| Στο πλαίσιο της εν λόγω παρουσίασης οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι μεταπτυχιακές φοιτήτριες με την κονστρουκτιβιστική παιδαγωγική πρακτική της "συζήτησης γυάλας" πραγματεύονται το ζήτημα των εθνικών σχολικών εορτών υπό το πρίσμα της Κριτικής Παιδαγωγικής της Ειρήνης.: Καλησπέρα σας. Στο προηγούμενο μάθημα αναθευτήκαμε στην έρευνα δράσης. Το θέμα μας είναι η έρευνα της κρινικής παραγωγής της ΕΡΙΚΙΣ. Στην προηγούμενη συνάντησή μας αναπτύξαμε το θέμα και αθετική έρευνα δράσης και στο πλαίσιο της δραστηριότητας της ΕΡΙΚΙΣ, στο πλαίσιο της παραδείγματος που παρουσίασα, παραγωγήθηκαμε για το ζήτημα των εθνικών σχολικών γιορτών. Θα ήθελα λίγο να συζητήσουμε για τις σχολικές γιορτές. Πρώτον, γιατί να διερευνήσουμε στο πλαίσιο της κρινικής παραγωγής της ΕΡΙΚΙΣ τις σχολικές γιορτές, τις εθνικές σχολικές γιορτές και με ποιον τρόπο μπορούμε να διεξάγουμε έρευνα με το θέμα αυτό. Και κατόπιν να συζητήσουμε για τις ίδιες τις γιορτές, για το περιεχόμενο τους, για το ρόλο τους, για τη διαδικασία των γιορτών και πώς αυτές συνδέονται με την κριτική παραγωγή της ΕΡΙΚΙΣ και ποια θα ήταν ενδεχομένη η πρόταση της κριτικής παραγωγικής ΕΡΙΚΙΣ για αυτές τις γιορτές. Τα θέματα αυτά θα παραγωγηθούμε σήμερα με την πρακτική παραγωγική πρακτική της συζήτησης Γιάννας. Νομίζω ότι είναι γνωστή σε κάποιους και κάποιες από εσάς. Την είχαμε παρουσιάσει στο παρελθόν και μάλιστα κάποια φορά νομίζω ότι την είχαμε χαρμώσει τώρα. Η συζήτηση Γιάννας λοιπόν, όπως βλέπετε και εδώ, είναι μια παραγωγική πρακτική σύμφωνα με την οποία στο κέντρο της άθουσας της διδασκαλίας ή στο κέντρο της δίκοτες άθουσας στο οποίο λαμβάνει η χαρακτή κυρία δικασία τον πορεύτερο τραπέζι ή 4-5 καρέκλες γύρω γύρω 4-5 άτομα κάθονται γύρω από το τραπέζι ή κάθονται στις καρέκλες ένα από τα άτομα που συμμετέχουν να λαμβάνει το συντονισμό της συζήτησης έχουν ένα θέμα να συζητήσουν. Οπότε λοιπόν, αφού συζητήσουν, κρατούν σημειώσεις αυτοί που βρίσκονται μέσα στη γιάλα και αυτοί που βρίσκονται έξω από τη γιάλα κρατούν σημειώσεις, ο συντονιστής της συζήτησης κρατά σημειώσεις και στο τέλος όταν ολοκληρωθεί η συζήτηση γιάλα θα συγκεπαλιώσει αυτά τα οποία υπόλοιπα. Τώρα η γιάλα μπορεί να είναι πλυστεί ή να είναι ανοιχτή μπορεί να γίνει σε πολλούς χώρους ακόμα και έξω στο μπράβυλο του σχολικού χώρου του πανεπιστημίου μπορεί να είναι πλυστεί η γιάλα και μέσα σε αυτή συμμετέχουν συγκεκριμένα άτομα τα οποία συζητούν και όταν ολοκληρώσουν τη συζήτηση τους συνοψίζει ο συντονιστής, αποχωρούν και ακολουθεί μια άλλη ομάδα ξανασυζητά για το ίδιο θέμα ή μια άλλη διάσηση του θέματος δηλαδή με την έννοια ότι κανένας δεν μπορεί να μπει στην κλειστή γιάλα τα άτομα μόνο που μπαίνουν έχουν αρχίσει να μπουν σε αυτή και μπορεί να είναι ανοιχτή με την έννοια ότι ένα άτομο μπορεί να βγαίνει και συχνά σου να βγαίνει κάποιο άλλο γνωρίζουμε πώς γίνεται αυτή η διαδικασία παραμένει ο συντονιστής και οι συντονιστές όταν βγαίνει η διαδικασία της συζήτησης μπορεί κάποιο άτομο να θεωρήσει ότι δεν έχει να μπει τίποτα άλλο και συχνά και πηγαίνει και με το χέρι του να κουμπάει κάποιο άλλο μέλος από τον εξωτερικό κύκλο που το ζητά να μπει μέσα στη γιάλα αλλά επίσης κάποιο άτομο από τον εξωτερικό κόρο της γιάλας μπορεί να θεωρήσει ότι κάποιος μέλος της ομάδας δεν λέει τίποτα πλέον γιατί είχε να πει το είπε και πηγαίνει να κουμπάει στο νόμο και το ζητά να αποχωρήσει για να πάρει τη θέση καταλαβαίνουμε τη διαδικασία, ποια είναι η διαδικασία της ανοιχτής της γιάλας Ναι, έτσι θα εργαστούμε λοιπόν σήμερα θα ήθελα να μπουν στη γιάλα 4 άτομα τα 4 αυτά άτομα καταθάσει ή αν θέλετε να ορίσουμε έναν συντονιστή καταθάσει, μια συντονίστρια Ποιο θα προτείνετε, ποιο θα προτείνετε Να είναι κάποιος, να είναι κάποια Απροτείντε την κρίστη Ωραία, πάρε τη θέση σου, σε παρακαλώ Αν θέλεις έλα από κει πήγαινε καλύτερα να παίρνεις εκεί όλα Ποιοι άλλοι θα ήθελα να συζητάσουν Μαρία, Ναι, Άννα Και εγώ Εγώ θα αποχωρήσω προς τη στιγμή αν κρίνω ότι έχω να πω κάτι Θα πω μέσα, δεν θα πω, θα ζητήσω τον λόγο, αν αποχωρήσει κάποια από εσάς Ή αν θεωρήσω εγώ, όπως είπα προηγουμένως να θεωρήσω, ότι πρέπει να πω και θα ζητήσω ευγενικά από κάποιον άνθρωπο Ωραία, το θέμα μας είναι λοιπόν οι γιορτές Καταρχάς συζητάτε γιατί θα διαερμίσουμε τις γιορτές στον πλαίσιο της εθνικής παραγωγής της ΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕ� Θα δούμε υπό το πρίσμα της κριτικής παραγωγής της ΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕΕ� Αρχικά, νομίζω ότι πρέπει να κατευθυνθούμε στο για ποιο λόγο οι γιορτές αποτέλεσαν αντικείμενα έρευνας. Π.χ. τα έντονα εθνικιστικά μηνύματα που περνάνε μέσα από τις γιορτές, κατ' εγώ είναι διαδικασίες που ενισχύουν ραζιστικά φαινόμενα. Π.Χ. Προσυγγίσουντας από την πλευρά σου, από το πρίσμα της κριτικής παιδαγωγικής της ειρήνης, τις αντιμετωπίζουμε σίγουρα ως φορείς ιδεολογικού περιεχομένου, ότι έχουν ιδεολογικό περιεχόμενο, φορτισμένο. Οπότε τα βλέπουμε από μια συγκεκριμένη οπτική. Άρα και ανάλογες μεθόδους έρευνας. Π.Χ. Πώς θα προσυγγίσουμε τον λόγο των εθνικών σχολικών εργατών. Π.Χ. Γιατί θέλουμε ακριβώς να δούμε από αυτές τις γιορτές. Να συμβιώσω απλά. Είναι από ειρήνης και από τις γιορτές εργατές. Είναι ότι αρχικά η τετρική λαδοδοτική της ειρήνης ξεκάζει τις διάφορες μορφές βίας. Κι όχι μόνο, καθώς επίσης και την αγωσία ειρήνης. Αν ζάβουμε το περιεχόμενο λόγο από το οποίο θα παρουσιάσουμε, κατά κύριο λόγο το περιεχόμενο των εργατών είναι κατά κύριο λόγο πολιμικό. Και τις περισσότερες φορές προτρέπουν τους μαθητές, τους εργατές, σε άμεση μορφή βίας, με την χρήση των όγων για παράδειγμα. Ή όπως ανέβρεκε η Μαρία, πολλές φορές έχουν και ρεξιστικό περιεχόμενο. Προβάλλουμε, δηλαδή, το ελληνικό έθνος της ανώτερος και τους τουρκούς, για παράδειγμα, σε περίπτωση της 20ης π.Χ., να χτίσουν στο κακό έθνος. Πράγμα που σημαίνει, δηλαδή, ότι ασχούν σίγουρα δομική και πολιτισμική βία, σαν διαδικασίες. Και έτσι προτρέπουμε για άλλες... Ναι, την επιβραβεύουμε σε κάποιες περιπτώσεις. Στην προηγούμενη συνάντησή μας είχαμε δει ότι μία ομάδα ερευνητών προσεγγίσανε το θέμα των εθνικών εργατών με μία ερευνητών δράσης. Με ποιους άλλους τρόπους θα μπορούσαμε να... Αν ασχοληθούμε με το περιεχόμενο των εργατών αυτών, θα μπορούσαμε να μαζέψουμε υλικό από, για παράδειγμα, πήματα, αφήσες, θεατρικά έργα. Και θα μπορούσαμε να κάνουμε μία ακριτική ανάλυση λόγου πάνω στο περιεχόμενο αυτών. Την κοινωνική σημειωτική, για να αναλύσουμε τις αφήσεις. Ουσιαστικά είναι, μέσα από αυτές τις πρακτικές, αυτές οι μεθοδούς, να δούμε ποια είναι η ιδεολογία που κρύβεται πίσω από αυτόν τον λόγο, τον εθνικιστικός λόγο που φέρνει, ας πούμε, οι εθνικές σχολικές γιορτές. Πώς αυτός ο λόγος φυσικοποιεί, ας πούμε, την ιδεολογία, την εθνική ιδεολογία, την εθνικιστική. Να εξετάσουμε λίγο κύριως τη θεωρία του λόγου και τη σημασία, όλα αυτή η ιδέα του έθνος, να δούμε ότι παράγεται από μία αφήγηση. Και τι μέσα χρησιμοποιεί αυτή η αφήγηση, για πράγματα σύμβολα, πρόσωπα, υποκείμενα. Τα επιχείρηματα, όπου όταν... Συνήθως έχω την ρομαντική, ας πούμε, ιστοριαγραφία που παρουσιάζει το έθνος σαν κάτι συνεχές και αδιάλειπτο, ας πούμε, στους αιώριας. Κάτι που δεν είπαμε πριν, υπάρχει μια καινή καρέκλωση τραπέζι μας και όταν κάποιος από τα παιδιά που μας παρακολουθούν έχει να προσθέσει κάτι ή θέλει να συμμετάχει στη συζήτηση, μπορεί να έρθει στη κουβέντα μας. Ωραία, λοιπόν, να συνεχίσουμε λίγο αυτό που συζητούσαμε για τους τρόπους που μπορούμε να προσεγγίσουμε τις σχολικές γιορτές στο σχολείο. Αναφερθήκαμε λίγο στην έρευνα δράσης. Τι θα μπορούσαμε δηλαδή να κάνουμε, να πάμε σε ένα σχολείο και να δούμε πώς διοργανώνονται οι εθνικές σχολικές γιορτές. Θα μπορούσαμε να το πάρουμε από προετοιμασία. Προετοιμασία. Δηλαδή τον ένα μήνα πριν που ξεκινάνε να προετοιμάζουν τις γιορτές. Αρχικά για να κάνουμε μια έρευνα δράση πρέπει να εντοπίσουμε ένα πρόβλημα, μια προβληματική κατάσταση. Οπότε θα ήταν καλό να δούμε το ρόλο των παιδιών σε όλο αυτό. Πώς βλέπουν τα παιδιά τις σχολικές γιορτές, αν τους καταπιέζουν ή όχι. Και επίσης θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε το ρόλο των παιδιών που προέρχονται από κάποια άλλη χώρα. Και γενικότερο το σχολικό πληθυσμό. Οι εκπαιδευτικοί αν ήδη καταπιέζονται παράδειγμα κάποιοι ενδεχομένους να μην θέλουν να κάνουν τις εθνικές σχολικές γιορτές με αυτό το συγκεκριμένο τρόπο, να τους καταπιέζει αυτόν τον τρόπο που γίνεται μέχρι τώρα. Ή από αυτή την ιδεολογία που εκφράζεται μέσα την εθνικιστική να τους καταπιέζει. Δηλαδή αν ξεκινήσουμε από την προετοιμασία μπορούμε να κάνουμε μια παρατήρηση στο πώς τύνουνε τη γιορτή. Ποια τμήματα ή ποιοι εκπαιδευτικοί, με ποιους μαθητές, αν είναι όλοι ή αν είναι συγκεκριμένοι. Τι παρατηρούμε πέρα από την ίδια την προετοιμασία, ας πούμε, είναι και ο χώρος, η διακόσμιση του χώρου στα σχολεία. Και κατά πόσο η διακόσμιση είναι μόνιμη, είτε σε κάποια σχολεία αυτές οι αφήσεις και τα σύμβολα μένουνε όλη τη χρονιά. Παρατηρείται η επιλογή του φόρου σε σχολική γιορτή, είναι κάτι έτοιμο. Είναι πρωτοότυπο υλικό, ας πούμε. Παράγεται ενδεχομένως ο τέτοιος τα παιδιά, πράγμα που πιστεύω ότι δεν συμβαίνει τόσο, δεν σημαίνει σαν αυτό. Συνήθως υπάρχει... Επίσης θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τις ρόλες που καλούνται να παίξουν οι μαθητές σε σκέτσακια, σε θεατρικά έργα. Το πώς αντιμετωπίζουν αυτή τη διαδικασία, κατά πόσο καλούνται να εκφράσουν εχθρικά συναισθήματα κατά τη διάρκεια ενός ατρικού έργου. Τις τελετουργίες που υπάρχουν, όλο αυτό με τη σημαία, την παράδοση της σημαίας, τις δοξολογίες, τη συμμετοχή στη δοξολογία. Και όλα αυτά, δηλαδή, να εντάσσουν στο πλαίσιο των σχολικών... Αλλά για να το κάνουμε ακόμη και πιο άμεσα, θα ήταν καλό να πούμε τη δικιά τους φωνή. Δηλαδή, μόνο από παρατήρηση. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ομάδα συζήτησης. Με τα παιδιά μας, οι παιδευτικούς. Συνεδεύξεις, όπως... Δηλαδή, πώς θα θέλαμε να το βλέπουμε. Εγώ σκεφτόμουν ότι θα παίρνουμε και μικτές συνεδεύξεις. Δηλαδή, για ίδια ζητήματα και με τους μαθητές και με τους καθηγητές. Δηλαδή, δεν θα διαχωρήσουμε τη συνεδεύξη τους. Και βέβαια όλο αυτό το υλικό που θα συλλέγαμε, να παρατηρήσουμε όλες τις συνεδεύσεις. Πώς θα το χρησιμοποιούσαμε μετά. Αφού είναι μία έρευνα δράσης. Σκοπός είναι τι, η αλλαγή αυτού του... Είναι απόλυτα έρευνα δράσης. Φαίνεται πάντα απόλυτα έρευνα δράσης. Α, γιατί συζητούσαμε για την έρευνα δράση. Θα μπορούσε να είναι μια άλλη. Μενέζι. Μενέζι, ναι. Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό το υλικό για να δημιουργήσουμε μία διαφορετική σχολική... Μια εναλλακτική. Εναλλακτική σχολική διολεγίες. Μέσα από ένα πρότζικ, για παράδειγμα. Θα μπορούσαμε να το κάνουμε. Πέρα από ένα πρότζικ. Πέρα από την έρευνα δράσης, ποιο άλλη μέλη θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για να... Μπορείτε να κατασκευάσετε τις ερευναδράσεις. Μόλις σχεδιασίσεις, συνεδέσεις. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μία διαφορετική έρευνα. Χρησιμοποιώντας πάλι εργάλια ως αυτά. Να είμαστε καθόλου τη διαδικασία από το σχεδιασμό, μέχρι και τη μέρα που θα γίνει η γιορτή. Και μετά θα δούμε να συζητήσουμε πώς τους φάνηκε η γιορτή μετά το τέλος. Είναι σημαντικό και το κομμάτι των παρελάσσεων, που έπεται το σχολικό νεορτό. Οπότε θα μπορούσαμε να έχουμε μία πιο ολοκληρωμένη άποψη, γιατί τα παιδιά έχουν και την πίεση των παρελάσσεων την επόμενη μέρα συνήθως. Υπάρχουν και άλλα τραπηγίες που πάρουν. Ναι. Ποια είναι η επίευση του προσωπικού σημαίου, σχεδιασμού... Το πόσο αναγκαστικό είναι. Ποια είναι η επίευση του προσωπικού σημαίου, σχεδιασμού... Το πόσο αναγκαστικό είναι. Κάποιες φορές τα παιδιά εκβιάζονται για καλύτερο βαθμό ή για απουσίες αρχαιολόγητες. Με επιτρέπεται να καθίσω. Καλώς ήρθες. Άψω να διαφέρω τη συζήτηση που κάνατε. Λίγο να εστιάσουμε στο σκοπό των γιορτών, των ελληνικών γιορτών. Σαφές αναφέρες, δεν είναι σαφές. Τι είναι οι γιορτές της 5ης Μαρτίου και της 6ης Οκτωβρίου. Να εστιάσουμε λίγο στο σκοπό. Για ποιο λόγο γίνονται αυτές οι γιορτές. Πότε ξεκίνησαν να γίνονται αυτές οι γιορτές. Μέσα σε ποιο πλαίσιο ιδεολογικό αναφερθήκατε ή στην ιδεολογία. Άψω ότι τη λέξη εθνικισμός αυτή είναι η ιδεολογία, την οποία αναφερόμαι. Στές δεν είναι. Το σκοπός προφανώς είναι η κατασκευή της εθνικής ταυτότητας. Είναι η κατασκευή της εθνικής ταυτότητας των μαγετών και των μαθητριών. Ένα είναι αυτό πολύ σημαντικό. Και καθώς γνωρίζω εγώ οι εθνικές γιορτές εισάγονται στο σχολείο ως πρακτικές στο 19ο αιώνα. Που είναι και ο ένας των εθνικών κρατών. Και καθιερώνανται επίσημα μεταξά. Τουλάχιστον αυτό γνωρίζουμε. Ότι καθιερώθηκαν επίσημα, τεσμοθετήθηκαν εκεί μεταξά. Οι εθνικές γιορτές. Δεν είναι ένα φαινόμενο ελληνικό. Σχολικές γιορτές εννοώ. Γνωρίζουμε ότι γίνονται σε πάρα πολλά εθνικά κράτης όλων των πρακτικών. Και μάλιστα ένας καταγωγός Γερμανός, καταγωγός μορφωτός ο Ράιν. Σε βαρυγιανής παράδοσης. Σε ένα από τα λιμπλεία του γράφει ότι θα πρέπει να γίνουν με τίποτε τρόπο εθνικές, σχολικές γιορτές ώστε όταν τελειώνουν τα παιδιά να νιώθουν έτοιμα, να είναι έτοιμα να πάνε να δώσουν το αίμα τους για την πατρίδα. Να έχουν τέτοια συναισθήματα στο τέλος της γιορτής ώστε εκείνη τη στιγμή να τους ζητήσουν να πάνε να δώσουν το αίμα τους για την πατρίδα να είναι σε θέση να το κάνουν αυτό. Λοιπόν, μπορούμε και να εστιάσουμε. Διότι συνήθως εμείς φέρνουμε από το εξωτερικό τακτικές. Και ενδεχομένως και την πρακτική των σχολικών γιορτών να την σύρραζε το 19ο αιώνα κάποια καταγωγή από το εξωτερικό. Συναρχή σε κάποια σχολεία που γνωρίζουμε ότι γίνονταν γιορτές εθνικές ακόμη και γιορτές γερικώς και στον έξοδο της Νογμανικής Αυτοκρατορίας στα ελληνικά σχολεία και στην Κύπρο. Αλλά είναι ένα θέμα το οποίο δεν το έχουμε διερευνήσει σε την ιστορική τους διάσταση. Οπότε λοιπόν, το συνθέσατε ήδη, γιορτές αυτές συνέχονται πολλά, είπα εγώ. Συνέχονται των εθνικισμών, της εθνικιστικής ιδεολογίας και εξυπηρετούσαν κάτι στο 19ο αιώνα. Τι να εξυπηρετούσαν, να συμφωνείτε, τι να εξυπηρετούσαν. Έτσι ξεκίνησαν οι εθνικές γιορτές. Το θέμα είναι κατά πόσο όλο αυτό που συνεχίζουμε εμείς ως παράδοση, που συνεχίζουν τα σχολεία ως παράδοση σήμερα, έχει νόημα στην σύγχρονη εποχή τότε. Θέλω να πάω στο σκοπό των γιορτών τότε, να ενισχύσουν την παγίωση του εθνικού κράτους, των εθνικών κρατών, βοβαρδίζοντας τις συνειδήσεις των παιδιών με εθνικιστικά συνθήματα, υπέρας της πατρίδας, του έθνους. Είχαν αυτό το σκοπό τότε. Είχαν αυτό το σκοπό γιατί είχαν προτεραιότητα τα όρια του κάθε έθνος και του κράτους, δηλαδή ήταν και εδαφικά τα συμφέροντα. Οπότε έπρεπε κάπως να παγιώσουνε το έθνος που ζει μέσα σε κάποια όρια και κάποτε να τους πείσουνε να το διατηρήσουν, είτε να το επεκτείνουνε. Θα σκεφτούμε το ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλο αυτό. Δηλαδή, έχετε ένας θεσμός κοινωνικός, ο οποίος μπορεί αυτό το πράγμα να το κάνει σταθερό, να το αναπαράγει στα παιδιά, έτσι ώστε να γίνει κάτι... Η συσπήλωση γίνεται από κάτι πολύ συγκεκριμένο. Ναι, ακριβώς. Να δημιουργήσει αυτό που λέει το εθνικό υποκείμενο, το συλλογικό υποκείμενο. Ναι, και αυτό έγινε στο 19ο αιώνα και μιλάμε πόσα χρόνια μετά σήμερα και ισχύει το ίδιο. Ναι, που λέμε για τον παγκόσμιο, για την κοινωνία με... Είναι πως μόνο κακό κάνει από τη στιγμή που τώρα η πέδευση έχει ανάγκια που αξίζει πολιτισμικότητας, πολυπολιτισμικότητας. Μόνο κακό μπορεί να κάνουν τέτοιες εθνικές γιορτές. Το κακό αυτό στο εθνικό να εστιάσουμε... Το ονομάζεται κακό να εστιάσουμε στις συμμορφές βίας. Σε εμάς είναι οι οικείες πλέον, σε αυτό το μάθημα, και στην κρητική παραγωγή της ειρήνης. Πολιτισμική βία και άμεση βία. Μπορούμε λίγο να συζητήσουμε για αυτό το κακό που λέμε σε σχέση με αυτές τις τρεις μορφές βίας. Νομίζω ότι θα έχει νόημα να τα συνθέσουμε. Δηλαδή, πώς δουλεύουμε εμείς στο περιεχόμενο των γιορτών, τα τελετουργικά στο οποίο ανακαλύπτήκατε. Όλα αυτά λέτε ότι είναι βία. Δεν είπατε προηγουμένως τι βία είναι. Κατά τη γνώμη μου, ο θεσμός των εθνικών ερτών είναι πολιτισμική βία. Είναι διαδικασίες, ταλετουργίες που νομιμοποιούν κάποιο είδους άμεση βία. Αυτή η βία εμφανίζεται σε ποιήματα, σε εικόνες, ο θάνατος έχει μεγάλο ρόλο στις γιορτές αυτές. Οπότε, εξυμνώντας ήρωες και καταστάσεις, νομιμοποιείται η άμεση βία, κατά κάποιο τρόπο. Πολιτισμική βία, ίσως, είναι η εθνικιστική ιδεολογία. Ο εθνικιστικός λόγος που υπάρχει μέσα στον λόγο των εθνικών σχολικών γιορτών. Λόγος είναι οτιδήποτε, κείμενα, αφήσες, όλα αυτά, τελετουργίες. Αυτή είναι η πολιτισμική βία, γιατί έχει ιδεολογικό περιεχόμενο και σκοπό να δημιουργήσει στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις συγκεκριμένες, οι οποίες να παρουσιάζονται και σαν κοινηλογική. Ότι έτσι πρέπει να είναι. Σίγουρα, όμως, προέρχεται και προωθεί και τον ραξισμό θα μπορούσαμε να πούμε, γιατί στην ουσία, οι εθνικήσεις θα σπουδεύονται στον ανώτερο, έναν διούλον τον άλλον. Έτσι, λοιπόν, και στη συγκεκριμένη περίπτωση η Ελλάδα, η πατρίδα, είναι υπέροχη αξία. Και ανώτερα από όλες τις, τα άλλα έθνη. Να τα βάλουμε λίγο σε μια σειρά. Έχουμε πάνω να το κάνουμε. Αυτό λένε πολιτισμική διέννοια στη βάση. Πριν να προέρχεται ο όρος, αυτός είναι η κριτική έρευνα της Ιρήσης. Αν τα κοιμήματα βαλιά αξιστική ορολογία, θα είχαμε το βάση και οικοδόμημα. Το οικοδόμημα είναι εδώ. Η πολιτισμική ιδία, δηλαδή, είναι αυτή η ιδία πώς σκείται μέσα από την εκφάνιση του πολιτισμού. Εδώ δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτισμικές πρακτικές με πολιτισμικό υποαφήσεις, ποιήματα, σκέψεις, τελετουργικά. Όλα αυτά είναι πολιτισμός. Αυτές είναι οι εκφάνσεις του πολιτισμού στις πολιτικές ιδιορροπές. Έρχονται ή ασχολούν ιδία οι ίδιες. Σε μια αρχή θα βλέπεις τον Έλληνα να σφάζει τον Τούρκο. Έχει μια μορφή διάση που τη βλέπει το παιδί να σφάζει τον Τούρκο, να σφάζει το σπαθί, να σφάζει τον Τούρκο. Είναι ιδία, ασχολή ιδία. Η νορμοποίηση της άλλας μορφής της ιδίας, δηλαδή, τη φυσιολογία, το ξέρω. Δηλαδή, μέσα από τα ποιήματα, τα θεατρικά και τα σκέψεις, μπορεί να νορμοποιεί και τη δομική ιδία τώρα της μορφής της ιδίας, αλλά και την άμεση ιδία. Την άμεση ιδία που μπορεί να σχίσει κάποιος, βλέποντας έναν Τούρκο πηγή, λέω τώρα, γιατί μαθαίνει, έχει νορμοποιηθεί και έχει τησιμοποιηθεί ότι ο Έλληνας θα σχίσει ιδία απέναντι στον εθνικό άνθρωπο, στον εχθρό. Μπορούμε να το δούμε σε αυτό το πλαίσιο, συμφωνείτε με αυτό το σήμα των μορφών ιδίας και μπορούμε να το συνδέσουμε με τις γιορτές και να αναμερίσουμε τις γιορτές. Εγώ δεν έχω να πω τίποτα άλλο, ή να πει κάποιος. Συμμετοχή στη συζήτηση. Καλησπέρα. Αν το δούμε ως βάση την πολιτισμική βία που υπάρχει από πίσω, ξεκινάμε από εκεί, είναι σαν απαγόβουνο, και στο κάτω μέρος, πίσω από όλα αυτά, κρύβεται η πολιτισμική βία. Γιατί να δούμε ποιες ταυτότητες παγιώνουν και περίχαρα κάνουν τον κύριο από αυτό. Είναι η εθνική ταυτότητα, η οποία για μένα συνδέεται άρικτα και με την χριστιανωσύνη. Δηλαδή το πατρίδα θρησκεία, η παιδιά είναι το τρίπτιο. Πατρίδα το υπέρτατο αγαθό, έτσι γιατί, γιατί πολεμάμε, γιατί θα πρέπει να βάλουμε το ένα μας, τον έχουμε ως το υπέρτατο αγαθό που, όπως είπαμε και πριν, σκοτώνει ακόμα και τον άλλον για την χαρασπιστή. Τις περισσότερες φορές προβάλλονται γεγονότα διαζωοποιούνται. Πολλές φορές παρουσιάζονται και με συναισθηματικό τρόπο. Επίπληξε λοιπόν σε συναισθημα. Πώς θα μπορούσε να ασκεί η βία και πλειονδομική και άμεση στις παιδιά διφορετικής θρησκείας. Με αυτό αναρωτιέμαι. Δηλαδή κατά πόσο θα ήταν όντως ένα μεγάλο πρόβλημα στη σχολή αυτή. Αυτό ήταν το ζήτημα της δομικής βίας. Φαινόμενος, ας πούμε, ρατσισμού, μυσαλοδοξία. Διαφορετικές θρησκείας και διαφορετικής εθνικής θρησκείας. Ναι, ναι. Είναι συμφωσμένα. Δηλαδή, αν έχουμε αναπηδήσει στις σχολές που είναι πλειονδομικοί, γιατί έπληξες τώρα μέσα από τη γιορτή της Φωτσιτσιπένης. Πηγαίνεις στο ρατσισμό, τη διεκνάμεση σου, να μπορείς σε κάποιες ενεργίες γιατί περάσεις, ας πούμε, της πατρίνας. Ναι, αλλά δεν σκεφτείκαμε γιατί δεν διαζόμαστε. Ναι, αλλά δεν σκεφτείκαμε γιατί δεν διαζόμαστε την εθνική ταυτότητα. Δηλαδή, να αναπτύξει στο παιδί μια εθνική ταυτότητα. Τι εννοείς. Για ποιον λόγο. Αν έχει νόημα εννοείς στη σημερινή εποχή. Δηλαδή, και αυτό. Αν έχει νόημα να έχουμε εθνική ταυτότητα. Δεν θα αναπτύξει μια εθνική ταυτότητα. Γιατί. Γιατί να έχει εθνική ταυτότητα που εγώ είμαι Έλληνας. Μη φτάσουμε δηλαδή στο άλλο άκρο και καταργηθεί ακόμα. Δηλαδή, όχι απλά υποστηρίζεις φαντατικά την πατρίδα σου και αυτό που είσαι. Φτάσουμε τελείως στο άλλο άκρο και καταργήσουμε και αυτό το οποίο είμαστε. Τις αξίσου πιστεύουμε για την πατρίδα και όλα αυτά. Αυτό βλέπουμε στον εσείς. Ναι, αλλά εθνική ταυτότητα με ποια είναι ας πούμε. Να νιώθω Έλληνας επειδή εδαφικά η χώρα μου εκτείνει από κάπου μέχρι κάπου και δεν πρέπει να την περασιμωθώ. Ωστί εθνική ταυτότητα. Και εδαφικά. Και εδαφικά εμείς. Εμείς σε όλη αυτή τη συζήτηση προσπαθούμε απλά να δείξουμε τα φαινόμενα βίας που προκύπτουν μέσα από αυτές τις εθνικές ιορτές και που λειτουργούν αρνητικά απέναντι στα παιδιά και απέναντι στη σχολική κοινότητα. Όχι το να καταργηθεί η ειδότητα του παιδιού σε Ελληνία. Δεν θυμούν όμως και τα εθνικά χρονίματα, ίσως έτσι. Πώς το έρχεται να είναι και αντίος. Το έχει να κάνει και με τους σκοπούς του σχολείου πιστεύω. Δηλαδή ποιος είναι ο σκοπός του σχολείου. Είναι να δημιουργήσει ας πούμε να καλλιεργήσει το εθνικό σολοϊκό υποκείμενο που θα είναι μέσα στην περιχαροκομένη, μέσα στα όρια της πατρίδας. Τι θέλουμε έναν παγκόσμιο πολίτη, ας πούμε, εκκλητικό πολίτη, δημοκρατικό. Τι θέλουμε. Τι σχολείο θέλουμε. Νομίζω ότι ξεκινάει από αυτό. Και έναν, θα συμβείω σε αυτό που λες, και έναν ελληνικό πολίτη εντός αλληλικών, διότι μπορεί να φτάσουμε, αν σκεφτόμαστε, ας πούμε, τα αδερφικά μας ώρα, μπορεί να φτάσουμε στις ιμπεραιαλιστικούς πολέμους. Οπότε πάμε στο άκρο της βίας άμεσης συγκαταχτήτων. Μπορεί να φτήσουμε έναν πολίτη, στον οποίο, εδώ και χρόνια, παίρνει όλες αυτές τις ιδέες από το σχολείο από την εκπαίρευση, οι οποίες ανοιξώνουν το εθνικό του θόνυμα στη συγκεκριμένη επίσης έλληνα. Δηλαδή θέτεις το ζήμα της αλλαγής. Μπορεί να γίνει αυτή η αλλαγή. Και πώς μπορεί να γίνει. Γιατί γι' αυτό συζητάμε. Ναι, θα γίνει μια αρχή από το σχολείο, από την πολύ μικρή κοινότητα που γνωρίζει το παιδί, από τη δική του τάξη, από τους δικούς των εκπαιδευτικούς. Και θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ένα κλίμα ασφάλειας, στο οποίο θα νιώθει καλά. Γιατί όλα αυτά του εθνικισμού προκύπτουν από μια πολύ μεγάλη ασφάλεια που διεκατέχει τα έχνη. Ότι πρέπει να συσπηροθώ με τους δικούς μου για να μην βάλουμε από άλλους. Αυτή είναι η ιδεολογία κατεβαίως που πρέπει να άρουμε και σε λογική και ατομική κατεπέκταση. Είναι μοσολογικά. Και θέλει το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα αυτές τις απόψεις, με τις ποτάσεις, με τις εθνικές ερωτές, με όλες τις ερωτές που γίνονται από αυτές και είναι μέρος των παιδιών. Συμφωνώ απόλυτος ότι το ενισχύει, αλλά το θέμα είναι ότι είναι ένας φαβλοκύκλος αυτή τη στιγμή. Αλλά εμείς δεν μπορούμε να μείνουμε μέσα σε αυτό το φαβλοκύκλο, πρέπει να κάνουμε κάτι για να αλλάξει αυτό. Και να κάνεις, ας πούμε, στα παιδιά σου ως εκπαιδευτικός να νιώσουν αυτή την ασφάλεια, αυτή τη συνεργασία, αυτό τον πολιτισμό ειρήνης μέσα στο σχολείο, ώστε να μην έχουν ανάγκη να πιστέψουνε τόσο βαθιά σε μια εθνική ταυτότητα κατασκευασμένη. Και επειδή μιλάμε για πολιτισμικά σχολεία, θέλουμε ένα σχολείο στο οποίο δεν θα καταργούνται οι αξίες για την πατρίδα, κάθε ένας θα στάνεται περήφανος για τον τόπο πρόελυσής του και γενικότερα για την πατρίδα του, γιατί δεν είναι όλοι Έλληνες μέσα στο σχολείο. Απλά ταυτόχρονα θα υπάρχουν και ελληνικές σχέσεις και ελληνικά συναισθημάτα προς τους άλλους λόγους. Δεν θα υπάρχει, δεν θα δίνεται βία, ούτε ότι υπάρχει μόνο έθνος στο ισχυρό και τα άλλα είναι κατώτερα. Άρα δηλαδή είναι πως είναι ανάγκη να τις αποχρωματίσουν από τον εθνικισμό και να μιλάμε για πατριοικισμό. Μπορείτε να περάσετε. Έχω την αίσθηση ότι η ανάγκη της πραγματικότητας είναι άλυπια από τη στιγμή που το σχολείο είναι πολύ πολιτισμικό και βρίσκεις και άλλες εθνικότητες πλέον σε πολύ μεγάλο ποσοστόμετρο στη σχολία μας. Κτίζουμε μια εθνική ταυτότητα του Έλληνα μέσα από αυτές τις γορτές. Μήπως υπάρχει όμως ανάγκη να εκφραστούν και οι άλλες εθνικότητες μέσα στο σχολείο. Αυτές τις αφήνουμε κάλυπτες. Σαφώς, γιατί έχουμε κρατήσει μια εθνική ταυτότητα προηγούμενων αιώνων. Ο τρόπος που μάλλον η ιδεολογική σφραγίδα των εθνικών γιορτών είναι καθαρά εθνικιστική. Πλέον είναι παροχημένα. Πρέπει να πάρουν. Οι εθνικές γιορτές κατεμένου όχι. Εγώ λέω ότι ευτυχώς που δεν τις παρακολουθούν τα παιδιά. Οι μαθητές είναι αρνητικοί. Δεν τις παρακολουθούν. Ευτυχώς. Αυτό μας σώζε. Τα ελάχιστα κράτια, αν όχι μόνο που συνεχίζουμε να έχουμε επαρέλαιση και να γιορτάζουμε από τη δική μας πλευρά, είναι αυτό το πραγματικό πόλεμο. Ότι σταθήκαμε ήρωες. Μέσα στις εθνικές γιορτές δεν βρίσκεις. Μια που ζητούσαμε αυτό περίεργο, δεν βρίσκεις μορφές βίας, τις οποίες θα ήθελες ο ίδιος να μην υπάρχουν. Εφόσον βρίσκεις, λοιπόν, πώς συμφωνείς τον υπάρχον, με αυτή τη μορφή που συζητήκαμε, με την παραδοσιακή μορφή που ξέρουμε μέχρι το όριστο σχέδι. Δεν συμφωνώ να υπάρχουν δικαίες ελπίδες. Απλά προβληματίζομαι. Και κάνοντας τελετήματα αυτά, πέντε τελετήματα αυτά, μπορούμε να έχουμε μια λύση στο πώς να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση. Στεφάν, εγώ θα σε ρωτήσω το άλλο. Έχεις υπάρξει και μαθητής με παρελάσεις. Και έχεις πάει και στο στρατό. Και είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα οι παρελάσεις. Γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν αυτά. Γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν παρελάσεις. Είδες το λίγο ότι είμαστε το μοναδικό κράτος. Οι ευρωπαϊκά δουλεύτες που πάρουν παρελάσεις για να γιορτάσουν κάποια ιστορικά γεγονότα. Δεν είναι άξια γιορτής. Ή τουλάχιστον κατεμέ μνήμης με αυτόν τον τρόπο. Μα η 28η είναι επέτειος σε ένα ξενός πολέμο. Προσπαθούμε δηλαδή να δώσουμε ένα νόημα αντιφασιστικό. Αντιπολεμικό. Και ουσιαστικά γιορτάζουν την κύρια ξενός πολέμου. Αυτό γιορτάζουν. Συνειώσαμε για το αν είναι καλό να υπάρχουν γιορτές ή όχι. Γιατί εξυπηρετούν στην νεότερη εθνική ταστότη. Ή αν τα πρέπει καινούργια ελληνική εθνική ταστότη να αλλάξει. Ωραία. Θα μπορούσαμε τώρα να δούμε και κάποια παραδείγματα. Και να ακριβώς. Πίσω λεπτό. Θα προβάλλουμε αρχικά κάποιες εικόνες. Ωραία. Είναι λοικό από την 25η Μαρτίου. Σχολική γιορτή της 25ης Μαρτίου. Το βρήκα σε ένα εκπαιδευτικό site. Προτείνει αντί συχολικό. Μπορούν να το αξιοποιήσουν εκπαιδευτικοί. Στην συγκεκριμένη γιορτή. Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε την Ελλάδα που νομονούσα. Και στην δεύτερη στην Αγία Λαύρα. Η πλησία και τους επαναστάτες. Εγώ προτείνω βλέποντας αυτές τις δύο εικόνες. Βλέπουμε ποιες λέξεις μας έχονται στο μυαλό πρώτες. Που θα εκφράζαμε αυτές τις δύο εικόνες. Η Ροφτή είναι τίτλοι που γίνονταν μαζί μας. Ακριβώς, ακριβώς, ναι, ναι, ναι, ναι. Και του είσαι πολύ πιθανά για τίτλοι των Απτουκίνακιας. Ναι, θα μπορούσα. Αλλά στην πρώτη εικόνα. Λέγαμε για την πατρίδα, η Ελλάδα. Γιατί η γυναίκα που γνωρίζετε είναι η Ελλάδα. Ναι, δείχνει την Ελλάδα που είναι πάνω από όλους. Και κάτω? Κάτω. Και κάτω είναι οι Έλληνες πολίτες? Πολεμιστές είναι, άντρες. Πολεμιστές. Ναι, είναι μόνο άντρες. Κρατάνε πολεμικά όπλα, σπαθιά. Άρα το έθνος πάνω από όλα, το κράτος πάνω από όλα, η Ελλάδα πάνω από όλα. Και ακόμη της δίνουν κάποια λάθη να τους βοήθησε και να της αποτάσσουν φοροτυνείς. Καταρχήν και μόνο που η Ελλάδα βρίσκεται στο υξηρότερο σημείο της εικόνας, σημαίνει ότι αποτελεί και το ιδεόδες. Ναι, ναι, ναι. Και είναι και η πιο φωτεινή. Η πιο φωτεινή, ναι, ακριβώς. Είναι πάνω από τις σκοτεινές οι άλλες γωνίες της εικόνας. Η μόνη γυναική αμορφή. Και μια νέα γυναική αμορφή. Έχουμε άμεση θέαση, άμεση οπτική με την Ελλάδα. Οπότε η Ελλάδα σήκει στο Άνθαο. Ναι. Ιδεόδες, ως ιδεόδες. Η Ελλάδα ως δημιούργημα του εθνητισμού, η Ελλάδα ως έθνους κράτος. Η Ελλάδα βλέπω εδώ καταρχήν ευνομονίτες πολεμιστές. Οι οποίοι δημιούργησαν το εθνικό κράτος, τους έθνους κράτος. Και φυσικά όλοι νιώθουν ευδαίωση στον κράτο. Στη διπλανή εικόνα θα αναφέρω, παρακαλώ. Νομίζω ότι στην πρώτη εικόνα που συζητάμε δεν είναι μόνο οι πολεμιστές, είναι και οι πολιτικοί. Ναι. Όταν είναι σαν να λέω ότι όλες οι εξουσίες του έθνος είναι υποδυσκέπτες. Δεν είναι. Είναι οι αγωνιστές του 21. Ο Υψηλάντης μπορεί να είναι. Και ένας κληρικός είναι εκεί. Αν λοιπόν αγωνιστείκανε για να... Ίσως εντυπροσωπεύει η Ελλάδα και την ελευθερία εδώ κάτι τέτοιο. Η Ελλάδα ως έθνος κράτος, που λέω, τους ευγνωμονεί στο κέντρο. Στο κέντρο βρίσκεται το κύριο ιδεολογικό μήνυμα. Και το επάνω μέρος μέσα στο φως, σε χρυσό φως κιόλας. Που αυτό σημαίνει κάτι. Βλέπετε ότι παρουσιάζεται σαν αρχαία θεά. Ναι. Ναι. Κάτι σημαίνει και αυτό. Ιστορική συνέχεια. Δεν εντυμένει σαν αρχαία θεά. Ναι, ναι, ναι. Αρχαία θεά για εντυμασία φόρου. Ναι, σωστά. Που σημαίνει η Ελλάδα να γεννήται, η αρχαία Ελλάδα να γεννήται. Και γίνεται εθνικό κράτος. Και σε αυτό ποιοι βοήθησαν, αυτοί που βρίσκονται από κάτω και την προσκυνούν. Που είναι οι ήρωες και γίνονται ήρωες. Και ήρωες δεν ξέρω τι σημαίνει. Είναι πρότυπο πλέον. Και θα πρέπει να είναι για εμάς όλους πρότυπο αυτοί οι άνθρωποι. Πρότυπο. Δεν έχουν αδυναμίες. Συγγνώμη. Δεν έχουν αδυναμίες πλέον. Είναι ένα πρότυπο. Μάλιστα. Ναι. Είχα να το γνήσω ότι η στάση που έχει, να μου θυμίζει, θα στοιχεί ο Χριστός στον πρώτο. Οπότε μπορεί πολύ άμεσα να τα βρει. Αυτό το κάνει η διπλανή αθήσα. Σίγουρα. Αυτό σίγουρα τίποτα. Δηλαδή έχουμε τη σύνθεση Ελληνισμού και Χριστιανισμού, που μας ταλαιπωρεί δύο αιώνες σχεδόν. Και ο Ψεστιράς είναι η συντήρηση ενός ελληνικού ψέαδος. Και το ψέαδος. Ακριβώς. Ναι. Εθάνομαι τουτό. Πολύ πράγματα. Και βλέπουμε δηλαδή πώς είναι ο μύθος. Και πώς επιβιετική είναι η παρουσία της πάνω εικόνας, με τους σταυρούς και τους αγίους, που είναι σαν ομοιώματα. Είναι πολύ επιβιετικό. Το μαχτικό. Το μεταφυσικό. Το μεταφυσικό στοιχείο ο Θεός λειτουργεί υπέρ του εθνικού εαυτού. Αυτό θυμίζει, αν αλλάξουμε τώρα τις εντυμασίες, θυμίζει τους πρωτόγονους, τον μάγο και τους πολεμιστές, που πάνε να πάρουν την ευχή για να συνεχίσουν. Ο σταυρός της σημαία επίσης, ο σταυροδρομος, οι σταυροί επάνω φαίνονται. Σύμβολα λοιπόν. Δεν ξέρω αν η Αγία Λαύρα είναι έτσι, αλλά θυμίζει πολύ Βυζαντινόνα, Αγία Σοφία, έτσι μεγαλοκληρικά. Για μένα γιατί με θυμίζει η μεσαίωνα γενικότερα από την εικόνα. Ναι, δυζάντιο. Ναι. Και είναι σαν μια λοτή. Βυζάντιο τότε το είχαμε. Όχι ακόμα. Αλλά αυτή είναι καινούρια η αφήσα, δηλαδή είναι του 20ου αιώνα. Ναι, σωστά. Το Βυζάντιο από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα συνδέθηκε με τον Ελληνικό, με τον Εθνικό Κορμό. Μάλιστα. Αλλά η αφήσα αυτή είναι του 20ου αιώνα και μπορεί να είναι της δεκαετίας του 60, ίσως δεν ξέρω αν είναι πίνακας κάποια του Γκίζι, ίσως δεν γνωρίζω. Δεν είχαμε εργασία. Ήδες είμαστε διάβαστοι σε αυτό. Είναι το Βριζάκι. Το Βριζάκι, ναι. Πότε είναι αυτός? Δεν γνωρίζω, αλλά είναι εθνική ιστοριογραφή. Εθνική ιστοριογραφή και ρομαντική τέχνη, ναι, ζωγραφική, ρομαντική τέχνη, εθνικιστική. Ο Βριζάκης αυτός είναι που σπούδα στο μόνο, όχι όπου είναι. Είναι καθαρά ρομαντική και ο ρομαντισμός συνδέεται με τον εθνικισμό σε αυτή την πράγματα. Βλέπουμε λοιπόν πώς συνδέεται η αρχαία στιγμιά. Μιλώ εγώ τώρα πολύ, αλλά μπορούμε έτσι όπως έγινε η Αντέλλη και άλλα όλοι μπορούμε να την αναλύσουμε. Είναι εικόνες αθήσεις της οφείς. Βλέπουν τα παιδιά σχολική γιορτή, διακοσμούν το χώρο. Προβάλλονται κατά τη διάρκεια της γιορτής με slides τώρα, με τεχνολογίες. Πώς συνδέεται η αρχαία Ελλάδα με τη νέα Ελλάδα, με το κράτος πλέον. Γιατί ξέρουμε τι σημαίνει έθνος κράτος. Το κράτος δεν υπήρχε πάντοτε. Και αυτό το οποίο εμείς λέμε είμαστε Έλληνες δεν υπήρχε πάντοτε μέσα στους αιώνες. Είναι δημιούργημα του 19ου αιώνα. Είναι δημιούργημα της εθνικιστικής ιδεολογίας που προέκυψε μέσα από το διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση. Της ανάγκης τότε, η οποία δεν χρειάζεται να υπάρχει και τώρα στην ουσία. Ή περνούσε ως ανάγκη να έχουμε μια εθνική ταυτότητα. Γι' αυτό πατήσαμε στην ιστορία μας, στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Είναι μια μοντέρνα ιδεολογία, η οποία δημιούργησε τα εθνικά κράτη. Αυτή ήταν η ανάγκη να βγουν από τις αυτοκρατορίες. Να βγούμε από τις αυτοκρατορίες και πλέον να δημιουργήσουμε εθνικά κράτη, όπου πλέον θα υπάρχουν πολίτες. Δεν θα είναι οι πίκοοι του Ισουλτάμου ή του αυτοκράτορα. Και είναι τα έτοιμα εξαστικής τάξης και τα γνωστά. Τα γνωρίζετε, τα έχουμε ξανασυζητήσει. Οι εικόνες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Για να το πάμε τώρα στις εθνικές εορτές και στις γιορτές που γίνονται στο σχολείο. Οι εικόνες, τα τραγούδια ή τα διάφορα βίντεο που φτιάχνονται. Παρευρέθηκα κιόλας τώρα για την 28η Οκτωβρίου, έτυχε ένα μέσα σε ένα δημοτικό σχολείο και είχα δει μια παρουσίαση που είχαν κάνει οι παιδευτικοί. Βασικά εγώ δεν άντεχα να τη δω. Δεν μου άρεσε καθόλου. Είχε πολύ διά μέσα και είχε εικόνες, είχε κάποια ακουστικά μηνύματα, κάποια μηνύματα γραπτά και όλα αυτά περνάνε στο παιδί. Και το έχω δει. Υπάρχουν και νέα παιδιά τώρα δημοτικού γυμνασίου και λένε «τον Τούρκο», «το μισό τον Τούρκο» και άλλες διάφορα επίθετα. Σήμερα μες στην παίξη συζητούσαμε να κάνουμε ένα πρόγραμμα για την ΕΛΙΝΚ και είχα ότι θα συνεχιστούμε με ένα σχολείο της Τουρκίας και στην Ισσίας με τίποτα και στην Ιταλία. Θα πάμε και στην Ιταλία και στην Ισπανία. Ενώ θέμα μας είναι η Μεσόγειος, το θέμα μας είναι η Μεσόγειος, όχι. Αυτά λοιπόν, οι εθνικές σχολικές διωτές του 5η Μαρτίου μπορεί να συμβάλει, δεν ξέρω με σε ποιό βαθμό, μπορεί να συμβάλει σε αυτό που είπατε τώρα. Δεν ξέρω αν αυτό που χτίζει το σχολείο είναι κλημανιακή. Άλλοι λένε το, ναι, δεν ξέρω. Σας ευχαριστούμε και έρχονται έτοιμα στο σχολείο. Γιατί δεν προσφέρουν τους διωτές, δεν συμβάλουν τους διωτές. Αλλά αυτά υπάρχουν και μέσα στα σχολικά δουλειές του Μαρτίου. Στο λόγο εκπαιδευτικός, ναι. Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, εννοείται. Αλλά έρχονται αυτά τώρα τα ίδια επιχειρήματα και τα βλέπουν και στη γιορτή, στην Αθήσα. Βάζει το παιδί και κυρίως το δημοκρατικό να περάσει δίπλα από την Αθήσα, εδώ βλέπει λόγο, επιχειρήματα βλέπει μέσα, υπάρχει ταυτότητα. Παίζει ρόλο και η ιστορία που ζητάς. Να είσαι στιγμός ότι από τον επόμενο στιγμό στο σχολείο βλέπουμε ήρωες, τους είχαμε πάντα γύρω μας. Είναι εικόνες στο διάδρομο, στη τάξη μέσα. Αλλά δεν είναι μόνες τους, συνοδεύονται και από τον εκπαιδευτικό, που θα πει το ανάλογο δίπλα από την εικόνα. Είναι ο ήρωας του 21 ο Κολοκοτρώνης και ο άρφα ήρωας χίψι, που σκότωσε τόσους Τούρκους ή που έκανε τόσα καλά πράγματα για εμάς στην Ελλάδα για να είμαστε εμείς ελεύθεροι. Έτσι όπως είναι φτιαγμένο και το βιβλίο της ιστορίας, έτσι όπως πρέπει να το διδάσκει και ο εκπαιδευτικός. Όχι πια ή έπρεπε. Δεν υπάρχει δηλαδή ιδεολογία αυτή στα βιβλία της ιστορίας. Καλησπέρα. Εγώ ως μαθητρία, δεν είναι γραμμένα ποιά δασβητήρια με βάση το μήνυμα, με βάση το πρόσωπο που κινεί την ιστορία. Δεν το βλέπα μέχρι τώρα. Τώρα αρχίζω να βλέπω άλλα πράγματα στο σχολείο. Εγώ ως μαθητής το έβλεπα, θυμάμαι να το έβλεπα πάντως. Θεωρώ ότι η ιστορία παίρνει πολύ σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή την κατάσταση, γιατί καταρχήν οι εθνικές λογούς αποτελούν ένα είδος δημόσιας ιστορίας. Νομίζω ότι τα παιδιά στην παρούσα φάση που έχουν στο σχολείο, αλλά και από τη δικιά μας την εμπειρία, κατά κύριο λόγο, όταν μιλάμε για την ιστορία και πόσο μάλλον στη σύγχρονη ιστορία, έχουμε σίγουρα στο μυαλό μας τους Τούρκους. Και κυρίως στην ιστορία όταν αναφερόμαστε έχουμε στο μυαλό μας σίγουρα στρατιωτικά πρόσωπα, πολιτικά πρόσωπα, τους ήρωες, ακριβώς αυτό. Αλλά παρουσιάζει τα θετικά γεγονότα για τη χώρα. Αυτό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Δηλαδή όταν ο μαθητής μεγαλώνει και λέει ότι η Ελλάδα έκανε τα πάντα καλά, ή δεν έχει κάνει κάτι κακό, δεν έχουμε στα αυλία της ιστορίας κάτι κακό που κάναμε, ίσως αν υπάρχουν σε αυλία της ιστορίας του Λυκείου, δεν γνωρίζω ακριβώς ακριβώς, είναι πιο συγκρατημένα ίσως εκεί. Δεν ξέρω. Βλέπετε πάντα στην ζώα μας τελείως τα κακά που κάναμε, δηλαδή είναι ένα κομμάτι αυτό το συλλογικό, το συλλογικό που είμαστε, που κάναμε στην αρχαία Ελλάδα ή που έκαναν. Εντύπωση, εγώ θέλω να πω, βλέπω τις συγκεκριμένες φωτογραφίες, εργατέχνες, ό,τι είναι, ότι αξία έχει, ότι αυτά αναλαμβάνονται από περίοδες στο περίοδο, δηλαδή κοιτώντας τα βιβλία μέσα στον χρόνο. Βλέπουμε ότι τις ίδιες εικόνες, τις ίδιες αναπαραστάσεις θα τις συναντήσουμε σε πολλά εγχειρίδια, ακόμα και τα πλάσμα σύγχρονα, και πλέον ότι διαβάζοντάς τις πολύ γρήγορα, βλέπεις ότι ουσιαστικά προάγεται η ατιμότητα για πόλεμο. Και στην ουσία όταν γίνονται εκεί οι παρελάσεις σε όλες αυτές, είναι στην ουσία ότι, κοιτάξτε τα θετικά που μας έφερε ο πόλεμος, εδώ στις αγωγικών βέβαια, και μιλώντας πολύ γενικά, κατά περίπτωση σχολείου ή πως προσεγγίστηκε, γιατί έχει διαφοροποιήσει, αλλά κοιτώντας ξεκομμένα και τις εικόνες, βλέπουμε ότι ουσιαστικά αδύλαμμα σφανερώνει τα θετικά που θα φέρει αυτή η θυσία. Πότε αυτό νομίζω ότι είναι και το πιο επίφοβο. Αυτό το θυμάμαι. Εντάξει, στρατός υπάρχει σε κάθε κράτος, περίπου. Το στρατό που έχουμε εμείς στην Ελλάδα όχι, αλλά στρατός υπάρχει γενικότερα. Αυτό που έφερε η Μαρία, ότι μας παρουσιάζουν στην ουσία τα θετικά του πολέμου, έχω σαν παράδειγμα τους βαλκανικούς πολέμους. Θυμάμαι, στο κεφάλαιο σε ερώτηση διαγωνίσματος, οι συνέπειες των βαλκανικών πολέμων, θυμάμαι, ήταν θετικές. Το ότι, για παράδειγμα, είχαμε προστάρτηση νέων υδαρφών. Θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε, όμως, και στο σχολιασμό άλλων εικόνων. Εθνικός εευτός και εθνικός άλλος. Αυτή η εικόνα υπάρχει και σε σχολικά δημιουργία αριστερά. Έχει το ρόλο του νικητή. Το ρόλο των ελευθετικών, δηλαδή, είναι έξω. Στην έκτη λιμπουκού. Επίσης, έχουμε σχολικές γιορτές τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν διαφορά στις σχολικές γιορτές μεταξύ δημοτικού, δημιουργικού και δημιουργικού. Και στην αποδοχή που έχουν στο δημοτικό, τις αποδέχονται τα παιδιά και τις ζούν περισσότερα. Τις χαίρονται όλες. Και, επομένως, θα έχουν και περισσότερη πίεση τα παιδιά. Υπάρχουν και τα τελευταία χρόνια. Τα τελευταία χρόνια είναι τώρα. Τα τελευταία χρόνια είναι τώρα. Καθώς έχουμε και δύο λιμπλεία, τα οποία μας πρέπει να είναι λίγο πιο πίσω. Στο τρόπο συγγραμμίζεται, όπως έγινε στην ιστορία, στην έκτη δημοτική, στην τρίτη δικιά. Το ενώ το λιμπλίο της τρίτης γυναισίου είναι λίγο πιο ανοιχτό στα θέματα αυτά που συζητούμε τώρα. Αν θέλει η Μαρίνα να κάτσει, γιατί θέλει τα διερεύνωση. Ναι, ό,τι θέλει. Εγώ, η διαπίστωση αυτή που κατέληξε τελείως πάντων από το σχετικοί έρευνες, μελέτησα τα εγχειρίδια νεότητας και σύνδρομου στορίζου από το 67 έως και τα εγχρήσεις. Πολύ χονδρικά είναι ότι ενδιαφέρον για μένα πλέον είναι να διαρευνήσεις τις εικόνες στον λόγο των εικόνων. Γιατί βλέπεις, εξακολουθώ να το λέω, ότι το επιχείρημα μπορεί στον λόγο κάπως να καλύπτεται το εθνικιστικό, αλλά η εικόνα μπορεί και μιλάει και λέει πολύ περισσότερα τα οποία προσπαθούν να καλυπθούν. Αυτή είναι η τελική διαπίστωση και αυτό που κατέληξα ως συμπέρασμα. Τώρα, από κει και ύστερα, έχει ενδιαφέρον να δούμε και για ποιες είναι οι κοινωνικές συνισταμένους, οι οποίοι συνδράμουν και δημιουργούν ως αίτημα της εποχής, της περιόδου, αίτημα του τρόπου διακυβέρνησης μας, το να επανέλθουμε σε προηγούμενο πρότυπα ιστοραιογραφικά, προηγούμενο στυλ γραφής της ιστορίας. Έχει ενδιαφέρον να κάνουνε τη χέρια μου, τι είναι αυτή η παράγοντας. Και συμβαίνοντας το και με την κοινολοκολυντική οικονομική κατάσταση που βρίσκεται τώρα. Ή τι να πεβλύνει μέσα σε ένα πλαίσιο, σε ένα περιβάλλον. Και για πόσο αυτοτικούς η ιστορία τους κάνει νομίζω μια καρύτερα, είναι όλα αυτή η ασφάλεια του ανήκηση. Φοβική ταυτότητα που λένε. Τι ταυτότητα δημιουργείται από το σχολείο. Έχεις τι ταυτότητα φοβική? Βλέποντάς, δηλαδή, αισθάνεσαι ότι, εγώ βλέπεις τον γιος μου αφήτη, αλλά και μετά ότι τους δημιουργείται ένας φόβος φιλίστασης στην αρχαία πληρία. Πάντα έναν αρχείο πολεμιστής, για να είμαι σαν έντος, για να περισπιστώ την πατρίδα μου. Μήπως αυτός είναι ο ρόλος των εθνικών ορτών και πάλι, λόγω της κακής κατάστασης της χώρας, και σε αυτό το νέο καιρό την εποχή. Είναι και θεανάτσερη σε αυτό το νέο καιρό. Ναι, ναι, μήπως. Το να γυρίζεις, να κάνεις τόσα βήματα πίσω, για να καλύσεις προβλήματα που δεν το έχεις έρθει έως σήμερα. Ναι, φυσικά και είναι προβληματικό. Για να μιλάμε για έναν διέρετο και καθαρό εθνικό έθνος, από τη στιγμή που έχουμε ανθρώπους, που κάνουν πάρα πάρα πολλά ευρυκά πράγματα. Ναι, αλλά βλέπουμε ότι γυρνάμε προς τα πίσω γενικότητα. Δηλαδή, υπάρχουν πολλά εθνικιστικά φρονήματα. Και ο ορατησμός είναι σε έξαψη στην Ελλάδα. Ναι, ναι, ναι. Φαίνεται από πολύ δικοί. Είναι και οι δικαστώτες. Ναι, ναι. Ποιος όμως τα προβλήματα της κρίσης είναι καλά ή όχι το παραγγείο να την πείτε εσείς. Λέει σύντομα ότι στις κρίσεις είμαι πιο έντονη. Γιατί έχω στείλει συναστηματική ανάγκη να το δείξω κάτω και στο σκάλο και στο ανεφθόν. Και ίσως είμαι λίγο πιο έντονη. Και μπορείς να το χρησιμοποιήσεις και να αναπηρύσεις και τις ευθύνες κάπου. Και οι κύριοι να φύγουν από σένα. Έχει παρατηρηθεί ότι σε περίοδους κρίσης κρατών, εθνών κρατών, υπάρχει στροφή. Προς ποιο εθνικιστικά, ας πούμε, πρότυπα και αντιλήψεις νεοναζισμός, έξαρση φαινομένων. Και η σύγκριση έχει παράδειγμα που πήγαμε στην κρίση κυρίως από τα μέση. Άρα είναι κάποια άλλη στιγμή. Ο Έλληνας αρχαιότητας και ο Έλληνας που βγήκαν στιγμές. Ναι. Ποια είναι παράδειγμα, ότι στους νοσφάσματες είναι μια διαδικασία. Συνέχειας. Ποια συνεχειάς και μια τόσο. Ότι από το ιδανικό παρεθόν του Χριστού, όταν όλοι ξεκίνησαν. Άρα οι εθνικές εορτές έχουν, ας πούμε, να καλύψουν, υποτίθεται, αυτό το κενό. Να σου θυμίζουν. Να σου θυμίζουν. Δεν ξέρω αν έχουν τόσο μεγάλο ρόλο πλέον. Βλέπω πολλή αδιαφορία. Και γενικότερα. Δηλαδή το παιδί θα πει ότι θα πάω στην παρέλυση, πείτε στο σχολείο μου λέει να πάω. Λες και γίνεται για άλλους ανθρώπους. Λες και γίνεται για τους γονείς που έχουν μείνει ακόμα σε αυτό το... ή για τους πολιτικούς μεγαλύτερες ηλικές ανθρώπους που έχουν μείνει σε αυτά τα φρονήματα. Ή λες και το παίρνουν σαν γιορτή γενικότερα. Δηλαδή ευκαιρία να μην δουλέψω. Ευκαιρία να κάνω ένα τραπέζι. Ευκαιρία για τίδήποτε τέτοιο. Ξέστε όμως ότι να πω ότι πάω στην παρέλυση γιατί δεν μοιάζει, γιατί δεν ξέρω. Είναι εξίσου προβληματικό. Γιατί πολύ πολύ μεγάλο ευκαιρία δεν γίνεται με αυτή η συνέντεση. Καταλαβαίνω αυτό που λες. Είναι κάτι θεσμοθετημένο. Δηλαδή θα πρέπει κάπως να το αντιμετωπίσουμε. Δεν μπορείς ξαφνικά να πεις... Ένα παιδί μπορεί να αντιδρά μέσα του ιδεολογικά. Ή ένας εκπαιδευτικός μία εκπαιδευτικός. Πώς μπορεί να πει δεν πηγαίνω στην παρέλυση. Θα αρνηθεί. Θα αρνηθούν όλοι. Πώς θα γίνει αυτό. Καταλαβαίνω αυτό που λες, αλλά πώς θα γίνει. Να συμβάλλουμε και δεν είναι λύση. Δηλαδή υπάρχει προεδρικό... Όχι, θέλω να πω ότι όλα αυτά που λες, Στέφανε, αν γίνονται για κάποιους με καλύτερους ανθρώπους και τα λοιπά, γίνονται με προεδρικά διατάγματα. Είναι υποχρεωμένα τα σχολεία να τα κάνουν. Δεν υπάρχουν αυτά τα προεδρικά διατάγματα. Γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν, ναι. Γιατί ζωοδιοί και διάλογους, γιατί τι ανάγκες κάνουν. Να έχουμε και εκπαιδευτικούς, ενεργή, γιατί θέλω να υποχρόνομαι να αναλάβω γιορτή. Ενώ εντέλει δολογικά δεν ανήκω εκεί. Ίσως θα μπορείς να το χρησιμοποιήσεις και σαν αντικλήβη γεωλευτική κατάσταση, με την έννοια ότι μπορώ να τη γυρίσω και να κάνω μια πιο αναλλακτική πρόοδο. Εναλλακτική. Εκόμα και την αδυναμία να την κάνω. Μέσα από τη γεωργραφή της αδερφής του Σαράντα, κάνουμε εφαρμογές συμβαριστάσεις σαν τάχη. Μπορούμε να τη διεχειριστούμε, ίσως και τον θεσμό, με τρόπο πιο κριτικό. Και όσο το επιχείρημα σου, Στέφα μου, λέει, γιατί είναι έτσι το κράτος, δηλαδή, ωραία, κατανοούμε γιατί είναι, αλλά ώστε να αλλάξουμε τη δικιά μας θέση, δεν θα αλλάξει γιατί να το κράτσουν για μένα, θα αλλάξει γιατί την τάξη σου, γιατί βλέπεις την τάξη και το δυναμό σχολείο. Είναι διαφορετική, μια αναλλακτική προσέγγιση, ας πούμε, των σχολικών γιορτών. Πώς θα γίνει αυτό το πράγμα? Να αφέρω δύο παραδείγματα που έχω εδώ μπροστά μου, ας πούμε, για αναλλακτικές γιορτές. Ψάχνοντας το ίντερνετ, σε ένα σχολείο στην Κρήτη, οι μαθητές του σχολείου έδωσαν ζωή στο εγκαταλειμμένο κτίριο, συντηρώντας το και μαθαίνοντας γι' αυτό, το οποίο λειτουργούσε ως γερμανικό διοικητήριο κατά τη διάρκεια της κατοχής. Και δημιούργησαν δηλαδή ένα διαδραστικό μουσείο φτιαγμένο αποκλειστικά από τους μαθητές και η σχολική γιορτή ήταν αυτό, να προσκάλεσαν τους κατοίκους του χωριού, τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς κτλ να κάνουν μια βόλτα στο διαδραστικό μουσείο και να δουν τα κείμενα των μαθητών. Αυτό πώς σας φαίνεται σαν μια εναλλακτική προσέγγιση. Είναι ωραία ιδέα αλλά είναι πολύ ωραία ιδέα. Δηλαδή δεν είναι ότι θα γίνει τίποτα και όλοι οι ντονίστρα θα τοίνουν με χαρά και τι ωραία που κάνατε κάτι εναλλακτικό και δεν κάνατε τη γιορτή παππούδα μα τα υπόλοιπα παιδιά τόσα χρόνια. Οι γονείς συνεργάστηκαν για να συντηρήσουν το μουσείο. Αυτό το εγκαταλειμμένο κτίριο συνεργάστηκαν μαζί με τους μαθητές. Κράτησε ένα διάστημα, το συντήρησαν και έβαλαν μέσα τα δικά τους εκθέματα ή πράγματα που βρήκαν, υλικό που φτιάξανε. Εγώ δεν βρίσκω εξαιρετική ιδέα. Να αντικαταστήσουν τη γιορτή να κάνει τέτοιο και να αναδείξουν δηλαδή το ναζισμό σε μια δύσκολη περίοδο, διότι ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά δούλεψαν και έδειξαν τι σημαίνει ναζισμός στο πλαίσιο μιας γιορτής που σε άλλες περιπτώσεις έγινε καθαρά εθνικό, εθνικιστικό περιεχόμενο. Έδειξαν τη βία του ναζισμού. Πάρα πολύ σημαντικό, ενδιαφέρον. Βλέπουμε την τοπική ιστορία. Μπορεί, δεν ξέρω αν συνέλεξαν αφηγήσεις από ανθρώπους που βίωσαν... Μπορούμε να το ψάξουμε παραπάνω τώρα, γιατί αυτό που βρήκα ήταν η πρόσκληση για τη γιορτή. Ενδεχομένως να υπάρχει τώρα λεβασμένο γλυκό στο διαδίκτυο, εικόνες από το διαδραστικό μουσείο κατοχής, οπότε μπορούμε να το δούμε περισσότερο. Έχει και ενδιαφέρον να γίνει και αφορμή για να προβληωθεί πρακτικά πρότυπα. Ήταν αρχηγοί πολεμικοί, στρατηλάτοι, όλοι άνθρωποι. Μαθαίνουμε για την ιστορία. Τα πρότυπα ανθρώπων οι οποίοι έδρασαν και αντιστάθηκαν σε αυτή την κατάσταση. Πουλέμισαν υπέρ των δικαιωμάτων, υπέρ της ισότητας και όλα αυτά, τα αρνούν. Και στην μερκατόπινη φάση της ζωής, όταν κανένας έχει προσωπικό ενδιαφέρον, κάτι τέτοιο, να ζητάνε να βρει ποιος ή ήταν πια βιογραφία, τι έργο έκανε και όλα αυτά. Ήταν αφορμή να μπορέσει να συζητήσει με νέους ανθρώπους που ταυτίζονται πολύ πιο εύκολα με αυτές τις αρχιές. Θέλω να πείτε, θέλω, έτσι. Να περνάσουμε και σε σχετικά μου αρχή της συζήτησης και σε ένα πλαίσιο μιας τρομερής ιστορίας. Δηλαδή, όχι μόνο την ικροστορία. Γιατί γινόταν όταν στην Βύτη, στην δικά τους περιοχή. Δηλαδή, οι Θεοκαιοί στιγμές είχαν δει ποιον είναι ο το οποίο αφορούσε, ήταν μεγάλες πόλεις. Ήταν στην 21η Μαρτία, την Ελλάδα, που είχε σύνορα την Πελοκόλουση. Δηλαδή, τα παιδιά δημιουργημένα μας από τη Φλόρινα, αυτοί ζώνονται με τους ίδιους που ζούσαμε στην Πάτρα. Οπότε, πιλαιόν, να δούμε λίγο σε ποιο κοντινά στα παιδιά βιώματα και νέοι του ιστορίου. Ποιο είναι το κοντινά, το ζωντανε, τα κομματικά ιστορίες. Και δεν μπορούσαν να έχει κάποιοι γιορτές να επικεντρωθούν σε αυτό. Μια τέτοια γιορτή που βρήκα στο διαδίκτυο. Ζήτησαν οι δασκάλες από τα... είναι γιορτή Δημοτικού Σχολείου για την 28η Οκτωβρίου. Ζήτησαν οι δασκάλες από τα παιδιά να τους πούνε με τι θα θέλανε να ασχοληθούνε για τη σχολική γιορτή και τα παιδιά ζήτησαν να ασχοληθούν με την καθημερινότητα των ανθρώπων τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και έτσι στήσανε με υλικό που βρήκαν, συλλέξαν και τα λοιπά. Στήσανε μια παράσταση βασισμένη στην καθημερινότητα των ανθρώπων εκείνη την εποχή. Και η παράσταση λέει κλείνει με προβολές φωτογραφιών από το λιμό της κατοχής αλλά και σύγχρονες φωτογραφίες υποστηρισμένων παιδιών της Φιλίου και τα λοιπά και ήταν και αυτή μια διαφορετική προσέγγιση. Και αυτό που είπατε πριν ότι ξεκινάμε από το τι θα ενδιέφερε τα παιδιά, με τι θέλανε τα παιδιά να ασχοληθούνε όπως και το παράδειγμα που συζητήσαμε την προηγούμενη φορά με την έρευνα δράσης. Δεν είναι τόσο μεγερειάδες. Για μένα η λύση δεν ήταν να καταργηθούν οι γιορτές. Διότι δεν εξυπηρετούν ανάγκες σημερινές. Είναι δημιούργημα, τις μαθητήθηκαν σε άλλες περιόδους και εξυπηρετούν στις συγκεκριμένες ανάγκες κοινωνικές εκείνη την περίοδο. Αυτό φαίνεται ότι δεν θα γίνεται από την επίσημα πολιτική, οπότε οι εκπαιδητικοί πρέπει να βρουν τρόπος για να δώσουν νέο περιεχόμενοι στις γιορτές, όχι για κάποιο άλλο, για κανένα άλλο λόγο. Για τον απλό λόγο ότι θα παγνούν πολύ χρόνο, ενέργεια και εντέλεια δεν έχουν αποτέλεσμα. Δεν έχουν να το φοδότησαν από αυτό το ποιο γίνεται. Τώρα το συνειδητοποίησα ότι η γιορτάζμα είναι ένα λήψο του πολέμου και όχι την λήψη του πολέμου. Είχαμε μια γιορτή για την λήξη του πολέμου και να είναι μια γιορτή ειρήνης. Δεν πειράζει που το φέρνουμε. Δηλαδή τον πόλεμο και τα δυνάτου. Τα δυνάτου πολέμου και να είναι μια γιορτή ειρήνης, να αναδείξει τη βία του Ναζισμού στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Να γιορτάζουμε που έχουμε ειρήνη. Απλώς. Να γιορτάζουμε για την ειρήνη, να μην γιορτάζουμε για τον πόλεμο. Είμαστε οι σημαντικοί που έχουμε τελειώσει, νομίζω σας λοιπόν αυτό. Ότι γιατί δεν γιορτάζουμε την λήψη του πολέμου. Συγκεκριμένου η δημοσιοδέκτω το 2. Ο κεφάλις που πήρε είναι ότι δεν έλειξε σώμα κανένα πριν για τέτοιο πόλεμο. Δεν ξεκίνησε όλο το κεφάλι να γιορτάζουμε. Δεν ξεκίνησε όλο το κεφάλι να γιορτάζουμε. Η Ελλάδα γιορτάζει το γιορτάζει το όχι. Το εθνικό αυτό πάει δηλαδή. Αυτός αντιστάθηκε και είπε όχι, από εκεί ξεκινάει. Εκείνο είναι το επιχείρημα, ότι θα γιορτάσουμε εμείς τη γενότητά μας. Το γεγονός που είμασταν, είχαμε τους θένους ως Έλληνες. Τώρα καταλαβαίνετε πως μιλώνουμε στον πρώτο πληθυδικό. Εμείς ως Έλληνες είχαμε τους θένους να πούμε όχι στους Ιταλούς, οι οποίοι ήταν υπεράριθμοι, είχαν στρατιωτική δύναμη, ισχυρότεροι κλπ. Και αυτό συνεχίζει με τη στρατιωτική φράση. Δεν θα πω ότι είναι Ιταλούς ως Έλληνες, αλλά είναι Ιταλούς ως Έλληνες, που πάντα δούλευε στα πλέξεις. Πρώτα απ' όλα θα χρειαζόμασταν μια μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση, κατά τη γνώμη μου, κατάριξη των γιορτών, ή αν όχι κατάριξη των γιορτών, εισαγωγή projects στο σχολείο για μία βδομάδα, για δύο βδομάδες. Θα μπορούσαν να εργάζονται τα σχολεία για τη διοργάνωση μιας εκδήλωσης, η οποία θα μπορεί να έχει αυτόν τον χαρακτήρα, όπως στην Κρήτη που είπες, ή να έχει ιστορικό χαρακτήρα, να είναι μια γιορτή στην οποία θα συμμετέχουν όλοι και στο τέλος αυτής της εβδομάδας θα την παρουσιάζουν τη γιορτή αυτή. Θα είναι μια ανεκτή αιτήλωση προς την κοινωνία, στη λογική του project. Γιατί υπάρχουν αυτά τα πολιτικά προγράμματα στα σχολεία, να αξιοποιηθούν αυτά. Δηλαδή, σε ένας πολιτικός γιορτής και κάποιος ανταγωνιζόταν μαζί με τα παιδιά, με τέτοιος πρόγραμμα όλη τη χρονιά, δεν μιλήσω για αυτό το πρόγραμμα, με τέτοιος πρόγραμμα την προγράμμαση των σχολικών γιορτών. Και είναι γίνει με την μορφή ενός προγράμματος δηλαδή, που σημαντικά θα ασχολούνται παιδιά με θέματα ιστορίας, ηρήνης και τέτοια. Να ολοκληρώσουμε τη συζήτηση, αν και θα μπορούσαμε να τη συνεχίσουμε για πάρα πολλές ώρες. Την ανοίξαμε, το ακόμα δεν την ανοίξαμε καν. Ναι, μας πιέζει ο χρόνος. Θα θέλετε να πείτε κάτι, έτσι, για τα τελευταία σου. Δεν θέλω να μιλήσω τελευταίως, αλλά θα ήθελα να πω παραπάνω. Πήρε το λόγο. Θα μιλήσετε εσείς. Αυτό που έγραψα και διαβάσατε, οι γιορτές αυτές, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να καταργηθούν. Επειδή όμως δεν καταργούνται, θα μπορούσαμε να δώσουμε νέο περιεχόμενο. Το συζητήσαμε κάπως. Η μια γιορτή να είναι η γιορτή για την ειρήνη της 28ης Οκτώπριο. Και έχει νόημα να είναι η γιορτή για την ειρήνη, καταδικνύοντας την βαρβαρότητα του πολέμου, της βίας, η οποία σκέφτεται στον πόλεμο του Ναζισμού, του Φασισμού και του Φασισμού. Λέμε όχι στον πόλεμο. Όχι στον πόλεμο, όχι στον Ναζισμό, όχι στον Φασισμό. Όχι στα περινικά όπλα, διότι ας μην το ξυπνώμε και αυτό. Και η δεύτερη γιορτή θα μπορούσε να είναι μια γιορτή με ιστορικό περιεχόμενο από το διαφωτισμό στην ίδρυση των εθνικών κρατών. Διότι η επανάσταση έγινε για να δημιουργηθεί εθνικό κράτος, είναι η εποχή που δημιουργούνται τα εθνικά κράτη μέσα από επανεστάσεις, είτε είναι εθνικοεπανευθερωτικές είτε είναι αστικές επανεστάσεις. Να δούμε λίγο την ιστορία αυτή, να την αντάξουμε σε έναν τέτοιο πλαίσιο ιστορικό και να μάθουν ιστορίες. Είναι ένα πραγματικό πρότζεκτ ιστορίες να μελετήσουν τις πηγές, να διερευνήσουν τα παιδιά και να μαθαίνουν ιστορία, όχι να πηγαίνουν και να διαβάζουν βαφάρες, χωρίς νόημα, τις οποίες στο τέλος, τέλος στο γυμνάσιο και λίγο τις μισούν και όλες απαξιώνουν. Θα μπορούσε να είναι ως να δουένει το κατοικέ της τρίτης δημασίας που κάνει νέα ινδικοί ιστορίες και να βγαίνει ως απόρεια της διδασκαλίας που μαθαίνουν τις ιστορίες όλη τη χρονιά. Αν γίνει προς το τέλος της ιστορίας θα μπορούσε να κάνει στρατηγία. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί και μία τριβωγοτεχνία να προσεγγίσω αυτή την τριβωγοτεχνικά. Ήταν σαν το έργο τέχνης, σαν το τρίτο ζωγραφική. Διεπιστημονικά. Ένα πρότυπο διεπιστημονικό, αδιαθεματικό. Θέατρο, αφηγήσεις και κυρίως ιστορία. Θα μπορούσε να είναι ένα διεπιστημονικό πρότυπο, με βάση στην ιστορία να κάνουν διεπιστημονικές προεκτάσεις και να εντάξουν και άλλες επιστήμες, τέχνη, λογοτεχνία, οτιδήποτε προκύπτει ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Συμφωνώ με αυτήν την λογική και νομίζω ότι το σημαντικό σε αυτό είναι ότι πέρα από αυτά που λέμε για τις εθνικές ταυτότητες, ότι δίνεται και ένας ρόλος τα παιδιά πιο ενεργητικός. Νομίζω ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη από κάτι διαφορετικό. Εγώ αν σκεφτώ τον εαυτό μου στις εθνικές γιορτές, πως ήμουν ως μαθήτρα και τα λοιπά, και πως βλέπω και τώρα, τα λίγα χρόνια το σπάντο που πηγαίνω σε σχολεία, νομίζω ότι τα παιδιά δεν συνδέονται καθόλου με όλο αυτό το πράγμα. Δεν νιώθουν καμία διάθεση να ασχοληθούν με αυτά τα ζητήματα, να δουν ας πούμε τον πόλεμο και τα δυνάτου που λέγαμε πριν όλα αυτά. Απλά ακούνε τα λόγια, τα ποιήματα όλα αυτά και δεν ακουμπάνε, δεν αγγίζουν τα παιδιά, δεν ασχολούνται πραγματικά με κάτι. Τα ίδια να εμπλέκονται. Όχι όλα τα παιδιά. Δεν λέω ότι δεν τους επηρεάζει. Υπάρχει ένα νέο σήμερα που ουσίως πηγαίνουν και εντάσσονται σε ζωνεϊκό κύκλμα. Εκεί παίζουν και άλλα ρόλο βέβαια, όχι μόνο στο σχολείο. Ότι επηρεάζονται πάρα πολύ από αυτές τις γιορτές, βρίσκονται τον εαυτό τους μέσα σε αυτές τις γιορτές. Απλά νομίζω ότι δίνεται το κομμάτι παιδαγωγικό, ότι με αυτόν τον τρόπο δίνεται ένας πιο ενεργητικός ζώνος στους μαθητές να ψάξουν, να διερευνήσουν την ιστορία, να ασχοληθούν με κάτι και να το δουν σε βάθος και να αποκτήσουν δικά τους επιχείρηματα, να δουν κριτικά διάφορα ζητήματα. Έρευνα λοιπόν. Στορική έρευνα, πολύ σημαντικό. Αυτό το οποίο το θύξατε, αλλά έτσι πρωτογραφικώς ήταν το ζήτημα των μεταναστόπουλων στο σχολείο, οι εθνικές γιορτές, είναι πολύ σημαντικό. Είμαστε σε ένα μοντέλο τώρα ενσωμάτωσης, οπότε εμείς και με τις γιορτές θέλουμε τα παιδιά αυτά να τα κάνουν ελληνόπουλα, να αποκτήσουν ελληνική ταυτότητα ίσως, δεν ξέρω. Εμπλέκονται στις γιορτές. Μένει το ζήτημα θα κρατήσει τη σημαία, δεν θα κρατήσει τη σημαία. Αυτά είναι πολύ σοβαρά ζητήματα που νομίζω ότι χρειάζεται να τα συζητήσουμε. Διότι το παιδί το οποίο θα κρατήσει την ελληνική σημαία εκείνη τη στιγμή και με, πώς να το πω, με περιφάνεια, εκείνη τη στιγμή αρχίζει να ταυτίζεται με την ελληνική ταυτότητα και με τον ελληνισμό. Ή το ζητούμε να ταυτίσουμε. Οι τουρκοί πάντως είναι αισθηματικά. Όταν παιδάκι το βάζει να αναπαραστήσει σε θεατρικό σχέση τον Κολοκοτρώνη, του ζητάς να ταυτιστεί με ένα ελληνικό ερωικό πρότυπο. Βέβαια το παράδειγμα που έχω από γιορτές στην έρευνα αυτή, ήταν να είναι ο γιος του δασκάλου, το ελληνόπουλο, να είναι ο Αθανάσος Διάκος, ο οποίος θυσιάζεται, και οι δυο τουρκοί που τον οδηγούν στη σούβλα, γιατί είχαν και μία σούβλα υπάνω στη σκυλή, είναι ένα παιδάκι από την Αλβανία και ένα παιδάκι από τη Γεωργία. Είναι πραγματικά τα οποία κάποιος τα δει λίγο απ' έξω και αγγίζουν το αστείο. Ναι, ναι. Τραγικό είναι. Τραγικό. Τραγελαφικό. Στέφανο. Συμφωνώ με όλα όσα είπε και ο κύριος Μπονίτης και η Άννα, θέλοντας να προσθέσω τι. Νομίζω ότι καλό θα ήτανε να γνωρίσουν με κάποιον τρόπο, να βρίσκονται σε τέσσερις μαθητές να γνωρίσουν τι είναι ο πόλεμος. Δηλαδή να μάθουν για τον πόλεμο. Δεν γνωρίζουν τι είναι ο πόλεμος. Να δουν εικόνες, να δουν βίντεο, να δουν ταινίες με πολεμικά γεγονότα, με το πόσο κακό μπορεί να φέρει ο πόλεμος, ώστε γνωρίζοντας αυτό έτσι να αποζητήσουνε περισσότερο την ειρήνη. Αυτά πρόσθεται να μην διαχωρίζουν τα είδη πόλεμου, δηλαδή ο πόλεμος του 2021 και ο πόλεμος της Συρίας, δηλαδή να μπορούνε... Γενικότερα τον πόλεμο, γενικότερα τον πόλεμο. Όχι με την Ελλάδα, εναντίον των Γερμανών, των Ιταλών ή των Τούρκων. Γενικότερα τον πόλεμο ποιοδήποτε κράτον. Μαρίνα. Δεν θα πω. Πρόσθετα μόνο ότι γενικά νομίζω ότι όταν είμαστε εκπαιδευτικοί, τεν δυνάμια, τενεμιολογία και γενικά σκεπτόμενοι, είμαστε ουτοσυάλλες, αλλά όταν βρούμε σε ένα πλαίσιο εκπαιδευτικό, έχει αξία να καταλαβαίνουμε ότι αυτό που κάνουμε έχει ευθύνη και γι' αυτόν τον λόγο θα πρέπει ουσιαστικά αυτή τη δυνατότητα που μας δίνει εντός ομορφικών το παρελθό να το αναμιουργήσουμε, να μπορούμε να έχουμε πιο ανοιχτούς ορίζωτες ώστε να το προσεγγίσουμε όσο γίνεται πιο κριτικά, πιο διερευντικά και διαρρυακτικά. Και νομίζω ότι εκεί μπορεί να αντιχθεί ο καθένας το μονοπάτι ως εκεί που μπορεί να το κοβουλθήσει. Εν τότε έφελα και σημαίνω ότι πόσο σημαντική είναι η ενοχότητα της καλλιέτης ιστορίας και πόσο αντιμετωπιστική. Είναι δύο μέρες το χρόνο, ενώ η δεσκαλιά της ιστορίας συμβαίνει από τα χρονιά. Οπότε ο ρόλος του κοβουλθιστικού ζωγραφίσματος είναι ότι πρέπει να ενισχύει η δημιουργική σκέψη και να γίνεται το μάθημα όσο πιο αντιμετωπιστικά και διερευντικά. Εδώ το έθεσε η ΡΟΚ κάποια στιγμή, αλλά δεν μείναμε πολύ. Στην public ιστορία λέει δημόσια ιστορία. Δεν ξέρετε τι γνωρίζετε ότι είναι δημόσια ιστορία. Είναι πρώτη για δημόσια ιστορία. Και βέβαια να μην ξεχνούμε ότι την ημέρα που γίνονται οι γιορτές, τα παιδιά μπορούν να παρακολουθούν τηλεόραση και θα δουν εκπομπές που αναφέρονται στον εθνικό εθνό. Θα δουν ταινίες, δασκαρίνα, βουβουλίνα, η Μεσόγειος Λέγεται, ο Παπαφλέσας, όλα αυτά. Είναι διακείμενο στο περιεχόματο γιορτών. Δεν είναι κάτι έξω από αυτές τις γιορτές. Και τα παιδιά σίγουρα πηγαίνουν στο σπίτι και ανοίγουν τηλεόραση. Και πάλι αναφερόμαστε σε δημόσια ιστορία. Θα ακούσουν εκπομπές που γίνονται οι επισκέψεις πολιτικών, οι πηγημένες ασχολίες, οι γιορτές, τα Ελληνιά. Θα δουν παρελάσεις στο στρατού. Τα F16 που περνάνε. Οπότε το ανοίξαμε το θέμα, δεν το πλήρουμε. Θα μπορούμε να κατευθύνουμε περιεχάσεις από τώρα. Ναι, από τώρα, εδώ και όλες. Λοιπόν, δεν προλαβαίνουμε. Όχι, σπίτι. Πώς θα μας συμβεί? Έλα μαζί μας. Εμένα το που μου κάνει δίκοση και ίσως θα μπορούμε να συζητήσουμε στιγμάτια, είναι ότι βρήκαμε φίσα για ένα νοικοστιό του εκπαιδίου, που είναι στρατιώτης, που τελείως όχι σαν να κάνουν τραγματισμένος στρατιώτης, διότι ήταν λίγο αντίθετο από αυτό που συζητάμε, κατά κάποια έννοια. Μου κάνει δίκοση τελικά και οι ίδιοι άνθρωποι είναι βίαιοι και δεν κάνουν τον πόλεμο από μόνοι τους, αλλά κάποιες μορφές βίας, να σας πούμε, μια χιλιαντική μεταδοχή της Ελληνίας τους αναγκάζει να κάνουν πόλεμο, που εκείνη στιγμή εγώ δεν καταλαβαίνω μύχη. Μου κάνει δίκοση απλά ότι και θα ήταν, έχει ενόημα να πούμε, είναι από εδώ πέρα να δουλώσουμε σε μια επόμενη συζήτηση για άλλα στιγμή. Ναι και αυτό είναι πολύ σημαντικό, είναι πολύ σημαντικό στις γιορτές, στις 28 Οκτωβλίου προβάλλονται νομίζω, σε αρκετές περιπτώσεις, ότι είναι φιλίες μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών στρατιωτών, οι μεγάλους στρατιώτες και έχει ενδιαφέρον εξετάζοντάς το πλαίσιο ότι αποφεύγουν και οι γιορτές και η ιστορία να κατασκευάσει εικόνα εχθρού για τους Ιταλούς ή για τους Γερμανούς. Οι Γερμανοί Ναζιστές είναι, δεν είναι Γερμανοί γενικώς, αλλά εύκολα κατασκευάζει εικόνα εχθρού για τους Τούρκους. Οι Τούρκοι γενικά συλλύπτουν. Οι Γερμανοί μόνο είναι Ναζιστές, όχι είναι Γερμανοί που ξέρουμε εμείς, όχι παππούδες εκ των που ξέρουμε, ούτε οι Ιταλοί που γνωρίζουμε, αλλά ναι. Έχει ενδιαφέρον, είναι πολύ καλό το σημείο αυτό το άνεσες. Έχει γνωρίσει τέτοια κάτι άλλο. Οπότε κλείνοντας σήμερα συζητήσαμε για τις εθνικές εφθέσεις στο σχολείο, πως εφθέσεις οργανώνονται και παντοποιούνται. Πως εμείς θα μπορούσαμε να έρθουμε πιο κοντά και στο εικό και σε αυτές τις γιορτές ώστε να τις ερευνήσουμε. Πολύ σημαντικό στη συζήτηση μας ήταν ο σκοπός και ο ρόλος που έχουν αυτές τις γιορτές στον ελληνικό εποκείμενο. Κατά πώς υπάρχει ανάγκη να συνεχίσουν, υπάρχουν αυτές τις γιορτές ή να μην υπάρχουν. Και στο τέλος συζητήσαμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να αλλάξει αυτό, για να μπορέσουμε περισσότερο να σεχροριστούμε με την εποχή που ζούμε. Εγώ θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτό που κλείνει από τη σημερινή συζήτηση είναι να ακούσουμε τα παιδιά και σε αυτό το ζήτημα, ακόμη μία φορά, και να δούμε γεγονωτικά τους ενδιαφέροντες που τους απασχολεί. Και αν δεν μπορούμε να τις καταργήσουμε άμεσα, και εγώ θα είμαι υπέρ της κατάλυσης, τουλάχιστον να προσπαθήσουμε να βάλουμε κάτι κανό με κάτι συνεχατικές μορφές, όπως αναφέρα που παρέχαμε τις άμεσες. Ευχαριστώ πολύ για την συζήτηση και τη συμμετοχή σας. |
