| Διάλεξη 2: Προσδιορίσαμε εννοιολογικά τοκλάδα της σχολικής ψυχολογίας και τι σημαίνει παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών στο σχολικό πλαίσιο. Συζητήσαμε τους ποικίλους ρόλους, το ρόλο του σχολικού ψυχολόγου μέσα από τις ποικίλες δράσεις, τις οποίες αναλαμβάνουν και τις οποίες αναλαμβάνουν και τις οποίες αναλαμβάνουν και τις οποίες αναλαμβάνουν και τις οποίες αναλαμβάνουν και τις οποίες αναλαμβάνουν κατά την ιδίωση του σχολικού ψυχολόγου μέσα от τις ποικίλες δράσεις, τις οποίες αναλαμβάνει να υλοποιήσει. αναφερθήκαμε συμπεκριμένα στο τι κάνει ο σχολικός ψυχολόγος με ποιους τρόπους και με ποια μέσα. Διαφορευτείσαμε τη σχολική ψυχολογία από την επαδευτική ψυχολογία και στο τέλος συζητήσαμε τη σχολική ψυχολογία στην Ελλάδα μερικές ιστορικές πληροφορίες και σήμερα σε ποια κατάσταση συμβείσκεται η παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών στο σχολικό πλαίσιο στη χώρα μας. Κλείσαμε άθμα καλά με την σχέση της σχολικής ψυχολογίας με άλλους κλάδους της επιστήμης ψυχολογίας, τόσο βασικούς όσο και εφαρμοσμένους. Άλλωστε, όπως είπαμε και στο προηγούμενο μάθημα, η σχολική ψυχολογία αποτελεί εναν εφαρμοσμένο κλάδο, που σημαίνει αντιπληροφορίες από πολλούς κλάδους που υπηρετούν την βασική έρευνα στην επιστήμη της ψυχολογίας, αλλά και από άλλους εφαρμοσμένους, γιατί το σχολικό πλαίσιο είναι ένα σύνθετο κοινωνικό πλαίσιο, το οποίο απαιτεί συντονισμό από επιστημονικές γνώσεις και δεξιότητες και από άλλους κλάδους. Θα περάσουμε σήμερα στην σχολική μονάδα ως σύστημα. Θα πρέπει να πω ότι τα τελευταία χρόνια στην επιστήμη της ψυχολογίας έχουμε πάψει, δεν συζητάμε απλώς για το σχολείο, συζητάμε για τη σχολική μονάδα και μάλιστα συζητάμε για τη σχολική μονάδα ως σύστημα. Είναι οι σύγχρονες, πιο συστημικές, πιο ονεισθητικές προσυγγίσεις για τη σχολική ψυχολογία. Θα αναφερθούμε αρκετά σαυτές ανεκτικότερα παρακάτω. Θεωρούμε πια τη σχολική μονάδα σήμερα ως έναν σύστημα και δυο λόγοι για το τι είναι σύστημα. Σύστημα είναι η οργανωμένη διάκατσα των στοιχείων που απαρτίζουν ένα σύνολο. Άρα λοιπόν δεν αρκεί να έχω μόνο μία σειρά στοιχείων, αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να είναι και με έναν οργανωμένο τρόπο συνδεδεμένα μεταξύ τους, ώστε να συγκροτούν ένα ενιαίο σύνολο. Και τα παραδείγματα βέβαια, τα παραδείγματα συστημάτων έχουν ένα πολύ μεγάλο έδρος, από το άτομο ως μία μονάδα, ως μία πραγματική ομάδα, μέχρι και ολόκληρο το σύμβετ, το οποίο θα μπορεί να συμφερθεί βέβαια σύστημα. Έτσι λοιπόν το άτομο είναι ένα σύστημα γιατί πραγματικά αποτελείται από ποικίλα στοιχεία που έχουν σχέση με τη βιοσηματική του ανάπτυξη, με την προσωπικότητά του, της πεπιθύσσου κλπ. Και συγκροτούν ένα σύνολο για να λειτουργήσει και να προσταμωθεί καλά στο πλαίσιο του. Βεβαίως η οικογένεια που έχουμε περισσότερα άτομα και θα πρέπει να είναι οργανωμένα, να συναγκάζονται μεταξύ τους, να επικοινωνούν για να έχουμε το σύστημα της οικογένειας, μία κοινωνική ομάδα που μπορεί να είναι, να έχουν κοινούς στόχους, κοινά χαρακτηριστικά. Έτσι, μία σχολική τάξη ή και ένα σχολείο ολόκληρο, ένας οργανισμός, μπορεί να είναι παντρεματικός, μπορεί να είναι εθνικός οργανισμός. Και βέβαια όσο είπαμε, υπό μία έλληνα ολόκληρη ανθρωπότητα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα σύστημα, καθώς έχει άπειρα πάρα πάρα στοιχεία, τα οποία αποφύγουν να είναι με κάποιον τρόπο διατεταγμένα με έναν οργανωμένο τρόπο. Τώρα, για να έρθουμε στη σχολική μονάδα ως σύστημα, γενικά, η έφαση σήμερα δίνεται στη σημασία των επιδράσεων που ασκούνται στο άτομο, στην προκειμένη περίπτωση να έρθουμε στη μαθητή, τη μαθητρία, αλλά και ευδύτερα και στον εκπαιδευτικό, από τον ευρύτερο κοινωνικό ισθό, το πλαίσιο. Η σημασία του πλαισίου και των δυνητικών επιδράσεων που το πλαίσιο μπορεί να έχει στο αναπτυσσόμενο άτομο, στη συγκεκριμένη περίπτωση στους μαθητές και στους μαθητρές, αλλά και στους εκπαιδευτικούς, έτσι αναγνωρίζεται ευρέως από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Τώρα, σαφώς δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα χαρακτηριστικά των μαθητών αλληλεπιδρούν με το πλαίσιο. Το ερώτημα είναι με ποιον τρόπο ή με ποιους τρόπους και με ποιους λειτουργικούς τρόπους, για να έχουμε καλύτερα δυνατά αποτελεσμάτα. Και ποιο είναι το πλαίσιο, βέβαια, τι συνιστά πλαίσιο για τους μαθητές. Το πλαίσιο λοιπόν, θεωρούμε ότι επηρεάζει την πορεία της ανάπτυξης, αλλά από την άλλη και το αναπτυσσόμενο άτομο επηρεάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται, γενικότερα τα πλαίσια, γιατί δεν είναι μόνο η σχολική τάξη στην οποία κινείται βέβαια ένας μαθητής. Άρα λοιπόν μιλάμε για μια αλληλεπίδαση διπλής κατεύθυνσης, όπου το μέλος της σχολικής μονάδας, ο συστήματος, επηρεάζεται από τα στοιχεία του σχολικού του πλαισίου και όχι μόνο, αλλά και το ίδιο ασκεί επιδράσεις στα στοιχεία του πλαισίου. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα, τι αποτελεί, να σας δώσω αναλυτικά ένα παράδειγμα, τι αποτελεί πλαίσιο λοιπόν για έναν μαθητή. Για έναν μαθητή πλαίσιο αποτελεί φυσικά ο φυσικός του χώρος, έτσι, η σχολική τάξη μέσα στην οποία κινείται, από τα αντικείμενα, το μέγεθος της τάξης, τη διάταξη των φραγιών, το πώς είναι εμβαλμένη η έδρα, αν υπάρχουν τεχνολογίες, δεν υπάρχουν τεχνολογίες, όλα αυτά είναι πλαίσιο. Το πλαίσιο βεβαίως για το μαθητή αποτελεί ο εκπαιδευτικός, αποτελούν οι συμμαθητές του μέσα στην τάξη, αποτελούν οι συμμαθητές του στα άλλα θέματα ενδεχομένου, οι μαθητές άλλων τάξεων και το καθεξής. Δεν έχει επιδράσεις λοιπόν ο μαθητής από όλα αυτά τα στοιχεία του πλαισίου, αλλά ταυτόχρονος και ο ίδιος με τη συμπεριφορά του, με το σύστημα, δηλαδή και ο ίδιος το αποτελεί ένα σύστημα, όπως είπαμε, ο ίδιος με τη συμπεριφορά του, με το σύνολο αντιλήψεων, πεπιθύσεων που έχει, με τα βιώματά του και τις εμπειρίες που κουβαλάει από το οικογενειακό του πλαίσιο και το κοινωνικό του πλαίσιο, επηρεάζει το κυλοτρόπος τα στοιχεία του πλαισίου και κατεπέκτευσε τον τρόπο που τα στοιχεία του πλαισίου θα ανεπιδράσουν μαζί του. Άρα λοιπόν γι' αυτό μιλάμε για μια ανεπιδρασία διπλής κατεύθυνσης. Ήδη σας έδωσα αναλυτικά παραδείγματα. Γενικά θεωρούμε ότι τέσσερις μεγάλες δυνάμεις επηρεάζουν την ανάπτυξη που συγκροτούν την έννοια του πλαισίου είναι ο φυσικός χώρος, είναι οι κοινωνικές επιδράσεις, τα προσωπικά χαρακτηριστικά των παιδιών και βέβαια οι επιδράσεις του χρόνου. Και να δούμε λοιπόν το καθένα από αυτά. Ο φυσικός χώρος, ήδη είπαμε και πριν παράδειγμα για την τάξη, είναι ο χώρος μέσα στον οποίο κινείται ένα συνακτησόμενος οργανισμός. Στην προκειμένη περίπτωση ένα παιδί. Το σπίτι του βεβαίως συγκροτεί ένα φυσικό χώρο. Η τάξη του επίσης συγκροτεί ένα φυσικό χώρο. Από την άλλη, ο φυσικός χώρος έχει και το κοινωνικό στοιχείο. Έχει άτομα. Έχει ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδρά το παιδί. Άλλοι, λοιπόν, τα μέλη της οικογένειας του, η συνομή ηλικίτου, εντός της τάξης, εκτός της τάξης, στη γειτονιά, στην συνοικία στην οποία ζει, συγγενικά πρόσωπα, έτσι. Και γενικά η σημαντική άλλη, με τους οποίους αλληλεπιδρά, δέχεται επιβράσεις και το ίδιο επηρεάζει τους άλλους. Φυσικά, τα προσωπικά χαρακτηριστικά των παιδιών, έτσι, από στοιχεία της εμφάνισης του, που όσο και να λέμε ότι δεν είναι σημαντικό πράγμα η εμφάνιση, ξέρουμε και αποδεχόμαστε όλα ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό πράγμα η εμφάνιση, στον τρόπο με τον οποίο ελληλεπιδρούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Φυσικά, χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, η ιδιοσυγκρασία του, ο τρόπος με τον οποίο μιλάει, πόσο ανοιχτός είναι στο να συνομιλεί με άλλους ανθρώπους ή πόσο κλειστός ως προσωπικότητα είναι κάποιος, ποιού το καθεξής. Στα χαρακτηριστικά των παιδιών, εδώ θα πρέπει να βάλουμε και το σύνολο των επιπηθήσεών του, των αγγλήρυψεών του. Και βέβαια, οι επιδράσεις του χρόνου, που είναι οι αλλαγές ως αποτέλεσμα του χρόνου ζωής. Για παράδειγμα, ένα παιδί το οποίο είναι δευτέρα δημοτικού, έχει επιδράσει ο χρόνος διαφορετικά από ένα παιδί που είναι 16 χρόνων, ή στους γονείς του μέσα στην οικογένεια ή στους εκπαιδευτικούς που έχει στην τάξη του. Άρα λοιπόν, ο χρόνος ασκεί επιδράσεις, οι οποίες αρθρίζονται, πολλές φορές μπορεί να πολλαπλασιάζονται κιόλας, βέβαια, συσσορεύονται οι εμπειρίες με την πρόοδο της ηλικίας και καθώς περνάει ο χρόνος, και αυτά βέβαια αλλάζουν το ίδιο το άτομο. Και καθώς το ίδιο το άτομο αλλάζει, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο λυπηγράμε τα στοιχεία του κλαισίου του, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο δέχεται τις επιδράσεις του άλλου. Καμιά άλλη συμπεριφέροντα, παιδιά μου, ωραία. Τώρα, και επειδή ακριβώς είναι αυτή η αλληλεπίδραση διπλής κατεύθυνσης, όπως αναφέραμε, μιλάμε σήμερα για τη θεωρία του αναπτυξιακού πλαισίου, γιατί το πλαίσιο δεν είναι στατικό, αλλάζει. Γιατί αλλάζουν τα στοιχεία που απαρτίζουν το πλαίσιο, έτσι δεν είναι. Άρα λοιπόν, η θεωρία του αναπτυξιακού πλαισίου τι προσφέρει, τι υποστηρίζει, ότι κατά την δίνει έμφαση, επικεντρώνει στις σχέσεις ανάμεσα σε ένα ενεργό, οργανωμένο και συνεχώς μεταβαλόμενο στη διάσταση του χρόνου οργανισμό, το άτομο δηλαδή, ξεκινάμε από το ότι είναι ενεργητικό, δεν είναι προθετικός δέκτες, έτσι. Είναι οργανωμένο γιατί αποτελείται από δικήλα στοιχεία τα οποία βρίσκονται σε μια οργανωμένη διάθεξη μεταξύ τους, όπως είπαμε. Και βεβαίως στην διάσταση του χρόνου ο οργανισμός συνεχώς μεταβάλλεται, έτσι. Λοιπόν, μεταβάλλεται γιατί, και για λόγους βιολογικούς, γιατί λόγω ηλικίας, αλλά η αναπτύξη, ξέρουμε, δεν αφήλεται μόνο στους οργανισμούς σωρίμανσης, αφήλεται σε πάρα πολλούς άλλους παράδειγες. Ταυτόχρονες όμως, από τη μια έμφα είναι ενεργό, οργανωμένο και συνεχώς μεταβαλόμενο οργανισμό, ο οποίος όμως κινείται μέσα σε ένα πλαίσιο, το οποίο είναι επίσης ενεργό, βεβαίως. Είναι οργανωμένο, γιατί αποτελείται από στοιχεία τα οποία βρίσκονται σε οργανωμένη διάθεση, γιατί είναι σύστημα, και συνεχώς μεταβαλόμενο περιβάλλον στον διάθεση του χρόνου. Γιατί? Γιατί, πολύ απλά, το κάθε στοιχείο του περιβάλλοντος είναι ενεργό, οργανωμένο και συνεχώς μεταβαλόμενο, τα οποία όμως, στοιχεία του πλαισίου, το καθένα από μόνο, το ασκεί επιδράσεις στο πλαίσιο, άρα και το πλαίσιο αλλάζει, μεταβάλλεται, συμμετέχει σε αυτήν την διαδικασία. Έτσι. Α, γι' αυτό μιλάμε για αναπτυξιακό πλαίσιο, γιατί έχουμε ένα άνθρωπο αναπτυσσόμενο που βρίσκεται σε ένα επίσης αναπτυσσόμενο πλαίσιο. Και, βεβαίως, η ποικιλία στην ανάπτυξη, η οποία προκύπτει από την αλληλεπίδραση με το πλαίσιο, έχει ως αποτέλεσμα τι? Την ευκ μεταβλητώτητα, την ευκ λαστώτητα, όπως λένε. Δηλαδή, την δυνατότητα να τροποποιηθεί η ανάπτυξη προς νέες κατευθύσεις κατά τη διάρκεια της ζωής. Συμφωνούμε σε αυτό το τελευταίο. Από τη στιγμή που ο οργανισμός είναι συνεχώς μεταβαλόμενος, ενεργητικός και ενεργητικός, το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται, επηρεάζεται η δική του συμπεριφορά και μεταβάλλεται και το ίδιο, γιατί επηρεάζεται και το πλαίσιο από το ίδιο το άτομο. Άρα, λοιπόν, μιλάμε για την αρχή της ευκ λαστώτητας. Ο οργανισμός, το ίδιο το άτομο, είναι ευκ λαστός. Το πλαίσιο αλλάζει, είναι ευκ λαστό, έτσι. Άρα, λοιπόν, η ανάπτυξη και του ατόμου και του πλαισίου μπορεί να αλλάξει κατευθύνσης, έτσι, επειδή, αλληλεπίδα, είναι προϊόν αυτής της αλληλεπίδασης. Έτσι, λοιπόν, κανείς δεν μπορεί να προδικάσει ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, όταν υπάρχει τέτοια ευκ λαστώτητα και σε επίπεδο στοιχείου, σε επίπεδο ατόμου και σε επίπεδο πλαισίου, έτσι. Άρα, λοιπόν, αν έρθουμε στο παράδειγμα μιας σχολικής τάξης, έτσι, κάθε σχολική τάξη μπορεί να αποτελείται από 25 μαθητές, ο καθένας έχει τα δεκάτου χαρακτηριστικά, κινείται στους δικούς του φυσικούς χώρους, έχει το δικό του σύστημα περιπτήσεων, αντίληψεων, εμπειριών από το σπίτι, έτσι. Έρχεται σε μια σχολική τάξη, μπορεί να έχουμε, λοιπόν, 25 μεταβαλλόνιμους οργανισμούς σε μια σχολική τάξη, ταυτόχρονος έχει και ένα εκπαιδευτικό, ο οποίος, αντίστοιχα, είναι μιας ηλικίας, έχει ένα συγκεκριμένα, έχει μια εκπαίδευση, έχει ένα σύστημα περιπτήσεων, γνώσεων, διδακτικών, πρακτικών, κ.κ. Έτσι, αυτοί αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, διαμορφώνουν μια δυναμική στο πλαίσιο, η οποία μπορεί να πάρει την α ή την β κατεύθυνση, ενάλογο με τη σύνθεση της τάξης, το συγκεκριμένα εκπαιδευτικό, και την αλληλεπίδαση, καθημερινά, διαμορφώνεται μεταξύ τους. Έτσι, το παρακολουθούμε αυτό. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να το έχουν οι εκπαιδευτικοί στο νου τους, γιατί πρέπει να ξέρουν ότι τίποτα δεν είναι σταθερό, τίποτα δεν είναι στατικό. Έτσι, οι ίδιοι συμμετέχουν στο παραγωγόμενο αποτέλεσμα και οι ίδιοι επηρεάζονται επίσης, ως προς το τι θα διαμορφώσουν. Έτσι, ξέρετε, να σας δώσω ένα απλό παράδειγμα, πολλές φορές όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, μια δυσκολία με ένα παιδί, τι συμβαίνει συνήθως, οι εκπαιδευτικοί τείνουν να κατηγορούν ποιον οτι φταίρει. Το παιδί και η οικογένεια, έτσι, οι ίδιοι είναι απώντας σε αυτή την ιστορία. Η οικογένεια από την άλλη, όταν συμβεί κάτι, τείνουν να κατηγορούν ποιους, τους εκπαιδευτικούς. Αυτό βεβαίως, το να αποδίδει ο ένας την ευθύνη στον άλλον, είναι απόρεια και της ελληκούς επικοινωνίας και της μειωμένης συνεργασίας που υπάρχει συνήθως μεταξύ του σχολείου και της οικογένειας, που είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο και θα το δούμε στα διάφορα μαθήματά μας, έτσι. Άρα λοιπόν, ένας εκπαιδευτικός ο οποίος ξεκινάει όταν συμβαίνει κάτι να αποδίδει την ευθύνη στο παιδί και στην οικογένεια, του περνάει από το μυαλό ότι εντεχομένως θα μπορούσε ο ίδιος να κάνει κάτι και να αλλάξει η δική του αλλαγή στη συμπεριφορά, να διαμορφώσει προϋποθέσεις αλλαγής και της συμπεριφοράς του παιδιού. Όχι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γι' αυτό η εκπαιδευτική πρέπει να είναι ενήμερη αυτού του πράγματος του πόσο σημαντική είναι και του πόσο συμμετέχουν στην αλλαγή που μπορεί να πραγματοποιηθεί στον άλλο που έχουν να κάνει αντί τους. Εντάξει. Νομίζω ότι καταλαβαίνουν αυτό. Πολύ ωραία. Τώρα βεβαίως η θεωρία του αναπτυξιακού κλαισίου ασχολείται με την ανάπτυξη του ατόμου ως ολότητα, με την ανάπτυξη δηλαδή ιδιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών πτυχών, γιατί αυτά είναι και τα επιμέρους στοιχεία που είπαμε που απαρτίζουν τον αναπτυσσόμενο οργανισμό μέσα σε μια, με τη μορφή μιας οργανωμένης διάθεσης. Έτσι. Τώρα, αυτές οι διαφορετικές πτυχιές, δηλαδή ιδιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές, τόσο σε επίπεδο δυνατοτήτων, όσο και σε επίπεδο αδυναμιών, έτσι, όχι μόνο να αναπτύσσονται συγχρόνως επειδή είναι ένα οργανωμένο σύστημα, αλλά τι άλλο συμβαίνει. Αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αλλάζουν συνεχώς η μια την άλλη και απόλυτη διάκριση της ζωής. Θέλω λίγο να σκεφτείτε πάνω σε αυτό, έτσι, και να μου σκεφτείτε παραδείγματα, δηλαδή τι σημαίνει, ότι η βιολογική, η ψυχολογική, η ψυχολογική είναι η γνωστική, η συναισθηματική διάσταση και λοιπά, και η κοινωνική πτυχή της ανάπτυξης, και σε επίπεδο δυνατοτήτων και σε επίπεδο αδυναμιών, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, η μια αλλάζει την άλλη σε μήκος χρόνου, στη διάρκεια του χρόνου. Για ένα παράδειγμα. Για σκεφτείτε λίγο έτσι και οι υπόλοιποι. Τι λες, Λοδεία, πες μου πάνω σε μόνο λίγο, ναι. Έχει οπωσδήλει πολλές φορές ότι το Άμφι ήταν η ιδριακή που έλεγε δυνατοτήτουλιες, αυτό το βλέπουμε και στις παιδιάς. Όταν τα αναγκάζουμε να ασφαλίσουμε πολλές της περιόδοτητές, όταν λέμε ότι έχουμε θέματα ενδιαφερτικά πολλές φορές. Και να πούμε και τις πιο σημαντικά προβλήματα και λοιπά, ότι είναι αλληλεπιδρώσεις η μία διάσταση με την άλλη, σωστά. Άλλα, Χριστίνα, τι έχεις να πεις. Γενικά απλά ότι αν έχουμε μια ανάπτυξη λογική, αυτό μπορεί να αλλάξει και το τρόπο του στο υφέρος του άνθρωπου πολλές φορές. Αν, δηλαδή, βλέπουμε έναν άτομο σε μικρή δουλειοκία, αυτό σου αρνημάζει και να χαλώνει, αν και σε παιδιεργικά. Γενικά μπορεί να αλλάξει και στιγμικό πλαίσιο και έτσι να επιβεβηθεί η συμπεριφορά ή η συμπεριφορά να κατορίσει κάτι άλλο. Αν έρχομαι στη θεωρία του Πιαζέλη για παράδειγμα, για τη θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης, όταν ο Πιαζέλης λέει ότι τα παιδιά που σχολικής ηλικίας, οι σκέψεις των παιδιών της σχολικής ηλικίας είναι εγωκεντρικοί, τι εννοώ σε όχι, δεν μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου και δεν μπορούν να έχουν την προοπτική του άλλου. Αυτό επηρεάζει τις κοινωνικές δεξιότητες και την γεινωνική αλληλεπίδραση με τους άλλους. Είναι ένα παράδειγμα του πώς η γνωστική ανάπτυξη, λέω ουσιαστικά αυτό που είπε η Χριστίνα, επηρεάζει τη συμπεριφορά και την αλληλεπίδραση με τους άλλους. Έτσι, πολύ ωραία. Καμιά ερώτηση μέχρι εδώ, παιδιά? Λοιπόν, να περάσουμε τώρα λίγο σε πιο συγκεκριμένα πράγματα. Θεωρώντας τη σχολική μονάδα ως σύστημα, αν δε θεωρήσουμε ως σύστημα, θα πρέπει να δούμε ποια είναι τα στοιχεία που βρίσκονται σε οργανισμένη διάθεξη και την απαντήσουν για να είναι σύστημα. Άρα λοιπόν, η σχολική μονάδα ως σύστημα είναι η συνάρτηση των στοιχείων της. Και ποια είναι τα στοιχεία της αυτά? Φυσικά, μαθητές-μαθητήτρες, εκπαιδευτικοί, οι διευθύνες του σχολείου, οι γονείς, πάνω στον διευθυμένο, η ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκει το σχολείο, αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο με την έννοια του νοικοπολιτισμικού και του οικονομικού πλαισίου, αλλά και του ιστολικού χρόνου. Αυτά νομίζω ότι είναι σαφή εδώ. Εδώ τι εννοούμε, παιδιά, ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκει το σχολείο, αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο. Τι λένε, Χρήστο? Η ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκει το σχολείο, μπορεί να είναι υπεριεξιασμένη γεωγραφική. Και μπορεί να είναι έτσι όπως ένα μέρος του... Τόσο πολύ γεωγραφική, για ποιο μέρος του... Όχι, το απλά ένα παράδειγμα είναι αυτό η γεωγραφική, μπορεί να είναι... Δεν ξέρω, θα δώσω ποιες δεύτερα σε τίτλων και κατάστατες που είναι αθληγούμενοι. Και τα δύο μαζί ουσιαστικά τέθησες τώρα, έτσι. Το πρώτο, αναφερόμαι στον κοινότητα, είναι μικρότερης τις εμβέλειες, δηλαδή σε ποια γειτονιά είναι, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του χώρου στον οποίο βρίσκεται το σχολείο, βρίσκεται σε μια υποβαθμισμένη, ας πούμε, συνοικία όπου έχει αυξημένη εγκληματικότητα και τα παιδιά πρέπει να περνούν συνέχεια μπροστά, έτσι. Με την έννοια της χρωτικής κοινότητας, βρίσκεται σε μια περιοχή με ταχύ χαρακτηριστικά ή τα ψυχαρακτηριστικά, τώρα της γεωγραφικής και της ευρύτερης κοινωνικοπολιτισμικής. Η γεωγραφική, δηλαδή, πάει κυρίως στο δεύτερο, βρίσκεται σε ποια χώρα, για παράδειγμα, βρίσκεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ή η χώρα αυτή είναι μια οικονομικά εύρωση ή έχει προβλήματα, ονόματα δεν λέμε, έτσι. Οπότε και αυτό πώς επηρεάζει το σχολείο, δηλαδή, έτσι. Αν έρθουμε τώρα στο δικό μας πλαίσιο στην Ελλάδα σήμερα, έτσι, το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε οικονομική κρίση, επηρεάζει τη σχολική μονάδα ως σύστημα, σε πολύ μεγάλο βαθμό, έτσι. Την επηρεάζει από τους πόρους που μια σχολική μονάδα μπορεί να έχει, απ' τα αν μπορεί να θερμάνει για παράδειγμα τα παιδιά της κάθε χειμώνα, έτσι. Απ' τα αν μπορεί να τους δίνει το υλικό που θέλουμε οι εκπαιδευτικοί να δίνουν στα παιδιά και αν μπορούν να παράδειγουν δουλειοτυπίες, έτσι. Αν προθέσουμε στο επίπεδο των πόρων, έτσι, επηρεάζεται πως αλλιώς έχουμε δυσκολιθεί η μονάδα, επηρεάζεται από ότι έχει υποαμοιβόμενους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι ενδεκομένως δυσκολεύονται να θέλουν πέρα μόνο με τη δουλειά τους, επηρεάζεται από ότι έχει μαθητές των οποίων η οικογένειες υφίστανται οικονομική πίεση και μπορεί να έχεις παιδιά τα οποία δεν έχουν φαγητό, ας πούμε, στο σπίτι, δεν είναι ακραία περίπτωση, ξέρετε πάρα πολλά περιστατικά σχολείο που είναι, ή που οι σύλλογοι γονεών, ή και οι διεθείς των σχολείων των εκπαιδευτικούς έχουν φροντίσει με κάποιους τρόπους να παρέχουν ένα κολατσιό, ένα δεκατιανός μες στα παιδιά, έτσι. Άρα λοιπόν, πολλαπλώς, μπορεί να επηρεαστεί μια σχολική μονάδα, όχι μόνο στο μικρό επίπεδο, αλλά και από το γενικότερο κοινωνικο-ειστορικό χρόνο, το γεωγραφικό και κοινωνικο-ειστορικό χρόνο, γιατί εδώ μπαίνει ο ιστορικός χρόνος, έτσι, δηλαδή σε ποια χρονική στιγμή, το αν ένα παιδί αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο σχολείο αυτή την περίοδο της κρίσης, ή ένα παιδί, έστω από 20 χρόνια, ας πούμε, αν ελπίσουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τα προβλήματα, δεν θα έχει τέτοιου είδους προβλήματα να αντιμετωπίσει στο σχολείο του, γιατί το σχολείο του θα λειτουργήσει καλύτερα, θα έχει πιο πολλούς πόρους, η ελληνική οικογένεια ενδεχόμενος να έχει ξεπεράσει τα μεγάλα προβλήματα που έχει σήμερα, ευχόμαστε και ελπίσουμε και το καθεξής, έτσι. Αν έρθουμε στο γεωγραφικό που πιο μπροστά ο Χρήστος, είναι διαφορετικά αν ένα σχολείο βρίσκεται σε μια χώρα που είναι παραθαλάσσια, είναι νότια, έχει καλό κλίμα, είναι μια χώρα που έχει συνεχώς πολύ άσχημο χειμώνα με πολλά φιόνια με χαμηλές θεμοκρασίες ή χώρες που έχουν λίγη ηλιοφάνεια το χειμώνα και λοιπά βλέπουμε δηλαδή πώς επηρεάζεται η σχολική μονάδα ως σύστημα από πάρα πολλές παραμέτρους που έχουν σχέση και με πολύ γενικές παραμέτρους. Εντάξει, ωραία. Τώρα, να πάρουμε κυρίως, είδαμε ότι εδώ η σχολική μονάδα το τελελείται από στοιχεία, τα στοιχεία της είναι οι μαθητές, η εκπαιδευτική ποιοί το καθεξής και τώρα θα δούμε ποια είναι τα στοιχεία, τα χαρακτηριστικά των μαθητών που επηρεάζουν οι διαιτητές για τις μάθησες. Έτσι, δηλαδή πάμε τώρα λίγο πιο συγκεκριμένα. Οι μαθητές λοιπόν κουβαλούν μαζί τους διάφορα χαρακτηριστικά, έτσι δεν είναι, ανήκουν σε μια φίλη κατ' αρχή. Έτσι, έχουν μια εθνική πολιτισμική ταυτότητα. Συμφωνούμε μέχρι εδώ, προέρχονται από μια κοινωνική τάξη που μπορεί να έχει ισοδύματα άρθα ή βήτα. Έτσι, φέρνει κάποια οικογενειακά χαρακτηριστικά της οικογενείας σε σχέση με ποικίλα πράγματα. Μορφωτικό επίπεδο, της οικογένειας για παράδειγμα, το οποίο επηρεάζει το ποιοί οικογένειες της οικογένειας, έτσι δεν είναι. Αν η οικογένεια, για παράδειγμα, είναι και με τους δύο γονείς ή αν είναι μονογονελική η οικογένεια, δηλαδή είναι διάφορα χαρακτηριστικά της οικογένειας, τα οποία ο μαθητής τα κουβαλάει μαζί του αυτά, έτσι. Επίσης, ο μαθητής έχει ένα σύνολο ικανοτήτων, έρχεται με έναν δυναμικό, κάθε μαθητής έχει έναν δυναμικό, εγγενός προφιορισμένο, αλλά βεβαίως κάθε μαθητής έρχεται με πάρα πολλά πράγματα τα οποία έχει μάθει, άρα λοιπόν έχει και ικανοτητες και δεξιότητες, την διαφορά μεταξύ ικανοτητες, δεξιότητες την έχετε υπόψεως, κυρίως για τα παιδιά που δεν είναι το τμήμα τόσμα. Δεξιότητες μαθαίνονται, οι δεξιότητες είναι αποτέλεσμα άσκησης, μαθαίνονται οι ικανοείτες, όταν λένε ικανοείτα εννοούμε κάτι το οποίο έχει σχέση με το δυναμικό κάποιον και κυρίως είναι ενδογενός ή ενγενός προφιορισμένο, δεξιότητα είναι αυτή την οποία αποκτάμε με την εκπαίδευση. Και βεβαίως και οι προηγούμενες γνώσεις, άρα λοιπόν ένα παιδί έχει μία σειρά ικανοτήτων, ξέρει, έχει ένα σύνολο γνώσεων και δεξιότητων και αυτά τα φέρνει μέσα στο κλίσμα της τάξης. Βεβαίως όλοι δεν μαθαίνουμε με τους ίδιους τρόπους, έχουμε προτιμήσεις, υιοθετούμε ένα συγκεκριμένο γνωστικό ή μαθησιακό στήλ. Υπάρχουν παιδιά τα οποία για να μάθουν κάτι θέλουν να το ακούνε και μπορεί να ακούν την ίδια τους τη φωνή ή κάποιος άλλος θα τους το διαβάζει και το μαθαίνουν καλύτερα. Υπάρχουν παιδιά τα οποία λειτουργούν πιο οπτικά ή κρατούν σημειώσεις. Έτσι λοιπόν έχουν προτιμήσεις και γιατί αυτό μπορεί να επηρεάσει, γιατί η διδακτική προσέγγιση του εκπαιδευτικού έχει σχέση. Επίσης οι σημαντικές σε μια τάξη έχουν κίνητρα, άλλοι έχουν στόχος, έχουν προσδοκίες, ο καθένας μπορεί να έχει διαφορετικούς λόγους για τους οποίους έρχεται στο σχολείο. Έχει προσδοκίες περιμένει από τον εαυτό του να τα καταφέρει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο μεθμό. Έτσι μπορεί να έρχονται παιδιά στο σχολείο γιατί εκεί συναντούν τους φίλους τους και γι' αυτό έρχονται, μπορεί να έρχονται παιδιά τα οποία έρχονται γιατί τους αρέσει πολύ για το μαθησιακό κομμάτι, γιατί θέλουν να μ'απούν γνώσεις διτεξιόητες, οι μαθητές που έρχονται και για τα δύο. Εκεί βεβαίως έχουν αξίες στάσεις που τις κουβαλούν από την οικογένεια και του φύσης, τις κουβαλούν από την οικογένεια αλλά συνδιαμορφώνονται από την οικογένεια το σχολείο αλλάζοντας την πορεία αν σκεφτεί με τον αφιεξιακό κρέσο. Τώρα, πάμε στα χαρακτήσεις κάτιν εκπαιδευτικών που επηρεάζουν οι γέρκες της διδασκαλίας και της σημάδησης. Κάτι εκπαιδευτικός, έτσι, καταφύγονται μιας ηλικίας, έτσι, έχει κάτι συγκεκριμένο μιας ηλικίας ενός σφύλου. Έτσι. Έχει κάποια παιδηματικά προσώμα, σπουδές. Τι σπουδές έχει κάνει, έτσι, όλοι οι εκπαιδευτικοί προστασκούλες δεν έχουν τις ίδιες σπουδές, έτσι. Και ξέρετε αυτό, ακόμη και αυτοί οι οποίοι θεωρητικά έχουν ίδιες σπουδές και αυτοί ακόμη μπορεί να ενδιαφέρουν μεταξύ τους. Έχει σκέση με το ποιο τμήμα τελείωσαν, σε πόσα χρόνια το τελείωσαν, πόσο τους άρεσε αυτό που τελείωσαν, πόσο βρέθηκαν, έτσι. Και αυτό ακόμη που τυπικά μπορεί να φέρνει τόσο επαγγελματικό προσώμα, δεν έχει ως αποτέλεσμα, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Τώρα, κάθε εκπαιδευτικός έχει κάποια χρόνια που μπορεί να έχει από λιγότερα ή περισσότερα χρόνια διδακτικής εμπειρίας. Είναι όμως μόνο η διδακτική εμπειρία αυτή η οποία επηρεάζει τη διαδικασία της μάτσης και της διδασκαλίας ή και η γενικότερη εμπειρία που έχουν οι εκπαιδευτικοί και κουβαλούν ως άνθρωποι από τη ζωή τους. Το δεύτερο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, έτσι, όχι μόνο η διδακτική εμπειρία είναι μια σημαντική παράμετρος της ματσιακής διαδικασίας, αλλά όχι μόνο, έτσι. Η γνώση το αντικειμένο, αυτό συνδέεται και με το πρώτο, δηλαδή πόσο καλός ο γνώσης είναι κάποιος το αντικειμένο, θυμηθείτε και εσείς τους εκπαιδευτικούς που είχατε στα χρόνια που πήγαιναν τη σχολία, έτσι παιδί μου. Αλλάζει. Επίσης, ψυχοπαιδακωϊκές γνώσεις, γιατί τα παιδιά είναι εδώ από τις άλλες σχολές, γι' αυτό τα λόγω δεν είστε εδώ όμως παιδιά, έτσι. Γιατί πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί που βρίσκονται στα σχολεία, δεν έχουν στοιχειώδεις ψυχοπαιδακωϊκές γνώσεις για να σταθούν στην τάξη και να διδράσουν με τις μαθητές και τις μαθητρές τους, έτσι. Γι' αυτό και υπάρχουν οι απαιτήσεις πια για το ποιητικό της παιδαγωγικής επάρκειας και λοιπά, έτσι. Άρα λοιπόν διαφοροποιούνται ως προς το σύνολο των ψυχοπαιδαγωγικών, γνώσεων παιδαγωγικής και ψυχολογίας που έχουν, κι αν άλλοι διδράσουν με μικρότερη ή μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα με τα παιδιά. Δεξιόιτες που έχουν, δικίες δεξιόιτες από δεξιόιτες επικοινωνίας, από δεξιόιτες στο να κάνουν κάτι, να οργανώσουν, ας πούμε, μια εκδήλωση, ορμανωτικές δεξιόιτες, οτιδήποτε. Αξίες και στάσεις. Υπάρχει αφιβολία ότι όλοι οι κρευκοί έχουν ένα σύνολο πεπιθύσιον αξιών, στάσεων και διάφορα πράγματα, έτσι. Βεβαίως, κίνητρα, στόχοι, προσδοκίες, όπως είπαμε και όλες, για πάρα πολλούς λόγους μπορεί να λειτουργηθεί, να διαφοροποιούνται, όσο στις προσδοκίες που έχουν, τα προσωπικά τους κίνητρα, το αν είναι ευχαριστημένοι από τον εαυτό τους, από το πόσο καλοί παιδιστικοί θεωρούν ότι είναι και άλλα τι προσδοκίες έχουν. Και βεβαίως ανήκουν σε μια κοινωνική τάξη με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Έτσι, όπως καταλαβαίνετε κάποιες χαρακτηριστικά μπορεί να είναι πιο σημαντικά για την κατηταρτική διατηματισιακή διαδικασία, κάποια λιγότερο, αλλά όλα μαζί σε αυτήν την διαδικασία και τη δυναμική της αλληλετήρασης πέσουν τερόλους. Τώρα, να πάμε στο σχολείο. Οι μαθητές και οι εκπαιδευκοί λειτουργούν σε ένα χώρο που είναι φυσικός, αλλά όχι μόνο φυσικός. Και έχει διακρίνητα από κάποιες συνθήκες. Οι συνθήκες που επικρατούν στο σχολείο μια συγκεκριμένη φωνική στιγμή προφανώς επιρράζουν τη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης. Και εδώ σας έχω μία σειρά χαρακτηριστικά, εσείς μπορεί να σκεφτείτε και άλλα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν είναι εδώ, λίγο πολύ. Το μέγεθος του σχολείου παίζει ρόλο, είναι το ίδιο να έχεις ένα μικρό σημαζεμένο σχολείο ή να έχεις ένα σχολείο με 5.000 μαθητές. Όχι βέβαια. Η αναλογία εκπαιδευτικών μαθητών, διότι μπορεί να έχεις ένα μικρό σχολείο, ένα σημαζεμένο σχολείο, αλλά μπορεί να έχεις, να μην έχεις καλή αναλογία εκπαιδευτικών μαθητών και να έχεις μεγάλη αναλογία μαθητών. Συνήθως σήμερα τα σχολεία κοινούνται 1 προς 25 περίπου, κοινούνται 1 προς 24 με συγκλή. Στο δημοτικό έχουμε και κοινήματα με πολύ μικρότερους αριθμούς, στο γυμνάσιο μπορεί να ξεφεύγεις, αλλά γενικώς όμως τα 30 πολύ δύσκολα θα τα δουλέψουν στην Ελλάδα, έτσι. Σας πληροφορώ ότι σε άλλες χώρες δεν είναι αναγκαστικά χαμηλότεροι οι αριθμοί των μαθητών να αντάξουν, μπορεί να είναι και μεγαλύτεροι. Μπορεί βεβαίως να είναι μικρό. Υποδομές του σχολείου, εργαστήρια, βιβλιοθήκες, χώροι διάφοροι, γυμναστήρια, οτιδήποτε. Υποδομές του σχολείου, προβολικά μηχανήματα, έτσι, μηχανήματα στήριξης στο έργο του δασκάλου, χάρτες, κλπ. Το μέληκος της τάξης, που έχει σχέση βέβαια πόσοι μαθητές με την αναλογία, έτσι, όσο μεγάλες είναι οι τάξεις, η τοποθεσία του σχολείου, που βρίσκεται το σχολείο, που τα λέγαμε και πριν, σε ποια περιοχή. Έτσι, για παράδειγμα, είναι κοντά σε έναν μεγάλο δρόμο που έχει πολύ φασαρία. Έτσι, είναι για παράδειγμα το σχολείο σε έναν δρόμο που έχει πολύ κίνηση και μπορεί να βγει, αν λέμε για μικρά παιδιά, να βγει μπάλα έξω και να έχουν προβλήματα από απλά πράγματα καθημερινά μέχρι, βέβαια, και πιο σοβαρά, αν βρίσκεται σε περιοχή που είναι υποβαθμισμένη και υπάρχουν κίνδυνοι μαθητές επειδή είναι σε κίνδυνοι. Σε κίνδυνοι, συγχωρείτε. Πέρα από την αναλογία εκπαιδευτικών μαθητών, επίσης, σήμερα που μιλάμε για τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες, η αναλογία των μαθητών και των μαθητριών ως προς την εθνοπολιτισμική τους προέλευση παίζει ρόλο. Παίζει ρόλο για τους ίδιους μαθητές, παίζει ρόλο και για τον ίδιο των εκπαιδευτικών. Έτσι, αν έχουν μια τάξη που είναι μισή-μισή, αν έχουν μια τάξη που έχουν δύο παιδιά από διαφορετικό κλαίσιο, αν έχουν μια τάξη που είναι περισσότεροι οι αλλοεθνείς, οι αλλογενείς από ότι οι ομογενείς, έτσι, οι ντόπιοι. Βαθμός ελέγχου συμβεί και στη θεαρχίαση, μια διάσταση της λειτουργίας του σχολείου. Πόσο αυστηρή είναι η κανόνωση του σχολείου. Τι πεινές μπορεί να δίνει η διέθυνση του σχολείου όταν ένας μαθητής παρεκτρέπεται και παραβιάζει τους κανόνες. Πολύ σημαντικό. Όχι μόνο οι συνθήκες και οι θεαρχίες, το σύστημα αμοιβών. Εντάξει, οι πεινές πάνε και το σύστημα αμοιβών. Επίσης, είναι ένα σχολείο το οποίο, όταν οι μαθητές τα καταφέρουν θαυμάσια, έχει ένα σύστημα αμοιβών. Αναγνωρίζει τη δουλειά που κάνουν οι μαθητές ή αναγνωρίζει τη δουλειά που κάνουν οι εκπαιδευτικοί. Υπάρχουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι εμπλέκουν τους μαθητές σε διάφορες δραστηριότητες, τους ευαισθητοποιούν σε διάφορα ζητήματα. Πάνε τους μαθητές και συμμετέχουν σε διαγωνισμούς και διακρίνονται. Είναι ένα σχολείο το οποίο αυτά τα πράγματα τα ενθαρρύνει και τα αναγνωρίζει. Ή είναι ένα σχολείο που το αφήνει αυτό στην προέρεση των εκπαιδευτικών και δεν επιβραβεύει τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Μη σας φαίνεται, μη θεωρείτε αυτονόητο ότι όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο στο σχολείο αυτό εκθιάζεται και ενθαρρύνεται. Γιατί πολλές φορές χαλάει τη ρουτίνα και την ηρεμία του σχολείου από την πεπατημένη. Και πολλές φορές πιστέψτε με είναι αρκετοί οι εκπαιδευτικοί και οι διεθυντές που δεν θέλουν ένα σχολείο να βγαίνει από την πεπατημένη τους. Τι ροή ας το πούμε έτσι κοψά. Οι μυνακτικές φραρτικές εφαρμόζονται στην ενδετική διδασκαλία. Υπάρχει μεγάλη έμφαση στην αξιολόγηση και στους υψηλούς βαθμούς ή στην κατανόηση γενικώς. Θα πρέπει να σας πω βέβαια εδώ ότι στην Ελλάδα έχουμε το εξής θέμα. Στην Ελλάδα τα σχολεία δεν έχουν πολιτική ως σχολεία όσο στα ζητήματα αυτά. Και σκεφτείτε το και τις δικές σας εμπειρίες. Σε άλλες χώρες η διεύθυνση του σχολείου παίζει ρόλο όχι απλώς γραφειοκράτη για να διακινεί την γραφειοκρατία και την ελληλογραφία και τα έγγραφα του Υπουργείου. Γιατί εδώ είμαστε για μια χώρα που έχουμε πάρα πολύ κεντρικό σύστημα. Έτσι όλα ταθωρίζονται άμεθα. Οπότε και η διεύθυνση του σχολείου και πάρα πολύ η γραφειοκρατία να διεκπεραιώσει. Σε πολλές άλλες χώρες η διεύθυνση του σχολείου έχει ρόλο συντονιστή και σε αυτά τα ζητήματα. Δηλαδή μαζεύονται εκπαιδευτικοί. Δεν είναι κάθε εκπαιδευτικός κάνω ό,τι θέλω. Και όχι με την έννοια του ελέγχου αλλά δίνουμε ένα στιγμό σχολείου ότι εμείς θερθαρίνουμε τις ομάδες εργασίας. Όλοι οι εκπαιδευτικοί να έχουν κάποιες αρχές όσους το πόσο μεγάλη έμφαση δίνουν στην αξιολόγηση και στους υψηλούς βαθμούς. Ή ακόμη και όσο αυτό που είπαμε για τις διαδικασίες για τις αμοιβές και τις ποινές. Λέει να υπάρχει ένα κλίμα στο σχολείο το οποίο να είναι ομοιογενές. Αν πάμε για παράδειγμα στο γυμνάσιο να μην αλλάζει ο καθλητής και αλλάζει βαρδελώς τον πλαίσιο. Μπαίνει φιλόγος, το κάνει έτσι, μπαίνει μαθηματικός, κάνει τελείως διαφορετικά πράγματα. Ο ένας τον εις την κατανόηση δουλεύει με τα γνωστικά, με τεχνικές αυτορυθμιζόμενες της μάθησης. Και ο άλλος μπαίνει και λέει ότι τα ξέρετε απ' έξω. Άρα λοιπόν, υπάρχουν περιθώριες στον τρόπο με τον οποίο μπορεί ένα σχολείο να λειτουργήσει ως σύστημα, ως ολότητα. Αλλά βέβαια στην Ελλάδα δεν ιδένει σχήλια αυτόν. Οι διδακτικές πρακτικές είναι συνάρτητες αποκλειστικά, τίνος, παιδευθυμούζοντας κάτι. Μετά, η επίδραση των συνομιλήκων. Φυσικά, είναι συνθήκη, η συνομιλήκη αποτελούν μια πολύ βασική διάσταση σε ένα σχολείο. Άρα λοιπόν, αποτελούν στοιχείο, το οποίο επηρεάζει γενικά το τελικό αποτελείσμα. Ακόμα και το περιβάλλον της τάξης. Τι σημαίνει περιβάλλον της τάξης? Το περιβάλλον της τάξης μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα, όσο στα φυσικά χαρακτηριστικά. Σημαίνει όμως πολλά πράγματα και όσο στο πλήμα που διαμαρφώνεται και αυτό που λέμε ψυχολογικό περιβάλλον της τάξης. Τι μηνύματα πλένει σχέση για παράδειγμα διδασκάλου μαθητή. Πώς θεωρούν οι μαθητές ότι μπορούν να εμπιστεύονται τον εκπαιδευτικό τους, ότι είναι κοντά τους, ότι μπορούν να έχουν ένα πρόβλημα να το μοιραστούν μαζί τους και να ζητήσουν ωστήρεξη. Αυτό είναι το περιβάλλον της τάξης. Και μάλιστα, από το βάθος της εκπαιδευτικής κυκολογίας όσοι είμαστε μαζί, ξέρετε ότι υπάρχει έννοια του ψυχολογικού περιβάλλοντος της τάξης, που είναι ακριβώς τα μηνύματα που εκλαμβάνει ο μαθητής για το τι διαμείφθει στην τάξη. Ένα πράγμα είναι το αντικειμενικό, περιπάνω, που μπορείς να μπεις σε μια αίθουσα για να κάνεις παρατήρηση, να μην το σκοπίσεις και να το αναλύσεις ως διάφορα χαρακτηριστικά ή να μπεις, όπως να μην το σκοπίσεις, να είσαι ένα φιλοπαρατήρησης δομιμένο και τσακάρης. Και άλλο πράγμα είναι να δώσεις ένα ερωτηματολόγο ή να πάρεις συνέντευξη από τους μαθητές και να ρωτήσεις τους μαθητές πώς θα θεωρώνουν τα διάφορα στοιχεία. Έτσι, το πρώτο είναι το αντικειμενικό σε ισαγωγικά, το δεύτερο είναι το ψυχολογικό, η ψυχολογική διάσταση του περιπάνω του συντάξης. Εντάξει, Κατία, καμιά ερώτηση μέχρι εδώ. Τώρα, γενικά τα αποτελέσματα της μάθησης σε μια σχολική μονάδα ή στο σχολικό κλαίσιο, συμφωνούμαι όλοι, νομίζω, και δεν είναι μόνο γνωστικά, είναι έτσι, προφανώς. Είναι πάρα πολλά και τα μη γνωστικά χαρακτηριστικά ως αποτελέσματα της μάθησης, γιατί τα παιδιά εκτός από γνώσεις και δεξιότητες που οικοδομούν, έτσι, αποκτούν και κοινωνικές δεξιότητες, μαθαίνουν τρόπους να ελεγχθούν αποτελεσματικά με τους άλλους, έτσι, και ούτε ούτε εξής. Επίσης, μαθαίνουν πράγματα τον εαυτό τους, μαθαίνουν να πιστεύουν στον εαυτό τους, ή μαθαίνουν να φοβούνται την αποτυχία εδώ παράλληλα, έτσι, είναι πολλά πράγματα. Και βεβαίως, όλα αυτά τα γνωστικά και μη γνωστικά χαρακτηριστικά ως αποτελέσματα της μαθησιακής διαδικασίας, τι κάνουν, συνεχίζουν, συσσορεύονται. Το όπως είπα προς τώρα, μιλούσαν χριστιανές, ή στους κάποιους τύπους όπως σας. Στην πορεία του χρόνου συσσορεύονται και αλληλεπιδρούν, συνεχίζουν να αλληλεπιδρούν δυναμικά με το πλαίσιο, αλλάζουν τα ίδια και πάλι στην πορεία του χρόνου, επιδρομώντας ταυτόχρονα στο ίδιο το πλαίσιο, το οποίο αλλάζει επίσης και είναι μια δεύτερη διαδικασία. Αλλάζει το άτομο, αλλάζει το πλαίσιο, επειδή αλλάζει το πλαίσιο, αλλάζει το άτομο, ξαναλάβει το άτομο, επηρεάζει το πλαίσιο, και αυτό συνεχίζεται διαβίαιο. Τουλάχιστον στο πλαίσιο της σχολίας, αλλά εγγενικότατα. Εντάξει, παιδιά, νομίζω αυτήν την έννοια του αναπτυξιακού πλαίσιο, έτσι όπως προσεγγίζουμε το σχολείο, πρέπει να την έχουμε στο νου μας. Τώρα, πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις συστημικές, τις πιο ολιστικές προσεγγίσεις στην τάξη και στην σχολική πρακτική, κυρίως αναγνωρίζοντας τα παρακάτω σημεία βαθιά. Που ούτως ή άλλως τα είπαμε, απλώς θα κάνουμε ακόμα πιο σαφή, ότι σε μία σχολική τάξη, μάλλον μία σχολική τάξη, μπορεί δινητικά να δεχτεί επιδράσεις από διάφορα άλλα περιβαλλοντικά συστήματα. Από την οικογένεια, βεβαίως, εδώ που σας πείτε να εισηθώ, από την κοινότητα, την τοπική ή την αγρίτερη, από την ομάδα συνομιλίκων, από την εκκλησία, από τα μέση μας και οι συνημέρους. Εποτελούν ξεχωριστά συστήματα τα οποία δινητικά μπορούν να σκήσουν επιδράσεις στην τάξη. Μπορείτε να σκεφτείτε, σας φέρω εγώ με ένα παράδειγμα, για το πώς η εκκλησία, που είναι ζωντανό παράδειγμα, έχει συμβεί πριν από δύο χρόνια στην τάξη του διού, στο σχολείο. Για το πώς η εκκλησία μπορεί να επηρεάσει την τάξη. Έτσι, τελείως απλά πράγματα. Το σχολείο είχε διάφορα οικονομικά προβλήματα, όπως όλα τα σχολεία, έτσι. Και έτυχε να είναι ο ιερέας της εκκλησίας εκεί, γιατί είχε και εκείνος το παιδί του στο σχολείο, σε μια συγκέντρωση γονέων που είχε γίνει και μας ενημέρωνε ο διευθυντής και ο σύμβουλος για διάφορα πράγματα. Και όταν συζητήθηκαν οι ελλείψεις του σχολείου, ο ιερέας με δική του πρωτοβουλία, είπε ότι εμείς, σε μας περιπτώσει, από τα χρήματα τα οποία μαζεύει η εκκλησία για να ενισχύει διάφορους άπαρους, ή για τις δράσεις της εκκλησίας και λοιπά, εγώ θεωρώ ότι μπορεί να προσφέρει ένα ποσό, ώστε να καλυφθούν κάποιες ανόημες του σχολείου. Έτσι, ένα πολύ απλό παράδειγμα για το πώς η εκκλησία μπορεί να επηρεάσει. Βεβαίως η εκκλησία μπορεί να επηρεάσει και στον πνευματικό επίπεδο, δεν το συζητάμε, αλλά θα σας έφερα ένα ανόδυνο παράδειγμα, έτσι. Φυσικά για τα μέση μαζική συνειμένουσης, δεν το συζητάμε, επηρεάζουν ούτως ή άλλως, επειδή επηρεάζουν τα μέση μαζική συνειμένουση στην κάθε ονάδα, το κάθε άτομο, έτσι, το κάθε άτομο κουβαλάει αυτήν την δυνητική επίδραση μέσα στην τάξη και τον εκπληκτικό βεβαιονιστήπος, οπότε όλο αυτό με έρχεται και αλληλεπιτρά δυναμικά. Η οικογένεια και η κοινότητα ομάδα τα ξέρουν αυτά, έτσι. Τώρα, επίσης επειδή ακριβώς αναγνωρίζουμε την επίδραση και της οικογένειας, η σύνδεση σχολείου οικογένειας, η καλή συνεργασία σχολείου οικογένειας αποτελεί πάρα πολύ σημαντικό παράδειγμα σήμερα. Βλέπετε το τελευταία χρόνια και σε άλλο μαθήματα σχολικής θα έχετε ακούσει, έτσι. Και υπάρχει και μάθημα για τη σύνδεση σχολείου οικογένειας, ακριβώς γι' αυτό το πράγμα. Βασιζόμαστε σήμερα στην καλή συνεργασία σχολείου οικογένειας, έτσι. Γιατί, γιατί, και οι δυο αποτελούν τα δυο συστήματα στο οποία ανήκει το παιδί. Δεν ξέρω, σε αυτό το μάθημα τα λέγαμε την προηγούμενη φορά. Δεν μπορεί η οικογένεια και το σχολείο να κινούνται παράλληλα και να είναι συναντιώντανοι, έτσι. Γιατί τότε καταλήγουμε στο να αποδίδει ευθύνες και κατηγορίες το ένα σύστημα στο άλλο για τη συμπεριφορά του παιδιού. Πρέπει να είναι συντονισμένη και βεβαίως την ευθύνη ή μάλλον τη μεγαλύτερη, να το πω καλύτερα, τη μεγαλύτερη ευθύνη σε αυτή τη συνεργασία σχολείου οικογένειας, ποιος φαντάζεται, ποιος φαντάζεται ότι είναι περισσότερο η οικογένεια ή το σχολείο. Τάνια. Το σχολείο. Λοιπόν, γιατί, γιατί, γιατί, το σχολείο σου, μητέ, έπρεπε να ενδεώνει τους γονείς για να τα σκαφεί να... Και... και τι άλλο, και το σχολείο αυτό πρέπει να μείνει ανοιχτό, έχει, Χριστίνα? Ε, αυτό που παρήχει την εκπαίδευση, δεν είναι καλά όταν εκπαιδευτικά, και έτσι μπορεί, για αυτό, να ενδέωσουν το τρόπο που βλέπουν εκπαιδευτικά. Έτσι, ε. Και στην ουσία είναι ο χώρος που είναι ανοιχτός για κάθε άτομο, οπότε θα πρέπει στην ουσία να συγκρίνει κάθε, όποιος ήσυχε ο θέλης να το κάνει αυτήν την υπογένεια. Και καταρχήν να δώσω και το μήνυμα στους γονείς, ότι είναι ανοιχτό το σχόλιο για τον γονέα, διότι ξέρετε, πάρα πολλά σχολεία κρατύν ένα πολύ τυπικό, και αυτό γιατί υποχρόνια νόμος. Λένε, φέρνουν τα παιδιά ένα χαρτί με το πρόβλημα και λέει, η δασκάλα της τάξης δέχεται κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα, 11 παρατέτατο με 11 και 20. Λοιπόν, πείτε μου εσείς αν θεωρείτε ότι αυτό είναι ένα μήνυμα το οποίο αφήνει το περιθώριο στο γονέα να πάρει. Εγώ είμαι απολύτως σίγουρη ότι και μια άλλη ώρα να πάει ένας γονέος, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί θα τον δεχτούν. Όμως, όταν βάζεις σε αυτό ο εκπαιδευτικός ή εκπαιδευτικός της τάξης, δέχεται αυτά τα 25 λεπτά, 30 λεπτά την πρώτη Δευτέρα ή Τρίτη του μήνα και έχεις 25 παιδιά στην τάξη. Δεν θα πάνε όλοι. Απλώς, δώσε το μήνυμα ότι είσαι περισσότερο διαθέσιμος, διότι αν το δώσεις στο μήνυμα ότι είσαι περισσότερο διαθέσιμος, θα φουν και περισσότεροι. Έτσι, ή κάλεσέ τους στην αρχή που, ούτως ή άλλως, όλες τις κοφλώνες, τουλάχιστον στο δημοτικό, να καλούν τους γονείς στην αρχή και πέρασέ τους το μήνυμα αυτό της συνεργασίας και πες τους πώς προγραμματίζεις να δουλέψεις εσύ, τι περιμένεις από τους ίδιους να κάνουν. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, διότι γιατί θεωρούμε αυτό νόητο ότι κάθε γονιός πρέπει να ξέρει πώς θα στηρίξει το παιδί του. Ο κάθε γονιός κουβαλάει τις δικές του εμπειρίδες, καλές, κακές, μέτρες, άσχημες. Έτσι, από το πώς ήταν ο ίδιος ως παιδί μαθητής, τι εμπειρίζει εκπαιδευτικές ηχεία από το αν, για παράδειγμα, τα μάθαινε όλα πέξω ή όχι, από το αν που άρεσαν τα μαθηματικά ή όχι, ξέρετε πώς οι γονείς μεταφέρουν τη δυσφορία τους ή τις αγνιδικές επιθύσεις που έχουν για ένα γνωστικό αντικείμενο στα παιδιά τους. Και κυρίως για τα μαθηματικά, δεν θέλω να σας πω παιδιά, έτσι. Διότι μεταφέρει τις δικές του αγνιδικές εμπειρίες και ξεκινάει το ότι πω πω τι δύσκολο είναι αυτά τα μαθηματικά. Και μόνο από αυτό να ξεκινήσει κάποιος, μεταφέρει σε ένα παιδί το οποίο ακόμη δεν ξέρει παιδινοστροφή, ότι αυτό είναι κάτι φοβερό. Άρα λοιπόν το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης, πέφτει στο σχολείο κατεπέκτες στον εκπαιδευτικό, αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο γονιός δεν έχει ευθύνη, απλώς στην προκειμένη περίπτωση είναι το σχολείο το οποίο θα πρέπει να ανοίξει τις πόρτες του και να καλέσει τους γονείς σκοτά. Και να τους καταστήσει και κοινωνούς σε αυτή την ιστορία. Σημασία της κοινωνικοεικοναδικής κατάστασης και της κουλτούρας του πλαισίου, το είπαμε και νωρίτερα, βέβαια μας επιτρέπει αυτή η ολιστική συστημική οπτική μας επιτρέπει να κανοίσουμε καλύτερα το γιατί ένα σχολείο βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, να καταλάβουμε το πλαίσιο μας στο οποίο βρίσκεται και την χρονική στιγμή. Και πάμε και στο επόμενο της κοινωνικοειστορικές αλλαγές. Η κρίση στην Ελλάδα, δώσε με παράδειγμα, αν δεν το ξαναλέω, μπορεί να μας βοηθήσει να εμπινεύσουμε καλύτερα τη γέννηση σε μια σχολική τάξε. Επίσης, αυτή η ιστορική στιγμή, ο χρόνος μας βοηθάει να καταλάβουμε, λέμε και παράδειγμα σήμερα, ότι το σχολείο, και θα μου πείτε αν συμφωνείτε ή όχι, γενικά δυστυχώς θεωρείτε ότι το σχολείο έχει απαξιοθεί ως θεσμός. Συμφωνούμε σε αυτό. Το σχολείο δεν έχει σήμερα την αξία, παρά το λοιπόν όλη η κυνηγάνα της πολύ υψηλές επιδόσεις και την συνεχιζόμενη εκπαίδευση, από την άλλη το σχολείο ως θεσμός που παράγει αξίες έχει αποδυναμωθεί σήμερα. Στα πλαίσια μιας ευρύτερης απαξίωσης θεσμών. Και επειδή και το σχολείο αποτελεί ένα σοβαρό σημαντικό θεσμό, στη γενικότερη απαξίωση ιδεών και θεσμών που υπάρχουν σήμερα και το σχολείο υφίσταται αυτή την απαξίωση. Έτσι και το σχολείο τι σημαίνει, σημαίνει και η εκπαιδευτική σημαίνει. Είναι πάντα κλιματισιακή δεργασία. Έτσι απαξίωση του σχολείου ως θεσμού σημαίνει ότι πια δεν αναγνωρίζω ότι το σχολείο μπορεί να αποτελέσει χωρέ αλλαγής. Έτσι δεν είναι. Λοιπόν από πολύ απλά παραδείγματα το ότι ένας γονιός μπορεί να θεωρεί ότι ο ίδιος μπορεί να είναι καλύτερος δάσκαλος του παιδιού του από τον εκπαιδευτικό της τάξης και αυτό το μήνυμα έχει ότι εγώ θεωρώ ότι μπορώ να διδάξω στο παιδί μου καλύτερα αυτά τα οποία έχει από τον δάσκαλο της τάξης το οποίο μπορεί να είναι μια αλήθεια πρέπει, έτσι, για πολλούς λόγους. Αλλά υπάρχει όμως αυτή η γενικότερη απαξίωση και του σχολείου ως θεσμού. Και βέβαια μπορούμε εξαιτίας αυτή μάλλον η συστημική προσέγγιση για την σχολική ψυχολογία και γενικά για το σχολικό πολιτισμό μπορεί να μας επιτρέψει καλύτερα να καταλάβουμε γιατί, για παράδειγμα, αυξάνει συνεχώς ο εθμός των παιδιών που ζουν κατά τα όρια της φτώχειας και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την προσαμογή του στο σχολείο, τα μαθησιακά του επιτέρθματα, τις δυσκολίες που μπορεί να έχει στο σχολείο, τις κοινωνικές υπέρηφορές γιατί μπορεί να έχουν αυξημένα περιστατικά επιθετικότητες, για παράδειγμα, έτσι και το καθεξής. Άρα, λοιπόν, αυτή η συστημική οπτική, η ολιστική οπτική όπου το άτομο ελευθερά δυναμικά με το περιβάλλον, επηρεάζει το περιβάλλον του, δέχεται, επιδράσσει, αλλάζει και το ξαναλάζει, έτσι. Νομίζω ότι μας βοηθάει στο να καταλάβουμε όλη αυτή τη σχετικότητα και ότι δεν είναι προδεδικασμένα τα αποτελέσματα, δεν είναι προποφασισμένα. Η φύση είναι τα αλλαγές, γιατί αλλάζουμε οι ίδιοι, αλλάζει το πλαίσιο στο οποίο κοιμούμαστε και στην πορεία του χρόνου, όλες αυτές οι αλλαγές δυναμικά ελευθερώνουν μεταξύ τους. Πώς το προτείνετε να προσεγγίσει το σχολείο, με λίγο οι έννοιες, πώς είναι η σύγκριση? Ήδη πιο μπροστά ήταν με κάποια πράγματα. Καταρχήν το σχολείο να δώσει το μήνυμα ότι οι γονείς είναι όχι απλώς ευπρόσδεκτοι, είμαστε όχι απλώς δεκτοί, αλλά ευπρόσδεκτοι. Και μάλιστα, ούτε καν απλώς ευπρόσδεκτοι, αναγκαία είναι η συνεργασία ότι εμείς θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί σας, γιατί το παιδί πρέσβεται ανάμεσα στα δύο συστήματα, στην οικογένεια και το σχολείο, δεν μπορούν να κοινούνται παράλληλα, πρέπει να συνεργαστούν πάντα με γνώμονα τα καλά των παιδιών. Και αυτό μόνο μέσα από το να δώσει το μήνυμα η διεύθυνση και εκπαιδευτικό στο γονιό, ότι εγώ βασίζομαι σε αυτήν τη συνεργασία μαζί σου και ότι και η γιο το καλό του παιδιού θέλουμε και δεν είμαστε ανταμονιστές. Και ξέρετε αυτό είναι σημαντικό να περάσει, όχι μόνο στην περίπτωση των παιδιών που αψιάζουν δυσκολίες. Γιατί εκεί τις περισσότερες φορές υπάρχει συνεργασία καλώς ή κακώς, δηλαδή εκεί των πραγμάτων θα πρέπει να συνεργαστούν γιατί υπάρχουν διάφορες δυσκολίες. Αυτό θα πρέπει να περάσει στο σύνολο των παιδιών. Όχι μόνο δηλαδή, γιατί αλλιώς ξέρετε η σχέση σχολείου-εικογένειας μπορεί να είναι από καλή μέχρι κακή. Τώρα το καλή τι σημαίνει, το καλή μόνο σημαίνει διαφορετικά πράγματα, μπορεί να είναι τυπική. Γιατί σημαίνει τυπική, όπως πάει στο σχολείο όταν δίνει τους βαθμούς ή όταν καλεί το σχολείο τους εκπαιδευτικούς για κάτι και δεν εμφανίζεται ποτέ άλλο. Αυτή είναι μια τυπική σχέση. Και συνήθως αυτή η τυπική σχέση μπορεί, μέχρι τώρα το δεδομένα, να είναι επαρκής πότε. Εάν το παιδί δεν παρουσιάζει δυσκολίες στην προβλήμα, έτσι δεν είναι. Εάν ένα παιδί δεν παρουσιάζει δυσκολίες στο σχολείο, σε σχέση με την επιδοσία του, ούτε προβλήματα στην κοινωνική του συμπεριφορά, έτσι. Τότε μπορεί αυτή η τυπική σχέση να είναι επαρκής, όχι με την οπτική την οποία λέμε τώρα, αλλά επειδή δεν δημιουργούνται προβλήματα, όλα βαίνουν καλώς. Μπορεί λοιπόν να είναι από τυπική μέχρι και ουσιαστική, δηλαδή να υπάρχει αυτή η συνεργασία, να ενημερώνει τον γονιός, να ελευθερά με τον δάσκαλο, να του δοκιάζουν και γενικώς να υπάρχει μια δυναμική συνεργασία, έτσι. Τώρα, εάν είναι κακή, το κακή τι σημαίνει επίσης. Κακή σημαίνει παντελής αδιαφορία, έτσι. Δεν εφανίζεται καθόλου δηλαδή ο γονιός στο σχολείο, και το γιατί δεν εφανίζεται ο γονιός στο σχολείο μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους, όπως καταλαβαίνετε, έτσι. Ή να μην υπήρξει για τον α, β, λόγο μια καλή επικοινωνία μεταξύ του εκπαιδευτικού και του γονέα. Και αυτό μπορεί να προκύψει πώς, για σκεφτείτε λίγο, πώς μπορεί να προκύψει μια κακή επικοινωνία εκπαιδευτικού γονέα. Δηλαδή, υπήρξε από την πλευρά του εκπαιδευτικού κίνησης το να πάει στο σχολείο, αλλά... Έλα, Αντονία. Όχι, δεν υπάρχει κατάλληλα. Επίσης, όταν ο γονέας είναι πολύ κρυστός, και βέβαια έχει κάποιες πάροτρινσεις που θα πληθεί όσο μπορεί να το δει, ή το χαρακτήρις που θα το επιτρέπει, είναι πολύ επιθυτικός ο γονιός στην εκπαιδευτική. Και γιατί δεν μπορούσε να είναι επιθυτικός ο εκπαιδευτικός, ο εκπαιδευτικός είναι και ο γονιός, ο γονιός, ο γονέας. Δεν υπάρχουν δύο όρους. Είτε είναι από τον παραπέραστο, είτε είναι εκεί από το άλλο σχολείο. Έτσι. Πάρα πολλές φορές. Ξέρετε, αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια είναι ότι έχει ανεβεί το μορφωτικό επίπεδο του γονέα, το μέσο μορφωτικό επίπεδο του γονέα. Έτσι. Οι γονείς εμπλέκονται όλο και περισσότερο στις σχολικές δουλειές που έχουν τα παιδιά στο σπίτι. Και μπορούν να εμπλακούν, θέλουν. Θα πρέπει να σας πω ότι σύμφωνα με την πολύ πρόσφατη βιβλιογραφία, τους γονείς τους θέλουμε να εμπλέκονται να συμμετέχουν στις σχολικές ζωήτων. Δεν τους θέλουμε διάφορους. Τους θέλουμε να εμπλέκονται απλώς με τη διαφορά του θέλημα. Τους θέλουμε να εμπλέκονται με προσαρμοστικούς τρόπους, όχι με τρόπους οι οποίοι είναι δυσνητουργικοί. Έτσι. Λοιπόν, πολλοί γονείς λοιπόν μπορεί να φτάσουν στο δάσκαλο με έναν, αν όχι επιθετική στάση, αλλά εν πάση περιπτώσει με μία διευδικητική, ας το πούμε έτσι ευγενικά στάση ή και με μία ακόμη και προσβλητική αν θέλετε στάση, γιατί εκτιμούν ότι δεν γίνεται δουλειά στο σχολείο, γιατί εκτιμούν ότι ο δάσκαλος δεν φέρεται καλά στο παιδί, γιατί δεν άρχιζε για τα λόγω και πάει ο γονιός και διαπληκτίζεται με τον εκπαιδευτικό, γιατί δεν έχει την οκτική την οποία είπαμε, γιατί θεωρεί, ξεκινάει από το ότι αυτό το οποίο βλέπει ο γιος στο σπίτι είναι αποτέλεσμα από το εκπαιδευτικό, άρα θα πάω στον εκπαιδευτικό και θα του βάλω τις φωνές, να αλλάξει ο εκπαιδευτικός σε μένα που δεν κάνει όλα καλά. Έτσι. Αυτή η οκτική είναι που πρέπει να περάσει στη σκέψη όλων των εμπλεκόμενων νομερών για να σκεφτούν ότι μήπως δεν κάνω κι εγώ κάτι καλά και συμβαίνει αυτό το οποίο συμβαίνει. Άς ξεκινήσω το να αλλάξω εγώ πρώτα και αν δω ότι κάποια πράγματα επιμένουν τότε θα πρέπει να περάσει στο να δω, γιατί μπορεί, εάν αλλάξω εγώ να αλλάξει το παιδί ή αλλαγήσει τη συμπεριφορά του παιδού, να περάσει ως αλλαγή στο δάσκαλο απέναντι του. Έτσι. Πριν φτάσω στον εκπαιδευτικό και να φωνάζω το ίδιο πάντα για άλλο. Έτσι. Να σας δώσω, ξέρετε, πάρα πολλά παραδείγματα έτσι μιας δυσκολιτουργικής σχέσης εκπαιδευτικού γονέα έχουν σχέση με τους βαθμούς. Έτσι, διότι οι γονείς σήμερα ζητούν το λόγο από τους εκπαιδευτικούς γιατί αξιολογούν τα παιδιά τους από τους βαθμούς. Έτσι. Λέει για εσείς τι είναι. Σε ένα παράδειγμα που πήγε και ζήτησε μια μητέρα της Αισαβουλίκας τα ρέες στάχων εκπαιδευτικών. Ποια τα? Τα ρέες στάχων εκπαιδευτικών, επειδή έβαλε 19 στο τέλος της και έχει 20. Ζήτησε ένα συγκεκριμένο μάθημα τη λεωφορική. Και τον αποξίασε κιόλας διότι όταν έφτιαξε τη λεωφορική δεν ήταν σκιά αρχαία. Βέβαια, ναι. Εγώ είπα στ' αρχαία, έβαλε 19 στη λεωφορική. Πώς γίνεται αυτό, ας πούμε, ναι. Το θράσος και όλα αυτά που του είπε. Είμαστε σίγουροι. Ναι. Σας πληροφορώ ότι αυτά είναι συχνά περισσότερα. Με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να καταλήγουν σε φρακτικές που δεν είναι οι καλύτερες. Προκειμένου να έχουν το κεφάλι το σύστημα. Έτσι. Δηλαδή, για ποιες είναι αυτές τις φρακτικές. Η κλήρωση, για παράδειγμα. Όταν είναι να θέσουν κάτι σε κάποιον, από να κάνουν την ανάθεση από απλά πράγματα, ξέρετε, από το ένα ρόλο σε μια θεατρική παράσταση. Ακόμη και γι' αυτό, δηλαδή. Ή από μια εκδήλωση στην οποία θα μιλήσει κάποιος, κλπ. Από να εκλέξουν αυτός ο οποίος μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα. Έτσι. Κάνουν μια κλήρωση, οπότε έχουν το κεφάλι τους ίσως. Λέει, έτσι, αφοκλείζω τον όποιο κονιό θέλει συναρτή να μου ζητήσει τα λέστα γιατί είτε πρώτοι μου στο εικό μου παιδί και όχι το άλλο. Δείτε τι γίνεται με τις σημαίες στο δημοτικό κεφάλι. Έτσι. Εκεί γίνεται πανικός. Πανικός με τις σημαίες στο δημοτικό. Έτσι. Όπου φτάνουμε, όταν ο μεγάλος μου ήταν πρώτη γυμνασίου, ήταν πέντε τα τμήματα. Ήταν περίπου 130 παιδιά κοσμένα σε πέντε τμήματα. Ξέρετε τώρα πώς είναι τέτοιες σημαίες που είναι 28 η Οκτωβρίου και γίνεται η ανάθεση της σημαίας και των παραστατών και λοιπά. Ο παραστάτης από την πρώτη γυμνασίου δεν έχει βαθμολογία στο γυμνάσιο για να βγει, βασίζοντας τους βαθμούς στο δημοτικό. Τώρα οι βαθμούς στο δημοτικό, ξέρετε πώς είναι τα τελευταία εύρονα. Από τα 130 παιδιά, ξέρετε πόσα παιδιά. Ήταν από τρία δημοτικά παιδιά στο, έφτασαν στην πρώτη γυμνασίου. Μπορείτε να φανταστείτε πόσα παιδιά μπήκαν στην πλήρωση για να μπουν στη σημαία. 75, έτσι λοιπόν. 75 παιδιά είναι πιο πολλά από το 50%, τα οποία θεωρήθηκαν άγριστα με την βαθμολογία, έτσι και μπήκαν στην πλήρωση για τη σημαία. Αυτό, θυμάμαι, είχε, αυτό μόνο σαν έκτατο μπορεί να το πει κάποιος, έτσι. Είναι, θυμάμαι, γύρισε ο γιος μου και μου λέει, ευτυχώς, βρε Ιωμά, τουλάχιστον πληρώθηκε κάποιος, ο οποίος άξιζε να είναι στη σημαία, να συμβαθεί στον πιο καλό σπαδιτής, έτσι. Αυτό, όμως, τι προβλήματα δημιουργεί αυτή η πολύ υψηλή αξιολόγηση. Δημιουργεί λανθασμένα προσδοκίες στα παιδιά και στους αδερφούς και στους γονείς, επίσης. Έτσι. Δεν λέμε να είναι πολύ αυστηρή αξιολόγηση, αυτό δημοτικό κλπ., βάζει και διτώσει να διώσουν κάποιες στοιχειωμένες προϋποθέσεις. Και στους κατονομές να πάρουν, δεν μπορεί στα 130 παιδιά, 75 να είναι άξιστα. Ό,τι και να κάνεις, έτσι. Όμως, αυτό πώς προκύπτει, αυτό ότι οι εκπαιδευτικοί δεν θέλουν να έρχονται σε σύγκρουση με τους γονείς. Ή, θυμάμαι, αυτό όπως το έχω αναφέρει και στο μάθημα της εκπαιδευτικής, πριν από κάποια χρόνια που έκανα κάποιες σημεινάρες εκπαιδευτικούς, ή ήταν ένας, και ξέρετε, οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι φτάνουν στα σημεινάρια, είναι άνθρωποι απευθυντοποιημένοι, έτσι, διότι αυτό είναι και ένα ζήτημα που έχουμε εμείς. Γιατί όταν γίνονται κάποια σημεινάρια και δεν είναι αμοιβόμενα ή οτιδήποτε, αυτοί οι οποίοι φτάνουν στο να εκπαιδευθούν είναι αυτοί οι οποίοι νοιάζουν και θέλουν να γίνουν καλύτεροι εκπαιδευτικοί, έτσι. Οπότε ξεκινάς με μια ευθυντηρία ανθρώπων οι οποίοι προβληματίζονται για τη δουλειά τους, θέλουν να πουσουν κάτι καλύτερο, δεν κάνουν όλα έτσι με ευκολία στην δουλειά τους. Και μου είχε πει αν είσαι εκπαιδευτικός από αυτούς τους που ήταν στο σημεινάριο, που ήταν εκπαιδευμένοι, που είσαι εκπαιδευμένοι, ξέρετε, μου λέει, κύριε γονίδα, εγώ, μου λέει, επειδή απείδησα, μου λέει, με τους γονείς, πια και τον τρόπο με τον οποίο έρχονται και διεκδικούν τους βαθμούς και λοιπά, είχε πέμπη δημοτικού, έτσι. Κατέληξε, έστω, βάζω πάρα πολλά, και επειδή δεν θέλω να βάζω, λέει, βαθμούς συνέχεια σε όλη την τάξη, αν βάζω δικά μου, εγώ, κατέληξε, ελπίζω να τους βάζω πάρα πολλά τεστ. Δηλαδή, λέει, αν όχι κάθε μέρα, μέρα, παραμέρα, λέει, εγώ τους έβασα τεστ. Με αποτέλεσμα, λέει, έρχεται ο γονιός, όταν ερχόταν ο γονιός, δεν ήθελε να πω τίποτα, δεν είχα, λέει, το φάκελο, έδειχνα τα τεστ, δεν μπορούσα να πει τίποτα μετά. Αυτό, όμως, καταλαβαίνετε, είναι καλύτερη τεκτική τρακτική, κάθε μέρα τα παιδιά να παίρνουν μέσα και να ξέρουν ότι θα γράφουν τεστ. Έτσι, λοιπόν, απλώς θέλω να σας πω ότι πώς ακόμη και ένα συγκεκριτικός ο οποίος προβληματίζεται για την παιδιά του, προκειμένου να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίζει, να μην έχει ασχολή δυσφορία των γονιών, καταλήγει σε μία μη προσαρμοστική τρακτική. Έτσι, η οποία αυξάνει το άγχος στον παιδιόγημο, δημιουργεί τον φόβο της αποτυχίας, έτσι, το κυνήγι του υψηλού βαθμού και όλα αυτά με τα συνεχίτες. Έτσι. Ωραία. Τώρα, πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, νομίζω ότι... Κοιτάω λίγο για την ώρα, νομίζω ότι προχωρούσαν και στην επόμενη ενόητα, αλλά δεν μοιάζει. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις συστημικές θεωρίες στην τάξη, είναι αυτά που είπαμε, δηλαδή. Ότι, ουδιαστικά, εάν θεωρήσουμε το σχολείο με την οπτική των συστημικών προσεγγίσεων, τότε θα πρέπει οι ειδικοί να επιβιώκουν τις επιθυμητές αλλαγές, όχι μόνο στο επίπεδο του ατόμου, αλλά και στο επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των διάφορων συστημάτων. Αυτό που λέμε ενολικά. Να δούμε, δηλαδή, τις συμπεριφορές μέσα από αυτήν τη συστημική οπτική. Ότι μια συμπεριφορά δεν είναι παράλογο του ατόμου που την παράγει, όταν βρίσκεται στο πλαίσιο, επηρεάζεται, επηρεάζεται, κλπ. Και έχει σχέση με τα στοιχεία του πλαισίου και των άλλων συστημάτων. Οπότε οι όποιες παρεμβάσεις γίνουν, δεν μπορεί να περιορίζονται στο επίπεδο του ατόμου, αλλά θα πρέπει να γίνονται και στο επίπεδο των συστημάτων που επηρεάζουν το παιδί. Τάξη, οικογένεια κλπ. Άρα λοιπόν, αναδεικνύεται κρίσιμος ο ρόλος του πλαισίου και αυτή είναι η σύμφωνη οπτική η οποία προφέραμε να συγγυρίσουμε σήμερα τους μαθητές μας, τις τάξεις, τα σχολεία κλπ. Έχετε να ρωτήσετε κάτι. Σας έδωσα το προηγούμενο και αυτό το μάθημα που είναι τα εισαγωγικά, γιατί την επόμενη φορά θα περάσουμε στις συγκεκριμένες θεματικές, θα περάσουμε στις ιδιαιτερότητες, τα παιδιά με ιδικές ανάγκες και το φάσμα των ειδικών αναγκών που μπορεί να συναντήσουμε στο σχολείο και τι σημαίνει σε επίπεδο συμβουλευτικής εκπαιδευτικών κάθε περίπτωση ιδικής ανάγκης. Προσπαθήσαμε την προηγούμενη και αυτή τη φορά να δώσουμε τα ιδιαιτερότητα για τη σχολική ψυχολογία και κλείσαμε με αυτό το θεματικό πλαίσιο το σύγχρονο. Ποια είναι η οπτική δηλαδή του σχολικού ψυχολόγου και σε αυτή την οπτική θα πρέπει να καθοδηγεί να συμβουλεύει όλα τα μέρη της σχολικής κοινότητας, τους συμβουλευόμενους οι οποίοι θα υλοποιήσουν αυτό το πράγμα. Λοιπόν, μιλάμε για μια οπτική που δεν μένει στο άτομο, στη μονάδα, αλλά περνάει και στις σχέσεις του ατόμου με το πλαίσιο και με τα διάφορα συστήματα στο οποίο κλείται. Είναι σαφές αυτό. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το πράγμα, έτσι, και οπότε κλείνουμε τα εισαγωγικά. Δεν ξέρω αν θέλετε να ρωτήσετε κάτι και βλέπω ότι η ώρα πέρασε με 2.20 και δεν έχει νόημα να ξεκινήσουμε δύο διαφάνειες εννοείται ότι θα έχουμε την επόμενη πάρα σκεφή. |
