| : [♪ Μουσική Μουσική was the best child I've had in my life! Γεια σας παιδιά, ονομάζομαι Γιώργος Ποταμιάς Και θα είμαι ο δάσκαλός σας στο σημερινό μάθημα της Ιστορίας, με θέμα την πολύ γνωστή δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου. Ένα πάρα πολύ σημαντικό γεγονός για την πορεία της Ελληνικής Επανάστασης. Και επίκαιρο, μιας και όπως τα έχετε ακούσει, βρισκόμαστε περίπου 200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση. Και όπως τα έχετε καταλάβει, γίνονται και διάφορα γεγονότα, πολιτιστικά, ενημερωτικά, που έχουν σχέση με την Επανάσταση, η οποία οδήγησε στη δημιουργία της χώρας μας, της Ελλάδας, όπως ξέρουμε σήμερα. Για να πάμε να δούμε αυτό το πολύ σημαντικό γεγονός, που επηρέασε τόσο την πορεία της Ελληνικής Επανάστασης, όσο κυρίως και την αντιμετώπιση, που είχε ο αγώνας από τους Ευρωπαίους. Ας μην ξεχνάμε ότι η στάση των Ευρωπαίων απέναντι στους Έλληνες Επανάστατες, θα είναι πολύ σημαντική, για τη δημιουργία και την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Πάμε, λοιπόν. Όπως και με κάθε ιστορικό γεγονός, έτσι και σε αυτό, απαντάμε στα πολύ βασικά ερωτήματα, τα οποία μας βοηθάνε να αποκρυπτογραφίσουμε αυτό το ιστορικό γεγονός, και να το πλαισιώσουμε. Να το αναλύσουμε, δηλαδή, και να το καταλάβουμε καλύτερα. Η ερωτήση αυτή είναι πότε, δηλαδή, έγινε, ποιοι συμμετείχαν, πού έγινε, γιατί έγινε, πώς, δηλαδή, τα αποτελέσματά του, και ποια ήταν τα μακροχρόνια αποτελέσματά του. Πάμε, λοιπόν. Το συγκεκριμένο μάθημα που θα δούμε και θα αναλύσουμε απόψε, βρίσκεται στο βιβλίο σας, στο βιβλίο της 6ης Δημοτικού, είναι το κεφάλαιο 12, και βρίσκεται στις σελίδες 118-120. Οπότε, όσοι από εσάς έχετε τα βιβλία σας, μπορείτε να τα ανοίξετε και να παρακολουθήσετε μαζί, το μάθημα που θα κάνουμε σήμερα. Ή να ανατρέξετε μέσα στο βιβλίο για περισσότερες πληροφορίες, και να πάτε και στο τετράδιο εργασιών, να λύσετε ασκήσεις με θέμα το σημερινό μάθημα. Πάμε, λοιπόν, να ξεκινήσουμε να δούμε το σημερινό ιστορικό γεγονός, που θα αποκρυπτογραφίσουμε μαζί. Πάντα πρέπει να τοποθετούμε το μάθημά μας μέσα στα ιστορικά πλαίσια, και πάνω στην ιστορική γραμμή, μέσα στον ιστορικό χρόνο. Πού βρισκόμαστε, είμαστε στον Απρίλιο του 1825. Συγκεκριμένα η πολιορκία αυτή, η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογίου, διέρχισε περίπου ένα χρόνο. Από τον Απρίλιο του 1825, ως τον Απρίλιο του 1826. Γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό γεγονός. Κάποιος θα πει, ήταν μια ηττα, ουσιαστικά, για τον αγώνα. Και μάλιστα, μια στριπτική ηττα. Όμως, ήταν μια από τις πιο κορυφαίες στιγμές της ελληνικής επανάστασης. Και κυρίως προκάλεσε βαθύτατη συγκίνηση, λόγω της αντίστασης των Ελλήνων σε όλο τον κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη. Είναι πολύ σημαντική η στάση της Ευρώπης, ώστε αργότερα να ενισχυθεί ο αγώνας και να ιδρυθεί το καινούριο ελληνικό κράτος. Τον Απρίλιο του 1825, ο Κιουταχής αρχικά, ξεκινώντας με πολυάριθμο στρατό, και καταστρέφοντας πολλές περιοχές στο πέρασμά του, φτάνει στο Μεσολόγγι και ξεκινάει την πρώτη πολιορκία. Η κατάληψή του και το να κυριεύσουν το Μεσολόγγι, θα είχε μεγάλη στρατηγική σημασία για τους Τούρκους. Γιατί εκεί είχαν συγκεντρωθεί πολλοί Ελληνες οπλαρχηγοί, και ήταν και ένα κέντρο συντονισμού των ελληνικών δυνάμεων. Βλέπουμε εδώ και έναν πολύ διάσημο πίνακα του Ευγένιου Τελακροά, του διάσημα αυτού γάλλου ζωγράφου, ο οποίος εκείνη την εποχή σαν ανταποκριτής, ζωγράφιζε πολλά από τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Και θα μου πείτε γιατί ήταν πολύ σημαντικό αυτό. Γιατί οι Ευρωπαίοι αντίκριζαν τα γεγονότα που γινόντουσαν στην Ελλάδα. Και ο τρόπος που ο Τελακροά ζωγράφιζε και αποτύπωνε τον ελληνικό αγώνα, επηρέασε καθοριστικά τους Ευρωπαίους. Σημαντικότατες έννοιες που θα πρέπει να γνωρίζουμε για να καταλάβουμε... το ιστορικό γεγονός της εξόδου του Μεσολογγίου. Πολύ ορκία έξοδος και γιατί το Μεσολόγγι ήταν τόσο σημαντικό, όπως είπαμε. Το Μεσολόγγι ήταν μια θέση και είναι ακόμα με πολλά φυσικά πλεονεκτήματα. Είχε μια ρηχή λιμνοθάλασσα, ενώ όλο το υπόλοιπο τμήμα της προστατευόταν με τάφρους και τείχος. Οπότε εκεί πέρα μπορούσαν να κλειστούν αποτελεσματικά οι Έλληνες. Οι Τούρκοι αντίθετα έπρεπε να το πάρουν οπωσδήποτε, να το κυριέσουν, ώστε να πετύχουν ένα σημαντικό πλήγμα στην Επανάσταση. Εκεί, στο Μεσολόγγι, βρισκόταν ο πολύ γνωστός φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Μάλιστα εκεί είχε έρθει και ο πολύ γνωστός Άγγλος ποιητής Λόρδος Βύρωνας, μαζί με πολλούς άλλους φιλέλληνες. Το Μεσολόγγι είχε νοσοκομείο, μηχανουργείο, τυπογραφείο, με το οποίο εξέδιδαν εφημερίδες. Και εκεί είχαν καταφύγει και πάρα πολλοί Έλληνες πρόσφυγες από τις γύρω περιοχές, καθώς και ένοπλοι σουλιώτες. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πόσο πολύ σημαντικό ήταν για τους Τούρκους να το κυριεύσουν. Θα μπορούσαν με αυτόν τον τρόπο να σπάσουν το ηθικό των Ελλήνων, και να πετύχουν ένα βαθύτατο πλήγμα στην Ελληνική Επανάσταση. Για να δούμε τι έγινε τελικά. Η πολιορκία του Μεσολογγίου, η ηρωική αυτή πολιορκία, κράτησε περίπου ένα χρόνο. Αρχικά οι πολιορκημένοι μπορούσαν και απέκρουαν κάθε φορά τις επιθέσεις. Ενώ ο πολύ γνωστός ναύαρχος Έλληνας Μιαούλης, εφοδίαζε όσο μπορούσε από τη θάλασσα τους πολιορκημένους. Βέβαια αυτό δεν θα κρατοσκεί για πολύ. Είχαν και τη στήριξη του Καραϊσκάκη και άλλων οπλαρχηγών της Ανατολικής Στερεάς, οι οποίοι προσπαθούσαν να παρενοχλούν τον στρατό των Τούρκων, ώστε να μην μπορούν αποτελεσματικά να επητεθούν και να κυριεύσουν το Μεσολόγγιο. Ποια είναι τα σημαντικά πρόσωπα που θα συμβάλουν στην κατάληψη τελικά του Μεσολογγίου. Τα πράγματα ξεκινούν να αλλάζουν όταν έρχεται ο Ιμπραήμ, μαζί με τον τουρκοαιγυπτιακό στρατό. Ο Λόρδος Βίρονας είναι από τους πρώτους που πεθαίνει από αρρώστιες, και σιγά-σιγά οι δυσκολίες και οι κακουχίες δυσχαιρένουν τα πράγματα για τους Έλληνες. Ήταν τόσο σημαντική αυτή η πολιορκία του Μεσολογγίου, και όπως θα δούμε αργότερα και η έξοδος των πολιορκημένων, που ο διάσημος εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Ολωμός, θα γράψει και πείημα γι' αυτό το γεγονός. Έρχεται λοιπόν ο Ιμπραήμ το Δεκέμβριο του 1825. Ενισχύει αποτελεσματικά το Οθωμανικά στρατεύματα. Ως πιο επαγγελματικός ο στρατός του, ξεκινάει πιο μεθοδικά την πολιορκία. Ο αποκλεισμός της πόλης έγινε στενότατος. Τα πράγματα έγιναν πάρα πολύ δύσκολα για τους Έλληνες. Οι ελληνικές δυνάμεις χωρίς υποστήριξη, δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν για πολύ. Ενώ τα καράβια πια τα ελληνικά, μέσω του Μιαούλη, δεν μπορούσαν να πλησιάσουν για να δώσουν τα απαραίτητα πολεμοφόδια, και κυρίως τρόφιμα, στους πολιορκημένους. Τα πράγματα επομένως είχαν γίνει πάρα πολύ δύσκολα. Πώς θα οδηγηθούμε σιγά σιγά στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου? Γιατί δεν μπορούσαν να κρατήσουν άλλο οι πολιορκημένοι. Η διχόνοια των Ελλήνων είχε οδηγήσει τον Ιμπραήμ να φτάσει εύκολα στο Μεσολόγγι. Ήταν πολύ δυνατός και αποφασισμένος. Οι πολιορκημένοι είχαν πια εξαντληθεί από τις μάχες, από τις αρρώστιες, γιατί ήταν όλοι μαζί μέσα εκεί, από την έλλειψη τροφίμων, οπότε δεν υπήρχε άλλη λύση παρά να βγουν ηρωικά, να κάνουν τη λεγόμενη έξοδο. Προσπάθησαν να το κάνουν με μία μυστική βραδινή έξοδο. Για να δούμε. Η έξοδος λοιπόν έγινε τη νύχτα της 10ης Απριλίου του 1826. Ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων. Υποτίθετο ότι θα ήταν χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, και αυτοί οι οποίοι θα είχαν όπλα θα προστάτωβαν τα γυναικόπαιδα, ενώ όσοι δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν, είτε γιατί ήταν άρρωστοι, είτε γιατί ένιωθαν αδύναμοι, θα κάθονταν πίσω μέσα στην πόλη και θα ανατύναζαν όλες τις πυρτιδιαποθήκες. Πώς πήγε το σχέδιο όμως, για να δούμε. Καθώς όμως όλοι οι πολιορκημένοι είχαν αντιληφθεί το σχέδιο, οι πολιορκητές επαγρυπνούσαν. Μόνο ένα μικρό μέρος της φρουράς κατάφερε να διαφύγει. Οι περισσότεροι δυστυχώς και κυρίως οι άμαχοι, μέσα στη σύγχυση που έγινε κατά την έξοδο, την οποία αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι, οπιστοχώρησαν στο Μεσολόγγι και έγινε μεγάλη καταστροφή. Σχεδόν θα λέγαμε ότι έγινε σφαγή. Ποια ήταν όμως τα άμεσα αποτελέσματα της εξόδου, της ηρωικής εξόδου του Μεσολογγίου. Η πόλη κυριεύτηκε από τον ενωμένο Τούρκο-Εγιπτιακό στρατό, και όπως καταλαβαίνουμε καταστράφηκε ολοσχερός. Δυστυχώς οι γυναίκες και τα παιδιά εχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Πολλοί ήρωες έπεσαν μαχόμενοι στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν, από τον Τούρκο-Εγιπτιακό ενωμένο στρατό. Τα προφανή αποτελέσματα όσον αφορά τον τουρκικό στρατό ήταν, ότι με τη βοήθεια του Ιμπραήμ είναι πια νικητές. Ο στρατηγικός στόχος των Τούρκων επετεύχθη. Θα προχωρήσουν μετά περισσότερο στη βίαιη καταστολή της εξέγερσης της Μεγάλης Επανάστασης των Ελλήνων. Ποια είναι όμως τα μακροχρόνια αποτελέσματα, τα αποτελέσματα αυτής της εξόδου σε βάθος χρόνου. Η αντίσταση αυτή και η ηρωική πτώση των Ελλήνων στο Μεσολόγγι, μέσα από τα έργα ξένων καλλιτεχνών, διαδόθηκαν στην Ευρώπη. Τους συγκίνησαν. Το φιλελληνικό κίνημα έγινε ακόμη μεγαλύτερο, ακόμη ισχυρότερο. Μάλιστα, ο διάσημος εθνικός μας ποιητής, ο Διονύσιος Σολομός, έγραψε το περίφημο έργο του, «Ελεύθεροι πολιορκημένοι». Πολύ γνωστή στίχη του ποιήματος. Μπορούμε να αναφέρουμε κάποιους. Άκρα του τάφου σιωπή, στον κάμπο βασιλεύει. Λαλή πουλή, παίρνει σπυρί. Και η μάνα τον ζηλεύει που μας μιλάει για την πείνα που υπήρχε στο Μεσολόγγι. Τα μάτια η πείνα εμάβρισε, στα μάτια η μάνα μνέε. Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός, παράμερα και κλαίει. Έρμο του φέκι σκοτεινό, τίς έχω εγώ στο χέρι. Ο πουσί μου γίνες βαρύ κι ο αγαρινός το ξέρει. Και βλέπουμε και την απελπισία των αγωνιστών, μέσα στο Μεσολόγγι, που θέλανε να πολεμήσουν, αλλά δεν μπορούσαν, οι δυνάμεις τους τους εκατέληπαν. Ήταν πολύ μεγάλη βέβαια η συγκίνηση, που προκάλεσε αυτή η αντίσταση σε όλο τον κόσμο. Πολύ σημαντικό μετέπειτα θα δούμε για την πορεία του αγώνα, και κυρίως για το πόσοι μεγάλες δυνάμεις θα συμβάλουν αργότερα, στην τελική επιτυχία και δημιουργία του ελληνικού κράτους. Πολύ σημαντικό το γεγονός ότι μέσα στο Μεσολόγγι, είχε έρθει να βοηθήσει και ο Λόρδος Βίρονας. Καταγόμενος από μεγάλη διάσημη αριστοκρατική οικογένεια, επισκέφτηκε την Ελλάδα. Αμέσως πήγε στο Μεσολόγγι και φρόντισε να βοηθήσει παντού, με τη φήμη του και με τα χρήματά του. Όμως ήταν τόσο σκληρές οι συνθήκες διαβίωσης, που η δικλονισμένη υγεία του επιβαρύνθηκε. Και δυστυχώς πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824. Η θυσία του όμως αυτή έκανε πολλούς στην Ευρώπη, να κοιτάξουν περισσότερο και μεσοβαρόλυτα το ελληνικό ζήτημα. Να θέλουν να βοηθήσουν ή να δώσουν μία λύση ευνοϊκή προς τους Έλληνες. Πολύ σημαντικό αυτό το γεγονός για τον αγώνα. Ένα όμως σημαντικό αποτέλεσμα που δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι ότι έχουμε πια μία τουρκοεγυπτιακή κυριαρχία. Πώς θα λύσουν αυτόν τον γόρδιο δεσμό οι Έλληνες, σε αυτό το σημείο της Επανάστασης, θα δούμε στη συνέχεια. Πολύ δύσκολο όμως σημείο, πάρα πολύ δύσκολο. Ας πάμε τώρα σε κάποιες ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης, που έχουμε σχέση με το σημερινό μάθημα. Με την έξοδο του Μεσολογείου. Πάμε λοιπόν. Πρώτη ερώτηση. Ποιο ήταν το σχέδιο των πολιορκημένων μεσολογητών, κατά την έξοδό τους από την πόλη και τι έγινε τελικά? Είδαμε ότι ήθελαν να βγουν οργανωμένα το βράδυ, ώστε οι ένοπλοι να μπορέσουν, χωρίς να το καταλάβουν οι Τούρκοι, να προστατεύσουν τα γυναικόπεδα, και όσο το δυνατόν να βγουν συντεταγμένα και με τις λιγότερες απώλειες. Τι έγινε τελικά? Δυστυχώς οι Τούρκοι καταλάβαν το σχέδιο, και δεν πέτυχε. Δεύτερη και πολύ σημαντική ερώτηση, για να δούμε τα μακροχρόνια αποτελέσματα, αυτής της ηρωικής πράξης των Ελλήνων, ή τας για άλλους. Γιατί δεν πάβει να είναι μία σημαντική στρατιωτική ήταν για τους Έλληνες. Αυτή η θυσία είχε αποτέλεσμα, αλλά όπως είδαμε και πριν, είχε. Η θυσία αυτή των Ελλήνων συγκίνησε βαθύτατα Ευρωπαίους, με αποτέλεσμα το φιλελληνικό κίνημα να δυναμώσει ακόμη περισσότερο. Και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις να θέλουν να δώσουν ένα τέλος σε αυτή τη διαμάχη. Ένα τέλος όμως που θα είναι ευνοϊκό για τους Έλληνες. Και για τη δημιουργία ενός ελληνικού κράτους. Πάρα πολύ σημαντικό για την πορεία και την επιτυχία της Ελληνικής Επανάστασης. Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας ευχαριστήσω, που παρακολουθήσατε αυτό το πολύ σημαντικό μάθημα με την ηρωική έξοδο του Μεσολογείου. Σας προτρέπω να ψάξετε για περισσότερες πληροφορίες για το ιστορικό γεγονός, τόσο στο βιβλίο σας όσο και σε άλλες πηγές, καθώς βρισκόμαστε περίπου 200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση. Και σας εύχομαι καλή συνέχεια! |
