| : Οι ελληνικές δημοτικές δημοτικές και σήμερα, η οικονομική κρίση έχει έρθει στη ζωή μας και έχει αρρώστια πάντα, βεβαιότητες, παιδητής και προβλέψεις. Εκτός όμως από οικονομική είναι και μια ολική κρίση κουλτούρας και πολιτισμού που έρχεται σε εκφάσεις στο πολιτικό σύστημα και στις κοινωνικές σχέσεις, στον πολιτισμό αυτό καθεαυτόν. Αυτά τα παιδιά τροφοδοτούν με την κρίση του το ένα το άλλο και όλο μαζί σε ένα χώρο τους αλόγου μας οδηγούν όλους σε μιας προειδή κατηφόρο, όπως είχε πει χαριδιστικά ο Νικος Θέμελης. Σε μια τέτοια εποχή βαθιάς κρίσης, οι βιβλιοθήκες δεν θα μπορούσαν να μένουν ανυπηρέαστες. Παλαιότερα, εικόνες σαν αυτές που βλέπουμε θα φάνταναν στα μάτια μας εξοπραγματικές. Σήμερα, πολλές βιβλιοθήκες αντιμετωπίζουν τεράστια οικονομικά προβλήματα. Οι εργαζόμενοι σε αυτές κατεβαίνουν στους δρόμους, διεκδικώντας το αυτονόητο. Τη συνέχιση της ύπαρσης των βιβλιοθηκών και την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας. Ο Διούι μπορεί να περιμένει. Οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει, προέχει ο αγώνας για την επιβίωση των βιβλιοθηκών. Οι βιβλιοθικονόμοι προσπαθούν να αποτρέψουν το χρονικό ενός που αναγκαιρυφέται ως θανάτου. Δίνουν μάχη σαν έναν αγώνα με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ίσως γιατί ο πολιτισμός της μέρες μας φαντάζει πολιτέλεια. Οι βιβλιοθήκες και η γνώση που προσφέρουν περίτες. Οι σκεπτόμενοι πολίτες ανεπιθύμητοι. Μέσα λοιπόν σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, σαν κερασάκι στην τούρτα, έρχεται και η εφαρμογή του αγαπημένου μας Καλλικράτη. Ο Καλλικράτης τώρα. Σύμφωνο με τον Καλλικράτη, ο αυτοδικητικός κράτης της χώρας αλλάζει. Την αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης επηρεάζει το σύνολο της δομής και λειτουργίας των ΟΤΑ. Μαζί τους βέβαια επηρεάζεται η δράση και η λειτουργία των δημοτικών γλωθικών καθώς αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο των ΟΤΑ. Σύμφωνο με το πρόγραμμα Καλλικράτη, προωθεί την ανάπτυξη, την τοπική ανάπτυξη και τις παρεχόμενες οικοδικές υπηρεσίες, με παράλληλη μείωση του λειτουρικού τους κόστους. Ο Καλλικράτης ειδόμαστε σε πάνω από χίλιους παλιούς δήμους και κοινότητες, σε 425 νέους δήμους. Η στόχη του Καλλικράτη είναι η αποκεντρωμένη διοίκηση και ο καλύτερος οικονομικός έλεγχος. Από το σύνολο των δήμων των 325 αμετάβλητοι έχουν μείνει 87 δήμοι και η νέη δήμη καλλικρατική είναι 238. Τώρα σύμφωνο με το Καλλικράτη, ένας μεγάλος δήμος θεωρείται αυτός που έχει από 60.000 κατοίκους και πάνω, ένας μεσαίος προς μεγάλος από 360.000 κατοίκους, από 10.000-30.000 είναι μικρός προς μεσαίος και μικρότερη των 10.000 κατοίκων θεωρούνται μικροί δήμοι. Τώρα γιατί το λέμε αυτό, γιατί σύμφωνα με το πληθυσμό των δήμων, ο κάθε δήμος μπορεί να έχει τον οργανισμό της Βατερικής Υπηρεσίας, ο κάθε δήμος μπορεί να έχει 46 κμ το ανώτερο, ο μεσαίος προς το μεγάλο 32 κμ, ο μικρός προς το μεγάλο 17 κμ και ο μικρός δήμος μπορεί να έχει μόνο 4 κμ. Υποχρεωτικά, πρέπει οι υπηρεσίες μορνά των δήμων που βλέπετε να εγκάσονται σε κάθε δήμο, δηλαδή ανάπτυξη, οικονομική υπηρεσία, τεχνική και αυτό που μας ενδιαφέρει, το τμήμα παιδείας, πολιτισμού, αθλητισμού και νέας γενιάς. Ο κάθε δήμος μπορεί να έχει ως δύο νομικά πρόσωπα, ένα για τους τομείς κοινωνικής προστασίας και ένα για τους τομείς του πολιτισμού, του αθλητισμού και του περιβάλλοντος. Εάν ο δήμος έχει και μία κοινοφελή υπηρεσία, όπως πολλοί ξέρετε ότι έχουν πολλοί δήμοι κάποια κοινοφελή επιχείρηση, τότε μπορεί να έχει μόνο ένα νομικό πρόσωπο. Τώρα με απόβευση του Υπουργού Εσωτερικών, μπορεί να διατηρηθεί ως αυτόνομο νομικό πρόσωπο κάποιο νομικό πρόσωπο που έχει μακρόφρονη απόδοση έργου, έχει γενικότερη καταξίωση και τα λοιπά. Κάνοντας κρίση αυτού του άρθρου του 103, ορισμένες βιβλιοθήκες έκαναν έτοιμα να παραμείνουν αυτόνομα νομικά πρόσωπα και έτσι σήμερα έχουμε στον Καλλικράτη 70 νομικά πρόσωπα αυτόνομα και μέσα στα 77 υπάρχουν 5 βιβλιοθήκες που έχουν μείνει αυτόνομες. Η Βιβλιοθήκη Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας του Δήμου Σαλαμίνας, στο Δήμο Κοζάνης Κοβεντάριος Δημοτική Βιβλιοθήκη, στο Δήμο Πάτρας Δημοτική Βιβλιοθήκη Πολιτιστικός Οργανισμός, στο Δήμο Θερμαϊκού Δημοτική Βιβλιοθήκη Γεωργίου και Κατερίνης Καβούνη και στο Δήμο Υγείας Παρασκευής, Δημοτική Βιβλιοθήκη Υγείας Παρασκευής και Μουσείο Αλέκος Κοντόπουλος. Αυτές οι πέντε βιβλιοθήκες είναι αυτόνομα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Για να δούμε τώρα κάποια παράδειγματα οργανισμών εσωτερικής υπηρεσίας των δήμων και ποια είναι οι θέσεις των δημοτικών βιβλιοθήκων σε αυτούς, κατακίνα αναφέρουμε ότι ένας οργανισμός εσωτερικής υπηρεσίας κάθε δήμου καθορίζει με απόλυτη σαφήνια τις υπηρεσίες, τις αρμουδιότητες, τη στελέχωση, τις ειδικότητες των εργαζομένων, την οργάνωση των δήμων και διασφαλίζει τη λειτουργικότητα και τη διαχειριστική αρτιότητα των υπηρεσιών κάθε δήμου. Δεν έχουν ολοκληρωθεί όλη η κατάρτιση όλων των οργανισμών εσωτερικής υπηρεσίας στην Ελλάδα. Έχω βρει κάποιους μεγάλους δήμους και τους παραθέτω σαν παραδείγματα. Έχουμε καταθύν το Δήμο Θεσσαλονίκης που τη συμπληρωθεί και στη ΣΕΚΙΣ Εδιεύθεση μέσα στον Δήμο και από ό,τι έχω βρει από την τεραυνά μου είναι ο μοναδικός δήμος που έχει διεύθυνση βιβλιοθυκών. Και όπως βλέπετε μετά υπάρχει το Δήμο Κεντρικής Βιβλιοθήκης, οι περιφερειακές, οι παιδικές βιβλιοθήκες κτλ. Ο Δήμος Πειραιά για παράδειγμα ενώ ήταν διεύθυνση βιβλιοθυκών προκαλή κράτη, σήμερα βλέπουμε ότι υπάρχει διεύθυνση πολιτισμού και εντάσσει τη βιβλιοθήκη του σε τμήμα. Άρα εδώ έχουμε μια υποβάθμιση, μπορούμε να πούμε. Ο Δήμος Κερατσινίου Δραπετσόνας έχει διεύθυνση κοινωνικής προστασίας παιδείας και πολιτισμού και εντάσσει και αυτός σε τμήμα τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, τα Αρχεία και τα Μουσεία. Ο Δήμος Καλιθέας επίσης έχει διεύθυνση πολιτισμού παιδείας και νέων γεννιάς και εντάσσει τη βιβλιοθήκη σε τμήμα και αυτός. Ο Δήμος Κανίων επίσης, βλέπετε ότι ενδιαφέρουν λίγο στις διεύθυνσεις, μπορεί να είναι κοινωνική προστασία, μπορεί να είναι νέα γεννιά, είναι παιδεία και πολιτισμού. Πάνω κάτω οι διεύθυνσεις έχουν την ίδια ονομασία και εδώ έχουμε το βιβλιοθήκο. Στο Δήμο Ηρακτλίου επίσης στη διεύθυνση παιδείας, πολιτισμού και νέας γεννιάς έχουμε το τμήμα της Μικεραίας Βιβλιοθήκης και διάφορα άλλα τμήματα μέσα στη διεύθυνση, πολιτισμού, παιδείας και τα λοιπά. Επίσης ο Δήμος Νίκιας Ρέντη εδώ έχουν καταφέρει και έχουν βάλει τη λέξη βιβλιοθήκη μέσα στη διεύθυνση, δηλαδή είναι παιδείας και βιβλιοθήκων, υπάρχει και σαλέξη πια. Υπάρχει το Δήμο Διβλιοθήκων Μουσείων Πινακοθηκών και Ιστορικού Αρχείου. Εδώ βλέπουμε στο Δήμο Αχαρνών μια περαιτέρω υποβάθμιση, δεν έχουμε πια τμήμα όπως βλέπετε, έχουμε γραφείο. Γραφείο Βιβλιοθήκης που εντάσσεται στο Τμήμα Πολιτιστικής Εκπαίδευσης. Συνεχίζουμε με το Δήμο Αγίων Αναργίων και Καματερού, όπου εδώ βλέπουμε ότι έχει μείνει νομικό πρόσωπο, όχι απ' τα αυτό όνομα που είδαμε πριν, αλλά μέσα σε αυτό το νομικό πρόσωπο δημοσιού δικαίου, εντάσσεται ο Πολιτισμός, ο Αθλητισμός και η Παιδεία, υπάρχει Τμήμα Πολιτισμού και Παιδείας και μέσα σε αυτό το νομικό πρόσωπο υπάρχει το Γραφείο Δημοτικής Βιβλιοθήκης και Μουσείο. Και ο Δήμος Παπαοφολαργού επίσης είναι νομικό πρόσωπο μαζί με όλα τα άλλα που είδαμε, από τον Πολιτισμό, τον Αθλητισμό, τον περιβάλλον, εδώ δεν έχουμε ούτε πλάκια στην Βιβλιοθήκη, υπάρχει Επιτροπή Πολιτιστικών. Και τώρα, γιατί το λέμε αυτό, Γραφείο και είναι η διαφορά γραφείου και τμήματος, για να πούμε στον Βελκράτη ότι υπάρχει ουστοτελές γραφείου πρέπει να υπάρχουν από δύο εργαζόμενοι και πάνω. Για να γίνει τμήμα θέλει από τέσσερις εργαζόμενους και πάνω και για να γίνει διέθυση από 13 εργαζόμενους και πάνω. Από μια έρευνα που είχα κάνει στο κλαίσιο της διπλωματικής μου, από τις 286 βιβλιοθήκες, δημοτικές, αμυγός, ούτε κοινοτικές, ούτε ιδιωτικές, ούτε δημόσιας και τα λοιπά. Οι 194 από αυτές ήταν ενεργές, οι 92 υπήρχαν μόνο στα χαρτιά και από αυτές υπάρχει ένα δείγμα 100 βιβλιοθήκων, οι οποίες απάντησαν. Από αυτή την έρευνα μπορούμε να δούμε κάποιες συμπεράσματα για να δούμε και φως τελικά εξελίχθηκαν οι οργανισμοί των βίμων. Ο αριθμός των μόνιμων εργαζόμενων στη βιβλιοθήκη, στο 30% αυτού που απάντησαν δεν είχαν κανένα. Το 28% μόνο ένα, το 15% δύο και όπως βλέπετε και εσείς τα υπόλοιπα στοιχεία. Μιλάμε για μόνιμους εργαζόμενους στη βιβλιοθήκη. Τώρα, ο αριθμός του εξειδικευμένου προσωπικού βιβλιοθικού νόμου στη βιβλιοθήκη, μιλάμε καθαρά για βιβλιοθικού νόμους, το 38% είχαν ένα και το 27% κανένα. Δηλαδή, από το δείγμα των 100 βιβλιοθικών, 27 βιβλιοθήκες λειτουργούσαν ουσιαστικά χωρίς κανέναν βιβλιοθικονόμο, χωρίς κανέναν εξειδικευμένο εργαζόμενο. Και προ καλικράκι βέβαια, το 69% των βιβλιοθικών ήταν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ανεξάρτητα, το 21% ήταν μέσα στους δήμους διευθύνσης δημήματα, το 10% διευθύνσης δημήματα δημοτικών επιχειρήσεων, το 3% νεοματικά κέντρα και το 2% κληροδοτήματα. Όπως καταλαβαίνετε, με αυτά τα δεδομένα, υπάρχει μια, με την εμπειρία υλοποίησης του προγράμματος, καθίσταται δυνατή μια πρώτη αποτύμηση. Κατακίν, εντοπίζονται αδυναμίες και αριθμίες στο νέο εργαϊκό σχήμα του καλικράτη. Είναι προφανές ότι ο πολιτισμός ήταν απόναντο σχεδιασμό του νομοθετήματος. Η λέξη «βιλιοθήκη» σε όλο το κείμενο του καλικράτη παρουσιάζεται μόνο μία φορά και αυτό για να αναφέρεται στις σχολικές βιλιοθήκες, όχι στις δημοτικές βιλιοθήκες. Πριν την καθιέρωση του προγράμματος καλικράτη, δημοτικές βιλιοθήκες χαρακτηρίζονταν από πικηλομοσφία νομικού καθεστότοτος, από έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, από έλλειψη μόνη μου προσωπικού. Τα παραπάνω στοιχεία όπως διαφιστώνουμε, όχι μόνο παραμένουν, αλλά με τις μέχρι τώρα εξελίξεις διαφαίνεται επιδίνωση αναφορικά με την υπάρξή τους. Προ καλικράτη το 69% όπως είπαμε των βιλιοθικών αποτελούσαν αυτόνομα νομικά πρόσωπα. Αυτά σήμερα ανέρχονται μόλις στα πέντε που είδαμε πριν. Τα υπόλοιπα συνεπάρχουν με διαφορετικές υπηρεσίες των δήμων. Και λαμβάνοντας υπόψη το πάγομα των προσλήψεων και άρα του εξειδικευμένου προσωπικού συμβιωτικές αλλά και την κατάλυγηση των γενών οργανικών θέσεων, νομίζω ότι η κατάσταση μόνο ασιοδοξία δεν μπορεί να μας προκαλέσει. Οι περισσότεροι δήμοι μετά τον καλικράτη εντάσουν την κοινωνική προστασία, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, την νέα γενιά, την εκπαίδευση, όλα αυτά μαζί σε ένα μεγάλο δημιουργικό μηχανισμό που πρέπει να αποφασίσει τα επιμέρους προγράμματα. Συνέπεια αυτού του ισοφαιδοτικού συμψυφισμού μπορούμε να πούμε ότι είναι η αποδυνάμωση των δημοτικών υπηρετικών, είναι η υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών των υπηρετικών, η απαξίωση των εργαζομένων και η στασιμότητα των δραστηριοτήτων των υπηρετικών. Πρέπει οι αιρετοί να καταλάβουν ότι οι σύγχρονες κοινωνίες και οικονομίες πρέπει να συνδέουν την ανάπτυξή τους με τη χρήση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών πληροφόρησης. Η πληροφορία άλλωστε αποτελεί τον όσμα της δημοκρατίας. Με τα μέτρια τώρα δεδομένα οι εργαζόμενες υπηρετικές θα πρέπει να δίνουν καθημερινές μάχες στο αθλητικό τουμήμα, τον καπί για παράδειγμα, γιατί όπως είδαμε ότι όλα μαζί τα έχουν βάλει με τα καπί με τους παιδικούς δαθμούς ή το αθλητικό τουμήμα διεκδικώντας χρηματοδότηση. Και αυτό γιατί όπως είπαμε στις περισσότερες περιπτώσεις όλα τα παραπάνω συμπάρχουν. Με δεδομένες τις ασφαίτικες οικονομικές συνθήκες της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο δίλημα αγορά νέων εκδόσων βιβλίων για τη δημοτική μας βιβλιοθήκη η έγκριση θα πάνεις για εκδρομή των καπί, η απάντηση των ερωτών οι οποίοι και παίρνουν τα κοφάσεις είναι νομίζω πρωτογραμμένη. Και αυτό γιατί τα καπί για παράδειγμα αποτελούν παραδοσιακά δεξαμενές ψήφων για τους αιρετούς. Ενώ οι μαθητές που κάνουν χρήση των βιβλιοθηκών και οι οποίοι δεν έχουν ακόμα δικαίωμα ψήφου, οι σκεπτόμενοι πολίτες που δύσκολα πείθονται με επιφανειακές δράσεις δεν αποτέλεσαν προτεραιότητά τους. Βέβαια δεν πρέπει να είμαστε ισοπεδοτικοί, δεν είναι ευτυχώς όλοι αιρετοί αυτής της λογικής, υπάρχουν και εμπνευσμένοι άνθρωποι στην τοπική αυτοδιοίκηση και όπου υπάρχουν γίνονται σημαντικά πράγματα. Στόχος μας ως υπεύθυνοι των βιβλιοθηκών είναι να αφήσουμε και τους υπόλοιπους, τους σκοτόφθαλμα σκετόμενους, προς μια διαφορετική κατεύθυνση. Αυτό σίγουρα δεν είναι εύκολο και όσοι δουλεύουν για χρόνια στις δημοτικές βιβλιοθήκες το ξέρουμε καλά. Ίσως μερικές από εμάς θα έχουν κουραστεί και να έχουν αποβολιτευτεί πολλές φορές από τη στάση των εκάστοτε δημοτικών αρχών, όμως αν σταματήσουμε να προσπαθούμε θα σταματήσουμε να υπάρχουμε. Αυτή η δύσκολη οικονομική συγκυρία κάθε μέρα πρέπει να αποδεικνύουμε τον λόγο υπαρξής μας. Την ίδια ακριβώς έκραση άκουσα πριν από λίγο από το μαχητικό συνάδελφο τον Δημήτρη Πτοσαματέλλο για τις προσπάθειες που καταβάλει στη Βιβλιοθήκη της Λέρου. Ότι κάθε μέρα πρέπει να αποδεικνύω τον λόγο υπαρξής μου. Βιβλιοθικονόμοι διεθνώς έχουμε τη φήμη των ήρεμων και των πολιτισμένων ανθρώπων. Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να γίνουμε και δυναμικοί και διεκδητικοί και εξωστρεφείς. Να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας. Την κρίνια που συχνά μας χαρακτηρίζει να τη μετατρέψουμε σε θετική ενέργεια. Να μην ανακυκλώνουμε την υτοπάθεια και τη μυζέδεια που σε χειλίζει γύρω μας. Να κάνουμε μότο μας αυτό που έχει πει ο Steve Jobs. Αυτό που έλεγε στους κριτητές του. Και ελπίζω, όπως έλεγε ο Νίκος Τέμελης, η κρίση να γίνει μια ευκαιρία για να χτίσουμε αυτή τη συγκυρία. Ποια συγκύρια δηλαδή? Η Ισπάνια που όλοι μαζί θα πέσουν εν συνείδητα και ομόψυχα σε μια τέτοια προσπάθεια για να κινητοποιήσουν την κοινωνία να πραγματοποιήσει μια μεγάλη πολιτισμική ανατροπή και να ανοίξει τους νέους δρόμους. Μπορεί η κρίση να φέρει ευκαιρίες. Και ελπίζω ότι αυτό που βλέπουμε στην οθόνη μας να μην το δούμε σε λίγο στις δημοτικές μας βιβλιοθήκες. Ευχαριστώ πάρα πολύ. |
