| : Καλώς ήλθατε στα διαδικτυακά σεμινάρια της Γραμμής Βοηθείας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου. Η Γραμμή Βοηθείας απευθύνεται σε παιδιά, σε εφίβους και στις οικογένειές τους, παρέχοντας υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με επικίνδυνες διαδικτυακές συμπεριφορές, πηχή υπερβολική χρήση, επικίνδυνες επαφές, πηχή grooming και επικίνδυνο περιεχόμενο στο διαδίκτυο, πηχή βία. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους γιατρούς και παιδοψυχολόγους και λειτουργεί από τις 9 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα. Η Γραμμή Βοηθίας λειτουργεί με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αποτελεί μία από τις τρεις δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου SaferInternetForKids.gr. Είναι ο εκπρόσωπος του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Γραμμών Βοηθίας INSAFE στην Ελλάδα. Σε αυτό το webinar θα σας ενημερώσουμε για το φαινόμενο του διαδικτυακού εκφοβισμού, το cyberbullying όπως είναι παγκοσμίως γνωστό, τις μορφές που μπορεί να πάρει, τις συνέπειές του, καθώς και τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να περιορίσουμε την έκταση αυτού του φαινομένου. Η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου και του κινητού τηλεφώνου έχει πολλά πλεονεκτήματα. Δυστυχώς όμως, το διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει και δυσάρεστες εμπειρίες. Τα παιδιά μπορεί να λάβουν και να στείλουν μηνύματα με περιεχόμενο που μπορεί να βλάψει τα συναισθήματά τους ή τα συναισθήματα των άλλων. Τι είναι λοιπόν ο διαδικτυακός εκφοβισμός ή αλλιώς ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου? Ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος δέχεται από κάποιον ή κάποιους ανώνυμα ή επώνυμα, απειλές, παρενοχλείται, ταπεινώνεται, εξευτελίζεται, συνήθως με επαναλαμβανόμενο τρόπο μέσω του διαδικτύου ή του κινητού τηλεφώνου. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός γίνεται κυρίως μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, τα διαδικτυακά παιχνίδια αλλά και μέσω των e-mails. Οποιαδήποτε ενέργεια στο διαδίκτυο που σκοπό έχει να οδηγήσει ένα παιδί σε απόγνωση και να του προκαλέσει φόβο σε συστηματική βάση, μπορεί να θεωρηθεί διαδικτυακός εκφοβισμός. Οι μορφές που μπορεί να πάρει ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι οι εξής. Αποστολή μηνυμάτων με βλαβερό και απελητικό περιεχόμενο. Αποστολή η δημοσίευση ευαίσθητων πληροφοριών όπως σεξουαλικές προτιμήσεις ή προβλημάτων οικογενειακών και προσωπικών. Δημοσίευση προσωπικών φωτογραφιών σε blog και κοινωνικά δίκτυα. Δημιουργία ψεύτικου προφίλ σε κοινωνικά δίκτυα με σκοπό την γελιοποίηση του παιδιού. Απειλητικά μηνύματα και εκβιασμοί για δημοσιοποίηση φωτογραφιών στην οικογένεια ενός παιδιού, στους φίλους ή το σχολείο. Δημιουργία γκρουπ και ψηφοφορίας με σκοπό τον εξευτιλισμό του παιδιού, για παράδειγμα, ποιο είναι το πιο άσχημο παιδί στην τάξη. Στοχοποίηση παιδιών για την καταγωγή τους ή το θρησκευμά τους μέσα από ρατσιστικές και ξενοφοβικές ιστοσελίδες. Αποστολή φωτογραφιών, παιδιών ή γυμνού περιεχομένου, αληθινές ή ψεύτικες σε άλλα παιδιά μέσω του κινητού ή του διαδικτύου. Δυστυχώς, κάθε νέο κοινωνικό δίκτυο ή κάθε νέα εφαρμογή ή κάθε νέο παιχνίδι μπορεί να αναδείξει κάποια μορφή διαδικτυακού εκφοβισμού. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός έχει την ιδιαιτερότητα ότι μπορεί να συμβεί οπουδήποτε από τον οποιοδήποτε, αναπάσα στιγμή. Η καθολική καταδίκη του φαινομένου χωρίς αλαφριντικά και αστερίσκους είναι απαραίτητη προϋπόθεση περιορισμού του φαινομένου. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η οποιαδήποτε μορφή εκφοβισμού αποτελεί ποινικό αδίκημα. Ας δούμε τώρα τις συνέπειες του διαδικτυακού εκφοβισμού. Ακόμη και αν ο διαδικτυακός εκφοβισμός δεν έχει άμεσες σωματικές συνέπειες, εγκυμονεί σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία του παιδιού ή του εφίβου. Τα συναισθήματα που συνήθως κυριαρχούν στις περιπτώσεις διαδικτυακού εκφοβισμού είναι ο φόβος, η μοναξιά, το άγχος και η αίσθηση αδυναμίας, καθώς και τα συναισθήματα ντροπής, ενοχής, απόρριψης και στιγματισμού. Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι τα παιδιά που έχουν γίνει θύμα εκφοβισμού μπορεί να παρουσιάσουν κατάθλιψη, αυτοκαταστροφική ή αυτοκτονική συμπεριφορά, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κακή επίδραση στο σχολείο, κοινωνική απομόνωση, αποχή από το σχολείο και τις παρέες συνομιλίκων τους. Τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να περιορίσουμε την έκταση αυτού του φαινομένου? Δεν δίνουμε ποτέ τους κωδικούς μας σε κανέναν ούτε στους καλύτερους φίλους μας. Ας μην στέλνουμε μηνύματα όταν είμαστε θυμωμένοι. Είναι δύσκολο να πάρουμε πίσω αυτά που έχουμε πει πάνω στο θυμό μας. Όταν κάτι δεν φαίνεται σωστό σε έναν ιστοχώρο ή σε μια συνομιλία, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι. Γι' αυτό, εάν αισθανθούμε άσχημα, ας βγούμε αμέσως απ' τον ιστοχώρο ή ας διακόψουμε αμέσως τη συνομιλία. Ας συνειδητοποιήσουμε ότι η διαδικτυακή επικοινωνία δεν είναι πάντα ιδιωτική, καθώς οι άλλοι μπορούν να αντιγράψουν, να εκτυπώσουν και να μοιραστούν με άλλους τα λεγόμενά μας ή τις φωτογραφίες μας. Δεν απαντάμε στα εκφοβιστικά μηνύματα. Μπλοκάρουμε την πρόσβαση του αποστολέα, κρατάμε και αποθηκεύουμε τα μηνύματα ή τις συνομιλίες. Αυτό θα μας είναι χρήσιμο εάν χρειαστεί ή αν θελήσουμε να το καταγγείλουμε. Δεν προωθούμε μηνύματα ή εικόνες και φωτογραφίες που θα μπορούσαν να πληγώσουν τα συναισθήματα κάποιου. Έχουμε στο μυαλό μας ότι εάν κάποιος μας στείλει ένα μήνυμα και το προωθήσουμε ή γελάσσουμε με αυτό, στην ουσία γινόμαστε και εμείς μέρος του εκφοβισμού. Αναφέρουμε το πρόβλημά μας στους γονείς μας ή σε άλλους ενηλίκους που εμπιστευόμαστε. Ας μιλήσουμε. Εάν δούμε ότι κάποιος φίλος, γνωστός ή συμμαθητής μας είναι θύμα του διαδικτυακού εκφοβισμού, θα ήταν σωστό να τον υποστηρίξουμε και να καταγγείλουμε το περιστατικό. Άλλωστε, το ίδιο θα θέλαμε και εμείς από τους άλλους, αν ήμασταν στη θέση τους. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αντιδράσεις των ανθρώπων που γίνονται μάρτυρες ενός τέτοιου γεγονότος, είναι σημαντικές για να κλείσει αυτός ο κύκλος του εκφοβισμού. Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για την αντιμετώπιση και την πρόληψη αυτού του φαινομένου? Ας θυμόμαστε ότι η βασικό δικαίωμα των παιδιών, σύμφωνα με την Χάρτα Δικαιωμάτων του Παιδιού, είναι να μεγαλώνουν σε περιβάλλον μη βίας, πραγματικά ή διαδικτυακά, να είναι ενημερωμένα για τους χινδύνους του διαδικτύου και να λαμβάνουν προστασία από ενήλικες, ώστε να χαίρονται το μαγικό κόσμο του διαδικτύου χωρίς προβλήματα. Ας γίνουμε και οι ίδιοι μέρος της διαδικτυακής ζωής των παιδιών μας και ας είμαστε εξικοιωμένοι με το διαδίκτυο. Αυτό θα βοηθήσει να μοιράζονται τις διαδικτυακές τους εμπειρίες. Το διαδίκτυο είναι ένα σημαντικό εργαλείο που ήρθε και θα παραμείνει στη ζωή μας και η δαιμονοποίησή του σίγουρα δεν ωφελεί. Οι γονείς οφείλουν να γνωρίζουν ότι τα παιδιά πολύ συχνά αποφεύγουν να μιλήσουν, είτε γιατί φοβούνται τις αντιτράσεις των γονιών τους, είτε γιατί δεν θέλουν να τους στεναχωρήσουν, είτε τέλος γιατί θεωρούν ότι λόγω της άγνοιάς τους για το διαδίκτυο δεν μπορούν να βοηθήσουν. Γι' αυτό είναι σημαντικό να έχουν πάντα ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας με τα παιδιά, προκειμένου να νιώθουν την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη να συζητήσουν μαζί τους οποιοδήποτε θέμα τα απασχολεί ή τα φοβίζει. Οι γονείς, όσο και οι δαιμόνες, φέρουν ακέραια την ευθύνη των πράξεων των παιδιών τους και η συμβολή τους στην επίλυση των περιστατικών διαδικτυακού εκφοβισμού είναι βασική προϋπόθεση. Συγκεκριμένα, επιβάλλεται να μιλήσουν στα παιδιά τους για την ιδιαίτερη προσοχή που θα πρέπει να δείχνουν σε σχέση με τις αναρτήσεις τους στο διαδίκτυο, τις φωτογραφίες τους και γενικότερα για την προστασία των προσωπικών τους εδομένων. Είναι ακόμα πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τους διαδικτυακούς φίλους των παιδιών όπως γνωρίζουν τους φίλους τους στην πραγματική ζωή. Ας είμαστε σε επιφυλακή για ενδείξεις ότι το παιδί έχει γίνει στόχος διαδικτυακού εκφοβισμού. Για παράδειγμα, συναισθηματική αναστάτωση, αποφυγή φίλων, σχολείου, δραστηριοτήτων, πτώση επιδώσεων, άγχος, φόβος. Είναι σημαντικό να μην υποτιμήσουμε τα συναισθήματα του παιδιού σκεπτόμενοι ότι το πρόβλημα δεν λαμβάνει χώρα στο φυσικό περιβάλλον καθώς το διαδίκτυο αποτελεί πια μέρος της πραγματικότητας, ειδικά των νέων παιδιών και οτιδήποτε συμβαίνει εκεί μπορεί να έχει άμεσες επιπτώσεις στη συναισθηματική και ψυχική τους υγεία. Εάν κάποιο παιδί είναι θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού, θα ήταν καλό να ερευνήσουμε εάν ο δράστης βρίσκεται στο κοντινό του περιβάλλον, πηχή, συμμαθητής, φίλος, γνωστός. Συχνά ο θύτης είναι συμμαθητής ή φίλος, που για κάποιο λόγο θέλει να παρενοχλήσει, να γελιοποιήσει ή να εκφοβίσει το παιδί ή που απλά το κάνει για πλάκα, μη έχοντας συνέσθηση των πιθανών συνεπιών. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν καλό να μιλήσουμε άμεσα με τη διεύθυνση και τους δασκάλους του σχολείου, καθώς είναι σημαντικό να προστατευτεί το παιδί προκειμένου να μην προχωρήσει ο εκφοβισμός και στο σχολικό περιβάλλον. Τα παιδιά πρέπει να γνωρίσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και πώς να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Ας διδάξουμε στα παιδιά ότι ανονιμία στο διαδίκτυο δεν συνεπάγεται ανεύθυνη συμπεριφορά. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η σχολική βία και γιατί όχι και η βία μέσω διαδικτύου είναι ουσιαστικά αντανάκλαση της οικογενειακής και της κοινωνικής βίας. Γι' αυτό ας καλλιεργήσουμε από νωρίς μέσα στην οικογένειά μας ένα περιβάλλον που διέπεται από αποδοχή και ενσυνέστηση και που δεν ανέχεται την βία και τον εκφοβισμό. |
