. Πώς γίνεται αυτό. Είχε ανακαινιστεί στο επίπεδο του ξανοδοχιακού εξοπλισμού, έτσι το επίπεδο του μηχανικού. Σε συνένταξη του που ο κ. Πληρονόμος εξέχασε τη λύπη του ενώ επέριψε ευθύνες στον ανθρώπινο παράγοντα. Λίγες μέρες μετά, σε συνένταξή του δημιουργίου, έχουμε έναν Κρήτη υποστήριξε ότι όλος αυτός ο τόλεγος κρύβει συγκοπημότητες σε βάρος της Ναυτιριακής Εταιρείας του Ιρακλείου και επιχύσε να διαχωρήσει την Κρητική Εταιρεία. Νιμινόμου Πλάνι Ντόλφερ, Πηλιοκτήτρια του Σάμινα Εκσπρέση. Τι έκανε ο διευθυνός εμβουλής της Εταιρείας. Έψεξε να βρει από δύο παμβαίους τράβους και έκανε και το πρώτο που είδαμε που στρέφησε εναντίον κατήγορους. Προσπάθησε να βρει σε άλλους να ρίξει την ευθύνη έτσι. Πώς σας φαίνεται αυτό ως διαχείριση, ως επικοινωνιακή στρατηγική. Ανοιχτική. Είναι αποτελεσματική, πέρα από τη διεοδολογία, θα μιλήσουμε και την διεοδολογία, αλλά ας δούμε λίγο το αποτέλεσμα. Είναι αποτελεσματική. Όπως επαφήθηκε, όχι. Έχουμε μία τόσο σοβαρή κρίση. Έχει την ευθύνη της η εταιρεία κατά ογδόναν 90% και βγαίνεις και λες ότι φταίει κάποιος άλλος, φταίει ένας τρίτος. Δεν θεωρεί λίγο το κοινό σου αφελέσω, όταν το κάνεις αυτό. Παράλληλα έχει δύο σαν εταιρεία. Σαν εταιρεία. Σαν εταιρεία δεν νομίζω ότι υπάρχει σημανά στο βυθό της στάσης, στο βυθό της πάρος. Σημαντικό είναι ο γεγονός ότι ο πρόεδρος του μηνοϊκού ογγραμμού προσπάθησε από την αρχή να αποσυνδέσει τις μηνοϊκές από το μηνό Unclined Orphans, τονίζοντας ότι προέρχεται για δύο ξεχωριστές εταιρείες, χωρίς διοικητική ή οργανική, ή οργανωτική, συγγνώμη, τάχτηση. Η οποία όμως είναι επιφανειακή τακτική, δεν είναι τακτική περιεχομένου. Δεν έχουμε σχέση με αυτή την εταιρεία, δεν σχετιζόμαστε. Πολλές φορές, σε περίπτωση σκανδάλων θυμηθείτε, πολλές φορές πήγαν εταιρείες να διαχωριστούν από τις θυγατρικές τους, ή από εταιρείες με τις οποίες συνεργάζονταν. Με τη λογική εμφάνιση της ευθύνησης της εταιρείας, αν και όπου υπήρχαν ανέλαβο αντιπρόεδρος και διεθύνατος σύμβουλος του μηνοϊκού Unclined Orphans, ο Βαντελής Φινιάς, που μίλωσε μία και μοναδική που άρεσε τον αιτιό, η οποία ήταν φανερό ότι είχε υποστήπιση. Σκάλθηκε πιστωρή προς το χρηματιστήριο για να κατευνάξουν τα κλήθη, γιατί ήταν ελληνική εταιρεία συγμένη στο χρηματιστήριο. Τον Ιούνιου 2001, η Γενική Συνέλευση της Εταιρείας αποφάσισε με τονομασία της, αλλάζουμε τώρα το όνομα και τελείωσε, μηνοϊκού Unclined Orphans, ελλαξ Clined Orphans, βλέπετε ότι υπήρχαν διαφωνίες σε μία προσπάθεια να ανακτήσει η εταιρεία το κύρος και την εμπιστοσύνη του κοινού. Αυτό πώς σας φαίνεται ως βήμα? Είχαν δεχτεί πάρα πολύ μεγάλη, ξέραν ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν σαν μηνοϊκού, γι' αυτό σας ζώτησα και εγώ αν υπάρχει συμμερήτητα, γιατί δεν την ξανακούσατε από τότε. Και δηλαδή το να αλλάξεις το όνομα αλλάζει και το περιεχόμενο, αν αλλάξεις την βιτρίνα. Απλά το όνομα υπενθυμίζει το γεγονός. Και για να το κάναμε χρόνο μετά σε μία ειδική είχαν υποστήκωτες συνέπειες. Δείτε, Ιράγκη, κάποια πρωτοσέπιδα. Ποιος είναι ο υπουργός που είπε γιατί να παρατηθώ. Ε, ναι, ο Μωξίστα. Βλέπετε, τα νικώτα της μπάρα, έτσι, βραδιή έγκλημα, παρήκατες εμπίνεξη, ένταχοι, ταξίδευε παράνομα και σε λάθος πορεία. Ο υπουργός, γιατί να παρατηθώ. Βλέπετε, είχε πάει τεράστιες διαστάσεις το ναυάγιο στον ελληνικό τύπο. Και θέλω αυτό να τους κρατήσετε ως στοιχείο, γιατί το επόμενο που θα δούμε είναι ένα ναυάγιο με επιβάτες, οι οποίοι δεν ήταν Έλληνες. Λοιπόν, τι είπε το ραδιοδηλωτικό συμβούλιο για την Κάλυψ τώρα. Το ραδιοδηλωτικό συμβούλιο, ξέρετε, ποτέ δεν είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένο από την Κάλυψ το μέσο. Έβαλα ανακοίνωση που ανέφερας τον τρόπο αυσίωσηου ναυαγίου, στις ενημέρειες των σχολείων και τους σχετικών διαλόγων, υπήρξαν ασάφιες, υπερβολές και επιλεκτικές επαναλήψεις τραγικών σκηνών. Δεν ξέρω αν το θυμάστε, γιατί ο ιόγονός ήταν πολύ παλιό, αλλά έχει μπει πλέον στο χρονοτούλαγο της ιστορίας, το ναυάγιο. Είδατε κιόλας, γι' αυτό έδωσα κάποια παραδείγματα, εξωφύλως να έχω εφημερίδες. Υπήρχε μια, όχι ότι δεν ήταν δραματικό και τραγικό το ναυάγιο, αλλά υπήρχε μια επιπλέον γραμματοποίηση από τα μέσα. Είδατε τους πηχαίους τύπλους, είδατε τις εικόνες. Έρχεται λοιπόν το ραντιοτυλωπτικό να κάνει αυτό το σχόλιο. Με τα 12 πληροφορίες σχετιζόμενες με το ναυάγιο, οι οποίες παραβιάζουν ευθέως το τεκμήριο της αφόθητας, της υποχρέωσης του συγκατομού της ζωής και της αποφυγής κάθε διάρκεια της παρέμβασης σε προσωπικό πένθος. Ναι, δεν είχε καλυφθεί καθόλου καλά τότε το ναυάγιο. Είχαν παρέμβαση σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό στα προσωπικά των θυμάτων, στις προσωπικές ζωές των θυμάτων και αντιλαμβάνεις ότι αυτό είχε αυσχύσει πολύ άσχημες εντυπώσεις. Και συλλογή πληροφοριών οι οποίες προσεύχανε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Τί είπε η ΒΟΕΙΣΙ ΕΚΑΛΥΠΣΗ, συγχαίρια από τη μία της δημοσιογράφησης όλων των μέσων, που προσπάθησαν από την πρώτη στιγμή να φωτίσουν όλες τις πραγματικές και δραματικές πτυχίες των δύο ναυαγίων, ταυτόχρονα στυλιτέχονται τις διάφορες εκπομπές και τις τηλεοπτικές δίκες, τις οποίες συνήγορε τον εμβεκόμενο στην υπόθεση επειδή είχαν συστηματικά να στρέψουν τις έργνες προς τη δική τους κατεύθυνση διαρκούντως του προαναπρεκτικού έργου. Ποιες είναι οι οικονομικές συνέπειες για την εταιρεία, έτσι? Διετέλ γαϊκούς αριθμούς, έχουμε 111 αγωγές με απαιτήσεις ύψους 38 δις εκατομμυρίων, 124 εις ευθύνσεις ασφαλιστικών μέτρων, 237 εκατομμύρια δραχμές ακόμη τότε, 8 δις ελληνικών δραχμών. Πάμε να δούμε τώρα ένα άλλο ναυάγιο, το ναυάγιο του C-Diamond. Θυμάστε τι είχε γίνει κάποια χρόνια μετά, του 2008. 8 χρόνια μετά από το Σάμινα έχουμε ένα δεύτερο ναυάγιο, το C-Diamond που γίνεται στη Σαντορίνη. Επίσης πολύ κοντά στην βλέπετε εδώ το πλοίο προσκρούει πάνω στην καλβέρα. Έτσι, τι είχε ακουστεί, θυμάστε καθόλου εκείνο το περιστατικό, πες με βουλία. Τι είχε ακουστεί, η πλειοκτήτρια εταιρία έχει κάνει και άλλες, δεν θυμάμαι όμως ποιες, αντίστοιχες και άλλο πρέπει να έχει γίνει ναυάγιο στο ιστορικό της. Ή κάτι του εξοδοχείου, φωτιάς εξοδοχείου, έπαιρνε πολύ το θέμα της ασφάλισης, πολύ δυνατά, γιατί αυτοί είχαν το χρόνο να εγκαινώσουν το κουραζιερόπλο, αλλά δεν προβλέψανε αυτοί που ήταν στραμμένοι, ότι κάποιος από τους επιβάτες θα είχε μέσα σε όλο τον πανικό να επιστρέψει ξανά στην καμβίνα του για να πάρει κάτι, το οποίο δεν έχουν ξαναγεί, νομίζω είναι ένα ή τρία τάτομα που έχουν βρεθεί, το οποίο είναι ένα περιβαλλοντικό έγκλημα, δεν ξέρω αν έγινε η ανέλκυση του πλοίου, τώρα πολλά χρόνια μετά, και η πετραιοκλήδα που είχε δημιουργηθεί από τα κάψιμα γύρω, αλλά και το ίδιο το σκάφος ήταν πάρα πολύ δυνατικό για το περιβάλλον εκεί, είχαν γίνει πολλά ρεπορτάσια για αυτό το κόστος του περιβαλλοντικού, φανταστείτε τώρα τη Σαντορίνη, αυτά θυμάμαι. Ωραία, η Ευουλία θα θυμάσαι καλά τα Ναυάγια. Η Εταιρεία λοιπόν, βλέπουμε από τη Λούις Γκλάιντς, η οποία σωστά, θυμάται η Ευουλία, είχε ξανοδοχία, ιδρύθηκε στην Εκλευκοσία το 1998, με σκοπό να αποκτήσει το 100% του μετοχικού κεφαλαίου των πλειοφυτριών εταιριών, καθώς και των υπόλοιπων εταιριών του ομίου Λούις, που δημιουργούνται στον τομέα του θαλώσιου τουρισμού. Τι γνωρίζετε τον ομιλό Λούις? Τώρα θυμήθηκα, ήταν αυτή στην Κέρικυρα που πέθαναν από το... Μπράβο. Και κάτι στιγμής στην Κρήτη έγινε, δεν ξέρω. Αγόρασε λοιπόν όλα αυτά. Νομίζω ότι βρήκα το ρεπορτάζι μου, τρεγιάζει πολλά χρόνια. Αγόρασε το συντάειο μου λοιπόν στις αρχές του 2006. Στο πλοίο είχαν γίνει μετασκευές του 99, είχαν προσθεθεί ένα κυκλό κατάστρωμα, 62 βλέπετε νέες καμπίνες και ένα σαλόνικο εστιατόριο στα καταστρώματα της πλώρης. Ήταν εβραίος γνωστός στην ελληνική κοινή γνώμη, έγινε για πρώτη φορά όμινο, στον Οκτώφυλλο του 2006, όταν δύο μικρά παιδιά από την Αγγλία έχασαν τη ζωή τους δηλητηριασμένα από μονοξύδιο του άνθαμε, επεισόδια της διαρροής του κλιματιστικού μηχανήματος, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του ομίλου στην Κέρικυρα, Λούις Ορκυρα Μπίτς. Έχει λοιπόν, η εταιρεία, ένα ακόμη επιβαρετικό στοιχείο στην πλάτη της. Έχει δύο θύματα και μάλιστα δύο μικρά παιδιά από δηλητηριασμένο αέριο, το οποίο βγαίνει από κλιματιστικό μέσα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι η εικόνα της εταιρείας έχει πληγεί ήντι μια φορά και μάλιστα κατάφορα. Θέλω να πω ότι σε μια τέτοια περίπτωση η αποκατάσταση της σφήμισης της εταιρείας θα ήταν ακόμη πιο δύσκολη με τη δεύτερη κρίση, η οποία περνάει τώρα με τον Αβάγη. Τι γίνεται το περιστατικό. Στις Τρυσίνης βλέπετε το μεσημέρι, τον Απρίλιο του 2007, το ΣΥΤΑΕΝ μετέφερε χίλιους και επιβάτες και 391 μέλη κληρώματος. Κατά τη διάρκεια αλληγμών για την πρόσβεση του αρώντου σε τσαμαδούρα στα θυρά της θύρας, προσέχουσε με τη δεξιά πλευρά του στους κατογραφημένων ύφαλου που αποτελεί τη φυσική συνέχεια της απότομης βράχου του στεριάς. Αντιλαμβάνες, δηλαδή, ότι προσέχουσε σε βράχο, έτσι όταν προσπαθούσε να μπει στο λιμάνι. Το πλοίο πήρε αμέσως κλήση και από το μεγάλο ρήμα, θα βρείτε και φωτογραφίες στη συνέχεια, άρχισαν να ισθρέουνε νερά στους χώρους κάτω από τα καταστρώματα, 2-3 που βρισκόταν κάποιοι στις καμπίνες των επιβατών, οι οποίοι έντρομοι έτραχαν στις διαδρόμους, ενώ το πλήρωμα συγκέντρωνε τον κόσμο στα πάνε καταστρώματα. Με εντολή του πλειάρ, οι επιβάτες άρχισαν να εγκαταλείπουν ακρικά το πλοίο από τις ανεμόσκαλες, για να επιβαστούν σαν παραπλέον πλειάρια. Με την βοήθεια μικρότερου πλοίου, βλέπετε ότι σταθεροποιήθηκε λίγη ώρα αργότερα, ο οποίος σταθεροποιήθηκε λίγη ώρα αργότερα, οπότε άνοιξε ο πλαϊνός καταπέλτης πάνω στο καταπέλι του μικρού τοπικού φεριβότ και αποβάστηκαν 500 επιβάτες. Βλέπετε εδώ, ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκαν την κρίση. Πώς ήτανε? Από τη σημαντικόσυλλη ταχύδα. Σε σύγκριση με το σάμινα, βλέπετε. Σε σύγκριση με το σάμινα, ναι. Βλέπετε ότι έχει το μικρότο πλειάριο, παίρνει τους 500 επιβάτες, αμέσως ενημερώνει το κοινό να ανέβει στα καταστρώματα, αμέσως ενημερώνει ότι έχει γίνει πρόσκροση, έτσι, ότι το πλοίο βθίζεται. Οι συνέπειες του ναυαγίου, βλέπετε εδώ, η πρώτη φωτογραφία σας δείχνει το πλειάριο στο οποίο επιβέλνει τα 500 άτομα, έτσι. Η δεύτερη εικόνα σας δείχνει πώς ήταν το πλοίο όταν πήγαινα προς κρούση. Οι συνέπειες του ναυαγίου, τους οποίες τις είπαμε, ήταν ένα 45 χαρμός Γάλλος και επίσης η ανήλικη κόρη του, όπως επίσης και βεβαίως η τεράστια θαλάσσια ρίπανση, η οποία μόλινε τα νερά ενός από τους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς στην Ελλάδα, που είναι η Σαντορίνη, έτσι. Και για χρόνια μετά γράφονταν στα μέσα ενημέρωσης για τις περιβαλλοντικές αντιπτώσεις αυτού του ναυαγίου. Βλέπετε εδώ το πώς η θάλασσα έχει αλλάξει χρώμα λόγω της μόλινσης, έτσι. Αν το παρατηρήσετε θα το δείτε. Λοιπόν, πώς διαχειρίστηκαν την κρίση επικοινωνιακά. Τις πρώτες κρίσιμες στιγμές η εταιρεία δεν ήταν σε θέση να παραδώσει στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτηλίας τον ακριβή κατάλογο των επιβατών, γεγονός που δημιούργησε μεγάλη σήχηση σχετικά με το εντοπισμό των δύο γάλλων επιβατών. Πώς σας φαίνεται αυτό. Έχουμε μια εταιρεία στην οποία συμβαίνει έναν αυάγιο και δεν είναι σε θέση να δώσει το κατάλογο των επιβατών. Τι δείχνει αυτό για την εταιρεία. Μια ανευθυνότητα. Κακή οργάνωση. Ίσως κάποιος δεν ήθελε να τους δηλώσει για να κλητώσει φόρους ή οτιδήποτε. Κάποιος από τις επιβάτες. Πώς τους παίρνουν από τα καρτορία και τους βάζουν μέσα. Ήρως κάποιος να μην μιλούν. Ποια είναι η φορά σε ναυάγια υπάρχει πρόγνωμα των κατάλογων των επιβατών. Όπως και τώρα στην Ιταλία. Δηλαδή άργησαν κάποιες μέρες για να πουν και τον αριθμό ακόμα. Προσπάθεια συγκάλυψης. Και ταυτόχρονα έλλειψε επικοινωνιακής γνώσης από την πλευρά της εταιρείας για τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης. Δηλαδή δεν μπορείς να δώσεις τον αριθμό. Δεν ξέρεις πόσοι επέβαιναν στο πλοίο σου. Δεν μπορεί να μην ξέρεις πόσοι επέβαιναν στο πλοίο σου. Αν ήταν δύσκολο να δώσεις τα ονόματα θα έπρεπε να πεις τον αριθμό. Τα μέσα ενδιαφέρος μιλούσαν για καταλληλότητα του καπετάνιου ενώ το Ιστητούδο Θαλάσσικας και Περιβαλλοντικής Έρευνας έκανε λόγω για την επαπηλούμη περιβαλλοντική ρυπαντσή θέτητας επιτακτικά το θέμα της άμεσης απάντησης καυσίμου για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Η εταιρεία μετά τη βήχηση δεν τα χάσε χρόνο και απευθύντια γρήγορα προς τα μέσα διαβεβαιώνοντας ότι μετά από διασταύρωση στοιχείων των επιβαρτών, πέραν των δύο δηλωθένων αμνούμενων, οι υπόλοιποι επιβάτες και πλήρωμα είναι ασφαλείς. Μπορεί να μην ξέραν τα ονόματα, μπορεί να μην ξέραν το δάχτυο, αλλά πήγατε στα μέσα και είπαν ότι είναι ασφαλείς οι επιβάτες. Σημαντικό αυτό. Η Λουίς Κρούσης επέμεινε στην αρχική δήλωση ότι δεν έφερε ευθύνη για το συμπάν, τονίζοντας διαρκώς και προς κάθε κατεύθυνση ότι είναι στη βιάδευση οποιοδήποτε ή για οποιαδήποτε πληροφορία. Πώς σας φαίνονται τα πήματα που παίρνει η εταιρεία? Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Αυτό μου είναι τόσο αστείο, δηλαδή έφτυγε ο ήφαλος, δεν έφτυγε κανένας, εμείς δεν φταίγαμε. Θέλω να τονίσεις πόσο σημαντικό είναι για αυτούς, γιατί από τον τουρισμό ζούνε. Αφού όλες οι επιχειρήσεις τους είναι τουριστικές, είναι φοβερό να μην καταλαβαίνουν πόσο σημαντικό είναι για αυτό το πεδίο, η προστασία της φύσης. Ίσα ίσα θα έπρεπε να παραδεχτούν την ευθύνη και το λάθος τους και να μπορούν ότι για αυτό ακριβώς λειτουργήσαμε με τόσο μεγάλη συνειδησία και άμεσα, αντί να βγάλουν τόσο κατευθυνόμενο χωριό καλασσονικό. Λοιπόν, σχετικά με το θέμα των αποζημιώσεων, τις οποίες η εταιρεία ανήθηκε να καταβάλει, ερωτηθεί ο νομικός της σύμβουλος, απάντησε αναφερόμενο σε άλλο παρόμοιο ατύχημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου και πάλι οφείλεται ο σωλαντασμένης χαρτογράφησης της αποζημιώσεως κατέβαλε τελικά το Αμερικανικό Κράτος και ανακλείθηκαν όλα τα πρόστιμα για τη ρίπα της Ποταμού όπου έγινε το ατύχημα. Πώς σας φαίνεται αυτό που λέει ο πρόσωπος της εταιρείας, ο νομικός της σύμβουλος, που τα ρίχνει στο κράτος. Πρέπει να πληρώσω, έτσι έγινε στην Αμερική, σε αντίστοιχο ατύχημα και στη δική μας περίπτωση πρέπει να πληρώσω στην Ελληνικό Κράτος, έτσι. Γιατί ήταν αναφτασμένη η χαρτογράφηση, δηλαδή με άλλα λόγια, ο δρόμος που ακολουθεί το πλοίο, η χαρτογραφμένη οδός που ακολουθεί το πλοίο ήταν αναφτασμένη. Αυτό αποδείχτηκε μετά? Νομίζω πως όχι. Εδώ πάρει οι κασίες είναι αυτές που λέει, έτσι, γιατί ήτανε ο νομικός ομολογικοί και αμέσως με το το ατύχημα, ήταν οι κασίες αυτές, δεν ήταν απορρολημένοι. Ήτανε μάλλον το κύριο επιχείρημά τους, γι' αυτό και αποποιούνταν να κάθουν στιγμές, αλλά τόσα άλλα πλοία μπαίνουνε, σίγουρα είναι πολύ δύσκολη η διαδρομή για να μπεις στο πλοίο αυτό, αλλά... Βρίσκει, προσπαθεί να βρει και δόνει έναν άλλον υπέτειο, κάποιον άλλον ο οποίος θα λυρώσει για την αποζημίωση των επιβατών, έτσι. Λοιπόν, θέλω να σκεφτείτε λίγα και έναν πεντάλεπτο, όσο σας χρειάζεται, δεκάλεπτο, να συγκρίνετε τα δύο περιστατικά κρίσεις για να αναλογηστείτε τις διαφορές που παρουσιάζουν, ποιοι λόγοι της διαφορετικής καλύψης τους από τα μέσα ενημέρωσης. Μπορείτε να συζητήσετε και μεταξύ σας για έναν πεντάλεπτο. Κάτι που δεν αφορούσε γενικά, δεν ήταν έναν δρομολόγιο πειραιάς Κρήτη συνηθισμένο, εκεί πραγματικά θα είχε επιτώσεις, μεγαλύτερες. Οπότε το δεύτερο έχει πιο χαμηλή ένταση, το πρώτο μεγάλο χαρακτηριστικό είναι αυτό, της χαμηλής του έντασης. Η εταιρεία τιμήθηκε γρήγορα, έδωσα μέσα στον αρθήμα των επιβατών. Ναι, την αιτία, έδωσε μια αιτία, ενώ στην άλλη περίπτωση ήταν εκεί ο ένας έριχνε τις ευθύνες των άλλων, ήταν όλοι… Ήταν επιβαλλητικό και το γεγονός του 40 που είχαμε την αυτοκτονία του 49 και αυτό ήταν ακόμα πιο τραγικό το περιστατικό. Αν και φυσικά είχε τη δική του τραγικότητα από μόνο του 80 νεκρούς, αλλά γίνεται ακόμα πιο τραγικό όταν έχουμε και την αυτοκτονία ενός διευθύνων νοσημούλου. Και είναι και μια ένδειξη ενοχής. Γενικά η πρώτη δεν φαίνεται για πιο πρόχειρη, δηλαδή το ότι είπαμε ότι έκαναν ανακαίνηση και εννοούσαν εσωτερικό, ας πούμε. Ενώ τουλάχιστον οι άλλοι, νομίζω, έδειξαν πιο πολύ από καιρό, έστω και με το σημείο της χαρτογράφησης που είπαμε, νομίζω. Νομίζω ότι δεν έγινε ποτέ ανέλκυση του ΣΥΝΤΑΕΜΑ. Απλά στο ΣΥΝΤΑΕΜΑ, το τελευταίο τέτοιο που θυμάμαι ήταν ότι μπήκαν δίτες μέσα. Γιατί δεν δέχεται η ίδια εταιρία να αναλάβει το κόστος. Είναι τεράστιο. Και επίσης ήταν σε ετοιμότητα να διαχειριστούμε το ναυάγιο. Ήταν σε ετοιμότητα να διαχειριστούμε… Ήταν στα ΣΥΝΤΑΕΜΑ με τους επιβάτες. Ενώ οι άλλοι δεν ήταν που… Οι άλλοι ήταν που δεν ήταν έτοιμοι και για να σώσουν το κόσμο. Δεν είχαν σωσίδια, δεν είχαν βάρκες, αυτοί ήταν διασκορπισμένοι. Ομοιώθησαν. Είχαμε τα μέτρα ασφαλείας. Ομοιώτηση είδατε μεταξύ των δύο κρίσεων. Αυτός ότι μιλάμε και για τις δύο περιπτώσεις για ναυάγια, έτσι. Ότι και στις δύο περιπτώσεις, οι εταιρείες δεν παραδέχονται καθόλου ότι έχουν μερή διευθύνηση. Ωραία. Με τον ένα με τον άλλο τρόπο. Άποιες συνθήκες παιστατικού επιστημιάζουν, ότι είναι και τα δύο κοντά στην αχτή, ναυάγια τα οποία συμβαίνουν κοντά στην αχτή. Άλλο… Άλλο… Μια άλλη διαφορά που δεν αναφέρατε είναι ότι μία εταιρεία έχει πλευαρημένο ιστορικό, έτσι. Η Λούις, ο Όμιλος Λούις. Το οποίο αναφέρθηκε και συνδέθηκε, να το ξετεπάω αυτό ή το… Αναφέρθηκε στα ΜΜΤ, δεν μένουν να είναι αναφέρθηκε. Άρα, είχε και εμπειρία, πρόσφατη από διαχείριση επικοινωνιακή μιας κρίσης, που πλήττει την εικόνα τους και την αξιοπιστία τους. Άλλη διαφορά. Πάντως αυτό το Ναυάγιο έπαιξε το σενάριο, ήταν θεωρία συνομοσίας ότι μπορεί να το έριξαν στα γράφια για την ασφάλεια. Ενώ στο Άλλο δεν έπαιξε. Δεν θυμάμαι εγώ τουλάχιστον να γίνεται μια τέτοια χώρα. Μια εικόνα σοβαρή απέναντι στο κοινό, μια σοβαρή επιχείρηση. Μια εικόνα μιας επιχείρησης η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη. Μια επιχείρηση η οποία είναι… Δεν φοβάται την αξιοπιστία και τη φήμη της, γιατί ο πελάτης ο οποίος αγοράει τις υπηρεσίες της, ο καταναλωτής ο οποίος αγοράει το προϊόν της, θα πάει σε μια εταιρεία η οποία είναι αξιόπιστη και η οποία σέβεται τον καταναλωτή, τον πελάτη. Ωραία. Επομένως η εταιρεία η οποία σέβεται τον καταναλωτή, τον πελάτη, είναι στο βαθμό που μπορεί ηλικρινής μέχρι ένα σημείο, έτσι. Εδώ πέρα είχαμε και δύο εταιρείες, οι οποίες καμία από τις δύο, όπως και εσείς πολύ σωστά είπατε και παρατηρήσατε, δεν ανέλαβα ούτε το 5% της ευθύνης των αβαγιών που συνέβησαν. Κατά τη δική μου άποψη και στις δύο περιπτώσεις, οι εταιρείες έπρεπε να αναλάβουν ένα μέρος της ευθύνης, έτσι. Όχι στη μία φταίει η αχαρτογράφητη θάλασσα, στην άλλη φταίει ότι δεν είχε γίνει ανακέννηση, ή φταίει ότι δεν υπήρχαν σωστικά μέσα, έτσι. Ή έφταγε ο καπετάνιος ή έφταγε το κράτος, ωραία, ας πληρώσεις αποσυμίως το κράτος. Από τελεσματική χρήση λοιπόν των επικοινωνιακών στρατηγικών, θα περάσει στο κοινό τα μηνύματα του, τα μηνύματα τα οποία θα διασφαλίζουν την εικόνα του ως επιχείρηση, έτσι. Την εικόνα που θέλει να, το προφίλ της εικόνης που θέλει να περάσει στο κοινό και να αφήσει στο κοινό. Σίγουρα η κρίση θα κλήξει τη φήμη και την εικόνα της επιχείρησης, το θέμα είναι σε ποιο βαθμό θα την κλήξει και πόσο που θα μπορείς η εταιρεία να ανακάλψει μετά από αυτή τη κρίση, έτσι. Συμπεράσματα λοιπόν για αυτά τα τελεσματικά, για τις δύο επικοινωνιακές κρίσεις, συμπεράσματα σχετικά με τη διαχείρηση κρίσης, κάποιες κατευθυντήρειες γραμμές, βλέπω ότι πολύ σημαντική είναι η ταχύτατη αντίδραση, τον αντιδράσυλ, δηλαδή ο υπεύθυνος επικοινωνίας της επιχείρησης της εταιρείας άμεσα σε αυτό το οποίο συμβαίνει, και βεβαίως ανάληψη της ευθύνης από τον οργανισμό, θα πρέπει ο οργανισμός να είναι όρημος αρκετά έτσι, ώστε να αναλάβει την ευθύνη και να μην μπει όχι φταίει ο ένας και φταίει ο άλλος, και ξεκάθαρα επιλογής επικοινωνιακής στρατηγικής, με την βάση την οποία θα κινηθεί ο οργανισμός. Επικοινωνιακή στρατηγική, η οποία όπως είπα να αντανακλά την ορυμότητα της εταιρείας. Η καθυστέρη στην εφαρμογή του επικοινωνιακού σχεδιασμού, ήταν αυτή που στην περίπτωση της Μινό Αμφλάιν Δόλφιντς λειτούργησε εις βάρος του οργανισμού, ενώ στην περίπτωση του Σιντάιου τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα, αν ο αριθμός των αθυμάτων ήταν μεγαλύτερος έτσι. Στην Μινό Αμφλάιν Δόλφιντς βλέπετε ότι είχαμε καθυστέρηση στον ανταποκριθή, ωραία. Κλείνοντας, να πούμε δύο πράγματα για τη σωστή διαχείριση της κρίσης. Είπαμε ότι ταχύτητας, την αντίδραση, έτσι, ξεκάθαρη επικοινωνιακή στρατηγική και επικοινωνιακή στρατηγική, η οποία να αντανακλά μια εταιρεία και έναν οργανισμό, ο οποίος έχει ένα επίπεδο ορυμότητας, έτσι, και ένα επίπεδο το οποίο μπορεί να φτάσει την αξιοπιστία τους, γιατί ρίσει την αξιοπιστία του. Όπως είπα και στην αρχή του μαθήματος, αν ο οργανισμός χρησιμοποιεί ψεύδι ή ελληπείς δηλώσεις, ή προσπαθεί να παρακλανήσει τον κοινό του, αντιλαμβάνεστε ότι το κοινό σας είναι για να τον επιλέξει, είτε ως καταναλωτής είτε ως πελάτης των υπηρεσιών του. Λοιπόν, ένα τελευταίο ερώτημα το οποίο θα θέσω, αν ήσασταν εσείς υπεύθυνοι για την επικοινωνιακή στρατηγική, είτε της μίας εταιρείας είτε της άλλης, πώς θα διαχειριζώσετε αυτή την κρίση, για να σκεφτείτε λιγάκι τι θα κάνατε, για πείτε μου ποια είναι τα σωστά βήματα που θα πρέπει να γίνουν για να διασφραλιστεί η εικόνα της επιχείρησης. Ας πούμε στη δεύτερη περίπτωση δεν δέχτηκα να δώσουν καμία αποζημίωση. Αυτό θεωρώ ότι είναι λάθος και ότι μπλήθηκε από της εταιρείας. Δείχνει ότι δεν την αφορά ο γεγονός, δεν θέλει να ασχοληθεί, δεν θέλει να πληρώσει. Στην εσείς δηλαδή θα ήσασταν υπέρα αν ήσουνα… Ξέρω πως ναι. Κάτι το οποίο κοστίζει όμως την εταιρεία η αποζημίωση, μην το ξεχνάτε αυτό. Ναι, αλλά εάν το κόστος στην εικόνα της θα ήτανε μικρότερο, τι σωραπεί. Αυτό που λέγαμε στη δραστηριότητα του μαθήματος για συμβολικό και οικονομικό κεφάλαιο, αξίζει να δώσεις την αποζημίωση γιατί θα διατηρηθεί έτσι το συμβολικό σου κεφάλαιο ως εταιρεία. Υφήμη σου με άλλα λόγια. Μαίστα, θα δίνατε τις αποζημίωσες. Ωραία. Τι άλλο θα κάνατε? Τι άλλα βήματα θα κάνετε στη διαχείριση αυτής της κρίσης? Των δύο κρίσων. Ή θα κάνετε διαφορετικά. Το πρώτο μοντέλο ήταν καθαρά αποτυχημένο. Ήταν λάθος και το να λειτουργήσει σαν κατήγορος, να υπολθήσουν αυτή τη στρατηγική των κατηγοριών. Θα έπρεπε να δείξουν ψυχταιμία, να επιμείνουν ότι θα διερευνήσουν τις συνθήκες, ότι θα αναλάβουν τις ευθύνες τους. Εδώ ο κληρονομός διετουργήσα να έξερε τα πάντα τι έγινε στο ναυάκι. Κύριε, το οποίο τελικά είπε είναι ότι ο ανθρώπινος παράγοντας φταίει, έτσι? Αυτό είναι το λάθος. Ότι δεν είχαν πάρει τη σωστικά μέσα το παραλίπ. Ναι. Από σιωπή του ευθύνη της εταιρείας, έτσι? Και αρχίζει τώρα να μοιάζει ακασάνουες, έτσι, ότι φταίει, ότι είναι σκοπιμότητας ενάντια στην αυθυλιακή εταιρεία και λοιπά. Προσπαθούν, βλέπετε, έχουν μια τακτική του, ότι προσπαθούν να διαχωρίσουν τη μια εταιρεία από την άλλη. Βλέπετε, σκέφτεται εντελώς οφελημιστικά, δεν σκέφτεται καθόλου τον αδίκτυπο που έχει αυτό στο κοινό τους. Δηλαδή, τα βήματα, βλέπετε μόνο από τα βήματα της στρατηγικής που κάνουνε, ότι λειτουργούν βασισμένοι στο συμφέρον της εταιρείας. Στο στενό συμφέρον, όμως, της εταιρείας. Δεν ορματίζονται λιγάκι τι θα γίνει με το κοινό ή με τους πελάτες τους. Είναι σαν να τους αφορά αυτό. Φαίνεται ότι είναι και λίγο σπρασματικές σκηνήσεις τους. Σαν να μην υπήρχε πλάνο εξαρχής για μια τέτοια περίπτωση. Οπότε, το διαχειρίστηκαν χωρίς κρίση. Και αποστασματικά, έτσι. Βγαίνουν και λένε μια στριαόραση, βγαίνουν στον χρηματιστήριο, αλλάζουν το όνομα. Κατέ με, κάνουν κάποιες σκηνήσεις επιφανειακές, σκηνήσεις εντυπωσιασμού, για να αλλάξει η κατάσταση. Αλλάζουν το όνομα, θεωρώντας ότι με αυτό θα αλλάξει η κατάσταση. Ίσως θα έπρεπε να κάνουν και ένα follow up, να αγοράζανε σωσή, να αγοράζανε εξοπλισμό διεσοστικό και να ενημερώνανε, και να κάνουν κάποιες άλλες δράσεις προς το κοινό τους, ώστε να φτιάξουν το προφίλ τους και ουσιαστικά, με καλύτερη ασφάλεια των πλοίων, αλλά και να δείξουν και ένα καλύτερο πρόσωπο στον κοινό. Ειδικά οι πρώτοι, πέρα από το ανθρώπινο λάθος που ήταν ένα το φταίξιμο του καπετάνιου, ήταν και ότι δεν είχαν προβλέψει να έχουν διεσοστικές σκλέμβους για τους ανθρώπους, οπότε αυτό ήταν το μεγαλύτερο. Δεν ξέραν να συντονιστούν για να αντιμετωπίσουν εδώ. Εδώ φυσικά έχουν τις αποζυμνώσεις. Στον ΣΤΑΕΡΑΤΗ. Τι λέτε, τι θα κάνατε εσείς διαφορετικά από το κοινό σας, για να δείξετε ποιο είναι το κοινό σας. Ποιο είναι το κοινό σας, ποιο είναι το κοινό σας. Τι λέτε, τι θα κάνατε εσείς διαφορετικά στους ΣΤΑΕΡΑΤΗ, για εγχείρηση της κρίσης από τους ΣΤΑΕΡΑΤΗ. Με λόγω της αδημετώπισης της άμεσης, το ότι κενώθηκε γρήγορα το πλύο, μπορείς να προβάλλεις αυτό και να πεις ότι ήμασταν προετοιμασμένοι και έγραψαμε άμεσα. Ε, τάξει, υπάρχουν δύο θύματα. Αλλά αυτό που βαραίνει πιο πολύ είναι το περιβαλλοντικό. Πιστεύω στη θέση με τις εταιρείες. Το οποίο περιβαλλοντικό πως το διαχειρίζονται. Εγώ θα καλούσω το αρχιπέλαγος να συνεργαστεί με την εταιρεία. Όλο όλο καθαρίζω το περιβάλλον με την ασφαλή. Και αν υπήρχαν συμφέροντα που το αρχιπέλαγος έκανε… και αν υπήρχαν αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ του Ιστητούτου και της εταιρείας. Ποιο εύκολα μπορείς και συγκλίνεις τα αντικρουόμενα συμφέροντα, όταν είσαι σε ηλιοτραπέζη ή παρά όταν είσαι απέναντι και είσαι σε εξωτερικό. Που σίγουρα θα υπάρχουν κάποιοι και… Κάποιες διαφορές. Υφηγάζεις μια επίσηνη, δεν ξέρω, έρευνα όπως λέγεται, ότι όντως πλήξε καθαρισμός, τόσο αυτή ήταν η αποκατάληψη… Να είχες μια εταιρεία που βάλει έρευνες και να μετρήσουν το βαθμό της καθαρότητας του νερού… Αλλά κι αν δεν υπάρχει συμφωνία, πάλι ότι η εταιρεία προσπάθησε να συγκροφθεί με τις υποδείξεις του αρχιπέλαγου και να συνεργαστεί, αλλά δεν μπορείς τελικά λόγω των διαφορετικών οπτικών να το… Να καταλήξει κάτι. Να συνεργαζούσταν λοιπόν με το αρχιπέλαγος, κάτι άλλο που θα κάνουν διαφορετικά… Είπε και η Λούι σου ότι δεν ευθύνεται για το συμβάν, έτσι, αλλά διατήρησε ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας. Είπε ότι είμαστε ανοιχτοί εδώ για να σας δώσουμε οποιαδήποτε πληροφορία. Ναι μεν δεν είμαστε υπεύθυνοι, αλλά αυτό το ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας δηλώνει… Καταρχήν… Τι δηλώνει, για πείτε μου εσείς… Και δηλώνει η αυτοπεποίθηση από την πλευρά της εταιρείας, έτσι. Ε, δηλαδή, ελάτε σε πιονία μαζί μας, ρωτήστε μας ό,τι θέλετε. Εμείς δεν έχουμε κάτι να κρύτσουμε, έχουμε λειτουργήσει με τον σωστό τρόπο. Νομίζω στον πρόσφαμο λίγο έκανα να… Το πρόσφαμο συνεπάγεται και ευθύνη και αυτοί δεν θέλουν να έχουν την ευθύνη. Νομίζω ότι στον πρόσφαμο έκαναν λάθος, στο να αρνηθούν να πληρώσουν το πρόσφαμο, θεωρώ ότι ήταν λάθος της εταιρείας, έτσι. Και να βγουν έξω με τέτοια δήλωση, να βγουν προς τα έξω με τέτοια δήλωση, η οποία είναι όπως πολύ σωστά ή πανταλαζονικού, χωρίς να αναλάβουν κάποια ποσοστό της ευθύνης, έτσι είναι η δεύτερη φορά που δεν αναλαμβάνουν ποσοστό της ευθύνης, λένε ότι δεν φταίμε εμείς. Παρ' όλα αυτά, όσο και στο περιβαλλοντικό, τα πήγε καλά και όσο και στην διαδιαχείριση, αλλά για τους δύο αγνοούμενους, εκεί αγνοούνται και σταματάει, δεν ασχολείται κανείς, είναι και ξένοι και το ασχολείται. Ναι, δεν ξέρω αν θα το έλεγε όμως, αν θα αποζημίσει τις οικογένειες των αγνοούμενών, δεν το ξέρω αυτό. Λοιπόν, για να καταλήξουμε και να ολοκληρώσουμε το σημερινό μάθημα, εκείνο που θα πρέπει να θυμάστε, βέβοντας σήμερα από εδώ, είναι ότι στη διαχείριση μιας κρίσης, λοιπόν, έχει πολύ μεγάλη σημασία η ταχύτητα με την οποία λειτουργεί μια επιχείρηση, η ταχύτητα στο να τα αποκριθεί στην κρίση, η οποία συμβαίνει, αλλά δεν είναι μόνο αυτό, δεν είναι μονάχα η ταχύτητα, είναι η αποτελεσματικότητα των βημάτων της, να επιλέξει μια επικοινωνική στρατηγική, η οποία θα είναι αποτελεσματική, και όχι μια επικοινωνική στρατηγική του αποδιευοβέου τράγου ή του κατήγορου που θα ρίχνει τις ευθύνες αλλού και δεν θα αναλαμβάνει αυτή κανένα μέρος της ευθύνης. Και επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο για όλα αυτά, παίζει και ο τρόπος με τον οποίο θα διαχειριστεί τα μέσα. Μιλήσαμε για μηνύματα προς τα μέσα τα οποία είναι ακριβή και ξεκάθαρα, περιγράφουν την κατάσταση των δυνατών σαφέστερα και ειλικρινέστερα, ετσι. Ειλικρινής μία επιχείρηση στο βαθμό στο οποίο μπορεί να είναι, και κλείσουμε με αυτό, πόσο ειλικρινής μπορεί να είναι μία επιχείρηση, να μιλήσουμε και λίγο για δαιοτελογία εδώ, για την ηθική των επιχειρήσεων, πόσο ειλικρινής μπορεί να είναι μία επιχείρηση σε βέβαια του κοινότητος, μπορεί να είναι απόλυτα ειλικρινής, μπορεί να είναι μερικός ειλικρινής, μπορεί να είναι, τι λέτε, είπατε ότι δεν θα πούμε όλη την αείθεια, θα πούμε ένα μέρος της αλήθειας, μου είπατε πριν. Εγώ θα διαφωνήσω, πιστεύω ότι πρέπει να πεις όλη την αλήθεια, αλλά ο τρόπος που θα τη διατυπώσεις θα πρέπει να είναι έτσι, ώστε να προστατεύεις ίσως κάποια πρόσωπα ή κάποιες εσωτερικές καταστάσεις, οι οποίες θα μπορείς να τις αποκαλύψεις μόνο στους θεσμούς που σε ελέγχουν μετά, στα όργανα τέλος πάντως, στην αστυνομία, δεν ξέρω σε ποιον θα πρέπει να δώσει τη δικαιοσύνη, αλλά γενικά νομίζω ότι η πιο ασφαλής νοσέγγιση πάντα είναι να λες την αλήθεια. Μα όταν δώσεις τη δικαιοσύνη θα λείπει τη δεδονοσιότητα, δεν είναι κάτι συμπεριστό. Δεν χρειάζεται στη συνέντευξη να αποκαλυφθεί, υπήρξε κάποια στο μηχανισμό, κάτι δεν λειτούργησε στο μηχανισμό, αλλά το διερευνούμε. Δεν χρειάζεται να βγει κανείς και να δώσει την είδηση πριν ακόμα λειτουργήσουν όλες, να βγει το πόρισμα. Το πόρισμα θα δείξει και θα το σεβαστούμε, να δείξει ότι εμείς συνεργαζόμαστε με τις αρχές, συνεργαζόμαστε με αυτούς που πρέπει. Ότι σε ένα κράτος δικαίου ακολουθούμε όλες, εδώ πέρα αυτοί ξεπερνώνουν, είναι πιο πάνω. Βρήκαν τον αυάλιο στην Αμερική με το χαρτογράφτα νερά και το βρίσκω έναν τρόπο να διευδικήσει κάτι στα δικαστήρια, αλλά όχι ότι θα σου απεφέρει επικοινωνιακά κάποιο όφελος. Άλλωστε, νομίζω ότι αυτή η εταιρεία στην Ελλάδα δεν έχει καλή φήμη. Η Λουίς δεν προστάτευσε τη φήμη της. Και τα ίδια τα φήματα πλέον μετά έχουν και το νομικό σκαλοσκάλο που δεν θα παραποζημιώσει. Αφού η εταιρεία αρνείται να ξαποζημιώσει γιατί λέει ότι είχα το γράφηση, το πράγμα τους φυσικά θα δεν θα έρθει να προζημιώσει. Οπότε αυτοί έχουν υποστεί μια ταλαιοπορία και πρέπει να γυρίσουν σπίτι και να εμπλακώνουν μετά σε ένα δικαστικό αγώνα χωρίς τέλος. Ναι, φαντάζομαι εδώ πέρα τώρα ζητάνε αυτοί που χάσανε τη μαλφή τους, τις αποσκευές τους και αυτού του είδους, ή ίσως και την ψυχική οδύνη, αυτό που ζητάνε, εκτός από τους δύο ογνώμενους. Κι εκτός αυτού σκέφτεται και τα δικαστικά ύψοδε τα οποία θα χρειάζεται να κάνουν οι επιβάτες αυτού του πλοίου, έτσι. Αν εμπόρως λέει η εταιρεία αρνείται. Ναι, εδώ δίνει μια αναλυγισία αυτή η εταιρεία απέναντι στο κοινό της. Δε σου εμπνέει η εμπιστοσύνη, αυτό θα πούμε το λάβει υπόψη η κοινωνική στρατηγική. Δεν είναι πάντα να προστατεύσουμε τα κέρδη της εταιρείας ή να μην τις επιβάλλουμε παρασσότερα έξοδα. Καμιά φορά αυτό είναι μακροπρότυπο. Αυτή η εταιρεία θέλει να ζήσει, να έχει μέλλον. Ναι, επιβιώσει. Θα κλείσω με αυτό που είπαμε στην αρχή του μαθήματος, ότι κάθε επιχείρηση έχει και συμβολικό κεφάλαιο αλλά και οικονομικό κεφάλαιο, έτσι. Το σημαντικό είναι ότι μερικές φορές δεν θα πρέπει το ένα να γίνει βάρος του άλλου, δεν θα πρέπει η εταιρεία να πλουτίσει ξεφνώντας ότι έχει και ένα συμβολικό κεφάλαιο. Το συμβολικό κεφάλαιο είναι η φήμη της, η εικόνα της, το προφήτη της, έτσι. Η εταιρεία θα πρέπει να δουλεύει με τέτοιο τρόπος να διασφαλίζει και τα δύο. Και το συμβολικό της κεφάλαιο και το οικονομικό της κεφάλαιο. Και μερικές φορές θα πρέπει να επενδύει στο συμβολικό της κεφάλαιο για να αυξήσει το οικονομικό της κεφάλαιο. Και έδωσα το παράδειγμα των μεσωνεκτημένων στο οποίο είναι όλα χρεοκοπημένα ως ολανισμοί. Έχουν όμως συμβολικό κεφάλαιο, έχουν δύναμη επειδή έχουν πρόσβαση στην κοινή γνώμη, έτσι. Λοιπόν, αν έχετε κάποια ερώτηση σε αυτά που είπαμε σήμερα. Κάτι που θέλετε να σχολιάσετε, κάτι που θέλετε να πείτε. |
