| : Είμαι χαρούμενος που είμαι εδώ σήμερα, γιατί βλέπω ένα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής νεολίας, η οποία αυτό το διάστημα δεν είναι πολύ ζωντανή με έναν ενεργητικό και δραστήριο τρόπο. Γύρισα στην Ελλάδα γιατί νόμιζα ότι θα έρθω στον κόσμο και θα έρθω στον κόσμο και θα έρθω στον κόσμο. Και έγινε αυτό το διάστημα. Στην Ελλάδα, γιατί νόμιζα ότι θα μπορούσα να προσφέρω κάποια πράγματα στον δικό μου τομέα. Δυστυχώς η γενέα η δικιά μου απογοήτευσε λίγο τη χώρα. Και έτσι περιμένουμε από εσάς την καινούργια γενέα να κάνει κάτι για μια χώρα που αξίζει, γιατί έχει προσφέρει πολλά, αλλά και τώρα έχει δυνάμεις που κοιμούνται. Η χώρα περνάει μια κρίση, όπως ξέρετε, αλλά δεν θα μπω στα οικονομικά και άλλα θέματα, αλλά είναι και μια βαθιά κρίση κοινωνική και ψυχολογική. Η κοινωνική είναι ότι η χώρα έχει διαλυθεί ουσιαστικά σαν κοινωνία, σαν ομαδική κατάσταση, ανθρώπινη. Ο καθένας κοιτάει το συμφέρον του. Οι πολιτικοί κάνουν το ίδιο, εμείς θέλουμε το δικό μας και τους εκλέγουμε. Υπάρχει μια κατάσταση, την ξέρετε όλοι, όλοι είμαστε λίγο κλέφτες. Λίγοι προσπαθούν να προσφέρουν κάτι για το κοινό καλό. Ίσως αυτοί οι συγκέντρες και οι τέντρικς να είναι ένα πολύ ελπιδοφόρο παράδειγμα. Και ό,τι στοιχεία είχαν οι άνθρωποι παλαιότερα σε αυτή τη χώρα, έχουν εν μέρει εξαφανιστεί, υπάρχει μια ανομία, όπως ξέρετε. Υπάρχει ένας υπερκαταναλουτισμός, τον οποίον μας έδειξαν όλοι ότι αυτός είναι ο σκοπός της ζωής. Υπάρχει ομαδικό πνεύμα και ξέρουμε από την ψυχολογία και την ψυχαναλύση ότι ο άνθρωπος είναι ευτυχισμένος μόνο όταν είναι σε ένα πλέγμα σχέσεων και προσφέρει πράγματα. Σε πολύ ουσιαστική γλώσσα το λέμε αυτό αγάπη, δεν μόνο έρωτας και λοιπά, αλλά η δυνατότητα να συνηπάρχεις με ανθρώπους σε αυτό το σύντομο ταξίδι που κάνουν στη ζωή και από τους οποίους να δίνεις και να παίρνεις. Αυτό δεν είναι ηθικολογικό δίδαγμα, είναι ψυχολογικό. Δηλαδή ένας άνθρωπος που δεν δίνει, δεν είναι σύντομο δίδαγμα, δεν είναι ψυχολογικό δίδαγμα. Δεν δίνει τίποτε στους άλλους, στην κοινωνία που ζει, δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος, ευχαριστημένος. Αυτό το βλέπουμε κάθε φορά με ανθρώπους που είναι λίγο άδειοι σε αυτά. Μπορεί να έχουν λεφτά, επιτυχία, οτιδήποτε, αλλά δεν είναι καλά. Έρχονται σε εμάς, στους ψυχαναλητές και λένε νιώθω κενό. Δεν βρίσκω έναν νόημα στη ζωή. Και συνήθως το ψάχνουμε περισσότερο καταναλωτισμό, περισσότερο σεξ, ναρκωτικά κλπ. Και δυστυχώς αυτό αφορά σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής νεολέας. Οι οποίοι ασχολούνται υπερβολικά με τα ναρκωτικά, με το σεξ, με έναν περίεργο τρόπο. Και δεν έχω χρόνο να μιλήσω γι' αυτό. Θα σας πω ένα παράδειγμα, βλέπω. Βλέπω πολλούς ανθρώπους και νέα παιδιά στο γραφείο μου και έρχονται κοριτσάκια 14 ετών, τα οποία θέλουν να αυτοκτονήσουν πολλές φορές. Ή πίνουν ναρκωτικά ή τέτοια και δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί. Καλή η γυναίκα, καλή η γυναίκα, καλή η γυναίκα. Καλή η γυναίκα, καλή η γυναίκα, καλή η γυναίκα, καλή η γυναίκα. Ή πίνουν ναρκωτικά ή τέτοια και δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί. Καλή, όπως λέμε, η οικογένεια. Και όταν τους ρωτάω καμιά φορά, καλά, δεν περιμένεις να αυτοκτονίζω, είναι ωραία, στον ήλιο, το αυτό. Αύριο μεθαύριο θα γνωρίσεις και κάνα αγοράκι όταν μεγαλώσεις, το οποίο δεν καταλαβαίνουν, μετά από τη σχετική οικογένεια. Μου λέει, τι, είναι γυγόμενο. Λέω, ναι, εγώ δεν είχα μάθει να τα λέω έτσι, παλαιά, τώρα είναι. Μου λέει, έχω πάει με καμιά πενινταριά και δεν με νοιαθώ. Γεγονός αυτός. Αυτό δεν είναι έρωτες, είναι ένα είδος φτεινού πανσεξουαλισμού, που ύστερα πολύ, δεν υπάρχει αγάπη, δεν υπάρχει συνέστημα, δεν υπάρχει ρωμαντισμός, δεν υπάρχει δυνατότητα να δίνεις στον άλλον, είναι μία ανταλλαγή οργάνων, η οποία, ύστερα από λίγο, είναι εμέν ευχάριστη, αλλά αφήνει ένα κενό. Ο άνθρωπος πρέπει να σχετίζεται. Πρέπει, δηλαδή, αυτό είναι το μόνο που μπορεί να τον κάνει κάποιοι ευτυχισμένο. Και να δίνει. Αυτά σκεφτόμουν, όταν αποφάσισα να έρθω στην Ελλάδα. Και τι προσπάθησα να κάνω εγώ, μια και εδώ μιλάμε, τι κάνει κανένας και ο Αιγμών τι λέει, είναι ότι ως ψυχαναλτητής έβλεπα πολύ λίγους ανθρώπους, που είχαν και μέσα αρκετά, οικονομικά. Και αποφάσισα και ίδρυσα, γιατί είχα εκπαιδευτεί στην Αγγλία και στην ομαδική και οικογενειακή θεραπεία, και ίδρυσα μια εταιρεία εδώ, η οποία μέχρι τώρα είχε εκπαιδεύσει περίπου 400 ευρωπαίους. 400 άτομα. Και αυτά δουλεύουν σε νοσοκομεία, σε κέντρα ψυχικής υγιεινής, σε σχολεία, σε οικογένειες και ακόμα και όταν είναι ιδιωτικά είναι πολύ φθινότερη η τιμή. Εκεί τι μαθαίνουν. Εκτός από τα οποία προβλήματα έχουν, μαθαίνουν να ζούνε με άλλους ανθρώπους. Εκεί βγαίνουν όλες οι δυσκολίες που έχουμε, η επιθετικότητα που μας καθορίζει στην Ελλάδα. Μαθαίνουν να συζούν, να μοιράζονται, να ανέχονται τον άλλον και να μην προβάλλουν πάντα τα προβλήματα στους άλλους. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο πράγμα που γίνεται στην Ελλάδα, που είμαστε λίγο προβληματικοί και προσφέρουμε, θεωρούμε ότι οι άλλοι άνθρωποι στέλνουν για όλα. Το άλλο κόμμα, το άλλο τέτοιο, το άλλο από εκείνο και λοιπά. Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα τώρα? Δεν θα μιλήσω από οικονομική πλευρά. Εγώ νομίζω ότι θα πάνε καλά τα πράγματα, περνάνε μια γενικότερη κρίση σε όλο τον κόσμο και πιστεύω ότι και η Ελλάδα θα πάει καλά. Τώρα πώς μπορεί να πάει καλά, είναι ότι είμαστε σε μια κρίση και ψυχολογικά ξέρουμε, υπάρχει η θεωρία της κρίσης, όπως λέγεται, crisis theory and intervention, όπου τότε τα πράγματα ή πάνε καμιά φορά χειρότερα, ή η κρίση μας μαλακώνει, είναι σαν το σίδερο. Όταν είναι κρύο δεν μπορείς να το σφυριλατίσεις, όταν το βάλεις στη φωτιά, μπορεί να είναι σαν το σίδερο. Όταν το βάλεις στη φωτιά μπορεί να σφυριλατιθεί. Άρα η κρίση μπορεί να δημιουργήσει έναν ανακάτεμα μέσα μας. Να δούμε τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Να δούμε ότι είμαστε μέλη μιας χώρας και όχι μόνο άτομα, διότι αυτό μας λείπει, μας λείπει το ομαδικό πνεύμα στην Ελλάδα, το να σκεφτόμαστε και τον άλλον. Βλέπουμε τη θέση του άλλου, γιατί έχουμε μέσα. Οδηγούμε με έναν τρόπο ο οποίος φαίνεται να είναι τελείως επιθετικός. Οι σχέσεις, οι ερωτικές. Ο γάμος είναι όχι τόσο καλού επιπέδου, όπως νομίζουμε. Η ελληνική οικογένεια είναι μια δύσκολη οικογένεια. Έχω δουλέψει με οικογένειες από πάρα πολλά έθνηση στο Λονδίνο. Οι ελληνικοί είναι ψυχρότερες. Παρ' όλο που έχουμε την εντύπωση ότι είναι καλοί, είμαστε δεμένοι, είμαστε δεμένοι πολλές φορές, ώστε να μην μπορούμε να ξεκολλήσουμε. Όπως ξέρετε υπάρχουν παιδιά, όχι τώρα μόνο για οικονομικούς γλώσσους, που ζουν με την οικογένεια μέχρι 40 χρονών. Υπάρχουν παιδιά που κοιμούνται με τη μάνα τους, με την προτροπή της μάνας, μέχρι 32-35 χρονών. Αυτά τα βλέπουν, βέβαια, είναι πιο παθολογικές περιπτώσεις. Αλλά η κρίση αυτή μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε, να αλλάξουμε λίγο πιο γρήγορα. Γιατί και τα μνημόνια και όλα αυτά, που σε πολλά πράγματα έχουν θετικάσχει. Προσπαθούν να αλλάξουν, δεν μιλάω τώρα τα κοψήματα των χρημάτων, αλλά τις μεταρρυθμίσεις που προτείνουν. Μερικές είχαμε κάποιες από χρόνια. Δεν μπορούμε να τις κάνουμε, γιατί εύκολα δεν αλλάζει κανείς. Με την κρίση μπορεί να αλλάξει. Και βέβαια βλέπετε τώρα ότι έχουμε έντονες αντιδράσεις σε αυτό. Θέλει ύσως παραπάνω καιρό. Αλλά αν αυτό μεσοπρόθεσμα αρχίζει και αλλάζει τη χώρα, ο Έλληνας είναι και έξυπνος άνθρωπος, και ικανός, και όταν του δοθεί η ευκαιρία, μπορεί να γίνει άνθρωπος που προσφέρει κιόλας. Αλλά η κοινωνία δεν μας δίνει τέτοιο παράδειγμα. Ίσως οργανώσεις σαν την TEDx και άλλα σιγά-σιγά να μας οδηγήσουν να είμαστε όλοι καλύτερα ο ένας με τον άλλον. Τώρα, τι άλλο μπορώ να προτείνω, μια και το TEDx θέλει και Innovative Ideas, που λένε. Εγώ έκανα το δικό μου κομματάκι, όπως ο καθένας, στη δουλειά του. Αυτό μπορούσα να κάνω, αυτό έκανα και συνεχίζω να το κάνω. Τώρα τελευταία, ενώ απέφευγα πάντα, βγαίνω και στην τηλεόραση και σε άλλα μέρη, πάλι για να προσφέρω κάτι στις ελληνικές οικογένειες, τους ανθρώπους να τους κάνουν να σκεφτούνε λίγο μερικά πράγματα και λοιπά. Αλλά αυτό που προτείνω και είναι το πιο σημαντικό, το έχω προτείνει και παλαιότερα, είναι να γίνουν μαθήματα ζωής στα σχολεία. Ο άνθρωπος έχει δύο είδη συνειδητής ζωής. Την συνειδητή, αυτή που μιλάω και με καταλαβαίνετε, και την ασυνείδητη, την οποία ερεύνησε η ψυχανάλιση, η οποία σε μεγάλο βαθμό δημιουργείται στην παιδική ηλικία και μετά παραμένει ασυνείδητη. Εκεί έχουμε όλα τα προβλήματα και όπως ξέρετε, όλα τα προβλήματα στην ενήλικη ζωή, στο γάμο, στο σεξ, στις σχέσεις μας, στην επιλογή συντρόφου, επιλογή δουλειάς και λοιπά, καθορίζονται από τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας. Και αυτό το βλέπουμε σε κάθε άνθρωπο που αναλύουμε και λοιπά. Εφόσον αυτά είναι τα βασικά στοιχεία, οι άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι όταν βγαίνουν στη ζωή να κάνουν σωστές σχέσεις. Όσοι είναι πιο όρημοι, όσοι είναι πιο όρημοι, τα καταφέρουν. Αλλά η γάμη, κατά 80%, δεν είναι καλή. 50% χωρίζουν, 30% δεν χωρίζουν γιατί δεν μπορούν να χωρίζουν. Ένα 10% περίπου θεωρούμε ότι είναι καλή γάμη. Αυτά προέρχονται από τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, τα ασυνήντα που βγαίνει μέσα στις στενές σχέσεις, στο γάμο και στον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Ο τρόπος αυτός στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ κακός στις περισσότερες περιπτώσεις. Γι' αυτό και η νέα γενά είναι λίγο χαμένη τώρα. Οπότε, αν υπάρχουν αυτά τα πράγματα, τι θα μπορούσε να γίνει. Το μόνο που θα μπορούσε να γίνει είναι στα σχολεία, από τον υπιαγωγείο, μέχρι να τελειώσει κανείς το Λύκειο να υπάρχει ένα μάθημα ζωής, όπως το λένε. Να είναι ομάδα με ορισμένους δάσκαλους εκπαιδευμένους σε αυτή την ομαδική εμπειρία, αυτοί που εκπαιδεύουν και στην εταιρεία που είδησα, και οι οποίοι να διδάσκουν και να ζούνε τα παιδιά εμπειρικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό γίνεται με ορισμένους τρόπους. Έχω περιγράψει και έχω κάνει στο Λονδίνο τέτοια μαθήματα ζωής και σε παιδιά δύσκολα, σε σχολεία για δυσπροσάρμοστα παιδιά κλπ και είχε πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό κάθε χρόνο θα αλλάζει ανάλογα με την ανάπτυξη του παιδιού, ώστε να μπορεί κανείς να μάθει πώς να συνηπάρχει με τους άλλους, με την εξουσία, με τον έρωτα, πώς να αντιμετωπίσει τη δημιουργικότητά του, πώς να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του, πώς να κάνει ουσιαστική επαφή με τους ανθρώπους. Αυτό είναι κάτι που δεν το μαθαίνουμε και βγαίνουμε στη ζωή τελείως απροετοίμαστοι γι' αυτό. Παντρεύεται ο άλλος, κάνει παιδιά, η δουλειά της μητέρας είναι η δυσκολότερη δουλειά που είναι να κάνει κανένας. Για να μάθω εγώ πέντε πράγματα, γιατί είμαι και παιδοψυχίατρος, έκατσα 40-50 χρόνια και ακόμη δεν ξέρω πολύ καλά. Ταυτόχρονα παίρνει μία μητέρα, κάνει ένα παιδί, δεν έχει ιδέα, το μόνο που έχει είναι μια κασέτα στο μυαλό της από τη δική της τη μάνα. Και έτσι επαναλαμβάνεται τα ίδια λάθη σε κάθε γενιά. Εάν αυτό το πράγμα γινόταν στα σχολεία, θα υπήρχε μια δυνατότητα η επόμενη γενιά που μεγαλώνει να είναι πολύ καλύτερη, πιο κοινωνική, πιο ομαδική, με κάποια στοιχεία αν όχι εξιδανίκευσης, αλλά ενδιαφέροντος γιατί ζωή, ερχόμαστε και φεύγουμε, πρέπει να αφήσουμε ένα ύχνος. Και πρέπει το διάστημα αυτό να το ζούμε με τους άλλους, ουσιαστικά μέσα μας. Και όχι με επιθετικότητα, με ζήλια, με φθόνο, με όλα αυτά τα πράγματα που καθορίζουν τη ζωή μας. Αυτό δεν είναι μόνο για την Ελλάδα, βέβαια, σε όλον τον κόσμο. Αλλά η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει μια δύσκολη κοινωνική ζωή, αφότου ιδρύθηκε το κράτος, που μπορεί να ήταν από την Τουρκοκρατία, από άλλα πράγματα, πάντως δεν έχουμε μάθει να ζούμε ο ένας με τον άλλον γιατί έχουμε συνέχεια δικτατορίες, φασαρίες, το ένα κόμμα εναντίον του άλλου κλπ. Εάν λοιπόν αυτά τα μαθήματα γίνουν, και εγώ είμαι σίγουρος ότι θα γίνουν κάποια στιγμή, αλλά πότε αυτό αγωνιστείτε κι εσείς να το πετύχουμε αύριο μεθάδρη. Αυτά ήθελα να πω και σας ευχαριστώ. |
