| : Θα ξεκινήσω λέγοντας αρχικά για τον βιογραφικό της κυρίας Αναστασίας Φαντοζοπούλη Φωτεινέα, η οποία είναι ιατρός δημόσιας υγείας και ειδικός ιατρός στους εργασίας, απόφητος της ιατρικής σχολής του Εθνικού και Καπουδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών, 1987, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος σε θέματα δημόσιας υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος της ιατρικής σχολής του Εθνικού και Καπουδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών, 1990, λέω και της ημερομηνίας, έχει διατελέσει στα έλεγχος του υπεχοδέ από το 1977 και από το 2003 υπηρέτησης του Υπουργείου Υγείας και για αρκετά χρόνια ως προσταμένη της Γενικής Διευθύσεως Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής, μέχρι τη συνταξιωδότηση της. Από θέσος έχει προσωπίσει την Ελλάδα τόσο στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα που αφορούσαν είτε στην προστασία του περιβάλλοντος είτε για θέματα δημόσιας υγείας και έχει δημοσιευμένο έργο σε ελληνικά και διεθνία επιστημονικά περιοδικά. Έχει λάβει μέρος τόσο σε ελληνικά όσο και σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Μετά τη συνταξιωδότηση της συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής Πρόληψης από το 2012. Τώρα θα αναφέρω για την κυρία, την Δόκτρο Λινού την οποία τη γνωρίζουμε. Είναι απόφητη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών και της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστήμιου Χάρβαρτ ενώ κατέχει διδακτορικό τίτλο σπουδών και υφυγεσίας στον τομέα της επιδημιολογίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει αναλάβει πολλές ακαδημαϊκές θέσεις μεγάλης διάρκειας και έχει διδάξει επιδημιολογία, προληπτική ιατρική και ιατρική της εργασίας στην μεταπτυχιακή σχολή ΜΕΙΟ στην Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστήμιου της ΜΕΝΕΣΟΤΑ και στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve. Από το 2004 είναι καθηγήτρια της ιατρικής σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, ενώ έχει διατελέσει και αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων. Το 1990 έδρισε το Ινστιτούτο Προληπτικής Περιβαλλοντοιτικής και Εργασιακής Υατρικής, το οποίο υλοποιεί ερευνητικά και εφαρμοσμένα προγράμματα προληπτικής ιατρικής και δημόσιας υγείας. Το ερευνητικό της έργο επικεντρώνει στην επιτυμιολογία και πρόληψη χρόνιων και επαγγελματικών νόσων. Ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ για την τιμή που μας κάνουν και η κυρία Φωτεινέα και η κυρία Λινώ αντίστοιχα και δίνω το λόγο σε εσάς. Και εγώ να ευχαριστήσω ιδιαίτερα για την πρόσκληση. Η κυρία Μαντοζοπούλου ίσως είναι και σε θέματα δημόσιας υγείας η πιο κατάλληλη να μιλήσει γιατί διατέλασε Γενική Διευθύντρια του Υχοργείου Υγείας και της Δημόσιας Υγείας από χρόνια. Και το πιο σημαντικό είναι ίσως ότι ήταν Γενική Διευθύντρια όταν είχαμε την πανδημία της γρύπης και είχε αυτή τη βαθιά εμπειρία και έτσι μπορεί να μας μιλήσει τώρα πιο πολύ για την τωρημή πανδημία να μας δώσει μερικά δεδομένα και μετά να μιλήσουμε για τα εμβόδια. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους. Για μένα το να είμαι σε ένα webinar που οργανώνει η Βιβλιοθήκη της Καλαμπάκας είναι ιδιαίτερα συγκινητικό γιατί με γάβασα στην καρβίτσα, έχω πολύ στενούς συγγενείς στα Τρίκαλα, φίλους στην Καλαμπάκα, οπότε είναι πολύ ιδιαίτερο για μένα. Ευχαριστώ πολύ. Κυρία Φωτινέ, έχετε το λόγο. Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ευχαριστώ τους δύο οργανωτές αυτής της συζήτησης και την κυρία Λινού, ειδικά που μου έδωσε αυτή την ευκαιρία να βρίσκομαι κοντά σας και να συζητήσουμε για αυτά τα θέματα μέσα από την εμπειρία μου, γιατί στο επιστημονικό κομμάτι νομίζω η κυρία Λινού είναι η πιο αρμόδια, η πλεοναρμόδια να μας φωτίσει πάνω σε αυτά τα θέματα. Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε τη συζήτηση για τους τρόπους που έχουμε στη διάθεσή μας να αντιμετωπίσουμε αυτή την πανδημία θα πρέπει πρώτα πρώτα να γνωρίζουμε μερικά πράγματα ή να υπεθυμίσουμε μερικά πράγματα και νομίζω αν μου δώσετε δύο λεπτά να μοιραστώ την οθόνη μου μαζί σας. Δεν ξέρω αν φαίνεται. Φαίνεται. Ωραία. Κάτι γίνεται εδώ πέρα και το κλείνει αυτό. Να την κάνω μεγάλη την οθόνη. Να κάνω προβολή. Ωραία. Λοιπόν πώς θα μείνουμε υγιείς και ασφαλείς. Φαίνεται. Αλλάζουν η διαφάνεια. Ωραία. Θα συζητήσουμε πρώτα μια μικρή αναφορά στο πώς ξεκίνησε και τι ακριβώς είναι η πανδημία και μετά θα πάμε για τα μέτρα πρόληψη και τη αχείριση. Ο ΥΟΣΑΡΣ, η νόσος COVID-19 οφείλεται στον ΥΟΣΑΡΣ-COVID-2 και συνιστά μίζωνα απειλή για τη δημόσια υγεία καθώς προκαλεί σημαντική νοσηρότητα και αθυμησιμότητα σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού μας. Και η επικίνδυνότητα του αυτή εντύνεται γιατί οφείλεται μάλλον στο ότι έχει πολύ εύκολη μετάδοση και γι' αυτό έχει μια συνεχιζόμενη διασπορά παρά τις πολυεπίπεδες παρεμβάσεις και τα εκτεταμένα μέτρα περιορισμού που έχουν ληθεί. Έχει προκαλέσει πρωτοφανή γιονομική, κοινωνική και οικονομική κρίση παγκοσμίως. Επιρέασε και εξακολουθεί να επηρεάζει τις δημόσια και τις ιδιωτικές δομές. Έχει αλλάξει δραματικά τις ζωές όλων μας. Η απόρεια των νικίων προσώπων, η ψυχολογική καταπώνηση από τον περιορισμό των κοινωνικών επαφών και η οικονομική αβεβαιότητα είναι οι δυσβάστακτες συνέπειες αυτής της νέας απειλής. Πώς μεταδίδεται, είπαμε, η μετάδοση γίνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγωνιδίων κατά την ομιλία, το βίχα ή το φτέρνισμα και οι άνθρωποι μπορούν να προσβληθούν επίσης αν εισπνεύσουν αυτά τα σταγωνίδια που απελευθερώνονται από κάποιον φορέα ή αν αγγίξουν ένα αντικείμενο ή επιφάνεια που φέρει τέτοια σταγωνίδια και στη συνέχεια αγγίξουν τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα. Η κλινική εικόνα της νόσου περιλαμβάνει μεγάλο εύρο συμπτωμάτων από ήπια μέχρι πιο βαριά. Ξεκινάμε από πυρετό που μπορεί να είναι και πολύ ψηλός, με ρίγος, βίχα, δυσκολία στην αναπνοή, κόπωση, πονόλεμο, μπουκώμα, μυαλγίες, πωνοκέφαλο, με τους διάρειες, αλλαγή, απώλεια γεύσης ή και όσφρησης. Έχει και κάποιες επιπλοκές, όπως βλέπετε, αρκετά σοβαρές. Πνευμονία, αναπνευστική ανεπάρκεια, σύνδρομο οξίας αναπνευστικής δυσχέρειας, λήμωξη από άλλους μικροοργανισμούς, πολυοργανική ανεπάρκεια, επιδίνωση καρδιακής ανεπάρκειας, στρώμπωση αρτηριών και φλεβών των πρεμμώνων της καρδιάς των ποδιών του κεφάλου, πολύ συστηματικό φλεγμονόδα σύνδρομο. Τα προειδοποιητικά σημεία θέλω να επισημάνω στους ακροατές μας είναι ότι, για να ανατρέξουν και να αναζητήσουν άμεσα ιατρική φροντίδα είναι αν αισθανθούν δυσκολία στην αναπνοή, αν έχουν επίμονο πόνο η πίεση στο στήθος, αν τους παρουσιάζεται για πρώτη φορά ένα συγχειτικό επεισόδιο αδυναμία να ξυπνήσουν ή αδυναμία να παραμείνουν ξύπνη και αν στο δέρμα τους έχουν μπλε χρώμα ή στα νύχια ή στα χείλη που σημαίνει ότι δεν οξυγωνώνονται σωστά. Θα πρέπει να τρέξουν αμέσως. Αυτοί οι οποίοι είναι περισσότερο βάλλωτοι είναι ηλικιωμένοι και αυτοί που πάσχουν ήδη από κάποιο σοβαρό νόσημα, υπάρχει μια λίστα, αυτοί έχουν λοιπόν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν σοβαρή μορφή της νόσου. Προστατευτείτε λοιπόν οι ηλικιωμένοι κυρίως και εδώ σας δείχνω δύο αφήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που μέσα σε μια εικόνα, γιατί μια εικόνα είναι χίλιας λέξεις, δίνει όλη αυτή τη συμβουλή που πρέπει να ακολουθούμε πιστά όχι μόνο οι ηλικιωμένοι αλλά και οι υπόλοιποι. Να πλένουμε τα χέρια, να βύχουμε όταν βύχουμε ή φτενιζόμαστε να χρησιμοποιούμε χαρτομάτιλο ή να έχουμε λυγισμένο τον αγκώνα αν δεν μας είναι πρόχειρο το χαρτομάτιλο, να απολυμμένουμε τις και να καθαρίζουμε τις επιφάνειες που ακουμπάμε, να ακολουθούμε τα μέτρα κοινωνικής απόστασης και να αποφεύγουμε δραστηριότητες που δεν είναι αναγκές, αλλά να τις κάνουμε μέσω τηλεφώνου ή καλή ώρα μέσω της οθόνης του ηλεκτρονικού υπολογιστή, να αποφεύγουμε δημόσια συναθρήσεις, να διατηρούμε στο σπίτι αποθηκευμένα βασικά τρόφιμα τουλάχιστον για δύο εβδομάδες και να κάνουμε ηλεκτρονικά τις αγορές και να ζητούμε από την οικογένεια ή τους γείτονες να μας εξυπηρετούν σε σχέση με τα ψώνια, τα φάρμακα ή ο,τιδήποτε χρειαζόμαστε. Και εδώ θεώρησα σκόπιμο να σας δείξω τα δεδομένα από τη χώρα μας, όπως καταγράφονται δηλαδή και αποτυπώνονται από τον ΕΟΔΙ, από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, σχετικά με τις τέσσερις ηλικιωκές ομάδες που βλέπετε στη διαφάνεια και περισσότερο θα ήθελα να επικεντρωθώ στους θανάτους γιατί αυτό είναι το συμβάν που δεν έχει επιστροφή. Βλέπετε ότι το Σεπτέμβρη του 2020 ξεκινήσαμε με 314 θανάτους τους ηλικιωμένους γιατί εκεί καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό των θανάτων, το 80,3 όπως βλέπετε. Για να πάμε σε τρεις μήνες τους 4.000, στους τρεις μήνες τους επόμενους να πάμε 7.000 περίπου και σε τρεις μήνες τώρα τον Ιούνιο, είναι 9 Ιουνίου τα δεδομένα από τον ΕΟΔΙ, 10.000 θανάτους. Εκεί βαρύνονται περισσότερο όπως είδαμε και στη χώρα μας αλλά το ίδιο διαπιστώνεται και στην Αμερική όπως βλέπετε στην αφήσα του CDC, 8 στους 10 θανάτους αφορούν ενήλικες 65 ετών και άνω. Στην επιβάρυση αναηλικιακή ομάδα το ποσοστό που χρειάστηκε δηλαδή πάνω από 90% χρειάστηκε να νοσηλευτεί όσοι νόσησαν με COVID. Όταν ήταν λοιπόν σε ηλικία πάνω από 65 χρονών το 90% και πάνω χρειάστηκε να νοσηλευτεί για τις άλλες ηλικιακές ομάδες βλέπετε πόσο μικρότερα είναι τα ποσοστά. Όμως δεν είναι μόνο στους θανάτους ή στις νοσηλείας που έχει επίδραση η COVID έχει επίδραση και στη μοναξιά και αυτό είναι κάτι που θα ήθελα να τονίσω έχει επίδραση στη μοναξιά κυρίως των νέων ενηλικών όπως είναι 18 με 29 ετών όπως βλέπετε από αυτή τη μελέτη. Έχει πενταπλασιαστεί το ποσοστό των ηλικών των νεαρών οι οποίοι αισθάνονται μοναξιά τον Απρίλιο του 20 σε σχέση με τον Απρίλιο του 18 που δεν είχαμε την COVID. Βλέπετε ενώ στις άλλες ηλικιακές ομάδες ναι έχει αυξηθεί πάλι το επίπεδο της μοναξίας αλλά όχι σε τέτοιο δραματικό επίπεδο όπως στους νέους και αυτό είναι και από μελέτες που γίνανε και στην Ευρώπη. Βλέπετε στην Ισπανία οι γυρεότεροι ανέφεραν χαμηλότερο άγχος στη ύψη και μοναξιά οι γυναίκες και τα νέα άτομα είχαν υψηλότερο κίνδυνο μελέτη η Βρετανική. Όταν ανήκει στη γυρεότερη ηλικιακή ομάδα σχετίζεται ανητικά με την εμφάνιση, κατάθλιψη και άγχους στην Ισπανία, χαμηλότερη συναισθηματική πάλη στην Ισπανία άλλη μελέτη. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία των ατόμων είναι οι προσωπικές απώλειες, οι αγωνίες για την πανδημία, μίωση της εμπιστοσύνης στους κοινωνικούς θεσμούς, περιορισμή, ανησυχία για τους άλλους, απομόνωση και μοναξιά. Αυτό έκανε την περίοδο που ήμουν γενική διερθύντρια στο Υπουργείο, περάσαμε την πανδημία της γρήπης, θεώρησα σκόπι μου να σας βάλω αυτή τη διαφάνεια, σε σχέση με αναπνευστικά νοσίματα που οφείλονται σε ιούς, τη γρήπη, το κοινό κρυολόγημα που είναι σε ρινοϊούς, αδενοϊούς και τα λοιπά και την κόβιτ, βλέπετε ότι τα συμπτώματα δεν διαφέρουν πάρα πολύ και πυρετόε έχουμε και ρίγη και μυαλγίες και κόπωση και φτέρνισμα και πόνο και μπουκομα και όλα αυτά και πονόλεμο. Η διάγνωση λοιπόν η οριστική θα πρέπει να μπαίνει με το Μωριακό Έλεγχο Ανοιχνεύσεων Αντισομάτων την PCR τη λεγόμενη και τα ταχαία τεστ αντισομάτων. Και αρχόμαστε στην πρόληψη που είναι και το ζητούμενο. Εδώ στις εικόνες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα δίνει πάρα πολύ ωραία και βλέπουμε τι πρέπει να κάνουμε για να προλάβουμε τη διασπορά του ιού. Διατήρηση απόστασης, λίγο πολύ τα είπαμε, συχνό πλήσιμο χεριών και χρήση αντισυπτικού, αποφυγή επαφής της μύτης των ματιών και του στόματος με χέρια που δεν έχουν πληθεί, κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάτιλο ή τον αγγόνα κατά το βήχα ή το φτέρνισμα και ακολούθως πλήσιμο των χεριών, τήρηση προληπτικών μέτρων στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής ή της συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις, παραδείγματος χάρη απόσταση, χρήση μάσκας, καθαρισμός και απολύμανση των επιφανιών, που έρχονται σε επαφή συχνά τα χέρια μας μαζί τους, περιορισμός των άμεσων κοινωνικών επαφών στο βαθμό που είναι δυνατό, εμβολιασμός είναι το πιο αποτελεσματικό από όλα αυτά τα μέτρα. Για την πρόληψη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει να αποφεύγουμε τα τρία κάπα. Πολύς κόσμος, πολύ κοντά, πολύ κλειστά, με δύο λόγια. Και το CDC της Αμερικής λέει πλέον να φοράμε και τη μάσκα, να πλένουμε και τα χέρια μας, πέρα από αυτά που λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, και βέβαια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα ανέργιε πολύ καλά και από κάτω, αλλά σαν εικόνα θεώρησα ότι έτσι δίνει οπτικά τι πρέπει να κάνουμε και τι πρέπει να ακολουθούμε όλη αυτή την περίοδο που προσπαθούμε να προστατευτούμε. Όμως δεν είναι μόνο να τυρούμε κάποια μέτρα, θα πρέπει να φροντίζουμε και με κάποιο τρόπο μικρό τον εαυτό μας καθημερινά, να κάνουμε διαλύματα, να κινούμαστε, να τρώμε υγιεινά, να βρούμε άλλους τρόπους να συνευρισκόμαστε με τους δικούς μας. Και τελειώνοντας, ήθελα να σας δείξω αυτή τη διαφάνεια που τα περιλαμβάνει όλα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψη Νοσημάτων, το ECBC. Απλά από μόνη μου πήρα την πρωτοβουλία, γιατί όταν είχε εργεί αυτή η διαφάνεια δεν είχαν ακόμα εγκριθεί τα εμβόλια, ήταν ακόμα στο στάδιο το ερευνητικό, να προσθέσω στα προληπτικά μέτρα και το εμβολιά σου, έτσι για να μην ξεχνιόμαστε. Και να δούμε, είπαμε μερικά πράγματα για την Ελλάδα, μέχρι σήμερα έχουμε 412.000 θανάτους, επιβεβαιωμένα κρούσματα και 12.000 θανάτους. Παγκοσμίως βέβαια αυτό το νούμερο είναι τρέλο, είναι 174 εκατομμύρια, 175 εκατομμύρια αυτή τη στιγμή τα επιβεβαιωμένα κρούσματα και σχεδόν τα 4 εκατομμύρια πλησιάζουν η θάνατη. Δηλαδή καταλαβαίνετε τι τεράστιο πρόβλημα είναι και επειδή μιλήσαμε για προβλήματα ψυχικά από το νόσυμα, μια συστηματική ανασκόπηση που αφορούσε γιατρούς, νοσηλευτές και λιπόγειονομικο προσωπικό είναι αυτή που έχουν επιβαρυνθεί πάρα πολύ, περισσότερο από το γενικό πληθυσμό, όπως φαίνεται από 65 έρευνες, είναι μια μετανάλυση 65 έρευνων από 21 χώρες 97.000 γιατροί. Τι δείχνει ότι ένα στους πέντε έχει κατάθλιψη, άγχος, στρες γιατί ήθε σε επαφή προσπαθεί να αντιμετωπίσει ανθρώπους με Covid-19. Αυτά πολύ σύντομα ήταν από μένα και θα δώσω το δήμα τώρα στην κυρία Λινού να μιλήσει για τον εμβολιασμό που σας είπα ότι είναι ο ακρογωνιαίος λήθος της πρόληψης για οποιοδήποτε μεταδιδόμενο νόσυμα. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πάρα πολύ την κυρία Πανταζοπούλου και νομίζω ότι είναι η ώρα τώρα για να μιλήσουμε για αυτό που κέφισε πιο πολλούς από εμάς για το αν θα εμβολιαστούμε, πότε θα εμβολιαστούμε, αν θα βρούμε το κατάλληλο εμβόλιο, ποιο να επιλέξουμε. Αυτό είναι για τον πληθυσμό το γενικό, για τον καθέναν από εμάς και βέβαια η αγωνία των πολιτικών και της κυβέρνησης και των ειδικών είναι πώς θα πείσουμε όλον τον κόσμο να εμβολιαστεί, πώς θα εξασφαλίσουμε ότι υπάρχουν άμεσα εμβόλια για όλους, πώς θα δώσουμε επιλογές σε όλους για το κατάλληλο εμβόλιο και πώς θα αντιμετωπίσουμε όλα τα ψεύτικα νέα που κυκλοφορούν, τις ψεύτικες πληροφορίες, αλλά και πώς θα αντιμετωπίσουμε τυχόν παρενέργειες που είναι και αυτό ένα κομμάτι της ζωής των εμβολίων. Θα ήθελα απλώς εισαγωγικά να πω ότι στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχουν εγκριθεί τέσσερα διαφορετικά εμβόλια, το ξέρουμε όλοι βέβαια, για άτομα που είναι πάνω από 18. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκριθεί ένα εμβόλιο για άτομα που είναι πάνω από, για τα παιδιά μεταξύ 12 και 18 και στην Αμερική, μια και έχουμε μαζί μας και την Ταϊάννα και τον Πομ, έχουν εγκριθεί από αυτά τα τέσσερα τα τρία εμβόλια. Δεν έχει εγκριθεί δηλαδή ποτέ στην Αμερική το εμβόλιο της AstraZeneca. Τώρα από τα εμβόλια που κυκλοφορούν, οι βασικές παρενέργειες, οι συνήθιες παρενέργειες είναι οι ίδιες σε όλα τα εμβόλια, δηλαδή είναι ένας τοπικός πόνος, λίγο σπηρετός, κάποιος πωνοκέφαλος και αυτά περνάνε σε μια-δυο μέρες, το πολύ σε μια εβδομάδα και τελειώνει η ιστορία και αποκτάμε μετά ανωσία, η οποία ανωσία επηρεάζεται από το είδος του εμβολίου, δηλαδή ενώ τα δύο μέσα της RNA, όπως λέμε, εμβόλια, δηλαδή της Pfizer και της Moderna, προκαλούν ανωσία τουλάχιστον από σοβαρή νόσο που θα οδηγήσει στο να μπει κάποιος στο νοσοκομείο μόνο στο 4 με 5%, προκαλούν ανωσία δηλαδή στο 95% ή 94% ανάλογο με το εμβόλιο, ανωσία από τη σοβαρή νόσο. Πρόσφατα υπήρξε μελέτη ότι προκαλούν και γενική ανωσία στο 91%. Επομένως είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson έχει λίγο χαμηλότερη αποτελεσματικότητα, είναι γύρω στο 70-75% και το εμβόλιο της AstraZeneca έχει επίσης λίγο χαμηλότερη και από την Johnson & Johnson γύρω στο 65% με 70% ανάλογο και με τη μελέτη και με τις ηλικίες. Πρόσφατα υπήρξε και μια μεταανάλυση, η οποία περιλάμβανε και το ρωσικό εμβόλιο και το κινέζικο, αν και γι' αυτά δεν έχουμε τον ίδιο τρόπο μέτρησης της αποτελεσματικότητας. Φαίνεται ότι μεταξύ των δύο το ρωσικό είναι πολύ πολύ πιο αποτελεσματικό από τα δύο κινέζικα και ότι το ρωσικό προσεγγίζει την αποτελεσματικότητα της Johnson & Johnson ίσως και λίγο παραπάνω. Αυτά είναι τα γενικά για τα εμβόλια. Νομίζω ότι η γενική συμβουλή που λέμε και που λέει και ο Παγκόσμος Οργανισμός Υγείας, αν δεν έχουμε δυνατότητα επιλογής του εμβολίου, εμβολιαζόμαστε με το πρώτο εμβόλιο που θα βρούμε. Αν έχουμε επιλογή μετά αρχίζουν οι συζητήσεις, ποια εμβόλια έχουν περισσότερες ή λιγότερες σοβαρές παρενέργειες. Για τα messenger RNA υπάρχει μία πολύ σοβαρή παρενέργεια που αφορά μόνο άτομα που έχουν πάθει στο παρελθόν πολύ σοβαρή αντίδρεση αλλεργική, αλλεργικό σοκ δηλαδή. Και αυτά τα άτομα θα πρέπει να προτιμήσουν κάποιο άλλο εμβόλιο ή τουλάχιστον να έχουν ενημερώσει το γιατρό και να κάνουν το εμβόλιο παρουσία γιατρού, ο οποίος θα μπορεί σε περίπτωση που κάνουν σοβαρή αλλεργία να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, το οποίο αν το αντιμετωπίζετε πολύ απλά φτάνει να υπάρχει γιατρός δίπλα ή κοντά. Το εμβόλιο της AstraZeneca έχει συζητηθεί πολύ στη χώρα μας. Φαίνεται ότι για γυναίκες κάτω των 50 προκαλεί αυτό το πολύ σοβαρό το θρομβοεμβολικό επεισόδιο σε περίπου μία γυναίκα να 50.000 θα εμβολιαστούν, που είναι αρκετά σπάνιο πάλι αλλά είναι υπαρτό και το εμβόλιο της Johnson & Johnson στην Αμερική δεν συστήνεται, δεν απογορεύεται αλλά ούτε συστήνεται για γυναίκες κάτω των 50. Αυτά είναι τα βασικά, οι βασικές πληροφορίες που έχουμε και θα σταματήσω εδώ γιατί ξέρω ότι υπάρχουν πολλές ερωτήσεις να καλύψουμε τα θέματα των ερωτήσεων. Και νομίζω ότι αυτή τη στιγμή δίνω το λόγο στη συστηρία. Ωραία, ωραία. Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Ευχαριστώ, ευχαριστώ πολύ. Η Ελένη, η κυρία μου Σκεφταρπούλου, Ελένη θα συντονίσει τις ερωτήσεις, γνωρίζετε οι περισσότεροι ότι χρησιμοποιούμε από κάτω το chat, από το ραδιόφωνο, θα μπορούν να στέλνονται εκεί ερωτήσεις και εκείνοι να τις κάνουν σε εμάς τις ερωτήσεις για να τις υποβάλλουμε στην κυρία Ελένη, οπότε θα γίνει κάπως έτσι. Κυρία μου Σκεφταρπούλου, λόγο σε σας, ευχαριστούμε πάρα πολύ. Καλησπέρα και από μένα. Όπως είπε και η κυρία Κατσιαμάνη, είπαν, θυμίζουμε ότι χρησιμοποιούμε το chat για όποιον θέλει να υποβάλλει κάποιο ερώτημα. Προς το παρόν δεν βλέπω κάποια ερώτηση, αλλά είναι λογικό. Ωραία, αμέσως, μόλις το είπα ή ήρθε αμέσως. Ποια είναι τα μαθήματα πρόληψης και αντιμετώπισης που μάθαμε και ελπίζουμε να μάθουμε από την τωρινή πανδημία για τις επόμενες που θα ακολουθήσουν. Κυρία Πανταζοκούλου, θα θέλατε να απαντήσετε πρώτη ή να προχωρήσω. Απευθύνεται και στις δύο, οπότε νομίζω ότι όποια επιθυμεί. Μπορείτε να προχωρήσετε, κυρία. Νομίζω ότι αυτό που μάθαμε πιο πολύ και που μας έμαθε σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία είναι ότι πρέπει να έχουμε καλύτερη επιτήρηση για τα λοιμώδινα σύνατα. Να ξέρουμε δηλαδή τι μας γίνεται. Και να μην βασιζόμαστε σε προηγούμενη εμπειρία που μας βάζει σε μια κατάσταση επανάπαυσης. Αυτό που συνέβη είναι ότι επειδή περιμέναμε και φοβόμασταν όλοι ότι θα έχουν μια πανδημία γρήπης η προηγούμενη πανδημία της γρήπης που ήταν 9-10 αυτή τη μέση στην οποία ανεφέχθηκε η κυρία Πανταζοπούλου πολύ σωστά, δεν δημιουργήσε τόσους πολλούς θανάτους. Όχι ότι δεν είχαμε θανάτους στη χώρα μας, είχαμε θανάτους και είχαμε και θανάτους παιδιών τότε, αλλά ήταν μικρός ο αριθμός. Και επειδή είχαμε εμβόλια, παρότι δεν ήταν εμβολιασμένοι όλοι, ήταν ένα μικρό μέρος του πληθυσμού είχε εμβολιαστεί, θεωρήσαμε ότι μια πανδημία την τζεβερνάμε εύκολα. Ο Παγκόσμος Οργανισμός Υγείας επειδή είχε κατηγορηθεί τότε, θυμάστε και στη χώρα μας, υπήρξαν πολλές κατηγορίες κατά των πολιτικών και κοράσαμε πολλά εμβόλια και δεν χρειάστηκαν και τα πετάξαμε, φοβήθηκε ή δεν ξέρω τι άλλο, ήταν πολύ επιφυλακτικός στο να κηρύξει πανδημία, την πανδημία του COVID, καθυστέρησε ένα δυο μήνες. Αντίστοιχα είχε καθυστερήσει και κανένα μήνα η Κίνα να ανακοινώσει όλα τα κρούσματα που είχε και έτσι κατά κάποιον τρόπο, ξέραμε ότι μπορούμε να κάνουμε επιτήρηση, σαν παγκόσμια επιδημιολογική κοινότητα, δεν την είχαμε ενεργοποιήσει και μας έπιασε ο ιός στον ύπνο, θέλετε, γι' αυτό και χάσαμε πάρα πολλούς ανθρώπους στο πρώτο κύμα, σε χώρες τις οποίες ήταν απαράδεκτο να χάσουμε τόσους ανθρώπους. Δηλαδή χάσαμε ανθρώπους στην Αμερική, χάσαμε ανθρώπους στην Ιταλία, χάσαμε ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο, που πιθανόν να είχαν τη δυνατότητα να ενημερώσουν καιρό στον πληθυσμό, να πάρουν μέτρα άμεσα, αλλά δεν το κάνουν. Και βέβαια σιγά σιγά ήρθε και στις υπόλοιπες χώρες, επειδή η Αλλάδα δεν είναι μια χώρα η οποία έχει τόσο πολύ κινητικότητα, όπως έχει η Αγγλία με τόσο πολλά αεροδρόμια, ήρθε λίγο αργότερα και βέβαια επειδή και εμείς ίσως αργήσαμε σε κάποιες φάσεις να πάρουμε μέτρα, είχαμε τις συνέπειες του τελευταίου κύματος, αυτό που ακόμα λιγάκι το βιώνουμε. Τι σημαίνει αυτό, ότι πρέπει να εγκαταστήσουμε πολύ σημαντικά συστήματα επιτήρησης. Μερικά συστήματα επιτήρησης δεν έχουν καμία σχέση με τους γιατρούς. Όταν φτάσουμε να έχουμε πολλούς ασθενείς στην εντατική είναι ήδη πάρα πολύ αργά. Έχει ξεσπάσει η πανδημία απαντού. Υπήρχαν παλιότερα, εκτός από τους γιατρούς οι οποίοι ανακοινώνουν τα χρούσματα παλαιών και νέων νοσημάτων, υπήρχαν συστήματα ας πούμε να δούμε στα φαρμακεία, υπάρχει τεράστια αύξηση στην κατανάλωση αντιπυρετικών. Στα νοσοκομεία υπάρχει εισαγωγή λιμοδόν νοσημάτων που δεν την περιμέναμε ποτέ, αν και είναι ήδη πολύ αργά όπως είπα. Τώρα συζητά να έβλεπα μια πρόταση από έναν καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χαρβάρκ. Το αίμα που παίρνουμε για εξετάσεις και που το πετάνε με τα διάφορα εργαστηρίες, αν μπορούσε να συγκεντρώνεται μια σταγόνα κάπου κεντρικά και να βλέπουμε αν υπάρχει αύξηση αντισομάτων για άγρως τα νοσήματα. Οπότε να χτυπάει καμπανάκι ότι κάτι τρέχει και πού τρέχει και σε ποιες πολιτείες της Αμερικής ή σε ποιες χώρες του κόσμου. Οπότε αν το είχαμε αυτό, θα ξέρουμε ότι στην Γιουχάνν κάτι τρέχει. Τώρα μάλιστα συζητάνε να υπάρχει και απλώς μια σταγόνα αίματος σε ένα στυπόχαρτο, θα έλεγα με λαϊκό τρόπο, που να αποστέλεται σε κεντρικά εργαστήρια και να βλέπουμε τι τρέχει παγκοσμίως, ώστε να μπορούμε πολύ έγκαιρο να το διαγνώσουμε. Γιατί και τα εμβόλια θα είχαν ετοιμαστεί νωρίτερα, αν το ξέραμε 3-4 μήνες νωρίτερα θα είχαμε αρχίσει να προετοιμάζουμε τα εμβόλια, αλλά και κυρίως θα είχαμε πάει μέτρα απομόνωσης, μάσκας, αποστάσεις και δεν θα είχαμε τόσους πολλούς θανάτους. Και δεν θα είχαμε και τόσο τεράστιο κόστος οικονομικό. Δηλαδή μιλάνε τώρα ότι στην Αμερική το κόστος μπορεί να είναι 3-3 εκατομμύρια ή παραπάνω 15 εκατομμύρια, που θα μπορούσε να είχε προλυφθεί με το να ξοδεύουμε 2-3 εκατομμύρια το χρόνο. Οπότε αυτό νομίζω είναι ότι μας έπιασε στον ύπνο, δεν ήμασταν έτοιμοι. Προχωράμε στην επόμενη ερώτηση. Υπάρχουν παρενέργειες αν την ώρα που κάνουμε το εμβόλιο είμαστε θετικοί στον COVID, αλλά δεν το γνωρίζουμε επειδή είμαστε ασυμπτωματικοί. Παρενέργειες δεν υπάρχουν, από ό,τι ξέρω θα μπορεί και η κυρία Πανταζοκούλου, αλλά μπορεί το εμβόλιο να μην είναι τόσο αποδοτικό, γιατί υπάρχουν ήδη αντισώματα. Αυτό θα ισχύει πιο πολύ για τα εμβόλια που στηρίζονται σε ιό, όχι για τα messenger RNA, αλλά για το Johnson & Johnson και το AstraZeneca μπορεί να είναι, από ό,τι ξέρω, λίγο μικρότερη αποτελεσματικότητα, αλλά κυρία Πανταζοκούλου είναι ίσως πιο ειδική σε αυτό. Όχι, συμφωνώ, συμφωνώ, έτσι όπως τα είπατε κυρία Λινώ, ακριβώς αυτό είναι. Απλά θα πρέπει να προσέξουμε, εάν έχουμε κάποιο σύμπτωμα και, όπως είναι ο πυρετός παραδείγματος χάρη, δεν θα πρέπει να κάνουμε, και αυτό ισχύει για όλα τα εμβόλια, όχι μόνο για το εμβόλιο κατά της COVID, οποιοδήποτε εμβόλιο, είτε αυτό είναι AstraZeneca, είτε είναι της Pfizer, είτε της Moderna ή Johnson, κανένα εμβόλιο, ή γρύπης, ή πνευμόνιο ΠΟΚΟΙ, οποιοδήποτε εμβόλιο δεν θα πρέπει να γίνεται, αν έχουμε κάποια σύμπτώματα, όπως είναι ο πυρετός παραδείγματος χάρη, θα πρέπει να αισθανόμαστε καλά προκειμένου να τα κάνουμε, αλλιώς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα και μπορούμε να προχωρήσουμε στο μην εμβολιασμό. Προχωράμε στην επόμενη. Κατά πόσο τα εμβόλια μας προστατεύουν από τις μεταλλάξεις του ιού και εν τέλει τι είναι η μετάλλαξη ως προς τη μισχή της νόσου. Η μετάλλαξη είναι μικρή, θέλετε κύριε Παταζαβούλου να μιζεστε, να παντρεστε. Όχι, όχι, εντάξει. Να σας παίρνω μόνο πολλό τη συζήτηση. Η μετάλλαξη είναι μια αλλαγή στο γενετικό λυκό του ιού, η οποία έχει μεταλλάξει σε όλους τους ιούς και στο συνδικαμένο λιό, γίνεται συνεχώς και είναι εκατοντάδες. Αλλά υπάρχουν κάποιες μεταλλάξεις που έχουν χαρακτηριστικά που μας αλλησυχούν. Που είναι, παραδείγματι, οι πιο μεταδοτικοί, κάνουν τον ιό η ύπαρση των μεταλλάξεων πιο μεταδοτικό ή πιο επιθετικό. Ή και λιγότερο να εξαπτάται λιγότερα από τα εμβόλια. Από ότι φαίνεται, τα εμβόλια που έχουμε αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν όλους τους γνωστούς ιούς και όλα τα γνωστά σοβαρά στελέχη. Γιατί υπάρχουν τέσσερα-πέντε που είναι σοβαρά. Ταυτόχρονα, οι φαρμακευτικές εταιρείες, με βάση αυτά τα στελέχη που διασπίρονται πολύ γιατί είναι πιο μεταδοτικά ή έχουν εγκαθυκριθεί σε κάποιες χώρες, προκαλούν να βελτιώσουν και να παράξουν ένα λίγο διαφορετικό εμβόλιο με βάση του εμβόλιο που ήδη έχουμε. Επομένως αυτό δεν θα με ανησυχούσε αυτή τη στιγμή. Δηλαδή δεν αντιμετωπίζουν, πρακτικά αντιμετωπίζουν όλες τις γνωστές σοβαρές μεταλλάξεις. Δεν βλέπω κάποια άλλη ερώτηση προς το παρόν. Υπενθυμίζω, χρησιμοποιείτε το chat. Όποιος επιθυμεί, απευθείας να κάνει την ερώτηση του, μπορεί να σηκώσει το χέρι του για να ανοίξουμε το μικρόφωνο και να του δώσουμε το λόγο. Θα θέλατε κάτι άλλο, η κυρία Λινού, να πει, ή η κυρία Φωτινέα, μέχρι ίσως κάποιος να πάρει το... Ωπα, ήρθε αμέσως και η επόμενη ερώτηση. Ποιες οι διαφορές των εμβολίων έμαραι νέοι από τα εμβόλια υικού φορέα. Υπάρχουν καλά και κακά εμβόλια. Ακούμε συνεχώς αυτό το εμβόλιο έχει φορέλες παρενέργειες. Θα πω κάποιο άλλο όχι. Κύριε Πενταζοκούλου, θέλατε να... Απλά να ξεκινήσω εγώ και θα συμπληρώσετε εσείς. Απλά να πω ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά εμβόλια. Όλα τα εμβόλια είναι καλά, ξεκινάμε από αυτό. Και από εκεί και πέρα θα πρέπει να πούμε ότι ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο παρασκευάζονται, προετοιμάζονται τα εμβόλια, ίσως έχουν διαφορετική αποτελεσματικότητα ή και να παρουσιάζουνε κάποιες παρενέργειες που είναι κάποια εμβόλια σε σχέση με κάποια άλλα. Σε κάποιες ηλικίες ή σε κάποιες καταστάσεις δηλαδή που υπάρχει μια συνωσηρότητα, δηλαδή το άτομο υποφέρει και από κάποιο άλλο νόσημα ταυτόχρονα. Αυτό θέλω να πω γενικά, δεν υπάρχουν καλά και κακά εμβόλια. Είναι καλά τα εμβόλια, είναι το όπλο μας απέναντι στα μεταδιδόμενα νοσήματα. Από εκεί και πέρα, η διαφοροποίηση είναι στην αποτελεσματικότητα που έχουν. Να πούμε για το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο εμπιστευόμαστε όλοι και τρέχουμε να το κάνουμε κάθε φορά. Και μάλιστα με την περίπτωση του Covid, το εμβολιασμός για τη γρίπη ήταν σε θεαματικά επίπεδα. Έχει ποσοστό αποτελεσματικότητας που οριακά φτάνει το 85%. Λοιπόν, μη φανταστούμε ότι είναι πανάκια και τα εμβόλια, αλλά μας βοηθούν πραγματικά στο να κάνουμε αυτό που λέει η ερώτηση που μόλις είδα στο τσάτ, την ανοσία της αγέλης, ώστε να προστατεύσουμε και τους άλλους πέρα από τους εαυτούς μας. Γιατί αν την πετύχουμε πραγματικά προστατεύουμε και τους υπόλοιπους οι οποίοι δεν είναι εμβολιασμένοι. Αρκεί βέβαια να διατηρείται αυτό το ποσοστό, γιατί και λόγω των μεταλλάξεων, ιδίως στην περίπτωση της γρίπης, που κάθε χρόνο τα εμβόλια περιλαμβάνουν διαφορετικά στελέχη του υιού της γρίπης, δεν είναι το ίδιο το εμβόλιο το Περσινό με το Φετινό, να ξέρετε, γι' αυτό και κάθε φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι εκείνος ο οποίος λέει τι θα περιλαμβάνει το εμβόλιο της γρίπης. Αυτό, κυρία Λινού, δεν ξέρω αν θέλετε να… Ναι, επίσης και εγώ συμφωνώ απόλυτα, δεν υπάρχουν καλά και κακά εμβόλια. Αν δεν ήταν καλά τα εμβόλια δεν θα είχαν αγκληθεί. Και οι οργανισμοί οι οποίοι τα αποδέχονται, μελετάνε όλα τα στοιχεία των πειραματικών ερευνών. Και τι είναι οι πειραματικές έρευνες? Είναι ότι υπάρχουν εθελοντές που δέχονται να εμβολιαστούν πριν να έχει αιτρηθεί το εμβόλιο. Αυτοί οι εθελοντές, οι οποίοι είναι δεκάδες χιλιάδων ατόμων, μοιράζονται σε δύο ομάδες. Οι μισοί κάνουν το εμβόλιο και οι άλλοι μισοί κάνουν νεράκι ή τίποτα. Και βλέπουν τις διαφορές στην ανοσίας των αν θα νοσήσουν περισσότεροι ή λιγότεροι στην εμβολιασμένη ομάδα. Και εκεί βλέπουμε και αυτό που λέμε αποτελεσματικότητα. Δηλαδή σε ένα διάστημα χρονικό, αυτοί που είχαν κάνει το εμβόλιο νόσησαν 95% λιγότερο από αυτούς που δεν είχαν κάνει το εμβόλιο, που είχαν κάνει απλό νεράκι. Λοιπόν, χωρίς αυτές τις μελέτες που να είναι τεκμηριωμένες επαρκώς και ως προς την αποτελεσματικότητα και ως προς τις παρενέργειες δεν μπορεί να εγκληθεί ένα εμβόλιο. Και ειδικά στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί, γιατί εγκρίνονται ουσιαστικά τα εμβόλια από δύο πολύ ανεξάρτητους οργανισμούς. Δηλαδή ένας είναι ο Αμερικάνικος Οργανισμός, ο άλλος είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Και βέβαια μελετάται και από την Επιτροπή Εμβολιασμών της Ελλάδος, η οποία όμως δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει περιτέρο έλεγχο. Όπως βλέπει τα αποταλέσματα των προηγούμενων οργανισμών. Επομένως δεν θα ανησυχούσα καθόλου γι' αυτό. Όταν γίνονται συγκρίσεις, γίνονται συγκρίσεις για προβλήματα που μπορεί να παρουσιάστηκαν όταν φτάσαμε να έχουμε εμβολιάσει ένα, δύο, πέντε εκατομμύρια, πενήντα εκατομμύρια ανθρώπων, που τότε μπορεί να φανεί και γι' αυτό παρακολουθούνται όλοι οι εμβολιασμένοι. Και υποχρεούνται οι γιατροί, αν δούνε κάτι περίεργο, να το ανακοινώσουν επίσημα στον νεό, στον ελληνικό οργανισμό φαρμάκων, στον αντίστοιχο σε κάθε χώρα. Γιατί μπορεί να έχουμε μια παρενέργεια, όπως συνέβη η παρενέργεια με τη ΣΑΣΤΡΑ-ΖΕΝΕΚΑ με τα θρομβουεμβολικά, που είναι στο γενικό πληθυσμό, αν δεν ξεχωρίσουμε δηλαδή άντρες, γυναίκες και ηλικίες, δύο στο εκατομμύριο. Κάποια άλλα μπορεί να είναι, εφτά στο εκατομμύριο, αλλά πρέπει να έχεις εμβολιάσει αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους για να το δεις σε αυτό. Και βέβαια πάντα η ωφέλεια από το εμβόλιο, δηλαδή, είναι αν οσήσει ένα εκατομμύριο ανθρώπους, μπορεί να χάσεις χίλιους να πεθάνουν από τη νόσο. Και ο κίνδυνος είναι να πάρσουν θρομβουεμβολικό δύο και από αυτούς ο μισός, δεν υπάρχει μισός άνθρωπος, όταν θα γίνει να χάσουν τη ζωή τους. Οπότε, δυστυχώς στην επιδημιολογία και σε πληθυσμιακές μελέτες, μην μπορείς να αποκλείσεις το κίνδυνο του ένα στο εκατομμύριο. Και γι' αυτό συμβαίνει αυτό και το διορθώνεις μετά, δηλαδή αλλάζεις τον πληθυσμό στον οποίο να στέλνεις το εμβόλιο και τέτοιοι θέματα. Αλλά σαφώς το εμβόλιο θα μας σώσει, δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Έχετε ήδη αναφερθεί σε αυτό, να θέσω και το ερώτημα, ποιο είναι το επιθυμητό ποσοστό για να επιτύχουμε ανουσία της αγγέλης. Μιλάμε να έχει εμβολιαστεί με τα παρόντα εμβόλια που έχουμε αυτή τη στιγμή και την αποτελεσματικότητά τους το 70% του συνολικού πληθυσμού. Σ' αυτό όμως πρέπει να σημειώσουμε ότι όπως είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή και μη έχοντας εμβόλιο για τα παιδιά, για τους ενήλικες θα πρέπει να είναι ακόμα μεγαλύτερο το ποσοστό. Γιατί τα παιδιά ναι με νοσούν πολύ υπιότερα ή και πολλές φορές είναι εντελώς ασυντωματικά, αλλά είναι πλήρως εκτεθειμένα γιατί δεν είναι κανένα παιδί εμβολιασμένο ακόμα. Τι ενέργειες θα προτείνατε να γίνουν από πλευράς πολιτείας για να αντιμετωπιστεί ο σκεπτικισμός όσων ενηλικών δεν θέλουν να εμβολιαστούν. Μήπως θα έπρεπε να εμπλαγούν πιο ευφυείς τρόποι θετικής ευαισθητοποίησης και όχι απλά ενημερωτικές ημερίδες. Και πολύ περισσότερα από ενημερωτικές ημερίδες. Σήμερα τα ξέραν είδατε δημοσιεύτηκε σε ένα αμερικάνικο, στο ίσχυρότερο ίσως αμερικάνικο ιατρικό περιοδικό το τι κάνουν οι διάφορες πολιτείς στην Αμερική. Από λαχιοφόρο αγορά μεταξύ των εμβολιασμένων που δίνει στην Νέα Υόρκη 5 εκατομμύρια σε αυτόν που θα το κερδίσει και σε άλλες περιεχές. Νομίζω ότι είναι ο Χάριο θα θυμάμαι ένα εκατομμύριο σε πέντε διφορετικούς τυχερούς μέχρι να δίνει κουπώνια για να έχουν αρκετά χρήματα οι χαμηλότερες κοινωνικοικονομικές τάξεις για να πληρώσουν ταξί ή τρόπο μετάδοσης, μεταφοράς ή τομεροκάματό τους που θα χάσουν για να πάνε να εμβολιαστούν μέχρι να προσφέρουν τσάι, μπύρες. Ο Μάλιστας νομίζω ότι μια εταιρεία μπύρες στην Αμερική έταξε ότι αν πετύχει η Αμερική μέχρι η μέρα της Ενεξαπτησίας που είναι 4η Ιουλίου το στόχο που έχει βάλει ο Πρόεδρος της Αμερικής ο Μπάιντεν στον αριθμό των εμβολιασμών θα δώσει δωρεάν ως τις μπύρες θέλουν σε όλους τους Αμερικανούς για εκείνη τη μέρα μόνο. Δηλαδή υπάρχουν τέτοιες που είναι πολύ πιο ευφυείς μέθοδοι για να ενισχύσουμε τους ανθρώπους. Βέβαια η κλασική μέθοδος στην δημόσια υγεία είναι να κάνουμε μελέτες, λέγονται ποιοτικές έρευνες αυτές, δηλαδή σε μπρούς ανθρώπων να ρωτήσουμε τι είναι αυτό που δεν τους πείθει και μετά να βρούμε τρόπους με τους οποίους θα πειθόταν είτε αυτό είναι αυτός που θα πει το μήνυμα και θα ενημερώσει είτε αυτός που θα ή ποιο θα είναι το μήνυμα ή πως σας συχνά θα μεταφέρεται το μήνυμα πως δηλαδή θα καθυσυχάσουν και θα πειστούν οι άνθρωποι. Αλλά να μην ξεχνάμε ότι το αντιεμβολιαστή, η αγωνία για το αν πρέπει ή δεν πρέπει να κάνω το εμβόλιο στους ενήλικες ήταν υπαρκτή και σε άλλες περιόδες. Δηλαδή ας πούμε είναι υποχρεωτικό πλέον από τα εμβόλια που συστήνονται το εμβόλιο του Τετάνου κάθε 10 χρόνια. Πόσοι από εμάς έχουμε κάνει το εμβόλιο του Τετάνου? Το εμβόλιο της υπατήτητος Β, η αναμνυστική δόση της Ερυθράς ή της Ιλαράς. Υπάρχει ο σκεπτικισμός απλώς όταν υπάρχει ο σκεπτικισμός για μια νόσο που δεν είναι διαδεδομένη και δεν έχει να έχουμε πανδημία, δηλαδή να ρωστήσουν όλοι ουσιαστικά και να χάσουμε ζωές, τότε τον ανεχόμαστε. Στη γρήπη, λιγότεροι είχαν εμβολιαστεί από όσους έπρεπε και ακόμα λιγότεροι εμβολιάζονται. Όμως, πρέπει να θυμόμαστε ότι στα παιδιά δεν θέτει κανείς το ερώτημα όταν γίνει το παιδάκι του 6 μηνών, 9 μηνών, αν θα κάνει εμβόλιο η Λαράς, αν θα κάνει εμβόλιο για τον Παγκοκίτη ή για τη Δευθερή Τυδα, γιατί έχει περάσει στον πληθυσμό η γνώση ότι θα το χάσει το παιδί αν δεν το εμβολιάσει. Και υπάρχει σε πανδημία. Η συζήτηση για αντιμετώπιση του ιού με θεραπεία μονοκλονικών αντισωμάτων που είδαμε στη Βουλή και ηδήλωσε ότι στις ΗΠΑ επιτρέπεται ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση όχι, είναι κάτι αληθές? Είναι αληθές. Με παρηγορητική ή επίγουσα άδεια έχουν αδειοδοτηθεί αρκετά σκευάσματα που περιέχουν ένα ή περισσότερα μονοκλονικά αντισώματα στην Αμερική. Αλλά να μην ξεχνάμε ότι αυτά είναι κατά κάποια μορφή παρηγορητικές θεραπείας, δηλαδή πρέπει να δοθούν πριν γίνει σοβαρή η νόσος, για να μειώσουν τη σοβαρότητα της νόσου. Δεν είναι πλήρη θεραπεία, δεν είναι όπως έχουμε το ταμυφλού ας πούμε για τη γρήπη, το παίρνουμε από το... και πρέπει να γίνεται υποπαρακολούθηση γιατρού, ενώ δεν είναι ήδη, δεν νοσηλεύεται ο ασθενής, πριν χρειάζεται η νοσηλεία. Ενώ για τη γρήπη του ταμυφλού το παίρνουμε από το φαρμακείο, πολλές φορές και χωρίς συνταγή όταν δεν υπάρχει έλλειψη και ξέρουμε ότι θα περάσει η γρήπη με αυτό το φάρμακο, αν έχουμε γρήπη σίγουρα. Δεν υπάρχει τέτοιο φάρμακο ακόμα, αλλά υπάρχει διαφορά στις εγκρίσεις. Πότε θα μπορούν εξαχθούν ασφαλείς συμπεράσματα σε σχέση με τη διάρκεια της προστασίας που προσφέρουν τα εγγόλια. Όσο περνάει ο χρόνος θα μαθαίνουμε και περισσότερα. Ακόμα δεν φαίνεται να νοσούν σχεδόν καθόλου οι εμβολιασμένοι. Και μετά την ολοκλήρωση του πλήρους εμβολιασμού, 15 μέρες μετά τη δεύτερη δόση, 15 μέρες μετά τη δόση, της Johnson & Johnson που είναι μονοδοσικός, γιατί υπάρχει, πολλοί μετράνε αντισώματα και λένε πέφτουν τα αντισώματα. Ξέρω εγώ από 100 έγιναν 50, έγιναν 40, αλλά δεν είναι ο μόνος τρόπος της ανοσίας ο οργανισμός. Δεν αντιδρά μόνο με την παραγωγή ανοσμάτων. Υπάρχει και η κυταρική ανοσία, υπάρχουν και άλλες μορφές και η μόνη απόδειξη θα είναι όταν αρχίσουμε να βλέπουμε πολλά περιστατικά μεταξύ των εμβολιασμένων. Αυτό ακόμα δεν το έχουμε δει, επομένως δεν υπάρχει βεβαιότητα, αλλά σίγουρα αρκετούς μήνες ισχύουν τα εμβόλια. Εκτός αν υπάρξει κάποιο στέλεχος που δεν καλύπτοται. Όπως το λέτε, εκτός αν υπάρξει κάποια μετάλλαξη την οποία δεν θα την αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο εμβόλιο που έχει κάνει το άτομο. Αλλιώς φαίνεται και από τις συμμελέτες που έχουν γίνει μέχρι τώρα ότι παρέχουν μια αποτελεσματική προστασία, τουλάχιστον για 6 μήνες, αλλά αυτό μένει να το δούμε. Δεν έχει ολοκληρωθεί ακριβώς ο κύκλος του εμβολιασμού ακόμα παγκοσμίως. Δεν βλέπω να υπάρχει κάποια ερώτηση. Θα αφήσω λίγο χρόνο για όποιον θέλει να υποβάλλω μια ερώτηση εγώ. Προστατεύουν τα εμβόλια από τη μετάδοση του κρομαϊού. Αυτό είναι ακριβώς η τελευταία μελέτηση στην οποία αναφέρθηκα. Την δημοσίευσε το Αμερικάνικο Συντησίο, ο Αμερικάνικος Εοδής δηλαδή, ότι προστατεύουν κατά 99% και από τη μετάδοση, που δεν το ξέραμε, αλλά όχι για όλα τα εμβόλια. Αυτή η μελέτη αφορά μόνο τα μαμοτουλνικά. Οπότε αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό έβρημα και μακάρι να επιβεβαιωθεί και από άλλες μελέτες και μακάρι να επιβεβαιωθεί και για τα άλλα εμβόλια. Σίγουρα όμως πρέπει να διατηρούμε αυτά τα μέτρα προστασίας, έτσι όπως τα έχουμε συνηθίσει πλέον και τα έχουμε βάλει στη ζωή μας. Μέχρι να αποδειχθούν όλα αυτά τα πράγματα, η πανδημία αυτή ήταν κάτι πολύ καινούργιο. Το πρόβλημα είναι ότι είναι πάρα πολύ μεταδοτικός αυτός ο ιός και αυτό είναι το ουσιαστικό, ας πούμε, που μας έχει φέρει σε αυτή την κατάσταση. Η μεταδοτικότητά του, αυτή η ευκολία με την οποία διασπείρεται. Οπότε η τήρηση των μέτρων νομίζω ότι είναι επιβεβλημένη για να είμαστε ασφαλείς. Είτε είμαστε εμβολιασμένοι είτε όχι. Σίγουρα όταν επιτεχθεί αυτό που είπαμε ανοσία της αγέλις θα μπορούμε να χαλαρώσουμε λίγο περισσότερο. Αυτή τη στιγμή επειδή δεν έχουμε πετύχει αυτό το ποσοστό, ακόμα και οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να υποστούν τα μέτρα και να κάνουν λίγο υπομονή μέχρι να αυξηθεί ο αριθμός και να φτάσουμε αυτό το επιθυμητό νούμερο που θέλουμε. Συμφωνείτε κύριε Αλληλούνου έτσι δεν είναι. Ονομάζομαι 100% γιατί αυτή τη στιγμή μπορεί να ακούμε για 6 εκατομμύρια εμβολιασμούς, αλλά δεν είναι 6 εκατομμύρια άνθρωποι. Είναι περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν κάνει 2 δόσεις ο καθένας και εκεί πάνε τα 5 εκατομμύρια δόσων και μετά άλλο 1-1,5 εκατομμύρια που έχουν κάνει μόνο 1 δόσο. Δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση έχουμε 3,5 με 4 εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι έχουν κάποια ανοσία αλλά δεν έχουν πλήρη ανοσία όλοι. Για να φτάσουμε στο επιθυμητό χρειαζόμαστε ακόμα 7 με 8 εκατομμύρια δόσεις που είναι πολύ μεγάλος άθλος για να το πετύχουμε. Και νομίζω ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι όσο πιο γρήγορα προσθήθεται ένας εμβολιασμένος στο σύνολο των εμβολιασμένων τόσο μειώνεται ο αριθμός των θανάτων που θα δούμε στον πέρος από την όσο. Διότι ο ένας εμβολιασμένος δεν προστατεύει μόνο τον εαυτό του αλλά προστατεύει και έναν ικανό αριθμό στο περιβάλλον του. Οπότε είναι πολύ σημαντικό, δηλαδή αυτός που δέχεται να εμβολιαστεί και θα έπρεπε όλοι να τρέχουμε και να παρακαλάνε να εμβολιαστούμε προσφέρει και κοινωνικό έργο και ανθρωπιστικό έργο. Υπάρχει ανδεχόμενο να υπάρξουν σοβαρότερες παρενέργειες μετά τη δεύτερη δόση εμβολιασμού παρόλο που στην πρώτη δόση δεν είχαν συπτώματα ή μπορεί να είχαν κάποια ήπια συπτώματα. Δεν υπάρχει, είναι πάρα πολύ σπάνιο. Δηλαδή όλα τα κρούσματα αθρομβολικών στη δεύτερη δόση ήταν το πολύ καμιά δεκαριά. Ενώ στην πρώτη δόση ήταν εκατοντάδες. Σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ όχι στη χώρα μας. Επομένως δεν είναι εκεί. Έχει αρχίσει μια πολύ δειλή συζήτηση ότι μπορεί νέα γόρια να παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα λίμοξης στον καρδιακό μυ μετά από τη δεύτερη δόση. Αλλά είναι πάρα πολύ ήπιο και θεραπεύεται αυτόματα με φάρμακα. Εύκολα με φάρμακα, επομένως δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί σε αυτή τη φράση. Ελένη, επιτρεψέ μου λίγο. Ήθελα να σας ρωτήσω, είναι μία ερώτηση η οποία έχετε απαντήσει σίγουρα στη τηλεόραση και γενικότερα. Έχετε δώσει αυτή την απάντηση, αλλά θέλω να την κάνω και εγώ τώρα πευθείας σε εσάς. Για τις γυναίκες που θέλουν να τεκνοπίσουν, μόνο το αστραζένικα θεωρείται ότι δεν πρέπει να είναι απογορευτικό τέλος, πάντων ή γενικότερα όλα καλό είναι να τα κατιστερήσουν ή είναι τώρα ας πούμε έγκυες. Αν είναι τώρα έγκυες δεν τεθεί το θέμα. Τα παιδιά που γεννήθηκαν ακόμα και από γυναίκες οι οποίες νόσησαν δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα. Δεν υπήρξε πρόβλημα του να το ξέρουν. Δεν υπάρχει γνωστό πρόβλημα. Το μόνο άλλο εμβόλιο που παγκοσμίως είναι σε περιορισμό για τις γυναίκες που πρόκειται να μείνουν έγκυες ή που είναι έγκυες ή που είναι με αρέσει η υγεία κάτω των 50 είναι το Johnson & Johnson. Το έχει που οι Αμερικοί συστήνεις τις γυναίκες να επιλέψουν άλλο εμβόλιο. Και αυτό ισχύει για μια χώρα στην οποία υπάρχει επιλογή. Δηλαδή, αφού όσο έχουμε επιλογή, γιατί να μην την κάνουμε. Αν ήμασταν να ζούσαμε αυτή τη στιγμή σε μια χώρα της Αφρικής που δεν υπάρχει κανέναν εμβόλιο, ήμασταν στην Ινδία που υπάρχει τόσο μεγάλη διασπορά της νόσου, η συμβουλή θα ήταν να κάνουν, ακόμα και το σχετικά πιο επικίνδυνο, δηλαδή να κάνουν σωστή έκφραση, εμβόλιο που έχει λίγο πιο συχνές παρενέργειες, διότι οι παρενέργειες είναι τόσο λίγες και η κίνδυνη τόσο μικρή από τον εμβολιασμό σε σχέση με τη νόσο και η πιθανότητα να ονωσήσουν είναι πολύ μεγαλύτερη, που δεν θα έπρεπε να τους συζητάμε. Αλλά όταν έχουμε την επιλογή, γιατί όχι. Και σχετικά με τα παιδιά, και σταματάω εδώ, γιατί είχε έρθει η άλλη ερώτηση, με τους νεαρότερες ηλικίες, ποιο είναι η γνώμη σας ότι πρέπει να γίνει άμεσα, όπως όταν ανοίξει, τέλος πάντων, η πλατφόρμα, αν έχει ανοίξει, δεν γνωρίζω, συγγνώμη. Δεν έχει ανοίξει στην Ελλάδα. Κύριε Πανταζοπούλ, θέλετε να απαντήσει. Εγώ θα έλεγα ότι αυτό εξαρτάται από τη διαθέσιμότητα των εμβολίων που έχουμε και όχι από αμφισβητήσεις, ας πούμε, του τύπου για την ασφάλεια των εμβολίων σε αυτές τις ηλικίες, έτσι. Αυτό, πολύ επιγραμματικά, νομίζω ότι εξαρτάται από τη διαθέσιμότητα των εμβολίων που είναι υπέρ του εμβολιασμού και από ό,τι έχω διαβάσει και από τις μελέτες και όλα αυτά δείχνουν ότι από ηλικία 12 ετών και πάνω τουλάχιστον θεωρείται ασφαλές. Α, από τότε, δεν είμαστε σίγουροι από την ηλικία 12 και κάτω θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο, ενώ για τα μικρά παιδιά, γιατί αυτά, από ό,τι έχω ακούσει, μεταδίδουν και πιο εύκολα τον ιό, δεν είναι παρασκηλολογία, δεν γνωρίζω. Όχι, δεν είναι, δεν μεταδίδουν πιο εύκολα τον ιό, απλά επειδή δεν νοσούν, δεν παρουσιάζουν συντώματα, εάν έχουν τον ιό, μπορεί να τον μεταδώσουν και να μην καταλάβεις ότι το πήρες από αυτό. Και επειδή συγκροτίζονται μετά άλλα παιδιά στο σχολείο, πολύ πιο εύκολα φέρνουνε οτιδήποτε στο σπίτι, έτσι, και είδατε ότι αναπνευστικά προβλήματα, ας πούμε νοσήματα, τα οποία κατά κόρων απασχολούσαν τους γονείς, που πηγαίνανε τα παιδιά τους στη ανυπιαγωγία ή στους βρεφονυπιακούς σταθμούς, φέτος με τη χρήση της μάσκας, με τις αποστάσεις, με την τηλεκπαίδευση, με όλα αυτά, δεν απασχόλησαν σχεδόν καθόλου τους γονείς. Τα παιδιά έμειναν ασφαλή στο σπίτι, γιατί ήταν μόνα τους. Μένει να ερευνηθεί και να αποδειχθεί, ασφάλεια, ειδικά των εμβολίων για την COVID και στις ηλικίες κάτω των 12 ετών. Και εγώ συγκονώ απόλυτο με την κυρία Πανταζοπούλου. Αυτή τη στιγμή έχουν εγκληθεί μόνο, νομίζω, τις Pfizer πιθανόν και τις Moderna για τα παιδιά από 12 ετών και πάνω. Συνεχίζουν οι μελέτες για τα παιδιά από 6 μηνών και πάνω. Ήθελα να επισημάνω ότι τα παιδιά είναι αυτά που κυρίως εμβολιάζονται. Όλοι έχουμε εμβολιαστεί για την Ευλογιά η Μαγαλύτερη, για τον Κοκίτι, για τον Τέτανο, για την Ιλαρά. Όλοι έχουμε εμβολιαστεί ως παιδιά και δεν είναι τίθετο για την Πολυομείλη. Οι παλιότεροι από εμάς έχουμε ζήσει τις φρικτές συνέπειες της Πολυομείλητητος και δεν έτεθει ποτέ θέμα. Πρέπει να ολοκληρωθούν οι μελέτες, είναι και δύσκολο να βρεις θελοντές παιδιά, γιατί πρέπει να έχεις την έκρηση και των δύο γονέων και ίσως γι' αυτό καθυστερεί να τελειώσει η μελέτη που αφορά τα μικρότερα παιδιά. Αυτό είναι το ένα. Και το δεύτερο, πρέπει να σκεφτούμε αυτό που είπε η κυρία Πανταζοκούλου, ότι δεν αρρώστησαν τα παιδιά γιατί παίρνανε μέτρα οι γονείς. Αλλά τα παιδιά τα ίδια δεν είναι εμβολιασμένα και άρα επειδή οι γονείς θα σταματήσουν να παίρνουν μέτρα, επειδή θα είναι εμβολιασμένοι, υπάρχει πολύ μαγαλύτερος αυξημένος κίνδυνος στην παιδική ηλικία. Και και ήδη στην Αμερική έχουν αριθμό παιδιών που χάσανε τη ζωή τους. Αν προσέξετε και στη διαφάνεια που έδειξε η κυρία Πανταζοκούλου, ήδη στην Αλλάδα έχουμε χάσει, έχουν πεθάνει πέντε παιδιά από τη νόσο. Θα μου πεις τι είναι πέντε παιδιά μπροστά στις 10.000 άτομα. Αλλά θα αρχίσουμε να βλέπουμε ότι χάνουμε πολύ λιγότερους ηλικιωμένους, αλλά θα χάνουμε περισσότερα παιδιά για δύο λόγους. Γιατί θα είναι εμβολίαστα και επομένως θα πάρουν τη μερίδα που τους ανησυχεί λόγω της νόσου και επειδή δεν θα υπάρχουν μέτρα. Δεν είχαμε πολλά προβλήματα στη χρονιά που πέρασα, αλλά το μισό χρόνο τα σχολεία ήταν κλειστά, τα παιδιά δεν πηγαίνανε σχολείο. Στα σπίτια τους δεν δεχόντουσαν, δεν κάνανε πάρτι. Αλλά όταν οι γονείς εντός της αγωγικών απελευθερωθούν επειδή είναι εμβολιασμένοι και επειδή για τους ενήλικες έχουμε πετύχει την ανοσία αγέλης και ανοίξουν τα πάντα, τότε θα έχουμε μεγάλο κίνδυνο για τα παιδιά και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ως προς αυτό. Και σαν χώρα δηλαδή πρέπει να γρήγορα να μπορέσουμε να εμβολιάσουμε και τα παιδιά. Γιατί και τα σχολεία μας στην Ελλάδα έχουν πολλά παιδιά στην τάξη και μικρές αίθουσες συνήθως. Για το θέμα των παρενεργειών, μειοκαρδίτητες, μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο της Φάιζερ, τι ισχύει, σε τι ποσοστό καταγράφεται, ποιες ηλικιακές ομάδες και γιατί προκαλείται, είναι τύπο αυτονοσίας? Έχει θέσει πολλά ερώτηματα. Αναστασία θες να πεις κάτι. Εγώ την παρακολουθώ την βιογραφία πολύ έτονα. Πρώτα παρουσιάστηκε στο Ισραήλ, αλλά δεν είναι σίγουρη ότι έχει σχέση η μειοκαρδίτητα που παρουσιάστηκε στο Ισραήλ με τον εμβολιασμό της Φάιζερ. Μιλάμε για πολύ λίγα περιστατικά, πέντε έξι και στην Αμερική πέντε έξι. Τα οποία όμως, ακόμα μελετάται να δουν αν έχουν σχέση με το εμβόλιο ή όχι. Είναι πιθανόν να έχουν. Όπως είπα, υπενήθηκαν νωρίτερα, η μορφή της μειοκαρδίτητας ή της εντοκαρδίτητας που παρατηρήθηκε, θεραπεύτηκε εύκολα με κορτιζόνι. Δηλαδή βγήκαν ζωντανοί και καλά οι άνθρωποι. Επικεντρώνεται σε αγόρια μικρή στην αρήση ηλικίας, κάτω των τριάντων. Οπότε, αν με ρώταγε κάποιος σε προσωπικό επίποδο, θα έλεγα σε ένα αγόρι κάτω των τριάντα, κάνε το εμβόλιο της Τζόνσον και Τζόνσον, είναι και μονοδροσικό, θα είσαι ελεύθερος σε 15 μέρες, αλλά δεν είναι μεγάλος ο κίνδυνος, είναι πάρα πολύ χαμηλός, πολύ λιγότερα τα περιστατικά, με πολύ περισσότερα εμβόλια από τα θρομβολικά. Ναι, γι' αυτό και επισήμως το CDC, ή το συνιστά για ηλικίες πάνω από 12 ετών, γιατί εκεί έχουν προχωρήσει ας πούμε στους εμβολιασμούς και στα παιδιά αυτής της ηλικίας, οπότε θεωρούν ότι είναι σκόπιμο να προχωρήσει ο εμβολιασμός και αυτά τα λίγα περιστατικά δεν συνιστούν αιτία διακοπής του εμβολιασμού σε αυτές τις ηλικίες. Με το συγκεκριμένο εμβόλιο μιλάω, έτσι, για το συγκεκριμένο εμβόλιο, αυτό. Που είναι και το μόνο που έχει εκτυπθεί. Είναι και εδώ η περίπτωση ότι δεν έχουμε επιλογές. Δεν υπάρχει προς το παρό κάποια ερώτηση, να κάνω εγώ μας ακόμη μια, νομίζω πως έτσι η περίεργα μου είναι. Σε ανθρώπους που έχουν περάσει τον COVID και έχουν μια φυσική ανοσία, θα πρέπει να κάνουν το εμβόλιο? Να σας πω, θα πρέπει να κάνουν το εμβόλιο. Δεν ξέρω κυριαρίνου τι άποψη έχετε εσείς. Θα πρέπει να κάνουν το εμβόλιο και μάλιστα να σας πω από φίλο λιμοξιολόγο που ακολουθεί δικούς του ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί και έχουν ενωσήσει. Φαίνεται ότι, έχει λίγα περιστατικά βέβαια, αλλά φαίνεται ότι αυτοί οι οποίοι έχουν ενωσήσει έχουν καλύτερη ανοσιακή απόκριση στο εμβόλιο και αποκτούν μεγαλύτερη ανοσία σε σχέση με άλλους που δεν έχουν περάσει το νόσημα απλά κάνουν το εμβόλιο και είναι η τεχνητή ανοσία αυτή, η παθητική ας πούμε, την οποία παίρνουν από το εμβόλιο. Ο συνδυασμός των δύο εκτινάσει τα αντισώματά μας σε πολύ υψηλά επίπεδα και έχουμε πολύ υψηλή προστασία στη συνέχεια. Αθηνά, ναι. Και οι διεθνήσεις στάσεις λένε, μόλις περάσουν τα συμπτώματα από τη νόσο, καλό θα είναι να εμβολιαστείς με μία δόση και αυτό οδηγεί σε ανοσία 100%. Μία δόση σύντομα μετά την νόσο, κάτι που ίσως δεν μας ενδιαφέρει εκτός από μερικούς που συμμετάσχει πειραματικά για την περίπτωση που έχει πάρει για θεραπεία μονοκλονικά αντισώματα, θα πρέπει να περιμένει να εμβολιαστεί τρεις μήνες μετά κλείσεις των μονοκλονικών αντισωμάτων. Βέβαια, αν υπάρχει πίεση στο να μην υπάρχουν εμβόλια και νομίζω ότι προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε η χώρα μας, είναι καλύτερο να εμβολιάσεις αρκετούς και από αυτούς που δεν έχουν καμία μορφή ανοσίας. Αλλά η φυσική ανοσία από τη νόσο αποδίδει πολύ λιγότερο από την ανοσία του εμβολίου πολύ λιγότερο από το εμβόλιο, αλλά ο συνδυασμός των δύο, δηλαδή νόσος και μία δόση εμβολίου, δίνει τη μεγαλύτερη δυνατή ανοσία. Αλλά βέβαια αυτό δεν σημαίνει να περιμένουμε να ανοσίσουμε, γιατί υπάρχει και αυτή η φιλοσοφία και μετά να κάνουμε το εμβόλιο, γιατί αν ανοσίσουμε έχουμε πολύ μεγάλη πιθανότητα, στην Ελλάδα φαίνεται ότι μπορεί να είναι και κοντά στο 3% να χάσουν και τη ζωή μας, αν ανοσίσουμε. Δηλαδή από αυτούς που νοσούν, 3% μπορεί να χάσουν τη ζωή τους. Μπορεί να είναι άλλοι λόγοι που φαίνεται τόσο ψηλό αυτό στη χώρα μας. Η διεθνός είναι 1-1,5% αλλά φαίνεται πολύ μεγάλο. Αν ανοσήσει κάποιος, πόση πιθανότητα υπάρχει να ανοσήσει και δεύτερη φορά? Πάρα πολύ μικρή. Περιγράφονται ελάχιστα τέτοια πραγματικά, αλλά υπάρχουν. Μάλιστα, όχι σοβαρά. Να τονίσουμε ότι υπάρχει αυτή η πολύ μικρή πιθανότητα, αλλά όχι σοβαρά, δηλαδή δεν θα έχει συμπτώματα. Απλά θα φανεί στο τέστ ότι είναι θετικός, αλλά δεν θα έχει συμπτώματα. Δεν έχουμε κάποια άλλη ερώτηση. Θα συνεχίσω με δικές μου ερωτήσεις. Εφόσον γίνει ο εμβολιασμός, κάποιοι συνιστούν να γίνει και μια εξέταση αντισομάτων μετά. Θα πρέπει να το κάνουμε αυτό, ή δεν είναι απαραίτητο. Νομίζω ότι, αν μου επιτρέπετε κύριε Αλιγνού, να πω τι μόνο εσείς μου, γιατί υπάρχουν πολλοί μύθοι που επικρατούν στη χώρα μας και νομίζω ότι αυτό και αποτελεσματικό, δεν είναι σε πολλές περιπτώσεις, και κοστοβόρο είναι, δηλαδή κοστίζει πολλά στο σύστημα υγείας και στους ίδιους, ας πούμε, αν πάμε ιδιωτικά να κάνουμε αυτές τις εξετάσεις. Κάποιος πρέπει να κοιτάζει το κόστο σε σύγκριση με το όφελος που έχει. Και νομίζω ότι το να ξέρουμε ακριβώς το ποσοστό των αντισομάτων που έχουμε αναπτύξει και τα λοιπά, είναι δωρο-άδωρο, δεν ξέρω, όσο μας περισσεύουν, δηλαδή, και θέλουμε να τα διαθέσουμε εκεί πέρα και να απασχολήσουμε και το σύστημα και γενικότερα με τέτοιου είδους εξετάσεις. Εκείνο που θα είχε νόημα είναι αν υπάρχει κάποιο νόσημα, όπως είναι, ας πούμε, οι καρδιοπαθείς, οι ζαχαροδιαβυτικοί ενδεχομένως, που θέλουν να επιβεβαιώσουν το επίπεδο της ανοσίας που έχουν πάρει στην περίπτωση που συγχρωτίζονται, που δεν τυρούν άλλα μέτρα προστασίας και θέλουν να είναι τελείως ελεύθεροι και να κυκλοφορούν όπως πριν. Εάν τυρούμε τα μέτρα προστασίας, παρότι έχουμε κάνει τον εμβολιασμό, κοινωνικές αποστάσεις, δηλαδή αποστάσεις μεταξύ μας, αποφυγή συγχρωτισμού, μάσκες, αντισυπτικό ή πλήσιμο των χεριών σε κάθε περίπτωση που αγγίζουμε κάποια μολυσμένη επιφάνεια ή πριν φάμε, πριν βάλουμε τα χέρια μας στο στόμα μας, στα μάτια μας, στη μύτη μας, νομίζω ότι δεν έχει νόημα, είναι περητή αυτή η εξέταση. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε κύριε Ελληνί. Εγώ συμφωνώ από όλα αυτά που είπε η κυρία Πανταζοπούλου και ήθελα επίσης να επισημάνω το εξής, ότι η τιμή των αντισομάτων δεν μετράει αναγκαστικά το επίπεδο της ανοσίας, διότι η ανοσία, όπως είπαμε νωρίτερα, παρέχεται και μέσω των λεμφωτητάρων και μπορεί να έχεις χαμηλά αντισόματα αλλά να έχεις πολλά τηλεμφωκύταρα, ειδικά κατά του συγκεκριμένου ιού και να μην έχεις πρόβλημα και επίσης ακόμα επειδή είναι καινούργια αυτές οι εξετάσεις των εξειδικευμένων αντισομάτων κατά του κορονοϊού, μπορεί να πέσουν και έξω στις μετρήσεις υπάρχει πως στο λάσος. Επομένως μπορεί να πεις σε μια διαδικασία χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Υπάρχουν μυστικά όσον αφορά στη διατροφή μας για να τονώσουμε τον ασοποιητικό μας. Ναι βέβαια, τώρα η διατροφή είναι μεγάλη κουβέντα και νομίζω ότι είναι και το αντικείμενο που περισσότερο έχει αφιερώσει και τη ζωή της η κυρία Λινού γενικότερα και με το πρόγραμμα διατροφή στα σχολεία και με άλλα προγράμματα που τρέχει και μέσα από την πανεπιστημιακή της ενασχόληση. Εννοείται ότι η διατροφή παίζει πολύ μεγάλο ρόλο για πολλά νοσίματα και μαζί στα χρόνια νοσίματα όπως είναι ο ζαχαρόδης διαβίτης, υπέρταση, λοιπόν κάτι αγιακά τέτοια, υπερλυπηδαιμίες, δυσλυπηδαιμίες, όλα αυτά. Εννοείται και μπορούμε να τονώσουμε το ασοποιητικό μας τρώγοντας σωστά και παίρνοντας και τις βιταμίνες που χρειαζόμαστε. Η αλήθεια είναι αυτή, εάν ακολουθούμε τη μεσογειακή διατροφή, όπως τη λέμε εμείς, μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει και την πρωτεΐνη και τους είδατε τα άθρακες και τα φρούτα και τις σαλάτες καθημερινά και βέβαια δεν ξεχνάμε το νερό πάντα και μείωση αλατιού και ζάχαρης και τα λοιπά και άσκηση, νομίζω ότι αυτό υπερκαλείπτει τις ανάγκες του οργανισμού μας. Σε περίπτωση τώρα που υπάρχει κάποια έλλειψη για χιλόγους, δεν θα ήθελα να μακρηγορήσω τώρα να πω για ποιό λόγο γίνεται αυτό. Παραδείγματος χάρη δεν βγαίνουμε στον ήλιο, είμαστε μια χώρα η οποία έχει ηλιοφάνεια από τις χώρες που η ηλιοφάνεια εδώ πέρα είναι το μεγαλύτερο, το 99% του χρόνου, έχουμε ηλιοφάνεια. Λοιπόν, δεν βγαίνουμε έξω όμως, είμαστε στο σπίτι, δεν μας βλέπει ο ήλιος, άρα μπορεί και τα ποσοστά της βιταμίνης D για παράδειγμα να είναι χαμηλότερα από αυτά που θα έπρεπε. Που είναι κάτι το οποίο ενισχύει το ανωσωπητικό μας. Εκεί, αφού γίνει ο έλεγχος ο συγκεκριμένος και επιβεβαιωθεί ότι υπάρχει ανεπάρκεια, τότε μπορούμε να πάρουμε συμπληρώματα. Είμαι εναντίον των συμπληρωμάτων, σας το λέω εφταίως, δεν ξέρω. Εναντίον των συμπληρωμάτων θα πρέπει να γίνεται συνενόηση με το γιατρό μας, να διαπιστώνεται κάποια έλλειψη και στη συνέχεια να αναπληρώνεται φαρμακευτικά, αν δεν μπορεί αυτό να αντιμετωπιστεί με τη φυσική διατροφή. Και ονοκληρώνω, γιατί δεν θέλω να είμαι πολύ επιθετική πάνω σε αυτό το θέμα, κυρία Λιγούη. Έχουμε επιπλέον κάτι που είναι πολύ σημαντικό, υπάρχουν οι εθνικοί διατροφικοί οδηγοί που τους εκπονίσαμε στο Ινστήριο του Πρόληψης και αφορούν και τους επιστήμονες που ασχολούνται με διατροφή και το κοινό για διαφορετικές ηλικίες, αλλά νομίζω ότι τα συνόπισε πάρα πολύ καλά η κυρία Παταζοπούλου. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών καθημερινά σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες και ο συνδυασμός φρούτων και λαχανικών όλων των φρωμάτων, είναι πολύ απλό αυτό, μας δίνει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες οι οποίες ενισχύουν το νοσοποιητικό μας. Η καλή διατροφή σαφώς επηρέσει το νοσοποιητικό μας. Υπέροχα. Δεν βλέπω να υπάρχουν άλλες ερωτήσεις, οπότε σιγά σιγά να ολοκληρώνουμε κιόλας. Να δώσω τον λόγο στην κυρία Κατσικιαμάνη. Ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ καταρχάς τις ομιλίτρες την κυρία Λίνου και την κυρία Βοττινέα. Θα θέλα να ευχαριστήσω τώρα δύο σταγών το οποίο κάλυψε και την εκδήλωση, γιατί δυστυχώς στα μακριμένα φορδιά είναι και ηλικιωμένοι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν να χρησιμοποιούν το zoom, οπότε ελπίζουμε όλες οι ερωτήσεις που κάνουμε και εμείς οι ίδιοι να καλύψανε απορίες τους. Σας ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ. Ελπίζουμε να σας γνωρίσουμε και από κοντά, να σας φιλοξενήσουμε και στην Καλαμπάκα όποτε θέλετε και να κάνουμε και οποιοσδήποτε άλλες συζητήσεις μπορούμε μαζί σας, να μάθουμε περισσότερα από σας. Κύριε Λεόπουλο, δεν ξέρω κι εσείς αν θέλετε να πείτε κάτι για το τέλος. Ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ. Εγώ ευχαριστώ και σας διαβάζω και τις ευχαριστίες της Δαϊάνα η οποία έπρεπε να πάει σε ένα meeting. Νομίζω ότι άλλη μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση θα ήταν και μάλιστα θα θέλετε να έρθετε στην Καλαμπάκα για το όλο θέμα της διατροφής. Για την επόμενη μέρα θα πρέπει να μας βρει υγιείς για πολύ καιρό. Να είστε καλά. Ευχαριστούμε πολύ. Εγώ ήθελα με τη σειρά μου να σας ευχαριστήσω, ήταν μια πολύ μεγάλη ευκαιρία. Εύχομαι για όσους δεν έχουν εμποριαστεί καλό εμποριασμό. Στην Αθήνα συζητιέται ο όρος καλή λευτεριά και για τους άντρες με ασφάλεια και για να μπορέσουμε να ξαναχαρούμε τις οικογένειές μας, τους φίλους μας και τη χώρα μας. Να πάνε όλα καλά. Και βέβαια ό,τι χρειαστείτε σε αν υπάρξουν ερωτήσεις, μας τις στέλνετε ηλεκτρονικά και σας απαντάμε. Εύχομαι να εγγολιαστούν όλοι γρήγορα, να γίνει παράδειγμα η Καλαμπάκα. Ευχαριστούμε πολύ. Καλή συνέχεια. Γεια σας. |
