| : Την καλή μου χρονιά σε όλους. Γεια σας, χαίρομαι και πάλι που είμαστε μαζί. Σήμερα έχουμε ένα θέμα που είναι γνωστό μαζί. Δεν υπάρχει άνθρωπος να μην ξέρει για το Σοκράτη και να μην έχει περάσει αυτό το όνομα από το γνωστικό του πεδίο, αλλά και συγχρόνως εγώ θα ήθελα να τακτοποιήσω κυρίως μέσα στο μυαλό σας τις γνώσεις αυτές που υπάρχουν, να τις βάλουμε σε μία τάξη, να μπορέσουμε να, πιένοντας από εδώ, να ξέρω ναι, σωστά τα ήξερα, αυτό δεν το ήξερα, με ενδιαφέρει και αυτό δηλαδή πώς να τα τακτοποιήσουμε και να τα εντάξουμε μέσα στα μαθήματα τα οποία κάνουμε, στις διαλέξεις που κάνουμε, στη μέθοδο που προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την φιλοσοφία. Σοκράτης λοιπόν. Πρώτο θέμα, που ίσως δεν το ξέρετε, δεν οφείλει να το γνωρίζει κανείς, είναι περισσότερο των φιλοδόγων, είναι το πιο σοκράτης. Δηλαδή, ο σοκράτης δεν έγραψε ως γνωστόν ούτε μία σελίδα. Δεν είναι ότι μας χάθηκαν τα συγγραμματά του, δεν έγραψε. Υποξιαζόμαστε μάλιστα ότι επίτηδες δεν ήθελε να γράψει. Δεν ήταν ότι οι άνθρωποι εκείνο τον καιρό γενικώς δεν έγραφαν. Πολλοί σοφιστές πριν απ' αυτόν έγραφαν και πολλοί φυσικοί φιλόσοφοι πριν απ' αυτόν έγραψαν συγγράμματα. Ο σοκράτης επίτηδες δεν θέλησε, απ' όσο μπορούμε να συναγράβουμε, να αφήσει μία συγκεκριμένη δογματική διδασκαλία. Δογματική διδασκαλία αφήνει κάποιος που έχει βρει την αλήθεια, τη γνωρίζω και θέλω να τη δώσω σε εσάς, υπομορφή γραπτή για να μην υπάρχει παρεξήγηση. Τι μου είπες, τι σου είπα, άρα εγώ τα ξέρω και τα λέω σε εσάς. Ήδη από αυτή την πρόταση ο σοκράτης είχε αντιρρήσεις. Ήταν ο άνθρωπος που έλεγε, όχι, εγώ δεν τα ξέρω, εσύ τα ξέρεις και ξεκίναγε μία συζήτηση. Αλλά η πρώτη, η αρχική του παραδοχή και η τελική του εμμονή πάνω στο θέμα ήταν ότι εγώ δεν γνωρίζω. Αν είναι να βρεθεί κάτι θα το βρούμε μαζί, θα το βρούμε τώρα, αυτή τη στιγμή. Και, λοιπόν, ένας άνθρωπος ο οποίος θα είχε αυτή την αντίληψη θα μπορούσε να αφήσει ένα βιβλίο. Ένα βιβλίο σημαίνει, τα ξέρω, σας τα λέω, αυτά είναι, δεν επιδέχονται αλλαγή. Επομένως, ναι, δεν είναι τυχαία ότι δεν ήθελε, δεν άφησε ούτε μία γραφτή σελίδα. Το δεύτερο ερώτημα που έρχεται είναι και πώς ξέρουμε εμείς γι' αυτόν. Ξέρουμε κυρίως από τρεις μεγάλες προσωπικότητες. Η μία προσωπικότητα είναι ο μεγάλος κωμοδιογράφος και γνωστός του και σύγχρονός του και φίλος του, εμπολής ο Αριστοφάνης. Η δεύτερη προσωπικότητα είναι ο μαθητής και θαυμαστής του, ο Πλάτωνας. Η τρίτη προσωπικότητα είναι ο μαθητής σε ευρύτερη έννοια και εντός εισαγωγικών δημοσιογράφος, Ξενοφώντας. Δεν τον λέω ιστορικό, γιατί, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι δεν του αξίζει αυτός ο όρος ιστορικός. Μας τον είπανε στο σχολείο ιστορικό. Πράγματι ο άνθρωπος έγραψε ιστορία. Στην πραγματικότητα, εάν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί και σωστοί, ο Ξενοφώντας υπήρξε ο πρώτος δημοσιογράφος. Έγραψε ιστορία δηλαδή και της εποχής του και της εκστραθίας του, αλλά με το βάθος που γράφει ένας δημοσιογράφος. Δεν μπορεί να συγκριθεί με τον Θουκιλίδη, δεν μπορεί να συγκριθεί με τον Ηρόδοτο, με τον Πολύβιο, με άλλους μεγάλους ιστορικούς. Έχουμε λοιπόν τρία πρόσωπα. Ο Αριστοφάνης, Πλάτωνας, Ξενοφώντας. Ο ένας, ο Αριστοφάνης, μας αφήνει μία καταπληκτική καρυκατούρα. Γράφει ένα ολόκληρο θράμα, τις Νεφέλες. «Αν ποτέ πεφτεί και όπου πεφτεί θα σας συνησθούσα παρόσα όσες αντιρίσεις μπορεί να έχει κανείς για μία σύγχρονη σκηνοδεσία να πάτε να το δείτε». Όπου διακομωδεί ο Αριστοφάνης, ο οποίος είναι ένα πρόσωπο συντηρητικό της παράδοσης, της αγάπης για την πόλη και για τις παραδοσιακές αξίες, όταν ακούει τους σοφιστές να λένε αυτά τα ύξεις, αφήξεις, δεν υπάρχει τίποτα σίγουρο, δεν υπάρχει μια αλήθεια και τα παιδάκια να τρελαίνονται και να πηγαίνουν σε αυτούς τους μάγους της ρητορικής του, τους διδάσκουν ότι δεν υπάρχει μία αλήθεια, αλλά ο κατένας έχει τη δική του γνώμη, εξανίσταται και τους βάζει στο στόχα σπρώ του, τους διακομωδεί, φτιάχνει ένα φροντιστήριο, βάζει κατεξοχή αντισοφιστές, αντί τον Γοργία, τον Πρόδικο, τον Πρωταγόρα, βάζει τον Σοκράτη, τον κάνει γελίον να κυπλοφορεί με ένα τηλεσκόπιο, να ψάχνει τον πισινό της Ελλήνης, έτσι το μάτια επιλέξει, να κοιτάει τα φαινόμενα τα μετεωρολογικά, να λέει περίεργα πράγματα και να μπερδεύει τους μαθητές του και στο τέλος αφού τον πραγματικά κάνει μια πολύ ωραία διακομώδηση, που είναι αστεία, που γελάς, θα συζητήσουμε πώς θα είναι, στο τέλος βάζει τους μαθητές του να ετοιμάζονται να του βάλουν φωτιά, δηλαδή τέτοιου οι μαθητές κάνεις που θα σου βάλουν φωτιά στο φροντιστήριο μπουλότο και θα σε κάψουν. Γελάμε, τελειώνει η παράσταση, δεν αγαπήθηκε η παράσταση, αυτό θα το κρατήσουμε, δηλαδή δεν ήταν μια επιτυχία του, άλλο αν εμείς το θεωρούμε κορυφαίο έργο. Ο Αριστοφάνης όμως μέσα από αυτό το έργο μας δίνει ένα σκίτσο, μια γελειογραφία. Η γελειογραφία μπορεί να έχει και κάποιες αλήθειες, αλλά δεν είναι πιστή καταγραφή του προσώπου. Όταν ο γελειογράφος ζωγραφίζει με δύο τεράστια μάγουλα τον Πρωθυπουργό της Τάνδε χώρας, δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός έχει μεγαλύτερα μάγουλα από τα κανονικά, αλλά με αυτό θέλει να δείξει το πόσο βουσκωμένος είναι το, το, το, το, το. Αλίμονο αν πάρουμε αυτό το σκιτσάκι και το δημοσιεύσουμε ορίστε η πραγματική μορφή του κυρίου Τάνδε. Όταν τον βάζει να έχει και πάρα πολύ χοντρή κοιλιά, δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος πάσει και απλή τροπικία, αλλά θέλει να πει ότι ναι φάγατε κι εσείς. Κατά τον ίδιο τρόπο λοιπόν κάνει μια τερατόδη γελειογραφία του Σοκράτη και είναι ένας που μας σώζει ποια ήταν η άποψη της πλάκας, της οπερέθας, της επιθεώρησης της εποχής του Σοκράτη. Για πως τον είχε περάσει ο κόσμος. Ο δεύτερος που μας σώζει την εικόνα του Σοκράτη μέσα από πάρα πολλά κείμενα για λόγους είναι ο Πλάτωνας. Ο Πλάτωνας είναι ένας θαυμαστής απαρχής μέχρι τέλους του μεγάλου δασκάλου του. Ένας άνθρωπος που θέλει να δικαιώσει το μεγάλο δάσκαλο που τον αδίκησε αυτή η πόλη και ολόκληρη η κοινωνία. Να εξηγήσει τη διδασκαλία του αλλά ο ίδιος έχει διαμορφωθεί από αυτό το μάτι. Βλέπεις σε κάθε λέξη του τη λατρεία για τον μεγάλο δάσκαλο μέχρι το τέλος. Συνάμου όμως ο μαθητής έχει πια γίνει κι αυτός μεγάλος φιλόσονος, υποηφέρος. Και δεν διστάζει καθόλου γιατί δεν υπήρχε η αξίωση ότι πες μας για τον Σοκράτη αλλά να μας πεις μόνο και ακριβώς ότι έλεγε. Και μέσα στους διαλόγους αυτούς αναπτύσσει και δικές του ιδέες. Με τον τρόπο του Σοκράτη, από τον Σοκράτη τα μάθαι όλα, από τον Σοκράτη έμαθε να σκέφτεται αλλά μετά αυτός πήγε παραπέρα. Και μέσα λοιπόν στους διαλόγους η σούπα πια περιέχει κι άλλα βάρματα εκτός από καθαρό Σοκράτη. Καταστείται ένας από εσάς, εδώ τα νέα παιδιά, να αποφασίσουν να πάνε να σπουδάσουν φιλοσοφία. Βεβαίως, θα λένε πάντα, ναι, ξύπνησα γιατί πήγα σε μια διάλεξη εκεί στη Βιβλιοθήκη και έλεγε ο κ. Αποστολίδης αλλά θα πάνε στη Γερμανία, θα ακούσουν ελληνική φιλοσοφία και αν φτιάχνουν κάποια στιγμή ένα δικό τους βιβλίο σε μια ηλικία 50-60 χρονών, μπορεί να έχουν εκτείνηση για μένα όμως μέσα και τα δικά τους, που εγώ δεν τα είπα ποτέ. Θα λένε ο κ. Αποστολίδης μας όθισε προς τη σκέψη. Ναι, μακάρι να μπορούσα. Μας μίλησε γι' αυτό το πράγμα που θα έχει μπει μετά στη ζωή τους και άρα θα μου αποδίδουν πράγματα που δεν είναι απολύτως δικά μου. Μπορεί με αγάπη αλλά δεν θα είναι δικά μου. Ο τρίτος άνθρωπος είναι ο ξενοφόντας, που ήταν ένα ρηχό πνεύμα, ένας θα έλεγα, το είπα, δημοσιογράφος, θα έλεγα λίγο κουφιοκεφαλάκις δημοσιογράφος. Δεν θα έλεγα ένας δημοσιογράφος ο οποίος πράγματι ήτανε για φιλοσοφία. Κανεία σχέση. Μαθητή Στουσοκράτη, ναι, αλλά τι κατάλαβα. Όλοι όσοι έχουμε περάσει από ένα θρανίο, ξέρουμε ότι υπάρχουν και μαθητές. Ναι, πολύ καλή καρδούλα οι κακόμυροι, αλλά δεν καταλαβαίνουνε. Τους λες πέντε πράγματα, πιάνουν το ένα. Κύριε Ακοστολίδη, τι καλώς που είστε, αλλά δεν κατάλαβα. Κατάλαβα μονάχα την επιφάνεια. Ο άνθρωπος αυτός, όταν τελείωσε η μαθητία του Στουσοκράτη, ο ίδιος κραμένος από την προσωπική του πορεία, διότι βρέθηκε από την πόλη του ξένος, βρέθηκε να θαυμάζει τους Σπαρτιάντες, και αυτό αριστοκρατικός, όμως οι Σπαρτιάντες ήταν οι εχθροί της πατρίδας του. Η πατρίδα του τον εξώρισε και αυτός πάλι όταν θυμόταν το μεγάλο βάσκαλο στην πατρίδα όταν ήμουνα νέος. Αλλά πια εσύ είσαι ένας δημοσιογράφος συντηρητικός, με συγκεκριμένες φιλοσπαρτιατικές απόψεις, μικρούβελη νεκούς ως πνεύμα και μας έγραψε τα περίφημα από μνημονεύματα, αλλά είναι ένα κείμενο. Όταν το διαβάζετε λέτε μωρέ σιγάτο σπουδαίο που είναι ο Σοκράτης. Τα λέγα κι εγώ να φτάσει και εμένα να στα γράψω και να στα πω. Δηλαδή κανένα μεγάλο πέταγμα δεν έχει ο Σοκράτης του ξενοφών. Είναι ένας καλός παππούς που λέει σωστά και εντάξει πράγματα. Η ιδέα από λογία του είναι τόσο κείμενο φτωχό και χωρίς Σοκράτη, χωρίς φλόγα, ώστε λες αν τέτοια ήταν η απολογία του καλά κάναν και εγώ θα του ρίχνα άλλες πέντε καταδίκες. Άρα έχουμε ένα γελειογράφο, έναν μέγιστο θαυμαστή και έναν πούφιο κακομύρι καλόπιστο ακόλου. Ποιος είναι ο πραγματικός Σοκράτης? Θέλει πολύ μεγάλη δουλειά για να κάτσεις να βρεις ποιος από αυτούς. Θα έλεγα και θα προτιμούσα να διαλέξετε τον πιο εμπνευστικό. Δεν με νοιάζει ποιος ήταν στο κάτω κάτω, στα αλήθεια, ο γέρος. Με νοιάζει σήμερα που μπορεί να μου μιλήσει. Και εάν κάνουμε αυτή την ερώτηση στον εαυτό μας, ο πλατωνικός Σοκράτης, ο ιδέος, παρόλα και διόλα, που έλεγε ο Γιώταμι Παναγιωτόπουλος, είναι πάρα πολύ ανώτερος από τους άλλους. Δεν θα ακούσω τα αστιάκια του Αριστοφάνη, δεν θα ακούσω τις ριχότητες του Ψενοφώνου. Αν ήταν έτσι ο Σοκράτης, είτε άξιος γελιοποίησης, είτε άξιος μόνον τόσο όσο μας δίνει ο Σοκρατης, δεν είχε και νόημα να το γνωρίζει. Ήταν απλώς ένας καλός μπάρμας που κάθε ένας στο χωριό μου έχει έναν άνθρωπο σοφό μπάρμα που να του πει πέντε σοφίες. Πάμε να δούμε λοιπόν ποια ήταν η θέση που βγαίνει η θέση του Σοκράτη. Τι έχει ο Σοκράτης να μας δώσει. Την εποχή που σας είπα την προηγούμενη φορά και που επανέλαβα πολλές με πολλούς τρόπους από διάφορες πηγές σοφιστών, ότι οι σοφιστές είπανε πάντων χρημάτων μέτρων άνθρωπος. Για κάθε πράγμα και γύριο είναι ο άνθρωπος, ο ένας άνθρωπος. Τι εσύ πιστεύεις, είναι δίκαιο. Αν εσύ το πιστεύεις είναι δίκαιο έλεγαν οι σοφιστές. Αν εσύ το πιστεύεις είναι αλήθεια. Φοβερό σε πιανούν τα χέρια το δίνεις. Δεύτερο, δεν υπάρχει αλήθεια λέει ο Γοργίας. Υπάρχει προσέγγιση στην αλήθεια, αλήθεια δεν υπάρχει. Άρα μην την ψάχνετε, ξέρετε ψάχνω τι αισθήνει η αλήθεια, όπου δεν υπάρχει. Κοίτα να την πλησιάσεις, μήπως και αν και μάλιστα μην ασχολείσαι. Κοίτα τι μικάει, τι μικάει λέγαμε. Για κάθε θέμα υπάρχουν δύο επιχειρήματα, ένα υπέρ και ένα κατά. Είναι στο χέρι του ανθρώπου να δώσει το καλύτερο επιχείρημα. Δηλαδή δεν υπάρχει ένα δίκιο, δηλαδή ένας φωνιάς αρκεί εσύ να τον υπρευθείς καλά και γίνεται. Αυτό λένε οι σοκράτης. Είναι μια επανάσταση στο πνεύμα, αλλά μια επικίνδυνη επανάσταση για το σε πιανούν τα χέρια τα δες. Αυτό το κίνδυνο τον αντιλαμβάνεται ο σοκράτης. Ο σοκράτης είναι ο πρώτος και ο ικανότερος ίσως ή από τους ικανότερους ανάμεσά τους. Αντιλαμβάνεται την δρασκαλία τους, ξέρουμε ότι παρακολουθεί και πρόδυκο ο πρωταγόρας τον συστήνει στην παρέα ότι να εδώ ένας νέος που πολλά υποσχόμενος. Αυτός όμως έχει διαφορετικές θέσεις. Αντίθετα με τους φυσικούς φιλοσόφους που είχαμε πει ότι είχε ξεκινήσει η φιλοσοφία από την μελέτη των φυσικών φαινομένων και την προσπάτεια ερμηνείας τους, ο σοκράτης τραβάει μια ξεκάθαρη γραμμή και λέει δεν μας ενδιαφέρει η φυσική φιλοσοφία. Είναι ο πρώτος, γιατί και οι σοφιστές το είχαν κάνει, αλλά όχι τόσο ξεκάθαρα. Είναι ο πρώτος που ουριτά κατεβάζει τη φιλοσοφία από τον ουρανό στη γη. Δηλαδή σταματήστε να ασχολείστε με τη σελήνη, με το από τι αποτελέστηκε ο κόσμος. Αν είναι το νερό η πρώτη υλή ή ο αέρας ή οτιδήποτε άλλο και ασχοληθείτε με τον άνθρωπο. Είμαι ενδιαφέρει σου έλεγε η φάσης της ελήνης. Για τον άνθρωπο έχεις να μου πεις κάτι και είναι ουσιαστικά και οι σοφιστές βέβαια εφόσον όπως σας είπα λέγανε για κάθε πράγμα κριτήριο είναι ο άνθρωπος, είχαν ήδη ανοίξει το μάντι. Έρχεται όμως ο Σοκράτης και λέει η ηθική φιλοσοφία θα συζητήσουμε κυρίως πρωτίστως τα προβλήματα του ανθρώπου. Είναι ο ησυχητής λοιπόν ο Σοκράτης της ηθικής η οποία μας βασανίζει από τότε μέχρι σήμερα. Πόσο σημαντική είναι η ηθική γιατί πρέπει να σταθούμε προσοχής αυτήν την τεράστια στροφή της φιλοσοφίας. Δεν σταμάτησε να υπάρχει, υπάρχουν και οι άλλοι τομείς έτσι, αλλά στον τομέα της ηθικής αν μπορούμε να βάλουμε έναν ο οποίος άνοιξε την πόρτα αυτός ήταν ο Σοκράτης. Και γιατί. Μα σκεφτείτε το εξής απλώς. Η ηθική είναι αυτό που ουσιαστικά μας διαχωρίζει ως ανθρώπινης υπάξης. Μας διαχωρίζει υπό ποιαν έννοια. Αν λυνόταν το θέμα, αν είχαμε μία έναν τρόπο να σας δώσω ένα βιβλιαράκι και να σας λέω τι πρέπει να κάνετε αυτό η ηθική εξετάζει τι είναι σωστό να κάνω. Εάν είχα ένα βιβλιαράκι και μπορούσα να σας το δώσω και να σας πω σε κάθε περίπτωση θα κάνετε αυτό. Άλφα βρήκα έναν κανόνα ή θα κάνετε αυτά τα 10 πράγματα αυτές τις 20 εντολές τις 50 εντολές τις 250 εντολές την άλλη μέρα θα μπορούσα να κατασκευάσω να τροφοδοτήσω το λογισμικό κάποιον ρομπότ για να μπορώ να πω. Από εδώ είναι ο Αντώνης 23. Είναι σαν και σας. Αυτό που συνιστά κατεξοχή τον άνθρωπο είναι ότι δεν γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε σε κάθε δεδομένη στιγμή. Γνωρίζουμε σε κάποιες αλλά δεν γνωρίζουμε σε όλες και δεν μπορούμε και να προβλέψουμε. Δεν μπορώ δηλαδή να ξέρω είπα 5-10 πράγματα στον Λεωνίδα. Δεν μπορώ να προβλέψω τι θα κάνει. Ούτε αυτός ο ίδιος δεν μπορεί να προβλέψει τι θα κάνει. Ανά πάσα στιγμή πρέπει να έχει την ηθική ελευθερία να περαιεύεται με αυτό το πράγμα που λέγεται ηθική. Θα κάνω το σωστό. Είκαμε το λάθος. Θα κάνω το σωστό. Ποιο είναι το σωστό. Σωστό με ποια έννοια. Αυτό ακριβώς τον διαφοροποιεί αυτό το σκύλο. Τίποτα. Έχει καρδιά όπως ο σκύλος. Έχει πόρτε και χέρια όπως ο σκύλος. Έχει γούνα όπως ο σκύλος πιθανόντατα με διαφορές κάποιες. Αυτό που τον ευφραγείται ο σκύλος δεν έχει οίκη. Δεν γνωριματίζεται κατά σένα πόση. Αυτό που μας σύνδεστα, σκεφτείτε το, είναι πολιτικός προβληματισμός. Αυτό μας κάνει ανθρώπους. Αυτό μας κάνει ανεπανάληπτος. Αυτό μας κάνει μη αντιγράψετε. Συζητάνε για τεχνητή λογιμοσύνη. Μέσα. Ξεκινήστε. Φτιάξτε τα τελειότερα computer. Βάλτε χιλιάδες ανθρώπους να ταΐζουν το λογισμικό τους. Ναι, σε αυτή την περίπτωση που θα υποστείς επίθεση θα δράσεις έτσι ή θα αντιδράσεις έτσι. Εάν πεινάς θα αντιδράσεις έτσι. Εάν διψάς θα αντιδράσεις έτσι. Δώστε τους εκατομμύρια εντολές. Κωδικοποιήστε κάθε συμπεριφορά ενός Αγίου Ανθρώπου. Προβλέψτε την και ταΐστε την στο ρομπότ Αντώνης 27. Ποτέ δεν θα μπορέσετε να φτιάξετε έναν άνθρωπο, ο οποίος μέσα στην ηθικότητά του θα κάνει λάθη, θα επιστρέψει, θα ξαναδοκιμάσει. Άρα, μην κροηγήσετε. Αυτό που μας συνηστά ως ανθρώπους είναι η ηθικότητά μας. Δεν είναι ότι σκεφτόμαστε καλύτερα, οι computer σκέφτονται καλύτερα. Παίζουν αρκετά καλά σκάλγι. Κάνουν πολύ καλύτερος υπολογισμός από εμάς. Έχουν και αρκετή πρωτοτυπία πια. Τα έχουν φτιάξει να έχουν πραγματικά μεγάλη συνδυαστική ικανότητα. Στον ηθικό προβληματικό όμως είναι εντελώς ανήκαν η αντίποτε απόφαση. Επομένως, ναι, ο Σωκράτης ανοίγει την πόρτα και λέει «Σταματήστε να κοιτάτε τα άστρα. Κατεβάστε εδώ την προβλήμα μας. Θα λύσουμε πρώτα τα αιτικά μας προβλήματα». Η ειδική. Δεύτερο πράγμα. Ψάχνει να βρει πως ο Κράτης είναι ο εισηγητής ορισμένων πραγμάτων που αυτός πρωτοβάζει στην φιλοσοφία και μένουν έκτοτε ως ορισματικά στοιχεία. Πρώτο πράγμα. Ο ορισμός. Η φιλοσοφία πορεύεται με την προσπάθεια να δοθεί ένας ορισμός. Εάν δε δώσει η φιλοσοφία έναν ορισμό λανθασμένο που θα ανέθει μετά από λίγο από κάποιον άλλον, τότε δεν έχει νόημα. Δικαιοσύνη. Να μας πει κάποιος τι είναι δικαιοσύνη. Αρετή. Να μας πει κάποιος τι είναι αρετή. Σοφία. Να μας πει κάποιος τι εννοείς. Γνώση. Πώς γνωρίζω. Δώσ' μου έναν ορισμό. Πώς γνωρίζεις. Πώς γνωρίζει ο άνθρωπος. Ε, βλέπω. Μόνο. Γιατί βλέπεις και στραβά. Οι πράγματα που δεν τα βλέπεις. Φιλοσοφικό ρεύμα δεν τα βλέπεις. Εννοώ γνωρίζω με όλες μου τις αισθήσεις. Ακούν οι αισθήσεις. Ε, ναι. Εννοώ ότι έχω και μια διέστηση. Πώς ο ορισμός. Τι είναι η διέστηση. Μόνον έτσι θα προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε κάθε πίθα. Δείτε ότι όπως τα παιδιά τα μαθαίνουν πρώτα-πρώτα αρχίζουν με ορισμούς. Αυτό εδώ είναι φαγητό. Το τρώμε και δεν το πλάσουμε με τα χέρια μας. Τι είναι φαγητό. Αυτό που το βάζουμε στο σφόμα μας και μας στρέφει. Αυτό τι είναι. Αυτό είναι γάτα. Γιατί αυτό είναι γάτα και αυτό είναι λούτρινο. Διότι αυτό είναι ζωντανό και αυτό είναι, παιδί μου, υλικό πράγμα. Στο κάθε πια αναγκάζεστε να δώσετε έναν ορισμό. Πως ο Κράτης ήταν ο πρώτος που είπε. Η σκέψη θα ξεκινήσει από ορισμούς. Θα ορίσουμε τα πράγματα. Πώς θα τα ορίσουμε. Μη συζήτηση. Είναι ο ισηγητής της συζήτησης μέσα στη Φιλοσοφία. Δεν είχε ξαναγίνει συζήτηση. Μέχρι τότε η Φιλοσοφία ήταν καθίστε εσείς κάτω και εγώ θα σας λέω. Έρχεται ο Σωκράτης και λέει, αναζητούμε πρώτο πράγμα ορισμούς. Άρα όποιος έρχεται εδώ σαν Φιλοσοφία θα πρέπει να φύγει απ' έξω με πέντε ορισμούς στην τζέμι. Πως θα τους βρούμε τώρα τους ορισμούς. Θα συζητάμε, θα λες κάτι, θα λέω με ικανοποιή. Καλό πίστα. Μετά θα προχωράς, θα διορθώνεις. Θα σε διορθώνω και θα με διορθώνεις. Και κάποια στιγμή θα φτάσουμε σε ένα ορισμό. Ή δεν θα φτάσουμε. Θα μείνουμε με την απορία. Πολλοί από τους πλατωνικούς διαλόγους δεν καταλήγουν σε κάποιον συμπέρασμα. Είναι η προσπάθεια και παρακολουθείς την προσπάθεια δύο, τριών, πέντε μαθητών μαζί με τον Σοκράτη να βρούμε ένα ορισμό. Δεν το πρέπει. Τι θα κάνουμε. Γιατί όλες οι συζητήσεις που κάνουμε εμείς, οι καλό πίστες, που βγαίνουμε σαν παρέξω και συζητάμε ένα θέμα που προκειμάζει, καταλήγουν πάντα σε ένα συμπέρασμα σαφές. Κάποιοι επιμένουν ότι είναι αυτό και επιμένουν οι άλλοι ότι είναι το άλλο. Και έχουμε κενά και γνωστικά κενά και δεν μπορούμε να το βρούμε. Και δεν γνωρίζουμε τι είναι. Και κάποιος πέταξε αυτό. Είναι εξπρεσιονιστική φωτογραφία. Όλες δεν ήξεραν ακόμα τι είναι ο εξπρεσιονισμός. Και ούτε και εμείς ξέραμε να το πούμε και τα αφήσανε έτσι. Τα αφήσανε. Πέταξε εκείνος, δεν είχαμε τρόπο. Και το ξαναβρήκαμε μετά σε άλλη συζήτηση. Και συνεχίζει ο κλάτονος από τον ένα διάλογο στον άλλο. Η συζήτηση και η επαγγωγική μέθοδος, αυτό που μάθατε στο λύκειο, ότι δηλαδή από τις πολλές περιπτώσεις βγάζω επαγγωγικά ένα συμπέρασμα και λέω αφού ο Τσαγκάρης πληρώνεται και ο Μπακάλης πληρώνεται και ο Μανάβης πληρώνεται, όλα τα αγαθά έχουν μία αξία και οι άνθρωποι που τα πουλάνε θέλουν να εις πράγματα αξία τους γενικώς. Υπάρχει λοιπόν νόμος αγοράς και ζήτησης εμπορίου κλπ. Ουδής εργάζεται δωρεάν. Βρήκα πολλά και απ' τα πολλά πήγα στο ένα. Αυτό λέγεται επαγγωγική σκέψη. Αυτή η επαγγωγική σκέψη πρωτοθεμηλειώνεται σαν όργανο της κοινοσοφίας τα ποσοδάκια. Και αυτό καλό. Γιατί αν σήμερα λέμε ότι έχουμε επιστήμη, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς επαγγωγική μέθοδο. Δηλαδή, κάθεσαι και σου λέει, το έκανα το πείραμα μία φορά, έβαλα θέρμανση, διεστάλητος ή σιδερένια ράβδος. Δεύτερη φορά το δοκίμασα με χάλκινη. Διεστάλητος. Τρίτη φορά το δοκίμασα με αργυρά. Τέταρτη φορά το δοκίμασα με χρυσή. Άρα, επαγγωγικά, όλα τα μέταλα όταν θερμανθούν διαστέλονται. Επομένως, η Φιλοσοφία προηγείται των επιστημών και ο Σωκράτης φέρνει τον ορισμό και την επαγγωγική σκέψη και τη συζήτηση. Τη συζήτηση, που ο μαθητής του ο Κλάτονας, θα τα δούμε στην επόμενη φορά που θα βρεθούμε, την μετατρέφει σε ένα έξοδο λογοτεχνικό δημιούργημα, που είναι η διάλογη δηλατροπική. Θα μπορούσα, δηλαδή, να μεταφέρω μια συζήτηση με έναν ξερό τρόπο, βαρετό τρόπο, με βαρετούς συνομιλητές. Και να σας πω, αυτό είπε ο καθηγητής Γιάσπερς όταν συναντήθηκε με τον καθηγητή Τάδε στην Ιένα. Αφού το διαβάζουν οι πέντε αυτό, οι άλλοι δεν θα καταλαβαίνουνε, οι άλλοι θα βαρεθούνε, ο άλλος θα ενιστάξει και θα μείνει κάπου στην βιβλιοθήκη μέσα διάλογη του καθηγητού Γιάσπερς από τον Τάδε θέματος. Ο Πλάτωνας φτιάχνει ποιητικούς διαλόγους, τα πρόσωπα όχι απλώς είναι ζωντανά. Κάθε πρόσωπο έχει το δικό του χαρακτήρα, έχει τις δικές του θέσεις. Και όλοι αυτοί με τον Σοκράτη, σαν σκυλιάκου να ομάνε πάνω στον Σοκράτη, αλλά και να κρέμονται από τον Σοκράτη. Και φυσικά, θέσεις είναι διατυπωμένες, με ωραίους μύθους μέσα με πάρα πολλές, μεπένα ενός ανθρώπου ο οποίος ήταν μεγάλος λογοτέχνης εκτός από φιλόσοκου. Άρα έχουμε τον δάσκαλο, του μαθημασίσθητα και τον μαθητή, που έμαθε μόνος του αυτό το πράγμα να το κάνει λογοτεχνικό είδος, σαν θέατρο πείτε το. Και δεν θα είστε μακριά, γιατί πολλοί από τους διαλόγους τους πατωνικούς είναι γνήσια θεατρικά έργα. Λοιπόν, είπαμε για τον ορισμό, είπαμε για την επαγωγική σκέψη. Δύο-τρία σημεία θέλω να δώσω μέσα στη συζήτηση. Τι θα πει η συζήτηση. Πρώτα-πρώτα, ο Σοκράτης ξεκίναγε πάντοτε με το ίδιο γνωστό, που κατέληξε να του αποδοθεί μια φράση, όπως μου είπε ο κ. Μοραίτης, ξέρει, μου λέει ότι δεν υπάρχει, λέει ότι το ξέρω, αλλά είναι η πιο ωραία δράση να τη θυμάται ο κόσμος, έστω και αν δεν την έχουμε αυτολεξεί, μαρτυρημένη από κάποιο αρχαίο κείμενο. Όλοι ξέρετε το «εν είδα, οτι ουδέν είδα». Αυτό, όπως το λέμε, δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο. Υπάρχει λίγο διαφορετική η σύνθεση, είμαστε βέβαιοι ότι το είπε ο Σοκράτης, όχι όμως με αυτές τις λέξεις, όχι τόσο απλά, να σας το πω έτσι. Ωστόσο, θα μας βοηθήσει και σήμερα να το έρχεται στο μυαλό σας. Ξεκίναγε, λοιπόν, ο Σοκράτης λέγοντας «επειδή εγώ δεν ξέρω». Σε παρακαλώ, Κρητία, μπορείς να μου πεις αλήθεια ποιον θεωρείς στρατηγό αυτόν που πάει μπροστά, αστιμάγη ή αυτόν που θα οπιστοχωρήσει. Πέταγε ο Κρητίας αυτόν που θα πάει μπροστά. Αν θεωρείς αυτόν, επειδή εγώ δεν ξέρω, είμαι βέβαιος ότι εσύ θα με διαφωτίσεις, αυτό ή εκείνο, έλεγε άλλος, εκείνο. Αφού εκείνο, τότε αυτό πώς συμβιβάζεται με το άλλο. Συμβιβάζεται έτσι. Αφού το ξέρεις και βλέπω πως ξέρεις πολλά πράγματα, πες μου αλήθεια τότε, αν εφαρμόσουμε αυτή τη σκέψη σε αυτό το θέμα, τι συμπέρασμα θα μου πει. Δηλαδή ο ίδιος έκανε πάντοτε το βλάκα. Προκαλούσε τους άλλους με ερωτήσεις και ο ίδιος ήταν πάντα ο χαζός. Σε σημείο, ώστε να γεννηθεί η ιδέα ότι ηρωνεύεται. Και πράγματι, λίγο τους ηρωνευόταν. Γιατί ναι, μεν ο ίδιος έλεγε, εγώ δεν ξέρω, για να το δούμε όμως. Όπως ακόμα και σήμερα ξέρουμε ότι λέει ένας καλός δάσκαλος. Ο δάσκαλος δεν παίρνει μέσα, είτε φυσική συνείδη, είτε χειμία, είτε οτιδήποτε. Ακούστε να σας πω, είστε ζώα εσείς, εδώ, τέσσερα διά αυτό, διά εκείνο, επί τάδε, το εξώνουμε στη δύναμη, φυσική συμβαίνει αυτό. Πάει το εξής, παίρνει μέσα και το δάει. Αλληλούια ρε παιδιά, πείτε μου, το φως, πώς διαδίδα, δηλαδή, άμα ανάψω το φως, περνάει εφήγραμα ή πάει καμπύλα. Πέταγε το μαθητής και λέει, αφού το ξέρεις αυτό, άρα θα ξέρεις και το άλλο. Για να το δούμε εδώ, για να το δούμε στον πίνακα. Δηλαδή, ο μόνος τρόπος να μάθει ο άνθρωπος είναι να κάνεις λίγο το φράγκα εσύ. Γι' αυτό ο σοκράτης το κάνει πάντα. Είναι η σοκρατική λεπτή ειρωνία που όλους λίγο τους ειρωνεύεται. Θα το ξέρεις βέβαια εσύ που εξπάσεις τόσες μάχες, λέει σε κάποιον στρατιωταρά. Πες μας αλήθεια. Δηλαδή, τι τον κοροϊδεύεις τον άνθρωπο. Όχι, χαιπάει, αλλά για να σε δω. Και ένας μαθητάκος πλέον, όπως θα γίνει πολιτικός, αφού θες να γίνεις πολιτικός, φαντάζω να θα ξέρεις από την πολιτεία. Ναι λέει, βέβαια, ξέρω. Άρα δηλαδή, ξέρεις πόσα λεφτά κοστίζει να φτιαχτεί ένα καράβι. Όχι, δεν ξέρω. Ε, παιδί, πώς θες να ασχοληθείς την πολιτεία, αύριο θα το σου ζητήσουν να γίνει ένας τόλος. Θα πεις ναι ή όχι. Δεν πρέπει να ξέρεις. Μα, θα δω, θα συμβουλευτώ τον λαό, λέει ο άλλος. Ωραία, για τον λαό. Άρα θα ξέρεις να μιλάς στον λαό. Ναι, βέβαια, ξέρω να μιλήσω. Θα ξέρεις να μας πεις ποια επιχειρήματα θα να... Μμμ, δεν ξέρω. Παίζει με πόνο αυτό το τρόπο. Αυτή είναι η περίφημη σοκρατική πιονή. Έχετε ακούσει επίσης ότι ο ίδιος, όντας γιος νέας, η μάνα του ήταν εμέα, έλεγε πάντοτε ότι εφαμόζει την νευτική μέθοδο και έλεγε ότι ίσως να την έχω μάθει από τη μάνα μου που ξεγέναγε, έβγαζε το παιδί προς το κόσμο. Έτσι την γνώση, έλεγε, προϋπάθει, την έχω και δεν μέσα σας. Το θέμα είναι ότι χρειάζεται ένας με ευτύρας να την βγάλει. Ούτε να είναι αναπότομος και να τον τραγματίσει το παιδί, ούτε να μην ξέρει πως να το βλέπει και να βλέπει τη γυναίκα έγκυο και να την αφήνει. Και εγώ, έλεγε, δεν σας λέω κάποια καινούργια σοφία. Την έχετε τη σοφία, μόνο που δεν την έχετε ξεκαθαρίσει. Τον έχεις μέσα σου τον ορισμό, αλλά δεν έχεις κάνει όλη τη νοητική δουλειά να το βγάλεις. Τι θα κάνουμε, λοιπόν, εδώ με τη συζήτηση, με την κυρία της συγκεκριμένη. Θα έρθει εδώ, εγώ θα κάνω λίγο τον ανήξερο. Αυτή θα μου πει, το παιδί μου δεν ξέρω αν είναι δίκαιο ή άντικο. Και εγώ θα της πω, τι είναι το δίκαιο, να μου δώσεις έναν ορισμό. Γιατί εγώ δεν ξέρω, μη μου ακούω άλλο χωριό. Εμείς εδώ στο χωριό μας κάνουμε αυτά τα πράγματα. Αυτά είναι, δεν είναι και σιγά σιγά σαν με ευθύρας. Θα της έκανε έξω αυτό που η ίδια ξέρει, αλλά δεν το έχει μορφωποιήσει μέσα μέσα. Υπάρχει το μωρό στην κυλιά της γυναίκας, αλλά πρέπει να έρθει έξω. Δεν είναι δικό μου, λέει ο Σοκράτης, δεν έχω εγώ να σας δώσω κάτι. Έχω μόνο να σας πάρω με καλό τρόπο, με συζήτηση, αυτό που έχετε εσείς μέσα σας. Το κατέχετε, αλλά δεν έχετε διαμορφώσει την καθαρή εικόνα. Ευγωμένως, αυτή είναι η μεευτική μέθοδος Σοκράτης. Πάμε να δούμε τώρα ποιά ήταν τα αποτελέσματα. Δηλαδή σε κάθε τομέα της φιλοσοφίας θα ετοιμήνω περισσότερο στην ηθική και λιγότερο στις άλλες δύο, αλλά όταν ξεκινήσαμε εδώ τις διαλέξεις, μιλήσαμε για γνωσιολογία, δηλαδή πώς γνωρίζει ο άνθρωπος. Μιλήσαμε για μεταφυσική, δηλαδή τα προβλήματα εγώ και ο Θεός, ο Θεός αν υπάρχει, οι άηλες ο τότης κλπ. Και μιλήσαμε και για ηθική. Ας ξεκινήσουμε από τη γνωσιολογία. Σας είπα ότι για προσωπράτη δεν υπάρχει εγώ που γνωρίζω, υπάρχει εγώ δεν γνωρίζω. Το μόνο μάλιστα πράγμα που γνωρίζω είναι ότι δεν γνωρίζω, αυτό είναι ένα σίγουρο. Και το χρησιμοποιούσε τόσο τέλεια και σοφιστικά που αν θέλατε να μου πείτε ποιος είναι ο μεγαλύτερος αγνωστικός, καν σκεπτικιστής στον κόσμο, θα σας έλεγα βέστη μου άλλον έναν εκτός του Σοκράτη. Ο κακομείος Σοκράτης είπε αν ένα πράγμα μπορώ να σας βεβαιώσω με απόλυτη σιγουριά ότι γνωρίζω, είναι ότι τίποτε δεν γνωρίζω. Αυτό είναι το μόνο μπορώ να σας βεβαιώσω. Αν δεν μπορώ να γνωρίζω, δεν γνωρίζω. Είναι φοβερό. Ωστόσο, ο Σοκράτης άνοιξε την πόρτα και είπε για να το δούμε όμως. Εγώ δεν ξέρω, πάμε να δούμε. Άνοιξε την πόρτα καλόπιστα στο να γνωρίσει ο άνθρωπος. Δεν έμεινε στο στίρο, ο κόσμος δεν μπορεί να γνωριστεί. Επομένως, στη γνωσιολογία έχουμε έναν άνθρωπο ο οποίος παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει τίποτα, αφήνει κάθε δογματισμό κατά μέρος που δυστυχώς είναι ίδιον των δασκάλων, ξέρω, εγώ θα σου πω, σώπα μωρέ που ξέρεις εσύ, τζέρα που ξέρεις, και προχωράει μαζί σε έναν αγώνα για να βρεθεί. Γνώση είναι αγώνας για να βρεθεί η γνώση. Δεν είναι η γνώση, δεν είναι το τελευταίο. Είναι αγώνας, πρός. Και άμα το σκεφτείτε τι λένε όλοι οι δάσκαλοι και των θετικών επιστημών, δεν με ενδιαφέρει να βρεις, παιδί μου, τη συγκεκριμένη λύση στο συγκεκριμένο μαθηματικό πρόβλημα ή της φυσικής πρόβλημα. Είναι να σε μάθω πώς να λύνεις, πώς να ψάχνεις και ποιες ωραίες λύσεις μπορείς να βρεις για αυτό το πράγμα. Δεν είναι το συγκεκριμένο, δεν έχει να μάθει να σου πω, είναι δύο. Βγαίνει δύο στο τέλος. Πώς θα το λύσεις, να σου μάθω την έθοδο, τον δρόμο για τη γνώση. Τη γνώση την ίδια, τα έχουν οι Ισάγιοι. Επομένως, αυτό στη γνωσιολογία. Στην μεταφυσική. Στην μεταφυσική ο Σωκράτης τα σπάει με τους προηγούμενους, με την παράδοση. Είναι ένας λόγος που ας το πούμε λυσφημίστηκε πολύ στην Αθήνα. Φανταστείτε ένα λαό στην Αθήνα, ο οποίος είναι παραδοσιακός. Έχει τους θεούς του. Πιστεύει αυτά που του έχουν πει. Δεν υπήρχε θρησκεία συγκεκριμένη στην ιδιωτικότητα. Υπήρχε όμως μια λατρεία, δηλαδή ένα τυπικό προς τους θεούς που ο καθένας ήξερε. Ξέρανε τον Δία, τον Ερμή. Άμα πηγαίναν ταξίδι, επικαλούνταν τον Ποσειδόνα. Άμα ήταν στη θάλασσα, επικαλούνταν τον Ερμή. Άμα ήταν στη στεριά, αν είχαν πρόβλημα με τη γυναίκα τους, πηγαίναν στην Ήρα και της δίναν κανένα μπεριστεράκι για να κρατάει καλά τον Γάλλο. Αν είχαν πρόβλημα με πόλεμο, κάναν στον Γαάρη, κανένα τσούτι. Ξέρανε τους γνωστούς εκείνους μύθους. Έρχεται ο Ρασσοκράτης και λέει. Όλοι αυτοί οι μύθοι που γνωρίζετε, που βάζουν τους θεούς να άλλοι, να υποβλέπονται. Ο ένας να τα φτιάχνει με τον άλλο. Ο άλλος να ενεδρεύει τον παράδει. Η Αφροδίτη το βράδυ να φεύγει από τον Ήφεστο και να πηγαίνει με τον κάθε Άρη και δεν συμμαζεύεται. Όλα αυτά τα πράγματα είναι για πολύ μικρά παιδιά, δεν είναι σοβαρά πράγματα. Αποπλήεται η θυή να είναι έτσι. Αποπλήεται ο Δίας τα πράγματα να την κομπανάει από το σπίτι του και να πηγαίνει σαν χρυσή βροχή και να βρίσκεται στο κρεβάτι κάθε κοπελιάς. Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Πραγματικά αυτό προκαλεί αντιδράσεις σε μιαν εποχή. Σαν να σας πω εγώ, αφήστε τα τώρα αυτά με τον Χριστό ότι πήγε και περπάτησε πάνω στη θάλασσα παιδιά. Θα είχε βραχάκια. Είναι ασυλία να το πω, δεν είναι σιστό. Τώρα όλοι σας ξέρετε ότι δεν περπατάμε πάνω στη θάλασσα. Από εκεί και πέρα, άρα μάλλον αυτό αρχίζει να το ερμηνεύεται μ' άλλον τρόπο. Θέλει να πει ότι ο άνθρωπος έχει μία θηλυκή υπόσταση, ότι δεν είναι σαν γεμάς. Όλα αυτά, ναι. Ο Χριστός όμως τα κορόιψε. Και η δικιά την προσωπική αντίληψη ήταν ότι όπως το σώμα μας το κυβερνάει ο νους, αυτούς δίνει τις εντολές, τα χέρια μπορεί να δολοφονούν, αλλά ο νους είναι που τα κατευθύνει να δολοφονήσουν, να βοηθήσουν, να σπρώξουν ή να τραβήξουν. Έτσι λέει ότι το σύμπαν το συνέχει μία δύναμη άγνωστη, που είναι ο Θεός, και ο οποίος αυτός Θεός έχει μόνο ένα μέλημα, να φροντίσει για το καλό του ανθρώπου. Ό,τι είναι καλό για τον άνθρωπο, θα το φροντίζει αυτός ο νους. Όπως ο νους αυτός μου λέει, πεινάς πήγαινε να φας να μην πάτησα σιτία, διψάς πήγαινε να πιείς να μη σου λείψουν υγρά, πήγαινε να κινηθείς είσαι κουρασμένος, θα αρρωστήσεις καν κρύο, το ίδιο υπάρχει λέει ένας μεγάλος νους, που είναι ο Θεός, που φροντίζει για τον άνθρωπο και κατευθύνει τον κόσμο έτσι ώστε να είναι υπηρετικός και βοηθητικός του ανθρώπου. Κύριε Πουστολίδη, θυμάμαι κάτι τέτοια, δεν έλεγε ο Αναξύμανδρος ότι αρχή του κόσμου δεν είναι λέει κάτι άλλο, είναι ο νους, μια αφυρημένη ιδέα που συνέχει όλο τον κόσμο. Κάποιοι από εσάς, όταν θα σας ψάξω, αν δεν είστε πολύ θρησκείς και θα μου πείτε, ε, υπάρχει μια δύναμη που όλο αυτό το κρατάει και το οδηγεί, αυτό λέτε, είστε Αναξύμανδροι. Δεν μίλησε για θεούς, μίλησε για θεώ και μίλησε ότι ο Θεός αυτός θέλει το καλό για τον άνθρωπο, φροντίζει για τον άνθρωπο και λέει, τι νομίζετε, το δικό σας το μάτι βλέπει πόσα στάδια μακριά και το μάτι του Θεού δεν θα βλέπει σε όλο τον κόσμο αυτόν τον γνωστό. Τι νομίζετε λέει, εσείς μπορείτε να προβλέψετε τι θα γίνει αύριο με το μικρό σας μυαλό για το σώμα σας και ο νους του Θεού δεν θα μπορεί να προβλέψει για όλους μας ποιο είναι το καλύτερο και να μας το στείλει. Άρα λοιπόν, πάνε οι δώδεκα θεοί, ένας θεός, πάνε οι υποβλεπόμενοι που κατέβαιναν στον πόλεμο της τρίας και ο ένας έλεγε, είναι με τους στρώες τώρα, κάπως έλεγε, εγώ θα υποστηρίξω τους δικούς μου, είναι δικοί μου αυτοί και πλακονόντουσαν κάτω, οι θεοί δεν τρεπόντουσαν τώρα να πλακόνονται στην τρία, δουλειά δεν είχαν να κάνουνε. Ένας θεός φροντίζει για τον άνθρωπο και για το σύμπαν μόνο για το καλό, ποτέ για το κακό, έτσι θα πρέπει να είναι ο Θεός. Τώρα καταλαβαίνετε φυσικά γιατί ο Πλάτωνας είναι ο αγαπημένος της χριστιανικής πίστες. Γιατί αυτό που λένε και κάποιοι μάλιστα το τραβάνε τόσο πολύ, ώστε να ερμηνεύουν τον Σοκράτη σαν έναν Ιωάννη Πρόδρομο, προχριστού χριστιανό. Η ελληνική σκέψη έφτασε σε αυτή την αντίληψη, πρωτού μας έρχεται μέσω μιας θρησκείας με πλατωνικά στοιχεία, νεοπλατωνικά στοιχεία, ανατολικά στοιχεία και άλλα στοιχεία, όπως είναι ο θεσμός. Ο Πλάτωνας έφτασε και τις σελίδες που έχει, ακόμα και οι εκφράσεις που έχει είναι τέτοιες που θα καταλάβετε ότι βεβαίως αν είναι έναν χριστιανός, δεν έχει προλάβει αυτός. Τα έχει πει μόνον επί καλό, για τον άνθρωπο φροντίζει ο Θεός, ένας είναι ο Θεός, δεν υπάρχει άλλος, δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρχουν συγκρουόμενοι θεοί, τι βλακίες είναι αυτά. Αλλά βλέπετε αυτά σε ένα κοινό με 400 προφίστου, δεν ξέρουμε, μάλλον ξέρουμε ότι δεν θα ήταν ο Θεός. Αυτός θα τους είπα, ήταν περίεκτος. Περνάω τώρα στο βασικότερο κομμάτι, στο θέμα της ηθικής. Τι ήταν, τι είπε, ποια ήταν η δικιά του σκέψη για την ηθική. Θα το μαζέψω σε μία μονοφράση, την οποία θα σας ερμηνεύσω. Το γνωστό, μάθετε το απ' έξω, ουδείς εκόν κακός. Κανένας με τη θέλησή του κακός. Ο Σοκράτης πιστεύει ότι κανένας άνθρωπος, γνωρίζοντας με τη θέλησή του δηλαδή, δεν μπορεί να είναι κακός. Αν είναι κακός, αν κάνει το κακό, το κάνει απλώς γιατί δεν ξέρει ποιο είναι το σωστό. Αγνοεί τις συνέπειες. Αν το ήξερε, αποκλείεται ποτέ να κάνει το κακό. Έχετε κάποιος που λέει, ξέρετε, με έκλεψε, ο Δαμάσης με έκλεψε. Του απαντάει ο Σοκράτης, του φαίνεται παράδειγμα. Του απαντάει ο Σοκράτης, αποκλείεται να το γνώριζε. Θα ήταν στη μπλάνη ότι θα θεραπεύσει την πείνα του με το πορτοφόλι που πήρε το δικό σου και είχε μέσα 10 ευρώ. Αν γνώριζε τι κάνει, αν ήξερε τις συνέπειες αυτού του πράγματος, ποτέ δεν θα μπορούσε να σου βλέπεις το πορτοφόλι. Αν ήξερε ότι, παίρνοντας της γιαγιάκας το πορτοφόλι, δημιουργείστηκε η κομμύρα της γιαγιά μια ανέστηση ανασφάλειας, που θα την περάσει στον δικανό της, θα την περάσει στα εγγόνια της, σε όλη την πόλη σιγά σιγά θα επικρατήσει το, υπάρχουν κακά παιδιά που πλέβουν πορτοφόλια γιαγιάδων που δεν μπορούν να τρέξουν και αυτό θα φέρει πολύ μεγαλύτερη καταστροφή στο Θανάση, την οικογένειά του, τη δικιά του τη γιαγιά, τους δικούς του τους συγγενείς από ότι αν είχε πεινάσει μια μέρα παραπάνω. Ο Πρωσοκράτης λοιπόν λέει, δεν γνωρίζει ο κακομέρις ο Θανάσης που έπρεπε στον κομμούφολο. Αν ήξερε τις συνέπειες, αν είχε μέσα του βαθύνη, ποτέ δεν υπήρχε περίπτωση πιανέυση. Βάζει λοιπόν σε μελιώνει το δόγμα ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που με τη θέλησή του, άρα με δικιά του αυτογνωσία, να είναι κακός. Αυτό βέβαια είναι ένα αξίωμα. Δηλαδή δεν σημαίνει οκλωμένο να το δεχθούμε. Στο χώρο της φιλοσοφίας αυτό λέγεται νοησιαρχικός δετερμηνισμός. Θα το κάνω λιανά. Νοησιαρχικός σημαίνει ξεκινάει και ελέγχεται από το μυαλό, από το όργανο του νου. Και δετερμηνισμός, ότι είναι προς διοριστία. Δηλαδή άπαξ και γνωρίζει το μυαλό, υποχρεωτικά θα πράξεις το καλό. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι αν εγώ φέρω και σας μάθω εδώ ποιο είναι το καλό, υποχρεωτικά θα πάτε να το πράξετε. Αφού βεβαιωθείτε ότι το κλέψιμο ενός πορτοφολιού μιας γιαγιάς μπορεί να φέρει πολύ μεγαλύτερη κοινωνική καταστροφή από το να πεινάσετε μια μέρα, είμαι σίγουρος ότι βγαίνοντας από εδώ κανείς δεν θα κλέψει, που απαντάει ο Αριστοτέλης και με δίκιο. Τότε μετατρέπεις την ηγική σε επιστημό. Όποιος γνωρίζει υποχρεωτικά θα πράξει νόηση αρχικός, δετερμηνισμός. Αμ δεν, όλοι σας ξέρετε από προσεκτικά σας παραδείγματα, ότι το περίφημο εκείνο στίχο του Οδηβίου, που δεν το ξέρετε, τον έχετε όμως στην πράξη εφαρμόσει πάρα πολλές φορές. Ο στίχος λέει... Πάει το χάρι, το λέει ο Αλσχάιμερ αυτό. Λέει ο στίχος, το ξέρω και στα λατινικά, αλλά θα σας το πω στα νέα ελληνικά. Γνωρίζω τα σωστά, τελεία και τα καλά, τα χειρότερα ακολουθώ. Πόσες φορές δεν ξέρετε ποιο είναι το σωστό του, αλλά κάνετε το λάθος. Το ξέρω ότι αυτό είναι και εγώ θα πάω στο χειρότερο. Άρα λοιπόν, λέει ο Αριστοτέλης, δεν πει τώρα πέντε κανονικά. Μακάρι να μπορούσαμε να πούμε ότι οι δικοί είναι μόνο γνώσοι. Μακάρι να μπορούσα να είμαι σίγουρος ότι θα σας πω, θα σας εξηγήσω τα πράγματα του κόσμου και θα βγείτε έξω και, εφόσον ξέρετε, θα κάνετε το καλό. Πάρα πολλές φορές ξέρουμε και όμως δεν κάνουμε το καλό. Ωστόσο, η ιδέα η βασική του Σοκράτη, με όλα της τα εργατώματα, είναι τρομακτική. Τι κάνει λοιπόν ο Σοκράτης, έχει τρομακτικές συνέβληες για την ηθική. Τι κάνει ο Σοκράτης, σου λέει, το θέμα είναι να μάθεις το σωστό του. Εάν το μάθεις, δεν υπάρχει θέμα να μην το κάνεις. Πρέπει να ψάξουμε, να βρούμε την αλήθεια σε κάθε τρέμα, να ζητήσετε φιλοσοφικά την αλήθεια. Ποιο είναι το σωστό του. Από εκεί που οι σοφιστές ξεκάθωναν όλες τις έννοιες και λέγανε, δεν ξέρουμε την δικαιοσύνη, δεν ξέρουμε τι είναι συμφέρον, δεν ξέρουμε τι είναι αυτό, δεν ξέρουμε τι είναι εκείνο, ο Σοκράτης παίρνει καρφιά, παίρνει τις έννοιες και προσπαθούν να τις καρφώσει στον τοίχο. Δικαιοσύνη είναι, για να το συζητήσουμε, αυτό που καταλήξαμε ότι είναι δικαιοσύνη, το καρφώνω. Πάμε παρακάτω. Γενναιότητα είναι αυτό. Είναι μια προσπάθεια τρομακτική να απαντήσει στους σωστές σταθεροποιώντας όλα αυτά τα οποία οι σωστές ξεκάρφωσαν και τα άφησαν να ευρούνται στον αέρα. Με υπερβολές. Φυσικά υπερβολές. Γι' αυτό δεν τελειώνει η Φιλοσοφία όπως δεν τέλειωσε με τον Σοκράτη, δεν τέλειωσε με τους σωφιστές, δεν τέλειωσε ούτε με... δεν ήρθε άλλες χρόνια να ψάχνουμε ακόμα. Το παλεύουμε. Αλλά αυτός πρώτος βάζει την αναζήτηση και την έρευνα σε θέματα ιακής. Εντάτε να τα βρούμε. Νομίζω ότι για πρώτη κομμάτι είμαστε... Φυσικά με ένα διάλειμμα και έτσι. Ο αδερφός μου παρεμβαίνει και λες, λες, λες, αυτό και εγώ μισή κουβέτα. Σας είπε για τρεις οι οποίοι τον Αριστοφάνη, τον Πλάτωνα και τον Ξοναφώντα που μας έχουν δώσει αυτό που είναι ο Σοκράτης. Θέλω να πω ένα σχόλιο. Ο Αριστοφάνης ήταν τόσο κότα. Ότι δεν είναι μόνο που είδαν αριστοκρατικός. Είχε γράψει και υπέρ του Κύρου, του Σπαρτιάντη του Περσιβασιζιά. Κύρου Παιδεία. Δηλαδή θεωρούσε ότι η σπουδαία πολίτευμα ήταν των Περσώντων. Δεν είναι δυνατόν από έναν τέτοιο άνθρωπο να περιμένει κανείς να καταλάβει τι είναι στις Σοκράτης. Και ο τελευταίος, ο τέτατος, είναι ο Αριστοτέλης. Είναι δευτέρας χειρόμενος. Ναι, είναι δευτέρας χειρόμενος. Δεν τον γνώρισε προσωπικά. Δεν τον γνώρισε προσωπικά. Οι άλλοι τρεις κι όπως λήσαμε. Έχει όμως μια σημασία. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. Ήταν με αυτοίς του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης. |
