| 20ο μάθημα με την κ. Βούλγαρη: Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Βουλγάρη Αθηνά, είμαι ψυχολόγος, η δίκευση μου αφορά στη σχολική ψυχολογία, είμαι υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτελίου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τα τελευταία 7 χρόνια εργάζομαι ως ψυχολόγος στα πρωιν και δι, μετέπιτα και συ και σήμερα και δασί. Στο σημερινό webinar θα μιλήσουμε για το ρόλο του ψυχολογού και τη διαδικασία της ψυχολογικής αξιολόγησης όπως ασκείται σε ένα δημόσιο φορέα όπως είναι τα κεδασί και για το ρόλο της αξιολόγησης της νοημοσύνης ως ενός τμήματος πολύ σημαντικού της ψυχολογικής αξιολόγησης κατά τη διαγνωστική διαδικασία. Αρχικά θα σας περιγράψω σύντομα το ρόλο ενός ψυχολόγου σε έναν τέτοιο φορέα καθώς και τη συνήθιμη διαδικασία, το τι περιλαμβάνει συνήθως η ψυχολογική αξιολόγηση. Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για κλίμακες αξιολογήσεις της νοημοσύνης που χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα και ποιες από αυτές είναι σταθεσμένες στον ελληνικό κληδισμό, δηλαδή έχουμε επίσημα δεδομένα από άτομα διαφορετικών ηλικιών και υπόβαθρου και φύλου για την δημιουργία τους. Στη συνέχεια θα εστιάσω στο πιο συχνά χρησιμοποιούμενο τεστ νοημοσύνης. Έχει σταθμιστεί από το 2017 αλλά σε επίπεδο δημοσιών υπηρεσιών και φορέων αγοράστηκε πέρυσι ενώ το προηγούμενο σχολικό έτος περίπου τον Απρίλη του 2022 και έκτοτε χρησιμοποιείται το WISC 5. Θα περιγράψω σε αυτό το webinar περισσότερο τις κλίμακες που το απαρτίζουν καθώς και το τι περιλαμβάνει η διαδικασία της χορήγησης και στο επόμενο θα μιλήσουμε για το πώς βαθμολογώ προβαίνω σε μια ερμηνεία των αποτελεσμάτων που έχω λάβει και γράφω την ψυχολογική έκθεση. Ξεκινώντας λοιπόν να πω πιθανώς να το γνωρίζετε ήδη και από άλλο υλικό που έχετε μελετήσει σε σχέση με το σεμινάριο να πω ότι ο ψυχολόγος είναι η μία από τις τρεις ειδικότητες που απαιτείται στη διαδικασία της αξιολόγησης προκειμένου να εκδοθεί κάποια γνωμάτευση. Γνωμάτευση είναι μία πρόταση, μία τοποθέτηση κάποιας διάγνωσης και πρόταση σε σχέση με την αντιμετώπιση ειδικών εκπαιδευτικών ανάγκων ή αναπηρίας. Τα μέλη που με βάση το νόμο ειδικότητες αν θέλετε που πρέπει να αξιολογήσουν ένα περιστατικό έναν μαθητή ή μια μαθήτρια προκειμένου να λάβει κάποια διάγνωση είναι ο ψυχολόγος, ο κοινωνικός λειτουργός και ο ειδικός παιδαγωγός. Και σε άλλες περιπτώσεις αν κρίνεται απαραίτητο προσθήθηται και η ειδικότητα του λογοθεραπευτή, του φυσιοθεραπευτή, ανάλογα με τις ανάγκες. Να πω εδώ ότι τα κεδασί δρίθηκαν, τα κεσί μάλλον, αν το πω έτσι, μετονομάστηκαν σε κεδασί περίπου τον Ιούλιο του 2021. Έχουν βγει κάποιες διευκανιστικές οδηγίες για τη λειτουργία τους. Πόσο ακόμη δεν έχουμε έναν κανονισμό λειτουργίας επίσημο, με βάση τις οδηγίες του Υπουργείου βασιζόμαστε στον κανονισμό λειτουργίας των κεσί. Έτσι λοιπόν τα δεδομένα που σας δίνω προκύπτουν από τα υπάρχοντα δεδομένα που βασιζόμαστε στον κανονισμό λειτουργίας των κεσί. Ο ρόλος ενός ψυχολόγου, να πω επίσης, δεν εξαγγλείται και όλων των άλλων ειδικοτήτων φυσικά στο ζήτημα της αξιολόγησης και της διάγνωσης. Έχουν και πολλά άλλα καθήκοντα αναφορικά με την υποστήριξη των σχολικών μονάδων, με τη συμβουλευτική ή σε γονείς εκπαιδευτικούς, με δράσεις πρόληψης. Αλλά εδώ θεστιάσουμε στο ρόλο, στο πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης. Έτσι λοιπόν, ως μέλος μιας διεπιστημονικής ομάδας, ο ψυχολόγος οφείλει να αξιολογήσει, βλέπετε πόσο γενικά είναι διατυπωμένο, πιθανές τις σχολίες, πιθανούς φραγμούς, που εμποδίζουν την ισότιμη πρόσβαση σε μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο μαθητή στην περιοχή ευθύνησης του εκάστοτο και δασί. Τι πρέπει να κάνει για να γίνει αυτό, βλέπετε πάλι πόσο γενικά είναι διατυπωμένο. Αξιολογεί μαθητές που χρειζουν υποστήριξη με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και μέσα. Τέτοια είναι η παρατήρηση, η συνέντευξη, η επικοινωνία με το σχολείο, τα κατάλληλα ψυχοτεχνικά μέσα, αυτά που θα λέγαμε τα διάφορα ψυχομετρικά τεστ, οτιδήποτε λοιπόν, που μας δίνει, μας επιτρέπει να διαμορφώσουμε μια εκτίμηση των δυσκολιών και των αναγκών. Αυτά τα λέω για να εξηγήσω ότι ενώ η αξιολογήση της νοημοσύνης είναι σημαντική σαφώς πολύ συχνά συντεδεμένη με το ρόλο του σχολικού ψυχολόγο, ειδικά στα κεδασί, δεν είναι το μοναδικό καθήκον και σε καμία περίπτωση η ψυχολογική αξιολόγηση δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στα δεδομένα ενός τεστ ή πολλών τεστ, όσο καλά και να είναι. Σίγουρα χρειαζόμαστε δεδομένα από την παρατήρηση, από κλινική συνέντευξη, είτε με το ίδιο το παιδί, είτε με τους γονείς. Κατά περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιούμε ερωτηματολόγια αυτό αναφοράς για να τα απαντήσουν οι ίδιοι οι μαθητές, ή να δίνουμε τέτοιες κλιμάκες σε γονείς και εκπαιδευτικούς. Ανάλογα με το έτημα, γιατί όταν εμείς ως κεδασί ξεκινάμε να διερευνούμε ένα περιστατικό, έχουμε ήδη από το σχολείο μία εικόνα για τον συγκεκριμένο μαθητή ή μαθητρία και μαθησιακά σε σχέση με τις επιδόσεις και ευρύτερα σε σχέση με τη συμπεριφορά, μπορούμε να επιλέξουμε και ποιες κλιμάκες θα χρησιμοποιήσουμε. Έτσι λοιπόν, αν για παράδειγμα έχω ένα μαθητή που φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες στη διατήρηση της συγκέντρωσης και της προσοχής, ίσως είναι καλό να δώσω μία κλιμάκα για την αξιολόγηση της πιθανής ΔΕΠΙ. Ένα τέτοια διαερεύνηση ή να κάνω τέτοιες ερωτήσεις στους γονείς. Να χορηγήσω ίσως το ερωτηματολόγιο δημοτοτήτων και δυσκολιών, ή του Άκεμπαχ, για να δω δυσκολίες και δυνατότητες. Υπάρχουν φορές που κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να είναι απαραίτητο. Πάντως η αξιολόγηση περιλαμβάνει δεδομένα και από άλλες πηγές. Και φυσικά περιλαμβάνει πάρα πολύ συχνά την αξιολόγηση ικανοτήτων. Είτε με τυπικά μέσα, με σταθμισμένα μέσα, είτε με άτυπα. Δηλαδή με υλικό που δεν έχει σταθμιστεί, δεν έχουμε σαφή δεδομένα για το πώς περιμένουμε να τα πάει το παιδί σε σχέση με την ηλικία του. Και ένα ακόμα πιο επιμέριου στμήμα, αν θέλετε, τέτοιων δοκιμασιών, πολύ πολύ σημαντικό, είναι οι σταθμισμένες κλιμακές αξιολόγησης της νοημοσύνης. Η πρώτη που θα σας παρουσιάσω είναι το RAVEN. Πιθανώς το γνωρίζετε κάποιοι ήδη. Είναι ένα τεστ αδρύς εκτίμησης της νοημοσύνης, που σταθμίστηκε τη χώρα μας το 2015 και είναι κατάλληλο για μαθητές και μαθήτρες από 4 ως περίπου 12 ετών. Δεν είναι απαραίτητο για να το χορηγήσει κάποιος να έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου. Μπορεί να το χρησιμοποιήσει εφόσον έχει μια βασική εκπαίδευση και κάποιος ειδικός παιδαγωγός, λογοθεραπευτής, κοινωνικός λειτουργός σε μια διαδικασία screening, αν θέλετε, πρώτης ανύχνευσης για να έχουμε μια πρώτη εκτίμηση της νοημοσύνης γενική. Αν για οποιοδήποτε λόγο, είτε λόγω γλωσσικών περιορισμών, είτε λόγω περιορισμένου χρόνου δικού μας, είτε λόγω περιορισμένης δυνατότητας επαρκούς συγκέντρωσης και διατήρησης της προσοχής, θέλω να προβώ σε μια σύντομη εκτίμηση. Στη μορφή που σταθμίστηκε, υπάρχει και ένα τμήμα λεξιλογίου πέρα από το οπτικοαντιληπτικό, στο οποίο το παιδί καλείται να αποδώσει και σημασίες λέξεων αυξανόμενης δυσκολίας. Όπως όλες οι νοημετρικές κλιμακές, έχει πολύ σαφής οδηγίες για τη χωρίγηση και τη δαθμολόγηση. Αποτελείται από 36 σελίδες, όπως αυτή που βλέπετε, που καλούμε το παιδί να εντοπίσει ποιο κομμάτι από τα εμφανιζόμενα ταιριάζει στο σημείο αυτό. Στις πρώτα έργα δίνουμε ένα τροφοδότηση και προσπαθούμε το μαγιστο να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει τι πρέπει να κάνει. Αποτελείται από 36 τέτοιες σελίδες αυξανόμενης δυσκολίας, δεν έχει κάποιο χρονικό περιορισμό. Και φυσικά πέρα από τα αποτελέσματα σημειώνουμε και όλη τη συμπεριφορά, πιθανή παρορμητικότητα, πιθανή μη κατανόηση των οδηγιών, πιθανές δυσκολίες. Οι άλλες κλιμάκες που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας για την αξιολόγηση της νοημοσύνης και παγκόσμια βέβαια, αλλά πλέον έχουν σταθμιστεί και στην Ελλάδα είναι οι κλιμάκες του Wexler. Μέχρι πάρα πολύ πρόσφατα, εδώ σας έχω σημειώσει την παλιότερη, το Weisk 3, και το αναφέρω γιατί μέχρι περίπου πέρσι, το 2022 τον Απρίλη, αυτό υπήρχε διαθέσιμο στις δημόσεις υπηρεσίες και χρησιμοποιούνταν. Οπότε θεωρώ σημαντικό να αναφερθεί και να σας εξηγήσω και τι σημαντικές διαφοροποιήσεις έχει από το Weisk 5, καθώς και μία κλιμάκα για την αξιολόγηση της νοητικής λειτουργίας πιο μικρών παιδιών, το WIPSI. Βλέπετε εδώ σε ποιες ηλικίες από 2,5 ετών μπορούμε να προβούμε σε μία πρώτη εκτίμηση. Έχει αυτές τις δύο μορφές με αυτές τις αξιολογούμενες ικανότητες. Και το Weiss, το οποίο σταθμίστηκε στην Ελλάδα το 2014 και αφορά άτομα από 16 ετών ως ενήλικες μεγάλες ηλικίες, 90 ετών και 11 μηνών. Οι τρεις κλιμάκες το WIPSI, το Weiss και το WIISK 5 όπως βλέπετε έχουν πιο πολύ ένα κοινό, μοιράζονται αν θέλετε κοινές ικανότητες και ένα άλλο θεωρητικό μοντέλο σε σχέση με την αξιολόγηση της νοημοσύνης και προσδιορίζουν φυσικά και άλλους παράγοντες. Ενώ το WIISK 3 που χορηγούσαμε μέχρι πρόσφατα οι βασικές πληροφορίες που μας έδινε αφορούσαν τη λεκτική, την πρακτική και τη γενική νοημοσύνη. Να πω εδώ ότι και το WIPSI και το WIISK παρόλο που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο αγοράστηκαν στις υπηρεσίες το 2022 και τότε έγινε και μια μεγάλη εκπαίδευση των ψυχολόγων στη χορίγηση και την ερμηνεία. Άρα λοιπόν μέχρι πολύ πρόσφατα χρησιμοποιούσαμε το WIISK 3 και το RAVEN στη χώρα μας σε επίπεδο δημόσια φορέων και αυτό φυσικά είχε αρκετά προβλήματα γιατί σκεφτείτε ότι είχαμε νόρμες για το WIISK από το 1998 πριν 24 χρόνια και πέρα από αυτό είχε σε πολλά σημεία και το περιεχόμενο ήταν απαρχαιωμένο αρκετά. Να σας δώσω ένα ενδεικτικό παράγοντα. Παράδειγμα, υπήρχε μια ερώτηση γιατί τα CD είναι καλύτερα από τις κασέτες. Σκεφτείτε όμως ότι σήμερα οι μαθητές δεν γνωρίζουν τι είναι η κασέ για παράδειγμα. Οπότε υπήρξαν πολλά θετικά από τη μετάβαση φυσικά στο WIISK 5. Έχουμε αλλαγές στις κλίμακες, κάποιες παρέμειναν ίδιες, κάποιες διαφοροποιήθηκαν, προσθέθηκαν δηλαδή καινούργιες κλίμακες ή και κάποιες παλιές διαφοροποιήθηκαν στο περιεχόμενό τους. Θα το δούμε αυτό στη συνέχεια. Άλλαξαν επίσης οι κλίμακες από τις οποίες προκύπτει ο Γενικός Δίκτης Νοημοσύνης, το επίπεδο νοηρικής λειτουργίας. Η χορίγηση είναι πιο σύντομη, δηλαδή τα κριτήρια με τα οποία διακόπτω είναι διαφορετικά. Επίσης, στο WIISK 3 για να βγάλω το Γενικό Δίκτη έπρεπε να χοριγήσω 10 κλίμακες, στο WIISK 5 είναι 7 και δίνει τη δυνατότητα να υπολογίσουμε, πέρα από το Γενικό Δίκτη φυσικά, πάρα πολλούς είτε πρωτογενείς, θα το δούμε παρακάτω, είτε βοηθητικούς δίκτες και να πάρουμε πολύ πιο πλούσια δεδομένα σε σχέση με την επεξεργασία των πληροφοριών, που στο WIISK 3 τις καταγράφαμε οι ψυχολόγοι ποιοτικά, δεν μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να τις ποσοτικοποιήσουμε και να δούμε αυτό που βλέπουμε εμείς σαν εικόνα και καταγράφουμε πόσο συχνό είναι τελικά, με αυστηρά κριτήρια ενώ έτσι, σε σχέση με το δείγμα σταθμίσεις. Άρα όλα αυτά μας δίνουν πολύ καλύτερες δυνατότητες να προσεγγίσουμε πιο καλά και εξατομικευμένα το κάθε παιδί που αξιολογείται και να καταλάβουμε το δικό του προσωπικό ενδοτομικό προφίλ. Γιατί φυσικά η αξιολόγηση της νοημοσύνης δεν αφορά μόνο το να δούμε το βασικό επίπεδο νοητικής λειτουργίας, να πούμε ότι είμαστε στο μέσο όρο των συνομιλίκων, αλλά και να βρούμε δυνατά και αδύνατα σημεία και φυσικά όλο αυτό γίνεται για να σχεδιάσουμε μαζί με τον εκπαιδευτικό και μια κατάλληλη παρέμβαση. Θα πω πρώτα λίγα πράγματα για τη χορήγηση, που αφορούν φυσικά όλες τις διαδικασίες χορήγησης τεστ, πόσο μάλλον τεστ νοημοσύνης. Αυτό από το οποίο ξεκινάμε αφορά την εγκαθίδρυση μιας συνεργατικής σχέσης. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι και το πιο σημαντικό και είναι τόσο βασικό που αλλιώς δεν έχει νόημα να προχωρήσουμε σε μια διαδικασία αξιολόγησης ικανότητων, γιατί δεν θα μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτό που έχουμε ως αποτέλεσμα αντιπροσωπεύει όντως το επίπεδο ικανότητων του παιδιού. Έτσι λοιπόν είναι σημαντικό να νιώθει το παιδι άνετα όσο γίνεται μαζί μας, να εξηγούμε για ποιον λόγο γίνεται η διαδικασία, να το αποφορτήσουμε σε σχέση με πιθανό άγκος για αυτή την αξιολόγηση. Στη συνέχεια όλα τα τεστ αλλά ειδικά οι κλιμακές αξιολόγησης της νοημοσύνης έχουν μια πολύ τυποποιημένη διαδικασία για τη χορήγηση. Η οδηγή είναι πάρα πολύ αναλυτική ως προς τα βήματα που πρέπει να κάνουμε και είναι καλό σε αυτό να μένουμε όσο πιο κοντά μπορούμε. Πάρα πολλές φορές επειδή εξετάζουμε μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μπορεί να μην είναι εφικτό να μείνουμε 100% κοντά στις οδηγίες, είναι καλό να μένουμε όσο το δυνατόν περισσότερο χωρίς να διαταράσει αυτό τη συνεργατική μας σχέση. Και σε κάθε κλίμακα του WISC εν προκειμένου υπάρχουν πάρα πολύ σαφείς οδηγίες για το πώς εξηγούμε το τι θα κάνει το παιδί, στα πόσα λάθη θα σταματήσουμε, αν έχουμε χρόνο ή όχι θα τα δούμε και παρακάτω. Απαραίτητο βήμα πριν ξεκινήσουμε τη χορήγηση είναι να υπολογίσουμε την ακριβή ηλικία του μαθητή τη μέρα που χορηγήθηκε το τεστ, αφαιρώντας από την ημερομηνία αξιολόγησης, ας πούμε ότι είναι 5 Δεκάτο του 2022, την ακριβή ημερομηνία γέννησης. ώστε να ξέρω ακριβώς αν για παράδειγμα ο μαθητής μου είναι 11 χρονών, 4 μηνών και 7 ημερών. Αυτό μας χρησιμεύει και για να γνωρίζουμε από ποιο σημείο του τεστ θα ξεκινήσουμε και εφόσον ολοκληρωθεί η χορήγηση για να δούμε σε ποιο πίνακα θα σας τα δείξω αυτά παρακάτω θα πρέπει να ανατρέξουμε ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Αυτοί οι κανόνες ενάρξης, διακοπής και αντιστροφής τι νοήμα έχουν. Το βουίσκο όπως σας είπα μπορεί να χορηγηθεί από μαθητές 6 ετών ως 16 και 11 μηνών. Αυτό όπως καταλαβαίνετε είναι ένα πολύ μεγάλο ηλικιακό εύρος. Δεν θα είχε νόημα να έχω ένα παιδί 12 ετών, εκ της δημοτικού δηλαδή περίπου, και να ξεκινήσω να του χορηγώ τις ερωτήσεις τις οποίες ξεκινάω στα πρωτάκια, στα παιδιά που είναι 6 ετών. Και χρονικά για μένα και για το παιδί θα ήταν πολύ πιο κουραστικό και δεν θα έπαιρνα πληροφορίες αν θέλετε, που θα ήταν σημαντικές για τη διαδικασία. Έτσι κατά τη στάθμιση έχουν υπολογιστεί στατιστικά, εμείς δεν εμπλεκόμαστε σε αυτό, το ακολουθούμε σαν οδηγία του τεστ, τα σημεία, τα έργα σε κάθε κλίμακα τα οποία θεωρούμε ότι ένα τυπικό παιδί 12 ετών για παράδειγμα ή 8 ετών ή 6 ετών πρέπει να γνωρίζει. Και από αυτά ξεκινάμε, δηλαδή για ένα παιδί 8 ετών πιθανώς σε κάποιες κλίμακες υπάρχει συγκεκριμένο σημείο ότι αυτές τις ερωτήσεις περιμένω ένα τυπικό 8χρονο να τις γνωρίζει. Φυσικά δεν θα ανταποκριθούν όλοι οι μαθητές και οι μαθήτρες που το εξετάζουμε σε αυτά τα κριτήρια. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει στο τεστ κανόνας αντιστροφής. Μας λέει με οδηγής ότι αν ένα παιδιοκτώ ετών δεν ανταποκριθεί σωστά στις πρώτες δύο ερωτήσεις με δύο σωστές συνεχόμενες απαντήσεις για την ελκύα του, χωρηγώ πιο εύκολα έργα, πιο εύκολα items μέχρι να έχει έναν σημαντικό αριθμό επιτυχιών, ανάλογα τι μας λέει κάθε κλίμακα, δύο ή τρεις συνήθως. Όλα αυτά φυσικά δεν περιμένω να τα μάθετε, τα εξηγώ σαν βασικά τμήματα στην χορηγησία του τεστ. Επίσης, κάθε κλίμακα ξεκινάει με σαφείς οδηγίες, πιθανώς στοιχεία επίδειξης, που εμείς δείχνουμε στο παιδί σαν μοντέλο τι πρέπει να κάνει και μετά μπορεί να του ζητήσουμε να κάνει το ίδιο. Υπάρχει διδασκαλίας, δηλαδή για να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι έχει καταλάβει τι του ζητάμε και στα πρώτα παραδείγματα παροχή σε ένα τροφοδότησης από εμάς. Θέλουμε δηλαδή ξεκινώντας να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι έχουμε κάνει κάθε προσπάθεια να έχει κατανοήσει πλήρως το παιδί τι πρέπει να κάνει γιατί, για να μπορούμε να έχουμε έγκυρα αποτελέσματα. Στη συνέχεια, εφόσον ολοκληρώσουμε, να πω πριν ότι σε κάποιες κλίμακες έχουμε αυστηρή χρονομέτρηση, σε κάποιες όχι, θα το δούμε και παρακάτω, και εφόσον έχω συμπληρώσει, έχω ολοκληρώσει τη χορηγησία, έχω βαθμολογήσει, πάλι υπάρχουν πολύ σαφές κανόνες για τη βαθμολόγηση και μετά ανατρέχω σε συγκεκριμένα πινακάκια που έχει ο οδηγός του τεστ, που βρίσκονται οι νόρμες, δηλαδή το πού βρίσκεται ο συγκεκριμένος μαθητής ή συμμαθήτρια σε σχέση με την ηλικία του. Αυτές οι νόρμες, γι' αυτό σημειώνω και στην αρχαία ακριβώς τη χρονολογική του ηλικία κατά την ημέρα της χορηγησης, αλλάζουν από τέσσερις μήνες. Δηλαδή στο έτο, σκεφτείτε από τα 8-9, έχω ένα πινακάκο από 8 ως 8 και 3 μηνών και 11 μηνών, ένα από 8 και 4 μηνών ως 8 και 7 μηνών και 30 ημερών και ένα από 8 και 8 μηνών ως τα 9. Αλλάζει δηλαδή αυτό από τρεις μήνες το πού θα ανατρέξω για να κάνω τους αρχικούς βαθμούς μου τυπικούς. Θα τα δούμε αυτά και στο επόμενο webinar. Να ξεκινήσω να σας παρουσιάσω τις κλίμακες. Είναι 15 στο WISC-V. Η πρώτη με την οποία ξεκινάμε λέγεται σχέδιο κύβων. Υπήρχε και στο WISC-III πολύ βασική για την κατανόηση της οπτικής αντίληψης και οργάνωσης, το πώς χειρίζεται το παιδί οπτικοαντιληπτικά ερεθίσματα και μπορεί να συνθέσει μη λεκτικά ερεθίσματα, να τα αναλύσει στα επιμέρους και να τα ανασυνθέσει. Εξετάζει και τον οπτικοκυνητικό συντονισμό. Το παιδί βλέπει εικόνες ή μοντέλα 2, 4 ή 9 κύβων ανάλογα με την ηλικία του και καλείται να τα αναπαράγει σε συγκεκριμένο χρόνο. Υπάρχει δηλαδή αυστηρή χρονομέτρηση. Σταματάμε στα δύο λάθη στις δύο συνεχόμενες προσπάθειες τις οποίες το παιδί δεν κατορθώνει να αναπαραγάγει το σχέδι ως τον αναμενόμενο χρόνο. Βλέπετε εδώ και τα τρισδιάστατα σχέδια που έχει. Μια εξέλιξη του τέστ σε σχέση με το WISC-III είναι ότι καταγράφονται πλέον και έχουμε στατιστικά δεδομένα πέρα από την συνολική επίδοση και για πιθανά λάθη σφάλματα διάστασης δηλαδή αντί να σχεδιάσει το πρώτο σχέδιο που βλέπετε σε μία διάσταση 3x3 να προσπαθήσει να το σχεδιάσει σε μία διάσταση 4x2 και σφάλματα περιστροφής δηλαδή το δεύτερο σχέδιο που βλέπετε αντί να το σχεδιάσει ως ρόμβο να το σχεδιάσει ως τετράγωνο. Μας δίνει επίσης και άλλες ποιοτικές πληροφορίες που τις είχαμε ως κλινική και στο WISC-III αλλά δεν υπήρχε δυνατότητα να έχουμε και δεδομένα για το πόσο συχνές είναι σε σχέση με το δείγμα σταθμίσεις. Μας δίνει τη δυνατότητα να υπολογίσουμε πόσο καλά τα πηγαίνει αν βγάλουμε τη διάσταση του χρόνου το συγκεκριμένο παιδί και αν μπορούμε να δώσουμε και μερική βαθμολογία δηλαδή αν στα δύο τελευταία έργα στα οποία δεν κατόρθωσε να σχεδιάσει παράδειγμα αυτά τα δύο σχέδια που βλέπετε ολόσοστα να τοποθετήσει σωστά και τους εννιά κύβους στα 120 δευτερόλεπτα που είναι ο χρόνος μπορεί όμως να μπορέσε να τοποθετήσει τα 8 ή τα 7 εντός του χρόνου. Αυτό είναι μια διαφορετική όπως κατανοείται η κατάσταση σε σχέση με κάποιον που τα έβαλε στην δίχη ή δεν τοποθέτησε σωστά κανένα και αυτό λοιπόν το τεστ μου επιτρέπει να το περιγράψω και να το αξιοποιήσω και ποσοτικά. Ακολουθεί η κλίμα κατανομοιοτήτων, επίσης πολύ σημαντική κλίμακα, υπάρχει και στο WISC-III, έχει επικαιροποιηθεί βέβαια το περιεχόμενό της, διαβάζουμε στο παιδί ζεύγη λέξεων που αφορούν αντικείμενα ή έννοιες και προσπαθεί να βρει τις ομοιότητες μεταξύ τους. Αξιολογείται η ικανότητα για νοητική ευηλυξία, λογική αφαιρετική σκέψη, επίλυση μέσω της λεκτικής διότου προβλημάτων που τα βλέπει πρώτη φορά, δεν τα έχει ξανά σεναντήσει, διακόπτουμε στα τρία λάθη, δεν υπάρχει χρονομέτρηση, εδώ σας δείχνω ενδεικτικά κάποιες ερωτήσεις, βλέπετε ότι αυξάνεται η δυσκολία, γίνονται πιο αφιερημένα και εδώ είναι ένα απόσπασμα του οδηγού σε σχέση με τη βαθμολόγηση. Το μέγιστο που παίρνει το παιδί είναι δύο μονάδες, στις ερωτήσεις που βαθμολογούνται με μία μονάδα σε κάποιες μας ζητάει τότε να κάνουμε διευκρινιστική ερώτηση, μπορείς να μου πεις κάτι περισσότερο γι' αυτό, να μου το εξηγήσεις λίγο καλύτερα και κάποιες παίρνουν μηδέν, αλλά όπως βλέπετε εκεί που υπάρχει και το ε, πάλι γίνεται διευκρινιστική ερώτηση. Ακολουθούν οι μήτρες, είναι καινούργια κλίμακα δεν υπήρχε στο WISC-III, μοιάζει με το RE-EVEN όπως θα δείτε, βλέπει το παιδί μητελείς μήτρες, μοτίβα και καλύτερα να επιλέξει ποιο στοιχείο της συμπληρώνει καλύτερα. Αξιολογείται ο μη λεκτικός συλλογισμός, η ρέουσα νοημοσύνη, η κατανόηση των σχέσεων μέρους όλων. Δεν έχουμε αυστηρή χρονομέτρηση, η οδηγία είναι περίπου στα 30 δευτερόλεπτα να πούμε στο παιδί μήπως έχεις κάποια απάντηση και διακόπτουμε στα τρία λάθη. Ακολουθεί η κλίμακα της μνήμης αριθμών, πολύ σημαντική κλίμακα, πλέον είναι στις βασικές, στις κύριες από τις οποίες προκύπτει και ο γενικός δίκτης. Στο WISC-III ήταν συμπληρωματική κλίμακα, δηλαδή τη χορηγούσαμε αλλά δεν προέκυπτα από αυτήν ο γενικός δίκτης νοημοσύνης και έχει επικαιροποιηθεί και ως προς τα έργα. Στο WISC-III είχαμε έργα ευθείας και αντίστροφης επανάληψης και στο WISC-V έχουμε και ένα επιπλέον έργο από φορά την αύξουσα επανάληψη. Να πει το παιδί τους αριθμούς από το μικρότερο στο μεγαλύτερο. Η πρώτη η ευθεία επανάληψη όπως κατανοείται αξιολογεί τη μηχανική ανάκληση και φυσικά ακουστική επεξεργασία. Η αντίστροφη είναι λίγο πιο σύνθετη γιατί απαιτεί και μια πιο γνωστική επεξεργασία από εμάς και ακόμη πιο σύνθετη είναι η αύξουσα επανάληψη. Να πω δηλαδή τους αριθμούς από το μικρότερο στο μεγαλύτερο. Διακόπτω στα δύο συνεχόμενα λάθη κατά την επανάληψη στοιχείων με ίδιο αριθμό αριθμών. Όταν έχει το παιδί να επαναλάβει τέσσερις αριθμούς για παράδειγμα, αν κάνει λάθος και στα δύο έργα, σταματάω. Μπορώ να καταγράψω πώς θα πήγε το παιδί και να έχω σταθμισμένη τιμή ενώ, κάτι που δεν υπήρχε στο προηγούμενο τεστ, σε κάθε επιμέρους τμήμα δηλαδή στην ευθεία, στην αντίστροφη και στην αύξουσα χωριστά πέρα από τη συνολική κλίμακα και να σημειώσω και τον αριθμό των ψηφίων. Για παράδειγμα, ευθεία επανάληψη είπε πέντε αριθμούς, αντίστροφη είπε δύο, αύξουσα είπε ένα. Και αυτό να δω πόσο σημαντικό ή σπάνιο είναι σε σχέση με την ηλικία του. Ακολουθεί η κλίμακα της κωδικοποίησης, επίσης υπήρχε και στο WISC-III, έχει αλλάξει η μορφή της, έχει πάλι δύο μορφές, μία για παιδιά 6 ετών, 7 μηνών, 11 μηνών, με συγχωρείτε 11 μηνών και 30 ημέρων και μία από 8 και πάνω. Βλέπει το παιδί μία κλειδά και καλείται να αντιγράψει είτε σύμβολα είτε γεωμετρικά σχήματα σε αριθμούς. Αξιολογείται η βρεχή χρονιά οπτική μνήμη, η ταχύτητα, το πώς διαχειρίζεται κανείς το χρόνο, οπτικοκινητικό συντονισμός. Έχουμε και στις δύο μορφές ένα στοιχείο επίδειξης που εμείς δείχνουμε στο παιδί τι πρέπει να συμπληρώσει. Το κουτάκι που βλέπετε, που γράφει παράδειγμα, το ίδιο το παιδί κάνει αυτό που του ζητήσαμε στα υπόλοιπα σχέδια ώστε να διασφαλίσουμε ότι έχει κατανοήσει τι πρέπει να κάνει. Και από το σημείο που βλέπετε το αστέρι στην πρώτη σειρά, ξεκινάει και συμπληρώνει ένα-ένα με τη σειρά για 120 δευτερόλεπτα. Έχει πολύ αυστηρή χρονομέτρηση. Αυτή είναι η μορφή για τα παιδιά από οκτώ ετών. Βλέπετε εδώ αντίστοιχα επίδειξη και παράδειγμα. Πέρα από τη συνολική επίδοση, καταγράφουμε έξτρα σφάλματα περιστροφής. Δηλαδή, αν έπρεπε να σχεδιάσει μια καμπύλη που κοιτάζει αριστερά, και τις σχεδίες αν κοιτάζει προς το πάνω ή προς δεξιά. Ή αντίστοιχα αυτή τη γωνία. Και αυτό σημειώνουμε πόσα τέτοια λάθη έκανε και μπορούμε στο τεστ να ανατρέξουμε στο πόσο αυτά είναι συχνά για μαθητές του δείγματος στάθμησης του τεστ. Ακολουθεί η κλίμακα του λεξιλογίου. Πολύ σημαντική κλίμακα επίσης. Υπήρχε και στο WISC-III. Έχει επικαιροποιηθεί το περιεχόμενο της. Ξεκινά για τα πολύ μικρά παιδιά με λεκτικά στοιχεία. Δηλαδή, βλέπει εικόνες στο παιδί και καλύτερα να κατονομάσει τι είναι αυτό που βλέπει. Και στη συνέχεια, ζητάμε ορισμούς λέξεων αυξανόμενης συνθετότητας. Αξιολογεί τη γλωσσική ανάπτυξη, η αποκρυσταλωμένη νοημοσύνη, δηλαδή αυτά που έχει κατακτήσει το παιδί από την έκθεση του στο κοινωνικό πολιτισμικό περιβάλλον, το πόσο γνωρίζει λέξεις, πόσο μπορεί να σχηματίσει λεπτικές έννοιες. Σταματάμε στα τρία λάθη, στις τρεις ερωτήσεις που έχει μηδενική απάντηση. Εδώ βλέπετε μια εικόνα που καλείται να κατονομάσει το λουλούδι, ή στη συνέχεια λέξεις αυξανόμενης δυσκολίας. Πάλι, έχω σαφής οδηγής βαθμολόγησης που παίρνει 2, 1, 0 μονάδες, καθώς και σε ποια σημεία πρέπει να κάνω διευκρινιστικές ερωτήσεις. Ακολουθεί η κλίμα κατονογραφημάτων βάρους. Είναι καινούργια κλίμα, καθώς δεν υπήρχε στο WISC-III. Μοιάζει με τις μήτρες, αλλά έχει μία έκστρα, μια επιπρόσθετη λειτουργία, αξιολογεί το ποσοτικό ρέοντα συλλογισμό με οπτικά ερεθίσματα και την κατανοήσει της έννοιας της ισότητας. Βλέπει το παιδί δηλαδή μία ή περισσότερες ζυγαριές και πρέπει να βρει τι πρέπει να βάλει στον άλλο ζυγό για να ισορροπεί η ζυγαριά. Βλέπετε εδώ ένα πολύ απλό παράδειγμα και πιο σύνθετα και κάποια στιγμή πρέπει να δει και τις δύο ζυγαριές και να καταλάβει τη λυπή στην τρίτη. Έχει 20 ή 30 δευτερόλεπτα χρόνο, έχουμε αυστηρή χρονομέτρηση. Ακολουθεί η κλίμα κατονοπτικών γρίφων και αυτή είναι η καινούργια κλίμακα, δεν υπήρχε στο WISC-III. Ζητάμε από το παιδί να κατασκευάσει νοερά πάζλ. Δεν έχουμε κομμάτια δηλαδή, βλέπει συγκεκριμένες εικόνες και πρέπει να τις κατασκευάσει με το μυαλό. Σε συγκεκριμένο χρόνο 30 δευτερολέπτων με κανόνες να επιλέγει πάντα τρία κομμάτια, όχι λιγότερα ή περισσότερα και τα κομμάτια που θα επιλέξει να μην επικαλύπτουν το ένα το άλλο. Ξεκινάει γιατί είναι αρκετά δύσκολο να κατανοήσει κανείς τι πρέπει να κάνει με στοιχεία επίδειξης από εμάς. Βλέπετε εδώ, αυτό είναι το παράδειγμα που εμείς λέμε στο παιδί ότι θα πρέπει να διαλέξω το 1, το 2 και το 6. Δεν μπορώ να διαλέξω το 5 και το 6 γιατί είναι 2 και δεν επιτρέπεται. Ούτε μπορώ να διαλέξω το 1, το 2 και το 4 γιατί το 1 και το 2 επικαλύπτουν το 4. Έχουμε άιντες μεγαλύτερες δυσκολίες σταδιακά, χρόνο αυστηρό 30 δευτερόλεπτα και σταματάμε στα τριαλά. Ακολουθεί η κλίμακα της μνήμης εικόνων και αυτή είναι καινούρια. Το παιδί βλέπει ανάλογα με την ηλικία του μία ή περισσότερες εικόνες για συγκεκριμένο χρόνο, τρία ή πέντε δευτερόλεπτα. Και στα τρία ή πέντε δευτερόλεπτα γυρίζουμε εμείς οι εξεταστές της σελίδα και καλείται να μας δείξει τις εικόνες ή την εικόνα που είδε μέσα σε ένα σύνολο και άσχετον εικόνων, αν γίνεται και με τη σωστή σειρά. Ποια ήταν πρώτη δηλαδή και ποια ήταν δεύτερη. Αξιολογείται η οπτική εργαζόμενη μνήμη, η προσοχή και αν θέλετε και πώς ανταποκρίνεται το παιδί στο φαινόμενο της παρεμβολής, γιατί πολλές φορές οι εικόνες που επαναλαμβάνονται από έργο σε έργο είναι περίπου οι ίδιες, επομένως είναι δύσκολο να ξεκεντρώνω μέσα σε αυτές που είδα την τελευταία φορά, χωρίς να μου μένουν στο νου και αυτές που είχα δει σε προηγούμενα έργα. Ας πούμε, εδώ βλέπετε ένα από τα πιο εύκολα παραδείγματα, βλέπει το λουλούδι και πρέπει μετά από τρία δευτερόλεπτα να μας δείξει το β, το λουλούδι. Εδώ είναι η κάλτσα και το μήλο, πρέπει να μας δείξει το β και το α. Και έχουμε αυξανόμενα items σε κάθε έργο. Σταματάμε στις τρεις συνεχόμενες αποτυχίες και μας επιτρέπει τότε να σημειώσουμε πόσες ήταν οι πιο πολλές εικόνες που είπε, βρήκε το παιδί στη σωστή σειρά, για παράδειγμα πέντε και πόσες εικόνες είχε η σελίδα του απαντητικού, δηλαδή είχε βρήκε πέντε εικόνες σωστά μέσα σε οχτώ εικόνες, μέσα σε δέκα, μέσα σε δώδεκα. Καταγράφεται και αυτό και μπορούμε να βρούμε πόσο συχνό είναι για την ηλικία του. Ακολουθεί η κλίμα κατά της αναζήτησης συμβόλων. Υπήρχε και στο WISC-III ως συμπληρωματική. Έχει αλλάξει την μορφή της, πάλι έχουμε όπως την κωδικοποίηση, δύο μορφές για έξι έως εφτά και οχτώ έως δεκαέξι ετών. Αξιολογείται πάλι οπτική μνήμη, ταχύτητα επεξεργασίας, κανότα οπτικής διάκρισης, συγκέντρωση, προσοχή. Πάλι το παιδί έχει 120 δευτερόλεπτα αυστηρή χρονομέτρηση. Βλέπει πριν από αυτή τη λεπτή γραμμή που βλέπετε ένα σύμβολο και πρέπει να εντοπίσει το ολόιδιο ή αν δεν υπάρχει κάποιο ολόιδιο να σημειώσει το όχι. Εξηγούμε ότι απαιτεί το τεστ μόνο να σημειώσουμε το ολόιδιο, αλλιώς θα πρέπει να σημειώσουμε το όχι. Δηλαδή, στη δεύτερη σειρά του στοιχείου επίδειξης εξηγούμε ότι τα δύο βελάκια που είναι από τη μία πλευρά και κοιτάζουν αριστερά δεξιά δεν είναι το ίδιο με τα βελάκια που κοιτάζουν πάνω κάτω μετά τη γραμμή. Δεν υπολογίζεται ως ολόιδιο. Πάλι έχει κάποια στοιχεία παραδείγματα και μετά έχει το παιδί χρόνο 120 δευτερόλεπτα να κάνει όσο πιο πολλά μπορεί. Αντίστοιχα η φόρμα βλέπετε εδώ για παιδιά 8-16 ετών. Εδώ έχω δύο σύμβολα πριν τη γραμμή και κάποιες φορές υπάρχει μόνο το ένα από τα δύο. Πάλι σημειώνω το ολόιδιο. Άλλη καταγράφω πιθανά σφάλματα χαρακτηριστικών. Να πω ένα τέτοιο για παράδειγμα στο στοιχείο επίδειξης. Αντί να σημειώσει το λάμδα με τις δύο γραμμές το να σημειώσει το λάμδα με τη μία γραμμή είναι ένα σφάλμα χαρακτηριστικών. Στην αποκάτω σειρά το να σημειώσει ως ολόιδιο τις δύο γραμμούλες που κοιτάζουν, καμπύλες που κοιτάζουν με το κυκλάκι προς τα πάνω με αυτή που κοιτάζει αριστερά είναι ένα σφάλμα περιστροφής. Και αυτά μου δίνει το τέστη δυνατότητα να τα καταγράψω και να δω πόσο συχνά εμφανίζονται. Ακολουθεί η κλίμακα των πληροφοριών. Ήταν πολύ βασική κλίμακα στο WISC-III από την οποία προέκυπται και ο Γενικός Δίκτυς Νοημοσύνης. Ζητάμε στο παιδί να μας απαντήσει ερωτήσεις για διάφορα θέματα, γενικών γνώσεων. Αξιολογείται πάλι από κρυσταλωμένη νοημοσύνη, το τι έχει μάθει το παιδί από την επαφή με το πολιτισμικό περιβάλλον, η μακρόχρονη μνήμη και η σχολική μάθηση. Κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις, σταματάμε στα τρία λάθη και πάλι έχω σαφείς οδηγίες βαθμολόγησης και διευκληνιστικών ερωτήσεων. Ακολουθεί μία από τις πιο δύσκολες κλίμακες κατά τη γνώμη μου του τεστ. Δεν υπήρχε στο WISC-III η σειροθέτηση γραμμάτων αριθμών. Διαβάζουμε στο παιδί ακολουθίες αριθμών και γραμμάτων και πρέπει να ανακαλέσει το παιδί τους αριθμούς από το μικρό στο μεγάλο σε αύξησα σειρά και των γραμμάτων σε αλφαβητική. Τα γράμματα σε αλφαβητική σειρά. Αν είχαμε πριν την κλίμακα της μνήμης και έχει μία δυσκολία, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο είναι, πόσο πιο σύνθετη απεξεργασία και εστιασμένη προσοχή απαιτεί αυτή η κλίμακα. Καταγράφουμε στο τέλος το μέγιστο αριθμό γραμμάτων και αριθμών που κατάφερε να ανακαλέσει το παιδί, παράδειγμα 4. Και βλέπουμε και αυτό πόσο τυπικό είναι για την ηλικία του. Ακολουθεί η κλίμακα της ακύρωσης, είναι και αυτή καινούργια κλίμακα. Δεν υπήρχε στο WISC3, είναι κάτι που τα παιδιά το απολαμβάνουν πολύ. Βλέπουν ένα πεδίο μεγάλο, με ζώα και με αντικείμενα και τα καλούμε μέσα σε ένα χρόνο αυστηρά 45 δευτερολέπτων να σημειώνουν όσο πιο πολλά ζώα μπορούν. Προηγείται στοιχείο επίδειξης και εξάσκησης και έχει δύο μορφές. Την τυχαία που βλέπετε εδώ έχει να κάνει με τη διάταξη της σελίδας, δηλαδή αν δείτε χοροπηδάνε κάπως τα εικόνες και η δομημένη που είναι απόλυτα εξεγραμισμένη. Μπορώ να υπολογίσω και πιθανή διαφορά της επίδειξης στην τυχαία και στη δομημένη και να δω αν είναι στατιστικά σημαντική. Ακολουθεί κλειδμάκα της κοινωνικής κατανόησης. Υπήρχε και στο WISC-III ως μία από τις βασικές κλειμάκες από τις οποίες προκύπτει ο γενικός δείκτης νοημοσύνης. Στο 5 είναι συμπληρωματική, όπως θα δούμε παρακάτω. Ρωτάμε το παιδί ερωτήσεις για κοινωνικά θέματα και γενικές αρχές. Αξιολογεί πάλι την αποκρυσταλωμένη νοημοσύνη, την κοινή λογική, την κατανόηση κοινωνικών κανόνων και συμβατικών τρόπων συμπεριφοράς. Σας έχω εδώ κάποιες ερωτήσεις ενδεικτικά. Σταματάμε στα τρία λάθη. Και σε κάποιες ερωτήσεις, όπως αυτή που λέει τι πρέπει να κάνεις αν δεις καπνό από το παράθυρο του διπλανού σπιτιού, για να πάρει τη μέγιστη βαθμολογία πρέπει να πει σωστά δύο έννοιες, δύο κατηγορίες μέτρων που θα μπορούσε να λάβει. Το ένα είναι, όπως λέει και ο οδηγός, να κατανοήσει ότι πρέπει να πάρει την πυροσβεστική, να πάρει κάποια υπηρεσία. Και το άλλο είναι, τι πρέπει να κάνω μέχρι να γίνει αυτό, να έρθω, δηλαδή να ενημερώσω τους γονείς μου πιθανώς, να τους βοηθήσω να βγουν έξω. Για να πάρει και τα δύο, τη μέγιστη βαθμολογία, όταν δώσει την πρώτη απάντηση του ζητάμε να μας πει και κάποια άλλη για κάτι άλλο που θα μπορούσε να κάνει. Και τελευταία κλίμακα είναι η κλίμακα της αριθμητικής. Πολύ βάσε και κλίμακα στο WISC-III από αυτές που βγάζαμε τον Γενικό Δικτυνοημοσίον, πλέον όχι. Το παιδί καλείται να λύσει προβλήματα σε συγκεκριμένο χρόνο. Νοερά δεν χρησιμοποιεί δηλαδή χαρτί και μολύβι. Και σε συγκεκριμένο χρόνο 30 δευτερολέπτων. Ξεκινάει από οπτικά στοιχεία και στη συνέχεια έχουμε λεκτικά. Για μεγάλο αριθμό προβλημάτων, αν θυμάμαι καλά περίπου τα πρώτα 20, διευκρινίζουμε ότι δεν μπορούμε να προβούμε σε επανάληψη. Άρα η επίδοση σε αυτή την κλίμακα επηρεάζεται σημαντικά και από την εργαζόμενη μνήμη. Πέρα από τη γνώση, την ικανότητα να εκτελέσει κανείς νοερούς υπολογισμούς και συλλογισμούς. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, εφόσον ολοκληρωθεί η τυπική διαδικασία και μπει η βαθμολογία, έχει νόημα να επαναλάβουμε τα προβλήματα στο παιδί. Να δούμε αν με επανάληψη κατανοεί τι πρέπει να κάνει με υπενθύμηση των δεδομένων. Εδώ βλέπετε κάποια λεκτικά στοιχεία. Και εδώ είναι κάποια προβλήματα, αυξανόμενες δυσκολίες. Από ένα σημείο και μετά δικαιούται το παιδί, εφόσον το ζητήσει, ως μια επανάληψη. Αυτές ήταν οι 15 κλίμακες του WISC-V. Να πω εδώ ότι σας έδωσα αρκετές πληροφορίες, τις οποίες φυσικά δεν περιμένω να θυμώ σωστά. Ούτε θα έχετε τα στήθια σε αυτές, εννοείται. Ο στόχος μου είναι να κατανοήσετε το τι μετράει βασικά μια κλίμακα, τι γίνεται τέλος πάντων σε μια διαδικασία αξιολόγησης της νοημοσύνης. Και μετά πολύ συνοπτικά πώς όλα αυτά τα αποτυπώνει κανείς σε μια έκθεση ή σε μια γνωμάτευση. Ώστε όταν έχετε μπροστά σας δεδομένα τέτοια να κατανοείτε τα βασικά συμπεράσματα καλύτερα. Στο επόμενο webinar θα συνεχίσουμε με την βαθμολόγηση, την ερμηνεία και την έκθεση. Σας ευχαριστώ πολύ. |
