| Εργαστήριο στα ειδικά θέματα γενετικής: Λοιπόν, καλημέρα σας. Σήμερα έχουμε το τελευταίο εργαστήριο και πια φτάνουμε στο τέλος. Τι έχουμε να κάνουμε λοιπόν, Γιάννη θα μας πεις. Τι κάναμε χθες ας πούμε. Είχαμε κάνει μια ελεκτροφόρηση για να δούμε ότι έχει πετύχει η PCR. Ναι. Μια ελεκτροφόρηση για να λέξουμε το PCR μας, ok. Δούλεψε το PCR τελικά, γενικά, ιδέως. Λοιπόν, καλημέρα σας. Τι κάναμε χθες ας πούμε. Είχαμε κάνει μια ελεκτροφόρηση για να δούμε ότι έχει πετύχει η PCR μας, ok. Δούλεψε το PCR τελικά, γενικά, ιδέως. Ποια είναι το γενικό συμπέρασμα. Γενικά δούλεψε. Στις περισσότερες περιπτώσεις δούλεψε. Μπορεί να μην δούλεψε τέλεια. Αλλά παρόλα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις πήρατε πολύ καλό PCR προϊόν. Κάπως πήραμε και λίγο μη ειδικές ζώνες. Θυμάσαι, θέλεις να πεις Ελεωνόρα. Ναι. Ναι, άμα μειώσουμε τη θερμοκρασία τι θα κάνουμε. Θα αυξήσουμε τη θερμοκρασία. Θα μειώσουμε το χλωριούχο μαγνύσιο, ναι. Ή να αυξήσουμε τη θερμοκρασία. Τι θερμοκρασία. Όταν λέμε θερμοκρασία, ποια θερμοκρασία εννοούμε. Ναι, θερμοκρασία του PCR υπάρχουν πόση θερμοκρασία. Υπάρχουν τρεις θερμοκρασίες. Ποια από τις τρεις θερμοκρασίες θα αυξήσουμε. Τη μεσαία. Τη μεσαία δεν μου λέει τίποτα. Δεν είναι επιστημονικό αυτό. Αυτή που έχει μεγάλο έβρασμα. Ποια θερμοκρασία. Πες. Της σύνδεσης των εκείνητών. Λοιπόν, άρα ελέγξαμε το PCR μας και μετά. Κάναμε μια παίψη. Βέβαια δεν είναι ακριβώς γονίδιο, ο ντελούπ. Γιατί δεν είναι ακριβώς γονίδιο. Στην περιοχή ντελούπ. Γιατί δεν είναι γονίδιο. Γιατί δεν είναι γονίδιο. Γιατί δεν είναι γονίδιο. Βρίσκεται σε μυτοχοδριακό. Σε μυτοχοδριακό υπάρχουν και άλλα. Δεν είναι. Υπάρχουν γονίδια. Τι είναι η ντελούπ. Δεν το έχετε κάνει στο μάθημα. Την επόμενη βδομάδα που θα λείπω θα κάνετε μυτοχοδριακά και χλωροπλαστικά γονιδιώματα με την κυρία Δροσοπούλου στο μάθημα που θα τα πείτε πιο αναλυτικά. Η ντελούπ είναι η περιοχή ελέγχου. Είναι η περιοχή από την οποία γίνεται η έννοξη της αντιγραφής και άλλα πολλά. Άρα λοιπόν γι' αυτό δεν είναι γονίδιο με την έννοια ότι είναι πρωτεϊνική περιοχή ή κάτι τέτοιο δεν είναι. Και τώρα από τα αποτελέσματα που θα πάρουμε από την Πέρσι. Τι θα κάνουμε με βάση από αυτά τα αποτελέσματα. Θα δούμε από την ηλεκτροφόρηση τα κομμάτια. Θα δούμε τα τμήματα που θα πάρουμε. Με τη βάση των εδομένων λοιπόν θα μπορέσουμε να συμπεράσουμε τελικά ποιο είδος έχουμε. Που είναι η βάση των εδομένων. Εδώ μπροστά. Σε αυτό εδώ πέρα το χαρτί που έχετε εδώ πέρα φαίνεται ακριβώς ποια είναι η βάση των εδομένων. Θα το ζητήσουμε μετά. Δεν είναι και καμιά σημαντική βάση των εδομένων. Βέβαια αυτό που έχετε μπροστά σας, επαναλαμβάνω, είναι σ' ένα μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα σχεδόν του μισού διδακτορικού της κυρίας Καραίσκου. Του ενός τρίτου, τέλος πάντων να πούμε. Άρα λοιπόν εσείς βλέπετε απλώς αυτό το οποίο σας ενδιαφέρει. Από εκεί και πέρα υπάρχει πάρα πολλά πληροφορία εκεί πέρα που δεν σας ενδιαφέρει εσάς. Λοιπόν, άρα ενωλίγεις τι έχουμε κάνει σε αυτά τα τέσσερα εργαστήρια. Ο σκοπός μας ήταν να ταυτοποιήσουμε το είδος. Το λέει πάνω πάνω, ο σκοπός αυτής της εργαστής είναι να ταυτοποιήσει το είδος τράχουρους. Από το οποίο ξεκινήσει να απομονώσει την DNA. Ποια ήταν λοιπόν τα τέσσερα στάδια που κάναμε, τα τέσσερα βασικά πράγματα που δουλέψαμε σε αυτό το εργαστήριο. Απομονώσαμε την DNA. Απόμονώσαμε την DNA. Ναι. Ναι. Με τη βάση των εδομένων. Άρα, απομόνωσε την DNA, PCR, ΠΕΠΣΙ και σύγκριση με τη βάση των εδομένων. Ελεκτροφορήσεις και τα λοιπά δεν είναι βασικά στάδια. Έγινε. Λοιπόν, δεν θα ετοιμάζουμε σήμερα τζελ. Έτοιμο το έχουμε. Δεν υπάρχει λόγος συναχώς να ετοιμάζουμε τζελ. Άρα, κατευθείαν αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να φορτώσετε τα δίγματά σας. Οπότε, έρχομαι από εδώ πέρα και φορτώνουμε. Ένας από κάθε ομάδα. Να φέρουμε λίγο μόνο γάντια. Όχι, τέλος πάντως. Δεν χρειάζεται. Μας έλειπε ο Γκίκας γι' αυτό. Χωρίς τον Γκίκα τραβάει η ομάδα. Καλά πέρασες χθες με το προηγούμενο... Στην άλλτην ομάδα, ε? Ήταν λίγο βαρετή. Ήταν λίγο βαρετή, ε. Πώς, δεν σας ξύπνησε εγώ αρκετά με τις φωνές μου. Ε, λίγο! Λοιπόν, το τζέλ. Ελάτε, ελάτε, ελάτε, ελάτε. Παρακαλώ. Καλώς το παιδί. Πες μας πού πήγες χθες το βράδυ να δούμε να σε εδεχθούμε. Άμα πήγες σε κάτι καλό, να σε εδεχθούμε. Άμα δεν ήταν καλό, τότε δεν σε εδεχόμαστε. Πουθενά δεν πήγες τότε, γιατί άργησες. Παίρνεις καλύτερα στο σπίτι, ε? Πες μας. Ναι. Πες μας. Ναι. Έλα. Έφερες ποδιά, έφερες ποδιά, περάστε. Εντάξει. Λοιπόν. Ελάτε λίγο πιο εδώ, μη με φοβάστε. Εντάξει, σήμερα δεν δοκινώ. Είναι το πηγαιρετιστήριο, δεν θέλω να σας μείνω... ...στο εργαστήριο με κακή εντύπωση. Ακόμα. Λοιπόν. Έχουμε ετοιμάσει τζελ. Το ποιο τζελ αυτή τη φορά... ...είναι πόσο τσιεκατό. Μια, πες γκίκα, δύο τσιεκατό. Και τι θέλουμε δύο τσιεκατό. Γιατί έχουμε μικρά τραγωμάτια. Έχουμε πέψεις. Τι κομμάτια θα πάρουμε, για πέστε μου. Τι κομμάτια θα πάρουμε. Τι μικρά, πόσο μικρά. Θα σου πω να πετάξω κάτι. Αυτό θέλω να μου πεις, ακριβώς. Εδώ πέρα φαίνεται ότι τα κομμάτια μας μπορεί να είναι από 40 βάσεις... ...μεχρι 400 βάσεις. Και μάλιστα, όπως βλέπετε, θα υπάρχουν και κομμάτια... ...το οποίο θα μοιάζουν και πολύ... ...σε για μέγεθος 210, 190, 185. Άρα, λοιπόν, θέλουμε να έχουμε καλή διακριτική ικανότητα. Έγινε. Λοιπόν. Σήμερα... ...το τζέλ θα το χρησιμοποιήσετε. Έχουμε βάλει δύο χτένες. Τώρα το κάναμε επίτηδες αυτή τη φορά. Γιατί θα το χρησιμοποιήσετε και εσείς... ...και η επόμενη σε 12 η ώρα. Τι θα φορτώσετε, στη μέση ή πάνω? Στη μέση. Ποιος συμφωνεί με τη Λονόρα, ποιος μη λέει... ...στη μέση είναι. Γιατί στη μέση. Γιατί ακριβώς στη μέση θα φορτώσετε... ...θα πάει το DNA προς τα κάτω... ...οπότε δεν θα πέσει με το DNA της επόμενης ομάδας. Η επόμενη ομάδα θα φορτώσει πιο ψηλά... ...οπότε δεν θα υπάρχει αυτή η αρπηκάλυψη κάποια στιγμή. Το κατάλαβες γιατί, ε? Αν φορτώσετε και καλά εσείς πάνω, τότε μπορεί το DNA να πέσει... ...πάνω στις μεσαίες, στις χθένες. Και δεν το θέλουμε αυτό το πράγμα. Και ποιος άλλος λόγος λέγαμε ότι δεν θέλουμε να το κάνουμε αυτό... ...γιατί άλλο... Ο ένας ο λόγος είναι αυτό το να μην πέσει το DNA του ενός πάνω στο άλλο... ...και ο άλλος ο λόγος ποιος ήτανε που είχαμε πει. Όχι η χρωστική, δεν είναι η χρωστική. Αυτό μπερδεύεται πάντα. Η χρωστική σίγουρα δεν πάει προς τα πάνω. Το βρομούχο θείο δεν πάει προς τα πάνω. Εντάξει. Άρα λοιπόν, όταν θα περάσει η ώρα... ...άμα πάμε και χρησιμοποιήσουμε αυτό... ...ενώ ήδη έχει τρέξει πολύ ώρα... ...το περισσότερο βρομούχο θείο έχει φύγει. Όχι ότι δεν μένει λίγο, αλλά πάντως έχει φύγει το περισσότερο. Οπότε δεν θα έχουμε καλό βάψιμο στο DNA μας. Έγινε. Άρα για αυτό το λόγο φορτώνουμε εδώ. Λοιπόν... ...tips. Τα αδείγματα σας είναι εδώ πέρα. Ήδη βάλαμε loading buffer. Σκεφτείτε ότι αυτή τη στιγμή... Γιατί βάλαμε ήδη loading buffer και τις προηγούμενες φορές δεν βάζουμε loading buffer. Όχι, το ίδιο είναι. Τις προηγούμενες φορές είναι ότι τώρα δεν χρειάζεται να το κάνετε. Και αυτό είναι μια καλή απάντηση. Βασικά σκεφτείτε ότι... ...έστω ότι έχετε ένα PCR product. Εντάξει. Και εδώ έχουμε μια Pepsi. Γιατί στο PCR product συνήθως... ...δεν πρόκειται ποτέ να βάλεις loading buffer... ...απευθείας μέσα στο μπουκαλάκι σας... ...ενώ εδώ πέρα στην Pepsi βάλαμε το loading buffer... ...έτοιμο στο μπουκαλάκι. Στο σολυνάκι, τέλος πάντων, ναι. Γιατί τα άλλα μόρια, τι? Στο PCR εγώ σημαίνω στο τέλος του PCR. Ποιά άλλα μόρια δεν θα δαφτούν, ναι? Σκεφτείτε ότι το PCR... ...μετά συνήθως θέλετε να το κάνετε κάτι. Άρα λοιπόν, δεν θέλετε να βάλετε μέσα... ...και χρωστικής ολόκληρος το PCR προϊόν σας. Θέλετε να ελέγξετε ένα υποσύνολο... ...του PCR προϊόντου σας. Οπότε θα το κάνετε σε μια άκρη. Και το υπόλοιπο το PCR προϊόντ... ...θα το χρησιμοποιήσετε για μια άλλη δουλειά. Αυτό έχουμε, το κάνουμε κάτι άλλο? Δεν έχει τίποτα άλλο, οπότε αντί να παιδευόμαστε να βάζουμε loading buffer εκεί πέρα να μεταφέρουμε το PCR προϊόντ... ...και μετά να το μεταφέρουμε στο τζελ... ...καλύτερα είναι, τα κάνεις όλα μαζί εδώ πέρα... ...και είσαι έτοιμος να φορτώσεις. Λοιπόν, έχουμε τα έξι τα δείγματά σας... ...συν και ένα λάντερ. Φορτώνετε. Πόση ποσότητα περίπου έχουμε εδώ πέρα ιδανικά... ...στην πέψη σας. Άμα τα κάνατε όλα σωστά και δεν μπερδέψετε τις ποσότητες που δεν θα τις μπερδέψετε... ...αλλά λέμε. Πες. 10 είχαμε υπέψει. Συν ένα-δύο μικρόλητρα η χρουστική... ...άρα πρέπει να είναι περίπου 50 μικρόλητρα αυτό που θα πάρετε εδώ πέρα, εντάξει. Πόσο? 11. Ωραία. Ξεκινάτε, φορτώνετε εδώ πέρα. Εδώ είναι και η χρουστική. Ποιος θα είναι ο γραμματέας να βάλει και το λάντερ, να κρατήσει σημείωση και να βάλει και το λάντερ. Και ξεκινάμε όποιος θέλει. Απλώς ξεκινήστε ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε, έξι. Ποια είναι η ομάδα, ένα? Ο ίδιος. Και ελπίζω ότι όλοι σας έχετε φορτώσει έστω μια φορά. Υπάρχει κάποιος που δεν φόρτωσε καθόλου. Να το κάνει τώρα εσύ. Τώρα θα το κάνεις, ωραία. Ναι, όποια θέλεις. Είναι στο 11. Βέβαια, αν ξαφνικά είναι 20 μικρόλυτρα και όχι 11, σημαίνει ότι κάτι δεν βάλετε καλά, δυστυχώς. Ωραία. Όποιος δεν έχει φορτώσει ή θέλει να ξαναφορτώσει, αναλαμβάνει να το κάνει. Τελευταία ευκαιρία σε αυτό το εργαστήριο, τουλάχιστον. Το βλέπεις, μπράβο, εκεί. Ε, πήγαινε και στο δεύτερο. Άμα θέλεις, μπράβο, με το δάχτυλο καθορίζεις που πάει. Λίγο πιο δεξιά, λίγο πιο δεξιά το τύπ. Ωραία. Άψωγος. Είδες το ωραίο που πέφτει, άψωγος. Δεν έχει, δεν δουλεύει, έτσι. Ε, ok. Ωραία, εντάξει. Φορτώσαμε και τώρα θέλει λίγο θεωρία. Να πούμε πέντε πράγματα. Λοιπόν, σήμερα τελειώνουμε τα εργαστήρια. Φορτώσαμε όλοι την πέψη που κάναμε χθες το μεσημέρι. Τώρα αυτό που θέλουμε να κάνουμε τώρα τις επόμενες δύο ώρες είναι θα πούμε πέντε πράγματα τα οποία είναι λίγο δύσκολα σε κάποια σημεία. Θα τα πούμε αναλυτικά. Όσον αφορά το μυτοχρονδριακό DNA και γιατί το χρησιμοποιούμε σε εχνηλασιμότητα, σε φιλογενετικές μελέτες και στη διαχείριση. Είναι κατά κάποιο τρόπο και εισαγωγικά στα μαθήματα που θα κάνετε και με την κυρία Δροσοπούλ, στη θεωρία από βδομάδα, αλλά και όταν φτάσουμε όσον αφορά το μυτοχρονδριακό και το χλωροπλαστικό DNA, αλλά και επίσης όσον αφορά τη γενετική και τη διαχείριση, που θα είναι στο τέλος αυτών των μαθημάτων θεωρητικών που έχουμε να κάνουμε. Και μετά, αφού τα πούμε αυτά, θα δούμε ίσως και τα αποτελέσματα της ηλεκτροφόρησης, αλλά ταυτόχρον θα κάνουμε και κάποιες ασκήσεις, οι οποίες θα είναι το αντίστροφο από αυτό που κάνατε χθες. Χθες αυτό που κάνατε με την άσκηση παιχνίδι, είδατε πως έχουμε τις αλληλουχίες, κόβουνε, παίρνουνε τμήματα, τα οποία τα βλέπουμε στην ηλεκτροφόρηση. Και σήμερα θα κάνουμε το αντίστροφο, πως από τις ηλεκτροφορίες που παίρνουμε, προσπαθούμε να καταλάβουμε πού κόβουνε τα ένζυμα και με βάση αυτή την πληροφορία που έχουμε από τις θέσεις συγκοπής, να συνειδητοποιήσουμε κάποια πράγματα όσον αφορά ακόμα και την εξέλιξη των οργανισμών. Έγινε. Άρα, δεν έχω να πω πολλά θεωρητικά γενικά για το μυτοχροντριακό DNA, απλώς να θυμάστε το βασικό, και μετά θα πάμε σε άλλα χαρακτηριστικά, είναι ότι το μυτοχροντριακό DNA το χρησιμοποιήσαμε πάρα πολύ για πάρα πολλά χρόνια σχετικά με ένα γενετικό δίκτυ. Γιατί είναι ένα μικρό μωμόριο, οπότε είναι εύκολο να δουλέψεις μαζί του, είναι εύκολο να το απομονώσεις και επίσης, ειδικά στα σπονδυλωτά, έχει έναν γενικά σταθερό μέγεθος και οργάνωση. Από τότε, βέβαια, όταν ξεκινήσαμε να το δουλεύουμε στη τεκάτρα του 80 και του 90, πολλά χρόνια πέρασαν και μέσα αυτά ήρθε και η γονιδιωματική, ήρθαν και οι νέες τεχνικές αναλύσεις, οπότε σε σχέση με πριν από δύο χρόνια υπήρχαν 1.500 έτοιμα μυτοχρονδριακά γονιδιώματα. Τώρα, αν μπείτε σε αυτήν την σελίδα που λέει εκεί κάτω τα στατιστικά, θα δείτε ότι είναι έτοιμα μυτοχρονδριακά γονιδιώματα για 4,5 χιλιάδες ήδη. Το ενδιαφέρον στο μυτοχρονδριακό DNA είναι ότι έχει περιοχές λίγες, λίγα συγκεκριμένα γονίδια και τα οποία μάλιστα τα γονίδια μπορεί να διαφέρουν όσον αφορά τον τρόπο της εξέλιξής τους. Έχουμε κάποια πρωτεενικά γονίδια, έχουμε και κάποια γονίδια για ριβοσωμικά RNA, αρκετά για μεταφορικά DNA. Υπάρχει η περιοχή ελέγχου βρόχος D, το οποίο δουλεύετε όλοι σας αυτή τη στιγμή και εδώ πέρα κάνετε PCR και πέψι και δεν βρίσκει συντρόνικα ψευδογονίδια. Βλέπετε χαρακτηριστικά την οργάνωση του μυτοχρονδριακού DNA των σπονδυλωτών. Έχουμε διαφορετικά γονίδια, διαφορετικά τα RNA εκεί πέρα. Τώρα, αυτά είναι τα πολύ, πολύ, πολύ εισαγωγικά όπως σας είπα για το μυτοχρονδριακό DNA. Στη θεωρία θα τα πείτε πολύ περισσότερο, την τρίτη, γιατί μας ενδιαφέρει όμως το μυτοχρονδριακό DNA και το χρησιμοποιήσαμε πάρα πολλές φορές σε εξελικτικές μελέτες και σε μελέτες που έχουν να κάνουν με την αλληλούχηση, με την ηχλασιμότητα, με διάφορα πράγματα. Εδώ τα έχω συγκεντρωτικά όλα αυτά τα οποία υπάρχουν, αλλά μετά θα τα πούμε και αναλυτικά. Άρα υπάρχει μητρική κληρονόμηση και απλοειδής φύση, μικρό μέγεθος, ευκολία απομόνωσης, απουσία ανασυνδυασμού που μας βοηθάει στο να μην μπερδευόμαστε όταν κάνουμε διαφορετικά είδη εφόσον δεν υπάρχει ανασυνδυασμός σε μια συγκεκριμένη οργάνωση, ύπαρξη περιοχών στο μητοχονδριακό DNA με διαφορετικούς οθμούς εξέλιξης, θα το εξηγήσουμε, και ύπαρξη παγκόσμιων κινητών. Η μητρική κληρονόμηση είναι ένα πολύ βασικό χαρακτηριστικό του μητοχονδριακού DNA. Σε όλους τους οργανισμούς που ξέρουμε στα ζώα, ας πούμε, σίγουρα έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει μητρική κληρονόμηση. Δηλαδή το παίρνουμε από τη μητέρα μας. Οι πατέρες είναι μητοχονδριακά διέξοδα. Δεν πρόκειται να μεταφέρουν το μητοχονδριακό τους DNA στην επόμενη γενιά. Υπάρχουν παρ' όλα αυτά κάποιες εξαιρέσεις. Όπως ας πούμε το μύδι, και είναι μια δουλειά που είχε κάνει ένας καθηγητής Έλληνας, ο οποίος δούλευε στον Καναδά εκείνη την εποχή, ο κύριος Ζούρος. Όπου έχει βρει ένα ιδιαίτερο τρόπο εξέλιξης και κληρονόμησης στο μητοχονδριακό DNA στο μύδι. Όπου υπάρχει και πατρική σειρά μητοχονδριακού DNA και μητρική σειρά. Και τι γίνεται? Ο πατέρας μεταφέρει στους γιους το πατρικό μητοχονδριακό DNA. Η μάνα μεταφέρει σε όλα τα παιδιά το δικό της το μητρικό μητοχονδριακό DNA. Απλώς με έναν μηχανισμό στους γιους το μητρικό μητοχονδριακό DNA εξαλείφεται. Άρα λοιπόν είναι σαν υπάρχουν δύο διαφορετικά μόρια που πηγαίνουν από πατέρα σε άρινα άτομα, από μητέρα σε θηλυκά άτομα και έτσι κληρονομείται. Απλώς σας το λέω περισσότερο επειδή είναι και ενδιαφέρον από εθνικιστική άποψη ότι ήταν ένας Έλληνας καθηγητής ο οποίος το βρήκε. Πάντως είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον αυτή η διαφορά. Τώρα, το γεγονός ότι γενικά στα περισσότερα είδη ταρσενικά άτομα αποτελούν μητοχονδριακά διέξοδα μας δίνει τη δυνατότητα να μελετάμε την κληρονόμηση μέσα από τη μητρική πλευρά. Και μπορούμε να πάμε πίσω στον χρόνο, ώστε να μπορέσουμε να πάμε ίσως σε μια αρχική μητέρα από την οποία προκύψαμε όλοι. Αν μιλάμε για άνθρωπο ή για τίδήποτε άλλο. Θα μιλήσουμε σε λίγο και για τη μητοχονδριακή ΕΒΑ που ίσως έχετε ακούσει και θα συζητήσουμε και άλλες φορές στην βιολογική ανθρωπολογία. Άρα λοιπόν, εφόσον μιλάμε για ένα μόριο, αυτό που βλέπουμε τώρα, στο τώρα, είναι το αποτέλεσμα της κληρονόμησης από προηγούμενες γενιάς και μπορούμε σιγά σιγά να πάμε πίσω στον χρόνο από ένα αρχικό μητοχονδριακό μόριο σε ένα άτομο, το οποίο κληρονομήθηκε σε επόμενες γενιάς, συσσόρευσε μεταλλάξεις και βλέπουμε το αποτέλεσμα των μεταλλάξεων στον χρόνο. Και τι παίρνουμε τελικά μετά από πολλές γενιές. Αυτό που μας ενδιαφέρει. Εντάξει, μητρική κληρονομήση. Ποια είναι η εφαρμογή και πού μας βολεύει η εμάς. Μας βολεύει, και αυτό είναι το δύσκολο εδώ και θα το εξηγήσουμε, ότι από τη μια το μητοχονδριακό DNA είναι μητρικά κληρονομούμενο, από την άλλη έχει απλοϊδή φύση, δηλαδή υπάρχει ένας τύπος μητοχονδριακού DNA στους περισσότερους οργανισμούς. Δεν είναι τα ομοόλογα χρωμοσώματα που έχουμε στον πυρηνικό χρωμόσωμα, που έχουμε τζέβη χρωμοσωμάτων. Ο συνδυασμός αυτόν που λέει εδώ πέρα, των δύο χαρακτηριστικών, της μητρικής κληρονομήσης και της απλοϊδούς φύσης οδηγεί, ώστε το πληθυσμιακό μέγεθος του μητοχονδριακού DNA ως δίκτη να είναι το 1 τέτρα του πυρηνικού δίκτη. Να σας εξηγήσω ακριβώς τι εννοώ με αυτό το πράγμα. Έστω ότι έχω 50 άτομα σε ένα πληθυσμό, 25 αρσενικά και 25 θηλυκά άτομα. Πέστε μου πόσα διαφορετικά μόρια μητοχονδριακού DNA μπορούν να μετακινηθούν στην επόμενη γενιά. Αν θεωρήσουμε ότι το κάθε άτομο φέρνει και ένα διαφορετικό μόριο μητοχονδριακού DNA. Να το ξαναπαναλάβω, ναι, να το επαναλάβω. Έχω 50 άτομα, 25 αρσενικά και 25 θηλυκά άτομα. Το καθένα από αυτά έχει διαφορετικό αλληλόμορφα μητοχονδριακού DNA. Ας πούμε 25 θηλυκά αλληλόμορφα και 25 αρσενικά αλληλόμορφα μητοχονδριακού DNA. Πόσα από αυτά τα αλληλόμορφα θα μεταφερθούν το μέγιστο αριθμό αλληλόμορφων που μπορούν να μεταφερθούν στην επόμενη γενιά. Τα 25 των γυναικών. Τα υπόλοιπα 25 είτε υπάρχουν ή δεν υπάρχουν δεν μας ενδιαφέρουν. Άρα έχουμε 25 εδώ πέρα. Τώρα πάμε στο πυρηνικό DNA, όπου επαναλαμβάνω 50 άτομα. Έστω ότι αυτά τα 50 άτομα έχουν και πυρηνικά χρωμοσώματα τα οποία είναι διαφορετικά μεταξύ τους. Πόσα διαφορετικά μόρια πυρηνικού DNA μπορεί να μεταφερθούν στην επόμενη γενιά. Πυρηνικό DNA είμαστε, αρσενικά και θηλυκά, 50 στο σύνολο, τα οποία όμως έχουν διαφορετικά αλληλόμορφα. Πόσα από αυτά τα διαφορετικά αλληλόμορφα σε μια σειρά σε οποιοδήποτε αριθμό χρωμοσώματος μιλάω. Δεν θα σας λέω σε όλα τα 46 διαφορετικά πυρηνικά χρωμοσώματα. Στο ένα από αυτά τα ζεύγει χρωμοσώματον πόσα διαφορετικά μπορούν να μεταφερθούν. 100. Γιατί είμαστε διπλοειδείς οργανισμούς σχετικά με το πυρηνικό μας DNA. Άρα ναι μεν έχουμε, είμαστε 50 άτομα αυτός ο πληθυσμός, αλλά για κάθε ζεύγος χρωμοσώματον έχουμε 2 χρωμοσώματα. Άρα 50 με ένα άτομα, επί 2 ομόλογα χρωμοσώματα, 100 διαφορετικά μόρια ενός συγκεκριμένου τύπου πυρηνικού DNA. Άρα έχουμε στην επόμενη γενιά στο πυρηνικό μπορούν να μεταφερθούν 100 διαφορετικά μόρια πυρηνικού DNA όσον αφορά κάποιο χρωμόσωμα, ενώ 25 διαφορετικά μόρια μυτοχρονδροιακού DNA. Είναι το 1 τέταρτο. Και τι σημασία έχει αυτό τώρα, τι καταλαβαίνουμε εμείς από αυτό. Το γεγονός αυτό λέμε ότι οδηγεί πολύ πιο γρήγορα σε καθιέρωση συγκεκριμένων αλληλομόρθους πληθυσμούς, ειδικά αν αυτή είναι μικρού μεγέθους, εξαιτίας φαινομένων στενοπού και γενετικής παρέκλησης. Τι εννοώ τώρα με αυτό το πράγμα, αυτό είναι πολύ επιστημονικό, θα το πω με μπλα λόγια. Σας λέει ότι πολύ πιο εύκολα μπορεί στο μυτοχρονδριακό DNA, σε σχέση με το πυρηνικό DNA, να αλλάξουν οι συχνότητες και να πάρουμε διαφορετικό αποτέλεσμα μετά από μερικές γενιές. Έστω ότι έχουμε, θα σας πάρω ένα άλλο απλό παραδειγματάκι. Έστω ότι έχουμε μια σακούλα με φασόλια, 10 φασόλια όλο και όλο, 5 άσπρα, 5 μαύρα. Και από αυτή τη σακούλα με φασόλια αναδημιουργούμε συνεχώς σακούλες με φασόλια, πάντα 10 φασόλια σε κάθε σακούλα, κάποια στιγμή θα μπερδευτώ. Λοιπόν, μπορούμε να παίρνουμε αυτά τα 10 φασόλια που είναι εδώ πέρα στην πρώτη σακούλα, με το που το παίρνουμε κάποιον αναδημιουργείται. Εντάξει, πάντα εδώ πέρα έχουμε 10 φασόλια, 5 μαύρα, 5 άσπρα. Και παίρνουμε και δημιουργούμε συνεχώς καινούργιες σακούλες με φασόλια. Καταλαβαίνετε ότι πολύ εύκολα τα 5 άσπρα, 5 μαύρα, όπως παίρνουμε τυχαία, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια σακούλα με 2 άσπρα, 8 μαύρα, μια άλλη που να είναι 5-5, μια άλλη που να είναι 10-0, 3-7 και ούτω καθεξής. Γιατί μιλάμε για 10 άτομα όλο και όλο το οποίο ξεκινάμε. Αν ξεκινήσουμε από 100 φασόλια, 50-50, λόγω στατιστικής πιθανότητας, είναι απίθανο από τα 100 φασόλια να δημιουργήσουμε ξαφνικά μια σακούλα που να είναι 0 άσπρα και 100 μαύρα. Συνήθως θα είναι 40-60, 45-55, 38-42, αλλά τόσο πολύ απότομη αλλαγή να έχουμε στις συχνότητες δεν υπάρχει. Κατάλαβαινε τη διαφορά, λοιπόν, της σημασίας του πληθυσμιακού μεγέθους. Όταν ξεκινάμε από τα λίγα, που τα λίγα σε συγκεκριμένη περίπτωση είναι το χοντριακό DNA, μπορούμε πολύ εύκολα να αλλάξουν οι συχνότητες. Στο πυρνικό DNA που είναι μεγαλύτερο το πληθυσμιακό μέγεθος, σακούλα με 100 φασόλια, πιο δύσκολα αλλάζουν οι συχνότητες. Και ωραία, σας το είπα κι αυτό. Γιατί μας ενδιαφέρει κι αυτό, γιατί μας ενδιαφέρει. Γιατί πάντα στην ηχνηλασιμότητα ή πιο παλιά στην εξέλιξη, όταν ψάχναμε εξέλιξη, θέλαμε να βρούμε κάποιους γενετικούς δείκτες, οι οποίοι να είναι πληροφοριακοί, οι οποίοι να μπορούν να διαχωρήσουν πληθυσμούς, οι οποίοι να μας δείχνουν διαφορές. Άρα λοιπόν, όταν δουλεύουμε το πυρηνικό DNA, πιο δύσκολα θα βρίσκουμε διαφορές μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών, Αιγαίο, Ιόνιο, Ελληνική Χερσόνησος, Ιταλική Χερσόνησος, Ευρώπη, Αμερική, που λέει ο λόγος, εντάξει, σε διάφορα επίπεδα. Στο πυρηνικό DNA, επειδή είναι μεγαλύτερο το πληθυσμιακό μέγεθος, πιο δύσκολα αλλάζουν οι συχνότητες από ό,τι στο μητοχοδριακό DNA. Είχαμε πιο εύκολα διαφορές. Αυτές οι διαφορές ψάχναμε. Αυτό που ψάχνουμε πάντα, όταν θέλουμε να δούμε την ιστορία, την εξέλιξη, την φιλογέννηση, την ηχνηλασιμότητα, είναι να βρούμε περιοχές στο DNA, οι οποίες να διαφέρουν. Και με το μητοχοδριακό DNA βρίσκαμε πιο εύκολα διαφορές για αυτό το λόγο. Εντάξει. Αυτό είναι το δύσκολο, για να καταλάβετε. Τα άλλα είναι πιο εύκολα. Το μητοχοδριακό DNA έχει μικρότερο πληθυσμιακό μέγεθος, άρα πιο εύκολα λόγω φαινομένων στενοπού γενετικής παρέκλησης. Αλλάζουν οι συχνότητες, άρα έχουμε διαφορές. Από εκεί και πέρα έχουμε και κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά. Ήταν πιο εύκολο να δουλέψουμε με το μητοχοδριακό DNA. Δεν ήταν ότι είμαστε στο ποινικό DNA πολλά διαφορετικά χρωμοσώματα. Ένα μόριο, μικρό μέγεθος, εύκολα δουλεύουμε με αυτό, δεν παιδευόμαστε ιδιαίτερα. Και επίσης το μητοχοδριακό DNA, για όλους αυτούς τους λόγους, που δεν υπάρχει λόγος τώρα να μπούμε πάρα πολύ σε αυτή τη λεπτομέρεια, θα τα πούμε και στο μάθημα κάποια στιγμή, έχει ταχύριθμο εξέλιξης. Το μητοχοδριακό DNA εξελίσσεται πιο γρήγορα από το ποιρινικό DNA. Τι σημαίνει αυτό? Πιο υψηλός ρυθμός εξέλιξης, περισσότερες μεταλλάξεις, περισσότερες διαφορές. Έγινε? Άρα και ένας ακόμα λόγος που μας άρεσε στο μητοχοδριακό DNA είναι ακριβώς ότι βρίσκουμε περισσότερες διαφορές. Και για του λόγου το αληθέτως, αν δεν με πιστεύετε εμένα, δείτε εδώ πέρα αυτό το πίνακα, όπου συγκρίνει το ρυθμό εξέλιξης στο ποιρινικό DNA σε σχέση με το μητοχοδριακό DNA. Βλέπετε στα θελαστικά, για παράδειγμα, ότι η μέση τιμή απόκλυσης σε κάποιες περιοχές στον ποιρινικό DNA, είτε νον συνόνιμους είτε συνόνιμους, δεν έχει σημασία, είναι τις τάξεις του 0, κάτι. Ενώ στο μητοχοδριακό DNA, στις πρωτιενικές περιοχές πάλι, όπως και εδώ πέρα, είμαστε μια τάξη με γένους πιο ψηλά. Και άμα πάμε και στην D-loop, που είναι η περιοχή ελέγχου, που δεν είναι πρωτιενικό γωνίδιο, μπορούμε να πάμε ακόμα μια τάξη με γένους πιο ψηλά. Άρα τι παρατηρούμε? Το μητοχοδριακό DNA περισσότερες μεταλλάξεις σε σχέση με το ποιρινικό DNA, περισσότερες διαφορές, αλλά και επίσης, άμα συγκρίνουμε πρωτιενικές περιοχές στο μητοχοδριακό DNA με περιοχή D-loop, και εδώ έχουμε διαφορετικούς οθμούς εξέλιξης, άρα σε τι επίπεδο θέλουμε να δουλέψουμε, σε επίπεδο πληθυσμού, μέσα στο είδος, μπορούμε να ψάξουμε διαφορές D-loop, θέλουμε να ψάξουμε διαφορές μεταξύ ατόμων διαφορετικών ειδών, αλλά του ίδιου γένους, θα πάμε σε πρωτιενικά γωνίδια. Θέλουμε να ψάξουμε σε ανώτερα ταξιονομικά επίπεδα, τι μπορούμε να πάρουμε εκεί πέρα και να δουλέψουμε, τι δεν υπάρχει εδώ πέρα και τι είπαμε ότι υπάρχει επίσης στο μητοχοδριακό DNA, τι άλλα γωνίδια υπάρχουν πέρα από αυτά. Ριβοσωμικά γωνίδια. Τα ριβοσωμικά γωνίδια, τα οποία βεβαίως πρέπει να έχουν ακόμα πιο συντήρηση, έχουν ποιο αργοριθμό εξέλιξης, άρα θα δουλέψουμε με ριβοσωμικά γωνίδια. Επιλέγουμε και ανάλογα καταλήγουμε σε ποιο θα δουλέψουμε. Αλλά είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Και είχαμε αυτή τη δυνατότητα γιατί? Γιατί όταν ξεκινήσαμε με 180, 190 κτλ, δεν υπήρχαν στην άκρη 4,5 χιλιάδες μυτοχοντριακά γωνιδιώματα διαβασμένα, δεν την είχαμε αυτή την πληροφορία και θέλαμε να βάλουμε PCR και θέλαμε να βάλουμε να έχουμε αποτελέσματα και είχαμε τη δυνατότητα ακριβώς επειδή ήταν γενικά κάπως συντηρημένες κάποιες περιοχές στο μυτοχοντριακό DNA, μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τους εκινητές από το ένα είδος σε ένα άλλο είδος. Αυτό είναι η παγκοσμιότητα των εκινητών. Universal primers. Δουλεύαμε, μπορεί και να μην παίρναμε τα τέλεια αποτελέσματα, σταντάραμε λίγο τις συνθήκες του PCR, αλλά τελικά είχαμε τη δυνατότητα να δουλέψουμε. Άμα θέλετε, άσχετο λίγο, αλλά το βρήκα το παιχνιδάκι το είχα δει για το PCR που κάναμε. Άμα μπείτε σε αυτό εδώ πέρα το site, έχει ένα χαζό παιχνιδάκι με animation όπου θέλετε να δουλέψετε σε forensic labs και πρέπει να βάλετε μόνοι σας PCR. Δείτε το λίγο, έχει γέλιο. Δεν είναι τίποτα συνταρακτικό, δηλαδή και ένα ψάκι σας άμα έχετε μικρό, μαζί μπορεί να το κάνετε και να καταλάβετε τι σημαίνει PCR, αλλά δεν είναι τίποτα. Δεν απλώς είναι όμορφο σαν animation. Άρα λοιπόν, πάλι για το λόγο το αληθές, εδώ βλέπετε του κόσμου τους εκινητές, που βλέπετε ότι αυτοί οι εκινητές υπήρχαν το 1994. Άρα ήθελα να δουλέψω με κάποια είδη, είχα έτοιμους εκινητές, οι οποίοι θα μου δούλευαν στα διαφορετικά ταγωνίδια. Και για να τελειώνουμε λίγο δύο πραγματάκια όσον αφορά τη γενική χρήση του μυτοχονδριακού ντινέμι, μετά θα πάμε λίγο περισσότερο στις πέψεις. Τι είναι η μυτοχονδριακή έβα, το ξέρετε, το έχετε ακούσει ή όχι, ε? Θα το ακούσετε πιο αναλυτικά όταν κάνετε του χρόνου όσοι από εσάς κάνετε βιολογική ανθρωπολογία. Ήταν η πρώτη προσπάθεια να βρούμε από πού καταγόμαστε, ποιοι είναι οι πρόγονοί μας, πάνω σε τι βασίσκαν. Όπως βλέπετε, οι πρώτες δουλειές που γίναν όσον αφορά την εξέλιξη του ανθρώπου, έγιναν στο μυτοχονδριακό ντινέι, όχι στο πυρηνικό ντινέι. Και τι βρήκαν αυτοί, προφανώς, εφόσον όλοι καταγόμαστε από μια κοινή μητέρα, την ΕΒΑ τέλος πάντων, ψάχναμε να βρούμε βάση στο μυτοχονδριακό ντινέι από πού κατάγεται αυτή η ΕΒΑ. Και αυτό που φαίνεται σε αυτά τα αποτελέσματα, τι είναι. Βλέπετε εδώ πέρα ένα φιλογυναιτικό δέντρο. Και βλέπετε πώς ομαδοποιούνται, με βάση της αναλύσης, της αλληλουχίας του μυτοχονδριακού ντινέι, άτομα από την Ευρώπη και από την Αφρική και από την Αμερική και παντού. Σε αυτό που βλέπετε είναι ότι όλοι οι μη Αφρικανοί αποτελούν περίπου μια ομάδα, η οποία είναι πιο κοντά στο τέλος του δέντρου. Οι παλιοί, οι προογονοί, οι οποίοι φαίνεται να έχουν και πάρα πολύ περισσότερες μεταλλάξεις, οπότε γι' αυτό πάνε περισσότερο στη βάση του φιλογυναιτικού δέντρου και βλέπετε είναι και πιο κοντά στους χιμπατζίδες και οτιδήποτε, είναι αφρικανικοί πληθυσμοί. Όλοι αυτοί οι πληθυσμοί, τοπικές φυλές από την Αφρική, έχουν συσσορεύσει πολύ περισσότερες μεταλλάξεις και είναι πολύ πιο κοντά στη βάση του φιλογυναιτικού δέντρου. Τι μας δείχνει αυτό, ότι ο άνθρωπος εξελίχθηκε στην Αφρική, από εδώ ξεκινήσαμε, εδώ για πάρα πολλά χρόνια, συσσορεύσαμε μεταλλάξεις και σιγά σιγά κάποιες εσύ μη βγήκαμε από την Αφρική, είναι το out of Africa χαϋπόθεσης και μετά κατακτήσαμε και όλοι τον υπόλοιπο κόσμο. Ναι, η Νιτοχοντριδική Εύβα ήταν μαύρη. Εντάξει, άρα λοιπόν όλοι καταγόμαστε από μια μαύρη μητέρα. Αυτό φαίνεται χαρακτηριστικά εδώ πέρα. Θα το δείτε και πιο αναλυτικά και όταν κάνετε και βιολογική ανθρωπολογία. Όλα αυτά που σας λέω είναι μέρος της Μωριακής Οικολογίας, είναι μέρος της Μελέτης Τωμογενετικών Δικτών και της Εξέλεξης, υπάρχουν διάφορα τέτοια βιβλία και αυτά είναι τα κομμάτια τα γενικά για το Νιτοχοντριδιακό DNA. Θα σας πω και λίγα ποιο συγκεκριμένα τώρα όσον αφορά τις πέψεις και μετά τελειώνουμε. Καμιά ερώτηση όσον αφορά αυτά τα γενικά. Αφού είχαμε το Νιτοχοντριδιακό και το DNA και αποφασίσαμε να δουλέψουμε με το Νιτοχοντριδιακό και το DNA, το θέμα είναι πώς θα το δουλέψουμε. Τι μπορούμε να κάνουμε. Μπορούμε να κάνουμε είτε πέψεις, όπως κάνετε εσείς, ή βεβαίως αλληλούχηση. Ποιο είναι το πιο καλό για εσάς, η πέψης ή η αλληλούχηση. Πες, Ελεωνώρα. Πέψης. Συμφωνείτε με την αλληλούχηση ή όχι. Τι προτιμάτε εσείς. Συμφωνείτε, θα θέλετε να κάνετε γενικά πέψη, θέλετε να κάνετε αλληλούχηση, ποιο είναι το πιο πληροφοριακό. Για αλληλούχηση. Γιατί πες μου, Ελεωνώρα, γιατί προτιμάς πέψης εσύ. Είναι πιο εύκολο όσον αφορά το τεχνικό το κομμάτι. Βάλεις την πέψη και παίρνεις το αποτέλεσμα. Αμέσως έβαλες χθες πέψη και αμέσως βλέπεις το αποτέλεσμα τώρα. Εσύ, Ιρακλή, γιατί θες αλληλούχηση. Τι ανακρίβεια έχει. Έχει το γεγονός ότι έχουμε, όπως είδαμε πολύ συχνά, πως τα αποτελέσματα δεν είναι ακριβή. Δεν είδαμε ακόμα αποτελέσματα από πέψη όμως για να πεις ότι δεν είναι ακριβή. Και στο κάτω κάτω άλλον τα κάνεις στο εργαστήριο και εδώ πέρα και άλλον το κάνεις σε ένα καλό super duper lab όπου έχεις και την εμπειρία και το οτιδήποτε. Πώς το εννοείς εσύ δεν είναι ακριβή τα αποτελέσματα. Γιατί μπορεί να πούμε ότι τα αποτελέσματα της πέψης μπορεί να μην είναι ακριβή, αλλά σε τι επίπεδο δεν είναι ακριβή. Πες, Άννα. Ναι. Μπορεί να πένεις αποτελέσματα που να μην είσαι σίγουρος για το τι πένεις επειδή δεν φαίνονται ξεκάθαρα. Αυτό είναι ένα θέμα. Άλλο θέμα που μπορεί να έχουμε. Δεν πήγε κανένας άλλος για πείτε εδώ πέρα κανείς. Πίσω, μπροστά, Κώστα. Πέστε, ναι. Τι άλλο, το βασικό δεν μου λέτε. Ποιο είναι το βασικό, ναι. Στην πέψη δεν πρέπει να ξέρουμε τις αλληλυχίες ή τουλάχιστον ποια κομμάτι στιχούνες ποιο είδος για να την κάνουμε και... Όχι, όταν κάναμε πέψη δεν ξέραμε. Δεν είχαμε τέτοιες πληροφορίες από πιο πριν. Την κάναμε για να δούμε διαφορές. Θέλουμε να δούμε διαφορές. Είτε με το ένα είτε με το άλλο να κάνουμε διαφορές. Ποιο είναι το πιο πληροφοριακό όμως. Ναι, Άννα. Αυτό είναι σημαντικό, όντως, ότι με την πέψη θα πάρεις κάποια κομμάτια. Δεν θα ξέρεις ποια είναι αυτή η μετάλλαξη. Σίγουρα. Ενώ με την αλληλουχία θα ξέρεις ποια είναι η μετάλλαξη. Και τι άλλο. Αυτό είναι το ποιοτικό. Το ποσοτικό ποιο είναι. Για να δούμε ποιο είναι το ποσοτικό. Λοιπόν, τι κάνουμε. Έχουμε ένισμα περιορισμού, κόβουμε και ένα αρχικό κομμάτι κόβεται σε μικρότερα κομματάκια. Τι κάνουμε τώρα. Βεβαίως αυτό που ψάχνουμε όταν ψάχνουμε διαφορές είναι ότι έχουμε ένα ένισμα περιορισμού, το οποίο αναγνωρίζει αυτή την αλληλουχία, που μπορεί σε ένα άτομο να βρει και να κόψει, σε ένα άλλο άτομο που έχει τη μετάλλαξη, δεν θα το βρει, δεν θα κόψει. Άρα, όπως είπε και η Άννα σωστά, ναι μεν θα δούμε ότι εδώ θα κόψει, εδώ δεν θα κόψει, αλλά δεν θα ξέρουμε αυτή κατά αυτή την μετάλλαξη. Γιατί δεν μπορούμε να δούμε την αλληλουχία, απλώς ξέρουμε ότι πήραμε αλληλουχία ή όχι. Το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, είτε η μετάλλαξη γίνει σε αυτό το νυκλωτίδιο που βλέπετε εδώ πέρα, είτε η μετάλλαξη γίνει εδώ, είτε εδώ, είτε εδώ. Εμείς αυτό που θα δούμε δεν παίρνουμε αποτέλεσμα, δεν παίρνουμε πέψεις σωστά, αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε τι μετάλλαξη έγινε. Βλέπουμε εδώ χαρακτηριστικά ότι με την πέψη ας πούμε σε διαφορετικά άτομα βοηδών στο ντε λουπ, ξεκινήσαμε από ένα άκοπο DNA και τι βλέπουμε, δύο διαφορετικά πρότυπα κοπής. Εδώ βλέπουμε το ένα πρότυπο κοπής και εδώ βλέπουμε το άλλο πρότυπο κοπής. Αυτά τα πρότυπα κοπής τα ονομάσαμε πάντα με διαφορετικά λατινικά γράμματα, A, B, C, όσο περισσότερα πρότυπα, τόσο περισσότερα γράμματα. Έστω ότι θέλουμε, δεν μας ενδιαφέρει μόνο ένα ένζυμο, να βάλουμε και δεύτερο ένζυμο να κόψουμε. Έστω ότι βάζουμε ας πούμε και αυτό το ένζυμο που αναγνωρίζει αυτή την αλληλουχία. Τι κάνουμε όμως, ποιο είναι το ποσοτικό το θέμα. Τα ένζυμα περιορισμού έχουν συγκεκριμένες αλληλουχίες που αναγνωρίζουμε. Άρα σε μια αλληλουχία σαν αυτή, υποθετικά τώρα σας λέω, άμα χρησιμοποιούσαμε αυτά τα δύο τα ένζυμα, θα μπορούσαμε να σκανάρουμε για την ύπαρξη πολυμορφισμού σε αυτή την περιοχή, σε αυτή την περιοχή και σε αυτή την περιοχή. Εδώ ελέγχουμε τίποτα, όχι. Με την αλληλούχηση όμως, δεν ελέγχουμε τα πάντα. Άρα δεν έχουμε πολύ περισσότερη πληροφορία γι' αυτό το λόγο. Η μόνη άμεση μέθοδος έβρισης πολυμορφισμού παντού, είναι η έβριση της αλληλουχίας. Τα ένζυμα θα σκανάρουν μικρές περιοχές επάνω στην αλληλουχία που έχουμε. Η αλληλούχηση όμως το διαβάζει όλο. Γι' αυτό λοιπόν η αλληλούχηση είναι πιο πληροφοριακή και τώρα πια που έχουν επέσει βεβαίως οι τιμές, προτιμάμε να κάνουμε αλληλούχηση. Εκτός αντί, άμα έχουμε κάνει αλληλουχία και έχουμε βρει τις διαφορές μας και ξέρουμε ποιες είναι οι διαφορές μας και έχουμε βρει ότι μια μετάάλλαξη είναι αυτή που διαφέρει μεταξύ των προϊόντων αλφα και βήτα που θέλουμε να ταυτοποιήσουμε και αυτή μετάάλλαξη μπορεί να ελεγχθεί με ένα ένζυμα περιορισμού, εντάξει από εκεί και πέρα δεν χρειάζεται συνεχώς να κάνουμε αλληλουχήσεις. Εκεί όντως είναι, θα πάμε σε αυτό που λέει η Αλεωνόρα, το ότι ξέρουμε ποια την ψάχνουμε, έχουμε κάνει το αφηβούλ σκανάρισμα, αν θέλει κάτι συγκεκριμένο θα κάνουμε μια επέψη και θα πάρουμε τα αποτελέσματά μας. Βλέπετε για παράδειγμα εδώ πέρα ότι παίρνουμε τρία διαφορετικές αλληλουχίες, αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα γιατί είναι ακριβώς αλληλουχίες σε μια περιοχή στο μητοχρονδιακό DNA σε βοηδοί πάλι, όπου το ενδιαφέρον που είχαμε κάνει ήταν διαφορετικές φυλές βοηδών στην Ελλάδα και είχαμε βρει ότι στην Ελλάδα υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι βοηδών, οι οποίοι ακριβώς είναι τρεις βασικοί τύποι εξέλιξης, ένας Αφρικανικός, ένας Μέσια Ανατολή και ένας Ευρώπης. Άρα τι μας έδειχνε αυτό το ότι η Ελλάδα έχει πολύ πολυμορφισμό σε σχέση με άλλες περιοχές. Με αυτή τη λογική μπορούμε να πάρουμε και να ταυτοποιήσουμε τα είδη, είναι αυτό που κάνετε εσείς αυτή τη στιγμή. Εδώ είναι ένα αποτέλεσμα από το διδακτορικό μου που είναι από πολλά πολλά χρόνια, δύο διαφορετικά είδη. Ο Γουλιανός, το ξέρετε, είναι ένα μεγάλο ψάρι σε διάφορο ποταμίσιο ψάρι και το Αριστοτέλης είναι ο μικρός φτωχός συγγενής του που βρίσκεται όλο και όλο από την περιοχή της Τριχωνίδας και του Μεσολογγίου. Δεν μας ενδιαφέρουν αυτά, τι μας ενδιαφέρει, ότι βλέπετε τι διαφορετικά πρότυπα παίρνουμε στο ένα το είδος και τι διαφορετικά πρότυπα παίρνουμε στο άλλο το είδος. Εδώ έχουμε πολύ λιγότερο πολυμοφισμό. Προφανώς στον Γκλάνης έχουμε πόσα διαφορετικά πρότυπα, το A, το B, το C και το D. Στον Αριστοτέλης, τι έχουμε, ένα πρότυπο όλο και όλο, το F. Τι μας ενδιαφέρει αυτό. Τι άμα κάνουμε μια παίξη, τσακ μπαμ, δεν χρειάζεται να ψάξουμε όλα αυτά τα διαφορετικά τα πρότυπα. Βλέπουμε αυτή τη ζώνη, είναι Γκλάνης, δεν βλέπουμε αυτή τη ζώνη, είναι Αριστοτέλης. Πάρα πολύ εύκολος τρόπος να τα φτωπίσεις, χωρίς να παιδεύεις με αλληλουχίες κι οτιδήποτε. Αλλά για να φτάσεις σε αυτό θέλουμε, όπως είπα, μία βάση δεδομένων. Και τελειώνοντας με όλα που θέλω να σας πω, πού μας ενδιαφέρουν όλα αυτά. Μας ενδιαφέρουν γιατί είναι σημαντικά και στη διαχείριση. Εδώ έχω πάρει ένα πολύ απλουστευμένο παράδειγμα από το διδακτορικό του διευθυντή αυτή τη στιγμή του Ελκεθέ, κάτω στην Κρήτη, του Ιθαβίρτ, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας, Βιολογίας και Γενετικής, που είναι ένα πάρα πάρα πολύ καλό εργαστήριο, όπου βλέπετε τι είχαν κάνει ο κ. Μαγουλάς τότε παλιά. Είχε αναλύσει τη γενετική ποικιλομορφία στο γάβρο σε όλη την περιοχή Μεσόγειος, Μαύρη θάλασσα και εκτός και στον Ατλαντικό. Και το έχω απλουστεύσει βέβαια. Και τι βλέπετε, βλέπετε τους δύο τύπους διαφορετικών αλληλομόρφων που υπήρχαν, ο μπλε και ο κόκκινος. Τι μπορούμε να καταλάβουμε εδώ πέρα, βλέπετε ότι υπάρχει μπλε και κόκκινος τύπος στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό και ο μπλε μόνο στη Μαύρη θάλασσα. Τι συμπέρασμα μπορούμε να πάρουμε σε σχέση με αυτό, σε σχέση με τη διαχείριση του γάβρου. Εσείς πιστεύετε τι είναι αυτό, θάλασσα. Δεν λέμε παντού υπάρχει μετανάστευση αφού είναι θάλασσα. Εσείς με βάζετε αυτά τα αποτελέσματα, θα υπεραλλιεύατε το γάβρο στη Μαύρη θάλασσα λέγοντας ότι είναι θάλασσα, άρα λοιπόν δεν έχει πρόβλημα ο γάβρος να μπορέσει να μπει και μέσα στη Μαύρη θάλασσα. Όχι, γιατί όχι. Γιατί αυτά τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι ναι, μην υπάρχει θάλασσα, αλλά δεν υπάρχει μετανάστευση, δεν υπάρχει γονιδιακή ροή. Από το Αιγαίο προς τη Μαύρη θάλασσα. Γιατί αν υπήρχε μετανάστευση, τότε θα περιμέναμε στη Μαύρη θάλασσα να υπάρχει και κόκκινο αλληλόμορφο, που δεν υπάρχει. Άρα λοιπόν εφόσον δεν υπάρχει κόκκινο αλληλόμορφο, δεν υπάρχει γονιδιακή ροή προς αυτή την κατεύθυνση, άρα αν υπεραλλιεύσουμε το γάβρο στη Μαύρη θάλασσα, ξεχάσει το γάβρο στη Μαύρη θάλασσα. Πολύ απλουστευμένο παράδειγμα, μακάρι η προσέγγιση γενετικής στη διαχείριση να ήταν τόσο απλή, αλλά παρόλα αυτά σας βάζει σε μια διαδικασία το πώς το προσεγγίζουμε. Και εσείς αυτό που κάνετε τώρα σε αυτό το εργαστήρι είναι επίσης μια γενετική ταυτοποίηση, που στόχος έχει πάντα την προστασία, όπως είπαμε εξ αρχής, και της βιοπικιλότητας και του καταναλωτή. Εντάξει, αρκετά, νομίζω ότι τώρα μπορούμε να επιστρέψουμε στα... Έχετε καμιά ερώτηση? Κάντε λίγο και πέντε λεπτάκια διάλειμμα, να καθαρίσει το μυαλό και συνεχίζουμε. Λοιπόν, όπως σας είπα, τώρα αυτό που χρειάζεται να κάνουμε, για πες Γκίκας, καλά πάνε? Καλό είναι αυτό? Ναι ή όχι? Ναι. Όχι. Γιατί τα βάλαμε ανάποδα, τα βάλαμε ανάποδα. Κακό δεν είναι, αλλά ούτε και καλό είναι. Τόση ώρα σας συζητούσα και σας έλεγα ότι πρέπει να τρέχουν προς τα κάτω. Αν δεν τρέχουν προς τα κάτω, προς τα πάνω τρέχουν. Δεν τα χάσαμε. Το πάνω και το κάτω δεν σημαίνει τίποτα. Σωστά, συμφωνούμε σε αυτό το πράγμα. Το θέμα είναι πού είναι το πλυν και πού είναι το συν. Είχαμε πει ότι θέλουμε να ξεκινήσουν από εκεί που φορτώνουμε τα πηγαδάκια. Να μην πάνε προς τα άλλα τα πηγαδάκια, αλλά να πάνε προς τα κάτω. Τα άλλα τα πηγαδάκια είναι από πάνω. Αλλά προς τα πάνω πάνε. Αυτή τη στιγμή πάνε προς τα πηγαδάκια. Εντάξει, δεν είναι και μεγάλη βλακία. Δεν χάσαμε. Η βλακία θα ήταν, άμα τα είχαμε φορτώσει πάνω πάνω και τώρα θα βγαίναν έξω. Εντάξει, αυτό. Δεν τα έχουμε χάσει, θα το κόψουμε αλλιώς το τζελ και πάλι θα το πάρουμε. Δεν θα χρειάσει να φτιάξουμε. Όχι, όχι. Έτσι κι αλλιώς έχουμε φορτώσει όλο και όλο έξι δείγματα. Εκεί υπάρχουν 20 διαφορετικά τσεπάκια. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το άλλο μισό. Δεν έγινε και τίποτα. Απλώς, ήμουνα πρόσεκτος. Και εσείς το ίδιο πρέπει να με προσέξετε και δεν το ελέγξατε. Teamwork. Αυτό προσπαθώ να σας παραπιπτόντως, χθες έβλεπα ένα πάρα πολύ ωραίο βιντεάκι για την εκπαίδευση του πριν, του τώρα και του μέλλοντος. Και το οποίο αυτό που έλεγε ήταν ότι η εκπαίδευση του τώρα είναι βασισμένη στην εποχή του διαφωτισμού και στην βιομηχανική επανάσταση, όπου ο σκοπός ήταν να δώσει τις πληροφορίες στον οποιοδήποτε πολίτη. Μάλλον, πριν την εποχή του διαφωτισμού ήταν δεδομένη ότι υπάρχει δημόσια εκπαίδευση. Μόνο οι πλούσιοι εκπαιδεύονταν. Μετά, στη διάρκεια του διαφωτισμού, ήρθε η λογική ότι εκπαίδευσε για όλους, αλλά μετά ήρθε και η βιομηχανική επανάσταση, η οποία συζήτησε, ναι, εκπαίδευσε, αλλά ώστε ο άνθρωπος να εκπαιδευθεί, ώστε να είναι χρήσιμος πολίτης, ώστε να δουλέψει, να βγάλει χρήματα. Τώρα βέβαια η κατάσταση πια έχει γίνει ότι ναι, μεν έχεις σπουδάσει, αλλά δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα βγάλεις και χρήματα, όπως είναι αυτή η οικονομική κατάσταση. Και τέλος πάντων, αυτό που άλλο ήθελα να πω, δεν το πάω προς το οικονομικό το κομμάτι. Αυτό που έλεγε είναι ότι η καλή εκπαίδευση προκύπτει όταν δεν είναι το κάθε άτομο μεμονωμένο και δουλεύει αποκομμένο από όλη την υπόλοιπη την ομάδα. Υπάρχουν μικρές ομάδες, όπου χρειάζεται να μπει και στην λογική σας η συνεργασία. Κάτι το οποίο δεν το έχετε. Γιατί φοβάστε όλοι σας να παραδεχτείτε πρώτα από όλα, όχι μόνο στους άλλους, αλλά και στον εαυτό σας, ότι δεν ξέρω πέντε πράγματα. Έλα βρε Αθηνά, λίγο να το συζητήσουμε. Και η μεγαλύτερη επιτυχία είναι άμα μπορέσει να το ξεφύγετε από αυτό και να σας βοηθήσει η εκπαίδευση, να δουλεύετε σε μικρές ομάδες και να μάθετε να ψάχνετε πληροφορία και είναι δεδομένο ότι κανένας από εσάς δεν θα έχει αυτή την δυνατότητα από μόνος να τα κάνει όλα. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μπει σε μια λογική ότι μικρή ομάδα εγώ, εσύ και άλλοι τρεις θα δουλέψουμε και θα καταφέρουμε πέντε πράγματα. Καλό και το ατομικιστικό, αλλά δεν καταλήγει πουθενά. Ειδικά εσείς που έχετε τη συνεκπαίδευση. Δουλέψτε λίγο, συζητήστε, ρωτήστε, δεν θα τα καταφέρετε όλα μόνοι σας. Αυτό. Κλείνουμε παρένθεση. Λοιπόν, και μετά από αυτό το εκπαιδευτικό ιντερλούδιο, ας ασχοληθούμε με το επιστημονικό γενετικό σκοπό μας. Αυτό που θέλω να κάνουμε τώρα είναι να δούμε, έχετε ανάδειο άτομα αυτό το φυλάδιο. Άμα θέλει και κανένας ακόμα παραπάνω, έχουμε κι άλλο να δώσουμε. Εδώ είναι η βάση τεδομένου πάνω στην οποία θα δουλέψουμε για να δούμε τα αποτέλεσματά μας από τη SPEP. Δεν μας ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή η βάση τεδομένων, μας ενδιαφέρει η άλλη σελίδα. Εδώ, όπως σας λέει, η εκφώνηση είναι από μπροστά, από την άλλη σελίδα. Παρακάτω παρουσιάζονται τα πρότυπα από τις SPEP συστημιμάτων του μητοχρονοδραϊκού, δεν είναι ενός είδους, με διαφορετικές ενδονοκλάσεις περιορισμού. Προσπαθήστε να βρείτε τις σχέσεις μεταξύ των απλοτύπων. Δηλαδή, ποιες θέσεις περιορισμού χάθηκαν ή εμφανίστηκαν, ώστε να δημιουργηθούν τα διαφορετικά πρότυπα. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό το λέει λίγο τεχνικά, αλλά αυτό που σας ζητάω είναι, τι κάναμε χθες, είχαμε την αλλουχία, βάλαμε τις θέσεις περιορισμού, και με βάση της θέσης περιορισμού βρήκαμε τα τμήματα που περοκύπνουν στην ελεκτροφόρηση. Τώρα σας λέω, έχετε τα τμήματα που έχουν περοκύπνει στην ελεκτροφόρηση, βρείτε τις θέσεις περιορισμού. Πάτε ανάποδα. Αυτό θέλω να κάνουμε, είναι ένας τρόπος ακριβώς που σας βοηθάει να καταλάβετε τι σημαίνουν θέσεις περιορισμού και θα το δούμε και πώς το χρησιμοποιούμε και ξελικτικά αυτό από εκεί και πέρα. Θα πάρουμε ένα παράδειγμα, το πρώτο παράδειγμα, όπου θα το συζητήσουμε, θα δούμε τι χρειάζεται να θυμάστε και μετά θα αρχίσετε κι εσείς μόνοι σας να δουλεύετε και θα το βρούμε. Λοιπόν, θα το βάλω και στον πίνακα στα γρήγορα. Έχουμε λοιπόν πέψει με το άλλο ένα και τι βλέπουμε σε αυτό το πίνακα. Βλέπουμε ότι έχουμε δύο περιοριστικά πρότυπα, όπως σας είπα, το α και το β και πώς τον διαβάζουμε αυτό το πίνακα. Αυτές οι πάυλες σημαίνουν ότι υπάρχουν αυτές οι ζώνες. Απουσία πάυλα σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυτή η ζώνη. Άρα το πρότυπο α είναι ζώνες 1580, 580, 230 και 30, ενώ το πρότυπο β είναι ζώνες 1580, 500 και 260. Εμείς θέλουμε να βρούμε πόσες θέσεις σκοπής υπάρχουν σε αυτά τα κομμάτια και με τι θέσεις ίσως υπάρχουν. Πρώτα απ' όλα, σας υπενθυμίζω από χθες, για παράδειγμα τρία τμήματα. Πόσες θέσεις σκοπής λοιπόν? Δύο. Νη συν ένα τμήματα, νη θέσεις σκοπής. Δύο. Και επίσης, τι λέμε πάντα, ότι πρέπει το άθρισμα των κομματιών να μας κάνει το συνολικό μέγεθος του προϊόντος. Πώς είναι το συνολικό μέγεθος του προϊόντος? Εδώ πόσο είναι, δεν ξέρω, δεν θυμάμαι πού ήταν αυτό, νομίζω ότι Λούπ ήταν και αυτό, αλλά δεν είμαι και σίγουρος. 1580 και 580 και 260. Αυτό, πόσο μας κάνει? 2520. Ωραία, έγινε. Άρα λοιπόν, το κρατάμε και αυτό, μπορεί να μας χρειαστεί κάποιες φορές. Ρώτησε κάποιους κάτι. Είπατε ότι υπάρχουν και ζώνες. Όπου βλέπεις αυτή την μπάβλα, σημαίνει ότι υπάρχει αυτή η ζώνη. Σκέψου ότι είναι σαν να βλέπεις το αποτέλεσμα της ηλεκτροφόρησης. Βλέπεις, χωρίς να ξέρεις αυτές τις ζώνες, κατευθείαν βλέπεις ότι το α' το πρώτο που έχει τέσσερις ζώνες, το β' έχει τρεις ζώνες. Αλλά αυτό που κάναμε χθες. Ναι, ακριβώς το αντίστροφο από αυτό που κάναμε χθες είναι. Να δούμε λοιπόν πώς θα μετατρέψουμε αυτό σε θέση κοπής. Της θέσης κοπής, την παρουσία ή την απουσία, θα τη συμβολίσουμε με 1 ή 0. 1 είναι παρουσία και 0 σημαίνει απουσία. Και εδώ μας ενδιαφέρει και η απουσία, γιατί θα χρησιμοποιήσουμε αυτή την παρουσία ή η απουσία, για να μπορέσουμε να βρούμε και κάποια σχέση στις απλοτύπων. Σχέση δηλαδή, αυτό το πράγμα είναι ένας απλότυπος. Τι είναι ο απλότυπος? Είναι το σύνολο όλων αυτών των ζωνών που προκύπτουν μετά από την πέψη με αυτό το ένισμο περιορισμού. Άρα πρώτα απ' όλα και πριν μπούμε στη διαδικασία να το σχεδιάσουμε, εσείς μπορείτε να υποθέσετε προφανώς αυτά είναι δύο διαφορετικά άτομα, που έχουμε πάρει δύο διαφορετικούς απλοτύπους, που σημαίνει ότι κάτι έχει αλλάξει εδώ πέρα. Κάπου έχει δημιουργηθεί μια θέση κοπής, με αποτέλεσμα να πάρουμε κάτι άλλο. Τι έχουμε λοιπόν εδώ πέρα? Μπορεί κάποιος να φανταστεί και να μου πει πώς το ένα προέκλεισε από το άλλο. Ναι, Ιρακλή, πες. Το 260 το σμήμα έχει κοπήσει 230 και 30. Το 260 σπάζει 230 και 30. Πολύ εύκολα μπορείς να το καταλάβεις αυτό, γιατί ξεχνάς λίγο τα κοινά κομμάτια, γιατί κοινά είναι αυτά, δεν έχει αλλάξει κάτι εδώ πέρα, ξαφνικά εδώ πέρα εμφανίζεται μια θέση σε σχέση με αυτές τις δύο. Μια ζώνη και ξαφανίζονται αυτές οι δύο. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, και θα σας εξηγήσω τι ενώ τώρα με αυτό. Μπορείς να πεις ότι στο α χάθηκε μια θέση κοπής και δημιουργήθηκε η ζώνη 260, ή ότι στο β στη ζώνη 260 δημιουργήθηκε μια θέση κοπής και έσπασε δύο διαφορετικά κομμάτια. Με βάση αυτό που ξέρουμε, δεν μπορούμε να πούμε ποιο προέγγυψε από ποιο. Είτε το ένα είτε το άλλο, αλλά πάντως είναι και τα δύο σωστά. Άρα αυτό που έχουμε είναι δύο κομμάτια κοινά, και εδώ πέρα έχουμε μια θέση κοπής η οποία έχει εμφανιστείνει όπως το πάρουμε. Πώς μπορούμε να το συμβολίσουμε αυτό. Μπορούμε να ξεκινήσουμε πολύ εύκολα από το β. Βάζουμε το κομμάτι μας, θα βάλουμε τα κομμάτια που μας ενδιαφέρουν, που είναι 1580 και 580, και μετά τι μας σημαίνει το 260. Αυτό είναι το συνολικό μας PCR προϊόν. Θα βάλουμε και το α τώρα. Το α, έχουμε τα ίδια κομμάτια κοινά, και μετά έχουμε το 260, έχει σπάσει δύο 30 και 30. Τώρα, ή θα το βάλουμε έτσι, είτε θα το βάλουμε ανάποδα, δύο 30 και 30. Δεν το ξέρουμε. Σωστό είναι, είτε έτσι είτε αλλιώς. Και έχουμε βάλει πια τις θέσεις κοπής μας. Αυτό είναι η θέση κοπής, όπου υπάρχει θέση κοπής. Να το αλλάξουμε, να το βάλουμε άλλο χρώμα, για να φαίνεται πιο ωραία. Ένα, ένα... Λάθος. Ένα, και εδώ θα βάλουμε ένα μηδέν. Γιατί εδώ δεν υπάρχει θέση κοπής. Είναι σημαντικό εδώ πέρα να το βάλουμε αυτό. Εδώ υπάρχει αυτή η θέση κοπής, εδώ δεν υπάρχει. Άρα, άμα θέλουμε αυτό το απλότυπο, να το συμβολίσουμε μόνο με το υπάρχει και δεν υπάρχει θέση κοπής, ένα, ένα, ένα, ένα, ένα μηδέν. OK. Να ελέγξουμε, τα γράψαμε σωστά. Μία, δύο, τρεις θέσεις κοπής, ένα, δύο, τρία, τέσσερα κομμάτια. Σωστά. Μία, δύο θέσεις κοπής. Αυτή δεν μετράει σαν θέση κοπής, το βάζουμε όσο ότι δεν υπάρχει τουλάχιστον. Είναι σημαντικό γιατί θα το χρησιμοποιήσουμε μετά για τη φιλογέννηση. Μία, δύο θέσεις κοπής, ένα, δύο, τρία κομμάτια. Άρα, είμαστε OK. Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνετε σε τέτοιες περιπτώσεις όταν θέλετε να βάλετε αυτά τα κομμάτια είναι βάζετε αυτό, αυτό και αυτό. Και μετά όμως το βάζετε και αυτό ότι είναι θέση κοπής. Εδώ δεν είναι θέση κοπής, είναι το τέλος του PCR προϊόντος. Δεν έχει κόψει το έντυμα εδώ πέρα, απλώς τελειώνει το PCR προϊόν μας. Άρα αυτό είναι λάθος. Και πώς το ξέρετε ότι είναι λάθος? Γιατί, άμα θεωρούσαμε ότι είναι θέση κοπής, δύο, τρεις, τέσσερις θέσεις κοπής, ένα, δύο, τρία, τέσσερα κομμάτια. Δεν είναι νήνη συν ένα. Εντάξει, άρα μην βάζετε ποτέ στο τέλος μια θέση κοπής. Δεν είναι θέση κοπής, δεν αναγνωρίζει εδώ πέρα το τέλος του PCR προϊόντος, απλώς έχει τελειώσει το κομμάτι μας. Απλό. Σπαζω κεφαλιά είναι, δεν είναι τίποτα άλλο. Πάμε λίγο και στο άλλο το... Θέλει κανείς να ρωτήσει κάτι εδώ πέρα. Εύκολο. Ναι. Θα μπορούσε να το βάλουμε και αλλιώς. Αυτό είναι μια πιθανότητα. Θα μπορούσαμε να το βάλουμε και πώς αλλιώς, ας πούμε. Να πούμε ότι είναι, ότι έχεις εδώ το 580, εδώ το 260, εδώ το 1580. Εντάξει, και μετά θα ήταν δηλαδή... Και αυτό είναι πιθανό. Αυτό δεν ρώτησες. Αυτό ρώτησες. Και αυτό είναι πιθανό. Δεν ξέρουμε κάτι με βάση αυτής της πληροφορίες που έχουμε. Αυτό ξέρουμε. Απλώς τι είναι σημαντικό. Είναι σημαντικό οι αντίστοιχες θέσεις κοπής να μπαίνουν μία κάτω από την άλλη. Αυτό με υπερδέψετε. Δηλαδή αυτό σαν πακέτο πάει μαζί. Αυτή η θέση κοπής πάει μαζί, γιατί είναι η αντίστοιχη θέση κοπής στα δυστηροφωτικούς μας απλότυπους. Έγινε. Θα μπορούσαμε να είναι και 0.1.1.1.1.1.1. Εδώ πέρα δεν το κατάλαβαινε τόσο τη σημασία, αλλά όταν γίνουν πιο πολύπλοκα τα πρότυπα, εκεί έχει σημασία ο τρόπος που θα το βάλουμε. Τώρα. Για δείτε λίγο το δεύτερο... Πού? Αυτό θέλω. Δεν έχω κάνει λάρτσε. Επίτες το έχω κάνει. Εδώ και 10 χρόνια λες να κάνω το ίδιο λάρτσε, να μην το είχα διορθώσει. Όχι. Για δείτε λίγο. Η Ραφαηλία το είδε. Για δείτε το λίγο. Δείτε λίγο το δεύτερο πρότυπο. Τι έχουμε εδώ πέρα. Ποιος θέλει λίγο να συζητήσουμε πρώτα από όλα αυτό το πρότυπο. Να το γράψουμε λίγο και στον πίνακα. Κόβουμε το κομμάτι μας με το HPA2. Έχουμε ένα πρότυπο α με πέντε ζώνες. Έχουμε ένα πρότυπο β με τρεις ζώνες. Βλέπετε εδώ πέρα πρώτα από όλα ότι έχουμε δύο ζώνες σε 130. Προφανώς στην εκτροφόληση δύο ζώνες σε 130. Αλλά αυτό ήταν μια διπλή ζώνη. Αλλά εμείς το βάζουμε ξεχωριστά. Γιατί είναι σημαντικό, γιατί πρέπει το άθροισμα να μας βγαίνει το συνολικό PCR προϊόν. Είμαστε καλά με το άθροισμα. Όχι. Γιατί δεν είμαστε καλά με το άθροισμα. Κάπου είναι σύμπλιν 10. 10, 20 νομίζω 10 είναι. Επίτης το αφήνουν αυτό το πράγμα. Γιατί. Πες. Περιθώριο σφάλματος. Περιθώριο σφάλματος. Ναι, αλλά που οφείλεται αυτό το σφάλμα. Πες. Δεν σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει. Μπορεί και να μην υπάρχει. Μπορεί και να μην είναι αυτό το θέμα. Ποιο είναι το θέμα μας, πες. Μπορεί και αυτό. Αυτό είναι το θέμα. Ότι σε μια ηλεκτροφόρηση έχεις ζώνες. Τις ζώνες σίγουρα θα μπορείς να πεις ότι είναι 125 βάσεις, 128. Το παίρνεις κατά εκτίμηση. Άρα μπορείς σε μια περίπτωση να σου φαίνεται ότι βγαίνει το άθροισμα 2.500, στην άλλη να σου βγαίνει 2.510. Δεν έγινε και τίποτα. Μπορεί να υπάρχει και ένα κομματάκι 10 ζωνών, 10 βάσεις με το οποίο δεν το βλέπεις. Μπορεί και να μην υπάρχει. Σύμπλιν 10-20, δεν θα αρχίσουμε να βάζουμε και άλλες θέσεις συσκοπής και οτιδήποτε. Είναι το πρόβλημα που είχαμε πάντα, όταν κάναμε πέμψι-μέντς με περουσμό, ότι ακριβώς δεν μπορείς να ξέρεις ακριβώς τι συμβαίνει εκεί πέρα. Αλλά λοιπόν είχες πάντα τέτοια προβλήματα. Αυτό που σε ενδιαφέρει είναι το άθροισμα πάνω-κάτω να σου βγαίνει το ίδιο. Και πώς το εξηγώ αυτό το πράγμα. Εδώ το άθροισμα βγαίνει πάνω-κάτω το ίδιο. Άμα δεν βάζαμε αυτή τη διπλή ζώνη στα 130, άμα τα παίρνεις αυτά στις αναθρίσματα, σίγουρα είχαμε πολύ μεγάλη διαφορά. Εκεί πέρα δεν θα έλεγες, μπορεί να είναι το σύμπλιν 10 επειδή δεν μπορείς να εκτιμήσω καλά τις ζώνες. Μιλάμε για διαφορά 130 βάσεων. Άρα εκεί θα ψελιαζώσουνα και θα έλεγες χρειάζεται μάλλον να είναι διπλή αυτή η ζώνη και μετά θα την έβλεπες καλύτερα στην ελεκτροφόρηση και θα το καταλάβαινες. Γιατί σας τα λέω όλα αυτά τα πράγματα. Απλώς με αυτή την προσέγγιση σας κάνω το μυαλό σας να σκέφτετε λίγο καλύτερα όσον αφορά το εκτιμώ τι παίρνω σε μια ελεκτροφόρηση αγαρόζες. Καταλαβαίνω τι συμβαίνει πίσω από αυτό που βλέπω και προσπαθώ να καταλάβω τελικά τι ήταν αυτό στην πέψη μου. Το οποίο θα σας βοηθήσει και πάρα πολύ και στα εργαστήρια μετά της γενετικής μηχανικής που θα έχετε να κάνετε. Που θα είναι πιο εξελιγμένες εργασίες όσον αφορά την εκτίμηση των θέσεων κοπής και τη χαρτογράφηση εκεί πέρα που θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Άρα το κρατάμε αυτό που είπαμε. Θέλει κάποιος να μου εξηγήσει εδώ πέρα τι βλέπουμε. Τι έχει γίνει εδώ πέρα, θες να πεις Αντιγώνη? Ε, ουσιαστικά το άτομο β. Το απλότυπος β. Ναι, θα έχει τρία κομμάτια με δύο θέσεις κοπής. Ωραία, έχουν δημιουργηθεί δύο θέσεις κοπής, ναι. Και το 1210 θα σπάσει σε τρία κομμάτια. Ωραία, σπάσει σε τρία κομμάτια, στο 940, στο 150 και στο 130. Άρα λοιπόν αυτό που θέλω τώρα από εσάς είναι... κάθεστε, το ζωγραφίζετε αυτό με την ίδια λογική, που το ζωγραφίσαμε το άλλο και συνεχίζετε και με τα άλλα. Εγώ θα περνάω από δίπλα σας να τα βλέπω και να τα σιτάμε. Και μετά θα τα κάνουμε και στον πίνακα να δύο από αυτά, εντάξει. Ό,τι χρειάζεστε μου λέτε. Δύο πράγματα να θυμάστε, δύο τρόπους με το οποίο μπορείτε να ελέγξετε. Ένα, το ν και το ν συν ένα. Αυτό που έχετε βάλει σαν θέση κοπής αντιστοιχή στα τμήματα σας. Και το άλλο... Ποιο ήταν το άλλο που ήθελα να πω... Α, ναι, μη βάζετε θέση κοπής στο τέλος του PCR προϊόντος. Δεν είναι θέση κοπής, είναι απλώς το τέλος. Ξεκινάμε και συνεχίζουμε σε λίγο. Προβλήματα όμαθα τα κάνετε, δεν βλέπω να έχετε θέμα. Ξεκινήστε. Λοιπόν, ακούστε λίγο για εδώ πέρα. Αυτό που επίσης σας προτείνω πάντα είναι να ξεκινάτε πάντα από αυτές τις ζώνες, οι οποίες είναι κοινές. Βάλτε τις αυτές πρώτες-πρώτες για να μη σας μπερδεύουν, γιατί εφόσον είναι κοινές αυτές οι ζώνες, αυτή η ζώνη 30, αυτή δεν έχει, ε? Αυτή είναι κοινή. Αυτή είναι κοινή, ξεβάλτε, σχεδιάσετε στην αρχή και μετά δείτε τι περισσεύει για να ψάξετε αυτό που περισσεύει το simply, τι ενώνεται, τι σπάζει. Έγινε αυτό. Το 1, 1, 0 και τα λοιπά βάλεμε όμως, ναι. Δεν είναι μόνο σημαντικό αυτό. Αυτό είναι ok. 0, 0, 1, ok. Άμα θες γράφετε και από δίπλα για να είναι πιο ξεκάθαρα. Το 1, 1, 1, 1, 0, 0, βάλτε το εδώ δίπλα γιατί εδώ πέρα δεν φαίνεται τόσο καθαρά. Ωραία. Αυτό είναι το RSA? Ναι, 4, 20 και 60. Ωραία, μια χαρά. Ναι, ok. Πέξτε με λίγο. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, το έχω δει να μπερδεύεστε, να θυμάστε κάτι που είναι πάρα πάρα πολύ σημαντικό. Αυτό που έχετε εσείς είναι ζώνες που προκύπτουν σαν τμήματα. Έγινε και θέλετε να βρείτε τη θέση συγκοπή. Πολλές φορές μπερδεύεστε και βάζετε πάνω στη θέση συγκοπής το τμήμα. Το τμήμα. Η ζώνη σου είναι αυτή. Αυτή είναι η θέση συγκοπής. Είναι μια συγκεκριμένη θέση που κόβει αυτό με αυτό. Πολλές φορές μπερδεύεστε και βάζετε το 1580, ας πούμε, εδώ πέρα. Αυτό τι είναι τώρα? 1580 θέση συγκοπής. 1580 θέση συγκοπής. Πρέπει λίγο να το ξεκαθαρίσετε το μυαλό σας. Αυτή είναι η ζώνη. Αυτή είναι η ζώνη το άλλο τμήμα. Και αυτή είναι η θέση συγκοπής που το κόβει, που το διαχωρίζει. Πολλές φορές το έχω δει να γράφετε, ας πούμε, εδώ πέρα διάφορα. Αλλά αυτό είναι λάθος. Πρέπει να οριοθετείτε η ζώνη από θέση συγκοπής αριστερά και δεξιά. Οι θέσεις συγκοπής οριοθετούν τη ζώνη. Αλλά η ζώνη δεν μπορεί να είναι πάνω στη θέση συγκοπής. Αναλογικά να τα πρώτα κάνουμε λίγο πιο μικρά. Όχι, όχι, όχι. Δεν είναι αυτό το θέμα μου. Όχι, όχι. Μαρκαδόρους και τα λοιπά. Πήρας εκεί. Πάρε και να κάνεις έναν κόκκινο να βάζεις τους ας και τα μηδενικά. Το χ, ναι. Θες να το γράψεις και όλο. Έχεις το χαρτί μαζί σου. Το πήρες. Πέρασε όλες τις πληροφορίες πάνω στον πίνακα. Γιατί σε παίρνει και η κάμερα. Πέρα. Ναι, μια χαρά είσαι. Για να ελέγξουμε τι τα περνάει και όσο θέλει να μην ξεφύγει τίποτα και παιδευόμαστε. Οι κοινές ζώνες. Το β 1380 έχει. Τώρα την άλλη την 950 θα τη βάλεις στο α και στο ν. Θα σου το πω εγώ στο α και στο ν. Την 800 στο σε και στο η. Την 430 στο α και στο σί. Την 380 στο ν και στο η. Την 150 στο σε και στο η. Την 50 στο ν και στο η. Θα μπερδευθείς εκεί πέρα. Μπράβο. Κάντε την εκεί να πιω στη μέση. Η σε έχει 950, 800, 430, 150, 130. Οι 50 είναι στο ν και στο η. Εντάξει είμαστε. Συμφωνούμε. Τα έχει περάσει καλά. Καλά είσαι. Έγινε. Καλώς. A, B, C, D. Ωραία, ξεκινήσουμε από τον β. Ξεκινάει πρώτα απ' όλα βάλε παντού τις σκηνές. Ναι. Εντάξει προσπάσεις να το κάνεις με κλίμακα αλλά δεν είναι και τόσο σημαντικό. Όσο πας και το ανοίγεις. Δεν πειράζει. Ωραία, εσύ έβαλες τις σκηνές στο τέλος. Μπορεί να τις βάζαμε και στην αρχή. Δεν έχει σημασία. Το ίδιο κάνει. Και επίσης εμένα δεν με ενδιαφέρει στιγμές να κάνουμε κλίμακα. Η 950 να είναι 8 φορές μεγαλύτερη από την 130. Εντάξει, καλά είμαστε. Άρα το υπόλοιπο το κομμάτι. Άμα θέλεις επίσης αυτό που μπορείς να κάνεις είναι... Πάρε και τον κόκκινο το μαρκαδόρο και σβήσε αυτές τις ζώνες που έχεις βάλει. Παίρνε ένα χ. Παίρνε ένα χ. Παίρνε ένα χ. Α, θα μπορούσα να το κάνεις αυτό που έλεγα. Για πιο εύκολο είναι να κάνεις ένα τέτοιο. Έτσι. Και εδώ αντίστοιχα. Και ξέρεις ότι έχεις τελειώσει με αυτά, ας πούμε. Έγινε? Ωραία. Μετά ο πιο εύκολος τρόπος είναι να ξεκινήσουμε από το πιο απλό. Που είναι το β. Άρα το β η μόνη ζώνη που μένει η άλλη είναι 1380. Αυτό είναι. Δεν έχει κάτι άλλο. Σβήστε να είναι β. Ωραία. Τελειώσαμε. Μετά το μέσος πιο πολύπλοκο. Ποιο είναι? Το β που έχει εξαφανίζεται 1380. Και μαζί είναι την 950 και την 430. Το α. Το 950 και το 430 πόσο μας κάνει 1380. Άρα είμαστε καλά. Άρα 430, 950 και τελειώσαμε και με το α. Τώρα βέβαια αφού την έχεις βάλει την 950 εκεί, μπορείς να την βάλεις ποιο είναι το επόμενο λογικό βήμα να συνεχίσεις. Που αλλού βλέπεις 950? Στον δ. Το ποιο το δ εξαφανίζεται η 430 και μας δίνει 380 και 50. Άρα 380 και 50 μας κάνει 430. Άρα στον δ κρατάς το 950. Και το 430 σπάζει σε 50 και 380. Όπως θες τώρα από εδώ και πέρα. Το σε έχεις, την 430 που την έχεις βάλει έτσι κι αλλιώς. Και έχεις τι έχεις. Τι έχεις το σε άλλο. 800 και 150. Άρα το 800 και το 150 μας κάνει το 950. Και πάλι και εδώ πέρα. Βάλτο. Βάλτο, ναι. Και μετά έχεις και το η, το οποίο έχει όλες τις μικρές τις ζώνες. Βάλτε όλες τις μικρές τις ζώνες. Εντάξει. Ωραία. Τώρα βάλουμε Άσους μηδενικά και τα λοιπά. Αυτό που βοηθάει κάποιες φορές, για να μην μπερδεύεστε. Στάσου λίγο Ιρακλή. Είναι το τι. Καλό είναι ας πούμε, άμα τραβάτε και λίγες διακεκομένες γραμμές. Βοηθάει κάμια φορά για να δείτε που είναι το καθένα και να μην μπερδευτείτε. Εντάξει. Αυτό δεν χρειάζεται, είναι κοινά. Άρα βοηθάει για το 1 και το 0 που θα βάλεις. Γιατί με αυτόν τον τρόπο θα τα βάλεις στους Άσους και τα μηδενικά εκεί που πρέπει να μπουν. Μην βάζεις κόμματα, δεν θέλω κόμματα. 0, 1, 0 δεν υπάρχει εκεί πέρα, 1, 1 και τελειώσαμε. Τρεις θέσεις κοπής, τέσσερα κομμάτια. Καλά είμαστε. Όλα εκείνα είναι μηδενικά. 1, 2, 3 μηδενικά, Άσος, Άσος. Να σου πω λίγο μόνο αυτό που είναι σημαντικό για εμένα. Κι αυτά προσπάθησα να κρατάς την ίδια ευθεία. Ελέ, μην τα πάρεις πιο συνεπτυγμένα ή πιο... Για να φαίνεται ακριβώς ποια είναι η αντιστοιχία. Δεν τελειώνουμε με αυτά, θέλουμε να πούμε και 2-3 πραγματάκια παραπάνω που έχουν σημασία. Καλά, ευχαριστούμε. Λοιπόν, τώρα δύο πράγματα. Για παράδειγμα, εδώ πέρα, όπως είπαμε και πιο πριν, πώς ξέρουμε ότι αυτό είναι εδώ, αυτό είναι εδώ και αυτό εδώ ή οτιδήποτε άλλο. Θα μπορούσατε το 959 από αυτή την πλευρά, το 139 από εδώ και οτιδήποτε. Με βάση αυτές τις πληροφορίες που έχουμε δεν το ξέρουμε. Πώς θα μπορούσαμε να το ανακαλύψουμε, αν ξαφνικά βρίσκαμε ένα άλλο πρότυπο. Για παράδειγμα, ένα πρότυπο F, το οποίο είχε ζώνες, θα τις γράψω απλώς στα γρήγορα 950, 130, και έχαμε και μια ζώνη 1000 και μια ζώνη 380, τότε καταλαβαίνετε εδώ πέρα το τι έχει συμβεί. Θα έχουμε αυτήν και αυτήν, αυτήν και μετά έχουμε το άθλησμα αυτής και αυτής. Άρα σε αυτή την περίπτωση τι καταλαβαίνουμε. Ότι αυτό δεν είναι από αυτή την πλευρά και αυτό από αυτή την πλευρά, αλλά κανονικά πρέπει να το γυρίσουμε ανάποδα και θα πρέπει αυτό η ζώνη να είναι από εδώ και αυτή από εδώ. Έτσι χαρτογραφούμε τις διαφορετικές θέσεις κοπής. Αυτό με αυτή την πληροφορία που έχουμε αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να το πούμε. Έτσι όπως φαίνεται μπορεί να είναι και από εδώ, μπορεί να είναι και έτσι. Αν μας βρούμε ξαφνικά όμως μια ζώνη 1000, τότε αρχίζουμε και ψηλιαζόμαστε ότι για να πάρουμε τα συνολικά θρήσματα, αυτό πρέπει να πάει από αυτή την πλευρά. Το σημαντικό είναι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το ότι βλέπουμε τι έχουμε και μετά καταλαβαίνουμε και επίσης σίγουρα μπορούν να προκύψουνε αυτά τα αποτελέσματα και με άλλες θέσεις κοπής. Θα μπορούσαμε να πούμε σε κάποιες περιπτώσεις ας πούμε το τι έχουν δημιουργηθεί και άλλα κομμάτια και έχουν χαθεί και άλλα κομμάτια πιο πολύπλοκα. Το τι έχουμε πάρει, το πιο απλό εξελικτικό σενάριο. Η εξέλιξη δουλεύει με απλά βήματα θεωρούμε. Όσο λιγότερες μεταλλάξεις γίνουνε, τόσο πιο πιθανό είναι. Θα μπορούσε κάποιος να πει ας πούμε ότι και αυτό το 950 έχει σπάσει εδώ πέρα στις 800 και 150 και αυτό το 950 έχει μείνει ανέπαφο. Δηλαδή να βάλουμε κι αλλού θέσεις κοπής και να δημιουργήσουμε κι άλλες θέσεις κοπής. Αυτό περιλαμβάνει νέες ακόμα περισσότερες μεταλλάξεις και ένα πιο πολύπλοκο σενάριο. Εμείς θεωρούμε ότι το πιο πιθανό είναι το πιο απλό και η συνεξέλιξη πάντα με απλά βήματα δουλεύει. Είναι το βασικό θέμα στην εξέλιξη. Τώρα, τα πήραμε αυτά να δούμε κι αν μπορούμε να πάμε κι ένα βήμα παρακάτω. Και το ένα βήμα παρακάτω είναι να δούμε ποια είναι η εξελικτική σχέση αυτών των απλοτύπων. Πώς έχει προκύψει το ένα από το άλλο. Τι μεταλλάξεις γίνανε. Πάλι εδώ πέρα θέλουμε όσο να τόν λιγότερα βήματα. Πάλι εδώ πέρα θέλουμε όσο να τόν μικρότερες μεταλλάξεις. Άρα λοιπόν, τι σημαίνει λιγότερες μεταλλάξεις. Θέλουμε από το ένα να πηγαίνουμε στο άλλο με μία μετάλλαξη. Αυτό από αυτό πόσο διαφέρει. Μία μετάλλαξη. Άρα λοιπόν, το η με το δε είναι κοντά με μία μετάλλαξη. Από εδώ σε ποιο μπορούμε να πάμε. Μπορούμε να πάμε με άλλη μία μετάλλαξη στο α. Εντάξει, με άλλη μία μετάλλαξη. Από εδώ επίσης, τι θέλω τώρα, ξεκινήσαμε από εδώ, εδώ και από εδώ, εδώ. Αντίστοιχα, από εδώ μπορούμε να πάμε εδώ πέρα και από εδώ επίσης να πάμε εδώ πέρα. Άρα λοιπόν, μπορούμε να πάμε από το η στο σε με μία μετάλλαξη και από το σε στο α. Επίσης με μία μετάλλαξη. Έγινε. Και μετά από το α να πάμε στο β με μία μετάλλαξη. Εντάξει. Θα μπορούσαμε να πάμε και με διάφορους όλους τους τρόπους. Θα μπορούσαμε να πάμε από το η στο β με τρεις μεταλλάξεις και μετά να πάμε ας πούμε στον τε με δύο μεταλλάξεις και ούτε ο καθεξής. Αλλά αυτό έχουμε πολλά εξελικτικά βήματα. Άρα δεν είναι πολύ πιθανό. Αυτό είναι το πιο απλό παράδειγμα. Και με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βρούμε εξελικτικές σχέσεις μεταξύ απλοτύπων. Να δούμε ποιοι είναι πιο κοντά, ποια είναι πιο μακριά. Και να το συσχετίσεις με την κατανομή αυτών των απλοτύπων και να πάρεις πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη των οργανισμών. Πες το. Εντάξει. Δεν μπαίνω σε περισσότερες λεπτομέρειες γιατί δεν είναι το θέμα μας αυτό. Και έτσι και αλλιώς αυτή τη στιγμή δεν το έχουμε πει τόσο πολύ. Απλώς κρατάτε στο μυαλό σας ότι η εξέλιξη θέλει λίγα βήματα. Απλά βήματα. Καμιά ερώτηση. Τώρα, τότε ήρθε η ώρα να τελειώσουμε αυτές τις ασκήσεις και να δούμε λίγο τα αποτελέσματα στις πέψεις σας. Πήγαν γενικά καλά, πριν πάμε στις πέψεις όμως θέλω λίγο να μελετήσουμε αυτόν τον πίνακα, αυτή τη βάση θεδομένων. Το ξεχνάμε αυτό και πάμε στη βάση θεδομένων. Εδώ πέρα έχουμε τα πρότυπα που πήραμε στη βάση θεδομένων στα τρία μας διαφορετικά είδη. Είχαμε το τράχωρος μεντιτερανέως, το τράχωρος τράχωρος και το τράχωρος πυκτουράτος. Βλέπουμε ότι έχουμε διαειδικό πολυμορφισμό και ενδοειδικό πολυμορφισμό. Διαειδικός πολυμορφισμός σημαίνει ότι το κάθε είδος έχει διαφορετικό πρότυπο, διαφορετικό απλότυπο, αλλά έχουμε και ενδοειδικό πολυμορφισμό, δηλαδή και μέσα στο είδος έχουμε πολυμορφισμό. Και πού το βλέπουμε αυτό σε ποιο είδος? Στο τράχωρος. Στο τράχωρος, όπου έχουμε δύο διαφορετικούς απλότυπους, τον ΜΠ και τον ΣΕ. Έγινε αυτός είναι ο ενδοειδικός πολυμορφισμός. Αυτά είναι τα πρότυπα που περιμένετε να πάρετε από την πέψη σας. Μπορεί κάποιος να μου πει έναν εύκολο τρόπο με τον οποίο θα μπορούμε να διαχωρήσουμε τα διαφορετικά είδη. Ποιο είδος είναι πιο εύκολο να διαχωριστεί πιο εύκολα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Για πείτε μου, πού θα καταλάβετε εύκολα ποιο είναι το είδος και πού μπορεί να παιδευτείτε λίγο. Για κοιτάξτε λίγο τον πίνακα. Αυτός ο πίνακας αντιστοιχεί στις ζώνες που θα πάρετε από την ηλεκτροφόρηση από την πέψη σας. Υπάρχει κάποιο είδος που θα το αναγνωρίσετε πιο εύκολα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Ποιο? Πες, Άννα. Το τράχουρους τράχουρους. Γιατί θα είναι πιο εύκολο να το διαχωρήσεις αυτό. Τι θα δεις εδώ πέρα κατευθείαν στην ηλεκτροφόρηση σου και θα καταλάβεις. Πόσο? Τετρακόσες ζώνες. Άρα ο απλότυπος Β στο τράχουρους τράχουρους έχει μια ζώνη 400. Δεν υπάρχει πιθανά τέτοια ζώνη. Άρα άμα δούμε μια ζώνη εκεί ψηλά κατευθείαν καταλαβαίνουμε ότι είναι ο απλότυπος Β του είδους τράχουρους τράχουρους. Και πολύ χαμηλά. Ακόμα και άμα είναι ο άλλος ο απλότυπος του τράχουρους τράχουρους, τότε εκεί δεν θα δούμε καμιά ζώνη. Ούτε τετρακόσια, ούτε 330, ούτε τίποτα. Θα δούμε μόνο χαμηλά. Άρα το περιμένουμε να το δούμε εύκολα. Τώρα, το τράχουρους μενιτερενές και το τράχουρους πικτουράτους. Εκεί έχουμε λίγο μεγαλύτερη δυσκολία να το διαχωρήσουμε. Πού θα βασιστούμε να διαχωρήσουμε. Στις θέσεις της κοπής. Σε ποιες θέσεις της κοπής, πού θα το καταλάβουμε, πώς θα το καταλάβουμε. Το λιγότερα τμήματα δύσκολο, γιατί δεν βλέπεις ότι είναι γενικά οι ζώνες παρόμοιων μεγεθών. Οι ζώνες οι μικρούλες 55, 50, 40 δεν πρόκειται να τις δεις με τίποτα. Γι' αυτό τις έχω σημειώσει και η μαστερά εκεί. Τώρα το 210 με το 190, το 150 κτλ δεν θα το δεις εύκολα. Αλλιώς κάπως μπορείς να το δεις με την παρουσία των ζωνών γενικά. Κάτι πιο συγκεκριμένο θέλω. Θες να πεις Αθηνά. Δεν θα είναι φόλες, όχι. Το 240 θα ψάξω. Γιατί το 240 με το 210 έχει αρκετά μεγάλη διαφορά. Θα φανεί αυτή η διαφορά. Είναι 30 βάση, 30 βάση θα φανούνε. Οπότε έτσι θα το δεις. Από όλα αυτά θα περιμένεις να έχεις μια ζώνη λίγο πιο ψηλά στο α σε σχέση με το ν, η 240, και ίσως να δεις και μια ζώνη λίγο πιο χαμηλά στο πικτουράτους, είναι 190, σε σχέση με το μετερανέως. Δηλαδή σε μια απλή ηλεκτροφόρηση, δεν λέω τώρα να κάναμε μια ηλεκτροφόρηση καλή, θα περιμέναμε ίσως να φαίνεται κάπως έτσι στο α και κάπως έτσι στο ν. Δηλαδή αυτό είναι λίγο πιο ψηλά και αυτό είναι λίγο πιο χαμηλά. Έχει μια ουρά προς τα κάτω. Αν όταν αφήναμε να τρέχει μια άμυση, δύο ώρες, μπορεί να το βλέπουμε ακόμα καλύτερα. Θα δούμε τώρα τι θα δούμε. Έγινε. Το καταλάβατε αυτό, πόσο εύκολα τα διαχωρίζουμε. Τα φτωπίσεις, η χνιλασιμότητα είναι. Απλώς καταλαβαίνεις, διαβάζεις τι έχεις και περιμένεις να δεις κάποια πέντε πράγματα. Λοιπόν, για να δούμε τώρα. Σας να δώσουμε λίγο στον... Πάρτε αυτό λίγο, να το πάρεις σαν φωτογραφία. Δύο φωτογραφίες έχουμε και μια από δίπλα έχω. Μαζευόσαστε όλοι εσείς εδώ γύρω από τον Ηρακλή και όλοι εσείς εδώ γύρω από τη Μαρία. Απλώς επειδή έχουν πάει ανάποδα η ηλεκτροφόρηση, δίπλα στο λάντερ είναι η ομάδα 6, μετά η 5, μετά η 4, μετά η 3, μετά η 2, μετά η 1, εντάξει. Άρα πρώτα βλέπετε το λάντερ, μετά έχει φορτώσει η ομάδα 6, μετά η 5, μετά η 4, η 3, η 2 και η 1. Για λίγο κοιτάξτε, οι τρεις ομάδες, οι 6, 5, 4, να συζητήσετε μεταξύ σας τι πιστεύετε ότι βλέπετε. Είναι όλα καλά, έχουν πάει τέλεια, έχετε προβλήματα, μπορείτε να καταλάβετε ποιο είδος έχετε. Το συζητάτε πέντε λεπτάκια και μετά το συζητάμε όλοι μαζί. Κοιτάτε τις τρεις πρώτες στήλες, να δείτε εσείς ποιο είστε και μετά, άμα θέλετε, δείτε και τις άλλες τρεις. Υπάρχουν προβλήματα, όλα τέλεια βγήκαν, όχι δεν βγήκαν όλα τέλεια, λίγο να δούμε πού πήγαν καλύτερα τα πράγματα σχέση με κάπου αλλού. Τι ψάχνουμε στο λάντερ, για θυμίστε μου λίγο, ποιες ζώνες ψάχνουμε. Είναι οι δύο οι έντονες οι ζώνες, που είναι οι 500 και οι 1000. Βρείτε την 500 και από την 500 αρχίστε και κατεβείτε προς τα κάτω, να δείτε πού είναι οι ζώνες του λάντερ, να συγκρίνετε τις δικές σας τις ζώνες με το λάντερ. Και να καταλάβετε. Λοιπόν, για ελάτε λίγο. Λοιπόν, για ελάτε, να βλέπω κι εγώ λίγο τη φωτογραφία να συζητάμε. Λοιπόν, σε αυτή τη φωτογραφία που έχω εδώ μπροστά, δύο δείγματα πήγανε πολύ χάλια. Δύο πήγανε μέτρια και δύο είναι καλά τα λες. Ποιά είναι τα δύο πολύ χάλια. Το δεύτερο και το πέμπτο. Το δεύτερο και το πέμπτο. Γιατί το καθένα, όντως το δεύτερο και το πέμπτο μετά το λάντερ πήγανε πολύ χάλια. Τι έχει συμβεί στο καθένα από αυτά. Το δεύτερο δεν έγινε τίποτα. Το δεύτερο ακούω. Το δεύτερο και τί δεν πήγε καλά. Ποιο είναι το αποτέλεσμα εκεί πέρα. Τι έγινε τώρα εκεί πέρα στο δεύτερο μάλλον. Βασικά αυτό που βλέπετε είναι ότι βλέπετε πάρα πολλές ζώνες που είναι πάρα πολύ ψηλά. Η βασική σας ζώνη είναι πολύ ψηλά. Τι σας δείχνει αυτό. Μερική πέψη. Και επειδή μάλλον μου λες ότι αυτό που λες ότι είχε και πολύ υλικό να φορτώσεις. Μάλλον δεν βάλετε μόνο πέντε μικρόλυτρα DNA για πέψη. Βάλετε πολύ περισσότερο DNA για πέψη οπότε δεν έφτασε το ένισμο για να κόψει. Δεν ξέρω παιδιά τι κάνατε. Λοιπόν, η πέμπτη. Είμαστε λοιπόν στην πέμπτη ομάδα. Η πέμπτη ομάδα είναι αυτή. Έγινε, που έχει πολύ ψηλά. Άρα η πέμπτη ομάδα έβαλε πάρα πολύ DNA. Και έχουμε μερική πέψη. Η δεύτερη ομάδα έβαλε πολύ λίγο DNA. Και δεν φαίνεται τίποτα. Είναι πάρα πολύ αχνό. Δεν μπορώ να καταλάβω τι γίνεται εδώ πέρα. Άρα την πέμπτη και τη δεύτερη την ξεχνάμε. Μερική πέψη, αλλά παρόλα αυτά βλέπουμε αποτελέσματα. Έχουμε στην έκτη ομάδα που είναι δίπλα ακριβώς στο λάντερ. Δηλαδή η πρώτη δίπλα στο λάντερ. Στην τρίτη ομάδα που είναι τέταρτη μετά το λάντερ. Και καλή πέψη, έχουμε στην πρώτη ομάδα που είναι τέρμα-τέρμα χαμηλά, μακριά από το λάντερ. Και στην τέταρτη ομάδα που είναι η τρίτη στήλη μετά το λάντερ. Μπορείτε να μου πείτε η ομάδα 1 τι πρώτη που έχει. Η ομάδα 1. Εσείς. Το D ή το A. Η πρώτη ομάδα, η D ή η A. Γιατί. Τι ζώνη έχει η πρώτη ομάδα εδώ πέρα. Εσείς, σαν πρώτη ομάδα. Αν δεν είναι το 500, τότε είναι λίγο πιο χαμηλά αυτά τα δύο. Πόσο είναι αυτή η ζώνη περίπου. Δεν ξέρω, για πες. Πού είναι η 400, βλέπεις την 400. Είναι την ίδια ευθεία η 400 άρα. Άρα είναι το B. Συμφωνούμε όλοι ότι η πρώτη ομάδα, το τελευταίο τελευταίο δείγμα δεξιά, έχει μια ζώνη στα 400. Το βλέπουμε όλοι. Υπάρχει κάποιος που δεν το καταλαβαίνει. Άρα συμφωνούμε όλοι ότι αυτό είναι η ζώνη 400. Άρα είναι το απλότυπος β και το είδος είναι το τράχουρος τράχουρος. Η ομάδα οι τέσσερα αντίστοιχα το ίδιο. Έχετε πάλι τη ζώνη 400. Άρα φαίνεται χαρακτηριστικά. Άρα έχετε το β. Τώρα, η ομάδα οι τρία και η ομάδα οι έξι. Έχουμε λίγο μερικοί υπέψεις. Σας έχουνε μείνει μερικές ζωνούλες, οι οποίες είναι λίγο αχνές. Με τις βασικές της ζώνες τις βλέπετε. Τι ζώνες έχετε, ποιος θέλει να μιλήσει από την ομάδα 3 ή από την ομάδα 6. Πες ομάδα 6 είσαι. Τι ζώνες γενικά βλέπεις να έχεις. Γιατί όντως βλέπουμε μια ζώνη αρκετά έντονη που είναι ψηλά πάνω από τα 300. Και κάτω από τα 400. Και μετά πρέπει να είναι δύο ζώνες πολύ κοντά μεταξύ τους γεγόμενες έντονες. Ναι. Πιστεύω είναι το α. Το α λες. Το α για πες μου λίγο. 240 και 210. Το άλλο που θα μπορούσε να είναι υποθετικά θα ήταν ας πούμε το δε που είναι 210 και 190. Αλλά είναι πάνω από το 2. Όντως είναι πάνω από το 200. Και οι δύο ζώνες που έχεις είναι πάνω από τη ζώνη των 200 του 100 μπιλάντερ. Το βλέπετε. Άρα όντως έχουμε το πρώτο τύπο α το τράχος μετερανέους. Εντάξει. Το καταλάβατε. Άρα έχουμε από όλα. Έχουμε τέλειες πέψεις. Έχουμε μερικές πέψεις. Έχουμε ελάχιστο DNA. Ό,τι μπορούσαμε να έχουμε το έχουμε. Δηλαδή να δούμε και αυτά τα ξεκάθαρα. Και αυτό που σας παιδεύω. Και από τα λάθη μαθαίνετε. Δεν είναι ότι είναι κακό. Τώρα ξέρετε. Μη βάλω πολύ DNA. Μη βάλω λίγο DNA. Να προσέξω το ένθυμό μου να κόψει καλά. Αλλά ακόμα κι αν δεν κόψει καλά, το βασικό μου το πρώτο που μπορώ να το δω. Βλέπω τις βασικές μου ζώνες. Και έχω και καλές πέψεις σε κάποιους περιπτώσεις. Έγινε. Αυτά. Η ομάδα 5 ποιο είδος είναι. Δεν ξέρω. Που να ξέρω. Η ομάδα 2. Νομίζω, άμα κοιτάξετε λίγο την ομάδα 2, έχω την εντύπωση. Που είναι πολύ αχνό. Ότι παίρνεις. Τη 2. Η 2 δεν είσαι εδώ πέρα. Η 2 βλέπω. Που είναι το αχνό. Το αχνό. Αυτό που είναι πολύ αχνό. Που είναι το 5 μετά το λάντερ. Άμα κοιτάξετε τις ζώνες. Την ομάδα 2. Σε σχέση με την ομάδα 3. Η ομάδα 3 έχει ζώνες 210 και 240. Οι ζώνες στην ομάδα 2. Φαίνεται να πηγαίνουν και πιο χαμηλά λίγο. Από τις ζώνες της ομάδας 3. Άρα έχω την εντύπωση. Είναι το πρότυπο το σε. Γιατί βλέπετε για παράδειγμα. Ότι δεν έχετε ζώνες ψηλά. Και ξεκινάνε οι ζώνες σας από το 210 και μετά. Άρα έχω την εντύπωση. Ότι μπορείς να καταλάβεις ότι είναι το πρότυπο το σε. Εντάξει. Συμφωνείτε. Το ψηλιάζεστε όλοι σας. Λοιπόν αυτό θέλω να το καταλάβετε και στις εξετάσεις του εργαστηρίου. Βάζω κάτι τέτοιο. Σας βάζω μια φωτογραφία. Δεν σας βάζω δύσκολη φωτογραφία. Σας βάζω καλή πέψη. Και σας ζητάω να ανοιχνεύσετε αυτό το πρότυπο. Καλώς. Καλώς Σαββατοκύριακο. |
