| Διάλεξη 2: Ωραία, σήμερα λοιπόν, που είναι τόσο πολύ ωραία η μέρα, φθινοπωρινή και δεν κάνει και κρύο, θα μιλήσουμε για μια πάρα πολύ σημαντική ασθένεια. Σημαντική ασθένεια από ιστορική άποψη. Πλέον την αντιμετωπίζουμε με τους τρόπους που θα πούμε στο τέλος, την αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά, δεν θα έλεγα εύκολα, γιατί πρέπει να είμαστε συνεχώς κίνηση και σε εργασία, για να βρίσκουμε ανθεκτικές ποικιλίες, που όπως θα δούμε είναι το κυριότερο μέτρο αντιμετώπισης. Θα μιλήσουμε για τη σκορειάση των σητηρών και θα ξεκινήσουμε με τη μαύρη σκορίαση του σύτου, που θεωρείται ότι είναι μια από τις πιο καταστρεπτικές ασθένειες φυτών παγκοσμίως. Γιατί, νομίζετε? Για να δούμε ποιον θυμάμαι εγώ από προχθές. Την Ελλήκη τη θυμάμαι, την πλανή της δεν τη θυμάμαι. Η Βυργινία, ναι ρε παιδί μου, προχθές θυμόμουνα τα ονόματα με τη σειρά. Κάποιος Μιχάλης που καθόταν εκεί πέρα που πήγε, δεν ήρθε. Ο Παναγιώτης που καθότανε δίπλα του, επίσης δεν ήρθε. Εσείς ο Παναγιώτης? Εντάξει. Θα με συγχωρίσετε λίγο στην αρχαία, αλλά δεν σας θυμάμαι ή σας μπερδεύω. Λοιπόν, ρωτάω, Παναγιώτη θες να μας πεις, γιατί νομίζεις ότι η μαύρη σκορία σιτουσίτου είναι μια από τις πιο σημαντικές ασθένειες παγκοσμίως και ανά την ιστορία. Θα πρέπει να σκεφτείς, θα πρέπει να σκεφτείτε, τη σπουδαιότητα του ξενιστή. Λέγε Βυριγινία. Κατά τη στιγμή, η Βυριγινία σκέφτεται σχεδόν με αρκετά προβλήματα, μέσω του ελευθερίου και του σωμαρικού. Και από το πρώτο μέρος της απάντησής σου είναι το σωστό, ότι μπορεί να πλήτει τον καρπό δεν είναι απόλυτα σωστό, γιατί μπορεί να έχουμε ασθένειες φυλώματος, και εδώ έχουμε ασθένεια φυλώματος, έτσι, μπορεί να πλήττεται και ο καρπός σε κάποιες κοριάσεις, αλλά πλήττεται κυρίως το στέλεχο στη μαύρη σκορίαση και τα φύλλα. Όταν λοιπόν πλήττονται τα φύλλα στο φυτό μας, τι δεν πάει καλά? Χαλάει το εργοστάσιο παραγωγής. Και όπως ξέρετε τα φυτά είναι εκείνοι οι οργανισμοί, οι οποίοι από το τίποτα, δηλαδή το διοξείδιο του άνθρακα και ό,τι παίρνουν από τις ρίζες τους, δημιουργούν, κυρίως από το διοξείδιο του άνθρακα, με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας δημιουργούν ηδατάνθρακες, έτσι δεν είναι. Άρα λοιπόν, αν χαλάσει η φωτοσυνθετική μηχανή, δηλαδή χαλάσει, δεν λειτουργεί η πράσινη επιφάνεια, τότε μπορούμε να έχουμε και προϊόν. Οπότε δεν είναι ανάγκη οι μήγητες να βλάπτουν απευθείας το προϊόν, αλλά μπορεί να βλάπτουν οποιονδήποτε φυτικό μέρος. Ωραία. Αυτό λοιπόν που μας είπε η Βρυγινία είναι ότι, αυτό που μας είπε κατά βάση είναι ότι το σιτάρι, τουλάχιστον για το δυτικό άνθρωπο, αποτελεί τη βάση της διατροφής του. Βέβαια πλέον, κάποιοι μπορεί να μην τρώνε πολύ ψωμί, δεν ξέρω τι και λοιπά, αλλά υπάρχει τα προϊόντα του σταριώ, υπάρχουν σε άλλα πράγματα που μπορεί να τρώτε. Εσείς ας πούμε τρώτε πάρα πολλά μακαρόνια. Ή αν το πάρουμε ιστορικά, γιατί σας λέω από ιστορική άποψη η ασθένεια αυτή είναι πάρα πολύ σημαντική, όταν το πάρουμε ιστορικά, ο άνθρωπος όταν άρχισε να οργανώνεται σε κοινωνίες, τι έκανε, τι ήταν τα πρώτα πράγματα που έκανε στην νεοληθική εποχή, όταν άρχισε να φτιάχνει οικισμούς. Άρχισε να καλλιεργεί, δεν υπήρχε άλλος λόγος να μείνει μόνη μας σε ένα μέρος, γιατί πριν από αυτό, την τροφή του τι συνέλεγε, έτσι δεν είναι, συνέλεγε καρπούς, σκότωνε ζώα, έτρωγε. Όταν, λοιπόν, ανακάλυψε την καλλιέργεια της γης, άρχισε να μένει μόνη μας σε ένα μέρος. Φανταστείτε, λοιπόν, εκείνους τους λαούς που καλλιεργούσαν εισιητηρά, ήταν από τα πρώτα φυτά τα οποία καλλιεργήθηκαν, να έχουν αρρώστιες στις καλλιέργιές τους. Έπρεπε να μετακινηθούνε ή να κάνουν πολέμους για να πάνε σε κάποια διπλανή περιοχή να πάρουν τις οδιές των άλλων και ούτω καθεξής. Αν το πάρουμε, λοιπόν, από τότε, θεωρούμε ότι μια ασθένεια η οποία προσβάλλει ένα φύτο το οποίο αποτελεί τη βάση της διατροφής μας, τότε αυτή η ασθένεια είναι πάρα πολύ σημαντική. Ξέρετε άλλες ασθένειες που μπορεί να είναι σημαντικές, για αντίστοιχους λόγους που θεωρούνται σημαντικές. Θα μπορούσαμε να πούμε μια αντίστοιχη σημασία, έχει και η πυρικουλάρια του ρυζιού, στις χώρες της Ανατολής, γιατί εκεί η βάση της διατροφής τους είναι το ρύζι και όχι το σιτάρι. Όταν θα έρθει η ώρα θα μιλήσουμε για την πυρικουλάρια. Μια άλλη πολύ σημαντική ασθένεια η οποία προκάλεσε πολλούς στανάτους και μετανάστευση, ποια ήτανε? Κάθε χρόνο το ξέρετε, φέτος γιατί δεν το θυμάται κανένας, ο περονόσπορος της πατάτας. Κατέστρεψε λοιπόν τη σωδιά της Ιρλανδίας και οι μισοί πεθαίναν, οι άλλοι μισοί μετανάστευσαν στην Αμερική. Άρα λοιπόν υπάρχουν κάποιες τέτοιες ασθένειες οι οποίες θεωρούνται πάρα πολύ σημαντικές. Οι ασθένειες αυτές είναι πάρα πολύ σημαντικές, να σκεφτείτε ότι οι σκοριάσεις αναφέρονται σε αρχαία κείμενα. Και θέλω να σας διαβάσω ένα κομματάκι από το βιβλίο σας, το οποίο ποτέ δεν το κοιτάτε και δεν του δίνετε σημασία. Είναι στην αρχή-αρχή, πριν καν από τον πρόλογο, που λέει, διαβάζω το τελευταίο κομμάτι, έτσι, το τελευταίο κομμάτι από τη μετάφραση. Είναι από τα ληθικά που ανήκουν στα ορφικά κείμενα, είναι του 6ου αιώνα π.Χ. Λέει, επίσης καταστρέφει, αυτός τώρα δίνει μια συνταγή για να προστατέψει τις καλλιέργιές σου, και αυτό το υλικό το οποίο συστήνει λέει, επίσης καταστρέφει το γένος όλων εκείνων που κατατρώγουν τους καρπούς, δηλαδή τα σκουλίκια, τις κάμπιες και την ερυσίβη. Η ερυσίβη που αναφέρει αυτό το κείμενο το αρχαίο είναι η σκορίαση. Και δείτε πώς την περιγράφει, που βρίσκεται στον αέρα, δηλαδή τα σπόρια του μήκη τα υπάρχουν στον αέρα, και η οποία πετώντας από τον ουρανό με το κόκκινο της χρώμα, θα μιλήσουμε μετά για τα χρώματα της σκορίασης, με το κόκκινο της χρώμα, κάτω προς τους καρπούς κάθεται γύρω από τα στάχια και τα καταστρέφει. Είχε πολύ μεγάλη σημασία λοιπόν αυτή η ασθένεια για τον αρχαίο κόσμο και επίσης περιγραφή των σκοριάσεων βρίσκουμε και σε κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Άρα πολύ μεγάλη σημασία αυτών των ασθενειών. Εξακολουθούν να έχουν, αλλά όπως σας είπα πλέον μπορούμε να τις αντιμετωπίζουμε. Οι σκοριάσεις των σητηρών οφείλονται σε βασιδιομύκητες. Από τη γενική σας φυτοπαθολογία μάθατε για τις μεγάλες κλάσεις των μυκήτων. Έτσι μία από αυτές είναι και οι βασιδιομύκητες. Κοινοί βασιδιομύκητες ποιοι είναι οι βασιδιομύκητες έχουν μεγάλη επικοιλωμορφία. Ποιοι είναι οι βασιδιομύκητες που ξέρετε περισσότερο από όλους. Κάποιος ψηθύρισε. Πες μου Ελίκη τα μανιτάρια. Εδώ πέρα δεν θα δούμε μανιτάρια, αλλά είμαστε στην ίδια κλάση. Λοιπόν, βασιδιομύκητες είμαστε στην τάξη των ουρεντινάλες, στην οικογένεια που κτσινιάτσε και στο γένος που κτσινιά. Θα δούμε αρκετά είδη στη συνέχεια, γιατί έχουμε διάφορα και πολλά σητηρά. Λοιπόν, ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτών των ασθενειών και των παθογόνων που προκαλούν τις ασθένειες. Τα παθογόνα είναι υποχρεωτικά παράσιτα. Και θέλω κάποιος να μου πει τι είναι τα υποχρεωτικά παράσιτα. Θεωρούνται υποχρεωτικά παράσιτα. Ίσως κάποια από αυτά πλέον έχουμε βρει τρόπους να τα καλλιεργούμε υποτυπωδώ στο εργαστήριο. Δηλαδή μπορούμε να πάρουμε κάποιες μικρές απεικείες, κάποιον από αυτά σε τριβλία στο εργαστήριο, αλλά δεν θα πάρουμε σπόρια. Σας βοηθώ να θυμηθείτε τι είναι οι υποχρεωτικά παράσιτα. Παναγιώτη. Μπορούν να ζήσουν και να τραφούνε μέσα σε ζωντανό οργανισμό. Δηλαδή, ακριβώς αυτό όπως το είπε, μπορούν να αναπτύσσονται μόνο πάνω στον ξενιστή τους. Στέλνουν ζωντανούς εις τους ζωντανά κύτταρα για να αναπτυχθούν να συμπληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο. Ενώ τους περισσότερους μήκητες μπορούμε να τους καλλιεργήσουμε στο εργαστήριο μέσα σε τριβλία πάνω σε θρεπτικά υλικά. Τα υποχρεωτικά παράστατα δεν μπορούμε. Πρέπει να βρίσκονται πάντοτε πάνω σε ένα ζωντανό ξενιστή. Αυτό σημαίνει και ότι όταν θα πεθάνει ο ξενιστής τους, δηλαδή όταν θα τον εξασθενήσουν, τότε είναι αναγκασμένα ήδη να έχουν ετοιμάσει κάποια ανθεκτική μορφή για να διαχειμάσουν. Αυτές οι μικρές λεπτομέρειες δεν είναι λεπτομέρειες για να σας βασανίσουν, έτσι, τι είναι υποχρεωτικό παράστατο, τι είναι το ένα, τι είναι το άλλο. Είναι λεπτομέρειες που σας βοηθούν να αντιληφθείτε πιο καλά το θέμα και να το μαθαίνετε βαθιά, οπότε δεν χρειάζεται και πολύ διάβασμα μετά. Λοιπόν, τι άλλο σημαίνει ότι είναι υποχρεωτικό παράστατο. Σημαίνει ότι είναι ένα πολύ έξυπνο παράστατο. Υπάρχει ένας ιδιαίτερος μηχανισμός παθογέννησης και παρασιτισμού, γιατί δεν συμφέρει το παθογόνα αυτό να σκοτώσει τον ξενιστή. Πρέπει να τον κρατήσει ζωντανό, να κρατηθεί ο ξενιστής ζωντανός αρκετά μεγαλοχρονικό διάστημα για να αναπαραχθεί και αυτό. Λοιπόν, υποχρεωτικά παράστατα είναι αυτά τα οποία μας δημιουργούν τις κοριάσεις, προκαλούν τις κοριάσεις. Αρκετά από αυτά χαρακτηρίζονται από ετεροικία. Για να δούμε τι είναι η ετεροικία που το θυμίσαμε στην προηγούμενη διάλεξη. Ποιος θα το θυμηθεί. Κανένας δεν το θυμάται εκτός από την Ελίκη. Πες μας. Πες το όμως. Ακριβώς. Χρειάζονται δύο ξενιστές για να συμπληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο. Αρκετά από αυτά, όχι όλα, αλλά αρκετά. Χρειάζονται λοιπόν παραπάνω από έναν ξενιστή. Ο βιολογικός τους κύκλος είναι πολύ πλοκός, δεν θα πω τίποτα παραπάνω τώρα, θα το εξηγήσουμε παρακάτω έτσι κι αλλιώς τον βιολογικό κύκλο. Έχουν πολλά είδη σπορίων, μέχρι πέντε είδη σπορίων μπορεί να έχουν από τον ίδιο οργανισμό να παράγονται. Και ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι πολύ εξειδικευμένα ως προς το ξενιστή τους, κάθε παράσιτο. Στη γενική φιτοποθολογία αναφέρατε τη λεγόμενη gene to gene υπόθεσης, δηλαδή θεωρία γονιδίου προς γονίδιο. Ότι για να έχουμε ασθένεια πρέπει το παθογόνο να έχει κάποιο συγκεκριμένο γόνο και το φυτό αντίστοιχα να έχει ένα συγκεκριμένο γονίδιο και να αναγνωριστούν τα προϊόντα αυτών των γονιδίων μεταξύ τους, για να έχουμε ασθένεια διαφορετικά έχουμε αντοχή. Το κάνατε, κάτι πρέπει να κάνετε έτσι λίγο στη γενική φιτοποθολογία. Αυτές είναι ασθένειες τις οποίες ισχύει αυτή η θεωρία. Δεν θα πω τίποτα παραπέρα, τα υπόλοιπα στο μεταπτυχιακό. Τα γενικά συμπτώματα των σκοριάσεων είναι φλίκτενες ουρεδοσορών και τελειοσορών. Αυτό τον όρο φλίκτενα, ουρεδοσορώς, τελειοσορώς, πρέπει να τον ξέρετε από τη γενική φιτοποθολογία, εκεί που κάνετε συμπτωματολογία. Εγώ μερικές φορές θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιώ πολύ απλές λέξεις για να σας κάνω να καταλάβετε τι είναι, για παράδειγμα, φλίκτενα. Αυτούς τους όρους τους χρησιμοποιώ να ξεκαθαρίζω τη θέση μου μόνο και μόνο για να καταλάβετε. Δεν θέλω όμως να το μαθαίνετε έτσι, πρέπει να μαθαίνετε τη λέξη φλίκτενα και να ξέρετε τι είναι φλίκτενα. Η φλίκτενα μοιάζει κάτι σαν σπυράκι, όπως έχουμε εμείς σπυράκια, που είναι μια περιοχή που υπάρχει μια ανομαλία, μια φλεγμονή και καλύπτεται έτσι από το εξωτερικό στρώμα της επιδερμίδας μας. Κάπως έτσι είναι και η φλίκτενα στα φυτά. Δεν θα πάτε όμως ποτέ να πείτε ότι τα φυτά έχουν σπυριά. Εγώ σας το λέω για να το καταλάβετε. Η φλίκτενα είναι κάτι σαν σπυράκι και στη συγκεκριμένη περίπτωση από κάτω περιέχει σωρούς. Ο σωρός είναι μια υποτυπώδης, να το πω έτσι, καρποφορία, είναι ένα γόνιμο στρώμα μικυλίου από εκεί που φυτρώνουν σπόρια, πολλά μαζί. Άρα λοιπόν στη φλίκτενα υπάρχουν ουρεδοσορί και τελειοσορί. Οι ουρεδοσορί και τελειοσορί σχηματίζονται είτε στο ίδιο σημείο, δηλαδή το γόνιμο στρώμα παράγει για κάπως ο χρονικό διάστημα ουρεδοσπόρια και μετά από κάπως ο χρονικό διάστημα αρχίζει να παράγει στο ίδιο σημείο τελειοσπόρια. Δεν έχουμε μεταμόρφωση όπως αρκετοί από εσάς έχουν πει κατά διαστήματα σε προηγούμενα έτη στις εξετάσεις. Δεν έχουμε δηλαδή μεταμόρφωση. Όταν λέμε μετατροπή σημαίνει ότι τα ουρεδοσπόρια βγήκανε, τα πήραν αέρα, στην ίδια θέση βγαίνουν οι τελειοσπόρια. Ή σε άλλη θέση θα βγούνε οι ουρεδοσορί και σε άλλη θέση θα βγούνε οι τελειοσορί. Άρα λοιπόν το σύμπτωμα των σκοριάσων είναι φλίκτενες ουρεδοσορών και τελειοσορών. Τα βλέπετε ήδη στις εικόνες με χρώμα σκουριάς. Για αυτό λέμε σκουρίαση με χρώμα σκουριάς σε όλα τα υπέργεια μέρη στα σητηρά. Μπορεί να είναι τα στελέχη, τα φύλλα, οι κολλαιοί, φυτοπροστασία. Τι είναι οι κολλαιοί? Φυτά μεγάλες καλλιέργειας, βοηθήστε μας σας παρακαλούμε. Να πει κάποιος τι είναι κολλαιοί. Θέλετε όλα να τα πω εγώ. Λοιπόν, κολλαιός στο σητηρό είναι η βάση του φύλλου που αγκαλιάζει το στέλεχος. Έτσι, οι κολλαιοί, τα λέπειρα και οι κόκκι. Ακόμα μερικές φορές και τα άγανα μπορεί να έχουν πάνω φλίκτενες. Τι είναι τα άγανα? Εσείς είστε ο Δημήτρης που ρώτησα την προηγούμενη φορά. Θυμόμουν ότι υπήρχε στην παρεία ένας Δημήτρης και ένας Γιώργος, αλλά είναι τόσο πολύ σπάνια αυτά τα ονόματα που δύσκολα θα σας θυμηθώ. Λέγει, Δημήτρη. Ακριβώς. Λιανά τρίχες είναι κάποια όργανα έτσι εχμηρά που βγαίνουν από κάποιες ποικιλίες σητηρών, έτσι, που μοιάζουν με πολύ εχμηρές και σκληρές τρίχες. Καταλάβατε όλοι ποια είναι αυτά τα άγανα. Εντάξει. Παρακαλώ να σταματήσει η μουρμούρα από κάποιες παρέες. Γιατί είπαμε ότι δημιουργεί έτσι ένα ηχητικό υπόβαθρο στο βίντεο που δεν είναι καλό για την ποιότητά του. Βέβαια. Όχι είναι αρκετά χοντρά για να φιλοξενήσουν πολλές φλύκτενες. Αν θα τύχει καμιά φωτογραφία με αγανοφόρο στάχη θα σας δείξω ποια είναι τα άγανα. Λοιπόν, χρώμα σκουριάς. Μπορεί να είναι διάφορα χρώματα. Μπορεί να είναι καστανό σκούρο, μπορεί να είναι μαύρο, μπορεί να είναι πορτοκαλί, μπορεί να είναι κίτρινο. Και το άλλο χαρακτηριστικό που θυμίζει σκουριά είναι ότι, όταν τρίψεις με το χέρι σου το τμήμα του φυτού που έχει το σύμπτωμα, τότε σου αφήνει ένα αποτύπωμα στο χέρι σαν σκουριά, διάχυτο. Και είναι φυσικά τα σπόρια τα οποία απομακρύνεις με το τρίψιμο. Είναι από τις πιο εύκολα αναγνωρίσιμες ασθένειες. Όταν θα δείτε μία φορά σκουρίαση, θα ξέρετε να αναγνωρίζετε όλες. Λοιπόν, πότε εμφανίζονται αυτές οι ασθένειες? Θεωρητικά και αργότερα που θα μιλήσουμε για τις θερμοκρασίες που ευνοούν, μπορούν, οποιαδήποτε εποχή μετά την έξοδο του φυταρίου, να μολύνουν. Επειδή όμως οι θερμοκρασίες που τις ευνοούν είναι λίγο πιο υψηλές, εμφανίζονται συνήθως στην άνοιξη. Και μπορεί να έχουμε σε κάθε ξενιστή, περισσότερες από μία σκουριάση. Δηλαδή, αν σε μια περιοχή έχουμε μαύρη σκουρίαση και καστανή σκουρίαση, μπορεί να έχουμε πάνω στον ίδιο ξενιστή, στην ίδια επικοιλία, δύο διαφορετικών ειδών φλίκτενες, με διαφορετικά χρώματα, με διαφορετικά σχήματα. Επίσης, πρέπει να θυμόσαστε ότι ιδιαίτερα καταστρεπτικές είναι οι επιδημίες, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν πριν ή κατά τη διάρκεια της άνθησης. Γιατί άραγε? Κωνσταντίνε, γιατί άραγε, τώρα που σε είδα. Επιπλονώς, γιατί αν καταστραφεί το άνθος, και είπαμε ότι σκουριάζει μολύβινε όλα τα οργανισμού, αν καταστραφεί το άνθος θα τελειώσουμε και την οικονομική σημασία του. Ωραία. Αν δεν καταστραφεί το άνθος... Και μάλλον, αν καταστρέφτεσαι κάποια άλλα ώρα να το δοκιμάσεις, τι θα μπορέσει το άνθο να κάνει, γιατί πάντα έχουμε μειωμένες αποδόσεις. Άργησες λιγάκι, γι' αυτό δεν ήσουν εδώ μάλλον στις πρώτες κουβέντες που λέγαμε. Γιατί αν καταστραφεί η φιλική επιφάνεια, τότε δεν θα έχουμε φωτοσύνθεση, δεν θα έχουμε προϊόντα. Και τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης, όταν ένα φυτό ανθίζει, πού τρέχουν να πάνε, πού τα αδιοχετεύει πιο πολύ το φυτό. Στον καρπό, έτσι δεν είναι. Αν λοιπόν καταστραφεί η φωτοσυνθετική επιφάνεια, τότε θα δυνατήσει ο κόκος, δεν θα είναι δυνατό να γεμίσει. Ή θα είναι λειψός, θα είναι άδειος ή δεν θα γίνει καθόλου κόκος. Άρα λοιπόν, αν έχουμε επιδημίες πριν ή κατά τη διάρκεια της άνθισης, καταλαβαίνουμε ότι δεν θα έχουμε προϊόν. Ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτής της ασθένειας. Όταν λέμε επιπτώσεις, δεν εννοούμε συμπτώματα. Έτσι, δεν εννοούμε συμπτώματα. Λοιπόν, οι επιπτώσεις στη φυσιολογία του φυτού, είναι πρώτα απ' όλα ότι αυξάνεται η αναπνοή. Αυτό εδώ το μηχανάκι μου μάλλον θέλει μπαταριούλα. Αυξάνεται η αναπνοή και η διαπνοή. Έτσι, οι ρυθμί τους αυξάνονται. Κι εσείς όταν είσαστε άρρωστοι, δεν έχει τυπάει η καρδιά σας πιο δυνατά. Μερικές φορές δεν αναπνεύεται και πιο γρήγορα. Λοιπόν, έχουμε αύξει αναπνοής και διαπνοής και έχουμε μείωση του ρυθμού της φωτοσύνθεσης. Πράγμα που το εξηγήσαμε. Έτσι. Όσο αποτέλεσμα τον παραπάνω, έχουμε περιορισμό της αύξησης του ρυζικού συστήματος. Δηλαδή ένα φυτό το οποίο θα αδυνατεί να διατραφεί σωστά, γιατί θα έχει περιορισμένο ρυζικό σύστημα. Θα έχουμε μείωση της ζωηρότητας των φυτών και θα έχουμε προδιάθεση προς άλλες ασθένειες. Δεν έχετε παρατηρήσει και εσείς ότι όταν ένας άνθρωπος είναι άρρωστος από μία ασθένεια, τότε γίνεται πιο ευάλωτο στην άλλη. Δεν λέμε για παράδειγμα όταν έχουμε κρυολόγημα, έχουμε ήωση, δεν μας πιάνουν τα αντιβιωτικά, αλλά μπορεί να αναγκαστούμε να πάρουμε αντιβιωτικό, αν έχουμε πολύ ψηλό πυρετό, γιατί αντικίνδυνεύουμε από βακτηριακές λιμώξεις. Δεν το λέμε αυτό, γινόμαστε πιο υπηρεπείς, πιο ευάλωτοι. Έτσι και εδώ αν έχουμε σκορίαση, τότε τα φυτά μας έχουν μεγαλύτερη τάση να αρρωστήσουν και από άλλες ασθένειες, γίνονται πιο ευάλωτα. Έχουμε όπως εξηγήσαμε ποσοτικές απώλειες, εξαιτίας της προσβολής, δηλαδή έχουμε μείωση του αριθμού και του βάρους των κόκκων, όμως έχουμε και ποιοτικές απώλειες. Μειώνεται η ποιότητα του καρπού και του σανού. Του σανού που το ξέρουμε, θα μου πείτε, το φάγαμε. Εντάξει, βλέπουμε ότι τα ζώα δεν το προτιμούν, ή ακόμα μπορεί να τους προκαλέσει και μια μέτριας μορφής τοξικότητα, αν θα φάνε υπολήματα από σιτυρό που είχε πάνω φλίκτενες. Εντάξει, μίωση της ποιότητας του καρπού, η ποιότητα του καρπού των σιτυρών με τι έχει σχέση περισσότερο. Και με την ποσότητα του αμύλου, αλλά και με την ποσότητα της πρωτέινις. Έτσι, λοιπόν, σιτυρά τα οποία έχουν υποστεί μόλινση από σκορίαση, μας δίνουν χαμηλής ποιότητας προϊόν. Και τώρα πάμε σε αυτήν καθ' αυτήν τη μαύρη σκορίαση. Θα μιλήσουμε για αρκετές σκοριάσεις στα σιτυρά και σε άλλους ξενιστές, αλλά θα ξεκινήσουμε και τα πιο πολλά θα τα πούμε πάνω στη μαύρη σκορίαση. Οι φωτογραφίες σας βοηθούν να καταλάβετε. Λέγεται και σκορίαση τους στελέχους, γιατί κυρίως στα στελέχια έχουμε την εμφάνιση των φλικτενών, οι οποίες αρχικά έχουν ένα καστανό χρώμα, όταν έχουμε τους ουρεδοσορούς και όταν εμφανίζονται οι τελειοσοροί, παίρνουν ένα μαύρο χρώμα οι φλικτενές. Εμφανίζεται κυρίως σε στελέχη κολλαιούς και φύλλα, κυρίως σε στελέχη, γι' αυτό λέγεται σκορίαση τους στελέχους, και δευτερευόντως τα όργανα πάνω στα στάχια, όπως θα δούμε αντίθετα σε άλλες σκοριάσεις που είναι πιο πολλοί στα στάχια και λιγότερο στα στελέχη για παράδειγμα. Τώρα υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες σε κάθε σκορίαση που δεν θα ήθελα να τις μαθαίνετε, δηλαδή πού εμφανίζονται οι τελειοσοροί, πού εμφανίζονται οι ουροδοσοροί. Αυτό, σε αυτή τη φάση, για σας δεν έχει και τόσο πολύ σημασία. Θέλω όμως να σας πω ότι κάθε σκορίαση χαρακτηρίζεται από ένα διαφορετικό τρόπο εμφάνισης των συμπτωμάτων πέρα από το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος των φλικτενών. Είναι το πού θα εμφανιστούν αυτές. Επίσης, αν οι τελειοσοροί και οι ουροδοσοροί εμφανίζονται στο ίδιο σημείο. Μιλήσαμε για την απόλυτη εξειδίκευση των παθογόνων στην αρχή όταν λέγαμε τα χαρακτηριστικά των παθογόνων προκαλών της σκοριάσης. Είχαμε και ένα απόλυτη εξειδίκευση. Θα σας πω τι σημαίνει απόλυτη εξειδίκευση. Εσείς συνήθως τρομάζετε με τα ονόματα, αλλά δεν είναι δύσκολα. Γιατί δεν είναι δύσκολα? Ένα είναι το παθογόνο και μετά άμα ξέρετε το λατινικό όνομα του ξενιστή, που πρέπει να το ξέρετε, γιατί τόσα χρόνια κάνουμε σκόντο. Δεν θέλω να μάθω τον ταδεμί. Όχι να μη μάθουμε τώρα και τα λατινικά ονόματα των φυτών. Λοιπόν, τρίτη τση. FSP τρίτη τση για το σιτάρι, χόρντευ για το κριθάρι. Χόρντεου, αβένα είναι το όνομα της, FSP αβένε. Βλέπετε το όνομα είναι ίδιο. Πουξίνια Γκράμινης, το FSP είναι η ειδική μορφή που προσβάλλει τον αντίστοιχο ξενιστή. Και τέλος για τη Σικάλη Σέκαλε Σερεάλε, Σέκαλης. Πουξίνια Γκράμινης, FSP Σέκαλη Σεκάλης. Εντάξει, δεν έχει καμία δυσκολία να μάθετε αυτά τα ονόματα. Θα μου πείτε όταν θα γίνουν πολλά. Εντάξει, θα δούμε τι θα γίνει μετά. Λοιπόν, βλέπετε εδώ ότι ο οργανισμός είναι ένας. Κάθε οργανισμός έχει ονοματεπώνυμα, όπως ξέρετε. Όνομα γένους, όνομα είδους. Τι είναι αυτά τα άλλα που μας δείχνεις εδώ και ολόκληρος ηδηρόδρομος. Το FSP σημαίνει Forma Specialis. Έτσι, Forma Specialis, ειδική μορφή δηλαδή. Είναι λατινικός ο όρος. Ειδική μορφή σημαίνει το Forma Specialis. Μπορούμε να το πούμε και παθότυπο. Και στα ελληνικά και διεθνώς, λέγεται pathotype. Τι σημαίνει αυτό? Ότι έχουμε μία ομάδα ατόμων που ανήκουν σε αυτό το γένος και το είδος. Πουξίνια, Γκράμινης. Κάποια από αυτά προτιμούν να προσβάλλουν το σιτάρι και δεν προσβάλλουν το κριθάρι. Κάποια άλλα προσβάλλουν το κριθάρι και δεν προσβάλλουν το σιτάρι. Κάποια άλλα προσβάλλουν μόνο τη σίκαλη. Και κάποια άλλα προσβάλλουν μόνο τη βρώμη. Εντάξει. Ή τα άλλα συντηρά, γιατί θα δούμε και στο σόργο και θα δούμε και στο καλαμπόκι και ούτω καθεξής. Αυτό σημαίνει ειδική μορφή. Το καταλάβατε? Μερικές φορές μπορεί να έχουμε μία ειδική μορφή, να είναι παθογόνος σε ένα είδος. Το τρίτη κουμαεστίβου, για παράδειγμα, το σιτάρι. Και να έχει μία ελαφρά παθογόνο ικανότητα και σε κάποιο άλλο. Ή να έχει εξακριβωμένη παθογόνο ικανότητα και σε κάποια ζυζάνια, σε κάποια αυτοφυή που είναι συγγενείδη. Αυτά είναι εξαιρέσεις στον κανόνα. Βλέπουμε ότι ο κύριος ξενιστής είναι αυτό το φυτό. Γι' αυτό και το ονομάζουμε έτσι. Πέρα από την ειδική μορφή, μέσα σε κάθε ειδική μορφή έχουμε και άλλη υποδιέρεση. Έχουμε παθογόνες φυλές. Γιατί θα μου πείτε τι της θέλουμε τις παθογόνες φυλές. Έχουμε διάφορες ποικιλίες σταριού. Από εκεί πέρα δεν έχουμε μόνο το σιτάρι σαν ξενιστή, αλλά το σιτάρι έχει διάφορες ποικιλίες. Και κάθε ποικιλία προσβάλλεται από διαφορετική φυλή της ειδικής μορφής. Μην μου πείτε ότι μπερδευτήκατε. Εσείς σίγουρα δεν μπερδεύτηκες. Μπερδευτήκατε, θέλετε να το ξαναπώ. Ναι. Πώς σε λένε εσένα. Η Βάσια. Αυτή η κοπέλα ήταν εκεί την προηγούμενη φορά. Το Βάσια το θυμόμουν. Λοιπόν Βάσια θες να το ξαναπώ. Λοιπόν, έχουμε μία ομάδα, είπαμε, ατόμων, έτσι, που αυτοί αποτελούν το γένος, το είδος, που ξείνει αγκράμινης, έτσι. Κάποιοι από αυτούς προτιμούν το σιτάρι, κάποιοι από αυτά τα άτομα προτιμούν το κριθάρι, κάποια άλλα τη βρώμη, κάποια άλλα τη σίκαλη. Αυτή η ομάδα που αποτελεί αυτούς που προτιμούν το σιτάρι είναι μία ξεχωριστή ειδική μορφή, ένας ξεχωριστός παφότυπος του Μίκηθα. Μέσα στο σιτάρι, όμως, από αυτή την ομάδα, κάποιοι προτιμούνε τη συγκεκριμένη ποικιλία και όχι την άλλη. Γι' αυτό έχουμε και την περιτέρω υποδιέρηση σε φυλές. Λέμε ότι κάθε ειδική μορφή απαρτίζεται από πολλές διαφορετικές φυλές, οι οποίες είναι εξειδικευμένες πιο κάτω ακόμα στην ποικιλία του σταριού. Εδώ έχουμε πολύ μεγάλη εξειδίκευση, σας είπα, ως προς το ξενιστή. Και αυτό έχει να κάνει με τη θεωρία που λέγαμε γονίδιο προς γονίδιο. Υπάρχουν πολλά γονίδια, θα πρέπει ο ξενιστής να έχει κάποιο γονίδιο το οποίο να μπορεί να αντιδράσει μάλλον τα προϊόντα του, να αντιδράσουν με τα προϊόντα του γονιδιού του ανδρίστικου παθογόνου για να έχουμε μία αναγνώριση και να έχουμε ασθένεια. Γι' αυτό έχουμε τόσο πολύ μεγάλη εξειδίκευση. Σε ακούω. Πώς σε λένε? Νίκο. Τι εννοείς πώς εξηγείται? Είναι προσαρμογή στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ποιος έκανε ας πούμε πρώτα το αυγό ή το αυγοτικότα. Έτσι όπως γίνεται όμως, έτσι όπως συμβαίνει στην περίπτωση των σκοριάσεων, αν φέρεις μία νέα φυλή, μία νέα ποικιλία στον αγρό, τότε ο Μίκητας πολύ γρήγορα θα σου δημιουργήσει μία νέα παθογόνου φυλή. Οπότε αν θέλεις, λέμε ότι πρώτα ήρθε ο ξενιστής και μετά έρχεται η φυλή. Είναι θέμα προσαρμογής στο περιβάλλον, δηλαδή αυτό έχω σαν υπόστρωμα, πρέπει με κάποιο τρόπο να το χρησιμοποιήσω, οπότε μεταλλάσω τον εαυτό μου και μπορώ να φάω αυτό, αυτή την ποικιλία ενώ δεν την έτρωγα πριν. Λοιπόν, πολλές φορές βέβαια τώρα η ταυτοποίηση των παθογόνων γίνεται απλά, παίρνοντας κομμάτια του γωνιδιώματος και μετά την αλληλούχηση τα συγκρίνουμε με ήδη γνωστά δεδομένα στις βάσεις δεδομένων, παλιότερα είχαμε άλλους τρόπους. Πέρα από τη μορφή των σπορίων που θα σας δείξω μετά πώς μοιάζουν τα σπόρια, ένας άλλος τρόπος ήταν και η αντίδραση με τις διάφορες ποικιλίες. Έβαζες ένα στέλεχος που συλλάμβανε στον αγρό πάνω στην ποικιλία, πάνω σε μια σειρά από ποικιλίες για να δεις με ποιον τρόπο θα αντιδράσει, πώς θα είναι τα συμπτώματα και έβγαλες συμπέρασμα για το ποια παθογόνος φυλή είναι. Όπως βλέπετε το πάνω πάνω είναι το πιο επαθές, ενώ το κάτω κάτω είναι το πιο ανθεκτικό. Οπότε μπορούσες από την αντίδραση του παθογόνου με τις ποικιλίες τις διάφορες να καταλάβεις ποια παθογόνο φυλή έχεις. Εδώ να προσέξετε αυτό που σας είπα πριν, ότι πολλές φορές η εμφάνιση των συμπτωμάτων έχει να κάνει και με τις καιρικές συνθήκες, και με τους διαφορετικούς ξενιστές και με τη διαφορετική σκορίαση. Η μορφή της φλύκτενας εξαρτάται από την ίδια της σκορίαση, από το παθογόνος τέλος ποιο είναι αυτό, από τη φυλή που υπάρχει, από τον ξενιστή, από την ποικιλία του, αλλά και από τη συνθήκη του περιβάλλοντος. Όλα αυτά επηρεάζουν τη μορφή της φλύκτενας, των συμπτωμάτων. Λοιπόν, να δω τι ώρα είναι, θα σας περιγράψω τον βιολογικό κύκλο γιατί είναι δύσκολος και πολύπλοκος, και μετά θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα. Εντάξει? Συμφωνείτε κι εσείς, μπορούμε να κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα. Ωραία. Λοιπόν, ο βιολογικός κύκλος, μάλλον θα πάω εκεί κοντά για να σας τα δείχνω καλύτερα, ο βιολογικός κύκλος της Μαύρης Κορίας σας είναι συναρπαστικός. Θα μου πείτε πλάκα, μας κάνεις με αυτό που βλέπουμε εδώ πέρα. Θα σας εξηγήσω σε λίγο γιατί είναι συναρπαστικός. Θα ήθελα η παρέα η οποία ήρθε εδώ για να κουβεντιάσει να μας αδειάσει τη γωνιά, ή να μείνει ήσυχη γιατί ακουγόσαστε. Λοιπόν, όταν θέλουμε να περιγράψουμε ένα βιολογικό κύκλο, από πού ξεκινάμε, ξέρετε? Σας έχει ξανατύχει? Αν θα περιγράφετε το βιολογικό κύκλο ενός σπιτού, από πού θα ξεκινούσατε? Αλέξανδρα, πες μας που ήθελες να... Από εκείνο το οποίο είναι έτοιμο να κάνει τη μόλινση, τέλος πάντων. Συνήθως ξεκινάμε από εκείνο το όργανο, εκείνη τη μορφή του παθογόνου που διαχυμάζει και είναι έτοιμο μετά, ή να δώσει μόλισμα, ή να κάνει το ίδιο τη μόλινση, το αρχικό μόλισμα που λέγαμε την προηγούμενη φορά. Άρα λοιπόν, ψάχνουμε να δούμε πού διαχυμάζει, ποιο είναι εκείνο το όργανο με το οποίο διαχυμάζει, για να δούμε από πού θα ξεκινήσουμε τη περιγραφή του βιολογικού κύκλου. Παραδείγματος χάρη, είχαμε ένα ετήσιο φυτό, αυτό που διαχυμάζει είναι ο σπόρος, δεν είναι? Από εκεί δεν θα ξεκινούσαμε να περιγράφουμε το βιολογικό κύκλο. Ωραία, και εδώ λοιπόν θα δούμε τι είναι αυτό το οποίο ξεκινάει την ασθένεια μετά τη διαχύμαση. Λοιπόν, η διαχύμαση γίνεται από τα τελειοσπόρια. Μιλήσαμε πριν για ουρεδοσορούς και τελειοσορούς. Εγώ σας πάω στους τελειοσορούς. Στους τελειοσορούς υπάρχουν τελειοσπόρια. Οι τελειοσοροί που βρίσκονται πάνω στα φύλλα, πάνω στα στελέχη, στους κολεούς, όπου είναι άρρωστο τελώς πάντων. Αυτό με τη μορφή πολύματος θα έρθει και θα διασκορπιστεί στο έδαφος, έτσι δεν είναι? Εκεί λοιπόν θα διαχυμάσει. Τι σημαίνει αυτό? Θα περάσει από την εποχή που θα έχει συγκομιστεί το σιτάρι, μέχρι την επόμενη άνοιξη, εκεί και θα περιμένει, μέχρι να το ευνοήσουν οι συνθήκες να βλαστήσει και να μολύνει. Ωραία. Λοιπόν, το τελειοσπόριο είναι αυτό το οποίο κάνει αυτή τη δουλειά. Αυτό είναι το οποίο θα διαχυμάσει. Τώρα είναι λες και με έχουν βάλει σε ανάκριση, αλλά πρέπει να είμαι κοντά να σας δείχνω. Λοιπόν, τι παρατηρείτε στα τελειοσπόρια, ποιος θα μπορούσε να μας τα περιγράψει. Παιδιά δεν μπορώ να σας βλέπω έτσι. Τι έγινε, για ξεπνίστε. Έτσι δεν πρόκειται να περάσετε εύκολα ένα μάθημα, βάλτε το μυαλονδάκι σας να δουλέψει, δεν διαβάζετε πολλές ώρες και ημέρες το Γενάρι. Παναγιώτη, για ξεκίνα να μου περιγράψεις εδώ. Βρε παιδιά, στο δημοτικό δεν σας βάλε να γράψετε, περιγράψτε μου το φίλο σας. Πώς τα λέγει, γρήγορα, έλα, περιέγραφέ μου. Αυτά εδώ, πάρε ένα με μονομένο, έχει βέβαια πιο καλά φαίνονται τα χαρακτηριστικά εδώ. Πάρα πολύ ωραία, έχουν στήριγμα, ωραία. Δεν θέλω τόσα επιστημονικά πράγματα, θέλω μια απλή περιγραφή της μορφολογίας. Έχει δύο κύταρα, δεν το βλέπετε ρε παιδιά, το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι δεν έχει εδώ πέρα δύο κύταρα, δεν έχει δύο χώρους. Αλέξανδρε, το βλέπεις, φαίνεται ρε παιδιά ότι είναι δικύταρο. Άρα λοιπόν, είναι σπόρια δικύταρα, είναι σπόρια δικύταρα με μίσχο, όπως μας είπε ο Κωνσταντίνος, με παχιά τυχώματα. Αλλιώς είναι αυτό το τείχωμα και αλλιώς είναι αυτό εδώ. Αυτό είναι παχιό, είναι μαύρο. Και τι έχει εδώ μέσα άρα, γι' αυτό δεν μπορείτε να το ξέρετε, θα σας το πω εγώ. Έχει δύο πυρήνες. Πού τους βρήκε, τι πυρήνες είναι αυτή. Και μάλιστα θα σας πω ένα άλλο μυστικό, είναι απλοϊδής. Τι πράγμα? Σε κάθε κύταρο, βλέπετε είναι δικύταρο και σε κάθε κύταρο έχει δύο πυρήνες. Έναν μαύρο και έναν άσπρο. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένας από τη μαμά του και ένας από τον μπαμπά του. Τι παράξενο πράγμα. Όλοι οι ενώτεροι οργανισμοί όταν ξεκινάει η σύζευξη από τους αρχικούς γαμμέτες, σκεφτεί το τον άνθρωπο. Έχουμε, λέγε τι θες να πεις. Ακριβώς, φυσικά θα πρέπει να έχουμε συγχώρευση των δύο πυρήνων και να έχουμε τον κανονικό αριθμό φρομοσομάτων, δύο νοι. Όπως ξέρετε, να πάω στον άνθρωπο γιατί θα σας είναι πιο εύκολο να το αντιληφθείτε. Λοιπόν, στον άνθρωπο, όταν ο άνθρωπος θα αρχίσει να δημιουργείται στο στάδιο του ζηγότη, τι έχουμε. Έχουμε έναν γαμμέτη από τον μπατέρα και έναν από τη μητέρα. Αυτοί οι δύο πυρήνες με το που θα έρθουν μαζί, θα συζευτούν αμέσως. Θα δημιουργήσουν έναν ζηγότη. Έτσι δεν είναι. Ο οποίος μετά θα αρχίσει να διαιρείται και να μας κάνει τον πολυκύτερο οργανισμό που ξέρουμε. Εδώ δεν συμβαίνει αυτό το πράγμα. Για πολύ μεγάλο διάστημα της ζωής του, του βιολογικού του κύκλου, από τη στιγμή που θα γίνει η συνένωση των δύο γαμετών, δεν ενώνονται οι πυρήνες. Και για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα παραμένουν οι δύο πυρήνες αυτοί απομακρυσμένοι και διαιρούνται μυτοτικά και παράγουν νέα κύτερα τα οποία φέρουν πάλι δύο πυρήνες. Εδώ δεν έχουμε αρσενικό και θηλυκό αλλά σας λέω το μπαμπάκι από τη μαμά για να το καταλάβετε λίγο πιο εύκολα. Λοιπόν, εδώ λοιπόν σε κάθε κύτερο έχουμε από δύο απλοϊδείς πυρήνες. Έτσι διαχυμάζει με αυτή τη μορφή. Όταν την άνοιξε θα έχουμε τις ευνοϊκές θερμοκρασίες για να βλαστήσουν αυτά τα σπόρια, λίγο πριν να γίνει αυτή η βλάστηση έχουμε τη λεγόμενη συγκαρίωση. Επιτέλους θα έχουμε τη συγχώνευση των πυρήνων. Εδώ λοιπόν το κύτερο είναι ν συ ν, όπως λέει το βιβλίο σας, ν χρωμοσώματα από τον ένα γωνέα, ν χρωμοσώματα από τον άλλον και λίγο πριν να βλαστήσει γίνεται η συγχώνευση και έχουμε κάθε πυρήνα σε κάθε κύτερο δύο ν, όπως θα έπρεπε να είχε γίνει από την αρχή. Λοιπόν, μετά τη συγχώνευση των πυρήνων ακολουθεί η βλάστηση των τελειοσπορίων. Τη βλέπετε εδώ. Από κάθε κύτερο βγαίνει ένα ροπαλοϊδέσο όργανο που λέγεται βασίδιο. Έτσι λέγεται σε αυτούς τους μύκητες, είναι ένα ροπαλοϊδέσο όργανο, λέγεται βασίδιο, γι' αυτό λέγονται και βασιδιομύκητες. Εδώ μέσα θα ακολουθήσει η μίωση, ταυτόχρονα με τη βλάστηση του βασιδιού, θα γίνει η μίωση και θα προκύψουν από τον έναν διπλοειδή πυρήνα τέσσερις απλοειδείς. Έτσι, τέσσερις απλοειδείς πυρήνες, οι οποίοι θα είναι ανά δύο αντίθετους συμβατότητας. Θα είναι δύο κοριτσάκια και δύο αγοράκια. Εδώ δεν έχουμε φύλλα, γι' αυτό λέμε αντίθετης συμβατότητας. Τέσσερις λοιπόν πυρήνες, ανά δύο αντίθετης συμβατότητας, θα μεταναστεύσουν ο καθένας σε ένα από τα τέσσερα κύτταρα του βασιδίου. Και βλέπετε το βασιδίο έχει τέσσερα κύτταρα, είναι χωρισμένο. Ένα, δύο, τρία, τέσσερα. Εδώ στην άκρη κάθε κυτάρου βλέπετε ένα στυριγματάκι από το οποίο γεννιέται ένα μικρό σπόριο, αυτό εδώ το στρογγυλάκι. Και μέσα σε κάθε σπόριο θα μεταναστεύσει από ένας πυρήνας. Από αυτούς τους τέσσερις που θα προκύψουν από τη μίωση. Μην τρομάζετε, προσέχετε με, θα τα ξαναπώ κι άλλες φορές. Λοιπόν, αυτά εδώ τώρα τα σπόρια που είναι ανά δύο αντίθετες συμβατότητας είναι τα βασιδιοσπόρια. Είναι αυτά τα οποία γεννήθηκαν πάνω στο βασιδίο. Αυτά τα βασιδιοσπόρια τώρα θα φύγουν και θα πάνε να μολύνουν, όχι το σιτάρι, έναν άλλο ξενιστή. Είπαμε ότι θέλουμε δύο ξενιστές. Θα μολύνουν ένα ζιζάνιο, το οποίο λέγεται βερβερίδα. Η βερβερίδα θεωρείται δευτερεύων ξενιστής. Τι σημαίνει δευτερεύων και τι σημαίνει κύριος. Γιατί το σιτάρι είναι ο κύριος ξενιστής. Ποιος νομίζετε ότι χαρακτηρίζεται δευτερεύων και ποιος χαρακτηρίζεται κύριος. Αλέξανδρε. Κι εδώ αναπαράγεται, γιατί θα μας δημιουργήσει έναν τεράστιο ρυθμό εκεί δυο σπορίων. Μέχρι εδώ είμαστε στη βερβερίδα, από εδώ και κάτω είναι το σιτάρι. Εδώ είναι το σιτάρι, από εκεί και πάνω είναι η βερβερίδα. Αναπαράγεται όμως και εδώ, δημιουργεί σπόρια. Αλλά τι είδους αναπαραγωγή έχουμε εδώ. Εδώ έχουμε την εγγενία να παραγωγεί. Εκεί λοιπόν που δημιουργείται η τέλεια μορφή, εδώ δηλαδή, αυτόν θεωρούμε κύριο ξενιστή. Ενώ δευτερεύων είναι ο άλλος. Να θυμόσαστε ότι κύριος ξενιστής δεν είναι κατ' ανάγκη το οικονομικά ενδιαφέρον φυτικό είδος. Εδώ συμβαίνει να είναι, δηλαδή το οικονομικά ενδιαφέρον φυτικό είδος είναι το σιτάρι. Ταυτόχρονα είναι και ο κύριος ξενιστής. Όταν θα μελετήσετε τη σκορίαση της αχλαδιάς, θα δείτε ότι η αχλαδιά είναι ο δευτερεύων ξενιστής. Παρόλο που για μας είναι κύριος, είναι ο οικονομικά ενδιαφέρον. Από βιολογικής άποψης όμως, σε εκείνη τη σκορίαση είναι ο δευτερεύων. Λοιπόν, ξαναρχόμαστε εδώ. Τα βασιλιοσπόρια θα μολύνουν τα φύλλα της βερβερίδας. Η βερβερίδα τώρα θα μας βγάλει δύο ειδών καρποφορίες πάνω της. Θα δούμε δύο διαφορετικά συμπτώματα. Την πρώτη σειρά συμπτωμάτων θα τη δούμε στην πάνω επιφάνεια των φύλλων. Ενώ τα δεύτερα συμπτώματα θα τα δούμε στην κάτω επιφάνεια των φύλλων χρονικά. Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων λοιπόν, εκεί, θα δούμε μερικές ημέρες μετά τη μόλυνση, να φαίνονται κάποια σημεία κίτρινα πάνω στο φύλλο, τα οποία σιγά σιγά θα βγάζουν και μια κίτρινη σταγόνα. Εκεί έχουν σχηματιστεί πυκνίδια. Τι είναι τα πυκνίδια από τη γενική φυτοπαθολογία? Τι είναι τα πυκνίδια παιδιά, ποιος ξέρει? Δεν ξέρει κανείς τι είναι τα πυκνίδια. Λοιπόν, θα σας στείλω στο σπίτι σας να διαβάσετε και να γυρίσετε. Δεν ξέρετε τι είναι το ένα, τι είναι το άλλο, πώς θα παρακολουθήσετε αυτά. Αλέξανδρε, τι είναι τα πυκνίδια, εσύ πρέπει να θυμάσαι κάτι περί που είμαστε στις άκρες. Όχι, μην μπερδέρεις με ασκούς, γιατί θα μας μπερδέψεις πιο πολύ. Λοιπόν, θα αφήσω λίγο το μικρόφωνο για να ζωγραφίσω. Τα πυκνίδια είναι αγενείς καρποφορίες, δηλαδή τι σημαίνει καρποφορία στους μυγητές. Είναι μια κατασκευή που περιέχει σπόρια ή φέρει σπόρια. Τα πυκνίδια έχουν συνήθως μία τέτοια μορφή, είναι το σχήμα τους σαν πουγγάκι, αυτό μάλλον εννοούσε σαν ασκή, αλλά δεν χρησιμοποιούμε τη λέξη ασκή γιατί θα μας μπερδέψει με τους ασκούς των ασκομικίτων. Είναι σαν πουγγά ή σαν σύκα. Ξέρετε πώς είναι το σύκο, αλλά θα σκεφτείτε ότι το στόμιο του πυκνιδίου είναι από πάνω, όχι από κάτω, όπως είναι το σύκο. Λοιπόν, σαν σχήμα λέω μοιάζει με σύκο. Και εδώ μέσα τι έχει, είναι γεμάτο με σπόρια. Τώρα να μην καθογραφήσω να ζωγραφίσω ένα-ένα. Αυτό λοιπόν είναι μια αγενείς καρποφορία, το πυκνίδιο. Το πυκνίδιο στη συγκεκριμένη περίπτωση βγάζει από αυτό εδώ το στόμιο σπόρια, αλλά και κάποιες υφές. Οι οποίες λέγονται δεκτικές υφές. Εντάξει. Κίστε μας παρακαλώ την πόρτα. Ωραία. Λοιπόν, μια και είμαι εδώ, θα τους γραφίσω εδώ και μετά θα πάω στην εικόνα. Φανταστείτε τώρα ένα φύλλο βερβερίδας, αυτό είναι ένα φύλλο βερβερίδας, το οποίο έχει μολυνθεί με ένα βασιδιοσπόριο, βάζω εδώ πέρα έναν πυρήνα απλοειδή, το οποίο ήταν συν σαν φύλλο. Είπαμε δεν έχουμε φύλλο. Αυτό λοιπόν εδώ το σπόριο βλαστάνι εισέρχεται μέσα στους ιστούς στο μικύλιο και μετά μας δημιουργεί αυτά τα πυκνίδια. Τα πυκνίδια τα οποία προέρχονται από αυτό το βασιδιοσπόριο θα είναι όλα συν. Έτσι. Μπορεί να έχουμε και ένα άλλο εδώ δίπλα. Και αυτό είναι συν. Εντάξει. Το καταλαβαίνετε εφόσον προέρχονται από αυτό το άτομο που έχει πυρήνα συν, όλα θα είναι συν. Λίγο παραπέρα μπορείς το ίδιο φύλλο ής ένα άλλο, είχε πέσει ένα άλλο βασιδιοσπόριο, το οποίο ήταν πλυν. Και αυτό θα μας δώσει πυκνίδια τα οποία θα είναι όλα πλυν. Τώρα, μεταξύ αυτών των δύο που προέρχονται από το συν δεν μπορεί να γίνει σύζευξη. Έτσι δεν είναι το ίδιο φύλλο, δεν μπορεί να γίνει σύζευξη. Μπορεί όμως να γίνει σύζευξη μεταξύ συν και πλυν. Αυτή η σύζευξη θα γίνει λοιπόν μεταξύ των πυκνιδίων που προέρχονται από βασιδιοσπόρια διαφορετικής αντίθετης βλαστικής συμβατότητας. Πώς θα γίνει αυτή η σύζευξη, το ένα που γίνει με το άλλο, όχι. Από εδώ, αυτή η κίτρινη υγλιά που σας είπα, η κίτρινη σταγόνα που βγαίνει στην επιφάνεια των πυκνιδίων και τη βλέπουμε πάνω στο φύλλο της Μπερβερίδας, αυτή περιέχει αυτά τα σπόρια τα οποία βγαίνουν έξω και μαζί βγαίνουν και έξω οι δεκτικές υφές. Έρχονται λοιπόν έντομα, πασαλίβονται με αυτή τη γλιά, πάνε πιο πέρα, κουβαλάνε πάνω τους τα σπόρια, τα πυκνιδιοσπόρια τα οποία είπαμε βγαίνουν προς τα έξω και ακουμπούν σε αντίθετη συμβατότητας δεκτικές υφές. Την κάνω λίγο πιο χοντρή τη δεκτική υφή, η δεκτική υφή έχει και αυτή μέσα της έναν πυρήνα πλύνει. Έρχεται λοιπόν ένα πυκνιδιοσπόριο από εδώ, φανταστείτε κολλάει εδώ πέρα, δημιουργείται εδώ πέρα ένα άνοιγμα, μια λύση των τυχωμάτων και αυτός ο πυρήνας του πυκνιδίου που είναι συν περνάει εδώ μέσα. Έτσι γίνεται η εγγενής αναπαραγωγή σε αυτούς τους μήκες. Έτσι συναντιούνται οι δύο διαφορετικοί πυρήνες από τον καθένα γονέα. Άρα λοιπόν η εγγενής αναπαραγωγή θα συμβεί μεταξύ πυκνιδιοσπορίων και δεκτικών υφών πυκνιδίων αντίθετης συμβατότητας πάνω στα φύλλα της βερβερίδας, αλλά δεν θα ολοκληρωθεί γιατί εδώ δεν θα ακολουθήσει η συγχώνευση πυρήνων. Αυτοί οι πυρήνες θα εξακολουθήσουν να είναι μακριά ο ένας από τον άλλον για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα. Το καταλάβατε? Ούτε ένα ναι! Θα το ξαναπώ όμως. Θα ολοκληρώσω τον βιολογικό κύκλο και θα φύγω σε πέντε λεπτά, θα κάνουμε διάλειμμα γιατί πρέπει να ανεβώ λίγο στον τομέα και θα ξαναπώ τον κύκλο. Λοιπόν, είμαστε εδώ πέρα όπου γίνεται η σύζευξη. Τέλος πάντων οι δύο πυρήνες έρχονται κοντά. Οι δύο πυρήνες είναι απλοειδείς. Εντάξει, μην το ξεχνάτε. Εδώ λοιπόν η δεκτική υφή πλέον που θα έχει δύο πυρήνες, έναν τον δικό της και έναν που πήρε από τον πυκνή διοσπόρεο, λειτουργεί σαν μικίλιο δικάριο. Έτσι λέμε, έχει δύο κάρια, δύο πυρήνες. Και θα αρχίσει να αναπτύσσεται κανονικά σαν μικίλιο, θα μεγαλώνει, θα αναπτύσσεται, θα δημιουργεί περισσότερα κύτταρα και οι πυρήνες αυτοί θα διαιρούνται μυτοτικά για να έχουμε πάντοτε σε κάθε καινούργιο κύτταρο από δύο πυρήνες απλοειδείς. Και το μικίλιο αυτό που προκύπτει θα παράγει στην κάτω επιφάνεια των φύλων της Βερβερίδας κάποιες άλλες καρποφορίες, οι οποίες είναι ευμεγέθιες και ορατές με γυμνώματα πάρα πολύ εύκολα, είναι πολύ μεγάλες. Αυτές οι καρποφορίες ονομάζονται εκίδια. Τα εκίδια είναι και αυτά αγενείς καρποφορίες και μοιάζουν με καμπανούλες ή με λύρες, αρχαίες ελληνικές. Έτσι λοιπόν, στην κάτω επιφάνεια των φύλων, εμείς βλέπουμε το στόμιό τους σαν κρατηροειδείς προεξοχές και μέσα έχουν πάρα πολλά σπόρια. Λέγονται εκίδια οι κατασκευές αυτές και τα σπόρια λέγονται εκιδιοσπόρια. Τα εκιδιοσπόρια και αυτά το καθένα έχει δύο πυρήνες απλοειδείς. Τα εκιδιοσπόρια τώρα από την Βερβερίδα θα τα πάρει ο έρας και θα τα φέρει πάνω στο σιτάρι. Θα μολύνουν το σιτάρι και το σιτάρι μετά θα ασθενήσει, θα δείξει συμπτώματα. Ποια θα είναι τα πρώτα συμπτώματα που θα δείξει στο σιτάρι? Σωροί. Τι σωροί, ουρεδοσωροί. Πάνω δηλαδή στα σημεία που μολύνθηκαν θα βγούνε σωροί που θα περιέχουν ουρεδοσπόρια. Έχουμε φτάσει στο τρίτο είδος σπορίων, έτσι? Ουρεδοσπόρια. Τα οποία πάλι το καθένα θα έχουν δύο πυρήνες απλοειδείς. Ουρεδοσπόρια θα παραχθούν σε πολλά κύματα. Εδώ είναι ο εσωτερικός κύκλος. Έχουμε τις δευτερογενείς μολύνσεις που λέμε. Το δευτερογενές μόλισμα. Και τελικά όταν θα έρθει η ώρα ο ξενιστής να φύνει, να μην μπορεί να συντηρήσει άλλο το παθογόνο, το παθογόνο το αντιλαμβάνεται και σχηματίζει τα όργανα διαχείμασης που είναι τα τελειοσπόρια. Τα τελειοσπόρια το καθένα δύο κύτταρα με δύο απλοειδείς πυρήνες το καθένα μέσα. Διαχειμάζουμε αυτόν τον τρόπο και λίγο πριν να βλαστήσουν την επόμενη άνοιξη για να μολύνουν γίνεται η συγχώνευση των πυρήνων, γίνεται δηλαδή η συγκαρίωση, βλάστηση και αυτό και από την αρχή. Λοιπόν, θα κάνουμε ένα διελειμματάκι ένα τέταρτο όπως δικαιούσετε εξάλλου και θα επιστρέψουμε. Θέλω να μου πείτε αν υπάρχουν συγκεκριμένες απορίες πριν τον επαναλάβω από την αρχή. Συγκεκριμένες ερωτήσεις έχετε? Ακούω. Γιατί πρέπει να σκεφτεί ο εγκέφαλός σου για να βγάλεις μαλλιά. Πρώτα απ' όλα, το πού βρίσκομαι και τι σπόρια θα βγάλω εδώ και τι θα κάνω, όλα αυτά είναι προϊόντα γονιδίων και αντιδράσεων μεταξύ ξανιστή και παθογόνου, έτσι? Τώρα, το ότι βγάζει στην αρχή πυκνίδια και μετά βγάζει εκείδια, αυτός είναι ο φυσικός νόμος. Είναι όλα προϊόντα γονιδίων, όλα αυτά. Ότι αυτή πρέπει να είναι η φυσιολογική σειρά, όπως είναι και σε εμάς, έτσι δεν είναι? Δεν γερνάμε πρώτα και μετά, ξανανιώνουμε ή κάνουμε παιδιά μετά και αργότερα, ξέρω εγώ, είμαστε στην παιδική ηλικία, πάρει μια φυσιολογική ροή. Εντάξει, είναι ένας φυσικός νόμος, τέλος πάντων. Άλλο, έχετε να ρωτήσετε πάνω στις λεπτομέρειες που σας είπα? Πες μου, πώς σε λένε εσένα? Εσύ είσαι Νίκος και εσύ κοπελιά? Μαρία. Μου είχες πει και την προηγούμενη φορά Μαρία νομίζω, ή όχι. Αυτή η σκορίας είναι, υπάρχουν άλλες που δεν είναι απαραίτητο να γίνει αυτό. Εδώ δεν μπορεί να περάσει απευθείας, αλλά μολύσματα από άλλες περιοχές μπορούμε να έχουμε. Από το σιτάρι όμως το ίδιο στο σιτάρι. Αφήστε με να προχωρήσω στις λεπτομέρειες μετά και θα δείτε, υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις, κάποιες λεπτομέρειες. Λοιπόν, άλλο ερώτημα πάνω σε αυτά που είπαμε, στα πυκνίδια, στις δεκτικές υφές, τα πυκνιδιοσπόρια, στα αικίδια έχετε? Τα έχετε καταλάβει? Τέλος πάντων, ξεκινάω από την αρχή. Λοιπόν, το μολυσμένο σιτάρι, είπαμε ότι σαν βασικό σύμπτωμα έχει φλίκτενες ουρεδοσωρών και τελειοσωρών. Οι τελειοσωροί είναι που έρχονται δεύτεροι, περιέχουν τελειοσπόρια με τα οποία διαχυμάζει ο μήκητας. Ξεκινάμε με την περιγραφή των τελειοσπορίων. Τα τελειοσπόρια είναι δυκύταρα, έχουν παχιά τυχώματα, σε κάθε κύταρο έχουν δύο πυρήνες απλοϊδής. Ο ένας προέρχεται από τον έναν τους γωνέα και ο άλλος από τον άλλον. Αυτά διαχυμάζουν ή διαφερίζουν. Στην πραγματικότητα περνάνε όλο το καλοκαίρι, περνάνε και το χειμώνα μέχρι να έρθει η άνοιξη και να έχουν στη διάθεσή τους ξενιστή και να βοηθούν και θερμοκρασίες για να βλαστήσουν. Λίγο πριν να βλαστήσουν λοιπόν, οι δύο πυρήνες συνενώνονται και ενώ είναι δικάρια, γίνεται εδώ πέρα το συγκάριο. Έχουμε την συγκαρίωση. Δημιουργείται λοιπόν ένας πυρήνας δυπλοϊδής. Στη συνέχεια το τελειοσπόριο θα βλαστήσει, κάθε κύταρό του θα βγάλει από ένα βασίδιο, από τον κάθε έναν δυπλοϊδή πυρήνα θα προκύψουν τέσσερις απλοϊδείς, έτσι λοιπόν πάνω στο βασίδιο θα έχουμε τέσσερα βασιδιοσπόρια. Να τα πω με πιο πολύ λεπτομέρεια, κάθε κύταρο βλαστάνει, δημιουργεί ένα αεροπαλωϊδές όργανο που λέγεται βασίδιο, αυτό το βασίδιο χωρίζεται σε τέσσερα κύταρα, ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πάνω σε κάθε κύτερο δημιουργείται ένα μικρό σπόριο πάνω σε ένα μικρό στήριγμα. Αυτό εδώ το στήριγματάκι που φαίνεται, αυτή την εικόνα, μια παρόμοια εικόνα έχει και το βιβλίο σας, αλλά θα έχετε και αυτήν στις διαφάνειες που θα πάρετε στο blackboard. Λοιπόν, από τους τέσσερις απλοειδείς πυρήνες που θα προκύψουν, ύστερα και απομείωση, ο καθένας θα μεταναστεύσει σε κάθε ένα από αυτά τα τέσσερα κύταρα και θα περάσει μέσω του στήριγματος ένας σε κάθε ένα βασίδιο σπόριο, τελειοσπόριο, βασίδιο, βασίδιο σπόρια. Τα βασίδιο σπόρια είναι αυτά τα οποία θα μολύνουν τη βερβερίδα που είναι ο δευτερεύον ξενιστής. Αναρωτιέμαι για ποιον τα λέω, αν θέλετε να συζητήσετε να βγείτε έξω γιατί ακούγεται μουρμούρα. Λοιπόν, τα βασίδιο σπόρια θα μολύνουν τη βερβερίδα. Ακούω, Νίκο. Νίκο, δεν είπαμε. Ένας απλοειδής πυρήνας. Εδώ έχουμε έναν διπλοειδή πυρήνα και μετά μέσω της διαδικασίας της μειώσης θα έχουμε τέσσερις απλοειδείς. Στην αρχή έχουμε δύο απλοειδείς, έχουμε έναν διπλοειδή και μετά μέσω μειώσης τέσσερις απλοειδείς. Είναι τέσσερις και οι δύο είναι συν, οι άλλοι δύο είναι πλιν. Εντάξει, ωραία. Κάθε ένα τέτοιο σπόριο είναι ικανό να ξεκινήσει μόλυνση πάνω σε φύλλο της βερβερίδας. Θα μολυνθεί η βερβερίδα και μετά θα παρουσιάζει τα συμπτώματα της, όπως ξέρετε, όπως γίνεται σε όλες τις μυκητολογικές ασθένειες. Τα πρώτα συμπτώματα που θα δούμε πάνω στη βερβερίδα είναι κάποιες κηλίδες σαν στίγματα κίτρινα που προεξέχουν ελαφρώς. Στην ουσία είναι τα ανοίγματα των πυκνιδιών ή ωστεόλες τους που βγαίνουν προς τα έξω, ενώ το πυκνίδιο είναι βυθισμένο μέσα στο φύλλο. Τα πυκνίδια λοιπόν αυτά, τα οποία εμφανίζουν στην πάνω επιφάνεια της βερβερίδας, περιέχουν πυκνιδιοσπόρια που είναι μονοκύτταρα και κάθε ένα περιέχει από έναν απλόιδι πυρήνα, έχουν όμως φέρουν και δεκτικές υφές, όπως σας τη ζωγράφησα πριν. Κάθε πυκνίδιο έχει σπόρια και δεκτικές υφές. Τα πυκνιδιοσπόρια που βγαίνουν από το ένα πυκνίδιο δεν μπορούν να χωνημοποιήσουν τις δεκτικές υφές του ίδιου πυκνιδίου, γιατί είναι του ίδιου φύλλου, έτσι είναι της ίδιας συμβατότητας, εντάξει. Άρα λοιπόν με τη βοήθεια των εντόμων, φεύγουν τα πυκνιδιοσπόρια τα οποία εξέρχονται εδώ έξω, φεύγουν από το ένα πυκνίδιο και πάνε στο άλλο, θα συναντήσουν ένα πυκνίδιο παρακάτω τυχαία, το οποίο είναι αντίθετης συμβατότητας, κολλάει το πυκνιδιοσπόριο στην άκρη της δεκτικής υφής. Και εδώ λύονται τα κυταρικά τυχώματα, εδώ είναι το άκρο της δεκτικής υφής, ο πυρήνας του πυκνιδιοσπορίου θα περάσει μέσα στη δεκτική υφή, αυτή είχε και το δικό της πυρήνα. Και πλέον αυτό εδώ θα εκφυλιστεί, το πυκνιδιοσπόριο δεν χρειάζεται άλλο, πλέον αυτή η άκρη της δεκτικής υφής λειτουργεί σαν μικύλιο, το οποίο αναπαράγεται, δίνει και άλλα κύταρα, θα γίνει δηλαδή μικύλιο στη συνέχεια. Σε κάθε κύταρα θα υπάρχουν από δύο πλωηδείς πυρήνες. Αυτό το μικύλιο εισέρχεται μέσα στους ιστούς του φύλου και δημιουργεί μετά στην κάτω επιφάνεια των φύλων της Βερβερίδας τα εκίδια. Δημιουργούνται τα εκίδια τα οποία περιέχουν σπόρια μονοκύτταρα τα οποία έχουν το καθένα μέσα δύο πλωηδείς πυρήνες. Ο πυρήνας της μαμάς και του μπαμπά δεν έχουν συγχωνευτεί ακόμα. Εντάξει. Εδώ, τι συνέβη. Μας έκλεισε αυτό. Λοιπόν, τέλος πάντων, μέχρι να ξανανοίξει, συνεχίζουμε πάνω στο σχήμα. Γιατί τα βάζω αυτά να κοιτάζουν προς τα κάτω, ενώ τα παιχνίδια τα είχα ζωγραφίσει προς τα πάνω. Ακριβώς, αυτά είναι στην πάνω επιφάνεια των φύλων και κοιτάνε προς τα πάνω και αυτά είναι στην κάτω επιφάνεια των φύλων και κοιτάνε προς τα κάτω και τα δύο σχηματίζονται πάνω στην βερβερίδα, στο δευτερεύοντα ξενιστή. Τώρα, από εδώ και πέρα, αυτά τα σπόρια τα παίρνει ο αέρας, τα παρασύρει και τα φέρνει πού, τα φέρνει πάνω στα σιτάρια. Ποιο είναι, λοιπόν, το αρχικό μόλισμα για το σιτάρι. Παναγιώτη, μπράβο Παναγιώτη, τα είχε δύο σπόρια. Τόσο δύσκολο είναι. Λοιπόν, εδώ δεν έχουμε... Γιατί μου το λέει αυτό, αφού έχω βάλει στην πρίζα. Κοστάκη, εσύ τα έκανες όλα αυτά τα κακά. Αυτό το σαμποτάζ, ήτανε δική σου δουλειά. Λοιπόν, ξαναπάω στο σχήμα. Τα πυκνίδια τα βλέπετε να κοιτάζουν προς τα πάνω γιατί είναι στην πάνω επιφάνεια των φύλων και τα οικίδια κοιτάζουν προς τα κάτω γιατί είναι στην κάτω επιφάνεια των φύλων. Και εδώ βλέπετε τη σύζευξη πυκνιδιοσπορίου με ακροδεκτικής υφής. Ωραία, από εδώ λοιπόν φεύγουνε τα οικιδιοσπόρια που είναι και αυτά είπαμε μόνο κύτταρα με δύο πυρήνες το καθένα και μολύνουνε το σιτάρι. Το πρωτογενές μόλισμα για το σιτάρι λοιπόν είναι οικιδιοσπόρια που προέρχονται από τη Βερβερίδα. Τα ουρεδοσπόρια να θυμόσαστε ότι είναι τα πιο σημαντικά σπόρια γιατί αυτά είναι τα οποία θα προκαλέσουν την καταστροφή της παραγωγής. Αυτά παράγονται σε αλλεπάλληλα κύματα όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Κάθε 7 μέρες έχουμε νέα γενεά και σε κάθε νέα μόλινση ο αριθμός πολλαπλασιάζεται κατά 10.000 φορές. Φανταστείτε να έχουμε ευνοϊκές συνθήκες, κάθε 7 μέρες νέο μόλισμα και να έχουμε μια καλλιέργεια η οποία θα μολύνεται συνέχεια. Στο τέλος δεν θα μείνει τίποτα. Θα έχουμε στην αρχή μερικές 5-6 φλίκτενες και μετά θα έχουμε εκατομμύρια φλίκτενες. Έτσι λοιπόν αυτό σημαίνει αυτός ο εσωτερικός κύκλος ότι έχουμε πολλές δευτερογενείς μολύνσεις από τα ουρεδοσπόρια. Τα ουρεδοσπόρια επαναλαμβάνω είναι τα πρώτα σπόρια που θα φανούν επάνω στο σιτάρι όταν αυτό μολυνθεί από τα εκεί δυο σπόρια που θα έρθουν από τη Βερβερίδα. Πώς είναι τα ουρεδοσπόρια από άποψη μορφολογίας είναι μονοκύταρα και έχουν το καθένα μέσα από δύο απλοειδείς πυρήνες. Όταν το σιτάρι θα εξασθενήσει τότε ή στη θέση των ουρεδοσορών ή σε κάποια άλλη θα δημιουργηθούν τέλειο σωροί δηλαδή θα παραχθούν τέλειο σπόρια τα οποία τέλειο σπόρια αρχικά έχουν δύο απλοειδείς πυρήνες μέσα σε κάθε ένα από τα δύο τους κύταρα και έτσι θα παραμείνουν μέχρι να έρθει η ώρα να βλαστήσουν όπου λίγο πριν από τη βλάστηση θα έχουμε συνένωση των πυρήνων. Εντάξει παιδιά, την επόμενη φορά θα του ξαναπώ τον κύκλο και νομίζω ότι θα το καταλάβετε. Έτσι γίνεται κάθε χρόνο, κοιτάζετε μου διασμένοι, ναι Κωνσταντίνα ακούω. Ευνοούν οι θερμοκρασίες περισσότερο τότε. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης, όταν θα φτάσουμε στην αντιμετώπιση θα πούμε και αυτόν τον τρόπο και θα πούμε τα υπέρ και τα κατά του. Σε ακούω Νίκο. Δεν άκουσα γιατί έτρεξε το κάθισμα. Το παθογόνο παρουσιάζει εξειδίκευση. Ρωτάει ο Νίκος και για τους δύο ξενιστές. Ναι, δηλαδή, ναι σε κάθε σκορίαση υπάρχει ένα πινακάκι στο βιβλίο σας λέει ο κύριος ξενιστής είναι αυτός και ο δευτερεύον είναι ο άλλος. Δεν έχουμε πάντοτε δηλαδή στην Καστανή Σκορίαση έχουμε άλλον δευτερέ από τα ξενιστή. Λίγες εικόνες θα σας δείξω από αυτά που λέγαμε προηγουμένως. Εδώ έχουμε φύλλα βερβερίδας τα οποία έχουν εκίδια. Συγγνώμη βιάστηκα. Αυτά εδώ είναι τα εκίδια. Είναι στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Είναι μεγάλα όπως σας είπα τα εκίδια θα τα δείτε και σε αχλαδιές και σε άλλες σκοριάσεις όπου δείτε εκίδια. Είναι πολύ μεγάλα. Τα ανοίγματα τους φαίνονται τεράστια. Γύρω στο ένα χιλιοστό πολύ μεγάλα. Εδώ βλέπετε τελειοσπόριο που βγάζει το βασίδιο. Είναι τελειοσπόριο του Πουκτσίνια. Είναι αυτό με τα δύο κύτταρα. Βγάζει το βασίδιο και εδώ βλέπετε ένα βασίδιο με βασιδιοσπόριο αλλά όχι από αυτόν τον μήκητα είναι από άλλον. Είναι ένα περίεργο βασίδιο. Αλλά γιατί σας το έχω εδώ. Σας το έχω για να δείτε τα βασιδιοσπόρια αυτά τα κόκκινα πάνω στα στυριγματάκια. Σχηματίζονται πάνω σε στυρίγματα. Μέσα από αυτά τα στυρίγματα περνάει ο πυρήνας για να μπει μέσα στο βασιδιοσπόριο. Εδώ βλέπετε πυκνίδιο με τις δεκτικές του υφές, αυτές που είναι σαν κόκκινες. Έτσι που έχουν αυτό το χρώμα. Εδώ μέσα το περιεχόμενο του πυκνιδίου είναι πολλά σπόρια τα οποία εξέρχονται προς τα έξω. Τα πυκνίδια βγάζουν τα σπόρια τους προς τα έξω με μορφή σπυράματος. Σαν να πιέσουμε μία οδοντόκρεμα και βγαίνει έτσι ένα σαν σπύραμα. Κάπως έτσι βγαίνουν και τα πυκνίδιο σπόρια μέσα από τα πυκνίδια. Τα πυκνίδια πρέπει να ρουφάνε υγρασία για να βγάλουν προς τα έξω το περιεχόμενό τους. Δεν το κρατάνε, όμως το βγάζουν. Δεν περιμένουν κάτι να πάει να τα πιέσει ή να τα σκαλίσει για να βγει το περιεχόμενο. Έτσι με κάποιο τρόπο τα πυκνίδιο σπόρια βγαίνουν προς τα έξω. Και σχηματίζουν αυτές τις σταγώνες που λέμε εδώ πάνω που σας είπα πριν, περνάνε τα έντομα, προσελτιώνται από τις σταγώνες, κουβαλάνε τα σπόρια πάνω τους και πάνε λίγο πιο πέρα και ακουμπάνε σε ένα άλλο πυκνίδιο και αφήνουν αυτά τα σπόρια. Έτσι γίνεται η σύζευξη μεταξύ σπορίου και δεκτικής υφής κάποιο άλλο πυκνιδίου λίγο πιο κάτω. Εδώ είναι εκίδια αυτά και εδώ είναι μία τομή εκίδιου που σας είπα ότι μοιάζει με καμπάνα ή με λείρα, τη λείρα του Απόλλωνα. Εδώ τι είναι νομίζετε, φλίκτενες, έτσι η φλίκτενα είναι κάτι σαν τα δικά μας τα σπυράκια, είναι κάτω από την εφημενίδα, βλέπετε εδώ την εφημενίδα, εδώ από κάτω είναι τα σπόρια και ο σωρός. Και μια πραγματική εικόνα από φλίκτενες. Ουρεδοσορί με ουρεδοσπόρια, γιατί είναι ουρεδοσορί, γιατί είναι ανοιχτόχρωμη. Τα ουρεδοσπόρια έχουν μια χαρακτηριστική μορφολογία με αγκαθωτό περίδειμα, κάτι που θα δείτε και στα εργαστήρια. Εδώ είναι τα τελειοσπόρια, όπως τα είδαμε και στο σχηματάκι, έχουν μίσχο, αυτό το στήριγμα που τα κρατάει στο σωρό, έχουν παχιά τυχόματα και είναι δικήταρα. Τους πυρήνες δεν μπορούμε να τους δούμε, πρέπει να κάνουμε δικές χρώσεις για να δούμε πυρήνες, δεν είναι τόσο εύκολο. Εδώ, μισό λεπτάκι, είναι ο σωρός, τον βλέπετε πιο ξεκάθαρα, γιατί αυτό εδώ είναι λίγο πιο μεγεθυμένο. Εδώ βλέπετε το σωρό, βλέπετε μια περιοχή, εδώ υπάρχει το γόνιμο στρώμα, εδώ από κάτω υπάρχει το μικύλιο, ανάμεσα στα κύτρα του ξενιστή που γέννησε το σωρό και πάνω στο σωρό δημιουργούνται τα τελειοσπόρια. Λοιπόν, τι ώρα έχουμε? Ωραία, έχουμε λίγο ακόμα, πολύ λίγο, για να πούμε μερικά στοιχεία επιδημιολογίας. Εντάξει. Ωραία, πόσα λένε εσένα? Δημήτρη, είπαμε, ναι. Δημήτρη, το ρώτησε και ο Κώστας, αν θα καταπολεμήσουμε τη Βερβερίδα, θα απαλλαγούμε από την ασθένεια. Η απάντηση είναι όχι, αλλά θα περιμένετε να ακούσετε και άλλες λεπτομέρειες για να δείτε γιατί, λογικά, θα πρέπει. Θα περιμέναμε να απαλλαγούμε από την ασθένεια αν καταπολεμούσαμε τη Βερβερίδα. Ναι, αλλά την επόμενη χρονιά που δεν υπάρχουν τα στάρια, που θα τα βρεις στα μολύσματα. Την επόμενη χρονιά που δεν θα έχεις στάρια, θα έχεις τα καινούργια, δεν θα έχεις παλιά να έχουν πάνω ρεδοσορούς, που θα βρεις μολύσμα αν έχεις καταστρέψει τη Βερβερίδα. Αυτό λέμε, αλλά η απάντηση είναι όχι, αλλά θα πρέπει να περιμένεις λίγο. Η καταστροφή της Βερβερίδας ανήκει στα μέτρα καταπολέμησης, αλλά δεν είναι αποτελεσματικό. Θα σας πω γιατί μετά, όταν θα έρθει η ώρα. Λοιπόν, όταν μιλούμε για optimum θερμοκρασίες, για βέλτιστοις θερμοκρασίες, αυτές δηλαδή που ευνοούν τη βλάστηση, μιλούμε για ένα μικρό περιορισμένο εύρος. Δεν σημαίνει όμως ότι τα σπόρια θα βλαστήσουν μόνο μέσα σε αυτό το μικρό εύρος. Συνήθως οι μήκητες βλασταίνουν σε μικρότερα όμως ποσοστά, σε έναν αρκετά μεγάλο εύρος θερμοκρασιό. Η βλάστηση ασπρών των τελειοσπορίων μπορεί να γίνει από τους 5 έως 30 βαθμούς. Σας παρακαλώ εκεί πίσω, κλείστε τις πόρτες γιατί γίνεται μεγάλη βαβούρα. Άρα λοιπόν βλέπετε ότι από 5 έως 30 βαθμούς, θεωρητικά από τη στιγμή που θα έχουμε φυτό στον αγρό, έχουμε θερμοκρασίες 5 έως 30. Το χειμώνα δεν μπορεί να κάνει ας πούμε 6 βαθμούς ή 10. Θεωρητικά θα μπορούσαμε να έχουμε μόλινση. Μπορεί να έχουμε, αλλά έχουμε ένα πολύ μικρό ποσοστό. Οι μεγαλύτερες ζημίες γίνονται αργότερα. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται, δηλαδή αυξημένο ποσοστό μεταξύ 12 και 25 βαθμών και μάλιστα το βέλετε στο 21 έως 22 βαθμούς Κελσίου. Άρα έχουμε έρθει στην άνοιξη για τα καλά. Εντάξει. Άρα τότε είναι επικίνδυνη η εποχή για τις επιδημίες που είπαμε. Τα οικειδιοσπόρια και αυτά έχουν ένα μεγάλο εύρος 5 έως 22, αλλά το optimum είναι γύρω στους 18 βαθμούς. Απετούν σταγόνα νερού. Για να βλαστήσουν θέλουν σταγόνα νερού. Υπάρχουν αρκετοί μήκητες που έχουν αυτή την απέτηση. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει και απαραίτητη υγρασία στο περιβάλλον. Να έχουν σταγόνα νερού για να βλαστήσουν. Τα ουρεδοσπόρια βλαστάνουν και αυτά σε ένα μεγάλο εύρος 5 έως 27 βαθμούς, αλλά οι αγαπημένες τους θερμοκρασίες είναι 18 με 24 και θέλουν και ένα φίλμ νερού πάνω στα φύλλα για να βλαστήσουν. Διαφορετικά δεν βλαστάνουν. Εντάξει. Καταλαβαίνετε λοιπόν, αυτές τις θερμοκρασίες δεν είναι για να τις μάθετε όλες απ' έξω, αλλά είναι για να καταλάβετε ότι η άνοιξη είναι εκείνη η οποία ευνοεί το μεγαλύτερο ποσοστό βλάστησης όλων των ειδών σπορείων. Βλέπετε, 21 με 22 βαθμούς, 18 βαθμούς, 18 με 24. Αυτά δεν τα έχουμε στο χειμώνα. Ακούω, Βιριγινία. Τα σιτυρά συνήθως είναι φυτά τα οποία μπορούμε να καλλιεργήσουμε σε περιοχές που δεν καλλιεργούμε άλλα φυτά. Και δεν θα μας φοβήσει μια υγρασία για τα σιτυρά, αν μας φοβήσει η υγρασία για το σιτάρι ζήτο που καήκαμε. Που να πάμε να βάλουμε δέντρα. Εντάξει. Και σιτυρά μην ξεχνάτε ότι καλλιεργούνται σε όλη την Ευρώπη. Μέχρι βόρεια πολύ ψηλά, στη δυτική Ευρώπη, Αγγλία, Σουίσκια. Εντάξει. Εκεί βρέχει πάρα πολύ. Δεν σκεφτόμαστε αυτό το πράγμα. Παιδιά θα μας δώσετε σας παρακαλώ 5 λεπτάκια. Λοιπόν, επειδή το θέμα πρωτογενή μολύσματα είναι πολύ σημαντικό, θα το αφήσουμε εδώ. Γιατί θα συζητήσουμε ότι πέρα από τα οικειδιοσπόρια που έρχονται από τη Βερβερίδα, μπορούμε να έχουμε και άλλα μολύσματα. Οπότε η καταστροφή του δεύτερου ξενιστή δεν είναι αποτελεσματικό μέτρο. Είναι ένα μέτρο, αλλά δεν είναι αποτελεσματικό. Λοιπόν, θα σταματήσω εδώ. Θα τα πούμε τη δευτέρα και θα κάνουμε σίγουρα δύο ωρώ, γιατί θα έχουμε να εξηγήσουμε πάλι αυτά τα πράγματα. Σας ευχαριστώ. |
