| Διάλεξη 3: Υπόσχεσθαι, αγαπητές φίλοι και φίλοι, στην τρίτη διάλεξη του Μεταπτυχιακού Θεσμίου Ευρωπαϊκών Λαών του Πρώτου Έτους. Συνεχίζομαι να βλέπω με διάφορους θεσμούς της Τροσκής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι οποίοι προβλέπονται από το καθαρτικό της κάρτη σε σύγκριση με αντίστοιχους θεσμούς της Καθολικής Εκκλησίας, οι οποίοι προβλέπονται από τον Κώδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας ή από τον Κώδικα Κανόνων των Ανατολικών Καθολικών Εκκλησιών. Στο τέλος της δεύτερης διάλεξης είχαμε φτάσει στη ανάπτυξη των θεμάτων που αφορούν τον Πάπα ως μορφή ασκήσεως της ανώτατης εκκλησιαστικής εξουσίας στην Καθολική Εκκλησία. Ο Κανονός 331, στο λατινικό κείμενο, αναφέρει «Εκλέζειε Ρωμάνε Επίσκοπους, εν κω πέρμανετμούνους αδόμινο συγγουλάριτερ Πέτρο πρύμου Αποστολόρου κοντσέσουν, ετ συξεσόριμους έγιους τρασμηθέντου κολέτζι επισκοπόρου εις τ κάπουτ βικάριους Χριστή, χεισιντερ εις Πάστορ κουι ίδαιο διμούν ερισοί Σουπρέμα πλένα ημεδιάτα ετ ουνιβερσάλιν εκκλησιαγκάου δετ ορντινάρια ποτεστάτε κομψέμπερ λίμπερε εξερσέρε βάλετ». Αν θέλουμε να αποδώσουμε στα ελληνικά αυτό το πρωτότυπο κείμενο του Κανόνου 331, θα λέγαμε ότι ο επίσκοπος της Ρωμαϊκής Εκκλησίας, στον οποίο παραμένει η Αποστολή που χωρίγησε ο Κύριος με τρόπο μοναδικό στον Πέτρο, τον πρώτο των Αποστόλων και η οποία Αποστολή διαβιβάζεται στους διαδόχους του, είναι η κεφαλή του Συλλόγου των Επισκόπων, ο αντιπρόσωπος του Χριστού και ο ποιμένας όλης της Εκκλησίας σε αυτή την γη. Αυτός, λοιπόν, δυνάμι της Αποστολής του απολαμβάνει, έχει ύπατη, πλήρη, ανώτατη, πλήρη άμεση και παγκόσμια τακτική εξουσία στην Εκκλησία, την οποία μπορεί να ασκεί πάντοτε ελεύθερα. Αυτός, λοιπόν, είναι ένας κανόνας διηγητικός και ταυτόχρονος δογματικός για την Καθολική Εκκλησία. Δηλαδή ο Πάπας είναι εκτός από επίσκοπος Ρώμης, είναι και επίσκοπος όλης της Καθολικής Εκκλησίας, δηλαδή όλων των καθολικών επισκοπών. Έτσι, στη Ρώμη υπάρχει ένας επίσκοπος ο Πάπας, σε όλες τις άλλες καθολικές επισκοπές, σε όλο τον κόσμο, συντρέχουν δύο επισκοπικές εξουσίες, όπως θα μπορέσουμε να δούμε όταν φτάσουμε στα θέματα των καθολικών επισκοπών. Μια τακτική εξουσία του Πάπα και μια τακτική εξουσία του τοπικού επισκόπου. Αλλά τακτικώς ασκείται η εξουσία του τοπικού επισκόπου στην οικία επισκοπή και εκτάκτως η τακτική επισκοπική εξουσία του Πάπα σε οποιαδήποτε καθολική επισκοπή. Αυτή η αποστολή του Πάπα, αναφέρει αυτός ο Κάνονας 331, συνδέεται με τον Απόστολο Πέτρο ως πρώτο των Αποστόλων, το οποίου διάδοχοι θεωρούνται οι Πάπες, σύμφωνα με τη δογματική δασκαλία της καθολικής εκκλησίας. Εκτός λοιπόν το ότι είναι επίσκοπος όλοις της καθολικής εκκλησίας, δηλαδή της επισκοπής Ρώμης και κάθε μιας καθολικής επισκοπής. Ταυτόχρονος είναι κεφαλή του συλλόγου των επισκόπων, δηλαδή όλων των επισκόπων των καθολικών στη γη. Επίσης είναι αντιπρόσωπος του Χριστού, ο αντιπρόσωπος του Χριστού. Και ο ποιμένας όλης της εκκλησίας της καθολικής, επομένως έχει τσεξήσει τέσσερες ιδιότητες. Επίσκοπος όλης της καθολικής εκκλησίας. Δεύτερον, κεφαλή του συλλόγου των επισκόπων. Τρίτον, ο αντιπρόσωπος του Χριστού. Τέταρτον, ο ποιμένας όλης της καθολικής εκκλησίας. Με βάση λοιπόν αυτές τις τέσσερες ιδιότητες, που προβλέπονται από τον Κανόνα 331, έχει εξουσία ανώτατη, πλήρη, άμεση και παγκόσμια στην καθολική εκκλησία. Και αυτή η εξουσία είναι τακτική και μπορεί να την ασκεί πάντοτε ελεύθερα. Ο Κανόνας 332 του Κόδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας συναφέρει στην παράραφο 1 πλένα και σωπρέμμα στην Εκκλησία Ποτεστάτες Ρωμανούς Πόντφες όπτεινε, λεγίτημα, ελεξιόν εαμίψω, αξιεπτάτα, ούνα κουμ Επισκοπάλι κονσεκρετσιόν. Ποτεστάτες Ρωμανούς Πόντφες όπτεινε, λεγίτημα, εαμίψω, αξιεπτάτα, ούνα κουμ Επισκοπάλι κονσεκρετσιόν. Ποτεστάτες Ρωμανούς Πόντφες όπτεινε, λεγίτημα, εαμίψω, αξιεπτάτα, απόδοσης την ελληνική του πρωτότυπο κειμένου, ο ύπατος κοντίφικας αποκτά, δηλαδή ο ρωμαίνος κοντίφικας αποκτά την πλήρη και ανώτατη εξουσία του πάνω στην Εκκλησία την Καθολική με την νόμιμη εκλογή του, ταυτόχρονα με την αποδοχή του, δηλαδή μόλις αποδεχθεί την εκλογή του. Και εφόσον έχει επισκοπική χειροτονία ήδη, κατασνίπη ο εκλεγμένος στην ύπατη αρχιερωσύνη, δηλαδή ο εκλεγμένος πάπας, αυτή την εξουσία την αποκτά από την στιγμή της αποδοχής, αλλά αν δεν έχει επισκοπικό βαθμό, τότε πρέπει να χειροτονείται αμέσως επίσκοπος. Παράγραφος 2 «Σι κοντίνκατ ουτ ρομάνους πόντιφεξ μούνεροι σουο ρενούντσιετ, αδ βαλιετάτεμ ρε κοίνιτρου τε ρενούντσιάτσιο λιμπεριφίατ, ετ τρυθέ μανιφεσθέτουρ νον βέρο ουτ ακόπγιαμ αξεπτέτου». Σε περίπτωση δηλαδή που ο Ρωμαίος Ποντίφικας παρατηθεί από την αποστολή του, δηλαδή από το αξιωμά του, για την εγκυρότητα απαιτείται να γίνει η παρέτηση ελεύθερα, να εκφραστεί δε όντως, αλλά δεν χρειάζεται να γίνει αποδεκτή από κανένα. Αυτή η περίπτωση μας είναι γνωστή πρόσφατα με την παρέτηση του Πάπα Βενεδίκτου του 16ου. Όσον αφορά την απόκληση της πλήρους και ανώτατης εξουσίας στην Καθολική Εκκλησία από τον Πάπα, αρκεί η αποδοχή της εκλογής του. Από εκείνο το σημείο και πέρα, αφού η φως είναι να αποδεχθεί την εκλογή του, μπορεί να ασκεί την πλήρη καινότατη εξουσία στην Καθολική Εκκλησία. Απλώς θα πρέπει να χειροτονιεθεί, αν δεν είναι ήδη χειροτονιμένος επίσκοπος. Συνεχίζουμε με τον κανόνα 333, παράγραφος 1 του Κόδικα Κανονικού Δικαίου της Λατινικής Εκκλησίας. Ο Ρωμανός Πόντιφ εξ βύσσυ μούνερεις, νόν μόδο εν ουνιβέρσα εκκλησίαν ποτεστάται γάουδετ, σέτ, ετ σούπερ όμνες εκκλησίας παρτικουλάρες, εαρ' ουνκέ τσέτους ορδινάριε ποτεστάτης όπδινετ πριντσιπάτου, οκοκοίδεμ εν σύμουλ ρομποράτουρ ατ κε ευειντικάτουρ ποτέστας πρόπρια ορδινάρια ετιμεντιάτα, κοάνε εκκλησία παρτικουλάρες, σούε κούρει κομίσας επίσκοποι Πόλεντ. Με απόδοση στην ελληνική. Ο Ρωμαίος Ποντήθηκας, δυνάμη του αξιωματός του, δυνάμη της αποστολής του, δεν έχει μόνο παγκόσμια εξουσία στην Καθολική Εκκλησία, αλλά αποκτά και το πρωτίο της τακτικής εξουσίας πάνω σε όλες τις επιμέρους εκκλησίες. Σύμφωνα με το οποίο πρωτίο εξουσίας ενισχύεται και διεκδικείται. Η ιδία εξουσία, η τακτική και άμεση, την οποία έχουν οι επίσκοποι στις επιμέρους εκκλησίες, οι οποίες έχουν αναθεθεί στην φροντίδα τους. Και είναι αυτό το οποίο είχαμε εξηγήσει προηγουμένως, ότι συνδρέχουν δύο επισκοπικές εξουσίες σε κάθε μία Καθολική Επισκοπή, είτε αφορά την Λατινική Εκκλησία, είτε αφορά τις Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες. Διότι αυτό το τμήμα, το οποίο βλέπουμε, αυτό το τμήμα πρώτο για την Υπάτη Αρχή της Εκκλησίας και το άρθρο 1 με τους συγκεκριμένους κανόνες που αφορούν τον Πάπα, είναι το ίδιο με αυτό που έχει ενσωματωθεί και στον Κώδικα Κανόνων των Ανατολικών Καθολικών Εκκλησιών. Και σε αυτόν τον κανόνα τονίζεται το πρωτίο της τακτικής επισκοπικής εξουσίας του Πάπα σε κάθε μία Επισκοπή. Οι επισκοπίες είναι μία μορφή επιμέρους εκκλησίες. Υπάρχουν και άλλες μορφές επιμέρους εκκλησίες. Πρωτίο τακτικής εξουσίας έχει ο Πάπας, δηλαδή υπερισχύει, αυτό θα πει, πρωτίο τακτικής επισκοπικής εξουσίας, υπερισχύει έναντι του τοπικού επισκόπου, έναντι δηλαδή του επικεφαλής μιας επιμέρους εκκλησίας. Στην Παράγραφο 2 του Άρθου 333. «Ρομάνος Φόντιφεκς, in munere supreme ecclesiae, pastoris explendo, communione cum ceteris episcopis immo et universe ecclesiae, semper est conjunctus, ipsi iust ammen est iust ecclesiae necessitatis, determinarem modum sive personalem, sive colegialem, quius muneris exurgenti. Δυνάμη του αξιωματός του, ο Ρωμαίος Φοντίθηκας, κατά την άσκηση της εξουσίας του ανώτατου ποιμένα της εκκλησίας, είναι συνδεδεμένος σε κοινωνία με τους λοιπούς επισκόπους και μάλιστα με όλη την καθολική εκκλησία. Αλλά όμως ο ίδιος έχει την αρμοδιότητα ανάλογα με τις ανάγκες της καθολικής εκκλησίας να καθορίζει τον τρόπο άσκησης αυτής της εξουσίας του ανώτατου ποιμένα της εκκλησίας. Είτε προσωπική άσκηση της ανώτατης εκκλησιαστικής εξουσίας, είτε συλλογική. Η ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία σημαίνει άσκηση της εξουσίας του ανώτατου ποιμένα, δηλαδή του Πάπα, η οποία μπορεί να γίνεται είτε προσωπικά από τον ίδιο, είτε ο ίδιος να επιλέξει και μια συλλογική άσκηση, δηλαδή να σκίσει την ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία από κοινού με όλους τους ρωμαϊκοθολικούς επισκόπους σε όλο τον κόσμο. Παράγραφος 3, το Άρθο 333, «Κόντρα σεντέντσιαν βελ δε κρέττου ρομάνι ποντίφτσις νόν τάτου απελάτσιο νέκουε ρε κούρσους». Εναντίον απόφασης ή διατάγματος του ρωμαίου ποντίφικα δεν παρέχεται έφεση ούτε προσφυγή, γιατί ο Πάπας ασκεί την ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία, νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική, διδακτική. Στο κανόνα 334 «Εινέγιους μούνεραι εξερτσέντο ρομάνο ποντίφιτσι πρέστος σούνδε επίσκοποι, κοπερατρίτσαι μόπερα μναβάρε βαλέντ, βαρύς ρατσιόνιμμους, είντερ κοάς εις τσίνοντος επισκοπόρου. Αοξίλειο πρέτερεα, εις σούντ πατρες καρδινάλες, νεκ νον άλλιε περζόναι, ειτέμκουε βάρια σεκούντου τέμβουρου, νεξιτάτες, ινστιτούτα, κοε περζόναι ομνες, εις ινστιτούτα, νόμινε, ειτ' αοκτοριτάτε, ειψίους, μούνους, σίβη κομίσου εξπλέντ, ειν πόνου μόμνιου μ' εκκλησιάρου, ειουξ τ' ανόρμας γιουραι εντεφινήτας. Με απόδοση στην Ελληνική, στην άσκηση του αξιωματός του, ο Ρωμαίος Ποντίφικας υποβοηθείται από τους επισκόπους, που μπορούν να συνεργάζονται μαζί με διαφόρους τρόπους, που μπορούν να του δίνουν μορφές συνεργασίας με διαφόρους τρόπους. Ένας από τους οποίους είναι και η Σύνοδος των Επισκόπων. Επιπλέον, τον βοηθούν οι πατέρες Καρδινάγλοι, καθώς και άλλα πρόσωπα, καθώς επίσης και διάφοροι οργανισμοί, ανάλογα με τις ανάγκες των καιρών. Όλα αυτά τα πρόσωπα και οι οργανισμοί εκπληρώνουν, εξ ονόματός του και με την εξουσία του, το έργο το οποίο τους ανατίθεται για το καλό όλων των εκκλησιών. Σύμφωνα με τους προβλεπόμενους από το δίκαιο κανόνες. Δηλαδή, στην άσκηση της ανώτατης εκκλησιαστικής εξουσίας, ο Πάπας βοηθείται από τους Επισκόπους, οι οποίοι μπορεί να συνεργάζονται μαζί του με διάφορους τρόπους, όπως είναι οι Καρδινάλοι, όπως είναι η Σύνοδος των Επισκόπων, καθώς και άλλοι οργανισμοί. Όλα αυτά τα πρόσωπα και οργανισμοί ασκούν την εξουσία που τους ανατίθεται, δηλαδή εκπληρώνουν το έργο που τους ανατίθεται, στο όνομα και δυνάμι της αυθεντίας του Πάπα και σύμφωνα με τους προβλεπόμενους από το δίκαιο κανόνες. Κανόνες 335 «Σέντε Ρωμάνα βακάντε αὐτ πρὸς οὐς ἡμπεδίτα, νύχιλοι νοβέτρου εἰν ἐκλέζειε οὐνιβέρσε ρετζίμιναι, σερβένττουρ αὐτ ἐμλέτσες σπετσιάλαις, πρὸ εἰς δὲ μὲν διούγκτης λάται». Εν όσο η Ρωμαϊκή Έδρα, δηλαδή η Αγία Έδρα, δηλαδή η θέση του Πάπα είναι κενή, χειρεύει, ή κολλείεται απόλυτα, δεν πρέπει να αλλάζει τίποτα στην διακυβέρνηση όλης της Καθολικής Εκκλησίας. Αλλά πρέπει να τηρούνται οι ειδικοί νόμοι που προβλέπονται γι' αυτές τις περιστάσεις. Όπως είναι ο νόμος του Πάπα που αφορά την εκλογή νέου Πάπα και τη διακυβέρνηση της Καθολικής Εκκλησίας όταν η Αγία Έδρα χειρεύει. Και προχωρούμε στο άρθρο 2 ή τμήμα 2 που αφορά τη συλλογική άσκηση της ανώτατης εκκλησιαστικής εξουσίας στην Καθολική Εκκλησία, δηλαδή του αξιώματος του Πάππος ανώτατου πειμένα της Καθολικής Εκκλησίας. Ο κανόνας 336 αναφέρει ορίζει «Κολέγγιου Επισκοπόρου, κοίους κάπωτ εἰς σοῦμους πόντι φεξ, κοίους κοί μεμβρὰ σοῦν εἰπίσκοποι, βί σακραμεντάλις κονσεκρασίονις, εἰ τυεράρχικα κομμουνιόναι, κοῦν κολέγγιοι κάπιτε τ μεμβρῃς, εἰν κοῦν κοῦν κορποῦς ἀποστολικοῦν κονδύνου περσέβεραθ, οὐν ἀκοῦν κάπιτε σοῦ οὐν νοῦν καὶ αὐσύνεχο κάπιτε, σοῦ μιέκτουν κοῦ κοῦ εἰς σοῦ πρέμμετ πλέν ἐποτεστάτες ἡν οὐλυβέρσα μ' ἐκκλέζειαν ἐξίστητο». Δηλαδή, ο Σύλλογος των Επισκόπων είναι επίσης υποκείμενο της ανώτατης και πλήρους εξουσίας σε όλη την Καθολική Εκκλησία. Κεφαλή του Συλλόγου των Επισκόπων είναι ο Πάπας και μέλη είναι η Επίσκοπη. Δυνάμη της επισκοπικής χειροτονίας και της ιεραρχικής κοινωνίας με την κεφαλή και με τα μέλη του Συλλόγου. Σε αυτό το Σύλλογο των Επισκόπων διαμένει συνεχώς το σώμα των Αποστόλων. Αυτός ο Σύλλογος των Επισκόπων υπάρχει πάντοτε μαζί με την κεφαλή του και ουδέποτε χωρίς την κεφαλή του. Έχουμε ιδιπί ότι είναι ο Πάπας αυτός ο οποίος θα επιλέξει συλλογική άσκηση της ανώτα της εκκλησιαστικής εξουσίας. Τη συλλογή άσκησης της ανώτα της εκκλησιαστικής εξουσίας, δηλαδή του ξιώματος του ανώτα του Πιμένα, μπορεί να σκίσει κατά προσύφωνα με απόφαση του Πάπα ο Σύλλογος των Επισκόπων μαζί με τον Πάπα και ουδέποτε χωρίς τον Πάπα. Για να είναι κάποιος μέλος αυτού του Συλλόγου των Επισκόπων πρέπει να είναι επίσκοπος, χειροτονημένος και να βρίσκεται σε ιεραρχική κοινωνία με τον Πάπα και μέσω του Πάπα με τους άλλους καθολικούς επισκόπους. Κανόνας 337 «Ποτεστάτε μην ουνιβέρσαν εκκλέζιαν κορέτζιου μ' επισκοπόρου μ' σολέμνη μόντο εξέρτσε τ' εν κοντσίλειο οικουμενικό». Ο Σύλλογος των Επισκόπων ασκεί την ανώτατη εξουσία στην Καθολική Εκκλησία με πανηγυρικό τρόπο σε Οικουμενική Σύνοδο, όπως ήταν η Δεύτερη Σύνοδος του Βατικανού, η 21η Οικουμενική Σύνοδος. Παράγραφος 2 «Εάντε μ' Ποτεστάτε μ' εξέρσετ περ ουνίτα μ' Επισκοπόρου μ' εν μούντο δισπερσόρου μ' ακσιονε μ' κ Παράγραφος 2 «Εάντε μ' Ποτεστάτε μ' εξέρσετ περ ουνίτα μ' Επισκοπόρου μ' εν μούντο δισπερσόρου μ' ακσιονε μ' κ Σύμφωνα με ελληνική μετάφραση, αυτή την ανώτατη εξουσία σε όλη την Καθολική Εκκλησία, τηρασκεί ο Σύλλογος των Επισκόπων, με ενωμένη δράση των Επισκόπων που είναι διασπαρμένοι στον κόσμο, την οποίαν ως τέτοια δηλαδή ενωμένη δράση, υπαγορεύει ο Πάπας ή την αποδέχεται ελεύθερα, έτσι ώστε να πραγματοποιείται, να γίνεται μία πραγματική συλλογική πράξη. Δηλαδή, τακτικά, δηλαδή όχι με πανγηρικό τρόπο, μπορεί αυτή η ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία να ασκείται, εφόσον ο Πάπας επιλέξει αυτήν την συλλογική μορφή άσκησης ενώ της εκκλησιαστικής εξουσίας, μπορεί να ασκείται λοιπόν αυτή εκτός Οικουμενικής Συνόδου, με ενωμένη δράση των Επισκόπων των Καθολικών που είναι διασπαρμένοι στον κόσμο, εφόσον ως τέτοια υποδεικνύεται από τον Πάπα ή αν δεν υποδεικνύεται από τον ίδιο, δηλαδή αν δεν είναι της δικής του πρωτοβουλίας, εφόσον την αποδέχεται ελεύθερα. Παράγραφος 3 «Ρωμάνι ποντίφησις est, σε κούντου μ' ετσισιτάτες εκλέζειε, σε λίτζερε τ' προμόβερε μόντος, κούιμπους επισκοπόρου μ' κολέτζιου μούνους, σου μ' κουάτ' ουνιβέρσια εκκλέζια μ' κολετζιάλι τ' εξέρτσεατ». Εκτός από τους δύο αυτούς τρόπους, τον πανηγυρικό και τον συνήθι, ο πανηγυρικός δηλαδή σε οικουμενική συναιδοσυνήθηση, με ενωμένη δράση των επισκόπων, των διεσπαραμένων στον κόσμο. Εκτός λοιπόν από αυτούς τους δύο τρόπους, ο Πάπας μπορεί να διαλέγει και άλλους τρόπους με τους οποίους να προάγεται η άσκηση της ανώτητης εκκλησιαστικής εξουσίας από το Σύλλογο των Επισκόπων, ανάλογα με τις ανάγκες της Καθολικής Εκκλησίας. Σ' αυτό το σημείο, τελείωσε ο χρόνος της τρίτης διάλεξης στον μεταπτυχιακού το θεσμό Ευρωπαϊκό λαών. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
