| : Καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι, καλώς ήρθατε στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερών, έναν χώρο πολιτισμού, γνώσης, καινοτομίας, τέχνης, αναζητήσεων και διαλόγου. Έναν χώρο και οργανισμό που εκτός των άλλων στόχο έχει τη διατήρηση και διάσωση της πλευματικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στο πλαίσιο αυτό χαιρετίζουμε την ευγενική προσφορά και την ακάματη προσπάθεια επί 25 και πλέον έτη της κυρίας Ιβων Χαντ, το αρχείο της οποίας διά του σεβασμιωτάτου μας ως Προέδρου Τεωφορευτικού Συγγουλίου στην προηγούμενη περίοδο αποδεχθήκαμε και το περιμένουμε στη Βιβλιοθήκη, ένα αρχείο που περιλαμβάνει πλούσιο υλικό σχετικό με τη μουσική και λαγγραφική παράδοση των σερών και θα αποτελέσει πηγή άντλησης πληροφοριών για όλους όσους ενδιαφέρονται γι' αυτά τα πράγματα. Είναι μεγάλη μας τιμή να φιλοξενούμε απόψε την παρουσίαση του νέου βιβλίου της κυρίας Ιβων Χαντ με τίτλο «Μια φωλιά από χρυσάφι» που αναφέρεται στην παράδοση και τον πολιτισμό και αποτελεί συνέχεια της προσπάθειάς της να κάνει γνωστή την Ελλάδα και την πόλη μας, την περιοχή μας σε ολόκληρο τον κόσμο. Με την παγκοσμιοποίηση που είναι μία αντίληψη, πιθανόν κάποιοι να θέλουνε όλος ο κόσμος να έχει ένα ποτό, μία Coca-Cola, ένα φαγητό, μία πίτσα, μία μουσική, μία παράδοση. Με την τεχνολογία όμως που υπάρχει, που μας δίνεται η δυνατότητα, με αυτό που λέγεται εκδημοκρατισμός της πληροφόρησης, όπως λέει και ο συμπατριώτης της κυρίας Χαντ, ο Φρίντμαν, λοιπόν, μπορούμε αυτήν την παράδοση, την οποία έχουμε, που είναι ένα μικρό κομμάτι του ψηφιδοτού του πολιτισμού μας, να το κάνουμε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο. Ευχαριστούμε τον κύριο Χρήστο Δράμαλι, Πρόεδρο του Κέντρου Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών Κύκλος και τον κύριο Γιάννη Αμαραντίδη που επιμελήθηκε τη μετάφραση του ειβλίου, οι οποίοι θα προλογίσουν την εκδήλωση και το ειβλίο. Τον κύριο Γιώργο Μελίκη, δημοσογράφο και ερευνητή και τον κύριο Δημήτρη Δάπη, πρώην δήμαρχο και εκλεκτό μέλος της κοινωνίας της Νιγρύτας και των Σερών, που θα κάνουν την παρουσίαση του ειβλίου. Ευχαριστούμε επίσης την ομάδα γυναικών από την ορεινή Σερών, την ομάδα κατοίκων από το Φλάμπουρο και από την Ανθή, την ομάδα του κυρίου Χρήστου Καρακώστε που θα πλησιώσουν τη βραδιά με χορό και τραγούδι. Επίσης θα ήθελα ιδιαιτέρως να ευχαριστήσω τα μέλη τους εκπροσώπους της Ομοσποδίας των Σερέων της Θεσσαλονίκης, τους αγαπητούς φίλους από την Τερπίστα και από το Μαδράκι, και τέλος να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την κυρία Ιβων Χαν που θα μας αναλύσει όλη αυτή την μακροχρόνια έρευνα την οποία έχει κάνει και αν μπορώ να διερμηνεύσω τα αισθήματά της αυτό θα γίνεται από την αγάπη της για την Ελλάδα, για τις αίρες και για τη βιβλιοθήκη μας που όπως προανέφερα έχει όλη τη δουλειά της, όλο τον ιδρό της των 25 ετών είναι έτοιμη να την δωρήσει και ήδη σχεδόν το έχει κάνει στην βιβλιοθήκη μας. Καλώς ήρθατε και σας ευχαριστούμε όλους που είστε απόψε εδώ. Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών Κύκλος και η Δημόσια Κυντρική Βιβλιοθήκη Σερών σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση του βιβλίου «Νια Φωλά από Χρυσάφη» της κυρίας Ιβων Χαν που επιμελήθηκε και εξέδωσε ο κύκλος. Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε από κοινού με την κυρία Μυρτώ Λιάτη η οποία με περισσή πίστη στην αξία του πονήματος της συγγραφέως προσέφερε σημαντική οικονομική βοήθεια για την έκδοσή του. Την ευχαριστούμε από καρδιάς. Επίσης ευχαριστούμε θερμά τη Δημόσια Βιβλιοθήκη και προσωπικά τη διευθύντρια κυρία Μπουτζή Βασιλική με την οποία έγιναν όλες τις συνανοήσεις για την άψογη συνεργασία που είχαμε στη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης, τη διάθεση της αίθουσας και τη φιλοξενία. Το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών Κύκλος είναι ένας πολιτουστικός συλλόγος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη πριν από εννιά χρονιά. Ο φορέας μας θα ρίθμει σήμερα περισσότερο από 100 μέλη, πολλά από τα οποία διαθέτουν πολυετή εμπειρία και προσφορά στο χώρο του ελληνικού παραδοσιακού πολιτουσμού. Πρόθεσή μας είναι να εντρυφίσουμε τις μουσικοχορευτικές και ενδυματολογικές παραδόσεις του τόπου μας με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα τόσο του ατόμου όσο και των ομάδων με διαφορετικό πολιτουστικό υπόβαθρο. Με υπευθυνότητα και επιστημονική μεθοδολογία ερευνούμε, καταγράφουμε, μελετούμε και αναδεικνύουμε το τρίπτυχο παραδοσιακός χορός μουσική φορεσιά, αλλά και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν τη λαϊκή μας παράδοση με σκοπό να γίνουν γνωστά όχι μόνο στα μέλη μας και τους χορευτές μας, αλλά και ευρύτερα. Η πραγματοποίηση των παραπάνων σκοπών επιδιώκεται και επιτυγχάνεται με επικύλες δραστηριότητες. Έτσι, εκτός από νύματα εκμάθησης και επίδειξης των παραδοσιακών χορών του ελληνισμού, συστάθηκαν και λειτουργούν ομάδες έρευνας, που με τη βοήθεια εξειδικευμένων επιστημόνων προσεγγίζουν τις τοπικές κοινωνίες, μελετούν και καταγράφουν τις παραδόσεις του λαού μας. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών ονοστοποιούνται μέσω χορευτικών παραστάσεων, συνεδριών, σεμιναρίων, λευκωμάτων, οπτικοακουστικών μέσων σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Προσπαθώντας να υπηρετούμε με συνέπεια τους σκοπός του φορέα μας, αναλάβαμε με ιδιαίτερη χαρά την έκδοση της λαογραφικής έρευνας και καταγραφής των χορών και των παραδόσεων των γεγενών κατοίκων του νομού σερών της κυρία Σιβώνιχανη. Την ευχαριστούμε θερμά, γιατί μας εμπιστεύτηκε τη σημαντική εργασία της, αναγνωρίζοντας τη σοβαρή και αξιόλογη δράση του φορέα μας. Έτσι λοιπόν σήμερα κρατάμε στα χέρια μας νέα φωλιά από χρυσάφι. Ο τίτλος, παρά το γεγονός ότι αποτελεί τουρκική παρημιώδη έκφραση για την περιοχή των σερών, αντιπροσωπεύει αυτό που πραγματικά είναι το βιβλίο. Ένα πολύτιμο έργο για το οποίο οι 25 ετής και πλέον προσπάθεια της συγγραφέως ήταν κοπειώδης, επίμονη, λεπτομερής και τυκμηριωμένη φυσικά. Η άμεση παρατήρηση χορευτών και χορευτικών γεγονότων, οι προσωπικές συνεντέχεις με πληροφοριτές και η παράθυση γραπτών μαρτυριών, μας δίνουν τη δυνατότητα μέσα από τους 500 περίπου σελίδες του βιβλίου, να παρακολουθήσουμε και να γίνουμε κοινωνίτες της ιστορίας του τόπου, της γλώσσας, της μουσικής, των δρώμενων, των πανηγριών, των εθήμων και τελικά του πλούσιου χορευτικού ρεπερτιωρίου των υπομελέτη χωριών. Κλείνοντας το χαιρετισμό μου, θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω όλους τους συντελετές της έκδοσης και εγώ προσωπικά τον απερχόμενο πρόεδρο του κύκλου, Παντελί Κετσαζί, ο οποίος δεν βρίσκεται εδώ, καθώς και επίσης τους αξιόλογους και καταξιωμένους στην έρευνα του λαϊκού μας πολιτισμού καλισμένου μας, που θα μας παρουσιάζουν το βιβλίο της κυρίας Χάνη. Θέλω να απευθύνω και το χαιρετισμό της κυρίας Λιάτη, η οποία δεν μπορεί και αυτή να παραβρίσκεται σήμερα ανάμεσά μας και τονίζω. Και περιφάνεια και ικανοποίηση αισθάνομαι που ολοκληρώθηκε και παρουσιάζεται σήμερα το πολυετές έργο ζωής της Άξιας Ιβών Χαν. Περιφάνεια για την επιμονή της, την ευρηματικότητα αλλά κυρίως το πάθος της Ιβών, να διερευνήσει την αστήρευτη παράδοση που από γενιά σε γενιά μεταδίδουν χορεί, μουσική και τραγούδια της Ανατολικής Μακεδονίας. Η ικανοποίηση διότι τρεις δεκαετίες επίμονης έρευνας και καταγραφής ήχων και βημάτων της ευρύτερης περιοχής των Σερών μετουσιώθηκαν σε μια σημαντική έκδοση. Ήρθε μια φωλιά από χρυσάφι να σταθεί παράδειγμα πρωτοπόρο για επόμενες έρευνες και σπουδές της Πολύπλευρης Ελληνικής Παράδοσης. Μυρτώ Λιάτη Αθήνα 16 Φεβρουάριο 2015. Ευχόμαστε η φωλιά από χρυσάφι να τύχει της αναγνώρισης που της αξίζει και είμαστε σίγουροι ότι θα αποτελέσει μνέα ακόμα ψηφίδα στο πολυσύνθετο και πολύμορφο μοσαϊκό του ελληνικού πολιτισμού. Καλή επειδήκη. Ο λόγος στον κύριο Γιάννη Αμαραντίδη, μέλος του Κέντρου Μελέξη Παραδοσιακών Χωρών Κύκλος, ο οποίος επιμελήθηκε τη μετάφραση του βιβλίου «Νέα Φωλιά από Χρυσάφι». Καλησπέρα και από μένα φίλες και φίλοι. Για όσους από το ακροατήριο δεν με γνωρίζετε, γιατί βλέπω αρκετούς γνωστούς, ονομάζομαι Αμαραντίδης Γιάννης. Έλχω την καταγωγή μου από τον ομό Σερών και από τον ομό Δράμας. Πέρασα τα παιδικά, μαθητικά, ηλικιακά, φοιτητικά μου χρόνια ζώντας εδώ στις ΕΡΕΣ, μέχρι που με τύχησα στη Θεσσαλονίκη. Την Ιβώνη Χάντ τη γνώρισα πριν από περίπου 15 χρόνια σε ένα ταξίδι μου στο Σιάδλ της Αμερικής. Παρ' ό,τι ερχόταν εδώ στην πόλη μου δεν είχα την τύχη να τη γνωρίσω, τη γνώρισα στη δική της πόλη. Και από τότε κρατάμε μια επαφή κάθε χρόνο που έρχεται εδώ στην Ελλάδα δύο φορές το χρόνο. Ο μοναδικός λόγος που κάθομαι σε αυτό το τραπέζι είναι ότι επί δύο χρόνια τώρα, τα δύο τελευταία χρόνια, έχουμε σχεδόν καθημερινή επικοινωνία μέσω e-mails και τηλεφωνημάτων, γιατί δουλέψαμε μαζί πάνω στην μετάφραση αυτού του βιβλίου. Πριν από τρία-τέσσερα χρόνια, όταν ολοκληρονόταν σχεδόν το ερευνητικό έργο της Ιβώνης πάνω στην λαογραφία του νομού Σερών, στις συναντήσεις που είχαμε συζητούσαμε για το ποιος θα εκδώσει αυτό το βιβλίο, πότε θα γίνει αυτό, ποιος μπορεί να κάνει τη μετάφραση και όλα αυτά. Επιθυμία της Ιβώνης ήταν να γίνει η μετάφραση από κάποιον άτομο που όχι απλά γνωρίζει την αγγλική γλώσσα, αλλά να είναι και ένας άνθρωπος του χώρου, της λαογραφίας, της παράδοσής μας της πολιτιστικής, ώστε διαβάζοντας το αγγλικό κείμενο να μπορέσει να το αποδώσει στην ελληνική όσο το δυνατόν πιο πιστά. Και επειδή είμαι ένας άνθρωπος τέτοιος του χώρου, από παιδάκι επτά χρονών συμμετέχω σε πολιτιστικού συλλόγους, πρώτα εδώ στην Εύξη Νολέσχη Νομού Σερών και μετέπειτα στη ζωή μου στη Θεσσαλονίκη στον Κύκλο, θεώρησα ότι θα μπορούσα να προσφέρω αυτήν την υπηρεσία στην Ιβώνη. Μπορώ να πω ότι ήταν αρκετά δύσκολο έργο, ωστόσο τα καταφέραμε. Επίσης θα ήθελα να μιλήσω για αυτό το βιβλίο γιατί το σχολιασμό του βιβλίου σαν περιεχόμενο θα ήθελα να τον κάνουν άνθρωποι που έχουν επιστημονική κατάρτιση σχετική. Εγώ δραστηριοποιούμαι σε άλλο επιστημονικό τομέα, είμαι κτηνίατρος, ωστόσο μπορώ να μιλήσω για αυτό το βιβλίο σαν σαιρέος και σαν άνθρωπος που ασχολείται με τα πολιτιστικά του τόγου του. Σαν χορευτής, σαν εμπειρικός ερευνητής, σαν μέλος διοικητικών συμβουλίων σε πολιτιστικού συλλόγους και του νομού εδώ και στη Θεσσαλονίκη. Θέλω να πω ότι νιώθω υπερηφάνεια που εκδόθηκε ένα τέτοιο βιβλίο, το οποίο εμπεριέχει πολλές πληροφορίες για τον νομό μας και επίσης θα ήταν ευχής έργου ένα τέτοιο βιβλίο να υπάρχει για κάθε νομό της πατρίδας μας. Δεν θα σας κουράσω, δεν θα πω πολλά λόγια, θα αφήσω τους άλλους συνομελητές να μιλήσουν για το βιβλίο. Τελειώνοντας, ήθελα να πω, κρίνοντας και από το δικό μου επιστημονικό πεδίο, ότι κάθε φορά που μια ερευνητική εργασία βλέπει το φως της δημοσιότητας, αναταράσσονται τα ύδατα που λέμε. Υπάρχουν συμφωνίες, υπάρχουν διαφωνίες, υπάρχουν αμφισβητήσεις και αυτό είναι το φυσιολογικό. Πιστεύω το ίδιο θα συμβεί και τώρα που το βιβλίο αυτό έχει δει το φως της δημοσιότητας. Θα χαιρόμουν εγώ και κάθε θετικός άνθρωπος, πιστεύω, το βιβλίο αυτό να αποτελέσει κίνητρο, ώστε να γίνουν και νέες ερευνητικές εργασίες, ώστε να συμπληρωθεί το υλικό αυτό που μάζευσε η Βόνη τόσα χρόνια και σε κάποιες περιπτώσεις να επαναδιατυπωθούν κάποιες πληροφορίες ίσως που λείπουν τώρα από το βιβλίο. Ευχαριστώ. Ευχαριστούμε τον κ. Μαραντίδη, ο λόγος τον κ. Δάπη πρόνδημαρχο Νικρήτα, κ. Μελίκης, δημοσιογράφος, ερευνητής. Καλησπέρα σας. Χαίρομαι που για μια ακόμη φορά βρίσκομαι σε έναν αγαπημένο νομό και κυρίως ανάμεσα σε φίλους. Σας βλέπω όλους στα μάτια, με ξέρετε, σας ξέρω. Θέλω να κάνω μια επισήμανση, πρώτο πω κάποια πράγματα για την παλιά φίλη, την Ιβώνη. Ως ντόπιος θα κάνω την επισήμανση αυτή, γιατί είμαι ντόπιος. Όχι αποσέρεσα, αλλά είμαι ντόπιος. Ενδεχομένως, εάν αφορούσε το προσφυγικό στοιχείο, η αίθουσα θα ήταν κατάμεστη απόψη από κόσμο. Δεν είμαι ικανοποιημένος, προσωπικά, από την προσέλευση του κόσμου, Ιβώνη. Περίμενα περισσότερους να δω, αλλά εμείς οι ντόπιοι, δυστυχώς, είμαστε λίγο κολλημένοι με κάποια πράγματα που δεν μπορούμε να τα ξεπεράσουμε. Γιατί νομίζουμε ότι ή μάλλον διακατεχόμαστε από μια άλλη αντίληψη, η οποία είναι παροχημένη και μιας άλλης εποχής. Δεν μπορούμε να υπερασπιστούμε, ίσως, τον λαϊκό μας πολιτισμό με μια άλλη δυναμική, με μια άλλη διαχείριση. Είχα τη χαρά και την τύχη να προλογίσω, να γράψω πέντε πράγματα για το εξαίρετο αυτό βιβλίο της Ιβώνης. Θα σας πω ότι οι Φιλέλληνες πάντα ασκούσαν μέσα μου μια γοητεία, ένα θαυμασμό. Και φυσικά δεν εννοώ σε καμία περίπτωση κάτι αμαλίες, κάτι όθονες, κάτι φουστανέλες έτσι πλουμιστές και κάτι αμαλίες εφερμένες από την Αυστρουγγαρία κλπ. Ο λόρδος Μπάιρον, επί παραδείγματι, ήταν ένας ερωτικός Φιλέλληνας. Ο Κλωτ Φοριέλη ήταν ένας αισθητικός Φιλέλληνας. Ο Κάρλος Διλ ένας ιστορικός Φιλέλληνας. Θαύμαζα την εμμονή και τη διαδρομή τους που στη συνέχεια έγινε έργο. Αργότερα τον πια γνώρισα και είχα προσωπική επαφή και συνεργασία με τον κορυφαίο τον Εθνό Μυσικολόγο τον Σαμουήλ Μπομποβή, τον Ρόντι Μπίτον από το Λονδίνο και πολύ αργότερα την Ρενέ Χίρστ και άλλους και γνώρισα τόσο τον άνθρωπο όσο και το έργο τους, κατάλαβα τις αντιστάσεις που πρέπει να έχεις για να καταγράφεις και κυρίως να τεκμηριώνεις μονογραφίες και έργα που δεν μπορέσαν Έλληνες ντόπιοι να αξιολογήσουν και να διασώσουν. Στα μέσα της δεκαετίας του 70 και δεν νομίζω ότι με απατά η μνήμη μου γνώρισα την Ιβόνη Χάντ. Μια Αμερικάν από το Σιάτλι των Ονωμένων Πολιτεών της Αμερικής. Είχαμε και δυο μαύρα μαλλιά Ιβόνη τότε. Ήταν η εποχή που τότε η Ιβόνη ανοίχνευε και κατάγραφε την ελληνική παραδοσική γνώση γυρνώντας σε πολλές περιοχές στην Ελλάδα. Τα μέσα λίγα, αλλά στα μάτια της διαγράφονταν το όραμα, η δίψα, η γνώση για το χορό και το τραγούδι. Μέσα σε δύο δεκαετίες και περισσότερο κατάλαβε ότι άρχισε να χάνεται, να κυκλώνεται από μουσικές βήματα, μέτρα, ρυθμούς, μελωδίες και τυλιγμένη λοιπόν μέσα στο κουβάρι της ελληνικής παράδοσης να παίρνει κάθε φορά και σε κάθε πολυέξοδο ταξίδι της από το Σιάτλι βαθιές αναπνοές προσπαθώντας να φτάσει το μύτο μιας πολυσήμαντης και πολυεπίπεδης καταγραφής και ανάγνωσης της ελληνικής παραδοσιακής μουσικογραφικής μας έκφρασης. Πρώτα την έκφραση αυτή και την παράδοση την κατάκτησε με την ψυχή της αφού είναι όπως ξέρετε οι περισσότεροι και ξέρετε χορεύτρια. Στη συνέχεια την έκανε πράξη και από πράξη διδασκαλία. Γυρνώντας σχεδόν σε όλη την Ελλάδα γρήγορα κατάλαβε πως υπάρχουν κάποιοι νομοί που μόνο μέσα σε αυτούς και με τους ανθρώπους τους να δουλεύεις δεν φτάνει όχι μια αλλά ούτε δέκα ζωές. Ένας από αυτούς τους νομούς είναι και ο αγαπημένος σε όλους μας νομός Σερών. Αν στους νόμους Σερών προσθέσεις και τους πρόσφυγες που έφτασαν εδώ μετά το 1922 τότε μάλλον το έχεις χάσει το τρένο προσπαθώντας σε μία μόνο ζωή να ασχοληθείς με τον νομό Σερών. Αν και ο νομός Σερών ως γεωγραφικός προσδιορισμός στην εθνομουσικολογία και στην χορευτική μας παράδοση είναι ένας γεωγραφικός ορισμός, ένας γεωγραφικός χώρος. Γιατί θα σας θυμίσω ότι ο χώρος και το τραγούδι ούτε χωριό έχουν ούτε νοικοκύρη, δηλαδή χωροί οι οποίοι συναντώνται και μουσικές στο νομο Σερών, συναντώνται και στο νομοδράμας με άλλο έμβημα, συναντώνται και στο νομοκυλκής, στους όμορους νομούς ή και στη Θεσσαλονίκη στο σοχό. Έτσι λοιπόν η Βόνη προσπάθησε να πιάσει αυτό το τρένο, αυτόν τον μύτο, αυτό το νήμα της μουσικογραφικής παράδοσης των Σερών και δεν το έχασε το τρένο. Ευτυχώς και εδώ διαθένεται η σοβαρότητά της που ασχολήθηκε μόνο με τους νομούς Σερών, τους χωρούς και τα τραγούδια τους και το πρόλαβε όπως σας είπα το τρένο, με ορθοπεταλιές στην ανηφόρα αλλά το πρόλαβε, εμμονή, επιμονή και κυρίως πάθος. Εμείς οι φίλοι της πόσες και πόσες φορές δεν αναρωτηθήκαμε, άλλοτε κρυφάκι, άλλοτε φανερά. Μα τι είναι αυτό το βαθύτερο που κάθε χρόνο, επί δυο δεκαετίες και περισσότερο έκανε το σιάτιλ και τις αίρες άξονα ζωής και έρευνα ζωής της η Βόνη. Οι καταθέσεις της βέβαια αποτυπώνονται μέσα στον μεγάλο αυτόν τόμο με τις πολλές πληροφορίες και βέβαια με την παρατήρηση ας μου επιτραπεί να πω ότι εγώ θα περίμενα και θα ήταν πιο αποσαφηνιστικός στις προθήκες των βιβλιοπωλίων εάν ακριβώς πάνω από το μια φωλιά από χρυσάφι υπήρχε σέρες μια φωλιά από χρυσάφι. Θα ήταν πιο προσδιοριστικός για τους υποψιασμένους ή τους ασχολούμενους με την παράδοση. Όμως βγήκε, θα κυκλοφορήσει, πιστεύω ότι να έχει την τύχη της ευρείας κυκλοφορίες να αγγίσουν οι αρευνητές, οι άνθρωποι που ασχολούνται με τον χορό και την μουσχορρευτή παράδοση σε όλη την Ελλάδα πολύτιμες πληροφορίες από την πολυετία αυτή η έρευνα της η Βόνης. Ζηλότυπα πολλές φορές η Βόνη όταν ανακάλυπται κάτι ιδιαίτερο ούτε με εμάς τους φίλους της δεν το μοιραζόταν και καλά έκανε. Όταν γνωρίσεις πολλές φορές την απαξίωση από το συνάφι σου και με την αβασάνιστη δικαιολογία ότι επειδή είσαι εσύ Ελληναράς είσαι Έλληνας και ότι επειδή αυτό δικαίου ηθαγενίας είναι δικό σου τότε καλά κάνεις και δεν το μοιράζεσαι και περιμένεις την κατάλληλη στιγμή να το δώσεις στον κόσμο, στο μεγάλο κοινό ως πραγματικά παρακαταθήκη και υποθήκη. Η εύκολη απαξίωση μόνο ως στοιχείο ανεπάρκειας για πολλούς από εμάς που ασχολούμαστε με την παράδοση και το λαϊκό πολιτισμό μπορεί να καταχωρηθεί. Το βιβλίο της Ιβώνης αποτελεί ένα εξαιρετικό εγχειρίδιο της μουσικοχρευτικής παράδοσης των ντόπιων του νομού Σερών. Και ξέρετε πολλές φορές εμείς που ψάχνουμε την παράδοση αυτά τα εγχειρίδια είναι πολύ τιμητικός ο ρόλος ο τίτλος να αποκαλούν ένα βιβλίο ως εγχειρίδιο που σημαίνει ότι είναι όπως το λεξικό ότι ανά πάσα στιγμή το έχεις δίπλα σου και μπορείς να καταφεύγεις αυτό και μέσα από αυτό να αντλείς πληροφορίες για έναν τόπο. Στα επιμέρους κεφάλαια πέρα από τα γενικά εισαγωγικά καταθέτει την δομή και μεθαδολογία της ερευνάστης. Ιστορικά στοιχεία του νομού, τις ιδιαιτερότητες της ντοπιολαλιάς από χωριό σε χωριό, το μεγάλο κεφάλαιο της μουσικής και των εκφραστών της που ακόμη μέχρι σήμερα αποτελούν βρυσομάνα της εθνικής μας μουσικής, τα πολυσήματα λαϊκά δρόμενα του δεδκαημέρου και της χιλιοπαθής και βασανισμένης μας από κρυάς, γιατί πολλές φορές κάνουμε πράγματα που απαξιώνουμε το υποκείμενο που είναι ο άνθρωπος, που είναι η ψυχή και προβάλλουμε ότι γυαλίζει και ότι κινείται, δηλαδή το αντικείμενο. Δεν θέλω να αναφερθώ, πιστεύω να καταλαβαίνετε ή αν θέλετε είναι το θέμα μιας ολόκληρης συζήτησης αυτό, γιατί αν δεν στηρίξουμε το υποκείμενο, την ψυχή του ανθρώπου, αυτόν που ζει μέσα από αυτήν την παράδοση, που το έχει στο DNA του, όλα τα άλλα τα γύρω γύρω τα γυαλιστερά και τα φωναχτά και τα κλπ. Αποτελούν ίσως συμπληρώματα τα οποία υποβαθμίζουν τα έθιμα, τα απαξιώνουν τα έθιμα, τα απομονώνουν τα έθιμα, από το όλο παίρνουμε όπως σας είπα μόνο αυτό που γυαλίζει και που κινείται. Και βέβαια για πολλές φορές θα επαναλάβω ότι όλα τα πράγματα ενός λαϊκού πολιτισμού αγαπητοί φίλοι δεν είναι εξαγόγημα. Δεν ίσως και καλά κάνουμε κάτι της και αυτό πρέπει να το κάνουμε δίκην θυάσου μουσικογραφτικού και τουριστικής ατραξιών περιφερόμενη ανά την Ελλάδα και ανά τον κόσμο. Τα έθιμα ή κάποια έθιμα μέσα στην μουσικογραφική μας παράδοση, μέσα στον λαϊκό μας πολιτισμό είναι βαριά μόνο στον τόπο τους. Δημιουργήθηκαν κάτω από συγκεκριμένες κοινωνικοικονομικές συνθήκες σε έναν τόπο. Ο τόπος αυτός τα κράτησε, τα δημιουργήσε, τα συσπείρωσε, τα συγκρότησε, τα έκανε πυρήνα αλλά πυρήνα όμως ο οποίος πέρα από μεγαλωστομείες και αναφορές στην αρχαιότητα που πολλές φορές κοντεύουμε να καταντήσουμε και η αρχαιολάγνια συνδεμένα με το Διόνησο. Αυτό το Διόνησο πια τον έχουμε ρημάξει και την ελληνική αρχαιότητα. Το σήμερα πως θα διαχειριστούμε αγαπητοί μου, το σήμερα πως θα διαχειριστούμε, οι σύλλογοι, οι φορείς, εμείς, οι μόνοι, κατά μόνας, ο καθένας μας, πως μπορούμε να το διαχειριστούμε με σοβαρότητα, με παρουσία και όχι απαραίτητα πάντα με μια θεατρική οντότητα για να δημιουργήσουμε εμείς και το λέω για μένα που πολλές φορές το έχω κάνει αυτό. Με αρκετούς από εσάς έχουμε πάρει μέρος και ως το Μέγαρο Μουσικής και στη Νέα Δροσα Τελετών του Πανεπιστημίου και πολλές φορές και οι ανάγκες της τηλεόρασης δυστυχώς μας πει θα αναγκάζουν να στήσουμε ένα χωρό, να τον κάνουμε πιο θεαματικό, επιλέγουμε το ρεπερτόριο, απομόνιμα στο βασανίζουμε. Έτυχα προχθές στο Σοχό με τις εκδηλώσεις που κάνουν εκεί με αυτές τις διαβόητες κοδονοφορίες. Τρέπονται να το πούν ότι είναι μέριον, μέριον, δεν είναι κοδονοφορία, ρωτήσεις σε έναν παππού να σου έλεγε κοδονοφόρη, άλλο του Λουκούμι και άλλο του Πογκοτο, τι σχέση έχουν όλα αυτά τα πυροσπούδες τα εκκαδημαϊκά που θέλουν να επιβάλλουν ορισμένοι. Γιατί το είπα αυτό, γιατί ήταν ο Καρακώστας προχθές εκεί, ακόμη υπάρχει στις έρες ένας μεγάλος μάστορας. Ίσως δεν μπορούμε να δούμε τις διαστάσεις αυτού του καλλιτέχνη, αυτού του μάστορα. Ο Καρακώστας από μόνος του για τους ντόπιους είναι μια ολόκληρη ορχήστρα. Τον άκουγα προχθές αλλά δυστυχώς στο μαγαζί που ήμασταν υπήρχαν μόνο τέσσερα άντε έξι άντε οχτώ αυτιά να τον ακούσουν. Οι άλλοι θέλαν να τον συνανάει, για να βρουν συνανάει. Δυστυχώς έτσι είναι και αυτός πρέπει να το παίξει γιατί από αυτό πρέπει να ζήσει, θα πάει στο χωράδι, θα πάει και με το ζουρνά του. Έτσι είναι η παράδοση, δυστυχώς σήμερα την έχουμε φέρει εμείς οι περισσότεροι, γιατί σμικρύναμε το ρεπερτόριό μας, σμικρύναμε τις επιλογές μας, τις κάναμε στενάχωρες, τις ομογενοποιήσαμε, τις φέραμε στα μέτρα και στα σταθμά που εμάς βολεύει για να διεκπεραιώνουμε κάποιες καταστάσεις. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον, για να επανέρθω πάλι στο θέμα, παρουσιάζουν τα λαζαριάτικα τραγούδια στο βιβλίο της Ιβόνης και φυσικά τέλος συγκροτούν και ολοκληρώνουν την έκδοση υπάρχουσα δισκογραφία και η βιβλιογραφία που αφορούν τον μουσικογραφτικά αυτόν Ευρυγόνιο Νομό της Ελλάδας που είναι ο νομός της ΕΡΩΝ. Το βέβαιο είναι ότι και όλοι το γνωρίζουμε πως έμειναν πολλά όσοι θα το διαβάσετε το βιβλίο αυτό έξω από το πεδίο της ερευνάς της. Εξάλλου, παρόμοια εγχειρήματα χαρακτηρίζονται από εγγενείς αδυναμίες αλλά και από πρακτικές οι οποίες έχουν να κάνουν με τη γνωσιολογία και αυτή κατά αυτή την πρακτική της μεθοδολογίας της έρευνας. Ας μην ξεχνάμε ότι η μουσικογραφική παράδοση μοιάζει τόσο μεγάλης για τα ελληνικά πράγματα γεωγραφικής περιοχής και πλούσιας όπως είναι ο νομός σας, ο νομός της ΕΡΩΝ, υπόκειται στο πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών. Ο σκλάδος της κοινωνικής ανθρωπολογίας όσο ζωντανός σε πρακτικές και εμπειρίες είναι, άλλο τόσο δύσκολο είναι να χωρέσει στις σελίδες ως επιτομή ενός διβλίου. Στην περίπτωση της Ιβώνης με την έκδοση του διβλίου της αυτού μπορούμε να βάλουμε μια τελεία όπως λέω, τελεία, αλλά σε καμία περίπτωση τόσο αυτή όσο και εμείς οι φίλοι και γνωστοί της δεν θα βάλουμε πάβλα. Γιατί ήδη το αρχείο της θα υπάρχει στον τόπο, θα αξιολογείται, θα αξιοποιείται, θα ενημερώνει τους υποψιασμένους και όσους αγαπούν την παράδοση. Είμαστε όλοι σίγουροι ότι για χρόνια ακόμη θα είναι μαζί μας στα χωριά, στα γλέντια, στα δρόμενα και στα πανηγύρια μας. Μέσα σε ένα κλίμα μιας γενικότερης απαξίωσης θεσμών και ενιών του πολιτισμού μας και ιδιαίτερα του λαϊκού, του λαϊκού πολιτισμού, η Ιβώνη στάθηκε τυχερή. Βρήκε πρώτα-πρώτα έναν παθιασμένο ερευνητής παράδοσης και τον δικό μου φίλο, τον Γιάννη τον Αμαραντίδη, που έκανα τη μετάφραση από τα Αγγλικά. Στη συνέχεια δύο ιδιαίτερους εκδότης, το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών, ο Κύκλος και το Σύλλογο Εκπαιδευτικών Σερών Εμείς. Είναι απόλυτα βέβαιο, δεν ισχύει όμως, δεν ισχύει αυτό. Η κυρία Μυρτώλιαττη που έδωσε και τον χαιρετισμό. Υπάρχουν ακόμη ευτυχώς ρωμαντικοί άνθρωποι, οι άνθρωποι που αγαπάνε τον πολιτισμό, που βάζουν το χέρι στην τσέπη τους και προσφέρουν. Είναι λοιπόν απόλυτα βέβαιο ότι από κοινού όλοι τους όλοι μας θα πρέπει να στηρίξουμε μετεγδοτικά το ωραίο και ενδιαφέρον αυτό νέο βιβλίο της Ιβόνης Χαντ. Ιβόνης συγχαρητήρια, καλό δρόμο να έχει το βιβλίο σου, καλή στράτα να έχει και πιστεύουμε ότι στο μέλλον μας επιφυλάσεις και άλλες εκπλήξεις. Και πρέπει να σε πολιτογραφίσουν και ως Σερέα πια εδώ, να πάρεις και τον εγείς Δημότης Σερών. Ευχαριστούμε τον κύριο Γιώργη Μελίκη. Ο λόγος τώρα στον κύριο Δάπη Δημήτ, πρώην δήμαρχον Γρήτας και καθηγητή του Δημότης Σερών. Θέλω να ευχαριστήσω θερμά την Ιβόν Χαντ και τον Πρόεδρο του Κέντρου Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών, ο Κύκλος, κ. Δράμαλι Χρήστο, για την τιμή που μου έκαναν και την δυνατότητα που μου έδωσαν να μιλήσω για το βιβλίο της Ιβόνης. Δεν θα μιλήσω ως ειδικός λαογράφος-ερευνητής, αλλά ως ένας άνθρωπος που από πολύ μικρός είχε τα βιώματα της παραδοσιακής μας μουσικής και των χωρών, από τους γάμους, τα πανηγύρια, τα διάφορα λαϊκά δρόμενα, αλλά και ως ένας άνθρωπος που εργάστηκα μαζί με τους συνεργάτες μου στα χρόνια της δημαρχιακής μας θητείας, 1999-2002, στο δήμο της Νιγρύτας, για τη διάσωση και διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η ανάγκη για την καταγραφή της λαϊκής παράδοσης και κληρονομιάς έχει από πολλά χρόνια επισημανθεί. Η σημασία της λαϊκής παράδοσης και κληρονομιάς και η επίδραση στον άνθρωπο αποτυπώνεται απόλυτα στον προσωπικό, βιωματικό υπέροχο λόγο του ποιητή Γιώργου Σεφέρει στις δοκιμές του. Γράφει λοιπόν ο ποιητής «Και η προσωπική μου εμπειρία δείχνει πως το πράγμα που με βοήθησε περισσότερο από κάθε άλλο δεν ήταν η αφηρημένη στο χασμί του ενός διανοούμενου, αλλά η πίστη και η προσήλωσή μου σε έναν κόσμο ζωντανών και περασμένων ανθρώπων στα έργα τους, στις φωνές τους, στο ρυθμό τους, στη δροσιά τους». Αυτός ο κόσμος με έκανε να νιώσω πως ο άνθρωπος έχει ρίζες και όταν τις κόψουν πονεί βιολογικά όπως όταν τον ακροτηριάζουν. Ο Ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Άμαντος επισημένει «αποτελεί πέρτα το καθήκο να περισσώσουμε ό,τι είναι δυνατόν και για να φανούμε χρήσιμοι μεταδίδομαι στους ομοχωρίους μας και ιδιαίτερα στους νέους και τους ξενιτεμένους τα ιστορικά, λαογραφικά και γλωσσικά στοιχεία της Γενέθλιας Γης». Η ιστορία εκφράζει την βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να βρίσκεται σε ανοικτή επαφή με το παρελθόν του και να του συμβολεύεται. Μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι η ιστορία λειτουργεί ως σημείο αναφοράς του κάθε λαού και ειδικότερα του κάθε ανθρώπου και ως ρυθμιστής της συνείδησης και πατριδογνωσίας. Δηλαδή, η ιστορία είναι μια βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου για να τοποθετεί τον εαυτό του στο χώρο και στο χρόνο. Η τοπική ιστορία στην Ελλάδα αντιμετωπίστηκε ως υποσύνολο της μεγάλης ιστορίας του γένους. Ο κλάδος αυτός παρέμει αποκλεισμένος από την επίσημη ιστορία, εφόσον το διακύβευμα ήταν η εθνική οντότητα και όχι οι τοπικές ιδιομορφίες. Η τοπική ιστορία, αφημένη στο μεράκι των τοπικών λόγιων, επιχειρούσε να εντοπίσει ενωποιητικά στοιχεία του τόπου με το εθνικό σύνολο, ήταν δηλαδή υποταγμένη στους σκοπούς της εθνικής μας ιστορίας. Τα τελευταία όμως χρόνια έγινε αντιληπτό ότι και το συνολικό, δηλαδή το εθνικό, δεν μπορεί να κατανοηθεί με την απάληψη του ιδιαίτερου, το τοπικά και κοινωνικά διαφορετικού, αλλά μάλλον με την ανακάλυψη της ποικιλομορφίας που επικρατεί σε έναν κοινωνικό μετασχηματισμό. Η τοπική ιστορία, πέρα από την ιδιαίτερη αξία που έχει για τους κατοίκους ενός τόπου, πέρα από την αξία της στον εκπαιδευτικό τομέα, πέρα από την ορθή γνώση των δραστηριοτήτων των προγόνων μας, μπορεί να μας αναδείξει αυτήν ακριβώς την ποικιλομορφία. Μπορεί να μας δείξει πως ιδιαίτερες συνθήκες ζωής κάθε τόπου, επηρεάζουν χαρακτήρες, συμπεριφορές, αντιμετώπιση αναγκών και ακόμα και εθνικών καταστάσεων, σμηλεύουν ανθρώπινες αξίες, αναδεικνύουν τοπικά πολιτιστικά δρώμενα, ενισχύουν την εθνική μας ταυτότητα. Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα είναι ένας πολιτιστικός θησαυρός. Είναι αποτέλεσμα μιας πολύχρονης προσπάθειας της συγγραφέως, πρωτοφανούς σε πείσμα υπομονή και επιμονή. Είναι μια πρωτοποριακή εργασία με πληρότητα. Είναι διαπιστωμένο ότι η συγγραφέας είναι εργασιωμανής και τηλεομανής στοιχεία που βγαίνουν σε αυτό το πόνυμα. Το βιβλίο αυτό έχει ιδιαίτερη αξία διότι είναι γραμμένο από μια Αμερικανίδα. Παντού σε όλα τα κράτη υπήρξαν και υπάρχουν θερμοί φιλέλληνες, των οποίων η προσφορά στην μακραίωνη ιστορία της Ελλάδος είναι ανεκτίμητη. Εμείς αισθανόμαστε ικανοποίηση, υπερηφάνεια που έχουμε τέτοιους φίλους και τους χρωστάμε την ευγνωμοσύνη μας. Όλα τα περιγραφόμενα στο βιβλίο που παρουσιάζουμε έχουν την ιστορική τους αξία αλλά και την δική τους προσωπική ιστορία. Μέσω αυτών είναι δυνατή η αποκρυπτογράφηση του παρελθόντος των Σεραίων, ενός παρελθόντος που έχει ιδιαίτερη σημασία για τους καταγόμενους από το νομό Σερών, δηλαδή τους φυσικούς συνεχιστές της μακραίωνης παράδοσής της. Είτε είναι πολύτιμα είτε όχι, για εμάς είναι πολύ σημαντικά, καθώς τα υπηρέτησαν και τα εξάσχεσαν οι πρόγονοί μας. Το δημοτικό τραγούδι και ο χορός είναι το μέσο με το οποίο ο λαός έδωσε την εγκυρότερη έκφραση στον κόσμο του στον πρόσωπό του. Ό,τι συνηθίζουμε να ονομάζουμε ψυχή ενός λαού, την ψυχοσύνθυσή του, τους καημούς του και τους πόθους του, ακόμα και τις ιστορικές περιπέτειες θα τα βρούμε στην αποκριστυλωμένη ανώτερη έκφραση του τραγουδιού και του χορού. Στο βιβλίο της Ιβών ο αναγνώστης θα βρει τον πλούτο των χωρών που συντρόφευαν τις περασμένες γυνές των Σεραίων στις χαρές και στα γλέντια τους, στις γιορτές και στα πανηγύρια τους. Δεν έκανε απλή καταγραφή των χωρών. Κατέγραψε τις παραλλαγές που συνάντησε σε όλα τα χωριά και έκανε συγκρίσεις μεταξύ τους προσπαθώντας να βρει τον τόπο προέλευσης του κάθε χώρου. Αναφέρεται ακόμα σε ιστορικά στοιχεία των Σεραίων, στις ιδιαιτερότητες της ντόπιου λαλιάς, στα λαϊκά δρόμενα και στα πανηγύρια. Διήνισε πολλά χιλιόμετρα, αφαίρωσε πολύ χρόνο, πήρε συνεντέφιξη από πολλούς συντοπίτες μας, έμαθε και συμμετείχε στους περισσότερους χωρούς. Αργότερα δίδαξε παραδοσιακούς χωρούς σε ομάδες Αμερικανών που επισκεπτόταν την Ελλάδα. Τα χρόνια που ήμουν δήμαρχος, πολλές φορές διοργάνωσε τέτοια σημεινάρια στο ξενοδοχείο Γερακίνας στην Εγρύτα. Αυτή ήταν η καλύτερη διαφήμηση για το νομό μας και την Ελλάδα γενικότερα. Η συνεισφορά των οργανωπαιχτών, όπως δηλώνει και η συγγραφία, ήταν ανεκτίμητη κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας της. Εγώ να προσθέσω ότι έχουμε τους καλύτερους ζουρνατζίδες της Ελλάδος. Οι συντοπίτες μας, οι απλοί πολίτες, είχαν μεγάλη συμμετοχή στη συγκέντρωση του υλικού. Καθότι αφαίρωσαν χρόνο, παραχώρησαν φωτογραφικό υλικό, κατέθεσαν τις μαρτυρίες τους. Μία ένσταση μόνο θα ήθελα να καταθέσω. Ο χαρακτηρισμός Ρωμά που δίνει η συγγραφέας, η αγαπητή Ιβώνη, οι Αμερικά χωριά του νομού που έχουν ντόπιο πληθυσμό, θα έπρεπε να αποφυγχθεί, κατά τη γνώμη μου. Αυτό είναι έργο ερευνητών και ιστορικών που πολλές φορές και σε αυτών τις έρευνες βλέπουμε οι απόψεις τους να αλληλοσυγκρούνται. Τα κυριότερα στοιχεία της εραϊκής παράδοσης προήλθαν από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, το Βυζάντιο και την Ορθοδοξία, τις συνθήκες ζωής κατά την Τορκοκρατία, τους αγώνεις της Μακεδονίας κατά των Βουλγάρων και τις ξένες επιρροές. Τα στοιχεία αυτά είναι τα θυμέλια της εραϊκής ζωής διαμόρφωσαν τα χαρακτηριστικά του σαιρέου. Επιβιώνοντας και αναβιώνοντας, ανάλογα με την ιστορική συγκυρία, διαπότησαν τις σκέψεις μας και κατά συνέπεια επηρέασαν την νεότερη σύγχρονη πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία, ενέπνευσαν αξίες και αρχαίες ζωής, διαμόρφωσαν ήθος και κατίφθυναν τις δραστηριότητές μας. Γι' αυτό η δημοτική μας παράδοση δεν μπορεί να θεωρείται κάτι το ανούσιο του νεκρό. Αντίθετα, είναι γόνιμη δύναμη καθώς γεννά, τροφοδοτεί και διαμορφώνει τις νέες μορφές ζωής, είτε το αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι. Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, όπως και όλα τα παρεμφερεί, συμβάλλουν στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας και της λαϊκής μας παράδοσης και δεν υπάρχει καινό μεταξύ γενεών. Οι πρόγονοί μας δημιούργησαν έναν λαϊκό πολιτισμό που τέργιζε στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα. Τα παιδιά και οι νέοι γνωρίζουν την ιστορία της γενέθλιας γης βιωματικά, αφού ζώντας εδώ ακούνε τους γεροντότερους, τους πρωταγωνιστές των γεγονότων. Έτσι ανακαλύπτουν σημεία αναφοράς που σφυρλατούν την προσωπικότητά τους, αποκτούν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οδηγούνται στην αυτογνωσία, γιατί κατανοούν βαθύτερα ό,τι έχει σχέση με τον τόπο τους. Η προσωπική όμως ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου, η διασταύρωση των πηγών, η αναζήτηση της αιτίας των γεγονότων, οι επιδράσεις της σκέψης και της συμπεριφοράς των ανθρώπων του παρελθόντος και του παρόντος, η συνειδητοποίηση της έννοιας της χρονικής και ιστορικής συνέχειας, όπως και η θέση και ο ρόλος του τόπου τους στο ιστορικό γίγνεστε, τους βοηθά να ερμηνεύσουν και να εκτιμήσουν ό,τι συμβαίνει σήμερα. Έτσι παράγεται πολιτισμός, γιατί νοηματοδοτούνται έμψυχα και άψυχα, υλικά και άλλα, συνδυάζοντας τη γνώση με τον απαιτούμενο σεβασμό, αποκτούν ατομική και συλλογική μνήμη, εθνική ταυτόητα, γίνονται γνώστες της ιστορικής κληρονομιάς που συνδέεται με την εθνική ιστορία. Πολλές φορές ενδεχομένως τα γεγονότα που διαδραμμοτίζονται στο γενέθλιο τόπο να μη συνάδουν ή να συγκρούονται με αυτά του ευρύτερου λαδικού χώρου. Έτσι όμως αποκτά αξία η μελέτη της ιστορίας, γνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητές της, συγκρίνοντάς την και αξιολογώντας την. Το βιβλίο αυτό που αναφέρεται σε όλο το νομό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μια βάση δεδομένων. Μπορούν μελλοντικοί ερευνητές, να στηριχθούν σε αυτή τη μελέτη και ο καθένας μπορεί να ερευνήσει και να καταγράψει πιο αναλυτικά για τον τόπο του τα σημαντικά στοιχεία της λαϊκής μας παράδοσης. Υπάρχει αρχιακό υλικό στους δήμους, στις εφημερίδες, στα αρχεία του κράτους και σε πολλές άλλες πηγές, αλλά το σποδιότερο υπάρχουν ζωντανές μαρτυρίες. Έχουμε κρυμμένο έναν πολιτιστικό θησαυρό που δεν τον έχουμε αξιοποιήσει όπως θα έπρεπε. Η τοπική αυτοδιοίκηση και το Υπουργείο Πολιτισμού έχουν χρέος να παρακινούν, να υποστηρίζουν και να χρηματοδοτούν τέτοιες προσπάθειες. Θέλω από το βήμα αυτό να συγχαρώ την συγγραφέα την αγαπητή Ιβόνιο. Τους εντελεστές της έκδοσης, το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χωρών Κύκλος και την κυρία Μυρτώ Λιάτη, καθώς και τον Γιάννη Αμαραντίδη που επιμιλήθηκε της μετάφρασης από τα Αγγλικά στα Ελληνικά. Χωρίς τη συμμετοχή τους δεν θα είχαμε στα χέρια μας το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. Το έκανα σε μια δύσκολη εποχή, όπου το χρήμα έχει εξαφανιστεί και η χρηματοδότηση του βιβλίου συναντά ιδιαίτερες δυσκολίες. Δυστυχώς, το βιβλίο αυτό εκδίδεται για ακόμα μια φορά, χάρις το φιλότιμο και την υπευθυνότητα κάποιων εραστών της λαϊκής μας παράδοσης και όχι μόνος μας. Αυτό έγινε και στην περιοχή της Νιγρύτας, με τα δύο τελευταία βιβλία του Νίκου Πασχαλούδη, η Βυσαλτία του χθες που ανέλαβαν πέντε πολιτιστικοί σύλλογοι και το βιβλίο «Τα παραδοσιακά επαγγέλματα» που ανέλαβε ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Νιγρύτας και το βιβλίο «Τα παραδοσιακά επαγγέλματα» που ανέλαβε ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Νιγρύτας με περίπου 35 χορηγούς. Τα δύο βιβλία αυτά, απ' ό,τι μου είπες Ιβώνη, δεν τα έχεις, γι' αυτό σου τα προσφέρω. Να τα προσθέσεις στη συλλογή σου που, οφείλου να ομολογήσω, είναι πολύ πλούσια. Έκαναν λοιπόν οι εκδότες αυτό που δεν έκανε το οργανωμένο κράτος. Τέτοιες πρωτοβολίες για την καταγραφή της τοπικής ιστορίας και της λαϊκής μας παράδοσης πρέπει να ενισχύονται πρωτίστως από το οργανωμένο κράτος. Η πολιτιστική πολιτική όμως τα τελευταία όλα τα χρόνια ήταν συνώνυμο της διασπάθησης του δημοσίου χρήματος και του εξευτελισμού των θεσμών. Κάτι που δυστυχώς το συναντάμε και στις μέρες μας. Σε αυτήν την οικονομική κρίση που μας στείζει την Ελλάδα σπαταλάμε χρήματα σε άλλες δραστηριότητες μηδαμινής αξίας και όχι σε τέτοιες αξιέπεινες πρωτοβουλίες που έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο. Κλείνοντας, θέλω να ευχηθώ στην αγαπητή Ιβώνη. Το βιβλίο να είναι καλοτάξεδο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλον τον κόσμο. Ευχαριστούμε τον κ. Δάπη. Ο λόγος τώρα στην ίδια τη συγγραφέα, την κυρία Ιβώνη Χάντη. Ας ακούσουμε τι έχει να μας πει. Ευχαριστώ πολύ και σας ευχαριστώ που ήρθετε απόψε. Μεγάλη τιμή μου. Ευχαριστώ στον Γιάννη, στον Χρήστο, στον Μίνι και στον Γιώργη. Όλοι οι φίλοι μου, όπως έχετε ακούσει, γνωριζόμαστε. Ευχαριστούμε. Και εγώ δεν ξέρω τι να πω τώρα. Έχουν πει το πάντα, έτσι δεν είναι. Θέλω να ευχαριστήσω και τη Βάσο που την γνωρίζω εδώ και 15 χρόνια και ο πρώην διευθυντής της Βιβλιοθήκης που λόγω υγείας δεν μπορούσε να έρθει επόψε. Ο Γιάννης ο Σαπουτζής που με βοήθησε πάρα πολλά χρόνια. Άλλη μία που είναι η Βιβλιοθήκη. Ο Γιάννης ο Σαπουτζής που με βοήθησε πάρα πολλά χρόνια. Άλλη μία που λόγω υγείας δεν μπορούσε να έρθει επόψε αλλά και τη χρωστά πάρα πολύ είναι η Σοφία Ιμανίδου και ο άντρος της ο Νίκος που με φιλοξενήσανε τόσο χρόνια στο ωραίο τους σπίτι εδώ στη πόλη για να μην πληρώσω ξενοδοχείο. Χρωστάω πολλά σε αρκετούς που είναι εδώ μέσα επόψε. Βλέπω φίλους που έχουν γίνει φίλοι από τη δουλειά που έχω κάνει στα χωριά τους. Που να αρχίσω. Ανθί, Φλάμπορο, Βαμβακόφυτο, Μελληνικήτσι, Αιοπνεύμα, Τερνή, Νιγκρίτα, Ορεινή. Άγγιστρο. Είναι Άγγιστρο. Υπάρχει εδώ από το Άγγιστρο, ναι. Και τόσους φίλους. Εγώ είμαι πλούσια επειδή έχω τόσους φίλους που δεν τους είχα πριν. Και εκεί ήταν πολύ ωραία για μένα και είναι. Είναι πολλοί φίλοι και πολύ χαίρομαι που είμαστε όλοι μαζί εδώ απόψε. Θέλω να σας πω μόνο λιγάκι για το δρόμο που μου έφερε εδώ. Που να ξέρω εγώ μια Αμερικανίδα από την Αριζόνα που γεννήθηκα για την Ελλάδα και για τις Σέριες. Που να ξέρω. Άρχισε το ενδιαφέρον για εδώ στο θέατρο Δωραστράτου στην Αθήνα. Είδα ένα συγκρότημα και ξαθνιάστηκα. Επειδή εγώ ήξερα τέτοιους χορούς, όμοιους χορούς από τη Βουλγαρία. Και ήμουν με μια φίλη που χόρευε εκεί στο θέατρο παλιά και εγώ της είπε από πού είναι αυτή. Και λέει κοίμησης ερών. Λέω πού είναι αυτό. Και όταν έμαθα πού βρίσκεται βέβαια σχεδόν στα σύνορα. Και σκέφτηκα πρέπει να πάω εκεί να μάθω τι κάνουν αυτοί. Ένα μεταξύ όμως το 80 ανέβηκα εδώ να πάω στα Ανασθενάρια στην Αγία Ελένη. Και κάποια στιγμή ένας ντόπιος εκεί μου είπε έχουν ήρθει τα ταούλια. Λέω τι είναι αυτά. Λέει τα ταούλια έχουν ήρθει εδώ να παίξουν τα πάλια και όλα τα άλλα. Κατέβηκα στη πλατεία και βρήκα τον Κύριο Χριστό του Καρακώστα που από το 80 γνωριζόμαστε. Και λέει μια Αμερικανίδα και πώς ξέρεις τους χωρούς. Τέλος πάντων πιάσαμε όχι φιλία τότε αλλά γνωριμία. Μετά από δύο χρόνια τον ξανά είδα όταν πήγε στο Σωχό. Να παρακολουθήσω όλες τις παραδόσεις εκεί. Τον είδα, με είδε και λέει πώς από εδώ. Και εγώ λέω εσύ πού μένεις, πώς από εδώ. Και τελικά πιάσαμε κουβέντα και μου λέει αν θέλεις παράδοση πρέπει να έρθεις στο δικό μας χωριό. Και βέβαια έχω πάει εκεί πάρα πολλές φορές και παράδοση πάρα πολύ. Το ίδιο με πολλούς εδώ. Από εκεί και πέρα από τη κίνηση κατέβηκε μαζί τους ένα χρόνο στην Ηράκλεια που χόρευαν την Καθαρά Δευτέρα και τη είδα. Κάτι μοναδικό, τα κετσέκια από το ποντισμένο. Λέω τι είναι αυτό. Κανένας δεν το ήξερε. Οπτό χρόνια έρευνα έκανα με αυτό. Και να σου πω ότι προχθές στη Καλιφόνια κάθε χρόνο σε τέτοια εποχή υπάρχει διαγωνισμός από τα χορευτικά της εκκλησίας, της ελληνικής εκκλησίας εκεί. Και τα δικά μου παιδιά παρουσιάσανε τα κετσέκια από το ποντισμένο. Είναι μεγάλος ο δρόμος αλλά και κοντεύει σε πολλά πράγματα από χωριό σε χωριό. Πηγαίνω σε ένα χωριό και λένε πρέπει να πας εκεί να μιλήσεις με τον κυριετάδε. Και έτσι έγινε δουλειά που πραγματικά στην αρχή ήμουν πολύ αφελής. Εγώ νομίζω θα έρθω, θα ερευνήσω όλο εδώ στο νομοσέρον. Μετά θα πάω στο νομοδράμα, στο νομοκυρκής, θα κάνω όλη την Ελλάδα. Δεν τελειώνει εδώ. Δεν τελειώνει εδώ. Και εδώ πραγματικά είναι μια φωλιά από χρυσάφι. Από όλες τις παραδόσεις, από τους χορούς, από τη μουσική, από τα έθιμα. Και εγώ αισθάνομαι πολύ τυχερή που εγώ είμαι που μπορούσα να ερευνήσω όλα αυτά. Και σας ευχαριστώ πάρα πολύ που ήρθετε, τιμή μου απόψε. Και ευχαριστώ πολύ σε όλους εδώ που με έχουν βοηθήσει στα χωριά τους, εδώ στη πόλη των Σερών. Και η δουλειά δεν σταματάει εδώ. Θα είμαι εδώ. Δεν μπορώ να αφήσω τη πόλη και το νομο τώρα που εκδόθηκε το βιβλίο. Εγώ αισθάνομαι σαν το δεύτερο μου σπίτι. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε την κυρία Ιβώνη. Νομίζω ότι ο Πρόεδρος της Βιβλιοθήκης θέλει να μας πει κάτι. Αν μου επιτρέπετε να κάνουμε μια αναφορά και στον κύριο Γιώργο Αγγεοπλάστη. Αν είναι εδώ με το μουσικό αρχείο που νομίζω είχε πολύ μεγάλη προσφορά. Και να πω εδώ στους κυρίους που είναι και τις κυρίες ότι στον τρίτον όροφο φιλοξενούμε μόνιμα το μουσικό αρχείο του κυρίου Αγγεοπλάστη. Με τον οποίο συνεργαζόμαστε τώρα και κάνουμε και μια πολύ σημαντική δουλειά. Ετοιμάζουμε ένα ντοκιμαντέρ ως Δημόσια Βιβλιοθήκη για έναν πανελλήνιο διαγωνισμό με μαθητές του Μουσικού Σχολείου. Θα το καταθέσουμε στις 28 Φεβρουαρίου και πιστεύουμε ότι θα πάμε πολύ καλά. Και να προσθέσω, αν μου επιτρέπετε, ότι η παράδοση δεν είναι μόνο τραγούδια, δεν είναι μόνο ζουρνάδες και ταούλια, αλλά είναι μία απίθμενη δεξαμενή αξιών που πιστεύω ότι σε αυτήν την περίοδο που περνάμε της κρίσης είναι πάρα πολύ σημαντικές. Θα μου επιτρέψετε επίσης να σας προσφέρουμε, για να θυμάστε και τη σημερινή βραδιά, ένα βιβλίο της Δημόσια Βιβλιοθήκης από της εκδόσεις της Βιβλιοθήκης, που αναφέρεται στα Πέτρινα Γεφύρια του Νομού Σερών. Σας ευχαριστούμε. Πριν το καλλιτεχνικό και μετά να συνεχίσουμε. Να σας προσφέρουμε τα βιβλία και μετά συνεχίζουμε με το καλλιτεχνικό. Καλή επιτυχία κύριε Πρόεδρε. Καλή επιτυχία. Καλησπέρα. Μελίκη. Π bringing it! грέμιaid Και τώρα η ομάδα γυναικών από την Ορεινή Σερών θα μας πούν κάποια τραγούδια τους περιοχές τους. Παρακαλώ. Εσύ πες τα παιδιά. Ποιος θα κάνει πρώτα? Εσύ. Γράμμα έκατσα και γράψα στου φεγγάριου το κύκλο. Και σκέφτομαι αγάπη μου με τι να σου το στείλω. Να σου το στείλω με νερό χαρτένιο και θα λιώσει. Να σου το στείλω με ανθρώπο θα μας το φανερώσει. Ο Γιώργος δεν ευαστάξε στη μάνα του τα λέει. Μάνα μου τιμάρω αγαπώ τιμάρω θε να πάρω. Κι αν δεν την πάρω μάνα μου θα παντρευτώ το χαρό. Κι αν δεν την πάρω μάνα μου θα παντρευτώ το χαρό. Κι αν δεν την πάρω μάνα μου θα παντρευτώ το χαρό. Κι αν δεν την πάρω μάνα μου θα παντρευτώ το χαρό. Μακλάδια σφύλο σφύριζε. Και με το δάσος μιλάγε. Δάσος μου δάσος πράσινο. Πες μας τι κρίδεις μέσα σου. Άνα μου κόρη εμόρφη. Χειμώνα έχω παγονές. Καλοκαιρέχω κλευτούρια. Ευχαριστώ με πάρα πολύ. Να ευχαριστήσω σε αυτό το σημείο τις κυρίες Βάσο και Μαρή Καμπουρβάνη και Άννα Τσιρονάρη από την Ορεινή για τα δυό όμορφα τραγούδια που μας είπαν. Στο σημείο όμως αυτό έχουμε και μια μικρή έκπληξη. Με τέταχες γιαγιάδες και θείες δεν είναι δυνατόν να μην μάθουν να τραγουδάνε και τα ανήψια εγγόνια. Θα καμορώσουμε τώρα τις δύο μικρές την Ελεάννα και την Μαρία που θα μας πούν ένα τραγούδι όπως το μαθαίνουν από τις μεγαλύτερες γυναίκες. Και έτσι η παράνοδοση προχωράει. Με καλαμπαδεύετε. Τέσσερα μήλα κοκκινά δεμένα στην κορδέλα, τέσσερα μήλα κοκκινά δεμένα στην κορδέλα Έχει και ρόδε φιλισσά με λαχρινή κοπέλα Με λαχρινή και νοστιμή γλυκιά σαν το πεπόνι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Έχω δυο λόγια να σου υπώ και σφαλίσε το πάλι Τέσσερα χαιρετισματά και δυο χελιδονάκια Τώνας αφέρει τον καημό και τ' άλλο τα φαρμάκια Τέσσερα μήλα κοκκινά δεμένα στην κορδέλα Έχει και ρόδε φιλισσά με λαχρινή κοπέλα Με λαχρινή και νοστιμή γλυκιά σαν το πεπόνι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Έχει και ρόδε φιλισσά με λαχρινή κοπέλα Με λαχρινή και νοστιμή γλυκιά σαν το πεπόνι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Με λαχρινή και νοστιμή γλυκιά σαν το πεπόνι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι Άνοιξε το παρασυρό το κρυσταλένιο τζάμι |
