| 1η διάλεξη: Λοιπόν, όπως είχα πει και την άλλη φορά, αυτό το μάθημα θα μαγνητοσκοπείται κάθε φορά, που σημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο θα γίνονται οι ερωτήσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα ρωτάει κάποιος φοιτητής ή θα δίνει μια απάντηση σε κάποια ερώτηση την οποία θα θέτω εγώ και μετά θα την επαναλαμβάνω για να ακούγεται να υπάρχει και στο βίντεο, να υπάρχει αυτή η διαδραστικότητα. Εντάξει, για πνευματικά δικαιώματα ως προς εσάς δεν υπάρχουν, άρα ό,τι λεφτά είναι να βγάλουμε. Έτσι, θα τα βγάλουμε μόνο εμείς, δεν θα βγάλετε εσείς. Λοιπόν, όπως συζητήσατε την προηγούμενη ώρα με τον κ. Κυρίτσι, αυτό το οποίο προσπαθούμε να κάνουμε σε κάθε επιστημονικό τομέα, είτε αυτός ο τομέας είναι η φυσική, είτε αυτός ο τομέας είναι η κοσμολογία, είτε τελικά αυτός ο τομέας είναι τα οικονομικά, σε κάθε επιστημονικό τομέα, επειδή αναφερόμαστε είτε σε μάκρο καταστάσεις, πολλές φορές γίγα καταστάσεις όπως είναι αυτές της κοσμολογίας, είτε σε πολύ μικροκαταστάσεις όπως είναι υποατομικές και επειδή είναι πολύ δύσκολο πολλές φορές να αναλύσουμε αυτές τις καταστάσεις στον φυσικό τους χώρο, προσπαθούμε να φτιάξουμε υποδείγματα, δηλαδή να φτιάξουμε εικόνα του πραγματικού κόσμου, αναλύοντας δε αυτήν την εικόνα του πραγματικού κόσμου, στη συνέχεια να μπορούμε να έχουμε αποτελέσματα σε σχέση με αυτό το οποίο συμβαίνει. Αυτές οι εικόνες που προσπαθούμε να φτιάξουμε στην επιστήμη για τον πραγματικό κόσμο ονομάζονται υποδείγματα. Αυτά τα υποδείγματα ή πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον όρο μοντέλο αλλά ο ελληνικός όρος είναι υπόδειγμα. Τα υποδείγματα είναι θεωρητικές κατασκευές, άρα ο όρος υπόδειγμα περιέχει μέσα του τον όρο θεωρία. Δηλαδή κατασκευάζουμε θεωρητικά υποδείγματα με βάση τα οποία πιστεύουμε ότι ερμηνεύεται έτσι ο πραγματικός κόσμος. Έτσι λοιπόν είχαμε το θεωρητικό υπόδειγμα του Νεύτωνα για το πώς ερμηνεύεται ο πραγματικός κόσμος. Η θεωρία της βαρύτητας είναι ένα θεωρητικό υπόδειγμα. Έχουμε το θεωρητικό υπόδειγμα του Αϊνστάιν για τη θεωρία της σχετικότητας. Ο Αϊνστάιν λέει ότι έτσι ερμηνεύεται ο πραγματικός κόσμος. Έχουμε το θεωρητικό υπόδειγμα του Χίγκς για τον Μποζόνιο του Χίγκς που προχθές ανακοινώθηκε ότι ο Χίγκς πήρε το νόμπελ φυσικής για τον Μποζόνιο. Τι ήταν αυτό το οποίο είπε ο Χίγκς, ήταν ένα θεωρητικό υπόδειγμα για το πώς δημιουργείται η Μάζα. Το οποίο επιβεβαιώθηκε στο τελευταίο πείραμα στο Σέρν. Στα οικονομικά τώρα έχουμε τον πραγματικό κόσμο. Δηλαδή τις οικονομικές αλληλεξαρτήσεις που θα τις δούμε στη συνέχεια. Και προσπαθούμε αυτές τις οικονομικές αλληλεξαρτήσεις που υπάρχουν μεταξύ των ατόμων να τις αναλύσουμε. Αλλά επειδή μιλάμε για ένα μέγα πρόβλημα, μόνο για την Ελλάδα υπάρχουν 10 εκατομμύρια άτομα και αν λάβουμε υπόψη τις πιθανές αλληλεξαρτήσεις που υπάρχουν μεταξύ των 10 εκατομμυρίων ατόμων δεν καταλάβουμε ότι μιλάμε για ένα τεράστιο πρόβλημα. Το οποίο δεν αναλύεται με κανέναν άλλον τρόπο παρά μόνο όταν θα φτιάξεις ένα θεωρητικό υπόδειγμα. Δηλαδή ένα θεωρητικό υπόδειγμα το οποίο θα σου εξηγεί πως πραγματικά λειτουργεί ο κόσμος. Άρα το θεωρητικό υπόδειγμα στην ουσία είναι μία μαθηματική κατασκευή. Τουλάχιστον μέχρι σήμερα δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να δούμε τον πραγματικό κόσμο σε μια εικόνα. Μέχρι σήμερα που μιλάμε ο μοναδικός τρόπος για να δούμε τον κόσμο σαν υπόδειγμα είναι μέσα από μαθηματικές κατασκευές. Άρα αυτό το οποίο χρειάζεται να κάνουμε είναι να δούμε τον πραγματικό κόσμο να δούμε ποιες πιθανές αλληλεξαρτήσεις υπάρχουν και στη συνέχεια να μετατρέψουμε αυτές τις αλληλεξαρτήσεις σε ένα μαθηματικό υπόδειγμα. Έτσι ώστε να μπορούμε αναλύοντας τη συνέχεια το μαθηματικό υπόδειγμα να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο. Για ποιο λόγο πάμε τώρα στην οικονομική επιστήμη, ας αφήσουμε τις υπόλοιπες επιστήμες. Τι μας ενδιαφέρει στα οικονομικά. Στα οικονομικά μας ενδιαφέρει ένα πράγμα. Στα οικονομικά μας ενδιαφέρει η πολιτική. Δηλαδή θέλουμε να εξηγήσουμε πώς λειτουργεί ο κόσμος έτσι ώστε να μπορέσουμε να ασκήσουμε πολιτική. Δηλαδή, πολιτική σε επίπεδο επιχείρησης, να αυξήσω την τιμή του προϊόντος ή να την μειώσω. Να κάνω περισσότερη διαφήμιση ή λιγότερη διαφήμιση. Να παράξω αυτό το καινούριο προϊόν ή να συνεχίσω την παραγωγή του προηγούμενου. Από την μεριά του καταναλωτή, του νοικοκυριού. Να αγοράσω σήμερα ή να ποταμιεύσω σήμερα και να μεταφέρω την κατανάλωσή μου στο μέλλον. Να αγοράσω σήμερα ένα γλυκό ή να αγοράσω σήμερα ένα αλμυρό. Όλα αυτά είναι αποφάσεις πολιτικής, τις οποίες παίρνουμε εμείς, σαν άτομα. Και στη συνέχεια έχουμε τις αποφάσεις πολιτικής που αναφέρονται στο σύνολο της οικονομίας. Να περιορίσουμε την ποσότητα του χρήματος μέσα στην οικονομία ή να την αυξήσουμε την ποσότητα του χρήματος. Να έχουμε περισσότερες κρατικές δαπάνες ή λιγότερες κρατικές δαπάνες. Περισσότερους φόρους ή λιγότερους φόρους. Όλα αυτά είναι αποτελέσματα, είναι προτάσεις πολιτικής, τα αποτελέσματα των οποίων βλέπουμε, εκ των προτέρων, σε ένα μαθηματικό υπόδειγμα. Εάν δεν έχουμε αναλύσει προηγουμένως στο μαθηματικό μας υπόδειγμα πώς λειτουργεί ο κόσμος, τότε δεν μπορούμε να ξέρουμε, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι θα συμβεί με την α ή την β πολιτική. Αυτός είναι ο κανόνας. Άρα τα οικονομικά στην ουσία είναι μια επιστήμη η οποία προσπαθεί να αναλύσει τις επιλογές και τις αλλαγές που γίνονται στις επιλογές από διάφορα μέτρα πολιτικής, είτε σε ατομικό επίπεδο είτε σε ομαδικό επίπεδο. Τώρα, τι περιλαμβάνει αυτή η μαθηματική κατασκευή σε ένα οικονομικό υπόδειγμα. Πρώτα πρώτα, ένα οικονομικό υπόδειγμα θα πρέπει να περιλαμβάνει συναρτήσεις συμπεριφοράς. Δηλαδή συναρτήσεις που μας δείχνουν πώς μία οικονομική μεταβλητή επηρεάζει κάποια άλλη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό το οποίο κάνατε στο Λύκειο, ότι η ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού είναι συναρτήσεις της τιμής του. Αυτό είναι μια συναρτήσεις συμπεριφοράς και ο τύπος της συναρτήσεις αυτής μας δείχνει πώς η τιμή επηρεάζει την ζητούμενη ποσότητα. Δηλαδή αν γράψουμε εδώ πέρα Qd ίσον α-β επί π, τότε έχουμε μία συναρτήσεις συμπεριφοράς πια εξειδικευμένη. Αυτή είναι στη γενική της μορφή. Αυτή μας λέει ότι η ζητούμενη ποσότητα είναι συναρτήσεις της τιμής. Εδώ είναι μια εξειδικευμένη συναρτήσεις, η οποία μας λέει ότι η ζητούμενη ποσότητα είναι συναρτήσεις της τιμής, αλλά τι τη συναρτήσεις είναι μια γραμμική συναρτήσεις. Και μάλιστα, με βάση αυτά τα που έχετε κάνει στα μαθηματικά στο Λύκειο, dQd dπ είναι μικρότερο από το 0, που σημαίνει ότι για αυτό το συγκεκριμένο άτομο, για αυτό το συγκεκριμένο αγαθό, όταν αυξάνει η τιμή, μειώνεται η ζητούμενη ποσότητα. Άρα είναι μία συμπεριφορά. Προσπαθούμε δηλαδή να πιάσουμε την συμπεριφορά των ατόμων, χρησιμοποιώντας συναρτήσεις συμπεριφοράς. Άρα έχουμε συναρτήσεις ζήτησης, συναρτήσεις προσφοράς, συναρτήσεις επενδύσεων, συναρτήσεις κερδών. Έχουμε δηλαδή στα οικονομικά πολλές συναρτήσεις συμπεριφοράς, που προσπαθούν να πιάσουν τις διάφορες σχέσεις που υπάρχουν στον οικονομικό κόσμο. Το δεύτερο στοιχείο ενός υποδείγματος είναι οι σχέσεις που ονομάζουμε, οι εξισώσεις που ονομάζουμε ταυτότητες ή ορισμοί. Ταυτότητα ή ορισμοί. Η πιο γνωστή ταυτότητα που έχουμε στα οικονομικά, και πιθανόν να την έχετε κάνει και στο Λύκειο, είναι ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊών μιας χώρας είναι ίσο με την κατανάλωση, στην επένδυση, στις κρατικές δαπάνες, στις εξαγωγές μειών της εισαγωγές. Αυτός είναι ένας ορισμός, μια ταυτότητα. Δεν χρειάζεται να γράψετε τι είναι το καθένα, απλώς σας το δείχνω και θα τα δούμε αργότερα. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊών ορίζεται ως το άθρησμα της κατανάλωσης που γίνεται σε μια χώρα, της επένδυσης που γίνεται σε μια χώρα, των δαπανών που κάνει το κράτος σε μια χώρα, στις εξαγωγές μειών της εισαγωγές. Όλα αυτά είναι σε προϊών. Αυτό είναι μια ταυτότητα. Έτσι ορίζεται το ακαθάριστο εγχώριο προϊών. Και τέλος, το τρίτο χαρακτηριστικό, το τρίτο στοιχείο, συγγνώμη, ο τρίτος τύπος εξισώσεων που υπάρχει σε ένα υπόδειγμα είναι οι συνθήκες ισορροπίας. Συνθήκες ισορροπίας. Επειδή όλη η ανάλυση την οποία κάνουμε αναφέρεται στο σύστημα της αγοράς, θα πρέπει να δούμε κάτω από ποιες προϋποθέσεις το σύστημα ισορροπεί, το υπόδειγμα ισορροπεί. Και επειδή μιλάμε για αγορές, τότε οι συνθήκες ισορροπίας είναι οι συνθήκες ισορροπίας των αγορών των προϊόντων και των μακροαγορών. Στο παράδειγμα το οποίο έχουμε γράψει πιο πάνω για τις συνερτήσεις συμπεριφοράς, η συνθήκη ισορροπίας της συγκεκριμένης αγοράς είναι η προσφορά, είναι ίση με τη ζήτηση. Αυτό είναι μια συνθήκη ισορροπίας. Άρα, ένα υπόδειγμα έχει ταυτότητες. Ορίζουμε ορισμένα οικονομικά μεγέθη. Δεύτερον, έχει συναρτήσεις συμπεριφοράς. Δηλαδή βλέπουμε πώς συμπεριφέρονται τα άτομα και ομάδες ατόμων, πώς σχέσεις μεταξύ διαφόρων μεταβλητών αναπαριστούν τις συμπεριφορές ατόμων ή ομάδας ατόμων και τέλος έχουμε τις συνθήκες ισορροπίας. Και κάτι ακόμα για να κλείσουμε την παρουσίαση του υποδείγματος και να ξεκινήσουμε σιγά σιγά να κτίζουμε το οικονομικό υπόδειγμα. Έχουμε τις σχέσεις, τις εξισώσεις. Οι εξισώσεις όμως συνδέουν μεταβλητές με τον α ή β τρόπο. Άρα, έχουμε σε ένα υπόδειγμα τις μεταβλητές. Το QD, το P, το Y, το C κλπ. Αυτές οι μεταβλητές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Είναι οι μεταβλητές των οποίων οι τιμές προσδιορίζονται με την επίλυση του υποδείγματος και ονομάζονται ενδογενείς μεταβλητές. Δηλαδή τις τιμές τους δεν τις ξέρουμε εκ των προτέρον, αλλά θα βρούμε τις τιμές τους αφού λύσουμε το υπόδειγμα. Και δεύτερον, έχουμε τις μεταβλητές που ονομάζονται εξωγενείς. Δηλαδή μεταβλητές των οποίων οι τιμές έχουν προσδιοριστεί εκ των προτέρον. Από τις εξωγενείς μεταβλητές, κάποιες θα τις ονομάζαμε καθαρές σε εξωγενείς μεταβλητές. Και κάποιες τις ονομάζουμε μεταβλητές πολιτικής, που είναι πια οι πιο σημαντικές. Οι μεταβλητές πολιτικής. Κάνατε στο Λίκιο συστήματα εξισώσεων, έτσι. Λοιπόν, σε ένα σύστημα εξισώσεων, οι ενδογενείς μεταβλητές είναι ένα υπόδειγμα. Ένα σύστημα εξισώσεων είναι ένα υπόδειγμα. Οι ενδογενείς μεταβλητές είναι η x1 και η x2. Δηλαδή τις τιμές τους δεν τις ξέρουμε εκ των προτέρον. Πρέπει να λύσουμε το υπόδειγμα για τιμές. Ακούγεται, εντάξει. Δεύτερον, η τιμή 5 και η τιμή 7 είναι οι εξωγενείς μεταβλητές. Δηλαδή είναι μεταβλητές, των οποίων τις τιμές τις ξέρουμε εκ των προτέρον. Το 5 και το 7 στο σύστημα που κάνατε είναι οι εξωγενείς μεταβλητές. Τώρα, πιθανόν κάποια από αυτές τις δύο, το 5 ή το 7, να είναι μια μεταβλητή πολιτικής. Αλλά δεν το ξέρουμε τώρα σε αυτό το υποδειγματάκι το οποίο έχουμε. Το 3 και το 4 είναι οι παράμετροι των συναρτήσεων. Το α και το β είναι παράμετροι που μας δείχνουν τη συμπεριφορά. Τι μας δείχνουν δηλαδή ότι για να πάρω 5 θα πρέπει να πάρω 3 μονάδες από το χ1 και 4 μονάδες από το χ2. Αυτό είναι μια συμπεριφορά. Άρα, εάν το δούμε σε αυτό το γνωστό σας σύστημα δύο εξισώσων με δύο αγνώστους, έχουμε τις ενδογενείς, χ1, χ2, έχουμε τις εξογενείς, οι τιμές τους έχουν προκαθοριστεί και έχουμε τις συναρτήσεις συμπεριφοράς. Λύνοντας αυτό το σύστημα, άρα λύνοντας το υπόδειγμα θα βρούμε τις τιμές για το χ1 και για το χ2. Στην ουσία, η επίλυση κάθε υποδείγματος στο πρώτο τη στάδιο είναι αυτή. Να βρούμε δηλαδή τις τιμές ισορροπίας των ενδογενών μεταβλητών. Το δεύτερο που μας ενδιαφέρει με την επίλυση ενός υποδείγματος μαθηματικού είναι εάν κάποια από αυτές τις μεταβλητές το 5 και το 1, αλλάξει, τι θα συμβεί στο χ1 και στο χ2. Άρα, το πρώτο στάδιο επίλυσης ενός υποδείγματος είναι να βρούμε τις τιμές των ενδογενών μεταβλητών. Και επειδή αναφερόμαστε σε αγοράς, είναι οι τιμές ισορροπίας, θα το δούμε λίγο αργότερα. Το δεύτερο στάδιο της ανάλυσης, για να είναι πλήρης μια οικονομική ανάλυση, το δεύτερο στάδιο αναφέρεται στην επίπτωση που θα έχει μια μεταβολή των εξογενών μεταβλητών πάνω στις ενδογενείς. Δηλαδή, τι θα συμβεί αν οι εξογενείς αλλάξουν πάνω στις ενδογενείς. Δηλαδή, αν το 5 γίνει 6, το χ1 θα αυξηθεί, θα μειωθεί ή θα παραμείνει σταθερό. Αν κάποια εξογενείς μεταβληθεί, αυξηθεί, οι ενδογενείς μεταβλητές τι θα πάθουν. Θα αυξηθούν, θα μειωθούν ή θα παραμείνουν σταθερές. Αυτή ονομάζεται, όπως σας έχει πει ο κ. Κυρίτσις, πως συγκριτική στατική ανάλυση. Είναι η συγκριτική στατική ανάλυση. Τι κάνουμε δηλαδή στη συγκριτική στατική ανάλυση. Συγκρίνουμε την κατάσταση πριν από τη μεταβολή μιας εξογενείς μεταβλητής ή μεταβλητής πολιτικής με την κατάσταση μετά. Είναι καλύτερη η κατάσταση, χειρότερη η ίση. Συγκριτική στατική ανάλυση. Σύγκριση. Μια κατάσταση με μία άλλη. Και το τρίτο στάδιο της ανάλυσης είναι, ποια είναι η πορεία που θα ακολουθήσει το υπόδειγμα από τη μία κατάσταση στην άλλη. Και ονομάζεται δυναμική ανάλυση. Ας ξεκινήσουμε τώρα να δούμε την οικονομία και πώς αυτή την οικονομία την αναλύουμε με διάφορα υποδείγματα. Είτε αυτά είναι μικροοικονομικής είτε είναι μακροοικονομικής. Πρώτα πρώτα ας ορίσουμε τι είναι μία οικονομία. Για να δώσουμε έναν ορισμό μιας οικονομίας, θα πρέπει αυτός ο ορισμός να μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε εποχή σε οποιαδήποτε μορφή και σε οποιοδήποτε μέγεθος. Άρα εάν θα θέλαμε να ορίσουμε με αυτή τη λογική αυτό που θα λέγαμε μία αρχαιτυπική οικονομία, ένα αρχαίτυπο μιας οικονομίας είναι τα νοικοκυριά και οι παραγωγικές μονάδες. Μία οικονομία δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα νοικοκυριά και οι παραγωγικές μονάδες. Αυτού του τύπου οικονομία μπορεί να εφαρμοστεί, αυτός ο ορισμός της οικονομίας μπορεί να εφαρμοστεί σε μία φυλή της Αφρικής, απομονωμένη που δεν έχει καμία επαφή με τον υπόλοιπο πολιτισμό, αλλά ακόμη περισσότερο είναι μία οικονομία η οποία μπορεί, είναι ένας ορισμός μάλλον της οικονομίας, ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και στο νησί του Ροβινσόνα Κρούσου που είναι μόνος του. Μία οικονομία αρχαιτυπική είναι νοικοκυριά και παραγωγικές μονάδες, τίποτε άλλο. Δηλαδή ένας πραγματικός ορισμός, αυτό το οποίο θέλω να πω και ένας καλός ορισμός, θυμηθείτε αυτά που είπαμε την προηγούμενη φορά, ένας καλός ορισμός είναι αυτός ο οποίος μπορεί να πιάσει οποιοδήποτε κομμάτι στοιχείο του πραγματικού κόσμου. Εάν βάλω για παράδειγμα αυτό που είπε ο συναδελφός σας, το κράτος, μία οικονομία είναι παραγωγικές μονάδες, νοικοκυριά και κράτος. Στη φυλή στην Αφρική την απομονωμένη δεν υπάρχει κράτος, στο νησί του Ροβινσόνα Κρούσου που είναι μία οικονομία, δεν υπάρχει κράτος, άρα αυτός ο ορισμός δεν μπορεί να εφαρμοστεί εκεί, γι' αυτό χρησιμοποίησα τον όρο αρχαιτυπική οικονομία, δηλαδή ένας ορισμός ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί παντού. Από εκεί και πέρα θα δούμε όλα αυτά τα οποία έχετε μέσα στο μυαλό σας. Τα νοικοκυριά είναι τα σπίτια μας, οικογένειες, οι οποίες προσφέρουν στις παραγωγικές μονάδες τις υπηρεσίες τους. Αρχίζει και σας θυμίζει κάτι. Τα νοικοκυριά προσφέρουν στις παραγωγικές μονάδες τις υπηρεσίες τους. Δηλαδή προσφέρουν τον χώρο που είναι εγκατεστημένη η παραγωγική μονάδα. Ο Ροβινσόνας Κρούσος ως νοικοκυριό προσφέρει στον Ροβινσόνα Κρούσο ως παραγωγική μονάδα, που είναι ανεξάρτητη στον παραγωγό Ροβινσόνα Κρούσο, ένα κομμάτι του νησιού, χώρο, στον οποίο εγκαθιστά την αγροτική παραγωγή. Δεύτερον, τα νοικοκυριά προσφέρουν στις παραγωγικές μονάδες το ανθρώπινο δυναμικό τους. Είτε αυτό είναι εργατική δύναμη είτε είναι μυαλό, τεχνογνωσία. Άρα το νοικοκυριό Ροβινσόνας Κρούσος προσέφερε στην παραγωγική μονάδα του Ροβινσόνα Κρούσου όχι μόνο την εργατική του δύναμη, τα χέρια του, αλλά προσέφερε και το μυαλό του. Δηλαδή πώς θα οργανώσει την παραγωγή, πώς θα σκάψει, πώς θα φτιάξει τα εργαλεία. Άρα το ανθρώπινο δυναμικό. Τρίτον, τα νοικοκυριά προσφέρουν στις παραγωγικές μονάδες της υπηρεσίας κεφαλαίου. Τα νοικοκυριά προσφέρουν, τρίτον, τα κεφάλαια. Δηλαδή ο Ροβινσόνας Κρούσος προσέφερε, τον νοικοκυριό Ροβινσόνας Κρούσος, προσέφερε στην παραγωγική μονάδα Ροβινσόνας Κρούσος, την τσάπα. Με την οποία θα προσφέρει και το μυαλό του. Είναι τα μηχανήματα με τα οποία δουλεύουμε. Οι παραγωγικές μονάδες δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια διαδικασία. Τι είναι μια παραγωγική μονάδα, είναι μια διαδικασία. Αν θα θέλαμε να την ορίσουμε, είναι μια διαδικασία ή στα μαθηματικά θα λέγαμε ότι η παραγωγική μονάδα είναι μια συνάρτηση παραγωγής. Μια συνάρτηση, συγγνώμη. Τι είναι μια συνάρτηση. Μια συνάρτηση είναι ένας τρόπος μετασχηματισμού της μεταβλητής Χ σε μεταβλητή Ψ. Δεν είναι που κάνατε στο Λύκειο. Ψ ίσον F του Χ. Τι είναι η συνάρτηση. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μετασχηματίζεται το Χ σε Ψ. Άρα η παραγωγική μονάδα είναι μια συνάρτηση, είναι μια διαδικασία με την οποία μετασχηματίζονται όλα αυτά σε εκκροές. Σε προϊόντα. Στην οικονομία του Ροβινσόνα Κρούσου είναι οι ντομάτες, οι πατάτες και όλα αυτά τα οποία παράγει η παραγωγική μονάδα Ροβινσόνας Κρούσος. Για αυτήν τώρα την προσφορά τους τα νοικοκυριά στις παραγωγικές μονάδες, δηλαδή προσφέρουν υπηρεσίες, προσφέρουν ισροές. Τα νοικοκυριά παίρνουν εισόδημα. Αυτό το εισόδημα μπορεί να είναι εκφρασμένο σε ντομάτες, σε πατάτες, σε μερίδιο δηλαδή της παραγωγής, μπορεί να είναι εκφρασμένο σε οτιδήποτε. Ακόμα δεν υπάρχει χρήμα. Είμαστε σε μια αρχαιτυπική οικονομία. Εάν λοιπόν έχουμε ένα νοικοκυριό το οποίο δουλεύει σε μία παραγωγική μονάδα και βλέπετε δεν χρησιμοποιώ τον όρο επιχείρηση. Χρησιμοποιώ τον όρο παραγωγική μονάδα. Εάν έχουμε λοιπόν ένα νοικοκυριό το οποίο προσφέρει τις υπηρεσίες του σε μία παραγωγική μονάδα ντοματοπαραγωγής, το εισόδημα του θα είναι μερίδιο από τις ντομάτες που θα παραχθούν. Άρα αυτοί που προσέφεραν το κοράφι θα πάρουν ένα μέρος από την παραγωγή ντομάτες, θα πάρουν 5 κιλά ντομάτες. Αυτοί που προσέφεραν την εργατική τους δύναμη και την τεχνογνωσία θα πάρουν 10 κιλά ντομάτες. Και αυτοί που προσέφεραν τα κεφάλαια, τις τσάπες κλπ θα πάρουν 5 κιλά ντομάτες. Και μοιράστηκε όλη η παραγωγή ως εισόδημα στα νοικοκυριά. Τώρα βέβαια τι γίνεται. Αυτοί δεν μπορούν να ζήσουν μόνο με ντομάτες, άρα μπαίνουν σε μια διαδικασία ανταλλαγής και γι' αυτό έχω από πάνω τις εκροές και θα βάζουμε εδώ πέρα σαν εισπράξεις. Δηλαδή οι παραγωγικές μονάδες στη συνέχεια, οι ντοματοπαραγωγοί θα πάρουν σαν εισπράξη ένα μέρος σε πατάτες, ένα μέρος σε κολοκύθια και ούτω καθεξής. Αυτό ισχύει και στην οικονομία του Λοβινσόνα Κρούσου γιατί είναι ένα άτομο μόνο. Ο Λοβινσόνας Κρούσος ως νοικοκυριό κατέχει και τον χώρο και το ανθρώπινο δυναμικό και το κεφάλαιο. Απλώς ένα μέρος ο Λοβινσόνας Κρούσος παίρνει όλες τις ντομάτες από το χωράφι του. Εντάξει, όμως ένα μέρος από τις ντομάτες το παίρνει ως αμοιβή για το χώρο. Τις 30 ντομάτες τις παίρνει ως αμοιβή για το χώρο, τις 70 ντομάτες τις παίρνει ως αμοιβή που δούλεψε και τις 10 ντομάτες τις παίρνει ως αμοιβή ως για το κεφάλαιο. Τώρα, οι τσάπες, τα μηχανήματα, τα αυτιάρια και λοιπά. Έρχεται μέσα και ο Παρασκευάς κάποια στιγμή στην ανάλυση. Ένα μέρος ο Ροβινσόνας Κρούσος σε αυτό το μοντέλο κατέχει το χώρο, κατέχει τα κεφάλαια και χρησιμοποιεί την εργατική δύναμη του Παρασκευά. Άρα, ένα μέρος του εισοδήματος, έχουμε δύο νοικοκυριά, μια παραγωγική μονάδα. Έχουμε δύο νοικοκυριά, μια παραγωγική μονάδα. Άρα, το νοικοκυριό Παρασκευάς νικιάζει, προσφέρει τις υπηρεσίες εργατικής δύναμης στην παραγωγική μονάδα Ροβινσόνα Κρούσου και παίρνει το αντίστοιχο εισόδημα. Άρα, ένα μέρος από την παραγωγή θα πάει στον Παρασκευά. Αυτή είναι μια αρχαιτυπική οικονομία, η οποία εφαρμόζεται σήμερα. Τι θέλω να πω με αυτό, ότι στην ουσία αυτό το οποίο συμβαίνει ακόμα και στις πιο προηγμένες οικονομίες, είναι ότι η πραγματική οικονομία, δηλαδή αυτό το οποίο παράγει εισόδημα, είναι αυτό το οποίο έχουμε μπροστά μας. Όλα τα υπόλοιπα είναι επιβοηθητικά αυτού του πράγματος. Δηλαδή η πραγματική οικονομία θα μπορούσε να λειτουργήσει κάλλιστα χωρίς το κράτος, χωρίς το χρήμα, χωρίς τίποτα. Όλα αυτά υπάρχουν για να βοηθήσουν αυτά τα δύο. Σήμερα που μιλάμε στην Ελλάδα, στην Αμερική, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά, στην Αγγλία κλπ. Ποιοι έχουν τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους στα χέρια τους? Τα νοικοκυριά. Θα σας το φέρω λίγο στην περίπτωση της Ελλάδας. Το νοικοκυριό Βαρδινογιάννης έχει στα χέρια του πρώτον και δίνει στην παραγωγική μονάδα που λέγεται motor oil τα κεφάλαιά της. Δηλαδή το κεφάλαιο που έχω το δίνω για να δουλέψει η παραγωγική μονάδα. Τα κεφάλαια μπορεί να είναι χρηματικά, μπορεί να είναι μηχανήματα ή οτιδήποτε άλλο. Ταυτόχρονα δίνω το οικόπεδο που είναι δικό μου για να εγκατασταθεί το δηληστήριο. Ταυτόχρονα δίνω στην παραγωγική μονάδα motor oil το ανθρώπινο μου κεφάλαιο δικό. Αλλά προσφέρω όμως την υπηρεσία διοίκησης. Μπορούσε κάλλιστα ο Βαρδινογιάννης να πει, βάζω τα κεφάλαια μου, βάζω τον χώρο, από εκεί και πέρα βάζω έναν μάναζερ και διευθύνει. Και του δίνω αμοιβή για αυτό. Άρα ο Βαρδινογιάννης, το νοικοκυριό Βαρδινογιάννης, παίρνει από την παραγωγική μονάδα η οποία είναι ανεξάρτητη από τον Βαρδινογιάννη. Άλλο πράγμα, η παραγωγική μονάδα είναι αυτό, μην το ξεχνάμε. Παίρνει εισόδημα εκφρασμένο σε οτιδήποτε, μπορεί να είναι σε πετρέλαιο ή οτιδήποτε άλλο, για τον χώρο, για το ανθρώπινο κεφάλαιο που δίνει και για τα κεφάλαια που προσφέρει. Εάν τώρα, για να το τραβήξουμε λίγο παραπέρα, εάν τώρα το νοικοκυριό Βαρδινογιάννης προσφέρει μια κακή υπηρεσία, κακή υπηρεσία με την έννοια κακής ποιότητας υπηρεσίας από την πλευρά του management. Δηλαδή, ο Βαρδινογιάννης λέει ότι εγώ θα διευθύνω την εταιρεία, άρα προσφέρω στην εταιρεία τις γνώσεις μου, αλλά αυτές οι γνώσεις δεν είναι πλέον επαρκής και οι δικητικές μου ικανότητες. Με συνέπεια, αυτό το πράγμα που ονομάζουμε συνάρτησης παραγωγής, συνάρτησης παραγωγικής μονάδας να είναι κακό. Να μην έχουμε δηλαδή απόδοση, με αποτέλεσμα να κλείνει η εταιρεία. Άρα, αυτό το οποίο λέμε εδώ είναι ότι αυτό το Ψ ίσον Φ του Χ, αυτό το Φ καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, θα το δούμε στην ανάλυσή μας, αυτό καθορίζεται από τα νοικοκυριά, τι ποιότητα εισροών προσφέρουμε, τι ποιότητα εργατικού δυναμικού προσφέρουμε και από την άλλη μεριά το Ι εξαρτάται από αυτά τα δύο, από το Φ και το Χ. Πάμε τώρα στα υποδείγματα. Τα νοικοκυριά παίρνουν δύο ειδών αποφάσεις. Τα νοικοκυριά λειτουργούν ως κάτοχοι των παραγωγικών πόρων, άρα τα νοικοκυριά παίρνουν την απόφαση πόσο να δουλέψω για παράδειγμα, πού να επενδύσω τα κεφάλαιά μου, σε ποια επιχείρηση, γιατί να τα επενδύσω τα κεφάλαιά μου στη motor oil και να μην τα επενδύσω στα LP, γιατί να τα επενδύσω στα πετρέλαια και να μην τα επενδύσω ξέρω και εγώ σε τρόφιμο. Είναι μια απόφαση που παίρνει το νοικοκυριό για το πού θα κατανήμη τους παραγωγικούς πόρους που διαθέτει, όποιους έχει το κάθε νοικοκυριό. Έχω ένα ακίνητο, έχω ένα διαμέρισμα, χώρος, ανήκει στο νοικοκυριό. Αυτό το διαμέρισμα θα το νοικιάσω για σπίτι ή θα το νοικιάσω για επαγγελματική στέγη. Είναι μια απόφαση, πού θα πάει αυτός ο χώρος. Κατανοούμε, εντάξει. Άρα, η μία από τις δύο βασικές αποφάσεις τις οποίες παίρνουν τα νοικοκυριά είναι πού θα κατανήμουν τους παραγωγικούς τους πόρους. Που θα τοποθετήσουν δηλαδή τους πόρους έτσι ώστε να έχουν την καλύτερη απόδοση από πλευράς εισοδήματος. Αυτό το αναλύει η μικροοικονομική. Ανήκει δηλαδή στον τομέα της μικροοικονομικής. Είναι μια ανάλυση η οποία γίνεται στο δεύτερο έτος στην μικροοικονομική 2 που θα κάνουμε εδώ στο μάθημα. Εκεί ασχολούμαστε με αυτή την απόφαση. Πώς να δουλέψουμε, πόσο να δουλέψουμε, πού να επενδύσουμε, πού να μην επενδύσουμε. Η δεύτερη απόφαση με την οποία θα ασχοληθούμε κατά τη διάρκεια όλου του εξαμείνου εδώ, αφορά την καταναλωτική συμπεριφορά. Αυτό που κάνατε στο Λύκειο, την ζήτηση. Ο άλλος τύπος δηλαδή των αποφάσεων που παίρνει ένα νοικοκυριό είναι τι θα αγοράσω και πόσο θα αγοράσω. Τι αγαθά θα αγοράσω και πόσο θα αγοράσω απ' το καθετί. Αυτό αφορά την καταναλωτική συμπεριφορά των οικοκυριών. Με αυτό θα ασχοληθούμε εμπεριστατομένα εδώ, στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος. Άρα είναι πάλι μικροοικονομική. Από την άλλη μεριά, από τη μεριά του management, θα λέγαμε ότι εδώ μπαίνει η συμπεριφορά του καταναλωτή και το marketing. Στην πιο θεωρητική του μορφή είναι η μικροοικονομική, στην πιο εφαρμοσμένη του μορφή είναι το marketing και η συμπεριφορά του καταναλωτή. Πάμε από την άλλη μεριά. Πάμε από τις παραγωγικές μονάδες. Οι αποφάσεις που παίρνουν σε σχέση με τις παραγωγικές μονάδες, γράφω από εκείνη τη μεριά τώρα, είναι το κυκλάκι παραγωγικές μονάδες. Η πρώτη απόφαση την οποία παίρνει μια παραγωγική μονάδα είναι ποιος θα είναι ο τύπος της συνάρτησης. Πώς θα παράγω. Θα παράγω με χαμηλή τεχνολογία, θα παράγω με υψηλή τεχνολογία, θα παράγω χωρίς καθόλου ανθρώπινο δυναμικό. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μετατρέπω τις εισροές σε εκροές, είναι μια σημαντική απόφαση μιας παραγωγικής μονάδας. Πώς παράγω. Δεύτερον, τι παράγω, τι προϊόντα θα παράγω. Δηλαδή αυτό το ψή, τι είναι. Θα παράγω ντομάτες, θα παράγω μπλουτζίν, θα παράγω μπλούζες, θα παράγω δορυφόρους. Πρέπει να πάρω μια απόφαση ως παραγωγική μονάδα τι θα παράγω. Ο Ροβυνσόνας Κρούσος μπορεί να ήθελε, αν πάμε πάλι στην αρχαιτυπική οικονομία, να παράγει με ρομποτική ντομάτες, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα. Δεν είχε τη τεχνολογία για να τα παράγει έτσι. Ο Ροβυνσόνας Κρούσος μπορεί να ήθελε να παράγει δορυφόρους, αλλά οι πόροι τους, τους οποίους είχε στη διάθεσή του, δεν επαρκούσαν για να παράγει δορυφόρους, ούτε καράβια. Αν μπορούσε να παράξει καράβια, θα είχε φύγει και από το νησί. Και τρίτον, πόσο θα παράγω. Πώς θα παράγω, τι θα παράγω και πόσο θα παράγω. Αυτές οι απαντήσεις, κι από εδώ, κι από εδώ, κι από εδώ, απαντώνται με υποδείγματα. Αυτά είναι μικροοικονομική. Είναι η θεωρία της παραγωγής και θα την κάνουμε στο δεύτερο έτος. Επίσης, εδώ στο πρώτο κομμάτι, από τη μεριά του management πια, είναι η δίκηση και οργάνωση επιχειρήσεων. Στο επιχειρσιακό κομμάτι, εμείς όταν μιλάμε για θεωρία παραγωγής, αναφερόμαστε οπουδήποτε αυτή τη στιγμή. Από το ροβυρσόν ακρούς, όπου δεν χρειάζεται να ξέρει οργάνωση και δίκηση, γιατί δεν είναι επιχείρηση με την έννοια πουλό ή έχω κέρδος, ενώ εδώ βλέπετε ότι δεν μπαίνει καθόλου όρος, έσοδο, κόστος και λοιπά αυτή τη στιγμή. Είναι αποφάσεις οι οποίες παίρνονται από το ροβυρσόν ακρούσο. Όμως, και για αυτές τις αποφάσεις πρέπει να υπάρχουν κριτήρια. Δηλαδή, με ποιο κριτήριο αποφασίζει μια παραγωγική μονάδα να παράγει το α ή το β προϊόν. Αυτό είναι η ανάλυση της μίκρα. Θα θέσουμε τα κριτήρια με βάση τα οποία το άτομο αποφασίζει τι θα αγοράσει, η παραγωγική μονάδα αποφασίζει τι θα παράγει, πώς θα παράγει και πόσο θα παράγει. Είναι στο καίει μέχρι εδώ. Νομίζω είναι ξεκάθαρα. Το λιανίσαμε λίγο περισσότερο σε σχέση με το λίκιο, έτσι. Τώρα, καθώς η οικονομία από το νησί του ροβυρσόν ακρούσου γίνεται λίγο πιο μεγάλη, δηλαδή από εκεί που είχαμε μία οικονομία, ας ανατρέξουμε τώρα στην ιστορία, από εκεί που είχαμε μία οικονομία που ήταν η οικογενειακή, στα σπήλαια και οι οικογένειες ζούσαν στα σπήλαια, βγαίναν, κυνηγούσαν, ο άλλος ψάρευε κλπ. Και κάποια στιγμή αρχίζει και δημιουργείται αυτό, δηλαδή υπάρχουν ανταλλαγές μεταξύ τους. Ο ένας ψαρεύει, ο άλλος κυνηγά και ανταλλάσσουν μεταξύ τους αυτά τα οποία έχουν πιάσει. Άρα, έχουμε φτάσει πια στο κύκλωμα. Και καθώς αρχίζει και υπάρχει συγκέντρωση των ανθρώπων, για τον α, β, λ τώρα δεν είναι τη στιγμή, αρχίζει και αυξάνει η πολυπλοκότητα των σχέσεων. Άλλος ψαρεύει, άλλος κυνηγά, άλλος καλλιεργεί, άλλος έχει βόδια και πρόβατα. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένας μηχανισμός με τον οποίο θα διευκολύνεται αυτή η ανταλλαγή. Γιατί δεν μπορεί κάθε φορά που θέλουμε να ανταλλάξουμε ένα κιλό κρέας, να ψάχνουμε να βρούμε ποιος θέλει να ανταλλάξει ένα κιλό κρέας με τέσσερα κιλά στάρη να βρεθούν, οι δύο που θέλουν να ανταλλάξουν στάρη με κρέας και στη συνέχεια να βρεθούν αυτοί οι δύο οι οποίοι θέλουν να το ανταλλάξουν στην ισοτιμία ένα προς τέσσερα. Όσο πιο πολύ μεγαλώνει το χωριό, τόσο αυξάνει αυτή η πολυπλοκότητα των σχέσεων, το καταλαβαίνουμε. Άρα χρειάζεται να φτιαχτεί ένας μηχανισμός, να βγει ένας θεσμός, με άλλα λόγια, δηλαδή να αποφασίσουμε εμείς ως κοινωνία να φτιάξουμε κάτι που θα μας διευκολύνει στις συναλλαγές. Και αυτό το κάτι το οποίο φτιάξαμε είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το γράφω πολύ γενικά τώρα. Πριν χρειαστήκαμε χρήμα για να κάνουμε τις ανταλλαγές μας, δηλαδή να έχουμε ένα μέτρο, ένα κοινό μέτρο σύγκρισης, στο οποίο δεν θα χρειάζεται εγώ να βρω αυτόν ο οποίος θέλει να ανταλλάξει κρέας με στάρι, απλώς χρειάζεται να βρω αυτόν ο οποίος θέλει να πάρει κρέας. Αυτός ο οποίος θέλει να πάρει κρέας έρχεται σε εμένα, μου δίνει αυτό το μέσο κοινής αποδοχής, το χρήμα, παίρνω εγώ το χρήμα, παίρνει αυτός το κρέας και μετά ψάχνω εγώ με το χρήμα στην τσέπη μου, να βρω αυτόν ο οποίος θέλει να πουλήσει στάρι. Άρα δεν χρειάζεται πλέον να συμπέσουν αυτός ο οποίος θέλει να ανταλλάξει κρέας με στάρι, διότι υπάρχει ένας ενδιάμεσος που είναι το χρήμα. Είναι ένα μέσο δηλαδή με το οποίο κάνουμε τις συναλλαγές μας. Και αυτό δίνει και το νόημα του χρήματος. Με το που βάλαμε το χρήμα οι άνθρωποι έγιναν πλουσιότεροι, έχουν περισσότερο εισόδημα. Όχι. Απλώς βρήκαμε έναν τρόπο με τον οποίο μετράμε. Το χρήμα δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια μονάδα μέτρησης. Αυτό είναι το χρήμα. Με άλλα λόγια το χρήμα είναι σαν το λάδι στη μηχανή. Αν πάρεις ένα γιούγκο, εσείς δεν το ξέρετε το γιούγκο, τέλος πάντων, αν πάρετε ας πούμε μια Porsche Carrera, και πάρετε και ένα, ξέρω και εγώ, ένα Dacia 1300. Εάν βάλω το λάδι που έχει η Porsche στο Dacia, το Dacia θα γίνει Porsche? Όχι ασφαλώς. Ούτε αν θα βάλω το λάδι από το Dacia στο Porsche, δεν θα γίνει Porsche-Dacia. Η Porsche θα παραμένει Porsche και το Dacia θα παραμένει Dacia. Άρα, η συζήτηση πολλές φορές που γίνεται ακόμα και στη χώρα μας, ότι λάθος είναι που πήγαμε στο ευρώ, λάθος είναι που πήγαμε στο δολάριο, λάθος είναι που πήγαμε στο Τάλαντο ή στην ΜΝΑ ή, ξέρω και εγώ, οποιοδήποτε άλλο νόμισμα είναι ανόητοι. Είναι δηλαδή χωρίς νόημα. Δεν γίνεσαι πλουσιότερος ή φτωχότερος ανάλογα με το νόμισμα που έχεις. Πώς γίνεσαι πλουσιότερος ή φτωχότερος? Όταν αυτοί προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ισρώων, άρα το Χ βελτιώνεται, άρα το Ψ αυξάνει, και δεύτερον, όταν αυτό το F γίνεται καλύτερο. Δηλαδή μια χώρα γίνεται πλουσιότερη μόνο, μόνο, μόνο, όταν αυτό γίνεται μεγαλύτερο. Τίποτε άλλο. Όλα τα άλλα είναι χωρίς νόημα. Ανόητα. Αστερητικό νόηση. Εντάξει, τώρα, γιατί έβαλα και τον όρο πιστωτικό, γιατί μπήκε... Ναι, συγγνώμη. Θα επαναλάβω μετά την ερώτηση που θα θέσουνε. Αυτό το οποίο είπε ο συνάδελφός σας είναι το εξής, είναι ένας μύθος επίσης, ο οποίος δεν αφαιρώμαι σε εσάς, αλλά είναι ένας γενικός μύθος. Στην Ελλάδα ο αγαπημένος ποιητής είναι ο έσωπος. Μας αρέσει πάρα πολύ ο έσωπος, παρόλο που ο Αριστοτέλης γεννήθηκε σε αυτή τη χώρα. Λόγος, ορθός λόγος, προτιμώ με τον έσωπο. Μας ψεκάζουν, μας κάνουν κλπ. Αυτό το οποίο είπε ο συνάδελφός σας και είναι μια διάχυτη άποψη, η οποία κυκλοφορεί, είναι ότι η Ελλάδα από τη στιγμή που μπήκε στο ευρώ, να το πω πολύ κόμψα, έχασε σε ανταγωνιστικότητα. Χάσαμε δηλαδή. Όταν λέμε, να κάνουμε μια παρένθεση, όταν λέμε ανταγωνιστικότητα, προφανώς εννοούμε ότι χάσαμε σε εξαγωγές. Δηλαδή εξαγωγές μας λόγω του σκληρού ευρώ μειώθηκαν. Έτσι δεν θα καταλαβαίνει κανένας. Όταν λες ότι χάνω σε ανταγωνιστικότητα, μπαίνοντας σε μια νομισματική ένωση όπως είναι το ευρώ, με το σκληρό ευρώ, έχασα σε εξαγωγές. Βέβαια, αυτοί οι οποίοι το λένε αυτό το πράγμα, δεν κάνουν καν τον κόπο να δουν τα στοιχεία. Ένας οικονομολόγος, το πρώτο πράγμα το οποίο θα κάνει είναι, για να δούμε ρε παιδιά, αυτό το οποίο μας λέει ο α ή ο β ισχυεί. Τι κάνεις λοιπόν, πας στη Eurostat, ελεύθερα είναι τα στοιχεία, δεν πληρώνεις καμία συνδρομή, μπαίνεις μέσα στη Eurostat και βλέπεις εξαγωγές. Και όλος παραδόξως, μέσα σε μια οκτά αιτία, από τότε που μπήκε η Ελλάδα στο ευρώ, οι εξαγωγές μας διπλασιάστηκαν. Και λες, διπλασιάστηκαν σε μια οκτά αιτία. Μήπως αυτό είναι μείωση, δηλαδή μήπως επιδραχμής, τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα, δηλαδή διπλασιάζονταν πολύ πιο γρήγορα οι εξαγωγές μας, κάθε τρία χρόνια. Και με το που μπήκαμε στο ευρώ, κατέρευσαν οι εξαγωγές και διπλασιάζονται μόλις σε κάθε οκτώ χρόνια. Επειδή η Eurostat έχει τα στοιχεία και για πιο πίσω, από το 81 που μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πας και λίγο πιο πίσω και λες, για να δούμε τι γίνεται με τη δραχμή. Από το 81 που μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι το 2001 που σταθεροποιείται η ισοτιμία πια, έχουμε μπει πια στο ευρώ, η δραχμή υποτιμήθηκε έναντι του δολαρίου των υπόλοιπων νομισμάτων, γιατί σκληρό νόμισμα σημαίνει ότι είναι ανατιμημένο το ευρώ έναντι του δολαρίου, αυτό έχουμε πάντα μέσα στο μυαλό μας. Η δραχμή λοιπόν υποτιμήθηκε έναντι του δολαρίου και πήγε, αν θυμάμαι καλά τώρα το πρώτο νούμερο, αλλά είναι γύρω εκεί στα 45 με 50 δραχμές το δολάριο, όταν μπήκαμε στο ευρώ ήταν 375. 1 δολάριο ήταν 50 δραχμές το 80, έφτασε 1 δολάριο 375 δραχμές. Για βάλτε λίγο το μυαλό σας, να σκεφτείτε πόσο είναι η υποτίμηση. Από 50 πήγε 375, 7 φορές πάνω κάτω. Για να δούμε λοιπόν οι εξαγωγές, άρα η δραχμή υποτιμάται, που σημαίνει ότι τα προϊόντα μας γίνονται φθινότερα, άρα θα έχουμε πληθώρα εξαγωγών, θα έχουμε κατακλείσει τον κόσμο με εξαγωγές. Και όλος παραδόξως, οι εξαγωγές μέσα σε αυτή την 20 αιτία, αυξήθηκαν μόλις κατά 50% σε 20 χρόνια, με υποτίμηση 7 φορές. Άρα, τι νόημα, τι συμπέρασμα μπορεί κάποιος να βγάλει από αυτό. Δεν θέλω να πω τίποτα άλλο, απλώς θέλω να πω ότι εάν αυτό δεν δουλεύει, είτε λάδι πορσε βάλεις, είτε λάδι τάτσια, τάτσια θα είναι. Αυτό δεν παίζει κανένα ρόλο. Αυτό το οποίο λέει ο συνάδελφός σας, επιμένοντας, που σημαίνει ότι εξακολουθεί να πιστεύει στον Έσοπο και όχι στον Αριστοτέλη, είναι άμα κάναμε υποτίμηση δεν θα γινόταν πιο φθηνά τα προϊόντα μας. 7 φορές υποτιμήθηκε 700% η δραχμή έναντιου του δολαρίου και οι εξαγωγές μας αυξήθηκαν σε 20 χρόνια 50%. 100% θέλετε, 100% μπαριά μπαριά. Και μέσα σε 8 χρόνια με το σκληρό ευρώ, οι εξαγωγές μας διπλασιάστηκαν. Γιατί, διότι δεν ψάχνουν και κάτι άλλο αυτοί οι οποίοι συζητούν. Ποιος είναι ο εμπορικός ετέρος της Ελλάδας, δηλαδή πού εξάγουμε προϊόντα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 80% των εξαγωγών μας πάνε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλοι έχουν ευρώ. Άρα, είτε στο τζουκάκι έχεις για νόμισμα, είτε ευρώ έχεις για νόμισμα, το ίδιο και το αυτό είναι. Δεν παίζει ρόλο. Προσέξτε τι θέλω να πω με αυτό το πράγμα. Θέλω να πω ότι όλη αυτή η συζήτηση, προσέξτε από πού ξεκινήσαμε. Και επιμένω πάνω σε αυτό γιατί αυτό είναι η βάση. Που ξεκινήσαμε. Ποια είναι μια οικονομία. Μια οικονομία είναι τα νοικοκυριά της και είναι οι παραγωγικές της μονάδες. Αν αυτά τα δύο είναι καλά, τότε ό,τι θα βάλουμε εδώ μέσα δεν παίζει κανένα ρόλο. Είναι στην ουσία σαν πέπλο. Δεν παίζει ρόλο εκεί μέσα. Σκεφτείτε μόνο το παράδειγμα. Πόρσε, τάτσια. Πόρσε, χιουντάι, γκέτς. Είναι αυτό που έχω και δεν είναι πόρσε. Για να μη μας κάνει, μη πει τάτσια, ότι μιλάς μόνο για τα τάτσια, είναι και το γκέτς. Δηλαδή είναι ένα μικρό αυτοκινητάκι με αυτή την έννοια το τάτσια. Επιτρέψτε την ιδιωτερότητα των παραγωγικών μονάδων. Ας όμως τυποθέσω ότι οι παραγωγικές μονάδες της οικονομίας είναι οι καλύτεροι. Η οικογένεια είναι πολύ ανοιχτή και το κεφάλαιο και ο χώρος είναι ανοιχτό. Αυτό όμως το τι έχουμε τα καλύτερα παραγωγικές μονάδες στην οικονομία και ένα συγχαρηλό επίπεδο σημαίνει ότι έχουμε μια δυνατή οικονομία. Όχι, προσέξτε τι λέω. Ότι μια δυνατή οικονομία, αυτό το οποίο είπε ο συνάδελφός σας, είναι δυνατόν να έχουμε πολύ καλό τέτοιο παραγωγικές μονάδες και κακό, να το πω έτσι πολύ ακραία, κακά η οικοκύρια, όχι. Αυτά και τα δύο ταυτόχρονα είναι μαζί. Για να έχεις καλές παραγωγικές μονάδες πρέπει να έχεις και καλά η οικοκύρια. Δηλαδή, μία από τις πιο παραγωγικές χώρες είναι η Δανία, στον τομέα της μεταποίησης. Έχουν εκπληκτική παραγωγικότητα. Αν πάει κάποιος σε δανέζικο εργοστάσιο είναι όλα στην πρωτοπορία της τεχνολογίας. Άρα αυτό το F είναι σούπερ. Εντάξει, βάλτε τώρα σε αυτό το F που είναι σούπερ να δουλέψει ένας ανηδίκητος εργάτης. Δεν θα έχει παραγωγικότητα, δεν θα μπορεί να παράγει. Άρα ταυτόχρονα πρέπει και τα οικοκυριά να προσφέρουν η ψηλής ποιότητα στις ροές και οι παραγωγικές μονάδες να έχουν πολύ καλό F. Ταυτόχρονα μια οικονομία είναι και τα δύο μαζί. Δεν μπορεί το ένα να είναι χειρότερο από το άλλο. Πρέπει να είναι και τα δύο μαζί. Καλό απόγευμα! |
