| Στην εν λόγω διάλεξη παρουσιάζονται από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές και τις μεταπτυχιακές φοιτήτριες οι σχετικές με την Παιδαγωγική της Ειρήνης "Εκπαιδεύσεις" και "Σπουδές" υπό μορφή εννοιολογικών χαρτών (mindmaps) και "posters".: Υπόσχεσαι, κύριέ και κύριε, καλησπέρα. Σας εύχομαι καταρχάς χρόνια πολλά. Ελπίζω να περάσετε όμορφα στις διακοπές του Πάσχα. Φαίνεται ξαφώς στα πρόσωπά σας όταν ξεκουραστήκατε και περάσατε ωραία. Λοιπόν, στην προηγούμενη συνάντησή μας αναφερθήκαμε στην εξέλιξη, στην ανάπτυξη της παραγωγικής υπέροχης. Υπόσχεσαι, κύριέ και κύριε, καλησπέρα. Φαίνεται ξαφώς στα πρόσωπά σας όταν ξεκουραστήκατε και περάσατε ωραία. Από το 1976, παράλληλα με την ανάπτυξη της παιδαγωγικής της ειρήνης, ως παιδαγωγική της ειρήνης ή της εκπαίδευσης για την ειρήνη, με αυτόν τον τίτλο, έχουν εφανιστεί και μια σειρά από όρους, που θα έλεγε κάποιος ότι σχετίζονται με την παιδαγωγική της ειρήνης. Μια σειρά από εκπαιδεύσεις. Λοιπόν, τις εκπαιδεύσεις αυτές έχετε αναλάβει εσείς, να τις παρουσιάσετε σήμερα. Έχετε σχεδιάσει έναν ενοιολογικό χάρτη για την κάθε μια από τις εκπαιδεύσεις αυτές. Και θα περάσουμε στη συνέχεια στην καλερή, όπου θα μας παρουσιάσετε, θα μας αναπτύξετε την κάθε μια από αυτές τις εκπαιδεύσεις και θα μας εξηγήσετε ό,τι χρειάζεται να εξηγήσετε. Εντάξει, ας περάσουμε λοιπόν στην καλερή για να μας παρουσιάσετε τους ενοιολογικούς χάρτες σας. Καλησπέρα και από μένα. Η εκπαίδευση που ανέλαβα εγώ είναι η εκπαίδευση για την ανάπτυξη. Ο αγγλικός όρος είναι Development Education. Και κυρίως με αυτόν τον όρος, με τον αγγλικό όρο, δηλαδή βρήκα τις περισσότερες πληροφορίες. Αρχικά λοιπόν, όσο αφορά το ορισμό, το τι είναι εκπαίδευση για την ανάπτυξη. Σύμφωνα με το κοινό ορισμό που δίνουν τα μέλη της Concord, το οποίο είναι σαν ευρωπαϊκή πλατφόρμα. Εκπαίδευση για την ανάπτυξη. Η εκπαίδευση για την ανάπτυξη προωθεί την πλήρη συμμετοχή όλων των πολιτών στην παγκόσμια εξάλειψη της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από προβλήματα επιβίωσης, κοινωνική ανισότητα, ρατσισμό. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι ορισμοί που έχουν προταθεί από άλλες πλατφόρμες. Από τη δομός όχι με πολύ μεγάλες διαφορές. Δεν αναφέρω τις ορισμούς, απλά αναφέρω τις χώρες που δίνουν αυτούς τους άλλους ορισμούς. Είναι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δημοκρατία της Τσεχίας, η Φιλανδία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία. Στη συνέχεια, όσο αφορά στο διαδίκτυο σε ένα site της UNICEF, βρήκα ότι η εκπαίδευση για την ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που προωθεί την ανάπτυξη αξιών, όπως είναι η ειρήνη, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ευαισθησία για το περιβάλλον και επίσης προσπαθεί να φέρει έναν προβληματισμό στον άνθρωπο σχετικά με την έννοια του ρόλου, το σπανκόσμιο πολίτη. Η εκπαίδευση για την ανάπτυξη, λοιπόν, προσπαθεί και εστιάζει πάνω σε πέντε οικουμενικές έννοιες, όπου είναι η ελληλεξάρτηση, η εικόνα του ανθρώπου και για τον εαυτότολο και για τον άλλο και οι αντιλήψεις, η κοινωνική δικαιοσύνη, η διαμάχη και ο τρόπος επίλησής της, το μέλλον και οι αλλαγές. Τώρα λίγο πιο συγκεκριμένως αφορά τις παιδαγωγικές πρακτικές. Η εκπαίδευση για την ανάπτυξη εστιάζει στο διάλογο και ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να δημιουργήσει ένα μαθησιακό περιβάλλον, όπου ο μαθητής θα μπορεί να αναπτύξει με δικό του κριτικό τρόπο μια κριτική αναλυτική σκέψη σχετικά με δεξιότητες, αξίες, πρακτικές και επίσης βοηθάει τους νέους ώστε να κατανοήσουν την κατάστασή τους μέσα στο πλαίσιο, να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες, να μάθουν από τις εμπειρίες σε άλλα μέρη του κόσμου και να καταπολεμήσουν το ρατσισμό και την ξενοφοβία με τελικό στόχο τα αίτια της κοινωνικής ανησότητας, να αναγνωρίσουν τα αίτια της κοινωνικής ανησότητας και να επισέλθει στο τέλος μια κοινωνική αλλαγή. Αυτά από μένα, ευχαριστώ. Μπορούμε να περάσουμε στην επόμενη εκπαίδευση, που είναι η εκπαίδευση για την πολιτική εκπαίδευση. Καλησπέρα κι από μένα. Το θέμα που είχα να μελετήσω εγώ είναι η πολιτική εκπαίδευση. Με τον όρο πολιτική εκπαίδευση εννοούμε την εκπαίδευση που παρέχεται στα πλαίσια της σχολείου, είναι θεσμοθετημένη οργανωμένη και αφορά στην πολιτική διαπαιδαγώγηση των νέων. Στόχη μας είναι να αναπτύξουν οι νέοι υπεπιθύσεις και συμπεριφορές και να αναγνωρίσουν ότι η πολιτική εκπαίδευση συνδέεται με τις διεθνές και οικονομικές συνθήκες ενός κράτους. Επιμέρους στόχοι είναι να γίνουν ενσυνείδητοι και υπεύθυνοι οι πολίτες, εθνικά συνειδητοποιημένοι, οικανά άτομα στην κοινωνία και γνώστος των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών τους. Πρόσφατα επίσης έχουν προσθεθεί και δύο επιπλέον στόχοι που είναι να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, δηλαδή να γίνουν κριτικά σκεπτόμενα άτομα και να αναγνωρίζουν τα δημοκρατικά ιδεόδη μέσα από τη συμμετοχή τους στην πολιτική εξουσία και τη λήψη των αποφάσεων. Από όταν το σκοπός είναι η πολιτική κοινωνικοποίηση του ατόμου και η ανάπτυξη σταθερής πολιτικής συμπεριφοράς. Μέσα από την εφαρμογή δηλαδή των εκάστοτε κανόνων να πτήσουν μια σταθερότητα στην πολιτική τους συμπεριφορά. Τα μέσα που έχουμε για να επιτύχουμε μια πολιτική εκπαίδευση είναι τα περιεχόμενα της σχολικής γνώσης, υπάρχουν κάποια μαθήματα όπως η αγωγή του πολίτικη, η κοινωνική και πολιτική αγωγή τα οποία αναπτύσσουν αυτήν την ιδέα του πολίτης στους μαθητές. Επίσης καθημερινές πρακτικές στο σχολείο, οι σχέσεις δασκάλων μαθητή επίσης ενισχύουν την πολιτική εκπαίδευση, οι μαθητές αντιλαμβάνονται το ρόλο τους ως υποδέστεροι, ως γενικά ότι εξαρτώνται από το ρόλο του εκπαιδευτικού. Επίσης τα λειτουργικές εκδηλώσεις όπως είναι ο αγιασμός, όπως είναι η πρωινή προσευχή η καθημερινή, και διακόσμιση και στολισμός της τάξης που αυτό έχει σχέση με πίνακες, διάφορες εικόνες, μεθνικούς ήρωες κλπ. Οι φάσεις τώρα της πολιτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα σε γενικά πλαίσια είναι δύο. Η μία είναι από την απελευθέρωση ως το 1997, όπου παρατηρούμε έναν υπερβολικό εθνικεντρισμό και μία υπερβολική εξήμιση του ιστορικού παραλυθόντος. Και από το 2001 και ύστερα που παρατηρούμε μια επιδίωξη πολιτισμικής συνδυαλλαγής, υπάρχουν εξελίξεις σε ευρωπαϊκά δεδομένα και μία διαπολιτισμική προσέγγιση θα λέγαμε, όπου οι μαθητές επιδιώκουν να αλληλεπιδρούν με τους υπόλοιπους πολιτισμούς. Τα συστατικά στοιχεία της πολιτικής εκπαίδευσης είναι συγκεκριμένα οι πολιτικές γνώσεις, που είναι οι πληροφορίες και ιδέες που έχει ένας δάσκαλος και με βάση τις οποίες οι μαθητές θα τις αξιοποιήσουν μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι πολιτικές δεξιώτες που είναι ένα πιο πρακτικό κομμάτι και αφορούν τις γνωστικές διεργασίες, οι οποίες επιτρέπουν την κατανόηση, σύγκριση και αξιολόγηση των βασικών αρχών της πολιτικής αγωγής. Και τέλος οι πολιτικές αρετές, οι οποίες έχουν να κάνουν περισσότερο με τα χαρακτηριστικά του ίδιου του ατόμου και τη συμπεριφορά του, τα οποία συμβάλουν στη διατήρηση των δημοκρατικών αρχών από το άτομο και της ιδιότητας του πολίτη. Αυτά από μένα. Ο μόνος από τα χαρακτηριστικά των πολιτών. Ναι, οι στόχοι των πολιτικών αρετών ταιριάζουν αρκετά με κάποιους που έχουν πει για τη σειρήνη. Ειδικά οι τελευταίοι. Οι οποίοι έχουν προστατεθεί τελευταία και είναι η κριτική ικανότητα. Δηλαδή να αναγνωρίζει το άτομα ότι η πολιτική εκπαίδευση διαμορφώνεται από τους εκαστοτε οικονομικούς θεσμούς, θα λέγαμε, οικονομικές συνθήκες και διεθνείς. Από την προεδρυφακή και όμως από την παρουσίασή σου καθώς μελέτησες παίρνεις την ιστορία της πολιτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, η πολιτική εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν ήταν εκπαίδευση της Σειρής αλλά ήταν και εθνοκεντρική. Κυρίως εθνοκεντρική, ναι. Από το 1997 στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και το 2001 στην δευτεροβάθμια τότε άρχισε να γίνεται μια διαφορετική προσέγγιση. Ποιο διαπολητησία είναι εκεί. Εθνοκεντρική. Τουλάχιστον στα αναλυτικά προγράμματα ναι έτσι είδα ότι αυτά είναι τα επίσημα. Αυτά συνεχίζουν να υπάρχουν χωρίς να ταιριάζουμε με την αδελβολική της Σειρής. Υπάρχει αντίφαση και εγώ θεωρώ ότι είναι αντίφαση οι νέες προσεγγίσεις με τα μέσα. Και επίσης γράφει εθνικά συνειδητοποιμένοι όσον αφορά πώς θα γίνουν οι μαθητές ενσυνείδητοι και υπεύθυνοι πολίτες. Εθνικά συνειδητοποιμένοι όσον σχέση με αυτό που έχουμε ελέτησα πριν μας ενδιαφέρει η έννοια παγκόσμου πολίτη και όχι μόνο αφορά το έθνος. Έχει και εθνική ταυτότητα γιατί ζούμε σε εθνικά κράτη από όλοι. Δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε αυτό οπότε θα είναι η έννοια ταυτότητα αλλά θα είναι ανοιχτός προς το παγκόσμιο. Εδώ βέβαια η πολιτική εκπαίδευση έτσι όπως συνδέεται με την αδελβολική της Σειρής κατά κάποιο σημείο η πολιτική εκπαίδευση είναι πολιτική αγωγή ή πολιτική εκπαίδευση. Είναι μια εκπαίδευση η οποία αποβλέπει στον δημοκρατικό πολίτη, στον άνθρωπο που θα συμμετέχει στη λίψη αποπάσεων που θα ενδιαφέρεται για τα κοινά, που θα είναι ανοιχτός στον άλλο και στη διαφορετικότητα και θα αποβλέπει στη βελτίωση της κοινωνίας ή και στην αλλαγή της ανάλογης των πλαίσων στο οποίο κινείται το ηλιολογικό η πολιτική εκπαίδευση. Καλησπέρα. Εγώ λοιπόν ασχολήθηκα με την εκπαίδευση για την επίλυση των συγκρούσεων. Εντάσπεται λοιπόν στο πλαίσιο της παιδαγωγικής της Ιρήνης. Στα αγγλικά όρους συναντάται conflict resolution education. Αρχικά λοιπόν θα δούμε ποιος είναι ο στόχος της εκπαίδευσης αυτής. Η εκπαίδευση για την επίλυση των συγκρούσεων λοιπόν αποβλέπει στη διαμόρφωση ενός ειρηνικού σχολείου και στην αντιμετώπιση της σύγκρουσης και της βίας με δημιουργικά και ειρηνικά μέσα. Θα έχουμε λοιπόν να βρούμε έναν μη βίο τρόπο επικοινωνίας και εναλλακτικές λύσεις για να αντιμετωπίσουμε τη βία. Επίσης αποβλέπει στη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών και στη συστηματική αλλαγή της κοινωνίας. Η κοινωνία αντανακλάται μέσα στη σχολική τάξη. Μας ενδιαφέρει λοιπόν για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε έναν βίο πολιτισμό, μια ειρηνική κοινωνία, να καταρτιστούν ανάλογα και να εκπαιδευτούν και οι μαθητές μας. Προχωράμε λοιπόν, πρωτού μιλήσουμε για την εκπαίδευση, για την επίλυση των συγκρούσεων, θα ήθελα λίγο να δώσουμε βάση για την έννοια της σύγκρουσης. Τι εννοούμε με την έννοια συγκρούση. Η σύγκρουση λοιπόν είναι έναν απόφυκτο κομμάτι της ζωής μας, δεν μπορούμε να το αποφύγουμε. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσει ευκαιρία για μάθηση και για πρόοδο. Τα αίτια λοιπόν αρχικά των συγκρούσεων, μπορούν να εντοπιστούν στις βασικές ανάγκες του ανθρώπου και επιθυμίες. Στις ανάγκες αναφερόμαστε τόσο στη φυσιολογική ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση, αλλά και στην οικονοποίηση βασικών ψυχολογικών ανάγκων του ανθρώπου, όπως για παράδειγμα την ανάγκη και επιβίωση, για αποδοχή, για ελευθερία, για εξουσία. Όταν λοιπόν περιορίζονται αυτές οι ανάγκες, ο άνθρωπος τα εκδηλώνει με τη μορφή της βίας της σύγκρουσης. Επιπλέον μπορούν να αναζητηθούν στις διαφορετικές αξίες που φέρει ο καθένας άνθρωπος και τέλος στους διαθέσιμους πόρους κατά κύριο λόγο οικονομικούς πόρους, τα χρήματα. Το πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη βία, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε τρεις μορφές αντιμετώπισης, απάντησης στη βία. Η πρώτη είναι η πιο ήπια, αποφεύγοντας το πρόβλημα χωρίς να του δώσουμε σημασία, υποχωρώντας. Η δεύτερη, πιο σκληρή, είναι η σκληρή απάντηση, δηλαδή χρησιμοποιώντας βία μέσα και επίθεση. Και τέλος, με αυτή που θα ασχοληθούμε εμείς, αφορά την επίλυση του προβλήματος. Προχωράμε λοιπόν να δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά ενός προγράμματος που αναφέρεται στην εκπαίδευση και την επίλυση των συγκρούσεων. Αν θέλουμε λοιπόν να εφαρμόζουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα, όχι μόνο στην εκπαίδευση, σε οποιαδήποτε τομέα, θα πρέπει να πληρεί τρία βασικά χαρακτηριστικά. Της θεμελιώδης αρχές, τη μέθοδο και τις ικανότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν. Αναφορικά λοιπόν με τις αρχές, είναι τέσσερις βασικές αρχές, τις βλέπουμε εδώ. Η πρώτη αφορά την απομάκρυνση από το πρόβλημα. Μας ενδιαφέρει λοιπόν οι μαθητές να αποστασιοποιηθούν από το πρόβλημα, να είναι σε θέση να εξετάσουν και να δουν αντικειμενικά το πρόβλημα από τις θέσεις τους. Εδώ θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο οι δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν και θα αναφερθούν αργότερα, που αναφέρονται στην ενεργητική ακρόαση, σεβασμό, αυτοεκτίμηση και τον συνομιλητή μας. Στη συνέχεια δίνουμε έμφαση ενδιαφέροντα παύλα συμφέροντα να μπορούμε να πούμε και όχι τόσο στις θέσεις. Δηλαδή, μπορεί σε ένα πρόβλημα οι δύο πλευρές να έχουν διαφορετικές θέσεις μεταξύ τους, παρόλα αυτά όμως μπορεί πίσω από αυτό το πρόβλημα να κρύβεται ένα κοινό συμφέρον. Να θέσω λίγο ένα παράδειγμα γιατί εμένα λίγο αρχικά με είχε προβληματίσει. Στο σχολικό περιβάλλον για παράδειγμα οι μαθητές κάνουν εκατάληψη. Αποφασίζουν λοιπόν να προβούνε σε αυτή την ενέργεια γιατί θεωρούν ότι το σχολείο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, οι υπολειτουργοί δεν έχουν το διαθέσιμα μέσα. Έρχονται λοιπόν σε σύγκρουση με τους εκπαδευτικούς. Αυτό λοιπόν που βλέπουμε και προσπαθούμε να απομονώσουμε και να δούμε είναι ότι παρόλο η μια πλευρά υποστηρίζει ότι πρέπει να κλείσει το σχολείο με τον τρόπο της κατάληψης και η άλλη πλευρά υποστηρίζει ότι πρέπει να μην είναι ανοιχτό το σχολείο, παρόλα αυτό το κοινό ενδιαφέρον είναι ότι ενδιαφέρονται για ένα σχολείο ασφαλές, λειτουργικό και αποτελεσματικό. Μένουμε λοιπόν σε αυτή τη θέση και προσπαθούν μετά οι δυο πλευρές να διμετωπίσουν το πρόβλημα. Η τρίτη αρχή βασική είναι η επινόηση λύσεων, ιδεών. Εδώ χρησιμοποιούμε τη μέθοδο brainstorming, θύελλα ιδεών. Προσπαθούν λοιπόν οι δυο πλευρές να βρουν όσο το δυνατόν πιο πολλές εναλλακτικές λύσεις μπορούν για την επίλυση του προβλήματος και φυσικά κρίνονται με αντικειμενικά κριτήρια. Τώρα πώς μπορούν αυτά να εφαρμοστούν. Έχουμε τρεις μεθόδους. Αυτές είναι της διαμεσολάβησης, της διαπραγμάτευσης και της επίτευξης συνένεσης. Κατά κύριο λόγο χρησιμοποιείται αυτή της διαμεσολάβησης. Διαμεσολάβηση έχουμε όταν επεμβαίνει υπάρχει ένα τρίτο πρόσωπο, ο διαμεσολαβητής, ο οποίος έχει η ουδέτερη στάση. Δεν εκφέρει φυσικά άποψη, δεν κατευθύνει, δεν κρίνει, απλά προσπαθεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος θέδοντας κάποια κέρια ερωτήματα. Και τρίτο και πολύ βασικό είναι οι ικανότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν στους μαθητές και οι δεξιότητες. Αυτές αφορούν ικανότητες επικοινωνίας, είναι σημαντικές ικανότητες δημιουργικής και κριτικής σκέψης, αυτοψιολόγησης. Προχωράμε λοιπόν στα βασικά στάδια επίλυσης ενός τέτοιου προγράμματος. Είναι έξι. Τα αναφέραμε κάποια στις βασικές αρχές. Είναι λοιπόν ο καθορίσμος του σταδίου του προβλήματος. Προχωράμε στη συλλογή απόψων και από τις δύο πλευρές. Αναγνωρίζουμε λοιπόν τα κοινά συμφέροντα και τις κοινές ανάγκες και των δύο πλευρών. Ακολουθεί η επινόηση ιδεών, η αξιολόγηση και τέλος η επίτευξη συμφωνίας. Τώρα, πώς θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα στο σχολικό περιβάλλον. Έχουμε τέσσερις προσεγγίσεις. Η πρώτη λοιπόν αφορά το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Μέσα λοιπόν από το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών προσαρμόζεται λοιπόν έτσι ώστε μπορεί για παράδειγμα να γίνει ένα μάθημα που αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην εκπαίδευση για την επίλυση των συγκρούζων, το οποίο να διδάσκετε καθημερινά. Μπορεί να πάρει τη μορφή σεμιναρίων που να διαρκεί για παράδειγμα ένα εξάμινο. Στο μάθημα αυτό λοιπόν οι μαθητές διδάσκονται τα βασικά χαρακτηριστικά, τις βασικές αρχές, τη μέθοδο, μία από τις τρεις μεθόδους ή και τις τρεις και φυσικά τις βασικές δεξιότητες και ικανότητες. Η δεύτερη προσέγγιση αναφορά στην λειτουργία ενός προγράμματος διαμεσολάβησης ανέφερα κάποια χαρακτηριστικά για τη διαμεσολάβηση. Εδώ λοιπόν οι μαθητές εκπαιδεύονται έτσι ώστε να μπορούν να έχουν τη θέση του διαμεσολαβητή. Φυσικά εδώ την αντίστοιχη κατάρπηση δεν πρέπει να τη λάβουν μόνο οι μαθητές αλλά και οι εκπαιδευτικές αλλά και οι ίδιοι οι γονείς. Η τρίτη προσέγγιση αφορά την ειρηνική τάξη. Αποτελεί προστάδιο το ειρηνικό σχολείο. Στην ειρηνική τάξη, πέρα από ότι εφαρμόζουμε όλες αυτές τις αρχές, τις εφαρμόζουμε και τον τρόπο που θα διαχειριστούμε τη σχολική τάξη, το πώς θα επικοινωνεί ο καθηγητής με τους μαθητές. Και τέλος, για να έχουμε το ειρηνικό σχολείο, προφανώς έχουμε την εφαρμογή των τριών προηγουμένων αλλά οι αρχές αυτές εφαρμόζονται από όλους. Από τους εκπαιδευτικούς, από το σχολικό φύλακ, από τον επισκάπη, από όλους. Αυτά. Είναι ενδιαφέρον γιατί υπάρχουν πολλά ιστούτα στην Αμερική και συναγγελιατώσου, που ασχολούνται μόνο με την εκπαίδευση, να λαμβάνουν την εκπαίδευση σε συναγγελία. Είναι ενδιαφέρον γιατί υπάρχουν πολλά ιστούτα στην Αμερική και συναγγελιατώσου, που ασχολούνται μόνο με την εκπαίδευση, να λαμβάνουν την εκπαίδευση σε συνεργασία με σχολεία, για την κατάρτιση των μαθητών στο ρόλο του δημοσιολαβητή. Ναι, θέλω να αναρωτήσω αυτό για το ρόλο του δημοσιολαβητή και τα πόσο κάποιος μπορεί να λαμβάνει την εκπαίδευση. Ναι, σίγουρα απαιτεί η κατάρτιση και η εκπαίδευση σχετική. Γιατί είπαμε ότι δεν πρέπει να φέρει άποψη, για παράδειγμα αν έχουμε συγκρούση μεταξύ δυο μαθητών, το άτομα αυτό θα πρέπει να είναι είτε εκπαιδευτικός είτε μαθητής, ο οποίος όμως να μην ανήκει για παράδειγμα στην παρέα του ενός ή να μην είναι αντιπαθής, θα πρέπει να έχει ουδιά καιριστάση. Και πολύ βασικό δεν κρίνει, δεν παίρνει θέση, τη λύση βρίσκονται από μόνοι τους σε δυο πλευρές. Δηλαδή ποιο είναι η αξιολόγηση στις εκπαιδευτικές στάσεις των παρελθέων. Ναι, η αξιολόγηση, εδώ ενέχει ότι θα πρέπει να γίνεται χρήση αντικειμενικών κριτηρίων, δηλαδή να μην χρήσουν... όχι, ο δημεσολαβητής δεν επεμβαίνει, έχουν κάποιες ιδέες οι μαθητές μέσω της στήλας ιδέων, από τις 15 λύσεις για παράδειγμα που έχουν προτείνει, τις αξιολογούν αντικειμενικά χωρίς να ευρύνεται κάποια ομάδα ή κάποια άλλη. Οι δυο ομάδες αποφασίζουν και καταλήγουν στην επίτευξη συμφωνίας. Το Ελληνικό σχολείο, το σχολείο που νομίζω έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που είπαμε. Το Ελληνικό σχολείο στην ουσία περιλαμβάνει τα υπόλοιπα στοιχεία, αφορά τόσο και στο πώς επικοινωνούν οι μαθητές μεταξύ τους, στο κατά πόσο θα μπορέσουν να γίνουν ευσυνείδητοι και υπεύθυνοι πολίτες. Σχετίζεται το λιθαράκι το σχολείο, γιατί αυτό που σκοτεύουμε είναι η κοινωνική αλλαγή, η συστηματική κοινωνική αλλαγή. Αν μπορούμε για παράδειγμα να το κάνουμε και σαν σχήμα, μπορούμε να κάνουμε μια σκάλα να σκεφτούμε, στο πρώτο στάδιο βρίσκεται για παράδειγμα η διαφωνία, στο επόμενο είναι η σύγκρουση, μετά είναι ο καβγάς, στο τελευταίο στάδιο είναι ο πόλεμος, δηλαδή μια σύγκρουση, μια διαμάχη μπορεί να εξελιθεί σε πόλεμο, οπότε αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να το προλάβουμε. Συστηματική κοινωνική αλλαγή, το είπα τώρα, ίσως είναι επειδή επηρεασμένη από την κρητική παιδαγωγική, γι' αυτό. ίσως είναι λάθος. Καλησπέρα και από μένα. Η εκπαίδευση που ανέλαβα να αναλύσω είναι η αντιρατσιστική εκπαίδευση και αντιρατσισμός. Δεν θα ξεκινήσω από την κυρία έννοια, αλλά από τον ρατσισμό που οδήγησε στην παραγωγή της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης. Ο ρατσισμός, όπως μάλλον πολύ γνωρίζετε, είναι ένα φαινόμενο αρκετά διαχρονικό, δεν είναι καθόλου σύγχρονο, το οποίο συναντήθηκε σε πάρα πολλές κοινωνίες, χρόνια, παρ' όλα αυτά απέκτησε ιδεολογική βάση και διαδόθηκε στα τέλης δεκαετίας του 1940. Σύμφωνα με το ρατσισμό, οι άνθρωποι δεν είμαστε ίσοι. Η διάκριση που μας κατατάσσει ιεραρχικά, σύμφωνα με το ρατσισμό πάντα, είναι το χρώμα του δέρματος, του έθνος, η θρησκεία, η φυλή στην οποία ανήκουμε και επίσης ξέρουμε πολύ καλά ότι ως φαινόμενο ο ρατσισμός διατυπώνεται ή παρουσιάζεται με πολλές μορφές και ενέχει διαφορετικές αντιλήψεις, πράγμα που οδηγεί σε πιο διασπασμένη αντιμετώπιση, δηλαδή βρίσκουμε την κάθε μορφή ρατσισμού και την αντιμετωπίζουμε κατά μέτωπο μόνο αυτή. Αυτό όλο το φαινόμενο, όπως είπαμε και πριν οδήγησε στην αντιρατσιστική εκπαίδευση, που είναι μια εκπαιδευτική προσέγγιση με σκοπό τον περιορισμό της έννοιας και του φαινομένου του ρατσισμού, είναι μια εναλλακτική παιδαγωγική πράξη, η οποία υποστηρίζει ότι οι εμπειρίες όλων των μειονωτήτων, στις οποίες ανήκουν οι μαθητές, είναι ίσες και εξίσου σημαντικές. Η αντιρατσιστική εκπαίδευση μπορεί επίσης να παρουσιαστεί, να την ερμηνεύσουμε και με το τρίπτυχο αποδόμηση-κατάργηση-αναδόμηση, σύμφωνα με το οποίο αποδομείται η κοινωνία στα στοιχεία της, που είναι και στοιχεία του ρατσισμού, ετοπίζουμε τα στοιχεία αυτά του ρατσισμού, τα καταργούμε και αναδομείται έτσι μια νέα μορφή της κοινωνίας, χωρίς το συγκεκριμένο φαινόμενο. Η αντιρατσιστική εκπαίδευση καταργεί τα στερεότυπα και ενισχύει την αυτοεκτίμηση των μαθητών των διαφορετικών μειονωτήτων, μέσα από την ελαχιστοποίηση των διακρίσεων και των προκαταλήψεων που υπάρχουν απέναντι σ' αυτές τις μειονότητες. Σκοπός της λίγο πιο συγκεκριμένη είναι η ισότητα στην εκπαίδευση και η απαλλαγή, όπως είπαμε, από στερεότυπα. Κάτι που θα επιτευχθεί βέβαια με την αλλαγή στη σύσταση των αναλυτικών προγραμμάτων που επικρατούν στα σχολεία. Αυτή η εκπαίδευση στηρίζεται σε μια ευρύτερη έννοια, η οποία είναι ο αντιρατσισμός. Μέσω του αντιρατσισμού θα πρέπει να αναγνωρίσουμε αρχικά και στη συνέχεια να τον περιορίσουμε τον ρατσισμό. Αναγνωρίζουμε και αλλάζουμε τις αξίες που στηρίζουν αυτό το αρνητικό φαινόμενο. Αναπτύσσεται κατάλληλο υλικό με το οποίο στη συνέχεια θα συσταθούν τα νέα προγράμματα σπουδών. Και θα μπορούμε μέσω αυτών και μέσω της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης να αναγνωρίζουμε πλέον τη φιλετική βία. Και να μπορούμε να επιτύχουμε ανάπτυξη ελεγκτικών πρακτικών, που όπως το λέει και ελέξει θα ελέγχουμε την ανάπτυξη στερεοτύπων. Και τον αρνητικό στοιχείο που στηρίζουν το ρατσισμό. Εδώ έχουμε ένα ποίημα ενός μαθητή από την Αφρική, το οποίο προτάθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για πρώτο βραβείο το 2006. Να το απογγυλώ. Λοιπόν, όταν γεννιέμαι είμαι μαύρος, όταν μεγαλώσω είμαι μαύρος, όταν κάθομαι στον ήλιο είμαι μαύρος, όταν φοβάμαι είμαι μαύρος, όταν αρρωσταίνω είμαι μαύρος και όταν πεθάνω ακόμη είμαι μαύρος. Κι εσύ λευκέ άνθρωπε, όταν γεννιέσαι είσαι ρόζ, όταν μεγαλώνεις γίνεσαι λευκός, όταν κάθεσες στον ήλιο γίνεσαι κόκκινος, όταν κρυώνεις γίνεσαι μπλε, όταν φοβάσαι γίνεσαι κίτρινος, όταν αρρωσταίνεις γίνεσαι πράσινος και όταν πεθαίνεις γίνεσαι γκρι και αποκαλείς εμένα εν χρωμού. Είναι τρόπος να αντιμετωπίσεις την αρνητική που μόνο αυτήν χρειάζεται. Χρειάζεται το φαινόμενο του ρατσισμού. Ναι, δεν είναι πρόληψη, όχι. Εμφανίστηκε αρχικά το φαινόμενο του ρατσισμού και στη συνέχεια η ανάγκη να προστατευτούμε από αυτό το φαινόμενο οδήγησε στην αντιρατσιστική εκπαίδευση. Με τον ίδιο τρόπο δημιουργεί τη δική εκπαίδευση, τη σεξιστική, αλλά εγώ νομίζω ότι μέσα από τη δημιουργία ενός δημοκρατικού κλίματος καλλιεργείς και έννοια σε πρώτον βαθμό. Μια αντιρατσιστική εκπαίδευση έχει και ο στόχος να προλάβει τη δημιουργία ρατσιστικών αντιλήψεων σε πρώτον βαθμό. Μέσω των αξιών προωθεί. Καλησπέρα και από μένα. Το δικό μου αντικείμενο μελέτης υπήρχε η αντισαξιστική εκπαίδευση. Θα ξεκινήσουμε δεξιά με τις θεωρητικές απαρχές και τα ερεθίσματα που οδήγησαν σε αυτή την εκπαίδευση. Ξεκινάμε από το γυναικείο κίνημα και πιο συγκεκριμένα το δεύτερο κύμα φαιμινισμού ή αλλιώς ριζοσπαστικός φαιμινισμός γύρω στη δεκαετία του 60, όπου πλέον άρχισε σε ακαδημαϊκό επίπεδα να μεσαπασχολεί η έννοια του αντισεξισμού και άρχιζαν σταδιακά να κατουχυρώνεται και τα διάφορα προγράμματα σπουδών, οι γυναικείες σπουδές στα πανεπιστήμια. Επίσης σημαντική υπήρξε η συμβολή της κριτικής παιδαγωικής, όπως ξεκίνησε από τις ΗΠΑ γύρω στο 1980, όπου πλέον ο δάσκαλος αποτελεί ένα δημόσιο διανοούμενο με στόχο την επαναδιατύπωση. Επίσης στο χιεύη κριτική παιδαγωική στην επαναδιατύπωση σχέσης θεωρίας και πρακτικής. Δημιουργεί ένα καινούριο μεταμοντερνικό στοιχείο, όπως θα δούμε και εδώ, έχουμε επίσης επίσης και από τον μεταδομισμό, αλλιώς μεταμοντερνισμό, με βασικές θέσεις οι αλλαγές που υφίστανται, θεσμοί και συστήματα, η απόρριψη της αντικειμενικότητας, ακραίος σχετικισμός στις αξίες και στην επιστημονική μέθοδο. Όλα αυτά οδηγούν στη θεμινιστική παιδαγωική με βασικές θέσεις. Η διαδικασία της συνειδητοποίησης οποδηγεί στον κοινωνικό μετασχηματισμό. Η τάξη αποτελεί πλέον ένα πελευθερωτικό περιβάλλον, το προφίλ της τάξης προωθεί αξίες όπως η δημοκρατικότητα, η ισότητα, η αποδοχή του διαφορετικού. Κύριες ζητήματα που έχουν τεθεί στα πλαίσια της θεμινιστικής παιδαγωικής είναι ο ρόλος και η εξουσία του διδάσκοντα της διδάσκουσας, η επιστημολογική αναζήτηση της πηγής της γνώσης και της αλήθειας και τέλος το ζήτημα της διαφορετικότητας, το οποίο αποτελεί και κύριο αντικείμενο του κριτικού φεμινισμού. Έρχομαι τώρα στον εκπαιδευτικό χώρα που είδαμε το θεωρητικό υπόβαθρο που οδήγησαν στην ανάπτυξη αυτής της εκπαίδευσης. Τα χαρακτηριστικά της αντιστασιστικής εκπαίδευσης είναι τα εξής. Ανάπτυξη δομών ενός σχολείου που θα αφισβητεί τις άνυσες σχέσεις εξουσίας αποτελεί μια διεπιστημονική οπτική, ξεπερνά δηλαδή τους διάφορους επιστημονικούς χώρους και βαθμίδες και υιοθετείται από όλους τους εκπαιδευτικούς. Δεν αποτελεί τόσο διδακτικό στόχο όσο κοινωνική ευαισθητοποίηση. Ο προσανατολισμός δηλαδή είναι στην κοινωνία μέσα από την αποδόμηση όπως είπε και η Πέτρα, η οποία θα ξεκινήσει από το χώρο της τάξης. Συνεχίζουμε όσον αφορά τώρα τους τρόπους καταπολέμησης εμφυλής διάστασης, πρακτικό επίπεδο. Οι αλλαγές θα γίνουν ταυτόχρονως σε διάφορες βάσεις όπως το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα, το περιεχόμενο των σχολικών εχειρηδίων μέσα από την αναθεώρηση, την κριτική αξιολόγησή του, την εκπαίδευση και την επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Και τέλος σημαντικό παράγοντα παίζει ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός κατεξοχήν συνδεδεμένος με το ζήτημα της κοινωνικής αλλαγής. Αυτά. Ξεκινήστε από το πιο θεωρητικό επίπεδο για να δούμε στην πράξη τα χαρακτηριστικά της ατσιεκστικής εκπαίδευσης. Ερωτήσεις. Η ατσιεκστική εκπαίδευση που διαχνίζει η Γαριά, ότι είναι ισότιμα. Ισότιμα. Τουλάχιστον προσπαθούμε. Ο στόχος είναι εκεί στο κέντρο. Ο στόχος της ατσιεκστικής εκπαίδευσης είναι αποδίδεται εδώ, ισότιμα το δυο θύμα. Πρόφηση της ισότιμας. Και η αποδόμηση, οποσίτεση, κατάδεξη και αποδόμηση των στερεοτήκων αναφορικά με τα δυο θύμα. Η έρευνα του τρόπου κατασκευής της ένθλησης, ταυτότητας, της θηλυκότητας, της κατωτερότητας της γυναίκας μέσα στις εκπαίδευσες. Η αποδόμηση όλων αυτών και μια νέα κατασκευή ισότητας. Είχαμε σερωτήσεις ως χιλιαδική πανέαση της γυναικής σπουδές. Όλα τα ξεκίνησαν από το δεύτερο κύμο του φεμινισμού. Το δύο κύμο που υπάρχει τώρα, ουσιαστικά πάει σχεδόν σπουδές φίλου και είναι πιο κοντά στο μεταδομισμό και στον μεταμορτυνισμό. Πιστεύεις ότι δέχεται η έννοια ουσία της σεξιστική ελπέδοσης. Δίνει μεγαλύτερη έμφαση στον κοινωνικό περιεχόμενο. Δηλαδή δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο, όρια αποδομούνται στα πλαίσια και αυτού του κείμενου. Οπότε είμαστε ανοιχτοί στο να αναθεωρήσουμε τον όρο, αλλά νομίζω ότι υπάρχουν και πάρα πολλές υποκατηγορίες όταν μιλάμε για αντισεξιστική εκπαίδευση. Αν μπαίναμε σε μια τέτοια διαδικασία θα τα βάζαμε όλα εδώ. Για παράδειγμα και οι αντρικές σταυτότητες μας απασχολούν επίσης την αντισεξιστική εκπαίδευση. Δηλαδή ο όρος είναι πολύ πιο ευρύς. Αν κάτσουμε να τον αναλύσουμε θα πούμε ότι ίσως καλύπτονται και αυτές οι υποκατηγορίες. Αλλά γενικότερα όταν μπούμε σε αυτή τη διαδικασία, είναι ακόμα επεξέλιξη στο τρίτο κείμενο αθλημινισμού, οπότε σε αυτή τη διαδικασία αποδομούνται και οι όροι. Μας τα ανοιχτοί στο να αποδομήσουμε τους όρους. Πριν στο παρόν, πρώτη αλλαγή ήταν όταν μιλάμε, αντί να μιλάμε για γυναική σπουδές, μιλάμε για σπουδές φίλου. Μια τέτοια προσπάθεια είναι αυτό. Τώρα στο μέλλον ίσως υπάρχουν και άλλες αλλαγές στην ορολογία. Συνδέεται η αντισεξιστική εκπαίδευση, όπως το είπες εγώ, με τη ριζοσπαστικό φεμινισμό. Ενώ με το μοντέρνος φεμινισμός λες ότι έχει σχέση τώρα, μπορεί να έχει σχέση με την αντισεξιστική εκπαίδευση. Είναι ένα άλλο επίπεδο που πλέον αποδομούμε και μιλάμε για κοινωνικής ταυτότητες, δεν θεωρούμε τίποτα δεδομένα. Μιλάμε για τρόπους κατασκευής και αποδόμηση ταυτοτήτων. Ωραία, θα τα δούμε. Το θέμα που ανέλαβα εγώ είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μελετώντας το κατάλαβα ότι όχι μόνο σχετίζεται με την παιδαγωγική της ειρήνης, αλλά είναι και μέρος της. Απαρτίζει την παιδαγωγική της ειρήνης. Όσον αφορά τον ελληνικό μου χάρτη, το χώρισα σε δύο μέρη. Το θεωρητικό πλαίσιο και το εκπαιδευτικό πλαίσιο. Βασικός όρος, πρώτος όρος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι ο όρος οικολογία. Η οποία εξηγεί τις σχέσεις ανάμεσα στο περιβάλλον και στους ζωντανούς οργανισμούς. Οι ζωντανοί οργανισμοί ζουν στο περιβάλλον, το απαρτίζουν και αλληπιδρούν με αυτό, με το χώρο στο οποίο ζουν. Και όλα αυτά τα περιλαμβάνει ο όρος οικολογία. Σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική συνείδηση, αυτό το οποίο προσπαθεί να κάνει η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι να προσπαθήσει να ισχωρήσει στο άτομο στο οποίο απευθύνεται τη συνείδηση για προστασία. Πρώτα για σεβασμό στο περιβάλλον γύρω του, ό,τι κι αν είναι το περιβάλλον. Το περιβάλλον δεν μπορεί να είναι μόνο η φύση, τα δέντρα, μπορεί να είναι το ζωάκι στο δρόμο, οτιδήποτε. Ο χώρος δηλαδή στον οποίο κινείται, ό,τι κι αν είναι αυτός, αγάπη γι' αυτό μετά τον σεβασμό, αγάπη γι' αυτό το οποίο είναι και κινείται και προσπαθεί ως τελευταίο στάδιο να πετύχει, αυτό που γράφω εδώ πέρα και πλαγιάζει λίγο, τον εθελοντισμό. Δηλαδή το άτομο αυτό να μπορέσει μετά από, έχοντας επιτύχει την περιβαλλοντική του συνείδηση και την αγάπη του προς το περιβάλλον, να συμμετέχει τη συμμετοχή του για προστασία σε οργανώσεις όπως ξέρουμε και υπάρχουν στις μέρες μας. Αυτά πάνω κάτω σε αρχικό πλαίσιο για το θεωρητικό μέρος της εκπαίδευσης. Όσον αφορά το εκπαιδευτικό κομμάτι, το οποίο αναλύω προς τα κάτω, περιβαλλοντική εκπαίδευση υπάρχει και στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ανήκει στα εκπαιδευτικά προγράμματα και είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία η οποία έχει διάφορες προσεγγίσεις. Οι προσεγγίσεις της είναι κυρίως μαθητοκεντρικές, δηλαδή κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όταν γίνεται περιβαλλοντική εκπαίδευση το κέντρο της εκπαίδευσης είναι το παιδί και τα ενδιαφέροντα του, οι ικανότητες του μπορεί να έχει, οι δεξιότητες του, ό,τι αφορά το παιδί και συνήθως δουλεύουν με εργασίες κατά ομάδας. Για αυτό γράφω εδώ πέρα ότι έχει ομαδοσυνεργατικές προσεγγίσεις αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία. Τώρα, όσον αφορά τα προγράμματα τα οποία υπάρχουν σε αυτή την εκπαίδευση είναι προγράμματα κυρίως αυτά κατά 7 διαθεματικότητας και διεπιστημονικότητας. Νομίζω καταλαβαίνουμε όλοι τον λόγο και από παρόμοιες εμπειρίες ή προσωπικές εμπειρίες τις οποίες είχαμε και εμείς στα μαθητικά μας χρόνια συνήθως ή θα βγαίναμε από την αίθουσα, θα εργαζόμασταν στο περιβάλλον, θα δουλεύαμε, είναι ίσως οι πρώτοι μας εμπειρίες από το δημοτικό που δουλεύαμε κατά ομάδες, τουλάχιστον στη δική μου ηλικία, δεν ξέρω για νεότερες ηλικίες άμα δουλέψατε και για άλλα θέματα, αλλά η δική μου προσωπική εμπειρία είναι ότι η περιοριστική εκπαίδευση είναι η πρώτη μου εμπειρία σε κάτι τέτοιο, ένα διεπιστημονικό ή περισσότερο διαθεματικό πρόγραμμα, στο οποίο ήμουν ενεργό μέλος. Τώρα, ως τελευταίο πράγμα που θέλω να αναφέρω είναι ότι στους μαθητές αυτή η εκπαίδευση βοηθάει στην διασαφήνιση των έννοιων που έχουν απορίες γενικότερα με τη φύση και τις απορίες που έχουν οι μαθητές, την αναγνώριση αξιών του κόσμου, την καλλιέργεια ψυχοκινητικών δεξιοτήτων που είναι πολύ βασικό για την περιβαλλοντική εκπαίδευση, βοηθούν επίσης στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών και κατεπέκταση στην κριτική συνειδητοποίηση που έχει να κάνει με την περιβαλλοντική συνείδησή του και τέλος στην φιλοπεριβαλλοντική συμπεριφορά και ηθική του μαθητή. Αυτά είχα να πω. Λοιπόν, το δικό μου αντικειμένο έχει να κάνει με την κοινωνική και προσωπική ανάπτυξη, εκπαίδευση. Συγγνώμη, εκπαίδευση. Έχω πάρει πληροφορίες από το βιβλίο του Χάρκ Γκρέιβις και κάποιων άλλων συνεργατών του που έχει τίτλο «Personal and Social Education». Οι περισσότερες πληροφορίες είναι από αυτό το βιβλίο, αν και βρήκα και κάποιες αναφορές σε κάποιο πανεπιστήμιο της Ουαλίας που ασχολούνται με αυτού του είδους την εκπαίδευση. Προσπαθήσα να κάνω την παρουσίαση, έτσι και οι εικόνες ακόμη μιλάνε, δηλαδή εδώ ξεκινάω από τον ορισμό που έχουνε δώσει στο συγκεκριμένο βιβλίο, όπου η πολιτική και προσωπική εκπαίδευση στην αρχή θεωρούνταν ότι ήταν κάποια ξεχωριστά αντικείμενα, ενώ τώρα οι συγκεκριμένοι συγγραφείς λένε ότι αυτή έχει να κάνει με τον εαυτό και τους άλλους, με τους κοινωνικούς θεσμούς, τη δομή και τις οργανώσεις και γι' αυτό υπάρχει και αυτή η εικόνα που έχει τα δίκτυα και τα κοινωνικά και ηθικά ζητήματα. Αυτό που μας ενδιαφέρει και αυτό που εστιάζουν οι συγγραφείς του βιβλίου είναι ότι δεν μπορούμε να ασχολούμαστε μόνο με την προσωπική εκπαίδευση των μαθητών. Παλιότερα θεωρούνταν ότι η εκπαίδευση του κάθε ατόμου έπρεπε να δώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, ενώ τώρα λένε ότι θα πρέπει να το δούμε μέσα σε ένα σύστημα, το άτομο, που έχει να κάνει δηλαδή η προσωπική του εκπαίδευση με την γενικότερη κοινωνική εκπαίδευση. Γι' αυτό το λόγο μας ενδιαφέρει και πώς λειτουργούν οι εκπαιδευτικοί μέσα σε αυτό το πλαίσιο και γι' αυτό έχω και αυτήν εδώ την εικόνα, γιατί λέει ότι η προσωπική θεωρία του εκπαιδευτικού μπορεί να επιράσει και τον τρόπο διδασκαλίας ακόμη και το εκπαιδευτικό σύστημα. Άλλα μπορεί να ζητάει το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά το παραπρόγραμμα που αναφέρουμε μπορεί να επηρεάσει την προσωπική και κοινωνική εκπαίδευση. Αυτό που ενδιαφέρει είναι ότι η καινούργια διάσταση που δίνουν οι συγγραφείς στην κοινωνική και προσωπική εκπαίδευση είναι ότι θα πρέπει να διαχέεται σε όλα τα μαθήματα. Δεν θα είναι ένα συγκεκριμένο μάθημα, αλλά σε όλη την ύλη, σε όλο το αναλυτικό πρόγραμμα. Και γι' αυτό έχω βάλει και εδώ τις κούκλες που η μία μπαίνει στην άλλη. Καθώς θα διάβαζα αυτά, εμένα μου θύμισε το κείμενο του αναλυτικού προγράμματος του πρόσφατου του 2011, που αναφέρεται στην κοινωνική και σχολική ζωή, έτσι λέγεται, που αντικαθιστά το μάθημα της αγωγής υγείας. Θα μπορούσαμε να το συζητήσουμε κάποια στιγμή, αν θέλετε να το δούμε κιόλας. Μου δίνει αυτή την αντίληψη, ότι κάπου εκεί πλησιάζει, ότι εντάστηκε στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα αυτή η ιδέα. Και πώς συνδέεται με το παιδαγωγή της υγείας? Έχω την αντίποση ότι αν αναπτυχθεί, δεν το έχω βρει, αλλά θεωρώ ότι είναι αλληλένδετα αυτά μεταξύ τους, ότι η κοινωνική και η προσωπική εκπαίδευση θα μπορέσει να επηρεάσει, ώστε όλος ο κόσμος να δει την ισορροπία που θα μπορούσε να έχει η κοινωνία με το άτομο, να βρει αυτή την ισορροπία και να φέρει την ειρήνη. Δεν συνδέεται και με την κριτική παιδαγωγική της ειρήνης συγκεκριμένα. Πώς? Λόγω της... Από μόνο της δεν συνδέεται, θα δούμε αν συνδέεται. Ήταν μια κακή ερώτηση που έκανα, πώς συνδέεται με την παιδαγωγική της ειρήνης, αν βλέπεις σχέση με την παιδαγωγική της. Ναι, εγώ τη βλέπω τη σχέση. Απλά η συνολική εικόνα που μου πιένει εμένα, είναι ότι συνδέεται αρκετά με την κριτική ανάπτυξη του ατόμου. Από αυτή την άποψη. Θα πω, όταν θα αναπτύξουμε την κριτική παιδαγωγική της ειρήνης, γιατί ακόμα δεν πρέπει να αντιπτύχεται, τότε θα δούμε τη σχέση. Ναι, νομίζω ότι αυτό που λέει, έχει να κάνει και με το να δούμε τις θεωρίες του κάθε εκπαιδευτικού και πως αντιμετωπίζει τις υποκειμένικες θεωρίες του. Οπότε η κριτική σκέψη. Αυτή η εικόνα συγκεκριμένα, δεν δείχνει η κριτική παιδαγωγική της ειρήνης. Δείχνει το αντίθετο, σωστά. Ότι βάζουμε κάτι στο μυαλό του. Όχι, εγώ έχω την αντίληψη ότι μπαίνει κάποιος να ψάξει, τι υπάρχει μες στο μυαλό του. Α, γιατί εγώ το αντιλαμβάνω διαφορετικά, ότι βάζουμε. Όχι, γι' αυτό αντιέδρασα. Είναι, ψάχνουμε να δούμε τι υπάρχει μες στο μυαλό και τι είναι αυτό που επηρεάζει τον εκπαιδευτικό για να προωθήσει συγκεκριμένους τρόπους διδασκαλίας ή ακόμη και την πειθαρχία, γιατί μιλάει και για την ηθική, η προσωπική και κοινωνική εκπαίδευση. Καλησπέρα. Εγώ ανέλαβα να αναλύσω την ηθική εκπαίδευση. Ασχολήθηκα καθαρά με την ηθική εκπαίδευση του Τρικέμ. Ο Τρικέμ χρησιμοποιεί κάποιους βασικούς όρους για να αναλύσει την ηθικότητα και αντίστοιχα την ηθική αγωγή, ηθική πολιτική αγωγή στο παιδί. Ο βασικός όρος του Τρικέμ είναι η συλλογική ηθική, η οποία είναι το σύνολο των αξιών και των αθήμων που υπάρχουν στη βάση της κοινωνίας για την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία της. Η ατομικιστική ηθική είναι ένας εξίσου σημαντικός όρος, ο οποίος, όπως λέει ο Τρικέμ, χαλάει με κάποιο τρόπο, εισαγωγικά, τη συλλογική ηθική. Ο ηθικός νόμος είναι, στην ουσία, ο νόμος ο οποίος βοηθάει στην αναπαραγωγή της συλλογικής ηθικής και αντίστοιχα η ηθική τελείωση είναι το τελευταίο στάδιο κατά το οποίο δημιουργείται ένα ιδεόδες από την ίδια την κοινωνία, όπου έχει τα χαρακτηριστικά που προσπαθεί να του μεταδώσει η ηθική εκπαίδευση. Αρχές της ηθικής εκπαίδευσης του Τρικέμ είναι η επιστημονική εξήγηση των κοινωνικών πραγμάτων. Ο Τρικέμ δίνει μεγάλη βαρύτητα στην επιστήμη και θεωρεί ότι είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να εξηγούν την κοινωνική καθημερινότητα μέσα από την επιστήμη ο βασικός λόγος είναι να μην στηρίζονται σε δυσδαιμονίες και άλλες εξηγήσεις. Δεύτερη βασική αρχή είναι η μίση στον εκάστοτε πολιτισμικό τύπο. Ο Τρικέμ κατακρίνει την άποψη του Ρουσσό που μιλάει για έναν αφηρημένο τύπο ανθρώπου και υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα ο κάθε πολιτισμός δημιουργεί ένα συγκεκριμένο ιδέοδες, ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό τύπο όπου ο κάθε πολίτης οφείλει να αντεπεξέχεται στο συγκεκριμένο πολιτισμικό τύπο και όχι σε έναν αφηρημένο γενικό τύπο ανθρώπου. Επιπλέον δίνει μεγάλη έμφαση στην ατομική ελευθερία. Στην αρχή αυτή υπάρχει μια αντίφαση γιατί θα μπορεί στην εφαρμογή της αρχής αυτής η συλλογική ηθική αντιπαρατήθεται με την ατομική ελευθερία σε βαθμό που οι νόμοι της συλλογικής ηθικής μπορεί να καταπιέζουν η ελευθερία του ατόμου. Παρόλα αυτά ο Τυρκέμ υποστηρίζει ότι ιωθετεί την άποψη του Γκάντ ότι η βούληση αποτελεί τη βάση κάθε ηθικού νόμου οπότε θεωρεί ότι η αλληλεπίδραση αυτών των δύο στοιχείων θα φέρει το αποτέλεσμα που θέλουμε. Επίσης θεωρεί ότι η εκπαίδευση πρέπει να δημιουργήσει ένα ειρηνικό, ηθικό και επιστημονικό δίκαιο αλλά και μια επαρκή κοινότητα ιδεών και αισθημάτων χωρίς την οποία δεν θα μπορεί να υπάρξει κάποια κοινωνία. Στην πραγματικότητα αυτές οι δύο αρχές μοιάζουν αρκετά. Απλά θεωρεί ότι αν δημιουργηθεί μια κοινότητα ιδεών και αισθημάτων θα υπάρχει ένα υπόβαθρο στο οποίο θα πατήσει ο πολίτης για να ανταπεξέλθει σε όλη αυτή την ηθική διαπαιδαγώγηση. Στην περίπτωση, στη δεύτερη επικεντρώνονται περισσότερο στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης αυτής που είναι ειρηνικό, ηθικό και επιστημονικό. Αυτά από μένα. Οι περισσότεροι ασχολούνται με ηθική ανάπτυξη και όχι ηθική εκπαίδευση. Δηλαδή υπήρχαν αρκετές θεωρείς ηθικής ανάπτυξης, αλλά ηθική εκπαίδευση καθαρά βρήκα ολοκληρωμένη. Με ποιον τρόπο δηλαδή αυτά τα οποία παρουσιάζει μπορεί να συνδέονται με τη διαπαιδαγωγή της ελληνικής. Και είπαμε ότι είναι εκπαιδεύσεις, οι οποίοι στον καθόλου έχουν κάποια σχέση για να τις παρουσιάζουν εδώ. Και στα πρώτα μαθήματα ασχοληθήκαμε αρκετά με την λέξη ηθική και με την ηθικότητα του πώς μπορεί ένας άνθρωπος να είναι ηθικός ή εκφύσεως ή να τον κάνεις κατά την εξέλιξη του η κοινωνία στην οποία ζει. Γενικά νομίζω ότι η παιδαγωγική της ειρήνης αναφέρεται και στοχεύει, μάλλον ασχολείται με έναν άνθρωπο με ηθικό υπόβαθρο. Όταν δεις εκεί ότι η υπουργική εκπαίδευση αποβλέπει στη μίωση αρχές, στη μίωση στον εκάστο την πολιτισμικό τύπο. Ναι, ο Τυρκέμ υποστηρίζει αυτό που είπα πριν, κατακρίνει την άποψη του Ρουσσό ότι υπάρχει ένας γενικός και αφιερμένος τύπος ανθρώπου. Θεωρεί ότι η ηθικότητα εξαρτάται από τον πολιτισμό, η ηθική μάλλον εξαρτάται από τον πολιτισμό στον οποίο ζεις. Ο πολιτισμός δημιουργεί όλες αυτές οι πρωτοιαγραφές από τις ανάγκες που έχει, από τις ανάγκες που έχει από τα άτομα τα οποία ζουν σε αυτήν. Δηλαδή ο κάθε πολιτισμός δημιουργεί το δικό του τύπο ανθρώπου, πρότυπο. Αυτό μπορεί να είναι και αρνητικό. Ναι, γιατί δεν δίνει τη δυνατότητα, τις αναγκάζεσαι στην πραγματικότητα να υιοθετήσεις κάποιες συγκεκριμένες αρχές που μπορεί να μην τις έχεις σαν άνθρωπος. Σίγουρα υπάρχουν και αρνητικές... Είναι το πρότυπο της κατανάλωσης, το μπορούσε να δημοφίσει και μια διαφορετική διάσταση στην ηθική του, το πώς βλέπει κάποιος το ηθικό άτομο. Ναι, παρακάτω λέει για ατομική ελευθερία και δείχνεις για συλλογική ηθική, ίσως αυτό παραπέμπει ότι ελεύθερα μπορεί το άτομο να... Είναι αυτή η αντίφαση που υπάρχει μέσα σε αυτές τις δύο έννοιες, ότι η συλλογική ηθική μπορεί να σε αναγκάσει να καταπατήσει την ελευθερία σου. Ο Δερκέμ προσπαθεί να τη σερωπίσει αυτές τις αρχές και υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος με τη βούλησή του θα φερθεί ηθικά. Ναι, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι σε ένα κοινωνικό πλασιοδέσμιος, δεν μπορεί να φύγει. Ναι, ο Δερκέμ είναι ένας συλληγής του κοινωνικού λιόγου. Δεν μπορεί να ξεφύγει. Η αγωγή και η εκπέδεξη αποβλέπτει στην κοινωνικοποίηση του άτομα, στην ανταξύ του στη κοινωνία, στη δουλειά του. Σευόμενο όμως την ατομική του ελευθερία. Ναι, είναι αντίθετος προς το ατομικό ιδιόδας που προτείνει ο Ρουσσό, αλλά τώρα το ηθική. Ίσως να μην μείνουμε στον ώρα της δικής εκπαίδας, να μην επικεντρώσουμε μόνο στην θεωρία του Δερκέμ, διότι η ηθική εκπαίδεξη είναι κάτι πολύ ευρύτερο. Εκπαίδευση για την οικοότητα. Ναι, και μέσα στο προηγούμενο... Εδώ έμεινες πολύ στον Δερκέμ, που ίσως λίγο να μας... Από το Καρσανατολί, σε σχέση με την παιδαγωγική της σύνδεση που έχει με αυτήν. Η ηθική εκπαίδευση σε κάθε περίπτωση είναι μια εκπαίδευση, η οποία αποβλέπει στην ηθικότητα του ανθρώπου. Έχει ο στόχος την διεπελαγώγηση του με βάση κάποιες ηθικές αρχές, οι οποίες είναι αξίες. Ναι, αλλά πάλι δεν είναι η βάση της ηθικής εκπαίδευσης. Ίσως γι' αυτό το ανέβησε. Ναι, όχι, εντάξει, ακούσαμε την άποψη αυτή, αλλά δεν είναι μόνο ο Δερκέμ, ο Δερκέμ εκπράζει μία άποψη συγκεκριμένη μόνο. Άξι, πάρα. Και στην προηγούμενη παρουσία σύστημα πολιτική και στην κοινωνική την προσωπική εκπαίδευση, υπήρχαν κάποιες διαστάσεις της ηθικής εκπαίδευσης. Ωραία. Λοιπόν, εγώ θα μιλήσω για την πολυπολιτισμικότητα και για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Και να πω καταρχήν ότι αντί γενεολογικό χάρτη κατέληξα να κάνω πόστερ. Θα εξηγήσω προς το τέλος όμως γιατί συνέβη αυτό. Πολυπολιτισμός και πολυπολιτισμικότητα που μας ενδιαφέρει, ή διαφορετικά πολιτισμική εταιρότητα, είναι η συνύπαρξη σε έναν συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο ατόμων και ομάδων που έχουν βασικά διαφορετική εθνική προέλευση, έχουν διαφορετική γλώσσα, διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, διαφορετική ετοιμασία, τρόπο ζωής, αντιλήψεις, οργάνωση, συμπεριφορά, διεφέρον ως προς την ιστορία τους ως προς την τέχνη. Η πολυπολιτισμικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό πολύ βασικό των σύγχρονων κοινωνιών και επρειάζει όλες τις πτυχές και την καθημερινότητα της κάθε κοινωνίας. Ανάμεσα σ' αυτές τις πτυχές που δεν μένουν ενεπηρέαστες εντάσσεται και ο χώρος της εκπαίδευσης, επομένως μπορούμε να κάνουμε λόγο για πολυπολιτισμική εκπαίδευση. Η πολυπολιτισμική εκπαίδευση, για να περάσουμε στον ορισμό της, είναι η προετοιμασία για μια πολιτική, κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, σύμφωνα με την ΣΚΑΤΣ, αν θυμάμαι σωστά το όνομα, που πρόκειται τα άτομα και οι ομάδες να βιώσουν μέσα στην κοινή τους συνείπαρξη. Τι είναι και τι κάνει ουσιαστικά η πολυπολιτισμική εκπαίδευση, είναι η εκπαίδευση της ελευθερίας, είναι η εκπαίδευση που βρίσκεται μέσα στην ελευθερία, είναι η εκπαίδευση από την οποία ουσιάζουν οι προκαταλήψεις και το άτομο μπορεί να διατηρήσει τον πολιτισμό του, να μην τον απομονώσει, να μην απομονωθεί από αυτόν, αλλά αντίθετα να διατηρήσει τις ρίζες του, να ενβαθύνει σε αυτές και ταυτόχρονα να γνωρίσει και τους άλλους πολιτισμούς. Σκοπός της πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης είναι καταρχήν να μεταδώσει τους μαθητές τις απαραίτητες γνώσεις, ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών. Έπειτα είναι να μετριάσει τα οδυνηρά συναισθήματα και τις διακρίσεις που βιώνουν τα άτομα που ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες, πολιτισμικές, ιστορικές, γλωσσικές και οτιδήποτε, εξαιτίας των διαφορετικών χαρακτηριστικών τους, των ιδιαιτερωτήτων τους. Και κατά τρίτον, είναι να δώσει τις απαραίτητες γνώσεις στα άτομα, έτσι ώστε να μπορέσουν αυτά να δραστηριοποιηθούν μέσα στον εθνικό τους πολιτισμό, μέσα στον κυρίαστο πολιτισμό, αλλά και μέσα στους υπόλοιπους πολιτισμούς που πιθανόν υπάρχουν. Βασικές αρχές τώρα της πολιτισμικής εκπαίδευσης, βασική αρχή της είναι να διστητοποιήσει το άτομο, έτσι ώστε αυτόν να μπορεί να ανταπεξέλθει μέσα στην πολλαπλότητα που διέπει τον κόσμο. Πολλαπλότητα ιστορική, πολλαπλότητα ως προς την κουλτούρα, στα συστήματα, στις πεποιθήσεις, στις εμπειρίες, τρόπο ζωής και όλα αυτά που είπαμε στην αρχή και αποτελούν ουσιαστικά τις διαφορές ανάμεσα στα άτομα και τις ομάδες που ανήκουν σε διαφορετική προέλευση. Η πολιπολιτισμική εκπαίδευση τώρα περιλαμβάνει πέντε διαστάσεις. Η πρώτη είναι η παιδαγωγική ισότητα. Πρόκειται ουσιαστικά για την περίπτωση κατά την οποία το σχολείο οφείλει να δώσει στους μαθητές ίσες ευκαιρίες μάθησης, έτσι ώστε ανάλογα με το μορφωτικό κεφάλαιο που φέρει ο κάθε μαθητής και ανάλογα με το κοινωνικοπολιτισμικό του υπόβαθρο να μπορέσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που παρέχει το σχολείο και να επέλθει και για αυτό το μαθητή η ακαδηματική επίτευξη. Δεύτερη διάσταση είναι η ενσωμάτωση του περιεχομένου. Κατά τη διδασκαλία βασικών ενειών και αρχών, χρησιμοποιούμε παραδείγματα από διαφορετικές πολιτισμικές κουλτούρες έτσι ώστε να γίνουν κατανοητές αυτές οι αρχές και έννοιες με στόχο το πολιτισμικό αυτό περιεχόμενο να μπορέσει να επιδράσει σημαντικά στην οργάνωση και τη δομή των προγραμμάτων σπουδών. Τρίτη διάσταση είναι η ίδια δικασία παραγωγής της γνώσης και αναφερόμαστε ουσιαστικά στον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές ερευνούν και καθορίζουν το πως οι πεποιθήσεις και οι αντιλήψεις που βρίσκονται μέσα σε μία επιστήμη, πως αυτά εδώ πέρα οδηγούν στην κατασκευή της γνώσης. Πολύ σημαντικό ρόλο εδώ πέζουν οι εμπειρίες και τα βιώματα των ίδιων των μαθητών που έχουν ζήσει οι ίδιοι, καθώς αποτελούν κομμάτια της μαθησιακής διαδικασίας. Η τελευταία διάσταση είναι ο περιορισμός των προκαταλήψεων. Πρόκειται ουσιαστικά για το γεγονός ότι πρέπει να αναπτύξουμε θετική στάση απέναντι στο διαφορετικό. Οφείλουμε να το δεχτούμε και αυτό οφείλει να κάνει και το σχολείο, οφείλει να δέχεται τους μαθητές του έτσι όπως είναι, να δέχεται τη διαφορετικότητά τους και να τους αγκαλιάσει. Περνάμε τώρα στη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση έχει ως αφετηρία της την πολυπολιτισμικότητα και την πολυγλωσία, ενώ ως γνώμονα της έχει την ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτισμών. Απευθύνεται σε όλα τα άτομα, εντώπιους και ξένους, καθώς και σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και τους θεσμούς που κρατούν σε μια κοινωνία. Και στο όχος της είναι η ειρηνική συμβίωση ατόμων και ομάδων που έχουν διαφορετική πολιτισμική προέλευση. Η ειρηνική αυτή συμβίωση έρχεται μέσω της αμοιβαίας κατανόησης, αναγνώρισης, αποδοχής και ανοχής του διαφορετικού και του άλλου. Ιστορικά τώρα η διαπολιτισμική εκπαίδευση ανάγκηται στην Ευρώπη μεταξύ του 1965 και του 1980. Είναι η περίοδος κατά την οποία παρατηρείται μεταναστευτικό κύμα ομάδων και κατεπέκταση τα παιδιά, τα μεταναστόπυλα, αντιμετωπίζουν ορισμένα προβλήματα στο σχολείο. Τα προβλήματα αυτά αντιμετωπίστηκαν αρχικά με την υπόθεση του ελλείμματος. Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή το μορφωτικό κεφάλαιο των μαθητών μειωνεκτεί εναντί των μαθητών της κυρίαρχης ομάδας. Και επομένως απαιτούνται αντισταθμιστικά εκπαιδευτικά μέτρα ώστε να εξομοιωθούν με της κυρίαρχης ομάδας. Η υπόθεση του ελλείμματος στη δεκαετία του 80 αντικαταστάθηκε από την υπόθεση της διαφοράς, σύμφωνα με την οποία πλέον το μορφωτικό κεφάλαιο των παιδιών είναι απλά διαφορετικό και οφείλει να γίνει σεβαστό και να αποδεχθεί από την κυρίαρχη ομάδα. Και στη συγκεκριμένη υπόθεση στο κέντρο της βλέπουμε, συναντούμε την αρχή της αποδοχής της ατερότητας του άλλου, η οποία είναι αυτή που γέννησε ουσιαστικά τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η διαπολιτισμική εκπαίδευση εμφανίστηκε τη δεκαετία του 80 με τους παλληναστούντες, τσιγανοπέδες και αλλοδαφούς μαθητές. Τώρα, η διαπολιτισμική εκπαίδευση έχει πέντε μοντέλα. Το μοντέλο της ενσωμάτωσης, της αφομίωσης, το αντιρατσιστικό μοντέλο, το πολυπολιτισμικό και το διαπολιτισμικό. Σύμφωνο με το μοντέλο της αφομίωσης, η μειονότητα μέσα στην επικρατούσα ομάδα οφείλει να γίνει ένα μαζί της. Δεν γίνεται κατανοητή ούτε σεβαστεί η ιδιαιτερότητα της μειονότητας. Και αυτό γιατί επικρατεί η αντίληψη ότι το κράτος είναι ένα ενιαίο σύνολο και πολιτισμικά και πολιτικά. Επομένως οτιδήποτε διαφορετικό μπορεί να αποτελεί κίνδυνο για τη συνοχή και τη διατήρησή του. Όλες οι ομάδες που υπάρχουν στη κοινωνία πρέπει και οφείλουν κάθε μία ξεχωριστά να συμμετέχουν ισοδύναμα έτσι ώστε να διατηρηθεί και να διαμορφωθεί η κοινωνία. Στο μοντέλο της αφομίωσης το σχολείο είναι μονογλωσσικό και επικρατεί η κυρίαρχη γλώσσα. Και το συναντάμε, αν θυμάμαι σωστά, στη δεκαετία του 60. Περνάμε στο μοντέλο της ενσωμάτωσης. Η ενσωμάτωση είναι πιο χαλαρή από την αφομίωση καθώς τα χαρακτηριστικά της μειονότητας γίνονται αποδεκτά και αναγνωρίζονται. Η μειονότητα ουσιαστικά αγκαλιάζεται από την κυρίαρχη ομάδα. Η κοινωνία αναγνωρίζει και σέβεται τον πολιτισμό τους, την ιστορία τους, τη γλώσσα, τις πεποιθήσεις τους, τον τρόπο ζωή τους. Και το σχολείο παρέχει ίσως ευκαιρίες στους μαθητές καθώς και τη δυνατότητα να μάθουν την εθνική τους γλώσσα. Το πολυπολιτισμικό μοντέλο εμφανίστηκε στην δεκαετία του 70. Αφετηρία του αποτέλεσε η διαπίστοση ότι το διαφορετικό που νιώθουμε εμείς για τα έθνη, η διαφορετικότητα των εθνών, μεταβιβάζεται ουσιαστικά από γενιά σε γενιά και δεν μπορεί να λειφθεί ούτε με την εσωμάτωση ούτε με την αφομίωση. Στο πολυπολιτισμικό μοντέλο όλοι οι πολιτισμοί σε μια κοινωνία συνηπάθουν εισότημα και στόχος είναι να διατηρήσει κάθε μία τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μέσα στην εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την συνοχή και την ισοστή οργάνωση της κοινωνίας. Περνάμε στο αντιρατσιστικό μοντέλο. Το αντιρατσιστικό μοντέλο εμφανίστηκε την δεκαετία του 80 στην Αγγλία και την Αμερική. Είναι το μοντέλο που προωθεί την ισότητα στην εκπαίδευση καθώς και την κρατική δικαιοσύνη και θεωρεί ότι ο ρατσισμός, η αντιμετώπιση του ρατσισμού είναι μια πολιτική υπόθεση και προκειμένου να υπάρχει ισότητα των ευκαιριών στους μαθητές οφείλουν πρώτα να αλλάξουν οι δομές και οι θεσμοί του ίδιου του κράτους. Τέλος έχουμε το διαπολιτισμικό μοντέλο. Είναι ένα μοντέλο αρκετά άρευστο ακόμη και σήμερα. Θεωρείται συνέχεια του πολυπολιτισμικού και ως αφετηρία του μπορεί να θεωρηθεί η μετακίνηση των πληθυσμών. Περνάμε τώρα στις βασικές αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Αρχικά είναι η εκπαίδευση για την εμσυναίσθηση. Είναι η εκπαίδευση η οποία στοχεύει στο να μπορέσουμε να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου και να γνωρίσουμε τα προβλήματά του, τη διάκριση που βιώνει, τον ρατσισμό που δέχεται μέσα από τα δικά μας μάτια. Να το νιώσουμε. Συνέχεια έχει η εκπαίδευση για την αλληλεγγύη. Είναι μια εκπαίδευση βασική για όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες. Είναι εκπαίδευση η οποία υπερβαίνει τα όρια των φυλών, των ομάδων και των κρατών και στοχεύει ουσιαστικά στην άρση της κοινωνικής αδικίας και της κοινωνικής ανισότητας. Έχουμε την εκπαίδευση για τον διαπολιτισμικό σεβασμό. Πολύ βασικό κομμάτι επίσης, πολύ βασική εκπαίδευση. Οφείλουμε να σεβόμαστε τον πολιτισμό του άλλου και την ιστορία του και μπορούμε να την αποκτήσουμε αυτήν την ιδιότητα του να σεβόμαστε τον άλλον μέσα από το δικό μας άνοιγμα και την καλή διάθεση να γνωρίσουμε τον πολιτισμό του άλλου και να συμμετέχουμε σε αυτόν αλλά και μέσα από την πρόσκληση του άλλου να συμμετέχει στον δικό μας πολιτισμό και να τον γνωρίζει και αυτός αντίστοιχα. Και τέλος είναι η εκπαίδευση για την κατάρρεψη του εθνικισμού. Η εκπαίδευση αυτή ουσιαστικά καλλιεργεί το διάλογο και την επικοινωνία μεταξύ των λαών και βοηθά στο να καταπολεμηθεί, να καταπολεμηθούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που κρατούνε. Τα αξιώματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης είναι τρία. Αρχικά έχουμε την ισοτιμία των πολιτισμών. Σύμφωνα με το πρώτο αξίωμα, όλοι οι πολιτισμοί είναι ίσοι μεταξύ τους. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος πολιτισμός, άρα δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να συγκρίνουμε τους πολιτισμούς μεταξύ τους και να τους τοποθετούμε σε μία ιεραρχία. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία στο πρώτο αξίωμα είναι η λειτουργικότητα ενός πολιτισμού στις εκάστοτε πολιτικές, οικονομικές, ιστορικές συνθήκες και πώς επιδρά στην διαδικασία πολιτισμοποίησης των επισσόμενων ανθρώπων. Δεύτερο αξίωμα είναι η ισοτιμία του μορφωτικού κεφαλαίου ατόμων που έχουν διαφορετική πολιτισμική προέλευση. Το αξίωμα αυτό συνδέεται στενά με την ισοτιμία του πολιτισμού και ουσιαστικά το προϋποθέτει το πρώτο αξίωμα. Αν δεν δεχτούμε τον πολιτισμό του άλλου, δεν δεχόμαστε και το μορφωτικό του κεφάλαιο. Επομένως, αν δεν το δεχτούμε αυτά τα δύο, απορρίπτουμε και το δύο του άτομα ως προσωπικότητα. Και τέλος είναι η παροχή των ίσων ευκαιριών. Να παρέχει εκπαίδευση ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές, έτσι ώστε να μπορέσει ο κάθε μαθητής, ανάλογα με το μορφωτικό του κεφάλαιο, ανάλογα με τις δυνατότητες του, με τις δεξιότητες του, να ανταπεξέλθει, να μπορέσει να καλλιεργήσει και να ενεργοποιήσει τα κίνητρα που του παρέχει το σχολείο και να μπορέσει και αυτός να πετύχει την ακαδηματική, λάθος το είπα, να φέρει την ακαδηματική βίτευξη τέλος πάντων. Να εξελιχθεί. Τώρα γιατί έκανα ένα λουλούδι και μια πεταλούδα. Όπως η πεταλούδα έχει ανάγκη από ένα λουλούδι για να υπάρξει, έτσι και η διαπολιτισμική εκπαίδευση έχει ανάγκη την πολυπολιτισμικότητα. Η πολυπολιτισμικότητα είναι η αφετηρία και το δεδομένο, ενώ η διαπολιτισμικότητα είναι το ζητούμενο. Και η πολυπολιτισμικότητα και η διαπολιτισμική εκπαίδευση περιέχουν τον όρο πολιτισμό, είτε αυτός αναφέρεται στις ευθυσιαίες επιδόσεις μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων στο τομέα της τέχνης, στο τομέα της λογοτεχνίας ή σε οποιαδήποτε άλλη επιστήμη, είτε αυτός αναφέρεται σε αξίες, πρότυπα και καταστάσεις που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα μιας κοινωνίας. Και η πολυπολιτισμικότητα και η διγλωσσία επηρεάζουν την οργάνωση και την διοίκηση του σχολείου, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, το σχολικό βιβλίο και τα αναλυτικά προγράμματα, όπως και τη διδακτική μαθαδολογία, ενώ γύρω και από τις δύο έννοιες περιστρέφονται λέξεις όπως ξενοφοβία, άλλος, ρατσισμός, πρόσφυγας, σεβασμός, ανθρώπινα δικαιώματα, προστασία, διακρίσεις, διγλωσσία, ταυτότητα και άλλες πολλές. Εγώ έχω αναλάβει να παρουσιάσω την Παγκόσμιο Πολιτική Εκπαίδευση, την οποία βρήκα στην ξένη εγγλική βιβλιογραφία ως Globalizing Education. Η αλήθεια είναι ότι στην ελληνική βιβλιογραφία δεν βρήκα αρκετά πράγματα, όπως είπε και ο καθηγητής μας. Μελέτησα δύο ξενόγλωσα βιβλία και αρκετά άρθρα ξένης βιβλιογραφίας για να καταλάβω τι είναι, γιατί είναι πάρα πολύ γενικό. Και στην αρχή με μπέρδεψε λίγο, δεν καταλάβαινα που πρέπει να προσανατολιστώ. Αυτό που παρουσιάζεται σε όλη τη βιβλιογραφία είναι ότι στηρίζεται κυρίως στην άποψη του χαμπέρμας, ο οποίος ως νήσιος στους αλλημοκράτης πίστευε ότι η παγκοσμιοποίηση μπορεί να επηρεάσει την ύπαρξη του κράτους πρόνοιας και αυτό που το οποίο πίστευε ότι έπρεπε να προθύνει η αυτονομία όλων των κρατών. Σύμφωνα με το χαμπέρμας, το οποίο στηρίζει την παγκοσμιοπολιτική εκπαίδεση και πιστεύω ότι πλησιάζει και την πεταγωγική της ειρήνης, είναι ότι όλα τα κράτη μόνο μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες μπορούν να εξασφαλίσουν κυριαρχία και δύναμη και όχι με το να προσπαθείς να επιπληθεί το ένα πάνω στο άλλο. Το μοντέλο της παγκοσμιοποίησης, σύμφωνα με το χαμπέρμας, είναι αυτό το οποίο θα υπονόμευε τα μικρά και μεσαίωμα γέθους κράτη με αποτέλεσμα να μην μπορούσαν στο τέλος να αναπτύξουν τα ίδια τις δομές τους και αντίθετα να κυριαρχήσουνε κάποια άλλα. Σύμφωνα με την παγκοσμια πολιτική εκπαίδευση, η σχέση μεταξύ κράτους και κοινότητας δεν είναι μία σχέση σύγκρουσης, αλλά αντίθετα πρέπει να επικρατούν αρμονικές σχέσεις και ισορροπημένες και άλλο ένα στοιχείο το οποίο πιστεύω πλησιάζει στην πεταγωγική της ειρήνης. Τώρα εδώ είναι που μπερδεύτηκα κυρίως περισσότερο. Η παγκοσμια πολιτική εκπαίδευση από τη μία προβάλλει τη διαβίου μάθηση και μία εκπαίδευση για όλους μέσα από την ανάπτυξη υποστηρικτικών δομών και σχέσεων οι οποίοι μπορούν να προωθήσουν και να καλλιέργει, την καλλιέργεια γνώσεων για όλους τους ανθρώπους έτσι ώστε να τους κάνουν ικανούς να τα πεξέλθουν σε όλες τις οικονομικές και πολιτικές ανάγκες της δικής τους κοινότητας. Πιστεύω ότι κυρίως όπως και διάβασα εννοεί την αγορά εργασίας να δημιουργήσει περισσότερα βέλετ τους εργαζόμενους οι οποίοι μπορεί να αποκριθούν σε όλες τις ανάγκες και από την άλλη όμως δεν εννοεί τον τεχνοκράτη εργαζόμενο αλλά τον πολίτη τον ευασιτοποιημένο ο οποίος θα έχει κατανοήσει όλα τα προβλήματα του πλανήτη θα τα έχει συνειδητοποιήσει και στη συνέχεια θα έχει τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και ο ίδιος οράματα αλλά και αξίες παν' ανθρώπινες και οικουμενικές οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός καλύτερου τόπου και μιας καλύτερης κοινότητας. Πρόκειται για οράματα τα οποία ξεκινούν από το σπίτι στη συνέχεια προχωράνε στο σχολείο, στην κοινότητα και καταλήγουν στο έθνος δηλαδή από την πιο μικρή δομή κοινότητα έως και τη μεγαλύτερη. Καλησπέρα, η θεματική κοινότητα που πραγματεύτηκα εγώ με το πόστερ μου αφορά στην εκπαίδευση για τον αφοπλισμό. Και να σας αναφέρω ότι κάποιες από τις εικόνες αρχικά είναι από προγράμματα εκπαίδευσης για τον αφοπλισμό που έχουν εφαρμοστεί σε διάφορες χώρες. Το παράδειγμα εδώ που διάλεξα από τις εικόνες είχαν γίνει στην Καμπότζη. Λοιπόν, ξεκινώντας να αναφέρω ότι η ρίψη της ατομικής βόμβας το 1945 στη Χειροσήμα και στο Ναγκασάκι είχε πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για το σύνολο της ανθρωπότητας. Γίνονται ήδη από το 1946 πρώτες προσπάθειες προκειμένου να, τόσο σε διμερές όσο και σε πολλημερές επίπεδο, προκειμένου σε πρώτη φάση να μειωθεί ο εξοπλισμός και σε επόμενο επίπεδο που είναι και το επιθυμητό να φτάσουμε στον αφοπλισμό. Αυτή την περίοδο όμως εξακολουθεί η ρήνη να ταυτίζεται με την έννοια της ένοπλης η ρήνης έχει αυτόν τον προσδιορισμό. Και γι' αυτό ακριβώς επέλεξα ξεφεύγοντας από την έννοια του ενολογικού ποινάκα να δημιουργήσω μια κλίμακα, μια σκάλα η οποία αν είχα τη δυνατότητα σαφώς θα προχωρούσε και άλλο για να δείξω ότι είμαστε στην αφετηρία του γεγονότος και στο επιδιοκόμενο που είναι φυσικά η εκπαίδεση για τον αφοπλισμό. Όπως σας ανέφερα ο άνθρωπος στην περίοδο αυτή μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην ουσία χωρίζονταν σε ένα δίπολο όπως ίσως μπορείτε να δείτε στην εικόνα. Ο άνδρας ο οποίος στην περίοδο ειρήνης μπορεί και έχει τη σχολή, έχει τη σχολή του, την οικογένειά του, το σχολείο και το σχολικό βιβλίο και δεξιά πάντα δυνάμι πολεμιστής όπου βλέπουμε ότι είναι στη φυλακή είτε σκοτωμένος και φυσικά στο χέρι του έχει ένα όπλο. Τα χαρακτηριστικά της ενόπλησης ειρήνης θα μπορούσαμε να τα συνοψήσουμε καταρχάς που χαρακτηρίζουν και αυτή την περίοδο στο γεγονός ότι υπάρχει μια κάθετη σύλληψη της έννοιας της ειρήνης με την έννοια ότι επικρατεί το δίκιο του ισχυρότερου. Ο ισχυρότερος είναι αυτός που επιβάλλει τη θέλησή του και γι' αυτό το λόγο η ειρήνη ταυτίζεται με την έννοια όπως είχαμε πει και στα προηγούμενα μαθήματα της εξισορρόπησης των δυνάμεων. Άρα το ισχυρό κράτος έχει πολύ οπλισμό, το ανίσχυρο έχει λιγότερο οπλισμό, άρα το δίκιο του ισχυροτέρον είναι αυτό που επικρατεί και καθορίζει και τα διεθνή πράγματα. Δεύτερο χαρακτηριστικό αφορά στην εγκαθίδρυση της ισορροπίας, η οποία επιτυχάνε, όπως και διανέφερα, δια των όπλων και της πυρηνικής δύναμης. Να αναφέρω ότι αυτός ο όρος εκπαίδευση για τον οπλισμό υιοθετείται έτσι μόνος του στα ελληνικά πράγματα. Τώρα τελευταία, δηλαδή ο πλήρης τίτλος που βλέπουμε συνήθως στα κείμενα των ΗΠΕ είναι «desirement and non-proliferation education», που σημαίνει και μη διάδοση των πυρηνικών. Άρα ουσιαστικά δίνουμε και μία περαιτέρω έκταση στον τίτλο αυτό. Τρίτο χαρακτηριστικό που αφορά στην ενωπληρία είναι η επικράτηση παγκόσμιας ανασφάλειας και φόβου. Όπως είναι εύλογο, καταλαβαίνετε έτσι. Διατίπωση εμφιβολιών αναφορικά με την αξία και με τη σημασία της υπέρμετρης ελευθερίας και αυτονομίας. Οι άνθρωποι σε αυτή τη φάση εμφισβητούν αν θα πρέπει να διεκδικούν την ελευθερία και την αυτονομία τους, γιατί δεν ξέρουν και πώς να τη διαχειριστούν. Επόμενη πτυχή αφορά τις καινοτομίες, οι οποίες στην περίοδο αυτή επικεντρώνονται σχεδόν εμμονικά στην επιστήμη και στην τεχνολογία. Πολιτισμούς δεν υπάρχει. Ο έλεγχος και η κατοποίηση συνιστούν μέσα για την κοινωνική σταθερότητα. Αυτά είναι που βιώνουν οι πολίτες της ανθρωπότητας αυτή την περίοδο, έτσι. Και έμφαση δίνεται και στον ανθρώπινο εγωκεντρισμό και στην επιθετική φύση. Αρκεί να σας μάλλον αναφέρω ότι από το 1970 κάποιοι ευρωπαίοι εκπαιδευτές, οι οποίοι είναι θυασσότες της διεθνούς εκπαίδευσης, προωθούν την εκπαίδευση για τον αφοπλισμό. Και σε πρώτη φάση συνειδητοποιούν μάλλον ότι ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος υπάρχει και είναι πολύ πιθανό να συμβεί. Έτσι το 1978 με πρωτοβουλία μιας ειδικής συνόδου των Ηνωμένων Εθνών, καλεί τις κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς, προκειμένου να δημιουργήσουν και να διαμορφώσουν κάποια προγράμματα εκπαίδευσης για τον αφοπλισμό και παράλληλα να προωθήσουν και τις σπουδές της ειρήνης. Σε όλες βέβαιες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, επομένως συνδέουν την ύπαρξη μέλλοντος με την έννοια της εκπαίδευσης. Παρακάτω σας παραθέτω κάποιους διεθνείς οργανισμούς οι οποίοι εξακολουθούν να δρουν σε αυτό το πεδίο. Η βασική θέση της εκπαίδευσης για τον αφοπλισμό είναι ότι θα πρέπει να κάνει αυτή η εκπαίδευση τα μυαλά των ανθρώπων ανθεκτικά στην προπαγάνδα. Είναι η βασική έννοια. Αυτήν πρέπει σε πρώτη φάση να αντιμετωπίσουμε για να μπορέσουμε να επιλύσουμε τα προβλήματα που ανακύπτουν σε κάθε περίσταση. Και φυσικά η κεντρική έννοια που αντιμάχεται είναι αυτή του μιλιταρισμού, της στρατοκρατίας ελληνικότερα. Ολοκληρώνοντας να αναφέρω ότι είναι μια εκπαίδευση η οποία επιδιώκει στο χεύγι και στο τοπικό και στο παγκόσμιο. Ξεκινάμε το τοπικό και διαχέου με τα αποτελέσματά μας ώστε να δράσουμε στο παγκόσμιο και σημείο κλειδί αυτή την περίοδο μάλλον βασική τομή είναι η συνάντηση που έγινε στις 9-13 Ιουνίου του 1980 στην Ουνέσκο που διατυπώνονται και κέριες θέσεις και κύριες θέσεις, βασικές αρχές, που αφορούν στην εκπαίδευση για τον αφοπλισμό. Συνοπτικά αναφέρεται ότι η εκπαίδευση για τον αφοπλισμό είναι το απαραίτητο συστατικό της εκπαίδευσης για την ειρήνη, υπάρχει αυτή ως έννοια επομένως, μας την θέτουνε. Ο αφοπλισμός ορίζεται σε κάθε μορφή δράσης η οποία στοχεύει στον περιορισμό, στον έλεγχο και στην άρνηση των όπλων. Τρίτο σημείο αναφέρει ότι η εκπαίδευση για τον αφοπλισμό επιδιώκει τη δημιουργία μιας καλά ενημερωμένης κοινής γνώμης που θα γνωρίζει τις αιτίες, τη φύση, τις συνέπειες των ταγωνισμών για τον αφοπλισμό. Τέταρτο σημείο αναφέρει ότι για να εφαρμοστεί μια παγκόσμια εκπαίδευση, άρα συνδέεται και το προηγούμενο στο οποίο αναφερθήκαμε, θα πρέπει να διεξαχθεί ανεξάρτητη επιστημονική έρευνα που θα κατευθύν είναι αυτούς που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, άρα δεν είναι υπό την αιγίδα καμιάς κυβέρνησης, είναι κάτι το οποίο το επιδιώκουν ανεξάρτητες οντότες, κατά πόσο βέβαια αυτό είναι εφικτό είναι άλλο θέμα. Η εκπαίδευση για τον αφοπλισμό πρέπει να εμπερικλεί εκπαιδευτικές μεθόδους οι οποίες διακρίνονται από φαντασία, πράγμα το οποίο το είχαν στερηθεί οι άνθρωποι μέχρι τότε, διότι επιδιώκαν μόνο την επιβίωση και όχι τη διαβίωση, τη μακρόχρονη κιόλας. Αποβλέπεις τη διδασκαλία του πώς να σκεφτόμαστε για τον αφοπλισμό, ενδυνάμωση, η λέξη που συνεδάμε στα κείμενα, ενδυνάμωση των εκπαιδευόμενων, ως πυρήνα κάθε διδασκαλία θα πρέπει να έχει ένα πρόβλημα, problem-centered learning, προκειμένου να αναπτυχθεί μια αναλυτική και κριτική ικανότητα εξέτασης και αξιολόγησης των πρακτικών βημάτων που πρέπει να γίνουν για να περιοριστούν τα όπλα και για να εξαλειφθεί κατεπέκταση ο πόλεμος. Έμφαση δίνεται στο διάλογο, στην αυτονομία και στην υπευθυνότητα. Τα σχολικά εγχειρίδει οφείλουν σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση να έχουν μια ειδική αποστολή όπως την αναφέρουν, να είναι κατάλληλες πηγές πληροφόρησης, να περιλαμβάνουν οικονομικές αναλύσεις μάλλον των οικονομικών, των πολιτικών, των οικολογικών και των ψυχολογικών πτυχών, που αποκαλύπτονται στους μαθείς και στους μαθήτρες τους τρόπους αλλά και τα μέσα με τα οποία θα αποκτήσουν ειρήνη χωρίς όπλα και χωρίς πόλεμο. Σε αυτή τη φάση λοιπόν, ή μάλλον να ολοκληρώσω και με το τελευταίο, η εκπαίδευση για τον αφοπλισμό θα πρέπει να βασίζεται στην αξία της διεθνούς κατανόησης, ανεκτικότητας απέναντι στην ιδεολογική και πολιτισμική διαφορετικότητα και συμφωνίζει για κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινη αλληλεγγύη. Ο αφοπλισμός ως έννοια ουσιαστικά πετεί μια άλλαγη στην συμπεριφορά του ανθρώπου, στην νεοτροπία του, στην ιδεολογία του, στη δομή της τοπικής κοινωνίας αλλά και του παγκόσμιου συστήματος όπως σας ανέφερα. Και ο πόλεμος πλέον επιβιώκεται να μην αποτελεί ένα όργανο εθνικής πολιτικής και οι άνθρωποι να καθορίζουν το μέλλον τους και να ζουν με ασφάλεια, η οποία θεμελιώνεται απόλυτα στη δικαιοσύνη και στην αλληλεγγύη. Καλησπέρα και από μένα. Εγώ μελέτησα κείμενα για τις σπουδές για την ειρήνη. Αγγλική βιβλιογραφία. Αναφέρεται όρος Peace Studies αλλά και Peace and Justice Studies το βρήκα στη βιβλιογραφία. Οι σπουδές για την ειρήνη είναι ένας διεπιστημονικός κλάδος των κοινωνικών επιστημών, εξού και το σχήμα αυτό, δηλαδή αξιοποιεί γνώσεις, θεωρίες, ερευνητικά δεδομένα από διάφορες επιστήμες, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται ως διάκριτοι χώροι αλλά οι γνώσεις όλες διαπλέκονται. Παίρνουμε στοιχεία από όλες αυτές και όλες έχουν σχέση μεταξύ τους, συνδέονται. Πολιτικές επιστήμες, ανθρωπολογία, ιστορία, διεθνείς σχέσεις, κοινωνιολογία, ψυχολογία, θρησκεολογία, σπουδές φύλου, οικονομική επιστήμη, γεωγραφία, αξιοποιεί όλες αυτές τις σπουδές. Τώρα, είναι ένας κλάδος ο οποίος γεννήθηκε μέσα στα ερήπια που άφησε ο 20ος αιώνας, δηλαδή τον 20ο αιώνα είχαμε πανκόσμιους πολέμους, ολοκαυτώματα, όπλα μαζικής καταστροφής, εθνικές, φιλετικές, θρησκευτικές συγκρούσεις, καταστροφές που είχανε τραγικές επιπτώσεις στην ανθρωπότητα και στο περιβάλλον. Τώρα, είναι ένας κλάδος ο οποίος ερευνά, το αντικείμενό του δηλαδή είναι τα φαινόμενα βίας και μη βίας, violence και non-violence. Ασχολείται με τον εντοπισμό και την ανάλυση των φαινομένων βίας και μη βίας, με τους δομικούς μηχανισμούς που στηρίζουν και παράγουν και αναπαράγουν τις συγκρούσεις μέσα στην παγκόσμια κοινωνία. Και με τρόπους επίλυσης των συγκρούσεων με ειρηνευτικές μεθόδους, αναζητά τρόπους επίλυσης των συγκρούσεων. Βέβαια εδώ λίγο να διευκρινίσω ότι γεννήθηκε μέσα στον 20ο αιώνα, αλλά δεν είχε μία εξέλιξη, εξ αρχής δηλαδή δεν ήταν το αντικείμενό της όπως το αντιμετωπίζουν σήμερα. Δηλαδή ξεκίνησε ως ένας κλάδος που ερεύνησε τα αίτια του πολέμου κυρίως, δηλαδή γιατί συμβαίνει ο πόλεμος και πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τον πόλεμο. Στην πορεία όμως, ας πούμε στη δεκαετία του 60, ξεκίνησε μια μεγάλη συζήτηση η οποία αφορούσε κατευθύνθηκε στη θετική ειρήνη. Επικεντρώθηκε δηλαδή στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη δικαιοσύνη και όχι τόσο στην αποτροπή του πολέμου, αλλά στη χρήση της μη βίας ως εργαλείο για να αντιμετωπίσουμε την καταπίεση και όλα τα φαινόμενα της βίας. Το 1970 με το φαιμινιστικό κίνημα, σπουδές φίλου και διάφορες άλλες επιστήμες που εξελίχθηκαν, συμπεριλήφθηκαν και άλλες μορφές βίας, όπως η ενδεκογενειακή βία, η παιδική κακοποίηση. Τώρα, οι σπουδές για την ειρήνη βρίσκονται σε μια συμβιωτική σχέση με την έρευνα για την ειρήνη, την παιδαγωγική της ειρήνης και τα ειρνευτικά κινήματα. Δεν μπορούμε να το δούμε δηλαδή χωριστά, είναι κάτι διακριτό, αλλά πάντα όλα αυτά βρίσκονται σε μια σχέση. Και ας πούμε τα ερευνητικά δεδομένα από την έρευνα για την ειρήνη ενισχύουν τις σπουδές για την ειρήνη και αυτό ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα. Ουσιαστικά όλα αυτά ασχολούνται με την αναζήτηση των αιτιών της βίας και τις προϋποθέσεις της ειρήνης. Αυτό είναι το αντικείμενο. Και τέλος θα πρέπει να θυμόμαστε κάποια ένα όνομα και μια άλλη ονομασία. Το όνομα του Johann Galtung, που είναι ουσιαστικά ο εισηγητής του κλάδου ας πούμε των σπουδών για την ειρήνη. Ιδρύθηκε το 1959 το Peace Research Institute στο Όσλο. Ιδρυτεί στα ειδητικά μέλη είναι ο Galtung και ο Rowling. Αυτοί εκδίδουν ακαδημαϊκά περιοδικά το Journal of Peace Research και Bulleting of Peace Proposals, τα οποία όλα αυτά ενισχύουν, δηλαδή ήταν η αρχή και σιγά σιγά όλα αυτά ενίσχυσαν τις σπουδές για την ειρήνη και τη συζήτηση για τις σπουδές για την ειρήνη. Στη συνέχεια γίναν και άλλες συζητήσεις και ένα ακόμα σημαντικό από όπου βρήκα και πολλά στοιχεία είναι το Peace and Justice Studies Association το 2001. Μια δηλαδή, όχι οργάνωση, πώς να το πω, association, οργανισμός. Μια, θέλω πάντως, πώς να τα φτάσω, ενώση, η οποία ασχολείται με τις σπουδές για την ειρήνη. Και εδώ ουσιαστικά αναπτύσσονται διάφορα προγράμματα για τα πανεπιστήμια και πλέον σήμερα υπάρχουν πάνω από 300 πανεπιστήμια, κολέγια, τα οποία αναπτύσσουν προγράμματα σπουδών για την ειρήνη. Μεταπτυχιακοί φοιτητές, προπτυχιακοί, στα ακαδημαϊκό επίπεδο μπορούν να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Δεν θυμηθώ αν έχω κάτι άλλο να σας πω. Αυτά. Κάποια ερώτηση, κάποια. Τι διαφέρει από τις προοριμμένες εκπαιδεύσεις της εκπαιδεύσης για την ειρήνη. Τι είναι η εκπαιδευσία της Ευρώπης, της εκπαιδεύσεις και από τι καταλαβαίνει η εκπαιδευσία. Οι εκπαιδεύσεις για την ειρήνη εγώ κατάλαβα ότι είναι ένας κλάδος επιστημονικός. Δηλαδή οι εκπαιδεύσεις που είπαμε αφορούν το παιδεογογικό κομμάτι. Το πώς μπορούμε να δούμε την εκπαίδευση. Οι σπουδές για την ειρήνη ασχολούνται και με αυτό. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Όχι η έρευνα. Είναι ένας κλάδος που ασχολείται με την ανάλυση των αιτιών της βίας. Ασχολείται με τα φαινόμενα βίας, με την άμεση, την έμεση, τη δομική. Ασχολείται μόνο στους μηχανισμούς, αναζητά τρόπους επίλυσης. Όλα αυτά μπορούν να συσχεδίσουν και με την παιδεογική. Δηλαδή δίνει στοιχεία στην παιδεογική. Προσφέρει, πώς να το πω, ερίσματα για την παιδεογική της ειρήνης. Κάνω λάθος? Λοιπόν, εγώ ανέλαβα να ψάξω στη βιβλιογραφή για τις διεθνείς σπουδές, οι οποίες συνήθως τις συναντάμε όσοι δεν έχουν ένα στάδι. Αρχικά θέλω να κάνω μια διευκρίνηση από τη διαφορά της εκπαίδευσης με τις σπουδές. Η εκπαίδευση, όπως ακούσαμε προηγουμένως, ασχολείται πισταμένος με ένα πολύ συγκεκριμένο κλάδο από την πλευρά της παιδεογικής, ενώ οι σπουδές παρουσιάζονται κυρίως σε προγράμματα σπουδών πανεπιστημίων και ινστιτούτων, είτε εξαμηνιαία, είτε τρίμηνα, είτε μεγαλύτερης διάρκειας, τα οποία ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο θέμα από πολλές οπτικές πλευρές. Ουσιαστικά, εδώ πέρα μιλάμε για ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα, διεπιστημονικά προγράμματα, τα οποία, για παράδειγμα, έχουν, στιγμές, ξεκινάμε από τις διεθνείς σχέσεις, οι οποίες παρουσιάστηκαν πρώτες και σε προγράμματα πολιτικών, επιστημών, σε προγράμματα δικαίου και μετά προχωρήσαμε στην ίδρυση των διεθνών σπουδών. Οι διεθνείς σπουδές ασχολούνται με ζητήματα, τα οποία έχουν να κάνουν, αφορούν όλο τον κόσμο, πολιτισμικά ζητήματα, το ζήτημα της παγκοσμιοποίησης από την πλευρά της οικονομικής σχέσης μεταξύ των κρατών. Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα είναι η προσήγηση των κοινωνιών, είτε οικονομικά, είτε πολιτισμικά, είτε με την ανταλογή πληθυσμών, είτε για διαμονή, είτε για εργασία. Επίσης, αγγίζει κάποια διεθνή κοινωνικά φαινόμενα, όπως είναι η φτώχεια, ο πόλεμος, η ειρήνη, αντίστοιχα. Κάποια πολιτικά ζητήματα, όπου ξεκινάει από τις σχέσεις που έχουνε τα κράτη μεταξύ τους, διακριτικές εξωτερικές πολιτικές και συζητήματα πολιτικής προετοιμασίας των πολιτών, σεβασμός διαφορετικότητα, η οποία συνδέεται επίσης με διαπολιτισμική εκπαίδευση και κλάδι, οι οποίοι συνήθως επιμέλους μαθήματος ασχολούνται είναι πολιτικο-εκονομικές σχέσεις, πολιτική, εκπαίδευση σχετικά με τους παγκόσμους οργανισμούς, τη λειτουργία τους και πώς θα μπορούσαν οι πολίτες να δουλέψουν και να αποφαλιθούν από τους οργανισμούς, ξένες γλώσσες και ιστορία. Σε μια σειρά από εκπαιδεύσεις, οι οποίες ως προς το αντικείμενό τους, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, σχετίζονται με ζητήματα ειρήνης, πολέμου, αφοπλισμού, κοινωνικής δικαιοσύνης, οικουμενικών αξιών γενικότερα. Μπορούμε να σκεφτούμε λίγο ποια σχέση έχουν αυτές οι εκπαιδεύσεις με την παιδαγωγική της ειρήνης στην οποία πραγματευόμαστε εμείς ή μεταξύ τους τι σχέση έχουν. Όλες αυτές οι οποίες αναφέρουν αναφέρουν δημοκρατικές δημιουργήσεις που προσπαθούν για τη δημιουργία ενός καλύτερου ανθρώπου, όπως είμαστε, να αλλάξουν κάποια πράγματα τα οποία είναι εναντίον της δημοκρατίας της ειρήνης, της σιγαλίας της ειρήνης. Αλλά μπορείς να το παίρνεις, θα μπορούσαν οι οποίοι σχετίζονται με την παιδαγωγική της ειρήνης. Είναι στιγμή ότι η δική της ειρήνης θα ξεκίνησε μία ομπρέλα και θα φέρει από κάτω. Υπάρχει λοιπόν μια άποψη ότι η παιδαγωγική της ειρήνης είναι, αυτό που είπες ακριβώς, μία ομπρέλα που καλύπτει όλες αυτές τις εκπαιδεύσεις. Όλες αυτές οι εκπαιδεύσεις δηλαδή συγκροτούν ή εντάσσονται στην παιδαγωγική της ειρήνης. Και μάλιστα ο όρος που χρησιμοποιείται από κάποιους παιδαγωγούς είναι ο όρος συνδεδεμένες παιδαγωγικές, με την έννοια του ενωτικού, ότι η μία παιδαγωγική είναι ενωμένη με την άλλη. Συνδέονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, είναι σαν να έχουμε μία εκπαίδευση, μία παιδαγωγική πηχή, αντιρατσιστική διαπολιτισμική πάβλα, ενωτικό διαπολιτισμική πάβλα, ητική πάβλα, πείτε κι άλλες προσωπική πάβλα και λοιπά, εκπαίδευση όλα μαζί με το ενωτικό λοιπόν, ότι είναι συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες και αλληλοσχετιζόμενες εκπαιδεύσεις. Οπότε λοιπόν αν θέλαμε εμείς τώρα να πάρουμε τους ενοιολογικούς χάρτες και τα πόστευα που κάνατε και να τα δούμε ως συνδεδεμένες εκπαιδεύσεις, θα τα βάζουμε το ένα δίπλα στο άλλο και θα τα συνδέαμε και θα έκανα ένα όλο και από πάνω θα βάζαμε μία ομπρέλα όπως είπες προηγουμένως εσύ, τον όρο παιδαγωγική της ειρήνης. Βέβαια υπάρχει και μία άλλη άποψη που λέει ότι είναι ανεξάρτητες αυτές οι εκπαιδεύσεις, μπορεί να έχουν κοινή στόχευση ή μερικώς ή γενικώς κοινή στόχευση, αλλά είναι ανεξάρτητες και λειτουργούν ως ανεξάρτητες. Σεβαστό είναι και αυτό. Για παράδειγμα κάποιες από αυτές όπως η διαπολιτισμική εκπαίδευση, κάποιοι λένε ότι είναι μέρος της παιδαγωγικής της ειρήνης, κάποια λένε ότι είναι ανεξάρτητος κλάδος της παιδαγωγικής επιστήμης. Ή η εκπαίδευση και φύλλο. Κάποιοι λένε, υποστηρίζουν, παιδαγωγή και κυρίως παιδαγωγή της ειρήνης, ότι εντάσσεται στην παιδαγωγική της ειρήνης. Υπάρχει όμως ένας ολόκληρος κλάδος ο οποίος έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως ανεξάρτητος κλάδος η εκπαίδευση και φύλλο ή παιδαγωγική της όταν στο φύλλο που την λέγαμε στον τομέα μας και λοιπά. Κατανοητό. Οπότε λοιπόν σχετίζονται μεταξύ τους. Θα λέγαμε ότι είναι συνεδεμένες μεταξύ τους. Κάποιες από αυτές τις εκπαιδεύσεις όμως έχουν αναπτυχθεί περισσότερο σε άλλους τόπους περισσότερος, άλλους λιγότερος, ανάλογα με το πλαίσιο. Για παράδειγμα η διαπολιτισμική από το 60 και εξής επειδή οι συνθήκες είναι τέτοιες στις κοινωνίες της λιτικές κυρίως αναπτύχθηκε ως αυτόνομη και αναπτύσσεται ως αυτόνομη έκτοτε. Γιατί οι συνθήκες το επέβαλαν αυτό να υπάρξει μια ένας κλάδος παιδαγωγικής ξεχωριστός για τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Λοιπόν, κατανοητάστα, ευχαριστούμε. |
